DIDACTISCHE DOCUMENTEN

VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING

Een studie van de omgeving

ZAVENTEM - BRUSSEL

Arne Willems

1SA2 NE-AA

2015-2016

2

Inhoudstafel

Lijst met figuren ................................................................................................. 4 Lijst met bijlagen ......................................................................................................................................5

4.1 Hoofdstuk 1: Beschrijving van het studiegebied ........................................... 6

4.1.1; Maak kaartuitsneden van je eigen leefomgeving. ......................................... 6

1: 10000. ..........................................................................................................................................6

1: 25000. ..........................................................................................................................................7

1: 50000. ..........................................................................................................................................8

1: 100000. ........................................................................................................................................9

1: 250000. ..................................................................................................................................... 10

4.1.1.2; Selecteer uit je kaart van 1:100000 een gebied van 15x15km. ...................... 11

4.1.1.3; A4 Uitsnede uit papieren eigen topografische kaart (1:20000). ..................... 12

4.1.2.1; Maak een mindmap met de elementen die net benoemt zijn:. ........................ 12

4.1.2.2; Ga op zoek naar 4 typische kaarten: .......................................................... 12

4.1.3; Voeg de Ferrariskaart toe van je leefomgeving: .............................................. 14

4.1.4; Beschrijf in een korte tekst: ......................................................................... 15

4.2 Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische

kaart. ................................................................................................................ 17

4.2.1; Coördinaten bepalen van woonplaats. ........................................................... 17

4.2.2; Declinatie t.o.v. het magnetische noorden voor UTM en Lambertcoördinaten. ... 18

4.2.3; Uitsnede van de kaart op schaal 1:20000 bestuderen. ..................................... 19

4.2.4; Ga op zoek naar één altimetrische en één planmetrische fiche in jouw buurt. ..... 20

4.3 Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart.

......................................................................................................................... 21

4.3.1 Neem A4- kopie van de kaart 1:20000.. .......................................................... 21

4.3.2 Maak op basis hiervan een reliëfkaart... .......................................................... 21

4.3.3 Maak op basis van deze reliëfkaart een reliëfmodel.... ...................................... 23

4.3.4 Teken m.b.v. één dwarsprofiel en één lengteprofiel van een rivier, heuvelrug naar

keuze..... ............................................................................................................. 23

4.3.5 Maak dezelfde reliëfdoorsneden ook in Google Earth...... ................................... 24

3

4.3.6 Bereken het verval en het verhang. ................................................................ 24

4.3.7 Bereken de hellingsgraad (%) van één helling. ................................................ 24

4.4 Hoofdstuk 4: Gesteenten in de eigen leefomgeving. ................................... 25

4.4.1 Knip uit reclamefolder 2 foto’s van natuursteen. Alle plaatsen zijn aangeduid op de

Google Earth kaart (bijlage 5). ............................................................................... 25

4.4.2 Knip uit reclamefolder 2 foto’s van kunststeen.. ............................................... 26

4.4.3 Foto eigen woning en 2 historische gebouwen in je eigen leefomgeving. ............. 27

Bijlagen ............................................................................................................................................. 29-32

4

Lijst met figuren

Figuur 1: Topografische kaart 1: 10000.

Figuur 2: Topografische kaart 1: 25000.

Figuur 3: Topografische kaart 1: 50000.

Figuur 4: Topografische kaart 1: 100000.

Figuur 5: Topografische kaart 1: 250000.

Figuur 6: Gebied 15x15km kaart 1:100000.

Figuur 7: A4 uitsnede topografische kaart 1:20000.

Figuur 8: Ferrariskaart eigen leefomgeving.

Figuur 9: Situering Ferrariskaart op kaart 1:100000.

Figuur 10 : Sint-Martinuskerk Zaventem.

Figuur 11: Weldadigheidsstraat Zaventem.

Figuur 12: Reliëfkaart Zaventem.

Figuur 13: Lengteprofiel heuvel Zaventem (getekend).

