dialoog JAARGANG 4 - NUMMER 7 - w i N t E R / v o o R J A A R 2010

Het magazine van OttO BOck Benelux B.v.

Adjust klaar voor de start

Revolutie in voetenland

Prijsvraag

wie gaat er naar Berlijn?

Atlete Suzan Verduijn

‘Je haalt de Paralympics nietmet drie trainingen per week’

THE POWER PLAYER

C1000P o w e r i n o p t i m a f o r m a !

o t t o b o c k . n l

iNhoUd

Meer weten?Voor meer informatie over de ge-noemde producten en diensten kunt u ons bereiken via telefoonnummer +31 (0)499 - 474585 of via www.ottobock.nl

winter/voorjaar 201006

08

16

EVEN IETS ANDERS06 Simply the best!

PRODUCT CENTRAAL08 Adjust-voet zet nieuwe trend

28 Harmony P3

47 Nieuw design Avantgarde Ti

49 Squiggles voor baby’s en peuters

SPORT12 Ben Liebens e-hockeyt in de B600

16 IJssleehockey met de Arctic Flash

44 Otto Bock vaste sponsor Dutch Parathletics Team

45 Suzan Verduijn legt de lat hoog

iNhoUd

03 - DIALoog

iNhoUdwinter/voorjaar 201006

08

16

PRIjSVRAAg11 Wie gaat er naar Berlijn?

INTERVIEW 30 Reini Sampl is klaar voor Vancouver

ACHTER DE SCHERmEN27 Jurist bij Otto Bock

42 Wie is het gezicht van de C-Leg® advertentie?

UITgELICHT24 Sport en revalidatie in Leuven

36 Onderzoeken in beeld

Uw verhaalDialoog is benieuwd naar uw verhaal. Hebt u een verhaal of een leuke, typische of pakkende foto van een situatie met uw prothese, orthese of rolstoel? Mail naar: dialoog@ottobock.com

iNhoUd

04 - DIALoog

11

30

36

cOlOFOn

dialoog is een halfjaarlijkse uitgave van

Otto Bock Benelux B.V.

Postbus 133, 5690 AC Son Ekkersrijt 1412, 5692 AK SonTelefoon: +31 (0) 499-474585www.ottobock.nl

HOOfdredaCtie

Cas Welling

redaCtie

Mariken Jansen-SchoenmakersIrma Coveliers-van Loo

aaN dit NUMMer WerKteN Mee

Irma van Loo, Leon Hensing, Karen Koller, Marcel Lindic, Lenneke Moerdijk, Bas van der Pol, Corry van der Sluis, Roos van Swigchem, Patrick Theeven

eiNdredaCtie

de Tekstenwinkel, Eindhoven

VOrMgeViNg

Mariken Jansen-Schoenmakers

aBONNeMeNteN

dialoog@ottobock.com

adVerteNties

de tariefkaart voor advertentieplaatsingen is op te vragen via:dialoog@ottobock.com drUK

CTP bvba, Turnhoutwww.ctponline.be

adMiNistratie

Afdeling Marketing Tel. +31 (0)499-474585

COpyrigHt

Het overnemen van artikelen als bedoeld in artikel 15 van de Auteurswet is niet toegestaan.

er zijn altijd wel momenten in je leven waarvan je achteraf denkt: dat had ik beter niet kunnen doen. Gelukkig loopt het soms ook goed af en ga je daarna weer gewoon verder met je dagelijkse bezigheden. Ik maakte dat zelf een keer mee toen ik mijn kinderen wel eens zou laten zien wat voor hoge sprongen ik op een trampoline kon maken. Ademloos keken ze toe hoe mijn sprongen steeds hoger werden, terwijl ik reikte naar de hoogste takken van een overhangende boom. Tot zover niets speciaals – er zijn wereldkampioenen op dit onderdeel – tot ik op enig ogenblik mijn balans verloor en de vrije ruimte in werd geschoten. ik voelde de rand van de trampoline mijn val nog enigszins breken, tot ik plat op mijn rug ernaast viel. Op een bestraat deel in plaats van gras. Terwijl ik lag bij te komen van de klap, probeerde ik voorzichtig voeten en benen, handen en armen te bewegen. Dat lukte, en mijn opluchting was groot. Uren later kreeg ik een enorme spierpijn, doordat bij de klap de lucht ineens uit mijn longen was geperst. Ik loop voortaan met een grote boog om de trampo heen en probeer mijn kinderen betere voorbeelden te geven. soms ook lopen dergelijke ‘sportieve’ acties slecht af: met een dwarslaesie of een amputatie van een ledemaat. Een heleboel mensen laten zich echter niet afschrikken door hun handicap en leggen zichzelf geen strobreed in de weg. Zij storten zich vol overgave in opnieuw gestelde doelen. Een paar mooie voorbeelden komen voorbij in deze zevende editie van Dialoog. Reini Sampl, die zo’n beetje alles met zijn rolstoel doet. Of de paralympische atleten die zich de komende 2,5 jaar vol overgave richten op de voorbereiding voor Londen 2012. Of neem de ijshockeyers die en passant ook nog even de nieuwe ijsslee van Otto Bock testen. Deze dialoog is in een nieuwe lay-out opgemaakt, met meer ruimte voor mooie beelden bij de verhalen. Ik wens u veel leesplezier met dit sportieve winternummer.

Cas Wellingdirecteur Otto Bock Benelux B.V.

hooGvliEGERshooGvliEGERs

vooRwooRd

05 - DIALoog

AchtER dE schERMEN

6 - DIALoog

‘Als ik vanaf de rand van de halfpipe naar beneden duik, heb ik het helemaal naar mijn zin. Snelheid is mijn biotoop, angst ken ik niet meer. Alleen maar eindeloos plezier.’ Reini Sampl stond als driejarige peuter al op de ski’s. Na een ernstig ski-ongeval, met een dwarslaesie tot gevolg, begon de gepassioneerde wintersporter meteen aan een indrukwekkende comeback. ‘Ik geef nooit op. Opgeven doe ik alleen aan de belastingdienst’, grapt hij. Op Reini’s repertoire staan sporten als monoski, handbike en extreme sporten. ‘Ik zie steeds nieuwe uitdagingen.’

Reini Sampl heeft een Avantgarde Ti.

EvEN iEts ANdERs

06 - DIALoog

SImPLY THE BEST!

AchtER dE schERMEN

7 - DIALoog

EvEN iEts ANdERs

07 - DIALoog

AchtER dE schERMEN

8 - DIALoog

Wie actief wandelt, rolt zijn voet af tot en met de voorvoet. Mensen die minder actief lopen – bijvoorbeeld met een loophulp – hebben vaak een gangpatroon waarbij ze hun voorvoet iets minder gebruiken. Ze maken hielcontact, rollen hun voet af tot in standfase en zetten hun andere voet bij. Met de Adjust heeft Otto Bock een voet gemaakt die uitgaat van de specifieke behoeften van minder actieve mensen. ‘Met deze voet voelen zij zich stabiel en lopen ze toch comfortabel’, stelt Dries Glorieux, die als projectmanager nauw betrokken is bij de ontwikkeling van nieuwe producten.

Adjust zet een nieuwe trend

Voeten r eVolutie Prothesevoeten nemen de natuurlijke voetfunctie zo veel mogelijk over. Maar wat is nu een natuurlijke voet? Iemand die iedere dag een sprintje trekt, stelt andere eisen dan iemand die minder mobiel is. Minder actieve mensen hebben andere behoeften. Voor hen heeft Otto Bock de Adjust ontwikkeld, een revolutionair principe in de prothesewereld. Het systeem kwam in november 2009 op de markt.

PRodUct cENtRAAl

Nieuw principe brengt balans De voet vormt een complexe eenheid van spieren en gewrichten. Bij het menselijke been – en ook bij de meeste beenprothesesystemen – ligt de enkel achter het lichaamszwaartepunt en de belastingslijn (zie afbeelding). Als iemand staat, trekken de kuitspieren gecontroleerd samen om het lichaam in evenwicht te houden. Het lichaamszwaartepunt loopt dan door het midden van de voet. Daardoor is de mens in staat op de meest uiteenlopende ondergronden stabiel te staan zonder veel energie te verbruiken.

De kuitspieren en de spieren aan de voorzijde van het onderbeen zorgen mede voor de voortbeweging, en de lange voorvoethevel stimuleert een dynamisch looppatroon. Maar wat als de spieren door amputatie ontbreken? Als er in het onderbeen, bovenbeen of de rug nog voldoende spieren actief zijn, compenseren deze de spierfunctie die zorgt voor stabiliteit. Actieve mensen doen dat vaak zonder problemen. Maar wie minder actief is, mist dat vermogen. Voor hen is de Adjust ontwikkeld. Glorieux: ‘Bij de Adjust is spiercompensatie niet nodig. We

9 - DIALoog

PRodUct cENtRAAl

VIRTUELE ENkEL zORgT VOOR STABILITEIT

hebben bij deze voet het scharnierpunt in de voet laten samenvallen met de lichaamszwaartelijn. Op dit punt hebben we een kogelscharnier geplaatst, dus ongeveer 6 centimeter vóór de natuurlijke

enkel. Het scharnier is meerassig zodat de prothesedrager flexibel in alle richtingen kan bewegen. Hierdoor is het lichaam in balans zonder compensatoir spierwerk, zelfs bij het wandelen op minder effen ondergrond. In de Adjust is het actieve voorvoetgedeelte wat verkort. Dat maakt het looppatroon minder actief, maar het gevoel van zekerheid en

veiligheid compenseert dit ruimschoots – ideaal voor deze grote gebruikersgroep.’

Tienjarig trajectDe ontwikkeling van de Adjust heeft lang geduurd. ‘Dat is vrij normaal’, zegt Glo-rieux. ‘De meeste ontwikkelingstrajecten duren vijf tot tien jaar. Bij de Adjust wilden we niet inboeten aan functionaliteit. Als je het scharnierpunt naar voren verlegt, is het heel moeilijk om toch nog voldoende functie in de voorvoet te behouden. Het vinden van de ideale materialen was dus van groot belang. Uiteindelijk hebben we een basisveer ontwikkeld van hoogwaar-dig kunststof. Onder deze plaat is een halfronde pad aangebracht die de bal van de voet nabootst. De voet rolt nu mooi af. Het duurde even voordat we een kunststof hadden gevonden met de juiste

Afbeelding: aangrijpingspunt grondreactiekracht

eigenschappen.’ Het materiaal dat als winnaar uit de bus kwam, is tegelijkertijd stevig en flexibel. Voordat het in productie kon worden genomen, moest Otto Bock een compleet nieuw productiesysteem ontwikkelen. Glorieux: ‘Onze bestaande systemen zijn wel bestand tegen de hoge smelttemperaturen die nodig zijn om dit materiaal te produceren, maar er blijven altijd minuscule deeltjes achter van andere kunststoffen. En dit materiaal heeft een absoluut zuivere samenstelling nodig.’

MaatwerkVanwaar de naam Adjust? ‘Dit is de eerste keer dat we stabiliteit en functionaliteit op maat kunnen bieden. We stemmen de hardheid van de voet af op het lichaamsgewicht van de patiënt.

Het enkelgewricht is naar voren geplaatst: het kogelscharnier bevindt zich op het aangrijpingspunt

van de grondreactiekracht (center of pressure). De aansluiting op de beenprothese ligt daar 6

centimeter achter.

zwaartelijn

aangrijpingspuntgrondreactiekracht

virtuele enkel

ca. 6 cm

natuurlijke enkel

10 - DIALoog

PRodUct cENtRAAl

Voorheen kreeg iedereen een schuimvoet voor een gemiddeld gewicht van 85

kilogram. Je kunt je voorstellen dat zo’n voet voor de ene persoon te stijf is en

voor de ander te soepel. De Adjust is maatwerk, ook omdat de hiel instelbaar is op drie stijfheden.’ Over de grootste innovatie van de Adjust – de verplaatsing van het scharnier naar voren – concludeert Glorieux: ‘De voet geeft een nieuwe, maar vooral natuurlijke stabiliteit. Ons uitgangspunt was niet het nabootsen van de menselijke voet, maar het creëren

van de ideale biomechanische voet. En nu blijkt achteraf dat we de natuurlijkste voet van Otto Bock hebben ontwikkeld. Daar komt het eigenlijk op neer.’ Meer informatie over de Adjust: info.benelux@ottobock.com

31 Stand 1: De hiel wordt zacht neergezet.

2 Stand 3: De hiel wordt krachtig neergezet.

Stand 2: De prothesedrager kan de hiel met matige kracht neerzetten.

