NCZ Magazine speciale uitgaveSymposium ‘Cliëntenraden in dialoog met zorgverzekeraars’

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

2-2015

Verslag van de dag

Praten met elkaar, in dialoog treden en blijven: dat is wat de zorg sterk maakt. Helaas is dit in de praktijk nog lang niet altijd optimaal. Veel cliëntenraden hebben in toenemende mate het gevoel dat ze niet genoeg en op tijd betrokken worden bij het zorginkoopbeleid, het zorgcontracteringsproces en de samenstelling van de (aanvullende) verzekeringspakketten. Dit terwijl ze hierbij graag in een vroeg stadium betrokken willen worden.

Het is dus de hoogste tijd om echt met elkaar in gesprek te gaan en de dialoog op te starten. Om hiermee een goed begin te maken, organiseerde NCZ samen met een aantal andere betrokken zorgpartijen op 30 september het symposium: ‘Cliëntenraden in dialoog met zorgverzekeraars’. Bij dit symposium waren bijna alle betrokken zorgpartijen aanwezig: cliëntenraden, zorgverleners, zorgverzekeraars, ministerie, advocatuur, wetenschap en de politiek. In het auditorium van het Radboudumc Nijmegen zaten ongeveer 200 bevlogen en betrokken mensen. De dag stond onder leiding van dagvoorzitter en gespecialiseerd advocaat Roeland de Mol van BarentsKrans. Waarom een symposium?Het beoogde doel van het symposium is een eerste aanzet te geven tot een inhoudelijke dialoog tussen cliëntenraden en zorgverzekeraars, zodat de cliëntenraden in de toekomst beter betrokken worden bij het zorginkoopbeleid. Alle betrokken partijen presenteerden zichzelf en gaven hun visie op de veranderingen in de sector en hoe daarbij beter naar de cliënt geluisterd kan en moet worden. Hierbij kwam duidelijk naar voren dat iedere partij een ander belang en andere rol heeft, maar dat iedereen openstaat voor meer betrokkenheid en invloed van de cliënt en de cliëntenraad. En dat dit langzaamaan op steeds meer plaatsen gebeurt. Het symposium werd afgesloten met een interessante en verduidelijkende podiumdiscussie.

EindconclusieDe belangrijkste conclusie die getrokken kan worden uit deze dag is dat er vooral een trialoog moet gaan ontstaan tussen zorginstelling, cliëntenraad en zorgverzekering. Iedereen die bij het symposium aanwezig was, onderstreept de wens van cliëntenraden dat zij eerder en meer betrokken willen worden bij het zorginkoopbeleid. Hoogleraar Recht en Gezondheidszorg prof. dr. Martin Buijsen liet in zijn lezing zien dat dit juist ook de bedoeling is van de wet. Maar dat dit door tal van factoren nu nog onvoldoende gebeurt. Met andere woorden: er is genoeg werk aan de winkel! Het symposium heeft de betrokken partijen dichter bij elkaar gebracht. De verschillende rollen, standpunten en visies zijn uitgelegd en toegelicht. Het symposium is daarom zeker een eerste goede stap in de richting van meer betrokkenheid van cliëntenraden bij het zorginkoopbeleid. Hierbij hebben de cliëntenraden aangegeven dat het niet alleen gaat om het aanschuiven of meepraten tijdens het zorginkoopgesprek. Maar dat het juist gaat om betrokkenheid en inspraak tijdens het hele proces van de zorginkoop en het beleid dat hierop gemaakt wordt.

VervolgOp de vraag ‘dialoog of inspraak van cliëntenraden bij zorginkoopbeleid?’   is nog geen duidelijk antwoord gekomen: een mooi onderwerp voor een vervolg op dit symposium.

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg pagina 2

Netwerk Cliëntenraden in de Zorg

Wat werd er gezegd? Hier vindt u een overzicht van de verschillende visies en standpunten van het symposium. De gehele presentaties van alle sprekers zijn terug te vinden op www.ncz.nl.

