DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN...

1:100 000

DIDACTISCHE DOCUMENTEN

VAN DE EIGEN LEEFOMGEVING

Pajottenland ‘Galmaarden’

Jolien Felis

Aardrijkskunde – Biologie (1SA2) 2014-2015

http://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRw&url=http://www.jl-design.be/Muurstickers/Muurdecoratie/166/Overige/MD095_Muurtattoo_Windroos_Kompas.php&ei=mz9SVLWUIfGO7Aaa0IGIBQ&bvm=bv.78597519,d.ZGU&psig=AFQjCNE4JOSTF3dPtigLFE7N96qWDj0pOA&ust=1414762799664187

“AAN MIJN PAJOTTENLAND”

Geen vers werd, u ter eer, mijn Land, geschreven... Geen boek dat van uw sterk-vroom volk verhaalt... Geen zang werd van uw schoonheid aangeheven en geen penseel heeft uw natuur gemaald ... Aan Vaders hand doorliep ik uw landouwen, uw schaûwrijk bos- en weeldrig akkerland... 'k Vond u de heerlijkste aller Vlaamse gouwen en roemde u stout Oud-Brabants lustwarrand! Ik weet geen streek, die het bij u kan halen in veie vruchtbaarheid en schoonheidsglans. Uw groene heuvels en nog groener dalen omringen Brussel met smaragden krans. Pol De Mont 1924

Inhoudstabel

Inhoudstabel ......................................................................................................... 3

Lijst met figuren .................................................................................................... 5

Lijst met bijlagen ................................................................................................... 7

Hoofdstuk 1: beschrijving van het studiegebied ......................................................... 1

Opdracht 1.1: kaartuitsneden ............................................................................... 1

Opdracht 1.2: gebied 15x15 km ........................................................................... 6

Opdracht 1.3: A4-uitsnede ................................................................................... 7

Opdracht 1.4: kaartomtrekken ............................................................................. 8

Opdracht 2.1: mindmap ...................................................................................... 9

Opdracht 2.2: typerende kaarten .........................................................................10

Opdracht 3.1: Ferrariskaart .................................................................................14

Opdracht 4.1: korte tekst ...................................................................................16

Hoofdstuk 2: Analyse belangrijkste elementen topografische kaart .............................17

Opdracht 1: coördinaten .....................................................................................17

Opdracht 2: declinatie t.o.v. magnetische noorden ................................................17

Opdracht 3: typerende plaatsen & oppervlakten ....................................................19

Opdracht 4: altimetrische & planimetrische fiche ...................................................21

Opdracht 5: legende ..........................................................................................24

Hoofdstuk 3: analyse landschap en reliëf .................................................................25

Opdracht 1: A4-uitsnede.....................................................................................25

Opdracht 2: reliëfkaart .......................................................................................25

Opdracht 3: reliëfmodel (maquette) .....................................................................27

Opdracht 4: dwarsprofiel & lengteprofiel ...............................................................28

Opdracht 5: reliëfdoorsnede in Google Earth .........................................................30

Opdracht 6: verval & verhang .............................................................................30

Opdracht 7: hellingsgraad (%) ............................................................................32

Opdracht 8: waterscheidingslijn & droog dal ..........................................................33

Hoofdstuk 4: gesteenten in de eigen leefomgeving ...................................................34

Opdracht 4.1: reclamefolder ‘natuursteen’ ............................................................34

Opdracht 4.2: reclamefolder ‘kunststeen’ ..............................................................36

Opdracht 4.3: bouwmaterialen herkennen ............................................................38

Hoofdstuk 5: Geologie en geomorfologie van de eigen leefomgeving ...........................42

5.1 Landschapsfoto’s reliëf ..................................................................................42

5.2 Analyse bodemprofiel ...................................................................................48

5.3 Vereenvoudigde kaart (A4) tertiaire lagen .......................................................50

5.4 Synthese van analyse reliëf, bodem en ondergrond ..........................................53

Hoofdstuk 6: bebouwing en bevolking .....................................................................54

6.1 Spreiding van de bebouwing ..........................................................................54

6.2 Bebouwde kern leefomgeving ........................................................................58

6.3 Transect doorheen bebouwing leefomgeving ....................................................59

6.4 Nabijgelegen stad, verstedelijkte kern en plattelandskern .................................60

6.5 Bevolkingsevolutie ........................................................................................64

6.6 Grafiek met bevolkingsevolutie ......................................................................65

6.7 Grafieken m.b.t. de bevolkingskenmerken .......................................................66

Bibliografie ..........................................................................................................70

Lijst met figuren Figuur 1: kaartuitsnede 1:10 000 ............................................................................ 1

Figuur 2: kaartuitsnede 1:25 000 ............................................................................ 2

Figuur 3: kaartuitsnede 1:50 000 ............................................................................ 3

Figuur 4: kaartuitsnede 1:100 000 .......................................................................... 4

Figuur 5: kaartuitsnede 1:250 000 .......................................................................... 5

Figuur 6: kaartuitsnede 15x15 km 1:100 000 ........................................................... 6

Figuur 7: A4-uitsnede topografische kaart ................................................................ 7

Figuur 8: kaartomtrekken ....................................................................................... 8

Figuur 9: mindmap ................................................................................................ 9

Figuur 10: geografische streken van België ..............................................................10

Figuur 11: landbouwstreken van België ...................................................................11

Figuur 12: provinciekaart van België .......................................................................12

Figuur 13: groene gordel .......................................................................................13

Figuur 14: Ferrariskaart ........................................................................................14

Figuur 15: situering Ferrariskaart ...........................................................................15

Figuur 16: Lambert declinatie ................................................................................17