IEDERE VOET IS OP mAAT gEmAAkT

TESTFASE

ieder nieuw product van otto Bock wordt uitgebreid getest. otto Bock verwacht de

resultaten van het onderzoek naar de Adjust dit jaar te presenteren. De voorlopige

bevindingen zien er veelbelovend uit: de testpersonen voelen zich met de Adjust

zekerder en stabieler dan met hun vorige prothesevoet.

DRIE INSTElMOgElIjkHEDEN VOOR DE HIEl

De hiel van de Adjust is op drie manieren in te stellen. De instrumentmaker kan de instellingen gemakkelijk wijzigen.

TWEE MATEN

De functionele voetovertrek is

verkrijgbaar in twee breedtematen:

smal en normaal. Het smalle model

heeft een hakhoogte van 2 centimeter,

zodat de voet in een elegante

damesschoen past.

11 - DIALoog

PRiJsvRAAG

Wie gaat er naar Berlijn?

PrijsVrAAg

WIN EEN REIS NAAR BERLIjN

In het Science Center komen allerlei uit-dagingen voorbij waarmee Otto Bock te maken heeft als fabrikant en ontwikkelaar

van orthopedische hulpmiddelen en re-validatieartikelen. Er zijn etages ingericht met feel & do-materiaal. Daarmee kunnen

In juni 2009 is in Berlijn het Otto Bock Science Center voor medische technologie geopend. Dit markante gebouw – tussen de Potzdammer Platz en de Brandenburger Tor – trekt enorm veel bezoekers. Bent u binnenkort in Berlijn? Dan is het de moeite waard een kijkje te nemen. Of doe mee met onze prijsvraag. U maakt kans op een vliegticket en twee hotelovernachtingen voor twee personen.

bezoekers ervaren wat het betekent om mindervalide te zijn.

Schrijf jezelf naar BerlijnOtto Bock stelt een reis naar Berlijn beschikbaar voor twee personen. Hoe komt u daarvoor in aanmerking? Schrijf in maximaal 50 woorden waarom u deze reis wilt maken. De beste inzending wordt beloond met een vlucht voor twee personen naar Berlijn, inclusief twee

hotelovernachtingen en een stadspas voor openbaar vervoer en toegang tot diverse musea. Uw verhaal verschijnt in een volgende editie van Dialoog.

Stuur uw inzending vóór 15 maart naar:dialoog@ottobock.com

De opvallende gevel van het Otto Bock Science Center in Berlijn

12 - DIALoog

sPoRt

BEN LIEBENS GEEft vol GAs MEt E-hockEy

Snelheid, wendbaarheid en strategisch inzicht. Daar draait het om bij E-hockey: hockey dat wordt beoefend met een elektrisch aangedreven rolstoel. De sport is populair onder kinderen en jongeren met een matige tot ernstige functiebeperking. Nederland ondervindt als hockeynatie bij uitstek doorgaans weinig concurrentie. Italië en Duitsland kunnen een beetje volgen en ook in België is de sport in opmars. Ben liebens (20) uit het Belgische Bilzen doet niets liever.

Door Marcel Lindic

kun je ons een beetje inwijden in de wereld van het E-hockey?‘Om te beginnen zijn er twee soorten rolstoelhockey. H-hockey wordt gespeeld in een handbewogen rolstoel en E-hockey spelen we in een elektrische rolstoel. Bal en stick zijn van lichtgewicht kunststof. Voor spelers met een verminderde hand-functie is er de T-stick, die van boven gezien een T-vorm heeft. De stick is bevestigd aan de rolstoel. Een wedstrijd duurt in de hogere klassen en op officiële

internationale wedstrijden tweemaal twintig minuten, in de lagere klassen tweemaal vijftien minuten. We spelen in hallen waar gehandicapten goed ‘uit de wielen’ kunnen.’

gaat het er ruig aan toe tijdens wedstrijden?‘Dat gebeurt eerder tijdens trainingen, als we met vrienden onder elkaar zijn. Er kantelt wel eens rolstoel als iemand over een stick heenrijdt. En een goede vriend heeft geen lampje meer op zijn stoel;

finaal eraf gereden. Zelf ben ik voorzich-tiger. Ik rijd sinds vier maanden in de B600 van Otto Bock. Dat was een hele

Ben Liebens aan de bal

sPoRt

aanschaf, die in België wordt vergoed met uitzondering van de extra’s die nodig zijn om schade en letsel te voorkomen tijdens het hockeyen.’

Hoe ‘groot’ is E-hockey in België?‘Dat valt mee. Vlaanderen telt zo’n honderd spelers. Mijn club – Rhodie uit Diepenbeek – is met twintig spelers een grote vereniging, zo niet de grootste. De Belgische competitie telt drie toer-nooidagen, waarop we meestal twee of drie wedstrijden spelen. Dat is zo ingedeeld, omdat het vervoer van en naar de wedstrijden tijdrovend en kostbaar is. We nemen ook deel aan de Nederlandse competitie en aan internationale toer-nooien, want we willen zo veel mogelijk spelen.’

Wat is je meest glorieuze moment?‘We speelden met Rhodie de bekerfinale in de Nederlandse tweede klasse. Vlak voor tijd schoten we de gelijkmaker bin-nen. In de verlenging scoorden we drie keer en pakten we de beker. Dat hebben we uiteraard uitbundig gevierd in de bar.’

‘E-hockey is zowat de enige teamsport voor mensen in een elektrische rolstoel. Zelfs met een progressieve spierziekte, spasme, open rug of hoge dwarslaesie kan het nog’, zegt Hilaire Swerts, E-hockeytrainer en -scheidsrechter. ‘Vijftien jaar geleden ben ik erin gerold, vanuit mijn werk als begeleider op een school voor motorisch gehandicapten. Fysieke aspecten, zoals het opbouwen van uithoudings-vermogen en spierkracht, zijn bij E-hockey ondergeschikt. Je mag niet vergeten dat mensen met een progressieve spierziekte – ruim de helft van onze vereniging kampt ermee – lichamelijk alleen maar inleveren. Dat neemt niet weg dat E-hockey ook op hoog niveau wordt gespeeld en een aantrekkelijke sport is om naar te kij-ken. De combinatie van bedrevenheid, plezier en beleving… dat is schitterend. Bin-nen de teams zie je hechte vriendschappen opbloeien. Ook daardoor is E-hockey vaak een lichtpuntje voor deze jongens.’

Meer bedieningsmogelijkheden, meer comfort, meer snelheid. Uitgerust met perfecte elektronica en de nieuwste tech-niek, is de innovatieve B600 de ideale rol-stoel voor binnen en buiten. Voorzien van een verstelbaar zwaartepunt, instelbare wielbasis en schuivend kantelsysteem. Ook verkrijgbaar in sportuitvoering voor (nog) snelle(re) manoeuvres.

B600: SPORTIEf EN INNOVATIEf

E-HOCkEY: AANTREkkELIjkE kIjkSPORT WAAR PLEzIER VANAf SPAT

13 - DIALoog

14 - DIALoog

COLU

mN

Sinds 1998 is Otto Bock Benelux in het bezit van kwaliteitscertificaat ISO 9001. Binnenkort wordt dit vervangen door ISO 13485. Daarnaast is er een SEMH-certificaat onderweg van de Stichting Erkenningsregeling voor leveranciers van Medische Hulpmiddelen.

Otto Bock AcademyOtto Bock werkt doorlopend aan kwaliteit met de Otto Bock Academy voor eigen medewerkers en relaties. Opleiding en training dragen bij aan optimale prestaties. Kijk voor het programma op www.ottobock.nl.

Certificering otto Bock

kwAlitEit stAAt vooRoPMensen met specifieke eisen voor een siliconenprothese – of een complexe pro- of orthese – komen via hun instrumentmaker steeds vaker uit bij Otto Bock in Son. Het Service Center heeft de expertise en faciliteiten in huis om ingewikkelde patiëntverzorgingen uit te voeren. En natuurlijk voldoet Otto Bock aan alle hedendaagse kwaliteitseisen.

In de Blessurehoek vindt de sportieve consument allerlei producten om blessu-res te voorkomen en genezen. Zo zijn er steunende materialen zoals bandages en braces, oefenmaterialen om thuis te trai-nen én verzorgende materialen zoals bla-renpleisters en zooltjes. De Blessurehoek is een initiatief van Disporta: leverancier van hulpmiddelen en braces, waaronder die van Otto Bock.

gezondheid vereist goed adviesBij de Blessurehoek gaat het niet alleen om producten, maar ook om betrouwbaar en deskundig advies. Disporta brengt fy-siotherapeuten en apotheken bij elkaar.

Apothekers en fysiotherapeuten slaan handen ineen

toPPREstAtiEs dANkziJ dE BlEssUREhoEk

Mensen die de apotheek bezoeken met een klacht, worden daar geïnformeerd over de mogelijkheid om rechtstreeks naar de fysiotherapeut te gaan. Vaak kan de cliënt dezelfde dag nog terecht. De fysio-therapeut kan hem of haar adviseren over de benodigde brace, die bij de apotheek verkrijgbaar is. Kortom: de braces zijn ge-makkelijk verkrijgbaar en is er geen spe-cialistische verwijzer voor nodig. De zorg blijft in de ‘eerste lijn’. En dat maakt de ge-zondheidszorg goedkoper voor iedereen. Lekker blijven sporten dus…

WWW.BlESSUREHOEk.NlWWW.DISPORTA.Nl

Steeds meer mensen komen in beweging. jong en oud. Hoeveel mensen zie je op zondag wel niet hardlopen? gezond natuurlijk, maar de keerzijde is dat sporters meer kans lopen op een blessure. In 270 Nederlandse apotheken biedt de Blessurehoek uitkomst. De apothekers werken nauw samen met fysiotherapeuten.

NiEUws

15 - DIALoog

colUMN

Dat een fysieke beperking door je omgeving negatief beoordeeld kan worden, heb ik al jong ervaren. Als bijziend schoolkind mocht ik ‘aan de bril’ en sommige kinderen zagen er aanleiding in om me te pesten. Minder snel uitgekozen worden om een team te versterken bij de gym, en zo. Enkele jaren bijdehanter noemde ik het/hem al mijn ‘prothese’, wat het naar mijn idee ook was. Tot enkele jaren geleden droeg ik mijn hulpstuk steevast. Ik had inmiddels een mooi exemplaar…

Een andere aanname die mijn bril opriep, was dat ik wel pienter zou zijn. Ik ging dus maar studeren. Via een stage in het speciaal onderwijs ontdekte ik mijn affiniteit met ‘buitenbeentjes’. Het bracht me op het spoor van de gezondheidszorg. In mijn werk als verpleegkundige in de psychiatrie heb ik veel contact met personen van wie hun beperking (bijvoorbeeld vatbaarheid voor waandenken, depressie en dwangmatigheid) diep ingrijpt in hun leven. Voor de omgeving is vaak niet duidelijk welke functie beperkt is. Het gebruik van medicatie – hun voornaamste hulpmiddel – dempt een deel van de klachten, maar maakt stram, suf en vertraagd. Dat maakt dat men op een andere wijze vaak nog steeds lijdt, hetgeen ook mij na jaren begeleiden vaak wel een gevoel van onmacht kan geven.

Een welkome onderbreking in mijn werkzaamheden bracht me naar Honduras. Bij een nachtelijke boswandeling verloor ik er mijn bril. Vinden zat er niet in, ik zou rest van de reis beperkt zien. Hopelijk siert mijn bril nu een Hondurees gezicht… Terug thuis besloot ik voortaan contactlenzen te dragen. Mijn onschuldige beperking zou niet langer voor

de buitenwereld te zien zijn. last daarvan had ik al lang niet meer, maar ik besefte wel dat er iets anders was

geworden. Ik realiseerde me dat niet elke beperking kan worden verstopt, zoals mijn bijziendheid. Niet voor elk mankement is een ‘hulpstuk-op-maat’. Zo doordacht en verfijnd kan niet iedereen geholpen worden. Voor de mensen met wie ik werk is jammer genoeg geen assortiment of etalage zoals bij de opticien. Hulp verlenen gaat dan ook vooral om luisteren, stimuleren, normaal doen en… pillen geven.

Bas van der Pol

De columnisten van Dialoog beschrijven de wereld van revalidatie en orthopedie vanuit hun eigen invalshoek.

