1  

Gedachtengoed dat werkt in de hele wereld, elkaar versterkt & multicultureel inzetbaar is 1,2,3: zijn doen hebben Al het goede komt in drieën: Heerlijk Helder Heineken; Geloof, Hoop & Liefde; Vrijheid, Gelijkheid & Broederschap; de Vader, de Zoon & de Heilige Geest. In de oosterse wijsheid was het volgende duidelijk: Zuiver Zijn, Mere Being, leidt tot Clear seeing, wat maakt dat je Do the right things and then you will Have it all. OK dit zijn er vier. De drie hoofdwerkwoorden zijn: 1,2,3: Zijn Doen Hebben. En dan wel graag in de juiste volgorde: als je je inzet op Hebben, loop je de kans om de verkeerde dingen te Doen en een niet meer zo prettige medemens te Zijn. Werk je vanuit zuiver zijn, dan doe je de goede dingen en heb je wat van waarde is. Zo leerde ik van Aalt Aalten, tijdens twee opleidingen rond aikido vechtkunst in werk. Mensen leven en werken vanuit drie aanvullende werkwoorden: 1,2,3: Denken Voelen Willen, zoals Rudolf Steiner dit meegeeft over de mensontwikkeling. Otto Scharmer, Theory U Otto Scharmer verwerkt dit Denken, Willen, Voelen in zijn krachtige verandertheorie Theory U. De letter U: je kan niet, als je iets wil veranderen, zomaar over springen van de ene kant van de U naar de andere kant van de U. Ik lees de U in Theory U ook als oproep aan U=You, jij en ik dus. Ik ben aan zet.

De ervaring van Scharmer is dat het wijzer is om rustig aan goed waar te nemen en langzaam de linker kant van de U af te dalen, je goed te informeren, je open te informeren. Doe dit ook vooral met een brede, diverse groep. Als je dan bent aangekomen op de bodem van de U is er sprake van Presence: hoog waarnemen en tegelijkertijd ook de toekomst ervaren die zich aandient in het nu.

  2  

Dan stijg je in de U weer rechts omhoog vanuit die bodemwaarneming: je weet wat je wilt, je gaat prototypen, oefenen, bijschaven en dan pas vertel je het iedereen en is iedereen ook enthousiast te maken en krijgen. Die afdaling van de linkerkant van de U vraagt om: 1.   Een Open Mind, een hoge mate van verbinding en nieuwsgierigheid: Connection &

Curiosity, waarbij je de stem van veroordeling en oordeel stil legt: no Voice of Judgement.

2.   Een open Heart: een hoge mate van medeleven & mededogen: Compassion, waarbij je de stem van cynisme verstommen laat: no Voice of Cynicism.

3.   Je opent als laatste je Open Will die vraagt om moed, Courage: je stem van angst zwijgt: no Voice of Fear.

Als je dat lukt, zelf en met je team: dan heb je een collectieve hoge waarneming. Dan weet je samen veel meer, kom je tot betere en meer doorleefde resultaten. De zes denkhoeden van Edward De Bono. Hersens zijn sterk ingewikkeld: ze doen pijlsnel achtereen vier dingen: feiten noteren en checken, kansen berekenen, bedreigingen inschatten, emoties ervaren en mee dealen. Dat is in elk hoofd in elk werelddeel zo. De ordening van dit denken, met een groep, maar ook als je alleen je gedachten wil ordenen, kan je doen met de witte, gele, zwarte en rode denkhoeden van Edward De Bono. De denkhoeden zijn een goede werkwijze om collectieve ervaring, kennis en intuïtie snel te oogsten. Dit is een model om het denken te organiseren, en het blijkt over de hele wereld te werken. Het is wel zaak dat je echt zorgt dat het hele team allemaal meedenkt, ((geef 2 minuten stille individuele denktijd)) over de feiten (witte denkhoed), waarna je je alle feiten oogst in 8 minuten. Dan pak je door: allemaal meedenken over de bedreigingen (zwarte denkhoed). Die oogst je ook in 8 minuten. Dan volgen de kansen (de gele denkhoed). Je sluit af met de rode denkhoed: de emotie: hoe zit je hier nu, nu we de feiten kennen, de kansen en de bedreigingen: 1 woord! Ook noteren. De rode denkhoed kan je ook inzetten om de intuïtie te oogsten over het thema. Na deze geordende denkoogst weet je met je team vaak direct wat de eerste vervolgstappen zijn en bouw je samen aan de toekomst. Veel mensen kennen De Bono van denken Out of the Box. De groene denkhoed, het laterale denken, de creatieve werksessies om veel ideeën te genereren. Hoed zes: de blauwe denkhoed, leidt het proces van denken.