Figuur 17: UTM declinatie ......................................................................................18

Figuur 18: A4-uitsnede topografische kaart met typerende plaatsen & oppervlakten .....19

Figuur 19: berekening oppervlakte Raspaillebos .......................................................20

Figuur 20: altimetrische fiche .................................................................................21

Figuur 21: het altimetrische plaatje en mezelf ..........................................................21

Figuur 22: het altimetrische plaatje ........................................................................21

Figuur 23: planimetrische fiche ..............................................................................22

Figuur 24: planimetrisch plaatje .............................................................................22

Figuur 25: planimetrisch plaatje met afgebrande kerk ...............................................22

Figuur 26: kdkd ....................................................................................................23

Figuur 27: A4-uitsnede met aanduidingen ...............................................................23

Figuur 28: legende ...............................................................................................24

Figuur 29: reliëfkaart ............................................................................................26

Figuur 30: collage maquette ..................................................................................27

Figuur 31: bovenaanzicht maquette ........................................................................27

Figuur 32: kopie van dwarsprofiel ...........................................................................28

Figuur 33: kopie van lengteprofiel ..........................................................................28

Figuur 34: A4-uitsnede met aanduiding dwarsprofiel & lengteprofiel ...........................29

Figuur 35: reliëfdoorsnede 'LENGTE' .......................................................................30

Figuur 36: reliëfdoorsnede 'DWARS' ........................................................................30

Figuur 37: A4-uitsnede met aanduiding verval en verhang Waarbeek ..........................31

Figuur 38: voet van de Bosberg..............................................................................32

Figuur 39: RVV op Bosberg ....................................................................................32

Figuur 40: logo RVV ..............................................................................................32

Figuur 41: uitsnede uit A4-uitsnede topografische kaart (aanduiding Bosberg) .............32

Figuur 42: A4-uitsnede topografische kaart aanduiding waterscheidingslijn/droog dal ...33

Figuur 43: reclamefolder IMPERMO .........................................................................34

Figuur 44: Google Earth kaart met aanduiding van Sprimont .....................................34

Figuur 45: reclamefolder DSM keukens ...................................................................35

Figuur 46: Google Earth kaart met aanduiding van Lessen .........................................35

Figuur 47: reclamefolder van IMPERMO ...................................................................36

Figuur 48: Google Earth kaart met aanduiding van Boom ..........................................36

Figuur 49: reclamefolder HUBO ..............................................................................37

Figuur 50: reclamefolder Mol .................................................................................37

Figuur 51: foto's eigen woning ...............................................................................38

Figuur 52: foto's Sint-Pauluskapel ..........................................................................39

Figuur 53: foto's Baljuwhuis ...................................................................................40

Figuur 54: reliëffoto 1 ...........................................................................................42




Figuur 58: reliëfkaart A4 .......................................................................................47

Figuur 59: onderzoek bodemprofiel .........................................................................48

Figuur 60: reliëfkaart A4 .......................................................................................49

Figuur 61: A4-doorsnede tertiaire lagen ..................................................................50

Figuur 62: legende tertiaire lagen ...........................................................................51

Figuur 63: verklaring tertiaire lagen ........................................................................52

Figuur 64: afbakening bebouwde kern Galmaarden ...................................................58

Figuur 65: informatie bevolking Galmaarden ............................................................64

Figuur 66: grafiek bevolkingsevolutie ......................................................................65

Figuur 67: grafiek aantal kinderen t.o.v. totaal aantal bevolking .................................66

Figuur 68: grafiek natuurlijke aangroei ....................................................................67

Figuur 69: grafiek bebouwde oppervlakte ................................................................68

Lijst met bijlagen

BIJLAGE 1

“Topografische kaart leefomgeving 1:10 000“

BIJLAGE 2

“Topografische kaart leefomgeving 1:25 000”

BIJLAGE 3


BIJLAGE 4


BIJLAGE 5


1

Hoofdstuk 1: beschrijving van het studiegebied

Opdracht 1.1: kaartuitsneden

Verschillende kaartuitsneden van de eigen leefomgeving:

1:10 000

1

Figuur 1: kaartuitsnede 1:10 000

1 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), 2014, TOPOMAP VIEWER.

olZIE BIJLAGE VOOR TOPOGRAFISCHE KAART MET JUISTE SCHAAL

2

1:25 000

2




3

1:50 000

3




4

1:100 000

4




5

1:250 000

5




6

Opdracht 1.2: gebied 15x15 km

6

Figuur 6: kaartuitsnede 15x15 km 1:100 000


Topografische kaart leefomgeving 1 : 100 000 15x15 km


7

Opdracht 1.3: A4-uitsnede

Figuur 7: A4-uitsnede topografische kaart Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.


8

Opdracht 1.4: kaartomtrekken 7


Figuur 8: kaartomtrekken

9

Opdracht 2.1: mindmap

Figuur 9: mindmap

PROVINCIEKAART

GROENE GORDEL

LANDBOUWSTREKEN VAN BELGIË

Henegouwen

10

Opdracht 2.2: typerende kaarten

‘Geografische streken van België’

8

Figuur 10: geografische streken van België

8 Bron: Van Hecke E., Vanderhallen D., Callemeyn A., Algemene Wereldatlas, (2012),

llllPlantyn: Mechelen.

40 km

11

‘Landbouwstreken van België’

9

Figuur 11: landbouwstreken van België

9 Bron: Geopunt Vlaanderen, (2014), Landbouwstreken van België. www.geopunt.be

12

‘Provinciekaart België’

10

Figuur 12: provinciekaart van België

10Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), TOPOMAP VIEWER, (2014),

lllladministratieve grenzen. http://www.ngi.be/topomapviewer

13

‘De groene gordel’

11

Figuur 13: groene gordel

11 Bron: Fietsvakantiewinkel, Knooppunten Dijleland. http://www.fietsvakantiewinkel.nl

10 km

14

Opdracht 3.1: Ferrariskaart

12

Figuur 14: Ferrariskaart

12Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), (2014), Historische kaarten: Ferraris

llllkabinetskaart.

