Dieu Donne Niesten Orthopedisch chirurg RdGG 05-11-… · Wereldwijd veroorzaakt osteoporose 8,9...
Transcript of Dieu Donne Niesten Orthopedisch chirurg RdGG 05-11-… · Wereldwijd veroorzaakt osteoporose 8,9...
Osteoporose: de feiten
Dieu Donne Niesten
Orthopedisch chirurg RdGG
Reinier de Graaf Groep
CBO richtlijn 2011
Osteoporose is een chronische aandoening die in
hoofdzaak bij ouderen voorkomt
Mede als gevolg van de vergrijzing en de life-style
neemt het aantal patiënten sterk toe
Daarnaast hebben ouderen vaak co-morbiditeit en
gebruiken daardoor nogal eens medicijnen die
osteoporose en of het valrisico en het daarbij
behorende fractuur risico doen verhogen
International Osteoporosis
Foundation (IOF)
Wereldwijd veroorzaakt osteoporose 8,9 milioen fracturen per jaar. Dat zijn 3 fracturen per seconde
Wereldwijd hebben 200 miljoen vrouwen osteoporose
vrouwen 60 jaar 10%
vrouwen 70 jaar 20%
vrouwen 80 jaar 40%
vrouwen 90 jaar 66%
International Osteoporosis
Foundation (IOF)
Bij vrouwen: 80% vd onderarm fracturen
75% vd humerus fracturen
70% vd heup fracturen
58% vd wervel fracturen
Vrouw/man ratio 1,6
75% van al deze fracturen komt voor bij
patiënten ouder dan 65 jaar
Osteoporose Stichting
Vallen
In Nederland komen jaarlijks 270 duizend mensen ten
val ( rivm 2008)
Daarvan loopt 6% een heupfractuur op
Osteoporose Stichting
Breken
Iedere 6 minuten breekt in Nederland iemand
een skeletonderdeel als gevolg van osteoporose
In Nederland hebben ruim 850.000 mensen
osteoporose
Kosten geschat op 750 miljoen euro per jaar
(inclusief de kosten van heupfracturen)
Bron: RIVM
Osteoporose Stichting
Breken
85000 mensen boven de 55 jaar lopen jaarlijks
een fractuur op.
17000 heupfracturen
12000 pols en onderarm fracturen
16000 wervel fracturen
40000 andere botbreuken
( Bron: Prismant , LMR)
Osteoporose Stichting
70% van de mensen met osteoporose weet zelf
niet dat ze dit hebben
70% van de mensen met de diagnose
osteoporose wordt niet adequaat behandelt
80% van de mensen boven de 55 jaar, die met
een breuk in het ziekenhuis komen, wordt niet
nader onderzocht op osteoporose
Wist u dat
Het risico op een heupfractuur bij vrouwen ligt
tussen 11-18% en dat is gelijk aan het
gecombineerde risico van borst, ovarium en
uteruscarcinoom
Wervelfracturen komen 2 tot 3 keer vaker voor
dan heupfracturen alleen 1/3 hiervan wordt
maar gediagnosticeerd
Dit is nog maar het begin
Het aantal 65 jarigen zal rond
2040 zijn verdubbeld
Men verwacht rond 2050
6,26 miljoen heupfracturen
wereldwijd per jaar
Toename van
het aantal
ouderen in de
EU ouder dan
65 jaar
Osteoporose in de EU
En de kosten ?
Vandaag in Europa geschat op 31 miljard Euro
Rond 2050 in Europa geschat op 76 miljard
Euro
Heupfracturen
Aantal heupfracturen per jaar in
Nederland. 1972 4583
1987 10360
1993 15107
2000 16423
2002 16899
2003 17550
2004 17446
2005 17694
2020 22500
2050 > 30000 of nog meer?
Niet alleen Nederland
In Nederland rond de 18000 heupfracturen per
jaar en men verwacht rond 2020 22000 per jaar
UK 2000 47500 heupfracturen in 2015 worden
er 120.000 verwacht
USA: 2003 300.000 heupfracturen en in 2050
worden er 650.000 verwacht
en
Heupfractuur risico bij mannen
Heupfractuur risico bij vrouwen
Heupfractuur risico mannen en
vrouwen
Maar het zijn niet alleen de kosten
Ook de kwaliteit van leven heeft zwaar te lijden
Het profiel van de collum patiënt
Meestal een vrouw
Gemiddelde leeftijd 78-84 jaar
20-40% komt al uit een geïnstitutionaliseerde
omgeving
Gemiddeld 1,1 tot 2,5 bijkomende aandoeningen
Collum # 2000-2004
leeftijdsverdeling
Prognose algemeen
20% van de patiënten met een heupfractuur overlijdt binnen een jaar
30% ondervindt een belemmering in de ADL
40% is niet meer in staat zelfstandig zonder hulpmiddel te lopen
25% heeft chronische zorg nodig
Cooper, American Journal of Medicine 1997
De prognose anno 1993 Boereboom NTVG 1996
7% overlijdt in het ziekenhuis
60% ging terug naar de plaats van herkomst
26% naar het verpleeghuis
7% naar het verzorgingshuis
Sterfte naar leeftijd en geslacht bij
collum # 2000-2004
De prognose anno 2007 Van Baalen 2003, Tjeenk 2003
Mortaliteit:
6 maanden 16-28%
1 jaar 22-37% (33% vd mannen, 24% vd vrouwen)
5 jaar 55% ( 5 jaarsoverleving van 45%)
40-60% haalt de mobiliteit van voor de breuk
30% haalt de activiteiten van voor de breuk
De prognose op dit moment. R.van Baalen; hipfracture in the eldery, proefschrift 2003
Het versneld ontslaan naar een vph na een heupfractuur heeft geen invloed op het herstel en de revalidatie
Het versneld ontslaan naar een verpleeghuis maakt ziekenhuisbedden vrij. In heel Nederland zouden hierdoor 20.000 bedden vrij komen.