  3  

Brene Brown: de kracht van kwetsbaarheid/raakbaarheid Brene Brown troost en sterkt me vanuit haar onderzoek met mensen die een zware opdracht in het leven hebben doorstaan. Deze mensen delen drie dingen: 1,2,3: Connection, Compassion & Courage. Zij zegt het in haar Ted Talk prachtig: “People are wired for connection”. We willen verbonden zijn met anderen. Maar in rouw en moeilijke momenten sluit je je ook af voor veel mensen, verlies je vrienden die net de verkeerde woorden kiezen, of te stil zijn. En toch: pak je die draad van connection weer op en er zijn altijd een paar best friends @ work & in life, die maken dat je je welkom weet ondanks alle moeilijkheden. De mensen die Brene Brown ontmoette tijdens haar onderzoek (“data with a soul”) hebben een diep mededogen met anderen en zichzelf. Mooi dat het Engelse woord Compassion ook Passion meegeeft: passie, waar leef je voor! Compassie is dus ook Gedeelde Passie. De derde kracht van de onderzoeksgroep is Courage. Prachtig dat het in het Frans/Engels ‘coeur’ / ‘hart’ als bron heeft: harte kracht. Dat is wat je inzet als je weer een stap maakt in het herstelproces, rouwproces. Zie: https://www.ted.com/talks/brene_brown_on_vulnerability?language=nl David Rock: toenadering of verwijdering David Rock is de man die vaststelde dat mensen in werk, net als dieren twee keuzes hebben: we zoeken toenadering, of we maken een beweging weg. Ook een hele kleine beweging in een overleg, in een gesprek, van 3 cm, schrijft David Rock toe aan een beweging van toenadering of verwijdering. David Rock stelde vast dat dit afstand nemen komt omdat het zoogdierenbrein ingrijpt en de eerste voorbereidingen treft voor ongemak en gevaar. Dat betekent in de dierenwereld een keuze uit 1,2,3: Vluchten, Vechten, beVriezen/Verstijven. Bekend ook voor mensen als Flight, Fight, Freeze mechanisme. Op dat moment kiest het lichaam ervoor energie te sturen naar ledematen en ingewanden. De grote slagader naar de hersenen krijgt direct minder zuurstof tijdelijk. Daardoor nemen de hersenfuncties van de prefrontale cortex af en is het rationele denken minder actief. Je hebt dan minder toegang tot wat je leerde, tot wat je ratio je meegeeft. Je wordt meer dier even dan mens.

  4  

Je Verstijft/beVriest, Vecht, Vlucht als 1 van de 5 (1,2,3,4,5) onderstaande zaken in het gedrang is, fout zit: 1.   Status: je status is even niet helder in het gesprek, in de trein, in je werk, in de klas:

welke rol heb ik nu, welke verantwoordelijkheid draag ik nu, moet ik nu luisteren of meedoen?

2.   Certainty: hersens willen rust en zekerheid: 1,2,3: RRR Rust, Regelmaat en Reinheid. Dan kunnen de grote hersenen goed meedenken, goed meewerken. Vandaar dat ik als trainer of begeleider uitspreek hoe lang je voor een opdracht hebt, wat je moet doen, en ook: als je niet mee wil doen: doe dan wat anders.