15

Situering Ferrariskaart:

13

Figuur 15: situering Ferrariskaart

13 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), TOPOMAP VIEWER, (2014).

16

Opdracht 4.1: korte tekst

‘Het Toscane van het Noorden’

Ik woon in de gemeente Galmaarden. Een gemeente met amper 8300

inwoners die bestaat uit deelgemeenten Tollembeek, Vollezele en

Galmaarden.

Voor velen een eerder onbekende gemeente. Maar de regio ‘Pajottenland’

doet bij velen wel een belletje rinkelen. Het Pajottenland is een

toeristische streek die deel uitmaakt van de ‘Groene Gordel’. Men spreekt

vooral van het toeristische gebied ‘Pajottenland-Zennevallei’. Deze streek

situeert zich ten zuid-westen van onze hoofdstad, Brussel.

Wanneer ik kijk naar de kaart van België, valt me vooral de unieke ligging

van het Pajottenland op. Mijn gemeente Galmaarden grenst aan Oost-

Vlaanderen met name de gemeente Geraardsbergen. Langst westelijke

zijde grenst het Pajottenland ook aan de taalgrens namelijk aan de

provincie Henegouwen. Als derde element ligt deze streek dan nog eens

vrij dicht bij Brussel.

Het Pajottenland is een vruchtbare streek waar iedere gemeente wel een

groot aantal landbouwers telt. Deze streek vormt de overgang tussen de

zandleemstreek en de leemstreek. Typisch aan deze grondsoort is dat het

regenwater voldoende wordt afgevoerd naar beken of rivieren zodat de

gewassen niet aan wateroverlast lijden. Vandaar dat de bodem zeer

vruchtbaar is en zich uitermate goed leent tot akkerbouw. Omwille van

deze goede bodemkwaliteiten is de landbouw in onze streek zo sterk

ontwikkeld. Onder meer de graanteelt is typerend voor het Pajottenland.

Het Pajottenland is gelegen tussen de Zenne en de Dender. Het landschap

is licht golvend. Het reliëf bevat bijgevolg behoorlijk veel

hoogteverschillen wat zich weerspiegelt in een groot aantal heuvels of

zelfs bergen.

In Galmaarden zijn de bekendste bergen de Kongoberg en de Bosberg.

Hoewel het Pajottenland zich dicht bij Brussel bevindt, heeft het toch zijn

landelijke karakter behouden. Toch rukt de verstedelijking vandaag de

dag meer en meer op.

17

Hoofdstuk 2:

Analyse belangrijkste elementen topografische kaart

Opdracht 1: coördinaten

De coördinaten van mijn woonplaats:

UTM-coördinaten:

31U (F) 67,700 km E (S) 23,700 km N

Lambert-coördinaten:

X=121,200 km y=161,400 km

Geografische coördinaten:

50°45’20”NB en 3°57’45”OL

Opdracht 2: declinatie t.o.v. magnetische noorden

Lambert-coördinaten

14

Figuur 16: Lambert declinatie

b = declinatie t.o.v. het vierkantennet: 1°14’

jaarlijkse verandering: 7’

Meting in 2000 dus:

→ 7’ x 14 (komt van 2014-2000) = 98’ = 1°38’

→ 1°38’ – 1°14’ = 24’ (24 minuten naar het oosten)

14 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden m1:20 000, (1999), 30 7-8.

18

UTM-coördinaten

15

Figuur 17: UTM declinatie

jaarlijkse verandering: 7’

→ 2°18’ – 1°14’ = 1°04’ (1°14’ naar het Westen)

15 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden m1:20 000, (1999), 30 7-8.

19

Opdracht 3: typerende plaatsen & oppervlakten

Figuur 18: A4-uitsnede topografische kaart met typerende plaatsen & oppervlakten Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.

20

De afstand in vogelvlucht van mijn woning naar 3 vaak bezochte plaatsen

Berekeningen (bij benadering) van de afstand:

Van → de woning van mijn grootouders

Van → het Baljuwhuis

Van → het station

Gemeten afstand Werkelijke afstand

Woning grootouders 1,2 cm 24 000 cm = 240 m

Baljuwhuis 4,0 cm 80 000 cm = 800 m

Station 5,3 cm 106 000 cm = 1060 m

Werkwijze:

1. Ik meet de afstand (in cm) op de topografische kaart.

2. De topografische kaart heeft als schaal 1:20 000. D.w.z. dat 1 cm op de kaart in

werkelijkheid overeenkomt met 20 000 cm (200 m)

3. Ik doe mijn gemeten afstand (in cm) dus maal 20 000 en zet vervolgens de uitkomst

om in eenheid meter i.p.v. centimeter.

De oppervlakte van een typerend landschapselement (Raspaillebos)

Gemeten oppervlakte Werkelijke oppervlakte

Raspaillebos 1

2 . 4,1 𝑐𝑚 (3,1 𝑐𝑚 + 1,7 𝑐𝑚) = 9,84 𝑐𝑚²

1

2 . 820𝑚 (620 𝑚 + 340 𝑚) = 393 600 𝑚²

Om de oppervlakte bij benadering te berekenen vorm in het Raspaillebos om tot een

trapezium. Dit is namelijk de best passende vorm.

