Dentz nr. 2 - 2013

Tevreden in de Achterhoek ‘Angst thuis net iets kleiner’

vakblad voor tandartsen

Een extractie van diepgewortelde angst

Prof. Dr. Ad de Jongh over angst voor de tandarts

all ceramic

all you need

DE KLINISCH BEPROEFDE CAD/CAm-OPLOSSING VOOR ALLE VEREISTEN

www.ivoclarvivadent.comIvoclar Vivadent BVDe Fruittuinen 32 | NL - 2132 NZ Hoofddorp | Tel: +31 23 5293791 | Fax: +31 23 5554504

• Monolithische restauraties van losse elementen. NIEUW, nu voor bruggen met

drie geledingen.

• NIEUW: Efficiënt gemaakte hybride abutments en hybride abutmentkronen

• Zeer sterke veneerstructuren. NIEUW, nu ook voor bruggen met een grote

overspanning (CAD-on)

• Productie in eigen huis of via een ‘Authorized Milling Partner’

• Klinisch beproefde bevestiging met behulp van Multilink® Automix

IPS e.max CADDE TOONAANGEVENDE LITHIUmDISILICAAT-CAD/CAm-KERAmIEK

I12 C14 B40 B40LC16 B32 A14 A16

emax_CAD_AD_nl-A4.indd 1 03.04.13 09:01

Nieuwe dynamiek

colofon

Dentz, waarin opgenomen ‘tANTwoord, ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) Redactieadvies - raad Sjoerd Algera (tandarts), Ronald Bos (Ivoren Kruis), Reinier Hoogeveen (OVAP), Ed Kolsteeg (secretaris VGT), Han Verhoeven (NVIJ) Aan dit nummer werkten mee: Frans van Dongen, Kees Kaptein, Wilfred Kniese, Liza Leijenhorst, Marlies Mellema, Reina de Raat, Christiane Scheijmans, Lisette Sloots, Rob Maaswinkel, Jan Willem Vaartjes, Frank van Wijck Redactie Dentz APPR B.V., Postbus 5135, 1410AC Naarden, 035-6942878, dentz@appr.nl, www.appr.nl Advertenties Herman Wessels, 035-6942878, herman@appr.nl Vormgeving Merit op de Dijk (art direction), Pleuni Hooghiemstra Bladmanager Ivo voor den Dag, ivo@appr.nl Druk Ten Brink, Meppel. De redactionele inhoud van Dentz verwoordt niet noodzakelijk de standpun-ten van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT), noch neemt de ANT verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. De inhoud van ’tANTwoord valt onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de ANT. Copyright niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. ©2013 APPR bv. ISSN 1877-3753

Kort na mijn afstuderen zag ik een tv-uitzending met prof. dr. Ad de Jongh. Het was een eyeopener: Hoe breed en veelzijdig kan ons vak zijn? In deze uitzending liet De Jongh zien hoe hij patiënten met tandartsangst hun angst laat overwinnen. Ik keek met grote ogen toen hij op een bankje in het park – en dus niet in zijn praktijk – een angstpa-tiënt ontving voor zijn eerste consult. Dat De Jongh zich niet heeft laten tegenhouden door het rigide UPT-systeem verdient lof. Hij heeft zich altijd gericht op het echt oplossen en wegnemen van de angst, waardoor hij een van de grote aanjagers van de EMDR-therapie is geworden. In dit nummer een interview met deze inspirerende man.

Dat het tandartstekort per regio sterk kan verschil-len, is te lezen in het artikel van Frank van Wijck. Dit onderwerp is eigenlijk onderdeel van een groter vraagstuk. Hoeveel tandartsen zijn er nodig? Moet er meer rekening gehouden worden met het feit dat taakherschikking – behalve op het gebied van preventie – nauwelijks plaatsvindt of misschien ook niet wenselijk is? Wat is een gezonde verhou-

ding tussen in Nederland afstuderende tandartsen én buitenlandse tandartsen die nieuw op onze markt komen opereren? Is het noodzakelijk dat een tandarts eerst de Nederlandse taal machtig is om goede zorg te kunnen leveren? Allemaal vragen die de komende jaren steeds belangrijker zullen worden met de aankomende pensionering van een grote groep tandartsen die nu werken in een solo-praktijk. Ik verwacht dat er daarmee een geheel nieuwe dynamiek zal ontstaan.