IN DEzE EDITIE:Bas van der Pol Psychiatrisch verpleegkundige

mET ANDERE OgEN

COLU

mN

sPoRt

Ijssleehockey is niets voor zachtaardige wezentjes. Het spel vraagt snelheid, kracht en technisch raffinement. Drie keer vijftien minuten keihard ertegenaan. De sport vergt het uiterste van man en materiaal. De puck bereikt snelheden tot wel 170 km per uur. Een behoorlijke impact als deze vol tegen de slee aankomt.

Door Irma van Loo

Arctic Flash

THE POWER PLAYER

16 - DIALoog

17 - DIALoog

sPoRt

IjSSLEEHOCkEYERS gAAN ER VOL TEgENAAN

Tijdens de RehaCare in Düsseldorf in oktober 2009 stelde Otto Bock de ijsslee Arctic Flash voor aan het grote publiek. De Arctic Flash kwam tot stand na een intensieve samenwerking met ijsslee-hockeyers zoals Bas Raayman en Jörg Wedde van respectievelijk het Neder-landse en het Duitse nationale team. De

Arctic Flash voldoet aan de standaarden van het Internationaal Paralympisch Comité, maar bij het ontwerp is ook rekening gehouden met alle opmerkingen en wensen die tijdens het testen boven-kwamen. Dialoog vroeg Bas Raayman naar zijn ervaringen met ijssleehockey en de samenwerking met de ontwikkelaars van de Arctic Flash.

Wanneer ben je begonnen met ijssleehockey?Bas Raayman: ‘Ik woon al ruim zes jaar voor mijn werk in Duitsland en kwam via mijn ‘Sanitätshaus’ in aanraking met ijs-sleehockey. Ik kreeg een uitrusting, mocht een slee lenen en ging het ijs op. Ik was meteen gewonnen voor de sport. Zo gaat dat namelijk in deze discipline; of je vindt het niets of je bent helemaal gepakt door het spel. Sindsdien speel ik bij de Heidel-berg Knights.’

Hoe ben je betrokken geraakt bij de Arctic Flash?‘Ongeveer anderhalf jaar geleden kwam ik in contact met Sebastian Kessler van het Duitse nationale team. Hij vroeg mij de nieuwe slee van Otto Bock uit te tes-ten. Tegen zo’n project zeg je natuurlijk geen nee. Samen met onder meer Jörg Wedde – van de Hannover Scorpions en kapitein van het Duitse team – en ontwikkelaar Lothar Stalt van Otto Bock hebben we gewerkt aan het optimalise-ren van de slee.’

Hoe zijn jullie tot het huidige concept gekomen?‘Het eerste aluminium prototype was uit één stuk. Na enkele trainingen en een wedstrijd was het frame al zo verbogen,

sPoRt

ARCTIC fLASH kAN TEgEN EEN STOOTjE

dat er een nieuwe moest komen. De huidige versie is van een aluminiumlege-ring die bestand is tegen botsingen van de slee tegen de boarding. Het contact met de andere spelers en hun materiaal is ook geen probleem meer. Bovendien bestaat het frame nu uit twee delen. Het voorste deel zit met vier bouten vast en kan eenvoudig worden vervangen.’

Wat is er verder nog veranderd na het testen? ‘De eerste sluitingen van kunststof werden bros door de lage temperatu-ren boven het ijs. Ze zijn ingeruild voor FlexMount-sluitingen met een lichtmetalen voering. Deze sluitingen werken perfect onder alle extreme spelsituaties. Boven-

dien ben je met deze sluitingen binnen dertig seconden uit je slee en dat is een verplichte regel in onze sport. We mogen geen spanbanden meer gebruiken.’

Hoe bereid je jezelf voor op wed-strijden?‘Afhankelijk van de hoeveelheid ijstijd die je krijgt in de hal, kunnen we intensiever of minder intensief trainen. Daarom werk

ik ook op een andere manier aan mijn conditie. Ik ga bijvoorbeeld vijf of zes

Nederland - Estland tijdens het Ice Sledge Hockey WK (B poule) 2009 in het IJssportcentrum Eindhoven

Foto: Frank Vlamingswww.foto.orion84.nl

keer per week naar een fitness-studio. En ik doe aan inline sleehockey. Daarvoor vervang ik de schaats onder de zitkuip door een inlineskate. De inlinetechniek is wel anders en het is geen officiële sport, maar het is zeker geschikt voor trainings-doeleinden.’

Wat betekent ijssleehockey voor jou?‘Het geeft mij als rolstoelrijder een stuk vrijheid. Als ik op het ijs ben, gaat alles goed. Heb ik een mindere dag en moet ik toch trainen, dan valt alle last van me af en ga ik er voor 100% tegenaan.’

18 - DIALoog

19 - DIALoog

sPoRt

IJssleehockey is sinds 1994 een paralympische discipline. Dankzij de huidige technische mogelijkheden en materialenkennis heeft de sport in zeer korte tijd aan populariteit gewonnen. In Duitsland bestaat sinds 2000 een liga. Nederland timmert ondertussen ook hard aan de weg. Naast de Amsterdam Huskies hebben onder andere de Tilburg Trappers een ijssleehockeyploeg. De spelregels van ijssleehockey wijken nauwelijks af van het reguliere ijshockey. Alleen staan de spelers niet op schaatsen. Ze zitten in een individueel aangepaste zitkuip op een slee met een dubbele schaats. Zij gebruiken twee korte, met spikes beslagen sticks voor het slaan van de puck en om vaart te maken.

iJsslEEhockEy - THE POWER gAmE

IjSSlEEHOCkEyER,BAS RAAyMAN

Bas Raayman (28) werkt als systeem-beheerder/technisch consultant bij een IT-bedrijf in Duitsland. Hij is geboren met Spina Bifida Occulta en rijdt sinds zijn zeventiende in een rolstoel. Hij ijssleehoc-keyt bij de Heidelberg Knights en in het Nederlandse nationale team. Bas: ‘Het mooie aan ijssleehockey is de combina-tie van de elegante bewegingen op het ijs en de brutaliteit die deze sport in zich kan hebben. Dat hele pakket maakt deze dynamische sport zo uniek. IJssleehockey toont ook aan dat je, met of zonder han-dicap, samen kunt sporten. En dat het er niet per se zacht aan toe hoeft te gaan!’

ARctic flAsh - IN DETAIL• Zitschaal: meerlagig polymer HDPE bestand tegen lage temperaturen en

hoge impact.• FlexMount-sluitingen aan de riemen• Lichtmetalen frame dat uit meerdere verwisselbare onderdelen bestaat• Totale lengte standaardmodel 130 cm• Gewicht standaardmodel 5 kg• Maximum spelersgewicht 120 kg

20 - DIALoog

NiEUws

Na de Tweede Wereldoorlog bouwde Max Näder met zijn vrouw Maria – doch-ter van de oprichter Otto Bock – verder aan de ontwikkeling van het bedrijf om het uiteindelijk te laten uitgroeien tot een wereldwijde firma in orthopedie en reva-lidatie. In 1989 droeg hij de fakkel over aan zijn zoon Hans Georg, die nu leiding-geeft aan een onderneming met 4000

in Memoriam

MAx NädER (1915-2009)Op 24 juli 2009 is dr. Max Näder overleden. Als tweede president-directeur van Otto Bock HealthCare heeft Max Näder een grote bijdrage geleverd aan de orthopedie in het algemeen en Otto Bock in het bijzonder.

medewerkers. Mijlpalen in de afgelopen decennia zijn de opening van het kantoor in de Verenigde Staten in 1958, het myo-elektrische armsysteem in de jaren zestig, het modulaire beenprothesesysteem en natuurlijk de C-Leg®. Een van de laatste publieke optredens van Max Näder was zijn aanwezigheid bij de opening van het Otto Bock Science Center voor medi-

sche technologie in Berlijn, in juni 2009. Eerder dat jaar was hij van de partij bij de viering van het 90-jarige jubileum van Otto Bock in Duderstadt. Dr. Max Näder was een markante persoonlijkheid die we bij Otto Bock erg zullen missen.

Door Leon Hensing

Het programma bevatte lezingen over ‘leren en plasticiteit’, ‘leren en voorspel-len van herstel’ en ‘leren met apparatuur’ zoals virtual reality, elektrostimulatie of robotica.

knuffelzeehondrobotOnderwerpen als het Hebbiaans leren (Hebb 1949), guided recovery, cells that wire fire together, limits of stability, comorbiditeit als voorspeller van herstel na beroerte, en PARO de knuffelzeehon-drobot werden met passie uiteengezet.

GEslAAGd coNGREs vAN wERkGRoEP cvA NEdERlANd

Deze onderwerpen zijn dagelijkse materie voor de betrokken wetenschappers, met uitdagende mogelijkheden voor evidence based onderzoek. Het congres werd aan-gevoerd door sprekers als Gert Kwakkel, Sander Geurts, Luciano Fasotti, Caroline van Heugten, Marieke Schuurmans, Jac-queline Outermans en twee buitenlandse sprekers van formaat: Jane Burridge (UK) en Jurgen Broeren (Zweden).

Otto Bock als sponsorOtto Bock was voor het eerst aanwezig als sponsor en presenteerde een reeks producten uit het zogenoemde Mobility

Concept Stroke. Congresbezoekers maakten nader kennis met de therapeu-tische elektrostimulatie van de STIWELL med4 en de implanteerbare peroneus-stimulator ActiGait®, de carbon pero-neusveer WalkOn en de schouderorthese Omo Neurexa. Op het congres kwam naar voren dat er evidente factoren zijn die het herstel na een CVA kunnen voor-spellen. De behandelstrategie is optimaal af te stemmen in een multidisciplinaire aanpak, waarbij een rol is weggelegd voor behandelaars, wetenschappers en industrie.

In het najaar van 2009 organiseerde Werkgroep CVA Nederland (WCN) voor de 15e keer een congres in UMC Utrecht. Het werd een geslaagde dag, met zo’n 370 deelnemers en lezingen van vooraanstaande CVA-onderzoekers.

21 - DIALoog

AchtER dE schERMEN

lopende onderzoeken

Met een deelnemersaantal van zo’n hon-derd fietsers, kon directeur Cas Welling trots een cheque van tweeduizend euro overhandigen aan Mappa Mondo in Waalre. We vroegen Tamara van de Laar van Mappa Mondo om haar reactie.

Wat vinden jullie van het initiatief van Otto Bock?Tamara: ‘De kinderen in Mappa Mondo zijn er erg blij mee. Dat geldt natuurlijk ook voor de ouders en medewerkers van Mappa Mondo. Mede hierdoor kunnen we de zorg voor de kinderen mogelijk maken.’

zijn jullie blij met dit bedrag, hadden jullie dit verwacht?‘We zijn blij met elke bijdrage. Dit bedrag hadden we niet verwacht. We wisten dat het inschrijfgeld zou worden gedoneerd en dan ligt het aan het aantal deelne-

mers. Dus ook de wielrenners: bij deze, bedankt!’

Wat doen jullie met het geld?‘We gebruiken het voor de kinderen, in de breedste zin van het woord. De kinderen hebben allemaal een levensbedreigende of chronische ziekte. Daar is specifieke zorg voor nodig. Het geld wordt gebruikt om die zorg te kunnen betalen; vanuit de overheid krijgen ouders maar een gedeel-te vergoed. We gebruiken de donaties ook om Mappa Mondo nog huiselijker te maken, het personeel te scholen en uit-stapjes te maken met de kinderen.’

Vorig jaar organiseerde Otto Bock de tweede editie van de Tour d’Otto Bock. Het inschrijfgeld kwam volledig ten goede aan het Mappa Mondo-huis in Waalre: een tehuis voor chronisch zieke kinderen van 0 tot 18 jaar.

Hoe is het contact met Otto Bock ontstaan? ‘De directeur heeft ons zelf gevonden.’

Worden jullie veel gesponsord?‘We bestaan alleen dankzij sponsoring. Als dat stopt, moet ook Mappa Mondo stoppen. Trouwens, zonder onze vrijwilli-gers zou Mappa Mondo ook niet mogelijk zijn. Nieuwe vrijwilligers zijn altijd welkom!’

Reactie directeur Cas Welling: ‘Otto Bock draagt initiatieven zoals het Mappa Mon-do-huis een warm hart toe. De afgelopen jaren hebben we diverse goede doelen gesteund in binnen- en buitenland. Nu eens dicht bij huis.’