Figuur 14: Dwarslijn heuvelrug Zaventem (getekend).

Figuur 15: Lengteprofiel heuvel Zaventem.

Figuur 16: Dwarslijn heuvelrug Zaventem.

Figuur 17: Leisteen in reclamefolder Gamma.

Figuur 18: Marmer in reclamefolder Blokker.

Figuur 19: Keramische tegel in Hubofolder.

Figuur 20: Antracieten tegel.

Figuur 21: Eigen woning met bouwmaterialen op aangeduid.

5

Lijst met bijlagen

Bijlage 1: Kaart geografische streken België.

Bijlage 2: Kaart aantal vreemdelingen per gemeente in België.

Bijlage 3: Aantal tewerkgestelde personen in België .

Bijlage 4: Administratieve kaart van België.

Bijlage 5: Google Earth met natuursteen en kunststeen gebieden.

Bijlage 6: Helling met top en voet aangeduid op topografische kaart.

6

4.1 Hoofdstuk 1: Beschrijving van het

studiegebied.

4.1.1; Maak kaartuitsneden van je eigen leefomgeving.

1: 10000.

Figuur 1: Topografische kaart 1: 10000.

7

1: 25000.

Figuur 2: Topografische kaart 1: 25000.

8

1: 50000.

Figuur 3: Topografische kaart 1: 50000.

9

1: 100000.

Figuur 4: Topografische kaart 1: 100000.

10

1: 250000.

Figuur 5: Topografische kaart 1: 250000.

11

4.1.1.2; Selecteer uit je kaart van 1:100000 een gebied van 15x15km.

Figuur 6: Gebied 15x15km kaart 1:100000.

12

4.1.1.3; A4 Uitsnede uit papieren eigen topografische kaart (1:20000).

Figuur 7: A4 uitsnede topografische kaart 1:20000.

4.1.2.1; Maak een mindmap met de elementen die net benoemt zijn:

4.1.2.2; Ga op zoek naar 4 typische kaarten:

Zie bijlage 1 tot 4.

13

1.

2.

3.

RUIMTE LEEFOMGEVING

Streek Ligging Toerisme

Verkeer

Brabantse

Leemstreek

Bezienswaardigheden

Uitwijken Leuven

3treinstations(halte

Zaventem, Zaventem

luchthaven &Nossegem)

Snelweg A201

Brussel Airport:

grootste luchthaven

van België

Provincie: Vlaams-Brabant

(centrale ligging)

Gewest: Vlaanderen

Arrondissement: Halle-

Vilvoorde

Industrie

Abdij Keizersberg

Sint-Pieterskerk

Stadhuis

Universiteitsbib

Agglomeratie

Onderdeel

Vlaamse Ruit

Industriepark

Nossegem

Verscheidenheid

Grote multinationals

Voorzieningen voor

bedrijven

Bevolking

Hoog aantal vreemdelingen

Sterke bevolkingsgroei

Luchthaven ind.

Leemgrond

Vruchtbare bodem

Akkerbouw

Historische gebouwen

Echt

toeristische

trekpleisters

Kasteel Mariadal Luchthaven

Sint-

Martinuskerk

Kasteel

Ter Meren

Adm

inis

tratieve k

aart

Tewerkstelling

(aantal

personen)

Vlaanderen

Vreemdelingen

kaart België

14

4.1.3; Voeg de Ferrariskaart toe van je leefomgeving:

Figuur 8: Ferrariskaart eigen leefomgeving.

Bron: www.ngi.be

Figuur 9: Situering Ferrariskaart op kaart 1:100000.

15

4.1.4; Beschrijf in een korte tekst:

Streek

Het studiegebied maakt onderdeel uit van de geografische streek ‘de Brabantse

Leemstreek’. Ook situeert het gebied zich vlakbij het punt waar drie verschillende

geografische streken elkaar ontmoeten, namelijk de Brabantse Leemstreek, de

Groentestreek en het Hageland. Deze informatie vinden we terug op de kaart met de

geografische steken van België (bijlage 1).