Bij de opzet van een revalidatie afdeling voor heupfracturen moet rekening gehouden worden met een opnameduur van 1 maand, een mortaliteit van 15% en 20% van de patiënten blijft langer dan 4 maanden
Ruim 2/3 van de patiënten maakt gedurende de opname
meerdere (gemiddeld 4) complicaties door
Determinants of outcome in hip fracture patient
care
Anne Vochteloo 2013
Leeftijd, dementie en een lage ADL activiteit zijn de
belangrijkste risicofactoren voor het terugkeren naar de
plaats van herkomst na een heupfractuur
Delier en een laag ADL nivo geven een verhoogde kans
op verlies van mobiliteit na een heupfractuur
Patienten die geen hulpmiddel voor het lopen hebben ten
tijde van hun heupfractuur hebben een groter risico hun
mobiliteit te verliezen
Osteoporotische wervel fracturen
Wervel fracturen komen eigenlijk het meest voor
maar er wordt geschat dat maar bij 1/3 van het
werkelijk aantal de diagnose wordt gesteld
Osteoporotische wervel fracturen
Leiden tot pijn
Hoogte verlies van de wervels, deformiteit,
kyphose
Verminderde longfunctie
Vertebral fractures in geriatric patients
H. van der Jagt-Willems 2014
Kunnen “spontaan” ontstaan, zonder trauma
Prevalentie van 51 %
Geven wel klachten
Verhoogde kans op meer wervelfracturen
Toegenomen kyphose geeft meer kans op vallen
Screening is zinvol bij het geriatrisch onderzoek
Osteoporose medicatie bij levensverwachting langer
dan 6 maanden bij een hoogte verlies van ten minste
25%
Nog meer risico factoren
Risico factoren
Leeftijd is een belangrijke risicofactor voor een fractuur, met verdubbeling van het fractuurrisico per decade vanaf het 50ste levensjaar.
Een lage botdichtheid verhoogt het risico op fracturen: globaal gaat een 1 SD lagere BMD gepaard met een tweemaal hogere fractuurkans.
Een laag lichaamsgewicht is een risicofactor is voor fracturen. Vooral bij een BMI <20 kg/m2 en een gewicht onder de 60 kg.
Genetische factoren
Een vader of moeder met een doorgemaakte
fractuur, vooral van de heup, geeft een verhoogd
fractuurrisico dat oploopt tot 2.3, onafhankelijk
van de botdichtheid.
Life-style risicofactoren
Het gebruik van ≥ 3 eenheden alcohol
gemiddeld per dag het risico op fracturen
verhoogt.
Roken verhoogt het risico op fracturen in het
algemeen.
Mobiliteit
Het is aangetoond dat verminderde mobiliteit
(hulpmiddel bij lopen of >4 weken niet lopen in
het laatste jaar) een risicofactor is voor fracturen
Val risico
Het merendeel van de mannen en vrouwen (> 50 jaar) met een recente klinische fractuur hebben bot- en valgerelateerde risicofactoren
Mannen en vrouwen (> 60 jaar) met een heupfractuur hebben een overeenkomende set van risicofactoren: een lage botmineraaldichtheid (BMD), balansstoornissen (postural sway), quadricepsspierzwakte, een valvoorgeschiedenis en een eerdere fractuur.
Val risico
Jongere ouderen (65-74) vallen vaak buitenshuis
en vaak spelen externe factoren een rol
Oude ouderen (75+) vallen vaker binnenshuis
tgv intrinsieke oorzaken
Belangrijke risicofactoren voor het
vallen Mobiliteitsstoornissen
Eerdere valpartijen
Psychofarmaca
Moeite met ADL activiteiten
Lichamelijke activiteit
Gewrichtsaandoeningen
Visusstoornissen
Urine-incontinentie
Ziekte van Parkinson
Duizeligheid
Polyfarmacie
Depressieve stoornissen
Cognitieve stoornissen
Klaas Hartholt 2011
Uw eigen risico bepalen
Zie uw bijlage. Als PDF te downloaden bij de stichting
4th FFN Global Congress 2015 3-5 september
Bedankt voor u aandacht
en nu wakker worden