3.   Autonomy: een dier en een mens hebben autonomie nodig: waar graas ik vandaag, welke boom knaag ik aan? Een leerling in de klas moet je altijd twee keuzes geven, dan kan die kiezen en voelt hij zich autonoom, binnen de bandbreedte (zekerheid).

4.   Relatedness: je wil je verbonden voelen met de groep, met de klas, met de oplossing, met je maatje, met de missie en visie van de organisatie waar je werkt. Dan gaat het goed. Je opdracht heeft betekenis voor anderen.

5.   Fairness: deze laatste is vooral menselijk: als het niet rechtvaardig is, niet fair, dan gaan we op rood. Zeker Nederlanders: als het onredelijk is, als er zakkenvullers zijn dan gaan we aan. We gaan vooral aan omdat we daarmee de schaamte over onze eigen unfairness overschreeuwen.

Als 1 van deze 5 in storing gaat, gaan de andere natuurlijk mee in verstoring. De eerste vier hebben mensen gemeen met dieren. Dus daarmee zijn deze eerste vier heel multicultureel. Fairness en de reactie erop is heel menselijk, vaak niet rationeel, pas in tweede instantie komt de argumentatie weer terug. Dan gaat het niet meer over fair maar gaat over rechtvaardig. Daar kan je ook rationeel, met de grote hersenen erbij over in debat en dialoog. Dit rechtvaardigheidsgevoel verschilt per cultuur. Frans de Waal toont aan dat gevoel van fairness ook aantoonbaar is bij olifanten en chimpansees, dus kennelijk ook diep dierlijk is. David Rock toont in zijn boek aan dat Feed Back geven & vragen altijd leidt tot een storing op 1 van de vijf elementen van SCARF, Status, Certainty, Autonomy, Relatedness, Fairness.

Transactionele analyse als gedragsbeïnvloedingstechniek, gekoppeld aan SCARF

Voor een opdracht in de winter van 2016 stofte ik oude werkervaring met TA af, las weer artikelen en keek You Tube om me te herscholen. Zie Eric Birne, Games People Play, Handbook Transactional Analysis. Of kijk naar de introducties op You Tube:

https://www.youtube.com/watch?v=nKNyFSLJy6o

https://www.youtube.com/watch?v=YOqJ4sc9TAc

https://www.youtube.com/watch?v=58F2qYyAzME

Ik ben blij met deze hernieuwde kennismaking.

Ik realiseerde me dat die momenten van Volwassen - Volwassen interactie er aan de toekomst gebouwd kan worden door beide gesprekspartners. Zoals ook een manager met zijn of haar team

  5  

doet, een docente met haar leerlingen vorm geeft aan de toekomst. Het voelen van het kind, het denken van de ouder vloeien samen naar het willen van de Volwassen – Volwassen interactie.

En dat kan omdat er in de Volwassen - Volwassen interactie vijf zaken prima op orde zijn:

1.   De Status tussen deze twee gesprekspartners is helemaal helder een evenwichtig. Ook kinderen onderling hebben dergelijke Volwassen - Volwassen transacties.

2.   De Verbondenheid is hoog tussen deze twee gesprekspartners, onderling in de relatie en op het thema dat in bespreking is, ook vaak op een groter thema of de opdracht als geheel.

3.   De Autonomie van beide in orde: vanuit de ene ik/volwassen positie is er ontmoeting tussen een andere zuivere ik/volwassen positie: dat biedt voor beiden alle vrije ruimte om te reageren, te vragen, te duiden.

4.   Er ontstaat Zekerheid, door het diepe gevoel dat de Status in orde is, er Verbinding is in relatie en onderwerp, er Autonome regelruimte is.

5.   En ook Fairness is goed ingeregeld: het gaat over het goede onderwerp, op de goede toon, onderzoekend, reflecterend en toekomst bouwend waar we samen als Volwassen - Volwassen een bijdrage aan gaan leveren.