Toeristisch

In Zaventem zelf zijn een paar oude pittoreske gebouwen te vinden. We hebben de Sint-

Martinuskerk, het kasteel Mariadal en het kasteel Ter Meren. Maar echte toeristische

trekpleisters zijn dit natuurlijk niet.

Om echte toeristische streken te vinden gaan we toch eerder moeten uitwijken naar

Leuven en Brussel. Aangezien ik op school zit in Leuven heb ik ervoor gekozen om

Leuven te bestuderen.

Echte toeristische trekpleisters vinden we vooral in het centrum van Leuven, waar we

prachtige historische gebouwen terugvinden waaronder de Sint-Pieterskerk, het stadhuis

van Leuven en de universiteitsbibliotheek. Ook de Abdij van Keizersberg, die zich aan de

rand van de stad bevindt, kan hierbij gerekend worden.

Verkeer

Het verkeer in en rond Zaventem is zeer uitgebreid net omdat het eigenlijk een

middelpunt is tussen een groot aantal steden. Zo is er in Zaventem een groot knooppunt

van een aantal autostrades. In Zaventem zijn ook 3 treinstations (Zaventem, Zaventem

Luchthaven en Nossegem). Maar natuurlijk het meest opmerkelijke in Zaventem is de

luchthaven. Deze is de grootste van België.

Ligging

Wat betreft de administratieve situering kan vermeld worden dat het studiegebied

volledig binnen het arrondissement Leuven valt, dat het centraal gelegen is in de

provincie Vlaams-Brabant en dat het dus deel uitmaakt van het Vlaams Gewest. Deze

informatie vinden we in bijlage 4 (de administratieve kaart van België) . Door deze

ligging zijn er ook een groot aantal vreemdelingen aanwezig in Zaventem (bijlage 2).

Industrie:

De industrie in Zaventem is zeer groot aanwezig en heeft ook een grote diversiteit. In de

deelgemeente Nossegem heeft men een industriepark liggen waar een zeer hoog aantal

grote multinationals een vestiging hebben.

16

En men heeft natuurlijk in Zaventem ook de gewone handel die moet gedreven worden

en waar ook nog een groot aantal jobs voor nodig zijn. Door de aanwezigheid van het

grote aantal multinationals zullen er voor de werknemers ook de nodige voorzieningen

getroffen worden in de handel. Zo zijn er veel broodjeszaken en restaurants in het

centrum.

Maar natuurlijk de grootste leveranciers van jobs in Zaventem blijft de luchthaven. En dit

aantal blijft ook elk jaar stijgen. Zo is er dit jaar bekend gemaakt dat er de komende 10

jaar nog eens 10.000 jobs bijkomen. We zien op onze kaart in bijlage 3 dat Zaventem

inderdaad een gebied is met veel mensen tewerkgesteld.

17

4.2 Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste

elementen op een topografische kaart.

4.2.1; Coördinaten bepalen van woonplaats.

1) Volgens UTM:

X-as:

Grote cijfer: 03,54(meting op kaart)

kleine cijfer: 6

= X-as = 603,54 km

Y-as:

Grote cijfer: 37, 62 (meting op kaart)

Kleine cijfer: 56

= Y-as = 5637, 62 km

UTM-coördinaten = 31U (F)603,54 km E (S) 5637,62 km N

2) Volgens Lambert:

X-as: Ons punt ligt tussen 157 km en 158 km.

Als we weten dat 5cm op de kaart 1km in werkelijkheid is en we meten dat het punt op

157km en 1,2 cm op de kaart liggen moeten we de simpele vergelijking maken:

5cm 1km

1,2cm 0,24km

x-as ligt mijn huis op punt 157,24km.

Y-as: Ons punt ligt tussen 174 km en 175 km.

We doen nu dezelfde berekening als bij de X-as.

5cm 1km

1,1cm 0,22km

Y-as ligt mijn huis op het punt 174,22 km.