Verder nog aandacht voor financiële zaken. De zelfstandigheid van uw medewerkers, of uw eigen zelfstandigheid als zzp’er, zijn belangrijke onder-werpen die grote gevolgen kunnen hebben. We hebben het als speerpunt van het ANT-beleid gemaakt om juist zulke zaken goed uit te zoeken en te regelen. Naast een vernieuwd VAR-wuo-contract, hebben we onze accountant en juridisch adviseur gevraagd om de laatste stand van zaken in een artikel op een rij te zetten. Mocht u nog vragen hebben na het lezen van dit artikel: laat het ons weten.

Jan Willem Vaartjes, voorzitter ANT

Inhoud

22 Erfgoed

32 Een extractie van diepgewortelde angst

’tANTwoord

Tevreden in de Achterhoek

En verder...

Kort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Product . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Erfgoed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Studentz Prominent . . . . . . . . . . . . . 28

Van de vicevoorzitter . . . . . . . . . . . . 45

Lastige zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Gedraagt uw waarnemer

zich als ondernemer? . . . . . . . . . . . . 50

Vraag en aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . 57

ANT Servicepagina . . . . . . . . . . . . . . 62

‘Rol tandarts bij preventie én interventie hart- en vaatziekten

‘Angst thuis net iets kleiner’

38

16

22

6

KORTDr. Carl Witthaus Medaille voor scheidend bestuurslid Ivoren KruisBegin april ontving scheidend be-stuurslid Ries de Jong uit handen van voorzitter Teun Rietmeijer de Dr. Carl Witthaus Medaille. Dat ge-beurde in een gezamenlijke bijeen-komst van het bestuur en adviescol-lege die plaatshad in Hotel Wientjes te Zwolle. De Jong kreeg de onder-scheiding voor zijn jarenlange inzet voor het bevorderen van mondge-zondheid door middel van preventie. De Jong heeft zich met name gema-nifesteerd door zijn gestructureerde aanpak voor de vernieuwing van het beleid voor de collectieve tandheel-kundige preventie. Daarmee heeft hij een solide basis gecreëerd voor het stimuleren van een maatschappelijk draagvlak voor preventieve mondzorg voor kwetsbare groepen.Dr. Carl Witthaus wordt beschouwd als de grondlegger van de sociale tandheelkunde in Nederland. Hij was de stuwende kracht achter de oprich-ting van het Ivoren Kruis in het begin van de vorige eeuw. Witthaus werd in 1868 in Osnabrück geboren en stu-deerde tandheelkunde in Berlijn. Op 19-jarige leeftijd behaalde hij het diploma Zahnartzt. Hij kwam naar Nederland en haalde er met succes

het tandmeesterexamen. Vervolgens vertrok hij naar Amerika en verwierf aan de universiteit van Pennsylvania de titel Doctor of Dental Surgery. Maar hij kwam ook weer terug naar ons land en vestigde zich als tand-meester in Rotterdam. In 1896 houdt Witthaus voor het Nederlands Tand-heelkundig Genootschap een lezing over cariëspredispositie en cariëspro-fylaxe. Hij betoogt dat levensgewoon-ten bij het optreden van cariës een grote rol spelen. Hij noemt voeding en roken als belangrijke factoren. Roken zou volgens Witthaus het

cariësproces remmen, maar mocht vanwege de schadelijke gevolgen voor de algemene gezondheid, niet worden aangeraden. Cariës zou kunnen wor-den voorkomen door het gebit te reinigen met een borstel, tandensto-kers en zijden of elastieken draadjes. Een man met belangrijke wetenschap-pelijke visie. Zo belangrijk, dat het Ivoren Kruis zijn waardering voor personen die een zeer belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het werk van de vereniging, kan onderscheiden met de Dr. Carl Witthaus Medaille.Bron: www.ivorenkruis.nl

Mondhygiëne Nederlanders voor verbetering vatbaar66 procent van de Nederlanders poetst zijn tanden ten minste twee keer per dag. In vergelijking tot andere Eu-ropese landen is Nederland bijna hekkensluiter met dit percentage. Alleen de Belgen scoren lager, 53 procent van de Belgen poetst ten minste twee keer per dag de tanden. Een keer per jaar de tandarts bezoeken doen Neder-landers (79 procent) wel meer dan gemiddeld in Europa (61 pro-cent). Het gebruik van mondwa-

ter is echter het laagste van Europa. Tandplak, gevoelige tanden en een slechte adem zijn de top drie tandproblemen

in Nederland. Dit blijkt uit on-derzoek van Rainmakers in op-dracht van Listerine onder 1.000 Nederlandse respondenten. Mondwater helpt bacteriën te verwijderen die tandproblemen veroorzaken en die met tanden-poetsen en flossen alleen worden gemist.Bron: Johnson & Johnson