De kracht van Feed Forward 1,2,3 & 4: WWW: What Went Well & Why? blijkt een ongebruikelijke startvraag. Als je dit dagelijks doet word je echt vrolijker, krijg je meer zelfvertrouwen, blijkt uit onderzoek van Martin Seligman. Hij werkt hiermee met jongeren die in het leven al lang de verkeerde keuzes maken. Binnen 6 weken zijn deze jongeren weer in staat zich te verbinden met de samenleving, betere keuzes te maken. Als je start met de WWW & W-vragen en die richt op je eigen succesvolle gedrag, dan kan je dit gedrag ook opschrijven. Vervolgens vraag je twee tips van je buurman/collega/teamlid. Je stelt de vraag stelt: hoe doe ik dit nog sterker, beter? De twee tips, die je krijgt, schrijf je letterlijk, zodat je ze onthoudt. Je bedankt je maatje voor zijn tijd en goede raad. Je zegt niet: ga ik doen.

  6  

Dankbaarheid tonen en hulpvragen stellen, zijn hoog verbindende activiteiten, net als de internationale glimlach. Ook die glimlach is wat ons onderscheidt van dieren. Samenvatting op basis van de kracht van Feed Forward Bij Feed Forward valt alles op zijn plek van het bovenstaande: 1.   De status tussen twee deelnemers is helder. 2.   Er is autonomie over het gedrag dat je bespreekbaar wil maken en welke tip je wil geven. 3.   Er is zekerheid over hoe kort het duurt en waarover het gaat. 4.   Er is een hoge verbondenheid omdat je samen werkt om nog beter samen te gaan

werken. 5.   Er is fairness, voor beiden, zeker voor de ontvanger. Die behoudt de vrijheid om de tips

te gaan toepassen. Fair dat de tipgever een warm bedankje krijgt. Bij Feedback blijken mensen toch naar Fear, Flight, Fight te gaan in hun houding en hersenopenheid. Bij Feed Forward is sprake van Voortplanten (van ervaring, denkbeelden, suggesties) & Voeden (aan elkaar): Feed & Fornicate. Deze twee laatste letters V&V / F&F zijn veel minder bekend en breng ik graag onder de aandacht. Je bent bij het vragen en geven van Feed Forward highly connected, compassionate & courageous. In een schema breng ik bovenstaand gedachtengoed samen. Ik voeg Transactionele Analyse toe. Ook internationaal heel herkenbaar en inzetbaar: ieder mens is kind geweest, niet iedereen is ouder van een kind, maar heeft wel ervaring met ouders. De Volwassen – Volwassen interactie, die ook kinderen onderling kunnen realiseren biedt een vorm van samenwerken waarbinnen met een Open Mind, Open Heart, Open Will toekomst vorm wordt gegeven. Theory U Theory U Theory U Steiner David

Rock TA Brene

Brown Open Mind No Voice of Judgment Curiosity Denken No Fight Zorgzame Ouder Connection Open Heart No Voice of Cynicism Compassion Voelen No Freeze Vrij Kind Compassion Open Will No Voice of Fear Courage Willen No Flight Volwassene Courage

  7  

Zoals Brene Brown zegt: “we are wired for connection”. Dat gaat niet altijd goed, maar vaak behoorlijk goed. En er zijn momenten waarbij je elkaar heel goed aanvoelt, in stilte kan communiceren, elkaar raakt, de som der personen meer is. Hier zijn er twee of drie voor nodig, dat is een Buberiaanse ontmoeting, een waarlijke ontmoeting. Waarvan Mattheus (18:20) optekent in het Nieuwe Testament dat Jezus zegt: “waar twee of drie mensen zich verbinden in Mijn Naam, daar ben Ik in hun midden.” Freek de Jonge kiest de volgende woorden: Ik wilde mijn vuisten ballen. Iemand zei: “open je hand.” Ik was bang door de mand te vallen. Iemand zei: “er is geen mand.” Graag zet ik bovenstaand gedachtengoed in als ik met jou en je team en klanten werk. Warner Immink Rake Interventies 06 25 126 116

  8  

Bibliografie Your Brain at Work

David Rock

David Rock beschrijft op basis van diepgaand hersenonderzoek de beperkingen en

functionaliteiten van het menselijk brein. Het boek stelt je in staat alles wat we nuu over het

brein weten om te zetten in effectiever samenwerkingsgedrag. Het draagt ook bij aan hoe je

efficiënter je werk kan doen, tijd kan besparen. Het is een boek dat FFF van Fight Flight Freeze

verrijkt met FF van Feed & Fornicate: hoe kan je je voeden aan de ander, hoe planten gedachten

zich voort..