Lambert-projectie = x-as: 157,24km y-as = 174,22km.

18

3) Geografische coördinaten:

Noorderbreedte :

Woning ligt tussen 50°52’ en 50°53’, als we meten op de kaart zien we dat de afstand

tussen deze 2 punten 9,2 cm is. We maken dus dezelfde vergelijking zoals bij de

Lambertprojectie.

9,2 cm 60”

1 cm 6,52”

We hebben gemeten dat ons huis tussen de 2 coördinaten op 6,9 cm ligt.

6,9 cm x 6,52” = 44, 98” = 45”

Oosterlengte :

Woning ligt tussen 4°28’ en 4°29’. Afstand tussen deze 2 punten is 5,8cm.

5,8 cm 60”

1 cm 10,34”

Mijn huis ligt hiertussen op het punt 2,3cm.

2,3 cm x 10,34” = 23,78” = 24”

Geografische coördinaten = 50°52’45” NB en 4°28’24” OL

4.2.2; Declinatie t.o.v. het magnetische noorden voor UTM en Lambertcoördinaten.

De magnetische declinatie van onze kaart dateert van 30 juni 1999 en onze afwijking

tussen magnetisch veld & geografische noorden (a) = 1°51’ deze is veranderlijk met

±7’ per jaar.

Tussen 1999 en 2015 zitten dus 16 jaren. 7’ x 16 jaar = 112’ = 1°52’.

Dan onze 1°51’ (a) – 1°52’ = -1’

UTM = 2°58’ (af te lezen op topografische kaar) – 1°52’ = 1°06’

Lambert = 1°54’ – 1°52’ = 0°02’

19

4.2.3; Uitsnede van de kaart op schaal 1:20000 bestuderen.

* Duid op de A4-kaart op een gepaste manier je woning aan. (Zie bijlage.)

* Berekend de afstand van je woning tot 3 door jou vaak bezochte plaatsen.

1. Afstand tot het jeugdhuis Basement in mijn gemeente.

1,7 cm op de kaart.

5cm op de kaart = 1 km.

Afstand = 0,34 km of 340 m.

2. Afstand tot het station van Zaventem.

3,6 cm op de kaart.

5 cm op de kaart = 1 km.

Afstand = 0,72km of 720 m.

3. Afstand tot Zavo Secundair (ex-school en stageschool).

3,2 cm op de kaart.

5 cm op de kaart = 1 km.

Afstand = 0,64 km of 640 m.

* Bereken bij benadering de oppervlakte van een typerend landschapselement.

Ik heb gekozen om de oppervlakte van de grootste landingsbaan van de luchthaven in

Zaventem te berekenen. We kunnen zien dat deze landingsbaan op onze kaart ongeveer

rechthoekig is. De formule voor het berekenen van de oppervlakte van een rechthoek is

de lengte x de basis.

Lengte = 6,5 cm op kaart, basis = 0,8 cm op kaart.

6,5 cm 1,3 km in werkelijkheid en 0,8 cm 0,16 km.

Oppervlakte = 1,3 km x 0,16 km = 0,208 km²

20

4.2.4; Ga op zoek naar één altimetrische en één planmetrische fiche in jouw buurt.

Planimetrische fiche is de Sint-Martinuskerk in Zaventem.

Figuur 10 : Sint-Martinuskerk Zaventem.

Altimetrische fiche in mijn buurt: zo een punt vinden we op de Weldadigheidsstraat in het

centrum van Zaventem.

Figuur 11: Weldadigheidsstraat Zaventem.

21

4.3 Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en

reliëf m.b.v. de topografische kaart.

4.3.1 Neem A4- kopie van de kaart 1:20000.

Zie reliëfmodel.

4.3.2 Maak op basis hiervan een reliëfkaart.

22

Figuur 12: Reliëfkaart Zaventem.

23

4.3.3 Maak op basis van deze reliëfkaart een reliëfmodel.

Zie reliëfmodel.