7

Ötzi had slechte tandenGletsjerman ‘Ötzi’ werd al geconfronteerd met tandpijn. Net zoals de mensen vandaag werd hij meer dan 5.000 jaar geleden geplaagd door tandbederf (cariës) en ontsto-ken tandweefsel (parodontitis). Bovendien waren zijn voortanden -vermoedelijk door een ongeval- afgestorven. Dat konden wetenschappers van het Centrum voor Evo-lutionaire Geneeskunde (ZEM) van de Universiteit van Zürich achterhalen. ‘De gletsjermummie vertoonde merkwaardig genoeg vele ziektes aan de tanden en het steunweefsel die ook vandaag nog wijdverbreid zijn’, verklaarde professor Frank Rühli, de leider van het onderzoek. Daardoor kan het voedings-gedrag van de neolithische ijsman en de evolutie van medisch belangrijke tandziektes in kaart gebracht worden.Niettegenstaande al meer dan twintig jaar onderzoek wordt uitgevoerd op de beroemde ijsmummie hadden zijn tanden nauwelijks aandacht gekregen. Tandarts Roger Seiler en zijn wetenschappelijke collega’s in de Verenigde Staten en Italië hebben de CT-scans van het gebit van Ötzi nu wel onder-zocht. ‘Het verlies van steunweefsel was altijd al een van de vaakst voorkomende ziektes, zoals de schedelvondsten uit

het Stenen Tijdperk of het onderzoek van Egyptische mummies aantoonden. Ötzi geeft ons een bijzonder goede kijk op een vroeg stadium van deze ziekte’, aldus Seiler.

ReconstructiesDriedimensionale reconstructies van gebit en mondholte tonen hoe erg de ijsman onder een gevorderde parodonti-tis leed. Vooral aan de achterste kiezen vond Seiler een verlies van parodontaal steunweefsel dat bijna de wortel-punten had bereikt. Maar Ötzi zal wellicht nauwelijks zijn tanden hebben gepoetst. Het afslijtende voedsel had volgens de experten echter veel tot zelfreiniging bijgedragen. Parodontitis wordt ook in verband gebracht met ziektes aan het hart- en vaatstelsel. Vroegere onderzoeken van Ötzi hadden al aangetoond dat hij aan aderverkalking leed. Het tandbederf dat bij de ijsman werd vastgesteld, wijten de wetenschappers daarentegen aan een erg zetmeelach-tige voeding zoals brood en pap. Dat werd door de opko-mende landbouw in het neolithicum of nieuwe steentijd steeds meer geconsumeerd. De schade aan de tanden van Ötzi is net zoals zijn an-dere verwondingen een bewijs van het ruwe leven in zijn tijd, aldus de vorsers. ‘Een voortand is door een slag afge-storven -de verkleuring is nog duidelijk zichtbaar- en een kies is afgebroken, wellicht door te bijten op een steentje in zijn voedsel.’ Ötzi wordt wereldwijd beschouwd als de oudste ijsmummie. Sinds zijn ontdekking in 1991 in de Ötztaler Alpen hebben ontelbare wetenschappelijke onderzoeken plaatsgevonden. De resultaten van het onderzoek zijn in het European Journal of Oral Sciences gepubliceerd. Het Centrum voor Evolutionaire Geneeskunde van de Universiteit van Zürich bestudeert op interdisciplinaire wijze de evolutie van be-langrijke menselijke ziektes. Bron: Universiteit van Zürich

Fout in artikel Dentz-1In het artikel ‘Doorhalen wat niet van toepassing is: NZa

kostprijsonderzoek over mondzorg is wel/niet zinvol’ dat

gepubliceerd is op pagina’s 32-35 van Dentz-1 van 2013 is

een fout geslopen.

Hierdoor is de quote van NMT-voorzitter Rob Barnasconi per

abuis direct overgegaan in de quote die eigenlijk van Karin

Hoekstra van Achmea was. Door het ontbreken van de naam

van Karin Hoekstra kan verwarring ontstaan zijn.

De uitgever van dit blad biedt zijn excuses aan voor deze omissie.