16

Figuur 19: berekening oppervlakte Raspaillebos

De oppervlakteformule voor een trapezium is 𝐴 =1

2ℎ (𝑎 + 𝑏) .

a= 3,1 cm

b = 1,7 cm

h = 4,1 cm

(zie berekening in tabel)

16 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden llq1:20 000, (1999), 30 7-8.

21

Opdracht 4: altimetrische & planimetrische fiche

Altimetrische fiche

17

Figuur 20: altimetrische fiche

18 Figuur 21: het altimetrische plaatje en mezelf

19 Figuur 22: het altimetrische plaatje

17 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut) www.ngi.be 18 Bron: Foto genomen t.h.v. de Hoogstraat te Galmaarden 19 Bron: Foto genomen t.h.v. de Hoogstraat te Galmaarden

http://www.ngi.be/

22

Planimetrische fiche

20

Figuur 23: planimetrische fiche

21 Figuur 24: planimetrisch plaatje

22 Figuur 25: planimetrisch plaatje met afgebrande kerk

20 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut) www.ngi.be 21 Bron: Foto genomen t.h.v. Marktplein te Galmaarden 22 Bron: Foto genomen t.h.v. Marktplein te Galmaarden

http://www.ngi.be/

23

A

Figuur 26: kdkd

P

Figuur 27: A4-uitsnede met aanduidingen Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.

24

Opdracht 5: legende

Figuur 28: legende

25

Hoofdstuk 3: analyse landschap en reliëf

Opdracht 1: A4-uitsnede Zelfde A4-kopie als andere opdrachten. (Zie bovenstaande A4-uitsneden.)

Opdracht 2: reliëfkaart Zie volgende pagina.

26

Reliëfkaart

Figuur 29: reliëfkaart Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.

27

Opdracht 3: reliëfmodel (maquette)

23

Figuur 30: collage maquette

24

Figuur 31: bovenaanzicht maquette

Hoogteoverdrijving reliëfmodel:

Mijn maquette heeft niveau’s van 5 mm of 0,5 cm.

Dus: 1 cm ≈ 5 m

1 cm ≈ 500 cm

1 : 500 ↔ 1 : 20 000 = een hoogteoverdrijving van 40

23 Bron: Zelfgemaakte foto’s (collage) 24 Bron: Zelfgemaakte foto

28

Opdracht 4: dwarsprofiel & lengteprofiel

25

Figuur 32: kopie van dwarsprofiel

26

Figuur 33: kopie van lengteprofiel

25 Bron: Scan zelfgemaakt dwarsprofiel 26 Bron: Scan zelfgemaakt lengteproef

29

Figuur 34: A4-uitsnede met aanduiding dwarsprofiel & lengteprofiel Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.

30

Opdracht 5: reliëfdoorsnede in Google Earth LENGTE

27

Figuur 35: reliëfdoorsnede 'LENGTE'

DWARS

28

Figuur 36: reliëfdoorsnede 'DWARS'

Opdracht 6: verval & verhang

Verval Waarbeek:

Hoogte punt B = 60 m

Hoogte punt W = 40 m

Het verval van de Waarbeek is gelijk aan het absolute hoogteverschil.

Hoogte punt B – hoogte punt W = 60 m – 40 m = 20 m

Het verval van de Waarbeek bedraagt 20 m.

Verhang Waarbeek:

Hoogte punt B = 60 m

Hoogte punt W = 40 m

Afstand op de kaart = 5,7 cm

Werkelijke afstand Waarbeek = 5,7 cm x 20 000 cm = 114 000 cm = 1140 m = 1,14 km

Het verhang is gelijk aan het relatieve hoogteverschil in km/m.

Het vervang is gelijk aan 17,5 m/km.

Berekening: 𝑉𝑒𝑟𝑣𝑎𝑙 (𝑚)

𝐴𝑓𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑 (𝑘𝑚)=

20 𝑚

1,14 𝑘𝑚= 17,5

𝑚

𝑘𝑚

27 Bron: Printscreen Google Earth 28 Bron: Printscreen Google Earth

31

Figuur 37: A4-uitsnede met aanduiding verval en verhang Waarbeek Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.

32

Opdracht 7: hellingsgraad (%)

Hellingsgraad ‘beklimming bosberg’:

Hoogte punt A: 70 m

Hoogte punt B: 100 m

Afstand tussen A en B op de kaart = 1,4 cm

Werkelijke afstand tussen A en B = 1,4 cm x 20 000 cm = 28 000 cm = 280 m

Hoogteverschil = 100 m – 70 m = 30 m

Hellingsgraad = 𝐻𝑜𝑜𝑔𝑡𝑒𝑣𝑒𝑟𝑠𝑐ℎ𝑖𝑙 . 100 %

𝐻𝑜𝑟𝑖𝑧𝑜𝑛𝑡𝑎𝑙𝑒 𝑎𝑓𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑 =

30 𝑚 . 100%

280 𝑚 = 10,7 %

Figuur 38: voet van de Bosberg

Figuur 39: RVV op Bosberg

29

Figuur 41: uitsnede uit A4-uitsnede topografische kaart (aanduiding Bosberg)

29 Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden m1:20 000, (1999), 30 7-8. Bron: Foto’s Ronde Van Vlaanderen (Google afbeeldingen)

1,4 cm A B

Figuur 40: logo RVV

33

Opdracht 8: waterscheidingslijn & droog dal

DROOG DAL

WATERSCHEIDINGSLIJN

Figuur 42: A4-uitsnede topografische kaart met aanduiding waterscheidingslijn & droog dal Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.