4.3.4 Teken m.b.v. één dwarsprofiel en één lengteprofiel van een rivier, heuvelrug naar

keuze.

Figuur 13: Lengteprofiel heuvel Zaventem (getekend).

Figuur 14: Dwarslijn heuvelrug Zaventem (getekend).

24

4.3.5 Maak dezelfde reliëfdoorsneden ook in Google Earth.

Figuur 15: Lengteprofiel heuvel Zaventem.

Figuur 16: Dwarslijn heuvelrug Zaventem.

4.3.6 Bereken het verval en het verhang.

Verval: absolute hoogteverschil tussen ons maximaal punt (A) en ons minimaal punt (B).

A-B= verval. 53m – 39m = 12m = verval.

Verhang: relatieve hoogteverschil tussen deze 2 punten.

Verhang = Hoogteverschil in m / afstand in km. = 12m/0,818km = 14,67 m/km.

4.3.7 Bereken de hellingsgraad (%) van één helling.

Helling aangeduid met voet en top op topografische kaart (bijlage 6).

De kaartafstand tussen de voet en de top = 3,2 cm.

6 cm op de kaart komt overeen met 640 m in werkelijkheid.

1 cm 200m.

3,2 cm 640m.

Het hoogteverschil bedraagt 15m (van 50m naar 65m).

Hellingsgraad = hoogteverschil x 100 / horizontale afstand =

= 15m x 100 / 640m = 2,34 %

25

4.4 Hoofdstuk 4: Gesteenten in de eigen

leefomgeving.

4.4.1 Knip uit reclamefolder 2 foto’s van natuursteen. Alle plaatsen zijn aangeduid op de

Google Earth kaart (bijlage 5).

Figuur 17: Leisteen in reclamefolder Gamma.

Natuursteen : Leisteen.

Ontginning: Wordt niet vaak ontgonnen in Belgie. Enkel in Wallonië, een voorbeeld is

hiervan Martelange in de provincie Luxemburg.

26

Figuur 18: Marmer in reclamefolder Blokker.

Natuursteen: marmer.

Ontginning: In Belgie hebben we een paar prachtige marmersoorten die ontgonnen

worden. Een voorbeeld van zo een plaats is vlak bij Durbuy.

4.4.2 Knip uit reclamefolder 2 foto’s van kunststeen.

Figuur 19: Keramische tegel in Hubofolder.

Kunststeen: Keramiek

Ontginning: Keramiek wordt gemaakt van gebakken klei. In Belgie wordt veel klei

ontgonnen. Een voorbeeld van zo een plaats zijn de Kempen.

27

Figuur 20: Antracieten tegel.

Kunststeen: antraciet.

Ontginning: Antraciet is een vorm van steenkool die aan

hoge druk en temperatuur blootgestaan heeft en 10 % vluchtige bestanddelen heeft. Een

voorbeeld van een plek waar steenkool ontgonnen wordt in België is de streek rond Luik.

28

4.4.3 Foto eigen woning en 2 historische gebouwen in je eigen leefomgeving.

Figuur 21: Eigen woning met bouwmaterialen op aangeduid.

29

Bijlage

Bijlage 1: Kaart geografische streken België.

Bron: http://www.algemenewereldatlas.be/Default.aspx?mid=1

30

Bijlage 2: Kaart aantal vreemdelingen per gemeente in België.

Bron: http://statbel.fgov.be/nl/binaries/Kerncijfers_2011_NL%20_tcm325-148284.pdf

(pagina 10)

Bijlage 3: Aantal tewerkgestelde personen in België .

Bron: http://users.skynet.be/jeanpierre.schreurs/aardrijkskunde/fig16.jpg

31

Bijlage 4: Administratieve kaart van België.

Bron: https://www.kaartenenatlassen.nl/files/671.031_Belgie_staatkundig_lowres1.jpg

32

Bijlage 5: Google Earth met natuursteen en kunststeen gebieden.

Bijlage 6: Helling met top en voet aangeduid op topografische kaart.