Didactiek van het vreemdetalenonderwijs

Voorbeelden van oefeningen Spaans

Erik Kwakernaak

c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

bussum 2009

c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

Deze voorbeelden van oefeningen – Spaans horen bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs van

Erik Kwakernaak

© 2009 Uitgeverij Coutinho b.v.

Alle rechten voorbehouden.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitga-

ve worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt,

in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op

enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond

van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te vol-

doen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het over-

nemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken

(artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Repro-

ductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).

Uitgeverij Coutinho

Postbus 333

1400 AH Bussum

info@coutinho.nl

www.coutinho.nl

Noot van de uitgever

Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Personen of instan-

ties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de

uitgever.

ISBN 978 90 469 0137 3

NUR 842/846

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 3/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

Voorbeelden van oefeningen – Spaans

In dit document staan voorbeelden uit leergangen van oefeningstypes zoals genoemd in Didactiek van het vreemdetalenonderwijs. Er is een beperkte keuze gemaakt voor een aantal illustratieve voorbeelden uit een beperkt aantal leergangen. Korte commentaren, die aansluiten bij de beschrijvingen in Didactiek van het vreemdetalenonderwijs, zijn toegevoegd.

In de inhoudsopgave hieronder staan de hoofdstukken en paragrafen waarbij voorbeelden uit leergangen worden gegeven. Doe het volgende om sneller bij de voorbeelden te komen: Zoek in de inhoudsopgave de paragraaf waarbij je voorbeelden wilt zien. Klik op de paragraaf.

Je springt dan naar de betreffende pagina.

Inhoud

8 Leesvaardigheid 5

8.3.1 Fasemodel (zie boek p. 149) 58.3.1 Fasemodel, 8.3.4 Structureeroefeningen (zie boek p. 149 en boek.p 160) 68.3.3 Weergeven, 3 Gesloten opgaventypes: ja-neevraag, goed-foutopgave, weergave met fouten, meerkeuzevraag (zie boek p. 157) 78.3.4 Samenvatten, b. Structureeroefeningen, 2 Verbanden tussen tekstdelen leggen, 3 Kopjes toewijzen (zie boek p. 159) 88.3.4 Samenvatten, b. Structureeroefeningen, 6. Gaten vullen (cloze-oefening of cloze-test) (zie boek p. 160) 10

9 Luistervaardigheid 11

9.3.4 Samenvatten, a. Een gemanipuleerde samenvatting reconstrueren, 1 Inhouds vragen beantwoorden, gatenzinnen aanvullen (zie boek p. 180) 11

10 Schrijfvaardigheid 13

10.3.5 Schrijfopdrachten, 2 Geleide schrijfopdrachten (zie boek p. 208) 13

11 Gespreks- en spreekvaardigheid 14

11.3.2 Analyseoefeningen, 1 Woordgebruiks- en stijlanalyseoefening (zie boek p. 232) 1411.3.5 Spreekopdrachten en feedback, 1 Open spreekopdrachten, Rollenspelen (zie boek p. 238) 1511.3.5 Spreekopdrachten en feedback, 1 Open spreekopdrachten, Discussie (zie boek p. 237) 16

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 4/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

12 Uitspraak en spelling 17

12.4.3 Klankbewustmakingsoefeningen (zie boek p. 271) 1712.4.4 Uitspraakoefeningen (klankvorming, intonatie) (zie boek p. 272) 1812.4.6 Spellingbewustmakingsoefeningen (zie boek p. 274) 18

13 Woordenschat 19

13.4.4 Receptieve inprentoefeningen, 2 Eentalige (uit)sorteeroefeningen met afbeeldingen, met synoniemen of omschrijvingen, in context, in betekenisveld (zie boek p. 313) 1913.4.5 Productieve inprent- en contextualiseringsoefeningen, 2 Eentalige oproepoefeningen (met/zonder context) (zie boek p. 316) 2013.4.6 Omschrijvings- en herformuleringsoefeningen (zie boek p. 317) 2213.4.7 Opzoekoefeningen (zie boek p. 318) 23

14 Grammatica 24

14.4.2 Analyseoefeningen (inductieoefeningen) (zie boek p. 356) 2414.4.3 Vormgerichte oefeningen (zie boek p. 359) 2614.4.4 Inhoudgerichte oefeningen, Geleide oefeningen: situaties of contexten waarin de te oefenen structuur van nature vaak voorkomt, Geleide en open oefeningen met vormgerichte aandachtspunten (zie boek p. 366) 27

15 Kennis van land en volk 28

15.3 Vaardigheden, 15.3.1 Zoeken (zie boek p. 384) 28

Verantwoording 29

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 5/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