Theorie U (Nederlandse vertaling)

Otto Scharmer

Theorie U gaat over persoonlijk leiderschap, met als kernvraag: Hoe kan ik als mens een volstrekt

eigen bijdrage leveren aan de maatschappij, die tegelijkertijd aansluit bij wat de omgeving echt nodig

heeft? Otto Scharmer nodigt ons uit om de wereld op een nieuwe manier te zien. Waar en hoe we

onze aandacht inzetten is de sleutel tot wat we creëren. Hetgeen ons vaak weerhoudt om ‘in het nu

te zijn’, is wat Scharmer onze blinde vlek noemt, een plek in ons innerlijk waaruit we handelen. Het is

van het grootste belang om ons van deze blinde vlek bewust te worden.

See his own website http://www.ottoscharmer.com/publications/videos pick the third video, on leading from the emerging future, from ego-system to eco-system. From minute 17 he'll explain the essence of Theory U, and then he will introduce the musical moment that explains it all. The first seventeen minutes he explains what is happening and not working anymore in the world.

Wilskracht Roy Baumeister, John Tierny

Wat is er nodig om de verleidingen van het moderne leven te weerstaan, productiever te worden, beter te presteren op school en op het werk, verstandiger keuzes te maken en minder stress te ervaren? Voor een succesvol en gelukkig leven zijn twee eigenschappen van belang: intelligentie en zelfbeheersing. Aan uw intelligentie valt niet veel te verbeteren, aan uw zelfbeheersing des te meer. Zelfbeheersing vereist wilskracht. Baumeister en zijn medewerkers toonden aan dat wilskracht werkt als spierkracht: beide kunnen door oefening worden versterkt en beide nemen af bij overbelasting. Dit boek bespreekt baanbrekend psychologisch onderzoek en inspirerende voorbeelden uit de literatuur en de media. Het laat zien dat zelfbeheersing een fundamentele menselijke eigenschap is, een onmisbaar ingrediënt van vrijwel elk aspect van onze samenleving - of het nu gaat om moraal, uitzonderlijke prestaties, zakelijke beslissingen, partnerkeuze, lijnen of ons uitgavenpatroon.

  9  

Flourish

Martin Seligmann

Flourish builds on Dr. Seligman’s game-changing work on optimism, motivation, and character

to show how to get the most out of life, unveiling an electrifying new theory of what makes a

good life—for individuals, for communities, and for nations. In a fascinating evolution of

thought and practice, Flourish refines what Positive Psychology is all about. While certainly a

part of well-being, happiness alone doesn’t give life meaning. Seligman now asks, What is it

that enables you to cultivate your talents, to build deep, lasting relationships with others, to

feel pleasure, and to contribute meaningfully to the world? In a word, what is it that allows

you to flourish?

De kracht van kwetsbaarheid

Brene Brown

Een Op basis van twaalf jaar onderzoek stelt Brené Brown dat kwetsbaarheid geen teken van zwakte is, maar juist de weg naar moed, betrokkenheid en betekenisvolle verbindingen. 'De kracht van kwetsbaarheid' moedigt ze je aan om perfectionisme te laten varen, kwetsbaarheid te omarmen en uitdagingen aan te gaan. Want of het nu om werk, relaties of opvoeding gaat: het is niet makkelijk om risico's te nemen zonder dat succes gegarandeerd is, maar het is wel de moeite waard.