34

Hoofdstuk 4: gesteenten in de eigen leefomgeving

Opdracht 4.1: reclamefolder ‘natuursteen’

Blauwe hardsteen:

30

Figuur 43: reclamefolder IMPERMO

In deze folder van IMPERMO prijst men Belgische blauwe hardsteen (ook wel bekend als

arduin) aan. Blauwe hardsteen wordt in België ontgonnen in:

de Condroz

(Anthisnes, Barvaux, Clavier, Comblaine-au-Pont, Modave, Ouffet, Sprimont, …)

de kalksteenzoom of Calestienne

(in het zuiden een het noordoosten van de Fagne-Famenne-depressie)

31

Figuur 44: Google Earth kaart met aanduiding van Sprimont

30 Bron: Reclamefolder Impermo, catalogus (2014) 31 Bron: Printscreen Google Earth

35

Graniet:

32

Figuur 45: reclamefolder DSM keukens

In deze folder van DSM Keukens gaat het over de natuursteen ‘graniet’. Graniet is een

stollingsgesteente waarbij de mineralen kristalvormen aannemen door de trage

ondergrondse stolling van magma.

Graniet vind je overal ter wereld in verschillende kleuren. In België vind je graniet in:

Lessen

Quenast

33

Figuur 46: Google Earth kaart met aanduiding van Lessen

32 Bron: Reclamefolder DSM Keukens, november (2014). 33 Bron: Printscreen Google Earth

36

Opdracht 4.2: reclamefolder ‘kunststeen’ Keramische tegels:

34

Figuur 47: reclamefolder van IMPERMO

In deze reclamefolder van IMPERMO gaat het om ‘keramische tegels’.

Keramische tegels worden gemaakt door het bakken van klei. De ontginning van klei in

België gebeurt vooral in:

Rupel-Schelde-streek: Boom, Sint-Niklaas, …

Turnhout, Lier, Roeselare, Kortrijk,…

35

Figuur 48: Google Earth kaart met aanduiding van Boom

34 Bron: Reclamefolder Impermo, catalogus (2014) 35 Bron: Printscreen Google Earth

37

Glasmozaïek:

36

Figuur 49: reclamefolder HUBO

In deze reclamefolder van HUBO prijst men ‘glasmozaïek’ aan.

Glasmozaïek of glas wordt voornamelijk gemaakt uit kwartszand. In België vind men

kwartszand vooral terug in:

Mol

37

Figuur 50: reclamefolder Mol

36 Bron: Reclamefolder HUBO, november (2014). 37 Bron: Printscreen Google Earth

38

Opdracht 4.3: bouwmaterialen herkennen

38

BOUWMATERIAAL GRONDSTOF

1. Dakpannen Gebakken klei

2. Vensterbank + dorpel (arduin) Blauwe hardsteen

3. Baksteen Gebakken klei

4. Voegen (voegcement) Kalk + kwartszand+ witte cement

5. Ramen (glas) Kwartszand

6. Klinkers oprit (beton) Grind + cement

7. Klinkers terras Natuursteen met kwartsaders: schist

38 Bron: Zelfgemaakte foto’s eigen woning t.h.v. mijn woning te Galmaarden.

1

2

5

4

3

6

7

Figuur 51: foto's eigen woning

39

39

Figuur 52: foto's Sint-Pauluskapel


1. Dakbedekking (leien) Leisteen

2. Hoekstenen + stenen rond deur Kalkzandsteen

3. Raam (glas) Kwartszand

4. Bakstenen Gebakken klei


39 Bron: Zelfgemaakte foto’s t.h.v. Sint-Paulus kapel te Galmaarden

1

5

1

4

3

2

Sint-Pauluskapel

40

40

Figuur 53: foto's Baljuwhuis

40 Bron: Zelfgemaakte foto’s t.h.v. Baljuwhuis te Galmaarden.

1

3 4

2

7

6

5

8

9

41


1. Dakbedekking (leien) Leisteen

2. Behandelde bakstenen Gebakken klei (geverfd, beplaasterd)

3. Vensterbanken (arduin) Blauwe hardsteen

4. Ramen (glas) Kwartszand


6. Bakstenen Gebakken klei

7. Pilaren Kalkzandsteen

8. Vloertegels

(ook binnen dezelfde tegels)

Blauwe hardsteen (gepolierd)

9. Tegels binnenkoer (arduin) Blauwe hardsteen met reliëf

42

Hoofdstuk 5: Geologie en geomorfologie van de eigen leefomgeving

5.1 Landschapsfoto’s reliëf

Figuur 54: reliëffoto 1

41

Berekening hellingsgraad en hoogteverschil:

Gegeven:

Berekening:

Resultaat:

Hoogte punt A: 24 m


Afstand tussen A en B op de kaart: 12 cm

Afstand tussen A en B in werkelijkheid:

12 x 20 000 cm = 240 000 cm = 2400 m

Hoogteverschil= 105 m – 24 m = 81 m

Hellingsgraad = ℎ𝑜𝑜𝑔𝑡𝑒𝑣𝑒𝑟𝑠𝑐ℎ𝑖𝑙 . 100%

ℎ𝑜𝑟𝑖𝑧𝑜𝑛𝑡𝑎𝑙𝑒 𝑎𝑓𝑠𝑡𝑎𝑛𝑑 =

81 𝑚 . 100%

2400 𝑚 = 3,375 %

De hellingsgraad bedraagt 3,375 % en het hoogteverschil is 81 m.