Later dit jaar zal er een duo-interview over het kostprijsonder-

zoek plaatsvinden met de voorzitter van ANT, Jan Willem

Vaartjes en NMT-voorzitter Rob Barnasconi.

Geconcentreerd en toch relaxed werken. Dus nog helder en fris aan het eind van uw werkdag. Perfect zicht op datgene waar u mee bezig bent. Dankzij onze volspectrumlampen onder eigen label. Armaturen in stijlvol design. Totaaladvies. Montage in eigen beheer. Topkwaliteit. Daarop mag u vertrouwen bij de specialist in praktijkverlichting!

Matenweg 97948 ND Nijeveen T: 0522 - 28 22 28F: 0522 - 28 14 32E: info@lucasverlichting.nl I: www.lucasverlichting.nl

Goedlicht,Gezondezaak!

Als u goed en betrouwbaar advies wilt, een ontwerptraject geheel naar uw wensen, een prettige bouw zonder onvoorziene kosten, belt u nu.Wij realiseren praktijken met strakke budgetten. Uw totaal investering

kan in veel gevallen behoorlijk verlaagd worden.

Graag sturen wij u een uitgebreide brochure met vele voorbeeldprojecten, referenties en werkwijze! Bel voor vrijblijvend gesprek bij u op de praktijk!

Nieuwe Eerdsebaan 8 5482 VS Schijndel T: 073-5493841 F: 073-5480141

E-mail: info@vanderSchootArchitecten.nl Web: www.vanderschootarchitecten.nl

Al meer dan 30 jaar gespecialiseerd.Meer dan 200 praktijken gingen u voor….

Gewoon, omdat het goed moet zijn!

Specialist voor tandartsen

Casco, nieuwbouw, verbouw, renovatie, restauratie

9

KORTZorgverzekeraars niet transparant over kostenZorgverzekeraars verantwoorden zich te weinig voor de kosten die zij maken en de samenstelling daarvan. Met name de vier grote concerns – die 90 procent van de markt be-dienen – hebben een hoog eigen vermogen, terwijl zij ook forse winsten maken. Kosten die zijn gemoeid met het binnenhalen van nieuwe klanten zijn niet inzichtelijk en bovendien presenteren zorgverzekeraars eigen kosten ten onrechte als zorgkosten. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van VvAA naar de geldstromen bij zorgverzekeraarsDe totale gezamenlijke winst van de vier grote verzeke-ringsconcerns in 2011 is vastgesteld op 669 miljoen euro. Over 2012 zal de winst tenminste gelijk zijn aan dat bedrag, hoewel de jaarverslagen van drie van de vier grote concerns nog niet zijn gepubliceerd. Edwin Brugman, directeur kennismanagement van VvAA: ‘Zorgverzekeraars komen bij monde van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) nu naar buiten met de mededeling dat de premies omlaag kunnen omdat de winsten dit jaar zo hoog zijn. Dit was de afgelopen jaren ook al het geval, echter toen is aange-geven dat de premies omhoog zouden gaan vanwege stijging van de zorgkosten. Daarbij werd de bal doorge-speeld naar zorgverleners en zorginstellingen. De winsten en daarmee het eigen vermogen blijven echter zeer hoog. Nu wordt er aangegeven dat de premies dit jaar al over de hele linie 6 euro, zijn gedaald. Dit kost de zorgverze-keraars 65 miljoen euro. Daarbij vergeet men te vermelden dat het eigen risico met 140 euro is gestegen. Dit betekent dat zorgverzekeraars per saldo zo’n 1,5 miljard euro zou-den kunnen besparen.’

Zorgkosten niet juist weergegevenDe meeste zorgverzekeraars presenteren hogere zorgkos-ten dan zij daadwerkelijk maken. Brugman: ‘Dat komt omdat zij naast de kosten die zij aan zorginstellingen, zorgverleners en verzekerden betalen, ook organisatiekos-ten (administratiekosten) toerekenen aan de zorgkosten.Dit blijkt uit een toelichting van (De Nederlandsche Bank) DNB waarin zij meldt dat ‘er zorgverzekeraars zijn die afhandelingskosten verantwoorden onder schaden’ en uit een korte toelichting in een van de jaarverslagen van de zorgverzekeraars.’ Een andere opvallende uitkomst is dat in de jaarverslagen van de vier grote verzekeraars reclamekosten worden opgegeven van in totaal 58miljoen euro in 2011. Volgens de jaarstaten die de zorgverzekeraars inleverden bij DNB blijken andere getallen, die echter niet worden toegelicht.