Fietsen voor Mappa Mondo

otto Bock doNEERt 2000 EURo

VRIjWIllIgER WORDEN BIj MAPPA MONDO?Bel Mappa Mondo: (040) 235 47 70 (Waalre)www.mappamondo.nl

NiEUws

22 - DIALoog

NAAR BUitEN

Geen ondergrond is te zwaar voor deze mountainbike aandrijfwielen. De stoere wielen passen bij de Blizzard, de Voyager en de Avantgarde T/Ti/VR. De 24" mountainbike aandrijfwielen worden geleverd met zwarte hoepels en speciale Schwalbe Landcruiser-banden met grove noppen.

Mountainbike aandrijfwielenmOBIEL OP ALLE TERREINEN

Enkel verzwikt of gewrichtsbanden verrekt? Met de enkelbrace 7772 van Rehband kunnen sporters snel weer aan de gang. Dankzij de kunststof zijdelen geeft de brace maximale ondersteuning aan de enkel, zeker in combinatie met een schoen. Een sterke diagonale band beperkt de richting van de beweging die de klacht heeft veroorzaakt; de voet buigen en strekken is geen probleem. Het overtrek van Neopreen houdt de enkel en pezen warm tijdens het sporten en voorkomt overmatig afkoelen na het sporten.

Rehband enkelbraceVEILIg WEER AAN DE SLAg

Sinds november 2009 is Rehband de exclusieve ‘supplier of sport supports and protectors’ van de TOYOTA Handball-Bundesliga in Duitsland. Rehband voorziet onder meer het All Star Team van

beschermingsmateriaal. Als vaste supplier is Rehband ook betrokken bij evenementen als de Super Cup en de Lufthansa Final Four. Björn Maronde, directeur Rehband Duitsland: ‘Rehband is een gevestigde

naam in balsport nummer één na het voetbal. Topspelers uit heel Europa gebruiken onze producten. Ook recreatiesporters vertrouwen op Rehband.’ Rehband is een merk van Otto Bock.

ALL STAR TEAm dRAAGt REhBANd

NAAR BUitEN

derma skin careEEN fRISSE NIEUWE LOOkDerma Skin Care-producten zorgen voor een schone, gezonde en sterke huid. De verpakking heeft een nieuw design, maar de vertrouwde kwaliteit is gebleven. De vorm van de Derma Clean-flacon is vernieuwd, zodat het gemakkelijk is om diep in een liner te sprayen. Derma Care is speciaal ontwikkeld voor de verzorging van amputatiestompen en protheseliners. De producten zijn een wel-daad voor de huid.

Derma Skin Care-producten zijn verkrijgbaar in een fraaie reistas. Voor € 7,50 kunt u een handig monstersetje bestellen.

Duna pakt ook dit jaar uit met een herfst-wintercollectie vlotte semi-orthopedische kinderschoenen van moderne materialen en de hoogste kwaliteit leder. De afwerking is perfect. De meeste model-len zijn leverbaar als stabilisatie-, orthese- of antivarusschoen. De maten variëren van 25 tot 40. Speciale maten zijn op aanvraag leverbaar, evenals halve paren. Wij hebben nu ook extra kleine maten vanaf maat 18 in ons aanbod.

duna-collectie kinderschoenen 2010SPORTIEf EN SPEELS

23 - DIALoog

24 - DIALoog

revalidatiecentrum Pellenberg in leuven

PELLENBERg GEEft sPoRt dE RUiMtE

Veel mensen die plotseling een handicap krijgen, denken dat het gedaan is met de sport. Vaarwel snowboard, vaarwel duikvakantie... Revalidatiecentrum Pellenberg in leuven is overtuigd van het tegendeel en brengt die visie ook in de praktijk. Waarom zijn revalidatie en sport zo’n sterke combinatie? En hoe motiveert Pellenberg revalidanten om (weer) te gaan sporten?

UitGElicht

Revalidatiecentrum Pellenberg van UZ Leuven vormt een krachtig trio met het Centrum voor Aangepast Sporten in Leuven en de faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen van de universiteit. Frederik Lenaerts (23) heeft daar anderhalf jaar geleden zijn opleiding Lichamelijke Opvoeding afgerond. Hij koos voor de studierichting Aangepaste bewegingsactiviteiten. Waarom deze richting? ‘Ik vind het uitdagend om te werken met mensen met een handicap’, zegt een bevlogen Frederik. ‘Hier kan ik meer betekenen dan op een middelbare school.’ Na zijn studie werd hij sport-verantwoordelijke bij revalidatiecentrum Pellenberg. ‘Sport is bij ons een vast onderdeel in het revalidatietraject. Het is natuurlijk niet de eerste vraag waar mensen mee komen, maar als ze hier wat langer zijn gaat het spelen.’

Positieve effectenSport draagt bij aan kracht en stabili-teit. Het is belangrijk voor de functio-nele training, maar ook voor de sociale reïntegratie; beginnende rolstoelrijders kunnen heel wat opsteken van de meer ervaren sporters. Joeri Verellen (35) is zo’n rot in het vak. Hij is kinesitherapeut, opgeleid aan de K.U. Leuven, en is nu bezig met zijn promotieonderzoek over ergonomie bij handbiken. Veertien jaar geleden revalideerde Joeri zelf in Pel-lenberg, nadat hij bij een verkeersongeluk een dwarslaesie opliep. Nu is hij lid van het Centrum voor Aangepast Sporten, waar hij tennist en basketbalt. Waarom vindt hij het belangrijk dat mensen met een handicap gaan sporten? ‘Voor mij persoonlijk is het voordeel dat de vijver groter wordt’, zegt hij met een lach. ‘Hoe meer sporters, hoe minder ver je hoeft te reizen voor competities. Ik heb op hoog niveau tennis gespeeld en de toernooien waren vaak in Nederland, Frankrijk of Duitsland. Tegenwoordig is de vijver iets groter, maar we reizen nog steeds naar Knokke of Eupen voor toernooien.’ En

waarom is sport belangrijk voor iemand die revalideert? Joeri: ‘Het versnelt het leerproces, zodat je jezelf sneller kunt handhaven buiten het revalidatiecentrum. Als je sport, oefen je bijvoorbeeld ook transfers van je dagelijkse rolstoel naar de sportrolstoel. En als je een bal gooit, train je meteen je evenwicht. Terwijl je sport, leer je bij.’

Sporten in de kapelIn de voormalige kapel van het revali-datiecentrum is een klein sportzaaltje ingericht. Joeri en Frederik geven een demonstratie rolstoelbasketbal. Fre-derik rijdt voor de gelegenheid in een stoel van Otto Bock. Als de bal te ver wegrolt, springt hij er net zo gemakkelijk weer uit om erachteraan te rennen. Het Centrum voor Aangepast Sporten heeft vijf demonstratiemodellen van Otto Bock aangeschaft om het wagenpark uit te breiden. Alle revalidanten van Pellenberg mogen er gebruik van maken. Behendig manoeuvreren Joeri en Frederik hun rolstoelen door de zaal. Natuurlijk zijn alle

worpen raak. Het zaaltje in de kapel is te klein voor echte wedstrijden en trainingen. Die

vinden plaats in het zogeheten Sportkot, de sporthal van de faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschap-pen tien kilometer verderop. ‘In 2012 krijgt Pellenberg een nieuwe sportzaal’, vertelt Frederik. ‘Daar gaan we sporten als therapie. We blijven ook gebruikma-ken van het Sportkot, want trainen bui-ten de grenzen van het ziekenhuis heeft een meerwaarde. De realiteit kan hard zijn en tijdens de revalidatie kunnen wij mensen nog bijstaan.’ Joeri voegt toe: ‘Buiten ben je niet meer in de bescherm-de omgeving van het revalidatiecen-trum. Als je hier een transfer aanleert,

bijvoorbeeld van je bed naar de rolstoel, kloppen de verhoudingen precies. Maar buiten kom je ineens hindernissen tegen, waardoor je de dingen weer anders moet aanpakken. Mensen bekijken je ook anders wanneer je een handicap hebt. Je komt soms mensen tegen die niet weten hoe ze moeten omgaan met

25 - DIALoog

UitGElicht

Joeri Verellen (links) en Frederik Lenaerts

HOE mEER SPORTERS, HOE gROTER DE VIjVER

26 - DIALoog

UitGElicht

MEER lEzEN:Centrum voor aangepast sporten

www.casvzw.BEK.U. leuven, faculteit Bewegings- en revalidatiewetenschappen

www.faber.kuleuven.beUZ leuven, revalidatiecentrum pellenberg

www.uzleuven.be/revalidatiecentrum

iemand in een rolstoel. Sommigen doen net alsof ze je niet zien – die gaan bij wijze van spreken in de weg lopen – en anderen gaan juist overdreven bemoe-deren en willen je overal bij helpen, bij-voorbeeld in de supermarkt. Als je buiten het ziekenhuis sport, raak je ook alvast gewend aan het bekeken worden.’

Rustig beginnenIn het begin van de revalidatie wordt sport ingezet om kracht, lenigheid, snel-heid en uithoudingsvermogen te ontwik-

kelen. Rolstoeltraining is in deze fase een belangrijk onderdeel. Later verschuift het accent naar sport als vrijetijdsbesteding. Tennis, basketbal, zwemmen, paardrij-den, nordic walking, pistoolschieten; bij Pellenberg kan het allemaal. ‘We gaan altijd uit van de vraag van de patiënt. Als iemand iets bijzonders wil, gaan we op zoek naar manieren om dat te bereiken’, zegt Frederik. ‘Ook als iemand wil skiën, golfen of duiken. Er is bijna geen sport die je niet kunt aanpassen.’ Is een patiënt eenmaal begonnen met een sport, dan probeert Frederik hem of haar te motive-

ren de sport vol te houden. Hierbij komt ook het Centrum voor Aangepast Spor-ten (CAS) in beeld. Het aanbod bestaat uit badminton, basketbal, conditietrai-ning, voetbal, tennis, paardrijden, water-sport en zwemmen. ‘Wie net begint met sporten, vindt moeilijk aansluiting bij ge-vestigde clubs. Het is nogal een verschil of je al tien jaar aangepast sport, of pas net gewend bent aan het rolstoelrijden. In het CAS kun je alle sporten rustig aan-leren en beoefenen op basisniveau. Wie eraan toe is, kan doorstromen naar een andere club en competitiesport.’ Frederik legt uit dat het CAS die doorstroming ook actief stimuleert. Het centrum werkt samen met verenigingen zoals Anvasport, de Vlaamse Liga Gehandicaptensport en To Walk Again. ‘Uiteindelijk gaat het erom dat er zo veel mogelijk mensen gaan sporten.’

Over de streepIs sport voor iedere revalidant geschikt? ‘In principe wel’, zegt Frederik. ‘We kijken bij iedereen wat de wensen en mogelijkheden zijn, ook vanuit medisch oogpunt. En we sluiten niemand uit, of je nu 7 bent of 77.’ In een enkel geval kost het Frederik wat meer moeite om iemand te motiveren, maar de meeste revalidan-ten krijgen de smaak snel te pakken. ‘Het is belangrijk dat je het in ieder geval pro-beert’, benadrukt Joeri als ervaringsdes-kundige. ‘Handbiken is wat dat betreft een ideale instapsport. Door te sporten leer je de rolstoel beter bedienen, je traint je balans en je beweegt je zelfstandiger. Wie de voordelen zelf heeft gevoeld, is snel genoeg over de streep.’

jE kUNT BIjNA ALLE SPORTEN AANPASSEN

27 - DIALoog

AchtER dE schERMEN

juridische zaken

AAN tAfEl BiJ zoRGvERzEkERAARsSinds juli 2009 heeft Otto Bock Benelux een jurist in huis. karen koller toetst de regelgeving aan de dagelijkse praktijk van zorgverzekeraars. karen: ‘Mensen krijgen niet altijd waar ze recht op hebben, omdat sommige zorgverzekeraars de regels anders interpreteren. Wij gaan daarover in gesprek met de verzekeraar.’

Karen Koller heeft er zes drukke maan-den opzitten. Cliënten, artsen en instru-mentmakers weten haar goed te vinden. Ze raadplegen haar bijvoorbeeld over de aanvraag van voorzieningen. ‘Zorgver-zekeraars zijn gevoelig voor functionele argumenten’, legt Karen uit. ‘Het is van groot belang dat we de juiste vragen stel-len aan cliënten. Waar lopen ze tegen-aan? Vanochtend sprak ik nog iemand die een siliconenhand wilde om de krant te kunnen lezen, veters te strikken en vlees te snijden. Toen we dat aan de ver-zekeraar voorlegden, werd een eerdere

afwijzing teruggedraaid. Instrumentma-kers vergeten soms bij hun aanvraag de medische noodzaak toe te lichten, terwijl die bij siliconen zeker geldt. De medische noodzaak is wetenschappelijk aange-toond. Het gaat tevens om de functiona-liteit: mensen hebben bijvoorbeeld een siliconen voetprothese nodig om weer te kunnen lopen. Of ze willen hun hand niet hoeven wegstoppen. Ze zijn echt niet op zoek naar de duurste voorziening.’