41Bron: zelfgemaakte foto t.h.v. Rodestraat

43


42


Gegeven:

Berekening:

Resultaat:

Hoogte punt A: 34 m


Afstand tussen A en B op de kaart: 10,3 cm


10,3 x 20 000 cm = 206 000 cm = 2060 m




71 𝑚 . 100%

2060 𝑚 = 3,446 %


42Bron: zelfgemaakte foto t.h.v. Waterschaapstraat

44


43


Gegeven:

Berekening:

Resultaat:

Hoogte punt A: 84 m

Hoogte punt B: 75 m



1,6 x 20 000 cm = 32 000 cm = 320 m




9 𝑚 . 100%

320 𝑚 = 2,813 %


43Bron: zelfgemaakte foto t.h.v. Heirbaan

45


44


Gegeven:

Berekening:

Resultaat:

Hoogte punt A: 68 m

Hoogte punt B: 56 m



1,5 x 20 000 cm = 30 000 cm = 300 m




12 𝑚 . 100%

300 𝑚 = 4,000 %


44Bron: zelfgemaakte foto t.h.v. Noremansberg

46

Analyse reliëf:

Hoogte:

Liggen de hoogste reliëfdelen tussen 0 m en 200 m boven de zeespiegel?

↓ JA

LAAGLAND

Overige h’s (helling, horizonlijn, hoogteverschil):

Zijn er afzonderlijke toppen?

↓ JA

Is de top een langgerekte kam?

↓ JA

Heuvelrug

↓

HEUVELLAND

47

Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999).

48

5.2 Analyse bodemprofiel

Figuur 59: onderzoek bodemprofiel

45

45Bron: zelfgenomen foto’s grondboren t.h.v. Werfstraat

49

situering grondboring

Bron: NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen – Galmaarden 1:20 000, (1999).

50

5.3 Vereenvoudigde kaart (A4) tertiaire lagen 46

46Bron: Geopunt. Tertiaire lagen

51

Legende:

Figuur 62: legende tertiaire lagen

52

Samenstelling van de voorkomende tertiaire lagen:

Lagen Beschrijving Type

47

Groen tot bruin zand,

heterogeen, meerdere

grindlagen,

(ijzer)zandsteenbanken,

kleirijke horizonten, schuine

gelaagdheid, glauconietrijk,

micarijke horizonten.

Di

Blauwgrijze tot donkergrijze

klei, dunne zandlensjes,

organisch materiaal,

pyrietachtige concreties.

GeMe

Grijsgroen zeer fijn zand tot

silt, kleihoudend.

Tt

Donkergrijze tot blauwe

klei, glimmers.

KoAa

Grijze klei tot silt,

kleihoudend, kleilagen;

Nummulites planulatus.

KoMo

Figuur 63: verklaring tertiaire lagen

Grijze klei, silthoudend. KoSm

47Geopunt. Tertiaire lagen

53

5.4 Synthese van analyse reliëf, bodem en ondergrond

Vooraleerst valt de gelijkenis tussen de reliëfkaart en de kaart van de tertiaire lagen op.

Het reliëf en de hoogteverschillen hebben dus duidelijk iets gemeen met de ondergrond

en de bodem van mijn leefomgeving.

Wat opvalt is dat we bij het onderzoeken van de bodem uitkomen op een Bt-horizont

vanaf 80 cm diepte. Een Bt-horizont of kleiaanrijkingshorizont heeft als belangrijkste

eigenschap de bijmenging van klei en wijst op rivierafzetting.

Dit klopt volledig want als je er even de situering van de grondboring bijneemt dan zie je

dat deze grondboring gebeurde in zeer laaggelegen gebied (tussen 20m en 30m) en

naast een rivier. 48

Als we kijken naar het bodemclassificatiesysteem sluit mijn bodem het meeste aan bij de

alfisol-bodemprofielen. Alfisol-bodems vinden we terug in de zandleem- en leemstreken

en worden gekenmerkt door een aanrijking van klei.

Ook het reliëf kan men linken aan de tertiaire lagen en de bodem van mijn leefomgeving.

Wanneer je kijkt naar de bovenste laag ter hoogte van de Bosberg vinden we de

Formatie van Diest (Di) terug. D.w.z. dat we daar te maken hebben met ijzerzandsteen.

Dit verklaart dan ook meteen de aanwezigheid van onze prachtige Bosberg.

In het Tertiair werd een groot deel van België regelmatig overspoeld door de

Diestiaanzee. Afwisselend werden klei en zandlagen afgezet. Ongeveer acht miljoen jaar

geleden werd hierboven een laag sterk glauconiethoudend zand afgezet.

Bij het regelmatig bloot vallen van deze zandbanken is het glauconiet verweerd en het

zand aan elkaar geroest, waardoor dus een sterke laag ijzerzandsteen is ontstaan.

Wind en regen hebben de zachtere zandlagen die niet beschermd werden door de

ijzerzandsteen weggespoeld waardoor een heuvelend landschap is ontstaan.

Deze heuvels noemt men getuigenheuvels en zijn o.a. te vinden in het Hageland, de

Vlaamse Ardennen en het Heuvelland. En dat is dat is waar mijn prachtige gemeente

gelegen is, de Vlaamse Ardenen.

48 Bron: Cursus aardrijkskunde ‘Geomorfologie’ H. Verstappen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Tertiair

http://nl.wikipedia.org/wiki/Belgi%C3%AB

http://nl.wikipedia.org/wiki/Diestiaanzee

http://nl.wikipedia.org/wiki/Klei

http://nl.wikipedia.org/wiki/Zand

http://nl.wikipedia.org/wiki/Zandbank

http://nl.wikipedia.org/wiki/Roest_%28metaal%29

http://nl.wikipedia.org/wiki/Getuigenheuvel

http://nl.wikipedia.org/wiki/Hageland

http://nl.wikipedia.org/wiki/Vlaamse_Ardennen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Heuvelland_%28gemeente%29

54

Hoofdstuk 6: bebouwing en bevolking

Leerplandoelstelling 1.2. (U) Spreiding van de bebouwing structureren: verspreide bebouwing, geconcentreerde bebouwing, lintbebouwing en geïsoleerde wijken.