Daar wordt ge-sproken van in totaal 353 mil-joen euro aan acquisitiekosten. Zowel uit de jaarstaten als uit de jaarverslagen blijkt verder niet wat onder die kosten wordt verstaan. Brugman: ‘Als we nog even bij de reclamekosten blijven, zien we dat de vier grote concerns verantwoordelijk zijn voor twintig verschillende verzeke-ringsmerken, daar waar de andere vijf verzekeringsmaat-schappijen maar zes merken in de lucht houden. Wanneer mensen overstappen is de kans groot dat deze overstap wordt gemaakt naar een ander merk, maar binnen het-zelfde verzekeringsconcern. Ze blijven vaak gewoon binnen dezelfde organisatie.’ZN, de overkoepelende belangenorganisatie van de negen zorgverzekeraars in Nederland, wil geen inzicht verstrekken in het bedrag dat zij van de zorgverzekeraars uit de pre-miegelden voor hun lobbywerk ontvangen. ‘En dat is vreemd nu juist ZN pleit voor meer transparantie in de kosten voor zorg. ZN beschikt over een budget van vele miljoenen. Geld dat volledig door burgers beschikbaar wordt gesteld’, aldus Brugman.

Inzicht in kosten van belang Zorgverzekeraars hebben als doelstelling om de kosten in de zorg te verlagen en de premies voor de Neder-landse zorgconsument betaalbaar te houden. Vanuit deze maatschappelijke rol zouden zij transparant en toetsbaar moeten zijn in de verantwoording van de besteding van deze gelden. Uit het onderzoek blijkt dat er geen objec-tieve benchmark is waaruit kan worden opgemaakt of de zorgverzekeraars nu efficiënt en/of effectief werken. Dat stellen alleen de zorgverzekeraars zelf vast.Voor het onderzoek naar en inventarisering van de geld-stromen van zorgverzekeraars zijn objectieve bronnen gebruikt zoals de jaarverslagen van de zorgverzekeraars en de jaarstaten die zorgverzekeraars verstrekken aan DNB. Daarnaast is onder meer informatie opgevraagd bij Zorgverzekeraars Nederland, de NPCF, de zorgver-zekeraars zelf en DNBBron: VvAA

Het eerste en enige dentine in een capsule

SEPTODONT NV-SA • Grondwetlaan 87 • B-1083 Brusselgratis nummer: 00800 2 425 60 37 • Fax +32 (0)2 425 36 82 info@septodont.nl • www.septodont.nl

Biodentine™ is het eerste alles-in-één biocompatibel en bioactief dentine-substituut dat overal waar dentine beschadigd is, gebruikt kan worden.

Biodentine™ bevordert de remineralisatie van dentine, houdt de vitaliteit van de pulpa in stand en bevordert de genezing ervan. Het vervangt natuurlijk dentine en het heeft dezelfde biologische en mechanische eigenschappen.

De klinische behandeling met Biodentine™ levert voortaan nog meer voordelen op: vanaf nu is het mogelijk om de composiet rechtstreeks op de Biodentine™ te kleven, zodat een volledige restauratie in één enkele sessie kan worden uitgevoerd.

Ontdek nu zelf alle klinische voordelen van het eerste en enige echte dentine in een capsule en vraag uw Septodont-vertegenwoordiger naar Biodentine™.

BIODENTINE_one shot_215x297.indd 4 16/06/12 21:10

11

PRODUCTBioclear Aesthetics Matrix KitRestaureren of herstellen van natuurlijke anatomie van ante-rior restauraties en esthetische behandelingen is een belang-rijke factor voor een succesvol resultaat. Echter het verkrijgen van een juiste aproximale bolling kan tijdrovend en onvoor-spelbaar zijn. Het Bioclear matrixsysteem is een volledig anatomisch aproximaal matrixsysteem en is speciaal ontwor-pen om een ideale aproximale vorm te creëren en het vereen-voudigen of elimineren van aproximale afwerking. De Bioclear matrixen maken onderdeel uit van de Bioclear Aesthetics Matrix Kit die matrixen bevat voor het sluiten van een dias-teem en standaard anterior restauraties. De diasteem matrixen hebben een extra uitbouw voor het sluiten van het diasteem, opbouw van kegeltanden en het sluiten van ‘black triangles’. De standaard anterior matrixen zijn uitermate geschikt voor gevallen waarbij er minder ruimte hoeft te worden opgevuld en alledaagse restauratieve situaties. In aanvulling op de ma-trixen bevat de Bioclear Aesthetics Matrix kit: anatomische

wiggen, aproximale zaagjes en schuurstrips, ‘interproximators’, klinische instructies, een DVD en diverse toebehoren. Informatie: www.hofmeester.nl