Regelgeving biedt houvastMet een jurist in huis kan Otto Bock zorg-verzekeraars aanspreken op de regelge-ving. Karen: ‘Als een zorgverzekeraar een afwijzing stuurt, zit er een zeer beknopte inhoudelijke motivatie bij. Maar vaak klopt die niet. Ik ga met de verzekeraar in gesprek over de toepassing van de regels. En dan kom je erachter dat ze tijd rekken of de voorziening te duur vinden. Helaas zijn er nog steeds verzekeraars die alleen oog hebben voor de schade-last.’ Karen haalt het voorbeeld aan van een klein groepje verzekeraars die in hun protocol hebben gezet dat de C-Leg® na een amputatie niet als eerste voorziening mag worden voorgeschreven. ‘Juridisch mogen ze dat helemaal niet in hun proto-col zetten.’ Karen heeft goede hoop op een nieuw landelijk protocol dat is opgesteld door artsen: het PPP-protocol. De drie p’s staan voor protocollering pro- en orthe-sen en prijssystematiek. Het protocol

Karen Koller, Account Manager /legal Counsel otto Bock Benelux

zit nu in de pilotfase. ‘Als dit het model wordt, beslist de arts met de instrument-maker voortaan op basis van mobiliteit en medische indicatie welke voorziening geschikt is voor een patiënt. Dan mag de zorgverzekeraar de aanvraag niet meer afwijzen. In dit protocol komen geen termen voor als ‘adequate voorziening’ of ‘de goedkoopste oplossing’. Zo’n

oplossing is goedkoop voor de verze-keraar, maar veiligheid en kwaliteit zijn niet in prijs uit te drukken. Bovendien: als iemand het leven van alledag goed kan oppakken, kost dat de maatschappij minder. Met een goede prothese meld je jezelf bijvoorbeeld minder vaak ziek, je voelt je emotioneel beter en je valt minder, zodat er minder gevolgschade is. Als je die kosten en de levensduur van de prothese bij elkaar optelt – als je het hele pakket bekijkt – dan moet je niet op voor-hand zeggen dat een bepaalde prothese ‘wel heel duur is’.’

DE DOSSIERSSTAPELEN zICH OP

=AchtER dE schERMEN

Samenwerken voor de cliëntKaren heeft de afgelopen maanden de vijf grootste zorgverzekeraars bezocht om kennis te maken. Gewapend met een map met afwijzingen. De belangrijkste vraag: Waarom gaan jullie daar zo mee om? ‘Bij medewerkers van zorgverzeke-raars – ook degenen die de machtiging afgeven – is soms onvoldoende kennis van de hulpmiddelen. Ik ontcijfer het interne beleid van verzekeraars en maak

grijze gebieden inzichtelijk. Ik hoop met alle verzekeraars in gesprek te gaan om te horen hoe ze de regelgeving toepas-sen. En zij horen dan van ons, waar wij tegenaan lopen vanuit leveranciersoog-punt. Zo houden we de dialoog gaande. Het is de bedoeling dat ik regelmatig bij de zorgverzekeraars aan tafel zit, zodat we beter kunnen samenwerken in het belang van de cliënt. Het gaat erom dat de cliënt een functioneel, veilig en hoog-waardig hulpmiddel krijgt.’

Harmony® P3

soMEtiMEs lEss is MoRE

VRAgEN OVER DE REgElgEVINg? Stuur een e-mail naar Karen Koller: k.koller@ottobock.com

ACHTERgROND kAREN kOllERJurist Karen Koller heeft onder andere gewerkt in de farmaceutische industrie, bij een ziekenhuis en een leverancier van medische implanteerbare hulpmiddelen. In haar vrije tijd geeft ze mensenrechteneducatie voor Amnesty International op scholen en instellingen.

Het Harmony®-systeem is een actief volumemanagement- en fixatiesysteem voor beenprothesegebruikers. Door een pompje creëert het Harmony®-systeem een vacuüm tussen de liner en de koker. Dankzij dit vacuüm en de kokertechniek ontstaat er een ongeëvenaarde kokerfitting.

Studies aan onder meer de universi-teit van Minnesota tonen aan dat het Harmony®-systeem volumeverlies van de stomp voorkomt en volumefluctuaties in de stomp vermindert. De uitstekende fixa-tie zorgt er bovendien voor dat de stomp zich in de koker bijzonder weinig ver-

plaatst. Daardoor wordt het looppatroon symmetrischer en verbetert het contact-gevoel met de prothese (propriocepsis). Een recent onderzoek uit Italië – dit jaar

gepubliceerd in het vakblad Orthopädie-Technik Quarterly, English edition II/2009 – bewijst ook het positieve effect van het Harmony®-systeem op de wondheling van een stomp.

klein, licht en snelDe pomp Harmony P3 is de meest recente aanvulling op de Harmony®-familie. Onder het motto Less is More is het mechanische systeem teruggebracht tot een kleiner exemplaar met een minder complexe, maar zeer effectieve werking. De pomp bestaat uit een titanium koker met een aluminium basisring en een func-

28 - DIALoog

mINDER COmPLEx EN zEER EffECTIEf

29 - DIALoog

=PRodUct cENtRAAl

otto Bock coMPEtENcE cENtEROnlangs heeft Otto Bock in Son het Otto Bock Competence Center in gebruik genomen. Het looppatroon van pro- of orthesedragers wordt daar in beeld gebracht met een videoanalyse. Deze mogelijkheid spreekt onder andere veel atleten en sporters aan. Door op verschillende manieren te filmen, wordt duidelijk welke voorziening het beste is. Voor balansoefeningen zijn er een Nintendo Wii en een trap met een hellend vlak. Het Otto Bock Competence Center is toegankelijk voor artsen, instrumentmakers en fysiotherapeuten.

Interesse? Maak een afspraak via de Customer Service: +31 (0) 499-474585

tionele ring van polyurethaan. Deze holle, functionele ring comprimeert bij elke stap en zorgt op die manier voor schokdem-ping en vacuüm. Bovendien laat de ring een torsiebeweging toe. De geredu-ceerde afmetingen van de Harmony P3

gewichtsklassenDe Harmony P3 is verkrijgbaar in vijf gewichtsklassen. De keuze voor een klasse hangt af van het gewicht, de activiteit en persoonlijke voorkeur van de prothesedrager.

• Klasse 0 voor 45 tot 50 kg (extra soft)• Klasse 1 voor 50 tot 60 kg• Klasse 2 voor 60 tot 73 kg• Klasse 3 van 73 tot 86 kg• Klasse 4 van 86 tot 100 kg

maken het systeem geschikt voor een breder publiek – bijvoorbeeld mensen met slankere benen of een langere stomp. De pomp weegt slechts 400 gram, is klein en heeft evenveel evacuatievermogen als de andere Harmony®-systemen. Door

de lagere inbouwhoogte kan de pro-thesedrager bovendien kiezen uit meer prothesevoeten. Less is More!

De functionele ring van polyurethaan

AchtER dE schERMEN

30 - DIALoog

iNtERviEw

AchtER dE schERMEN

31 - DIALoog

REINI SAMPl

Toen Reini Sampl (36) tien jaar geleden in een rolstoel terechtkwam, werden al zijn sportieve dromen verpulverd. Maar als rechtgeaarde sporter was hij gewend hard te zijn voor zichzelf. Hij draaide overuren in de therapiezaal en ging op zoek naar zijn mogelijkheden. Nu skiet hij in het Oostenrijks paralympisch team, runt een succesvol kledingbedrijf en ontwierp een nieuwe look voor de Avantgarde-rolstoel van Otto Bock.

Door Irma van Loo

Niet te stoppen

iNtERviEw

iNtERviEw

32 - DIALoog

ring en prompt haalde hij zijn vliegbrevet. Reini: ‘Ik zoek steeds nieuwe uitdagin-gen. Zweefvliegen vind ik onwaarschijnlijk mooi vanwege het alleen-zijn en de stilte, met alleen het geruis van de wind onder je vleugels’.

Reini Sampl heeft de afgelopen tien jaar zowat alles bewezen wat te bewijzen valt. Hij kan met recht een sportieve duizend-poot worden genoemd. Afgezien van zijn plaats in de wereldtoptien monoskiën, ge-niet hij ook volop van handbiken. In 2001

zette hij het afstandsrecord op zijn naam. Verder springt Reini parachute en doet hij aan hanggliding, quadrijden en nog veel meer. Onlangs vond hij een nieuwe uitdaging: zweefvliegen. Het vliegtuig kreeg wat aanpassingen voor handbestu-

Voorbereidingen op Vancouver 2010Eind vorig jaar vloog Reini met het Oostenrijks paralympisch skiteam naar Chili. ‘Als er niet voldoende sneeuw in de Alpen ligt, zoeken we andere oorden op. Chili is een prachtig land. We trainen er op vier- tot vijfduizend meter hoogte.’ Sneeuw is op die hoogte droger en korreliger. Reini ziet het als voordeel dat het team onder allerlei omstandigheden traint, waardoor de kans op winnen tij-dens wedstrijden toeneemt. ‘De Oosten-

rijkers gaan tijdens de winterspelen voor de medailles,’ zegt hij fanatiek. ‘Maar op dit niveau zijn er, zeker in de toptien, geen duidelijke verschillen meer. De sporters zijn allemaal goed. Je resultaat is dus afhankelijk van hoe goed je die dag in vorm bent.’ Reini belooft op jacht te gaan naar een medaille in de Super G. Dat is pure snelheid – zijn specialiteit.

Aanpassen als rode draadHoewel Reini zo’n negen maanden per jaar onderweg is, heeft hij nog tijd om een bloeiend kledingbedrijf te runnen. Als beginnend rolstoelrijder ondervond Reini al snel dat gewone kleding niet goed past als je veel en lang zit. Broekspijpen en rugpanden zijn vaak te kort, jassen te lang en sluitsystemen onhandig. Reini liet een eigen kledinglijn ontwerpen voor rolstoelers, met het label xSAMPL. ‘Ik zoek altijd naar aanpassingen, de meeste voorzieningen kun je ook geschikt maken voor rolstoelrijders’, verklaart Reini. Aan-passing is de rode draad in zijn leven. En het is niet de rolstoelrijder die zich aan-past, maar de voorziening. Zo zit Reini bijvoorbeeld ook in een adviescommissie voor Audi, waar hij aanpassingen voor mensen met een beperking integreert in het programma. En hij werkt al zo’n vijf

OP zOEk NAAR NIEUWE UITDAgINgEN

33 - DIALoog

iNtERviEw

iNtERviEw

jaar voor Otto Bock. Eind vorig jaar heeft Reini een speciale versie ontworpen van de Avantgarde-rolstoel. Hij bedacht de Carbon look en de personalisatie van de stoel – de naam van de eigenaar staat op het frame. Reini spreekt niet alleen voor zichzelf als hij zegt: ‘Ik zit de hele dag in mijn rolstoel. Dan wil ik ook een goede hebben. Daar heb ik heel wat voor over. Als je bijvoorbeeld een paar echt mooie schoenen wil, betaal je daar ook

graag wat meer voor. Dat geldt ook voor een unieke rolstoel die voldoet aan je standaards en uitstraalt wie je bent. Dan wil je niet gewoon krijgen wat de verzeke-ring bereid is te betalen.’

Energie uit de natuurAls je zijn dagelijkse bezigheden volgt op Reini’s website, komt spontaan de vraag op: Waar blijf je al die energie vandaan

halen? Zijn antwoord is eenvoudig: ‘Mijn energie komt uit de natuur. Daar kom ik tot rust en vind ik alles om weer verder te gaan. Ik neem mijn quad en rijd door de bergen of als er sneeuw ligt, neem ik de sneeuwmobiel. Zo simpel is dat.’