6.1 Spreiding van de bebouwing

VERSPREIDE BEBOUWING

49

49 Bron: zelfgemaakte collage ‘verspreide bebouwing’ met zelfgenomen foto’s

55

GECONCENTREERDE BEBOUWING

50

5050 Bron: zelfgemaakte collage ‘geconcentreerde bebouwing’ met zelfgenomen foto’s

56

LINTBEBOUWING

51

51 Bron: zelfgemaakte collage ‘lintbebouwing met zelfgenomen foto’s

57

GEÏSOLEERDE WIJKEN

52

52 Bron: zelfgemaakte collage ‘geïsoleerde wijk’ met zelfgenomen foto’s

58

Leerplandoelstelling 2.1. en 2.2. bebouwde kernen herkennen en structureren: centrum van de bebouwde kern, wijken, dichtheid van bebouwing, ouderdom van bebouwing, aantal bouwlagen, functies, …

6.2 Bebouwde kern leefomgeving

Afbakening bebouwde kern Galmaarden:

Figuur 64: afbakening bebouwde kern Galmaarden

53

53 Google Earth

59

6.3 Transect doorheen bebouwing leefomgeving

Leerplandoelstelling 3.1. en 3.2. een stedelijke kern, een verstedelijkte kern en een plattelandskern onderscheiden en bespreken naar uitzicht en functies.

54

54 Bron: Google Earth en zelfgenomen foto’s

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3 4

5 6 7

bebouwde kern

centrum

(handel en diensten) akkers

open ruimte

(we snijden de

begraafplaats)

open bebouwing

(we snijden de

school)

bos open bebouwing

1

2

3

7

6

4

* Foto van de kerk is niet zelf genomen.

* Dit is een beeld van de Kerk hoe ze oorspronkelijk was voor de brand in 2008.

60

6.4 Nabijgelegen stad, verstedelijkte kern en plattelandskern

STEDELIJKE KERN: ‘Geraardsbergen’

55


61

VERSTEDELIJKTE KERN: ‘Galmaarden’

56


62

PLATTELANDSKERN: ‘Sint-Pieters-Kapelle’

57

57 Bron: Google Earth

63

UITZICHT FUNCTIES

STEDELIJKE KERN

‘Geraardsbergen’

- Uitgestrekte geconcentreerde bebouwing

- Weinig open bebouwing

- Centrum: hoge bebouwing, veel handelspanden met daarboven appartementen, dichtbebouwd

- Rond stadscentrum: dichtbebouwde wijken met uitsluitend gesloten bebouwing

- Stadsrand: halfopen bebouwing, open bebouwing, vaak grotere villa’s

- Verkrotting is rond het stadscentrum duidelijk aanwezig!

- Lintbebouwing langs drukke invalswegen

- Groot en gevarieerd aanbod aan handel en diensten

- Ontspanning: cinema, recreatiedomein, zwembaden, bibliotheek, kunstacademie, …

- Drukke winkelstraten

- Zorg: Alg. Stedelijk ziekenhuis, rusthuizen,

- Openbare diensten: huis van het welzijn, OCMW, kleuter- lagere- middelbare- volwassen- onderwijs, politie, brandweer, …

- Verschillende vormen van horeca: broodjeszaken, café, brasserie, restaurant, …

- Station met 6 perrons

VERSTEDELIJKTE KERN

‘Galmaarden’

- Minder geconcentreerde bebouwing

- Zeer weinig gesloten bebouwing, vooral open en halfopen bebouwing

- Klein centrum, alle handelszaken en diensten bevinden zich rond het marktplein

- Gevarieerd aanbod aan handel en diensten

- Ontspanning: bibliotheek, culturele zaal, parochiezaal, speelplein, sportplein, jeugdbeweging, …

- Openbare diensten: OCMW, kleuter- en lagere-school, politie, brandweer, …

- Station met 2 perrons

- Geneesheer, bank, kapper, apotheek, …

PLATTELANDSKERN

‘Sint-Pieters-Kapelle’

- Enkel open en halfopen bebouwing

- Een aantal straten + kerk

- Boerderijen, zeer weinig handel en diensten

- Zeer beperkt aanbod aan handel en diensten

- Kerk

- Inwoners verplaatsen zich voor zowat alles

- Voornamelijk woonfunctie

64

Eindterm 6: elementaire begrippen aangaande de bevolking, inclusief culturele aspecten, verwoorden en desbetreffende bevolkingsgegevens aflezen van kaarten en grafieken.

6.5 Bevolkingsevolutie Berekening van de bevolkingsevolutie van Galmaarden voor het jaar 2014.

Gegeven: Berekening: Antwoord:

Geboortes = 28 Sterftegevallen = 22 Immigraties = 214 Emigraties = 171 Bevolkingsevolutie = natuurlijke aangroei + migraties = (geboortes – sterftegevallen) + (immigraties – emigraties) = (28 – 22) + (214 - 171) = 6+ 43 = 49 In het jaar 2014 bedraagt de bevolkingsevolutie 49.

Figuur 65: informatie bevolking Galmaarden

58

58 Bron: Gemeente Galmaarden – dienst ‘bevolking’

65

6.6 Grafiek met bevolkingsevolutie

Figuur 66: grafiek bevolkingsevolutie

59

59 Bron: Lokale Statistieken, (2015). Lokale Statistieken.

7400

7600

7800

8000

8200

8400

8600

8800

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

be

volk

ings

aan

tal

jaartal

Bevolkingsevolutie Galmaarden

66

6.7 Grafieken m.b.t. de bevolkingskenmerken

GRAFIEK 1:

Demografische kenmerken van de bevolking: stand van de bevolking.