Philips Sonicare introduceert de nieuwe AirFloss

Philips presenteerde op de International Dental Show (IDS) in Keulen de nieuwe en verbeterde Philips Sonicare AirFloss. Dit toestel voor interdentale reiniging verwijdert op effectieve, maar zachte wijze tandplak op plekken tussen de tanden die moeilijk te bereiken zijn. Daarmee wordt het voor mensen die niet flossen gemakkelijker om voor gezonder tandvlees te zorgen en gingivitis te ver-minderen. ‘De Philips Sonicare AirFloss helpt diegenen die nooit flossen om dat vaker

te doen en hun mondhygiëne te verbeteren. Van de gebruikers die eerst onregelmatig flosten, gaf na drie maanden 96 procent te ken-nen dat ze de AirFloss ten minste vier-maal per week gebruikten. Het verbetert dus niet alleen de mondhygiëne, maar is ook een eenvoudige manier om een nieuwe mondreinigingsroutine op te bouwen’, stelt dr. Jörg Strate, hoofd Global Clinical Affairs bij Philips Con-sumer Lifestyle. De nieuwe AirFloss maakt gebruik van dezelfde, door Philips ontwikkelde au-tomatische sproeistootfunctie die met korte straaltjes lucht en waterdruppels tandplak en bacteriën tussen de tanden verwijdert. Deze technologie verwijdert tot vijfmaal meer tandplak dan manueel poetsen, zo bleek uit onderzoek.De nieuwe AirFloss heeft een automa-tische sproeistootfunctie die zorgt voor een continue stroom automatische straal-tjes, zodat de ruimtes tussen de tanden

in minder dan dertig secon-den kunnen worden gereinigd. Het toestel heeft een nieuw opzet-stuk gekregen dat beter tussen de tanden kan worden gericht en dat minder spettert. Het opzetstuk is nu ook ver-krijgbaar in verschil-lende kleuren, zodat elk gezinslid zijn eigen kleur heeft. Verder is het klepje op het reser-voir nu voorzien van een vulindicator en heeft het toestel een verbeterd ergonomisch ontwerp voor meer stabili-teit, zodat het nog gemakkelijker in ge-bruik is.Informatie: www.philips.nl

BIJZONDERE CURSUS VOOR TANDARTSEN

Bent U als tandarts geïnteresseerd in de diagnostiek en behandeling van patiëntenmet problemen op het gebied van esthetiek, ernstige tandslijtage en tandboog-onderbreking?Onder verantwoordelijkheid van Dr. N. Opdam, Dr. Th. Spierings en Drs. H. Huijs-Visser wordt in het Centrum voor Complexe Tandheelkunde van de afdeling Tandheelkunde UMC St Radboud te Nijmegen, de PAOT-cursus“Adhesieve tandheelkunde en ernstige slijtage” gegeven.

De CursusDe cursus start september 2013 en wordt gedurende een 40-tal weken op dinsdag-middag gegeven. In een training-on-the-job met maximaal 5 cursisten doet u uitgebreid ervaring op in het behandelen van patiënten met problemen op hetgebied van esthetiek, tandslijtage en tandboog onderbreking.In de beginfase van de cursus wordt vooral aandacht besteed aan de theoretischeonderbouwing van de diverse restauratieve mogelijkheden en oefent u diversedirecte restauratietechnieken op fantoom. Na deze periode start u elke dinsdag-middag met een korte werkbespreking, waarna u eigen patiënten of de door onsgeselecteerde patiënten gaat behandelen.Deze PAOT-cursus is Q-keur gecertificeerd en levert 120 geaccrediteerde puntenvoor het NMT kwaliteitsregister voor tandartsen.

KostenDe cursuskosten zijn €13.500, – per cursist, inclusief syllabus en verbruiksmaterialen.

Aanmelden?Stuur voor een aanmeldingsformulier of voor meer informatie een e-mail naar T.Spierings@dent.umcn.nl óf bel (024) 361 64 10.