AllES OVER REINI SAMPl:www.sampl-reini.at

34 - DIALoog

COLU

mN

35 - DIALoog

colUMN

Het aanvragen van een prothese is meestal geen sprookje, zo merk ik in mijn dagelijkse praktijk. In het Hulpmiddelenreglement van zorgverzekeraars staat dat een onderbeenprothese eens in de 3 jaar kan worden aangevraagd. Soms loopt het anders…

Een klant meldt zich bij mij en bij de receptie krijg ik de oproep: ‘Karen bukken! Mijn prothese van 6 jaar oud is zo wijd, dat hij telkens wordt gelanceerd. Ik moet hem met 7 sokken ophouden en ik loop gevaar. Dat stemt mij verdrietig.’Bij het navragen van alle feiten blijkt dat de prothese – buiten de verstreken levensduur – in een dermate slechte conditie is, dat de veiligheid in het geding is. En daar moet ik als jurist bij Otto Bock over waken. Veiligheid, als onderdeel van kwaliteit, wordt in veel wetgeving al voorgeschreven en Otto Bock houdt zich daar strikt aan. Ik bel met de zorgverzekeraar en vraag waarom de goedkeuring van een nieuwe prothese alsmaar niet wordt gegeven. Het dossier blijkt zoek, voor de tweede keer!Terstond fax ik het dossier – inclusief foto’s – en vraag of de klant met spoed een nieuwe prothese kan laten maken. Ook geef ik aan dat de klant een paar weken ervoor van de fiets is gevallen en daarbij arm en bril had gebroken. In dit geval had de gemeente, voor wier deur dit plaatsvond, de kosten voor haar rekening genomen. In Duitsland is er jurisprudentie dat in dergelijke gevallen de zorgverzekeraar aansprakelijk is voor de onstane

schade en ook smartengeld en gevolgschadekosten moet betalen. Een dag later bel ik weer met verzekeraar en na het opvoeren van de druk met het Reglement in mijn hand, krijg ik per fax de goedkeuring. Uiteraard direct met de klant contact opgenomen. Onze instrumentenmaker weet tijd vrij te maken om de klant met een nieuwe prothese én een tevreden gevoel op vakantie te laten gaan.

Wat opvalt in deze zaak is het onnodig oprekken van tijd om tot een toekenning te komen – het zoekraken van dossiers is ergerlijk – evenals de onduidelijke redenen om een machtiging niet te verstrekken. Bovenal zijn deze methoden in strijd met de regelgeving. Als een prothese van 6 jaar oud met 7 stompsokken wordt opgehouden en er een nieuw verzoek wordt gedaan, dan heeft een klant het recht om te weten waarom zijn aanspraak niet wordt erkend. Uiteindelijk is – conform de regelgeving – de prothese verstrekt na tussenkomst van Otto Bock. Het duurde even, maar inmiddels loopt de klant alweer een paar maanden op een nieuwe beenprothese. Dolgelukkig kwam hij mij een souvenir brengen, meegebracht van zijn vakantiebestemming.

Tip voor cliënten: Vraag een kopie op van het dossier en zorg dat ook de instrumentmaker een kopie heeft.

De wolf en de 7 geitewollen sokken

COLU

mN karen koller is jurist bij

Otto Bock Benelux. In haar columns beschrijft ze zaken uit haar dage-lijkse praktijk.

onDerzoeK nAAr ACtigAit®, C-leg® en ArMProtHesen

In een tijd waarin nieuwe technologieën en behandelmethoden elkaar snel opvolgen, is systematisch onderzoek naar de effecten geen overbodige luxe. Welke mensen zijn het meest gebaat bij bepaalde hulpmiddelen of behandelprogramma’s?

Wetenschappers van UMC St Radboud in Nijmegen, het Adelante kenniscentrum in Hoensbroek en UMC groningen berichten in Dialoog over de actuele stand van zaken in drie lopende onderzoeken.

oNdERzoEkEN in Beeld

UitGElicht

36 - DIALoog

AchtER dE schERMEN

37 - DIALoog

Mensen die na een beroerte een sleepvoet ontwikkelen, krijgen meestal een spalk of orthopedische schoenen aangemeten. Tegenwoordig is er nog een behandeloptie: functionele elektrostimulatie (FES). Onlangs is wetenschappelijk onderzoek gestart naar de Actigait® elektrostimulator van Otto Bock.

ACtigAit® onDer De loeP

Door drs. Roos van Swigchemwetenschappelijk onderzoeker, UMC St. Radboud

Functionele elektrostimulatieNa een beroerte zijn er hersencellen beschadigd. De sturing over de beenspieren kan dan verstoord zijn, waardoor de voet tijdens het lopen niet goed kan worden opgetild: ook wel een sleepvoet genoemd. Hoewel de hersencellen zijn beschadigd, zijn de zenuwen die door de hersencellen worden aangestuurd intact. Van deze onbeschadigde zenuwen maakt functionele elektrostimulatie (FES) gebruik: bij FES worden de voetheffers-spieren via de onderbeenzenuw elektrisch geprikkeld om aan te spannen. Op deze manier voorkomt men dat de voet tijdens het lopen over de grond sleept. Bij FES kan de elektrische prik-kel via de huid van het onderbeen worden toegediend aan de zenuw: een uitwendige vorm van FES. Tegenwoordig is het ook mogelijk de elektrostimulator via een operatie te implanteren. De elektrische prikkels worden bij deze geïmplanteerde vorm van FES direct aan de onderbeenzenuw toegediend. Een voorbeeld hiervan is de ActiGait® van Otto Bock. Voordeel van geïmplan-teerde FES is dat het effect op de spieren nauwkeuriger is in

te stellen dan met FES via de huid. Bovendien treedt er geen huidirritatie meer op.

FES of een conventioneel hulpmiddel?Voor mensen die moeten kiezen tussen FES en een gebruikelijk hulpmiddel – zoals een spalk of orthopedische schoenen – is een vergelijking tussen beide van groot belang. Omdat bij FES de eigen spierkracht wordt gebruikt voor de voetheffing, ver-wachten we met FES een betere benadering van het normale lopen. Een normaler looppatroon kan ervoor zorgen dat het lopen minder energie kost en complexe looptaken beter worden uitgevoerd. Complexe looptaken zijn bijvoorbeeld het lopen op een oneffen ondergrond of het aanpassen van de stap bij plot-selinge veranderingen in de omgeving.

Wetenschappelijk onderzoekOf deze verwachtingen kloppen, wordt nu wetenschappelijk onderzocht in het UMC St Radboud in Nijmegen in samen-werking met het AMC in Amsterdam. Prof. dr. A. Geurts en dr. V. Weerdesteyn van de afdeling Revalidatie van het UMC St. Radboud hebben de leiding over dit onderzoek. In dit onderzoek

UitGElicht

Onderzoeksteam: drs. Roos van Swigchem, prof. dr. Alexander Geurts en dr. Vivian Weerdesteyn

38 - DIALoog

C-leg® Voor DAgelijKs geBruiK

Bij het Adelante kenniscentrum te Hoensbroek loopt vanaf 2007 een groot onderzoek bij patiënten met een bovenbeenamputatie. Dit onderzoek is gericht op het evalueren van een mogelijk functionele meerwaarde van de C-leg® en de C-leg® Compact bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten in vergelijking met conventionele kniescharnieren.

Door drs. Patrick Theevenonderzoeker Adelante Kenniscentrum

De microprocessorgestuurde kniescharnieren C-Leg® en C-Leg® Compact zijn al vaak onderwerp geweest van onderzoek. Daarbij is veelal gekeken naar het effect van deze kniescharnie-ren op – bijvoorbeeld – het verbeteren van het looppatroon of het verminderen van het energiegebruik bij relatief jonge, goede protheselopers: mensen met mobiliteitsgraad 3 en 4. Dit onder-

wordt bij tien personen de elektrostimulator ActiGait® van Otto Bock geïmplanteerd. Zij worden gedurende een half jaar na de implantatie gevolgd voor wat betreft hun ervaringen en loop-vaardigheden. In het bijzonder wordt getest of het lopen met de ActiGait® minder energie kost en verbetert in complexe loopsitu-aties in vergelijking met hun gebruikelijke hulpmiddel.

Een ‘tipje van de sluier’Hoewel de resultaten van het onderzoek pas over een jaar – na afronding van het laatste patiëntonderzoek – duidelijk worden, kunnen we hier al wel een eerste, bijzondere ervaring melden.

Ik kAN WEER LOPEN ALSOf Ik gEEN BEROERTE HEB gEHAD

Onder de eerste patiënten die de studie hebben afgerond, was iemand die buitengewoon veel vooruitgang boekte dankzij de ActiGait®. Deze patiënt, een 60-jarige man die gewend was afstanden van enkele kilometers per dag te lopen, beschreef zijn verbetering: ‘Ik kan weer lopen alsof ik geen beroerte gehad heb.’ De ActiGait® verbeterde niet alleen de heffing van zijn voet, hij kon hiermee ook makkelijker zijn knie en heup buigen. De valpartijen tijdens het lopen, die hem met zijn spalk wekelijks overkwamen, behoorden met ActiGait® tot het verleden. Hoewel niet iedere deelnemer aan het onderzoek zo’n spectaculaire vooruitgang boekt, laat deze patiënt wel zien wat de potentie van FES is.

UitGElicht

39 - DIALoog

zoek richt zich echter op de groep van oudere, minder actieve protheselopers met mobiliteitsgraad 2.

ProfijtJuist deze mensen kunnen wellicht profijt hebben van de adap-tieve standfaseregeling, die zorgt voor meer stabiliteit en gevoel van veiligheid. Ook zijn wij geïnteresseerd in de effecten die het kniescharnier zou kunnen hebben op de prestaties in het dage-lijks leven. Dit vaardigheids- en participatiedomein is namelijk het domein waarvan gebruikers aangeven dat het belangrijk voor hen is.

Dagelijkse routine Het Adelante Kenniscentrum heeft een speciale test ontwikkeld waarmee objectief gemeten kan worden hoe ‘goed’ of ‘slecht’ iemand activiteiten kan uitoefenen die tot de dagelijkse routine behoren. De test bestaat uit het doorlopen van een aantal gesi-muleerde en gestandaardiseerde dagelijkse activiteiten, waar-van bekend is dat mensen met een beenprothese ze als moeilijk

Onderzoeksgroep: dhr. Frans Rings, orthopedisch instrumentmaker Livit Orthopedie, dr. Henk Seelen

onderzoekscoördinator Adelante Kenniscentrum, dr. Bea Hemmen revalidatiearts Adelante Kenniscentrum, drs.

Patrick Theeven onderzoeker Adelante Kenniscentrum, dhr. Guido Meys fysiotherapeut Adelante Volwassenenrevalidatie/

Atrium Medisch Centrum Heerlen, prof. dr. Peter Brink, hoogleraar Traumatologie, Maastricht Universitair Medisch

Centrum (MUMC+). Op de foto ontbreekt: ir. Richard Geers, medisch technoloog, Adelante Kenniscentrum.

ervaren. Bijvoorbeeld de was ophangen, boodschappen doen, in en uit een auto stappen en een trap op- en aflopen. Verder worden nog enkele andere metingen uitgevoerd. Onder andere:• de kwaliteit van het opvangen van een kunstmatig veroor-

zaakte struikeling;• het niveau van activiteiten in de thuissituatie;• het registreren van enkele loopparameters zoals snelheid

en paslengte.

Tussentijdse bevindingenAangezien dit onderzoek nog niet is afgerond, kunnen we nog geen definitieve conclusies trekken. Tussentijdse bevindingen wijzen uit dat een meerderheid van de protheselopers met mobiliteitsgraad 2 een voordeel kan hebben bij het lopen met een microprocessorgestuurd kniescharnier. Uiteindelijk zullen individuele metingen, uitgevoerd op het ontwikkelde testcircuit, uitwijzen of iemand in het dagelijks leven beter presteert met een C-Leg® of C-Leg® Compact.

WWW.ADElANTE-zORggROEP.Nl

UitGElicht

mAkkELIjkER BOODSCHAPPEN

DOEN, TUINIEREN Of IN DE AUTO

STAPPEN

40 - DIALoog

Ondersoeksteam: dr. Raoul Bongers (universitair docent) en drs. Hanneke Bouwsema (onderzoeker), Centrum voor Bewegingswetenschappen, RUG ; dr. Corry van der Sluis (revalidatiearts), Centrum voor Revalidatie, UMC Groningen

Door dr. Corry van der Sluisrevalidatiearts, UMC Groningen

Vaak krijgt iemand na een amputatie van de arm een prothese aangemeten om de handfunctie te vervangen. Het is echter bekend dat 20% tot 40% van de mensen met een amputatie de prothese niet gebruikt. En 40% tot 60% van de prothesegebrui-kers gebruikt de prothese niet actief bij dagelijkse activiteiten. Waarom worden armprothesen zo weinig gebruikt? Onder an-dere omdat het moeite kost een armprothese te leren gebruiken. Bij het drinken van bijvoorbeeld een kop koffie moet elke kleine stap om het kopje op te pakken en een slok te drinken bewust worden aangestuurd. Daardoor verloopt de totale beweging niet vloeiend en kost het veel energie.