8 Leesvaardigheid

8.3.1 Fasemodel

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 85

Unidad 11B Hablemos el mismo idioma, 1a, b, c

In onderdeel a wordt de aandacht van de leerders (volwassenen) gericht op het onderwerp van de leestekst (Hispanos en los Estados Unidos). De stellingen sturen de leerders in de richting van enkele punten uit de inhoud.De leerders lezen de tekst onder b met een bepaald verwachtingspatroon. Doordat de stellin-gen onder a behoorlijk specifiek zijn, zouden ze voor sommige leerders als zoekvragen kunnen functioneren en niet zozeer als oriëntatie op de tekst als geheel.Dat levert het risico op dat de onder c gevraagde ‘samenvatting in twee of drie zinnen’ geen echte samenvatting wordt, maar zich concentreert op de in a aan de orde gestelde informaties.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 6/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

8.3.1 Fasemodel, 8.3.4 Structureeroefeningen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 89

Unidad 12 Revuelto, 1a, b

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 7/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

De drie opdrachten onder a verschillen nogal van elkaar. Nr. 1 is een combinatie van een glo-bale aanduiding van het onderwerp en een open samenvattingsopdracht. Nr. 2 is een structu-reringsopdracht, waarbij de leerders zelf kopjes moeten verzinnen voor de alinea’s (vgl. para-graaf 8.3.4 Structureeroefeningen, oefeningstype 5). Nr. 3 richt de aandacht van de leerders op vier hoofdpunten van de tekst, die daarmee natuurlijk ook meteen cadeau gegeven zijn en niet meer door de leerders zelf uit de tekst gedestilleerd hoeven te worden.

8.3.3 Weergeven, 3 Gesloten opgaventypes: ja-neevraag, goed-foutopgave, weergave met fouten, meerkeuzevraag

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 122-123.

Unidad 12 Revuelto, 6 Interpretación de textos escritos

Het gaat hier om typische zoekvragen in meerkeuzevorm.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 8/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

8.3.4 Samenvatten, b. Structureeroefeningen, 2 Verbanden tussen tekstdelen leggen, 3 Kopjes toewijzen

Alonso, E., et al. (2009, derde druk). Gente joven 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 47

2 ¡Felicidades!, Actividades 14A, B

Dit is een voorbeeld van een kniptekst in combinatie met kopjes (in dit geval: titels) toewijzen.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 9/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 10/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

8.3.4 Samenvatten, b Structureeroefeningen, 6 Gaten vullen (cloze-oefening of cloze-test)

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 81

Unidad 7 Rincón de lectura

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 11/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

9 Luistervaardigheid

9.3.4 Samenvatten, a Een gemanipuleerde samenvatting reconstrueren, 1 Inhouds vragen beantwoorden, gatenzinnen aanvullen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 38

Unidad 5A Os esperamos a cenar el sábado, 2a, b

p. 139-140 Transcriptie

De inhoudsvragen zijn erg globaal. Ook de spreekopdracht onder b biedt weinig structuur.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 12/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 13/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

10 Schrijfvaardigheid

10.3.5 Schrijfopdrachten, 2 Geleide schrijfopdrachten

Alonso, E., et al. (2009, derde druk). Gente joven 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 54

5. Tiempo libre, Actividades 3A, B

Een sterk geleide oefening met veel structuur en veel voorgegeven taalmateriaal. Typisch voor beginners.

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 124

Unidad 12 Revuelto, 9 Expresión escrita

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 14/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

11 Gespreks- en spreekvaardigheid

11.3.2 Analyseoefeningen, 1 Woordgebruiks- en stijlanalyseoefening

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 122

Unidad 12 Revuelto, 4 Conciencia comunicativa

Normaliter is de situatie gegeven, daarbij moeten passende woorden gevonden worden. Hier is het omgekeerd: er worden woorden gegeven, daarbij moet een passende situatie gevonden worden.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 15/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

11.3.5 Spreekopdrachten en feedback, 1 Open spreekopdrachten, Rollenspelen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 47

Unidad 6A ¡No se preocupe!, 2a, b, c, 3

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 16/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

11.3.5 Spreekopdrachten en feedback, 1 Open spreekopdrachten, Discussie

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 87

Unidad 11B Hablemos el mismo idioma, 5a, b, c Jenny González, Al final: Un debate

De open (gereglementeerde) discussie onder Al final wordt inhoudelijk voorbereid met behulp van het leestekstje. Wat betreft taalmateriaal vindt de voorbereiding plaats in de geleide dis-cussieoefening 5c.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 17/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

12 Uitspraak en spelling

12.4.3 Klankbewustmakingsoefeningen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 17

Unidad 1C El español en el mundo, 17 ¿Cómo se acentúa?

Hier gaat het niet in de eerste plaats om de klank, maar om de intonatie, in het bijzonder de klemtoon van woorden. Eerst moeten de leerders vanuit de geschreven vormen raden wat de klemtoon (en verdere uitspraak) zou moeten zijn, daarna gaan ze sorteren. Pas dan volgt de controle aan de hand van de uitgesproken woorden. Het was logischer geweest om de gespro-ken vorm meteen aan het begin te laten horen. De spelling speelt mee, in de vorm van de ac-centen op sommige woorden.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 18/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

12.4.4 Uitspraakoefeningen (klankvorming, intonatie)

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 13

Unidad 1A Palabras internacionales, 6 ¿Cómo se pronuncia?