Dirk-Jan Keizer, lid Cliëntenraad Radiotherapiegroep Arnhem-Deventer-EdeMijn motto vandaag is: ‘Echte openheid geeft vertrouwen!’ Mijn wens is om op deze dag een vorm te vinden waarin we jaarlijks met de verzekeraars over onze wensen en zorgen kunnen overleggen. En dan op het niveau van de beslissers in dit samenspel. Het vertrouwen in de zorgsector moet vergroot worden door het maken van duidelijke afspraken over wat we willen en wat we gaan doen.

Mw. drs. Cathy van Beek MCM, lid Raad van Bestuur RadboudumcBij het Radboudumc maken we veel gebruik van patiëntenparticipatie. Dit zit vervlochten in onze hele organisatie. We zien de patiënt als partner, docent en consulent. Alles wat wij doen moet worden afgewogen aan het cliëntenbelang. De kwaliteit van zorg is samen met de cliënten bepalend bij de inkoop van zorg. Mijn advies aan patiënten- en cliëntenbewegingen is dan ook: pak uw rol, creëer ruimte en bundel uw krachten.

Prof. mr. dr. drs. Martin Buijsen, hoogleraar Recht en GezondheidszorgDe inspraak van verzekerden op de zorginkoop gebeurt op dit moment nog vooral achteraf. Na één jaar kunnen mensen weer wisselen van zorgverzekeraar: ‘stemmen met de voeten’. Het is belangrijk dat organisaties als patiëntenverenigingen en cliëntenraden nu ook vooraf en tijdens het zorginkooptraject invloed uitoefenen. Dit gebeurt nu nog te weinig, terwijl dit juist wel de bedoeling is van de wet.

De heer Van Koesveld, Directeur Zorgverzekeringen Ministerie VWSCliëntenraden: wacht niet op Den Haag, maar ga alvast zelf aan de slag. Een betere dialoog is namelijk nodig. De dialoog is nu vaak nog een open kubus in plaats van een driehoek. Op 1 januari 2017 komt er een nieuw wetsvoorstel waardoor cliëntenmedezeggenschap wordt aangepast en belangrijker wordt.

De heer Jan Luuk de Groot, Directeur Kwaliteit & Innovatie VGZHet is belangrijk dat cliënten zelf ook naar de kwaliteit van zorg gaan kijken. Bij het overstappen van verzekering kijken mensen nu vooral naar de prijs. Eén van de drie pijlers van wat we ‘Goede Zorg’ noemen, is klantbeleving. En daar houden wij als VGZ rekening mee. We hebben contact met patiëntenverenigingen, cliëntenraden en we hebben een eigen ledenraad.

De heer Jo Gorgels, voorzitter Cliëntenraad Tergooi ziekenhuisGoede zorg begint met goede zorginkoop! Daarom is het belangrijk dat cliëntenraden al vanaf het begin van het proces hierbij aansluiten. Alle partijen in het zorglandschap hebben een eigen belang en laten dat altijd meewegen. Een cliëntenraad kan daar tegenwicht aan geven. Maar dan is het wel belangrijk dat de cliëntenraad goed voorbereid is en over genoeg kennis beschikt.

De heer John Moolenschot, Raad van Bestuur De Schakelring WaalwijkBij de inkoop van langdurige zorg moeten we kwaliteit voorop stellen. Bij ons zitten cliënten in de laatste fase van hun leven. Dan wil ik ze graag een goede kwaliteit van leven bieden, dus voldoende persoonlijke aandacht en levensgeluk. Dit betekent maatwerk bij de zorginkoop en dat is lastig. Er zijn zoveel partijen, belangenbehartigers en aanbieders dat de inkoop een tijdrovende zaak is geworden.

De heer drs. Eric Verkaar, Directeur Zorgbelang GelderlandInvloed uit willen oefenen op de kwaliteit van zorg door middel van betrokkenheid bij de zorginkoop vraagt om een eigen visie op kwaliteit en op de bereidheid samen te werken met andere partijen.

pagina 3

Indien onbestelbaar retour: Postbus 82, 6930 AB Westervoort

De paneldiscussieHet symposium is afgesloten met een interactieve paneldiscussie. In het panel zaten vertegenwoordigers van alle betrokken zorgpartijen. Zij gingen in discussie met elkaar en met de zaal. Dit artikel is algemeen verslag over het verloop van de discussie en de uitkomsten ervan.