TrainingDe moeite die het kost om een armprothese te gebruiken, hangt niet alleen af van de technische (on)mogelijkheden van de huidige armprothesen, maar ook van de training die prothese-gebruikers krijgen. Zij moeten leren de prothese toe te passen

in hun handelingen. Wanneer de training niet optimaal is, zullen het prothesegebruik en de inzet van de prothese voor dagelijkse handelingen nooit gemakkelijk zijn.

Wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogrammaEen goede trainingsmethode is belangrijk voor revalidanten, omdat de kwaliteit van de training het prothesegebruik voor de rest van hun leven bepaalt. Tot op dit moment is niet tot nauwelijks bekend welke methoden leiden tot het beste trainingsresultaat. De trainingsmethoden in reva-lidatiecentra zijn vooral gebaseerd op ervaringen. Van deze trainingen is niet wetenschappelijk

eFFeCtieF trAinen Met een ArMProtHese

Eenvoudige handelingen worden vaak moeilijk voor iemand die na amputatie een arm mist. Hoe leer je een armprothese zo goed mogelijk gebruiken? Een bewezen effectieve training kan helpen. Rijksuniversiteit groningen onderzoekt welke aspecten een trainingsprogramma effectief maken.

UitGElicht

aangetoond of ze effectief zijn. Wie na een amputatie een goed, wetenschappelijk onderbouwd trainingsprogramma krijgt aan-geboden, leert waarschijnlijk beter omgaan met de prothese. Na een effectief trainingsprogramma zullen naar verwachting meer mensen met een amputatie hun prothese gebruiken in het dagelijks leven.

Onderzoek naar diverse aspectenOm tot een goed trainingsprogramma te komen, onderzoeken we diverse aspecten. Bijvoorbeeld de opbouw van een training: moeten de oefeningen één voor één worden aangeboden, of juist door elkaar? Uit welke oefeningen moet de training bestaan

EENVOUDIgE HANDELINgEN

BETER AANLEREN

en op welk moment moeten de oefeningen worden aangebo-den? Ook belangrijk zijn de instructies om zo effectief mogelijk te kunnen leren. Dat alles onderzoeken we in het Centrum voor Bewegingswetenschappen en het Centrum voor Revalidatie van het Universitair Medisch Centrum Groningen in nauwe samenwerking met Otto Bock. We gebruiken daarvoor een pro-these die door gezonde proefpersonen wordt gedragen. In de toekomst gaan we de trainingsaspecten niet alleen bij gezonde proefpersonen maar ook bij revalidanten onderzoeken, zodat we uiteindelijk een wetenschappelijk onderbouwd oefenboek kunnen maken en mensen kunnen leren alles uit hun prothese te halen.

WWW.UMCg.Nl

UitGElicht

41 - DIALoog

RESEARCH & DEVElOPMENT BIj OTTO BOCkOtto Bock participeert niet alleen in wetenschappelijk onderzoek van universiteiten en kenniscentra; de firma investeert

jaarlijks ook zo’n dertig miljoen euro in eigen research & development in onderzoekscentra in de Vs en europa. Wereldwijd

zijn daar ruim 300 medewerkers actief, waarvan 125 personen in het moederbedrijf in duitsland.

Technologie in dienst van de mensTechnologie in dienst van de mens, dat is altijd het uitgangspunt. President-directeur Hans Georg Näder: ‘De ontwikkeling van neuro-implantaten en hightech oplossingen – zoals de C-Leg® en myo-elektrische prothesen – zijn van groot belang voor de bewegingsvrijheid van zo veel mogelijk mensen.’

REAgEREN OP DIT ARTIkEl: dialoog@ottobock.com

AchtER dE schERMEN

42 - DIALoog

43 - DIALoog

AchtER dE schERMEN

MEt BEidE BENEN iN hEt lEvEN

Kathy verloor haar rechterbeen bij een tramongeluk toen ze vier was. Niets stond haar ontwikkeling echter in de weg. Geen dak of boom was veilig voor haar. ‘Ik moest toch meedoen met mijn vrienden.’ vond Kathy. Ze leerde zwemmen toen ze vijf was en vond haar ware passie in het paardrijden. Om haar rijlessen te betalen ging ze werken. ‘Net zoals de andere meiden moest ik stallen schoonmaken, gangpaden schoonvegen, paarden naar de paddock brengen en weer terug naar de stal.’

Nieuw modelIn 2003 kreeg Kathy haar C-Leg®. Het lopen ging vlot. ‘De C-Leg® voelde zo soepel als boter’, vertelt ze. Tijdens het proeflopen werd ze gevraagd voor een fotoshoot. Tot haar verrassing verscheen haar foto op de cover van een vooraan-

staand vakblad. Daarna volgden er meer fotosessies en sinds kort is Kathy een van de gezichten van de nieuwe C-Leg® inter-

netcampagne. ‘Ik had nooit gedacht dat mijn – eigenlijk fotoschuwe – echtgenoot en enkele goede vrienden hier zomaar aan wilden meewerken. We hebben in elk geval reuzenplezier gehad in Berlijn.’

Beweeglijk genoegKathy draagt haar prothese de hele dag. ‘Ik sta op om half zes, ga werken en doe hem ’s avonds voor het slapen uit. Eigenlijk heb ik hem altijd aan, behalve met zwemmen en slapen. Ik kan echt

zeggen dat ik met beide benen in het leven sta. Ook nu ik een baby krijg, hoef ik me geen zorgen te maken dat ik niet beweeglijk genoeg ben. Ik draag al 30 jaar een prothese en ik weet wat ik aan de C-Leg® heb.’

kathy in het kortFamilie en vrienden zijn belangrijk voor Kathy. In haar vrije tijd rijdt ze nog steeds paard; ze neemt les en doet mee aan toernooien met haar IJslander Bénoni. Kathy is ook dol op motorsporten. Soms trakteert ze zichzelf op een kaartje voor een Motorcross of gaat ze quadrijden. ‘Ik heb eigenlijk best veel bereikt in mijn leven waar ik trots op ben’, bedenkt ze zich.

Meer van kathy:http://discover-reallife.com

kathy (34) uit Schleswig-Holstein in Noord-Duitsland is één van de nieuwe gezichten van de nieuwe C-leg® internetcampagne van Otto Bock. kathy blogt, twittert en is te zien op filmpjes. Voor de fotoshoot ging ze een dagje naar Berlijn. Wie is kathy?

DISCOVER

Ik BEN TROTS OP WAT Ik HEB BEREIkT

sPoRt

otto Bock sponsort Dutch Parathletics team

oP nAAr lonDen 2012De komende 2,5 jaar sponsort Otto Bock Benelux het Dutch Parathletics Team, op weg naar de Paralympics. ‘De atleten gooien hun hele leven om voor de sport’, zegt Willem van de Worp, pro-grammamanager van de Atletiekunie. ‘Allemaal gaan ze voor een medaille in 2012.’

Eind 2009 ondertekenden vier atleten uit de selectie een persoonlijke spon-sorovereenkomst bij Otto Bock in Son. Tijdens de presentatie benoemden de Atletiekunie en Otto Bock de doelen van de overeenkomst: betrokkenheid van de partners, een soepel tweerichtingsver-keer en het stimuleren van nieuwe ontwik-kelingen. Het ultieme doel is uiteraard wereldniveau voor het Nederlandse team. Een tweede belangrijke ambitie is het verder ontwikkelen van sportprothesen voor recreanten. Directeur Cas Welling: ‘Bij bewegen heeft iedereen baat, recre-atiesport is plezier voor iedereen – ook al draag je een prothese of een ander hulpmiddel.’

Sterk fundament Frank Jol, met zijn bedrijf tevens als of-ficial supplier verbonden aan de Atle-tiekunie, NOC*NSF, is verantwoordelijk voor het materiaal en ontwikkeling van de prothesen. Frank Jol: ‘Mede door de sponsoring van Otto Bock ontstaat er een multidisciplinaire aanpak en verdere professionalisering van de paralympische sport.’ Door de samenwerking tussen Otto Bock – als leverancier van hoog-waardige producten – en Frank Jol – met ruim 11 jaar expertise – ligt er een sterk fundament voor verdere ontwikkeling van sportprothesen. Jol: ‘Ik ben blij met de huidige aanpak. Op dit moment zijn we al verder dan bij de vorige Paralympics. Met het nieuwe begeleidingsteam voor de Nederlandse top liggen alle mogelijkhe-

den open.’ Atlete Marije Smits formuleert scherp: ‘Wie A zegt, moet ook Bock zeggen.’

Het Dutch Parathletics Team:• annette roozen, tweemaal zilver

– verspringen en 100m – tijdens de Paralympics in Beijing en meervoudig wereldrecordhoudster op de 100 m

• Marije smits, wereldrecordhoudster verspringen in 2004

• ronald Hertog, vierde op het onderdeel speerwerpen tijdens de Paralympics in Beijing

• suzan Verduijn, aanstormend talent op de sprintnummers en verspringen

In deze Dialoog: een interview met Suzan Verduijn.

44 - DIALoog

Cas Welling, Marije Smits, Ronald Hertog, Suzan Verduijn, Frank Jol, Guido Bonsen, Annette Roozen, Agnes Ottens, Nils Fluiter en Willem van de Worp (vlnr)

45 - DIALoog

sPoRt

suzan Verduijn traint voor de Paralympics

sNEllER, hoGER, vERdER!Het kan hard gaan. zes jaar geleden had Suzan Verduijn (26) nog nooit een atletiekbaan van dichtbij gezien. Nu bereidt ze zich voor op de Paralympics in 2012 in londen. ‘Mijn leven speelt zich af rond mijn trainingsschema. ’ Wat drijft Suzan Verduijn?

‘In de atletiek ga je telkens de uitdaging met jezelf aan’, zo verklaart Suzan haar passie voor de sport. ‘Elke keer dat je de stopwatch indrukt, kijk je of je sneller bent dan de vorige keer. Je ziet snel pro-gressie en dat werkt voor mij motiverend, net als de verschillende onderdelen. Ik train voor het verspringen en voor de 100 en 200 meter sprint.’

Vaste klant op PapendalDrie dagen per week is Suzan te vinden op Papendal, het sportcentrum van NOC*NSF in Arnhem. Daar traint ze

onder begeleiding van coach Guido Bonsen, die ook bondscoach is van het Dutch Parathletics Team. Trainen, lunchen, slapen, weer trainen en daarna rustig de avond in – zo ziet een door-snee dag op Papendal eruit. ‘Maandag en dinsdag ben ik daar’, zegt Suzan. ‘Woensdag heb ik een rustdag, don-derdag train ik in Amsterdam, vrijdag in Papendal, zaterdag train ik weer twee keer thuis en op zondagochtend loop ik hard in de duinen.’ Naast haar drukke schema heeft Suzan een parttimebaan in het Amsterdams Medisch Centrum (AMC). De co-schappen voor haar studie

geneeskunde heeft ze uitgesteld tot na de Paralympics. ‘Ik werk als junior datama-nager op kinderoncologie. Het leuke is, dat ik toch onderdelen uit mijn studie kan gebruiken voor mijn werk. En ik deel mijn tijd zelf in.’ Veel tijd voor andere bezig-heden dan sport heeft Suzan niet. Haar agenda plant ze rond haar trainingssche-ma. Ze zet alles op alles om de selectie van de Paralympische Spelen te halen. Komend seizoen wil Suzan zich eerst kwalificeren voor het WK in januari 2011 in Nieuw-Zeeland. Dan wil ze optimaal in vorm zijn. ‘Er moet nog veel gebeuren. Maar als ik doorga zoals in de afgelopen jaren, moeten de Paralympics haalbaar

Klaar voor de start met de Otto Bock Sprinter

Foto: Bastiaan Heuswww.bastiaanheus.nl

sPoRt

kICkEN OP DE STOPWATCH

zijn. Het ligt natuurlijk ook aan de limieten die worden gesteld. Die zijn nog niet bekend.’