Een naspreekoefening, waarbij de geschreven woordvormen meegelezen worden.

12.4.6 Spellingbewustmakingsoefeningen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 13

Unidad 1A Palabras internacionales, 7 Pronunciación

Alonso, E., et al. (2009, derde druk). Gente joven 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 23

2 Mi cole, Actividades 15

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 19/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

13 Woordenschat

13.4.4 Receptieve inprentoefeningen, 2 Eentalige (uit)sorteeroefeningen met afbeeldin-gen, met synoniemen of omschrijvingen, in context, in betekenisveld

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 70

Unidad 5B ¿Qué tal es pescado?, 12 El menu ¿Qué palabra no pertenece al grupo?

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 72

Unidad 5B ¿Qué tal es pescado?, 18 En la mesa

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 20/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

13.4.5 Productieve inprent- en contextualiseringsoefeningen, 2 Eentalige oproep-oefeningen met of zonder context

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 86

Unidad 6A Vamos de tiendas, 2 La ropa

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 21/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 87

Unidad 6A Vamos de tiendas, 5 La ropa, su material y su color

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 22/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

13.4.6 Omschrijvings- en herformuleringsoefeningen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 141

Unidad 10 Tiempo libre, Tips bij het leren van woorden

De leergang geeft alleen een uitgebreide tip voor het omschrijven van woorden, maar behalve de twee opgaven met ‘sokken’ en ‘handbal’ zijn gerichte omschrijvingsoefeningen moeilijk te vinden.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 23/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

13.4.7 Opzoekoefeningen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 141

Unidad 10 Tiempo libre, Tips bij het leren van woorden

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 24/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

14 Grammatica

14.4.2 Analyseoefeningen (inductieoefeningen)

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 21

Unidad 2B Pequeñeas y grandes historias, 1a, b, c

Hoewel het in dit voorbeeld strikt genomen niet om een grammaticaal, maar om een lexicaal probleem gaat (desde versus desde hace), is de werkwijze typisch geleid-inductief. De ‘drieslag’ is goed herkenbaar.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 25/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

Alonso, E., et al. (2009, derde druk). Gente joven 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 74

6 De vacaciones, Mi gramática 1-5

In dit voorbeeld werken de leerlingen aan overzichtjes van vormen en aan de formulering van een grammaticaregel, op grond van hun taalkennis, aangevuld met zoekacties in voorafgaande teksten. Ook wordt gevraagd naar de overeenkomstige regels in hun eigen taal, om de contras-ten te benadrukken.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 26/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

14.4.3 Vormgerichte oefeningen

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 65

Unidad 6B ¡Que se mejore!, 15a, b, 16a, b

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 27/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

14.4.4 Inhoudgerichte oefeningen, Geleide oefeningen: situaties of contexten waarin de te oefenen structuur van nature vaak voorkomt, Geleide en open oefeningen met vormgerichte aandachtspunten

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 23

Unidad 2B Pequeñeas y grandes historias, 5a, b

De luisteroefening geeft een anekdote. In de kettingoefening vertellen de leerders de inhoud na, met geleiding in trefwoorden of telegramstijl.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 28/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

15 Kennis van land en volk

15.3.1 Zoeken

Görrissen, M. et al. (2006). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal, p. 102

Unidad 9 Rincón profesional, 1a, b, c

In opdracht b ¿Trabajar en España? wordt vanuit een realistische situatie (een Belg – mak-kelijk te veranderen in een Nederlander – wil in Spanje werken) een zestal zoekvragen gesteld bij een ernaast gegeven tekst. Als de leerders niet dit tekstje met alle nodige informatie erin cadeau gekregen hadden, maar zelf de informatie op internet hadden moeten zoeken, dan zou het een echte zoekactie geworden zijn zoals bedoeld in dit hoofdstuk van Didactiek van het vreemdetalenonderwijs. Een didactisch nadeel zou dan eventueel kunnen zijn dat de leerders de informatie in Nederlandstalige bronnen gaan zoeken.

Voorbeelden van oefeningen – Spaans bij Didactiek van het vreemdetalenonderwijs – 29/29c u i t g e v e r ijc o u t i n h o

Verantwoording

De voorbeelden in dit document komen uit:

Görrissen, M., et al. (2005, tweede druk). Caminos nieuw 1. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal.

Görrissen, M., et al. (2006, tweede druk). Caminos nieuw 1. Werkboek. Amsterdam/ Antwerpen: Intertaal.

Görrissen, M., et al. (2006, eerste druk). Caminos nieuw 2. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal.

Görrissen, M., et al. (2006, eerste druk). Caminos nieuw 2. Werkboek. Amsterdam/ Antwerpen: Intertaal.

Alonso, E., et al. (2009, derde druk). Gente joven 1. Werkboek. Amsterdam/Antwerpen: Intertaal.

Niet elk oefeningstype zoals genoemd in Didactiek van het vreemdetalenonderwijs komt voor in deze leergangen. Er is een beperkte keuze gemaakt voor een aantal illustratieve voorbeel-den. Soms is een kort commentaar toegevoegd.