Aantal kinderen (0-17 jaar) in Galmaarden.

Bron: ADS, verwerking SVR-Datawarehouse

Figuur 67: grafiek aantal kinderen t.o.v. totaal aantal bevolking

60


19

19,2

19,4

19,6

19,8

20

20,2

20,4

20,6

20,8

21

2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

aan

tal k

ind

ere

n t

.o.v

. to

tale

be

volk

ing

(%)

jaartal

Aantal kinderen t.o.v. totaal aantal bevolking

67

GRAFIEK 2:

Demografische kenmerken van de bevolking: Loop van de bevolking.

Natuurlijk access (aantal geboorten = aantal overlijdens) per 1000 inwoners.

Bron: ADS, verwerking SVR-Datawarehouse

Figuur 68: grafiek natuurlijke aangroei

61


-4

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

...

pe

r 1

00

0 in

wo

ne

rs

jaartal

Natuurlijke aangroei

Reeks1

Reeks2

Reeks3

geboorten

overlijdens

natuurlijke aangroei

68

GRAFIEK 3:

Grondgebonden kenmerken en voorzieningen: Grondgebied.

Evolutie bebouwde percelen (opp in ha).

Bron: kadaster, bewerking SVR

Figuur 69: grafiek bebouwde oppervlakte

62


400

410

420

430

440

450

460

470

2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016

tota

al b

eb

ou

wd

e o

pp

erv

lakt

e (

ha)

jaartal

Grondgebied

69

Wanneer je naar de bevolkingsaantallen kijkt kan je wel stellen dat Galmaarden ieder

jaar opnieuw meer een meer nieuwe inwoners in het bevolkingsregister mag schrijven. In

tien jaar tijd zijn er maar liefst (ongeveer) 650 gelukkigen die hen trotse inwoner van

Galmaarden mogen noemen. 650 lijkt geen duizelingwekkend aantal maar voor een

gemeente als de onze mag dit aantal nieuwe inwoners er wel wezen.

Al lijkt het erop dat we, met de lichte daling van 2014, aan en plafond zitten.

Het aantal kinderen t.o.v. het totaal aantal bevolking is dan uiteraard ook lichtjes

gestegen (0,4%) t.o.v. tien jaar geleden.

Dit te wijten aan het feit dat de bevolkingsaantallen de laatste tien jaar ook toenamen.

(zie hierboven)

Ongeveer 20% van het totaal aantal bevolking te Galmaarden zijn kinderen tussen de 0

en de 17 jaar. Dit percentage wijzigt nauwelijks gedurende de afgelopen tien jaar.

Met de natuurlijke aangroei van onze gemeente is het de laatste jaren niet zo goed

gesteld. De laatste drie jaar zijn er meer sterfgevallen dan geboorten, wat ons bij een

negatieve natuurlijke aangroei brengt.

Dit kan men toewijden aan het groot aantal oudere mensen in Galmaarden.

Ook waren er tot drie jaar geleden meer geboorten. Het aantal geboorten is dus duidelijk

afgenomen de laatste jaren. Samen met het feit dat de sterfgevallen ook ieder jaar

stegen is dit een logische verklaring voor de negatieve natuurlijke aangroei.

Net zoals in andere steden en gemeenten zien wie in de totale bebouwde oppervlakte ook

een stijgende tendens. Wat vrij logisch te verklaren is aangezien er in ons land dagelijks

6,5 hectare open ruimte wordt verhard. Ook de inwoners van Galmaarden hebben

duidelijk nog last van de baksteen in hun maag.

Al valt de stijging in ha in onze gemeente jaarlijks heel goed mee.

70

Bibliografie

Google Earth

http://www.pajottenland.be/Data/Web/Versie2/demont.php

http://www.geopunt.be/

http://www.ngi.be

http://www.jl-

design.be/Muurstickers/Muurdecoratie/166/Overige/MD095_Muurtattoo_Windroos_Ko

mpas.php

http://www.google.be/intl/nl/earth/

http://www.algemenewereldatlas.be/Default.aspx?mid=1

http://www.hubo.be/HUBO/Home/Producten/Hubo-Folders-

Promoties/page.aspx/1813

http://www.impermo.be/nl/catalogus

http://www.dsmkeukens.be/category/keukens/

http://www.fietsvakantiewinkel.nl/2www/knpdijleland.php

NGI (Nationaal Geografisch Instituut), Topografische kaart Geraardsbergen –

Galmaarden 1:20 000, (1999), 30 7-8.

Lokale Statistieken, (2015). Lokale Statistieken.

http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm

Van Hecke, E., Vanderhallen, D., Callemeyn, A. (2012). Plantyn Algemene

Wereldatlas, Mechelen: Plantyn

Geopunt Vlaanderen, (2014). Tertiaire lagen. http://www.geopunt.be/kaart

http://www.pajottenland.be/Data/Web/Versie2/demont.php

http://www.geopunt.be/

http://www.ngi.be/

http://www.jl-design.be/Muurstickers/Muurdecoratie/166/Overige/MD095_Muurtattoo_Windroos_Kompas.php



http://www.google.be/intl/nl/earth/

http://www.algemenewereldatlas.be/Default.aspx?mid=1

http://www.hubo.be/HUBO/Home/Producten/Hubo-Folders-Promoties/page.aspx/1813

http://www.hubo.be/HUBO/Home/Producten/Hubo-Folders-Promoties/page.aspx/1813

http://www.impermo.be/nl/catalogus

http://www.dsmkeukens.be/category/keukens/

http://www.fietsvakantiewinkel.nl/2www/knpdijleland.php

DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN...

Documents

Transcript of DIDACTISCHE DOCUMENTEN VAN DE EIGEN...