Totaal niet gehandicaptAls elfjarig meisje verstuikte Suzan haar enkel tijdens een potje voetbal. Vanwege posttraumatische dystrofie zat ze acht

jaar in een rolstoel. Op haar negentiende koos ze voor een onderbeenamputatie, omdat ze zo mobiel mogelijk wilde zijn. ‘Als ik mijn prothese aan heb, voel ik me totaal niet gehandicapt. Alleen als ik hem níet draag, denk ik ‘O ja, er is iets aan de hand’. Dat is vooral ’s nachts of als er iets is met mijn stomp. Ik kan eigenlijk niets bedenken wat ik niet kan. Vorig jaar

gingen we wandklimmen met een groepje vriendinnen. Dat was even lastig, maar uiteindelijk ben ik er wel in geslaagd.’ Hoe is ze op het pad van atletiek terecht-gekomen? ‘Na mijn revalidatie begon ik

met hardlopen. Toen ik eenmaal hardliep, ging ik dat steeds leuker vinden. Zonder mijn amputatie was ik misschien nooit aan atletiek begonnen’, zegt Suzan. Maar nu ze tot de Nederlandse top behoort, geeft ze alles wat ze heeft. ‘Je kunt niet naar de Paralympics met drie trainingen per week.’

Otto Bock SprinterBij het sporten gebruikt Suzan de Otto Bock Sprinter, gesponsord door Otto Bock. ‘De Sprinter veert in over een kort stuk en geeft de energie snel terug. Ik gebruikte deze voet al voordat ik werd gesponsord en hij bevalt me uitstekend. Het enige nadeel: hij gaat niet zo lang mee. Na twee maanden merk ik dat de vering minder wordt. Vanaf dat moment gebruik ik de voet wel voor trainingen, maar bij wedstrijden draag ik een andere. Het kost steeds wat tijd om aan een nieuwe voet te wennen.’ Volgens Suzan gaat het er in de paralympische sporten steeds professioneler aan toe. ‘De Spelen in Peking hebben heel wat losgemaakt en het afgelopen jaar is er veel veranderd: we hebben bijvoorbeeld sponsors en een begeleidend team met een vaste instrumentmaker, Frank Jol. Hij is iedere maand aanwezig bij een training op Papendal om de techniek van onze prothesen te verbeteren. Ik vind het een hele vooruitgang.’

Meer lezen: www.suzanverduijn.nl

46 - DIALoog

Suzan wil voor de Paralympics scoren op het verspringenFoto: Bastiaan Heuswww.bastiaanheus.nl

47 - DIALoog

PRodUct cENtRAAl

De Avantgarde Ti Carbon Edition – in een supercool design – is ontworpen in samenwerking met extreme sporter Reini Sampl. De sportieve stoel is geheel uit-gevoerd in carbon look. Standaard heeft dit actieve model extra lichte wielen met lekvrije banden. De naam van de nieuwe eigenaar wordt op het frame geverfd. Kan het persoonlijker? Er worden 90 stuks geproduceerd. Eén voor elk jaar van ons jubilerende bedrijf. Wees er dus snel bij!

Avantgarde ti carbon EditionNIEUW DESIgN AVANTgARDE TI

De Axtion-voet is al vier jaar een groot succes. De lage inbouwhoogte maakt de voet geschikt voor praktisch alle amputa-tieniveaus. De Axtion is een uitstekende keuze bij zowel zeer korte bovenbeenam-putaties als bij dubbelzijdige amputaties en zelfs heupexarticulaties. Hoewel de voet bijzonder stabiel is, heeft hij toch een natuurlijk afrolpatroon. De voet wordt nu geleverd met twee hielwiggen. Hiermee kan de instrumentmaker de juiste hielstijf-heid haarfijn instellen. Precies zoals de prothesedrager het graag wil. De voethuls is in de voorvoet voorzien van extra Kevlar-versteviging voor een langere levensduur.

Axtion-voet met hielwigHET jUISTE gEVOEL

48 - DIALoog

PRodUct cENtRAAl

Voor actieve mensen met een beenprothese heeft Otto Bock een li-ner ontwikkeld van copolymeer: de Balance TPE liner. Het elastische materiaal voelt comfortabel aan, beschermt de stomp en verzorgt de huid. Het buigen van de knie is relatief gemakkelijk, omdat de liner in de knieholte dunner is. Aan de voorzijde is de liner juist dikker om het scheenbeen te beschermen. De kleur van de achterzijde is donkerder. Dat maakt het eenvoudig de liner steeds op de juiste manier aan te trekken. De Balance TPE liner is geschikt voor volcontactkokers en vormt een ideale combinatie met een uitstootventiel (vb 4R140) en de Derma ProFlex Sleeve.

Balance tPE linerCOmfORTABEL EN PRAkTISCH

therma, carezza en direxaALTIjD DE jUISTE BRACE

De kniebraces van de series Therma, Carezza en Direxa zijn verbeterd. Het vernieuwde materiaal geeft de juiste compressie, is ademend en voert vocht af. De nieuwe zachte binnenbekleding en de verbeterde pasvorm zorgen voor extra draagcomfort. De braces uit de Direxalijn zijn ook geschikt voor con-tactsporten; de scharnieren zijn bekleed met textiel. Sommige varianten uit de Direxa- en Carezzalijn hebben aan de voorzijde een klittenbandsluiting. Daardoor zijn ze gemakkelijk aan te trekken – ook bij een minder goede hand-functie. Door de ruime keuze in uitvoeringen is er altijd een brace beschikbaar die de juiste mate van ondersteuning biedt.

49 - DIALoog

PRodUct cENtRAAl

Uit de Squiggles-lijn van Leckey: het Early Activity System voor baby’s en peuters tot en met 3 jaar met motorische stoornissen. Het systeem stimuleert de ontwikkeling van de motoriek en helpt complicaties voorkomen. Met de Squiggles – kleur-rijke steunkussentjes – kunnen ouders en therapeuten belangrijke lichaams-houdingen ondersteunen. De vijf be-langrijkste: liggen op de rug, op de buik en op de zij, zitten op de grond met de beentjes gestrekt en in kruip-stand op handen en knieën. Het systeem ondersteunt jonge kinderen in een veilige en comfortabele positie, met voldoende vrijheid om te bewegen. Zo ervaren ze een breder scala bewegingsactiviteiten.

squiggles Early Activity systemVOOR BABY’S EN PEUTERS

SqUIggLES IN DETAIL• Zachte mat• Flexibele kussenelementen (7)• Eenvoudig te bevestigen met klittenband• Transporttas• www.leckey.com

Myohand variPlus speed®INDIVIDUEEL EN SNEL

Voor actieve gebruikers van myo-elektrische handpro-thesen heeft Otto Bock de MyoHand VariPlus Speed® ontwikkeld. Bijna alle prothesedragers kunnen de hand aansturen, ook bij zwakke signalen of met slechts één myo-signaal. De grijpkracht en -snelheid van de Myo-Hand is vergelijkbaar met die van de menselijke hand. De duim heeft geen sensor; de prothesedrager bepaalt zelf hoe snel en hoe sterk hij de hand opent of sluit.

AGENdA

50 - DIALoog

NIET TE mISSEN!

fEBRUARI11-12 februari & 5 maart3-DAAgSE CURSUSREVALIDEREN mET gEAVAN-CEERDE BEENPROTHESENOtto Bock, Son3-daagse cursus voor fysio- kinesethera-peuten en revalidatieartsen.25 accr.pt: fysiotherapeuten; 21 accr.pt: revalidatieartsen. Andere cursusdata:10-11 juni & 25 juni23-24 september & 7 oktober25-26 november & 10 decemberwww.ottobock.nl

25 februariUPDATE kNIECURSUS Otto Bock, SonVervolgopleiding van de knie-voetbasis-cursus www.ottobock.nl

mAART12-21 maartPARALYmPIC WINTER gAmESVancouver, Canadawww.vancouver2010.com

18 maartWORkSHOP gIPSTECHNIEk HEUPExARTICULATIEPROTHESEOtto Bock, SonWorkshop voor orthopedische instrumentmakerswww.ottobock.nl

22-26 maartmYOBASISCURSUSOtto Bock, Son5-daagse cursus voor instrumentmakers.www.ottobock.nl

26-27 maartkANgOEROEBEURSMerelbeke, BelgiëHulpmiddelenbeurs voor kinderen met een handicap.www.dekangoeroe.be

25-27 maartAUTONOmIESLuik, BelgiëHulpmiddelenbeurs voor mensen met een handicap.www.autonomies.be

APRILaprilCURSUS gANgREVALIDATIE mETHEUPExARTICULATIEPROTHESE Otto Bock, SonCursus voor fysiotherapeutenwww.ottobock.nl

22 april kNIE- VOETBASISCURSUSOtto Bock, SonSeminar voor instrumentmakers over uit-lijnen en instellen van prothesensystemen.www.ottobock.nl

Wij hebben voor u op een rij gezet: de interessantste evenementen, beurzen in binnen- en buitenland, seminars – van onze eigen Otto

Bock Academy – en trainingen. kijk voor actuele informatie op www.ottobock.nl.

mEI10-15 meiISPO CONgRES EN VAkBEURS ORTHOPäDIE & REHATECHNIk Leipzig, DuitslandInternationale vakbeurs en wereldcon-gres voor orthopedie en revalidatietech-niek. Evenals bij vorige edities is Otto Bock HealthCare ook dit jaar vertegen-woordigd met een ruime stand.www.ot-leipzig.de

29 meiWIELERTOCHT TOUR D ‘OTTO BOCkVertrek Otto Bock, SonFietstocht van 65, 100 en 145 km.www.ottobock.nl

jUNI2-5 juniSUPPORT BEURS Jaarbeurs UtrechtBeurs, grensverleggend voor mensen met een functiebeperking. www.supportbeurs.nl

OkTOBER6-9 oktoberREHACARE INTERNATIONAL 2010Düsseldorf, DuitslandInternationale beurs en congres over rehabilitatie, revalidatie, verzorging, preventie en integratie. www.rehacare.de

AANmELDEN kAN OP DE VOLgENDE mANIEREN:

• via ottobock.nl en ottobock.be• mail uw adresgegevens naar: dialoog@ottobock.com• fax uw adresgegevens naar: +31 (0)499 - 474010

VERmELD DUIDELIjk UW NAAm EN ADRES

De eerstvolgende Dialoog verschijnt najaar 2010

DIALOOG3najaar 2007ottobock.nl

Spel of therapie?Revalidatie met STIWELL med4

Afrikaanse droomKansen voor weeskinderen

‘Bandages werken preventief’Bodybuilder en karateka over sportblessures

GAAN VOOR GOUDAtleten met ambitie

DIALOOG4voorjaar 2008ottobock.nl

Harmony® e-pulse

Zin in een massage?

Outdoor fotoreportage

Huttentochtdoor Dolomieten

Debbie van der Putten

‘Ik realiseer me dat ik geluk heb gehad’

SPORT VERSUS ART

DIALOOG5najaar 2008ottobock.nl

Hightech uit WenenBrein laat prothese bewegen

Peter van Nooy van Funwheelz:‘Wie zegt dat alles met een rolstoel langzaam gaat?’

Helix3D heupscharnierSoepel de trap af

CHINA CENTRAAL

REHBAND SPORT

SPORTBRACESrehband.nl

Rehband is er voor Blessurepreventie bij recreatiesport maar ook voor topatleten.

Rehband is er tijdens Veilig sporten dankzij warmte, compressie en ondersteuning.

Rehband is er naOndersteuning bij korte- en langetermijn revalidatie.

rehband.indd 1 22/01/2009 10:07:42

DIALOOG6voorjaar 2009ottobock.nl

Dossier Rug

Nieuwe inzichten

E-MAG kniescharnier

10.000 stappen per dag

Modestudent Adèle Monheim (19):

‘Je hoeft je niet te verschuilenals je een prothese draagt’

ALLES ONDER CONTROLE

DIALOOG2voorjaar 2007www.ottobock.nl

Extreme sportenRotsklimmen met twee prothesen

Leven met één armLies: ‘Ik doe precies wat ik wil’

BlizzardBlikvanger op wielen

KRACHT IN BALANS

DIALOOGUitgave 1 najaar 2006www.ottobock.nl

Nieuwe C-Leg®Ebru Ozkan: ‘Ik dans overal’

Beklimming Mont BlancUnieke foto’s

Grenzeloze sportambitieFietsen, badminton, tafeltennis

Kim Verschuren over Mis(s)verkiezing

25 jaar! Terugkijken en verdergaan‘Houten benen en piratenhaken liggen ver achter ons’

WORD ABONNEE EN ONTVANg DIALoog gRATIS

51 - DIALoog

o t t o b o c k . n l

DISCOVER

C-leg®