Wat kwetsbaarheid en moed met elkaar te maken hebben 1. Schaarste: een kijk op onze cultuur van 'nooit genoeg' 2. De kwetsbaarheid-mythen ontmaskerd 3. Grip op schaamte: een korte cursus kwelduivel bestrijding 4. Hoe wij ons wapenen tegen kwetsbaarheid 5. Gap-analyse in het dagelijks leven: een strategie voor het overbruggen van de waardekloof 6. Ontwrichtende betrokkenheid: de moed om onderwijs en werk weer menselijk te maken 7. Bezield ouderschap: de moed de volwassenen te zijn die we willen dat onze kinderen worden

Zes denkende hoofddeksels

Edward de Bono

Edward de Bono is een internationale autoriteit op het gebied van conceptueel denken. In dit boek stroomlijnt hij

op een originele manier het besluitvormingsproces. Het denkproces wordt opgesplitst in zes denkniveaus,

voorgesteld door zes verschillende hoeden.

  10  

Managing the Unexpected

(Engels)

Karl Weick, Kathleen Sutcliffe

Karl Weick en Kathleen Sutcliffe tonen de lezers hoe zij flexibel kunnen reageren op onverwachte

uitdagingen en hoe zij de ontregelende effecten van verandering kunnen minimaliseren door het gebruiken

van zingeving, stressreductie, migratiebeslissingen en labeling. Met het introduceren van het krachtige nieuwe

concept van 'Mindfulness', zetten de auteurs de vijf kwaliteiten van de bedachtzame organisatie uiteen,

alsmede de benodigde organisatorische vaardigheden om deze te bereiken. De tweede editie van 'Managing

the Unexpected' is grondig herzien.

Games people play, handbook of Transactional Analysis

Eric Berne

We think we’re relating to other people–but actually we’re all playing games. We play games all the time–sexual games, marital games, power games with our bosses, and competitive games with our friends. Detailing status contests like “Martini” (I know a better way), to lethal couples combat like “If It Weren’t For You” and “Uproar,” to flirtation favorites like “The Stocking Game” and “Let’s You and Him Fight,” Dr. Berne exposes the secret ploys and unconscious maneuvers that rule our intimate lives. Explosive when it first appeared, Games People Play is now widely recognized as the most original and influential popular psychology book of our time. It’s as powerful and eye-opening as ever.

Overdovende Stilte Aalt Aalten

In Overdovende Stilte staat Aalt Aalten stil bij, neemt Aalt Aalten je mee in zijn aikido beweging. Zuiver zijn levert op dat je de goede dingen doet en hebt wat jij en de ander nodig heeft. Aikido is een vechtkunst waarbij de energie van beide strijders zich verbindt en versterkt tot een wonderschone samen bewegingsvorm.

   

  11  

De stip  Peter  Reynolds

Wat doe je met een kind dat zegt dat het niet kan tekenen? Juf weet wel raad met de onwillige Floor. Ze laat haar een stip zetten op een leeg vel papier en vraagt haar het te ondertekenen met haar naam.

Reinventing Organizations Frederic Laloux

Moderne organisaties lijken vast te zitten in een verouderd stelsel. Werknemers raken gedemotiveerd, ondernemers zoeken naar een ander soort management, vertrouwde modellen schieten tekort. Kunnen we op die manier eigenlijk nog wel verder? 'Reinventing Organizations' biedt een antwoord. Het boek laat zien hoe we aan het begin staan van een nieuw tijdperk. Daarin dragen belangrijke doorbraken bij aan een diepere voldoening voor management, medewerkers en klanten. Hoe breng je je eigen authenticiteit terug in je werk? Hoe eenvoudig kan een organisatie weer zijn? Wat kun je bereiken door met een gezamenlijk en breed gedragen doel te werken? Met een veelvoud aan praktijkvoorbeelden en inspirerende getuigenissen biedt 'Reinventing Organizations' een venster op de organisatie van de toekomst. Dit boek is een aanrader voor wie nieuwe manieren van werken en leven wil begrijpen en combineren. Een theoretische en praktische handleiding voor wie de kracht van vrijheid, vertrouwen en wendbaarheid optimaal wil benutten.