COLOFON: Gerard Siep (voorzitter) Charles de Vries (secretaris) Jan Jurriëns (penningmeester) | NETWERKVOORZITTER: Marika Biacsics | REDACTIE: Marika Biacsics, Niek Arts (niekarts.nl)| OPMAAK: Auke Terlouw (acterlouwwebdesing.nl) | DRUKKER: Editoo B.V. te Arnhem | ADRES REDACTIE: NCZ, Postbus 82 6930 AB Westervoort T: 06 51 222 505 E: redactie@ncz.nl www.ncz.nl

De centrale vraag bij de paneldiscussie was: ‘Cliëntenraden en zorgverzekeraars in dialoog’: waarom, waarover en alleen in dialoog?

Waarom: wat hebben zij elkaar te bieden?Alle partijen hebben elkaar nodig. Ze vormen samen de zorg en kunnen dan ook veel van elkaar leren. Vragen als: waar lopen cliënten tegenaan en wat zijn hun wensen? Hoe kan een zorgaanbieder hier bijvoorbeeld rekening mee houden? En wat is er mogelijk op een bepaald gebied?

Cliënten kunnen als zorggebruiker goed beoordelen of een zorgaanbieder de afspraken nakomt met een zorgverzekeraar. De kwaliteit kan getoetst worden en zo nodig worden bijgesteld en verbeterd. Daarom is een dialoog, of zoals eerder genoemd een trialoog tussen zorgaanbieders, zorgverzekeraars en cliëntenraden erg belangrijk.

Waarover: is de zorginkoop ‘van’ cliëntenraden?De inkoop van zorg en het beleid dat daarop gemaakt wordt is een doorlopend proces. Daarom is het belangrijk dat cliëntenraden hier ook doorlopend bij betrokken zijn. Zij hoeven niet per se mee naar de onderhandelingstafel, maar juist de fase daarvoor is voor de cliënt belangrijk. Zij geven dan de punten, wensen en noodzakelijkheden aan waarop moet worden gelet.

Maar niet alleen deze punten zijn van belang. Voor alle betrokken partijen is het ook belangrijk dat de

gemaakte afspraken duidelijk en helder zijn. Want aan de hand van deze afspraken kan er toezicht gehouden worden, weten cliënten wat ze kunnen verwachten en kan het beleid bij zorgaanbieders en zorgverzekeraars eventueel worden aangepast.

Voor de steeds belangrijker en groter wordende rol van de cliëntenraden is het ook belangrijk dat zij zich goed kunnen voorbereiden. Dat zij genoeg kennis van de materie hebben en zodoende een goede en coöperatieve gesprekspartner zijn in de trialoog. Het moet namelijk niet zijn dat de aanwezigheid van de cliëntenraad sterk vertragend werkt door een grote kennis- en kwaliteitsachterstand. Daarom is het belangrijk dat er voldoende budget en mogelijkheden zijn voor de ontwikkeling van de cliëntenraden. Voor de professionele partijen is het belangrijk dat zij de gesprekken in zogenoemde jip-en-janneketaal voeren met de cliëntenraden.

Alleen in dialoog: of is inspraak noodzaak?De dialoog is het begin van het verbeteren van de positie van de cliënt. Maar cliëntmedezeggenschap is hierop een logisch vervolg. Als de cliënt écht centraal staat, dan gaat dit meer gebeuren. De bewustwording bij alle partijen hierover groeit en daar proberen zij ook naar te handelen. Als er geld wordt uitgegeven willen cliënten graag weten wat ermee gebeurt en of het ook verantwoord gebeurt. Door meer inspraak te krijgen zorg je ervoor dat cliënten beter gehoord worden bij eventuele bezuinigingen en transities. Want op dat punt gaat het vaak mis. Dus mee r inspraak voor cliënten is steeds meer de noodzaak.