LET OP: de inschrijving sluit 1 juni 2013!

UMC St Radboud te Nijmegen

Afdeling Tandheelkunde

Vakgroep Preventieve en Curatieve Tandheelkunde

Mw Dr Th.A.M. Spierings, coördinator cursus

Philips v. Leydenlaan 25 T (024) 361 64 10

Postbus 9101 F (024) 354 02 65

6500 HB Nijmegen E T.Spierings@dent.umcn.nl

Ernstige gebits-

slijtage is een

groeiend probleem.

De huidige ontwikke-

lingen binnen de

adhesieve tandheel-

kunde maken het

mogelijk patiënten

met uitgebreide

slijtage van de

dentitie te behan-

delen met directe

restauraties.

DENTZ add CAT 2013 28-03-2013 10:50 Pagina 1

13

PRODUCTFit Checker Advanced White van GCDe nieuwe Fit Checker Advanced White is een vinyl polyether materiaal voor het opsporen van drukplekken en voor het controleren van de pasvorm van prothetische werkstukken. Dankzij de uiterst dunne consistentie, de snelle uitharding en het hydrofiele karakter, is het materiaal bijzonder makkelijk te verwer-ken en biedt het een zeer nauwkeurige registratie van afwijkingen in alle soorten prothetische werkstukken, zoals metaalporseleinen restauraties en gebitsprothesen.Fit Checker Advanced White biedt volgens de leverancier:• een thixotrope consistentie die onder druk makkelijk vloeit;• uiterst dunne film om de restauratie nauwkeurig te kunnen

plaatsen;• goed zichtbaar kleurverloop voor het makkelijk identificeren

van afwijkingen;• voldoende hardheid om het materiaal met een boor te be-

werken;• hoge scheursterkte voor makkelijk verwijderen;

• leverbaar in automix cartridge om nauwkeurig en optimaal te appliceren;

• ook leverbaar in tuben voor handmatig mengen.Informatie: www.benelux.gceurope.com

Venus Color voor restauraties met karakter

In een goede restauratie kan soms net dat beetje karakter missen, dat de individua-liteit van de patiënt weerspiegelt. Door het toevoegen van kleur en creativiteit kan een persoonlijke en natuurlijke touch

gecreërd worden. Met Venus Color zijn (in)directe composietrestauraties eenvou-dig te karakteriseren en kunnen kunst-stoftanden gemakkelijk van persoonlijke kenmerken voorzien worden.

Venus Color is een vloeibaar lichtuithar-dend karakteriseringsmateriaal voor het nabootsen van onder andere glazuur-scheurtjes, kalkvlekken, abrasie-opper-vlakken, fissuren en tandhalsverkeuringen. Het assortiment bevat vijf intense kleuren: white, blue, corn, amber en choco. Venus Color White is ook te gebruiken voor het maskeren van verkleuringen. Het mate-riaal wordt onverdund in een dunne laag aangebracht of eerst verdund met een transparant composiet (Venus Diamond Flow CL) voor een lagere kleurintensiteit.Venus Color is een ideale aanvulling op de hoogesthetische nano-hybride composieten Venus Diamond, Venus Pearl en Venus Dia-mond Flow.

Informatie: www.heraeus-dental.nl

BIJZONDERE CURSUS VOOR TANDARTSEN

Bent U als tandarts geïnteresseerd in de diagnostiek en behandeling van patiëntenmet problemen op het gebied van esthetiek, ernstige tandslijtage en tandboog-onderbreking?Onder verantwoordelijkheid van Dr. N. Opdam, Dr. Th. Spierings en Drs. H. Huijs-Visser wordt in het Centrum voor Complexe Tandheelkunde van de afdeling Tandheelkunde UMC St Radboud te Nijmegen, de PAOT-cursus“Adhesieve tandheelkunde en ernstige slijtage” gegeven.

De CursusDe cursus start september 2013 en wordt gedurende een 40-tal weken op dinsdag-middag gegeven. In een training-on-the-job met maximaal 5 cursisten doet u uitgebreid ervaring op in het behandelen van patiënten met problemen op hetgebied van esthetiek, tandslijtage en tandboog onderbreking.In de beginfase van de cursus wordt vooral aandacht besteed aan de theoretischeonderbouwing van de diverse restauratieve mogelijkheden en oefent u diversedirecte restauratietechnieken op fantoom. Na deze periode start u elke dinsdag-middag met een korte werkbespreking, waarna u eigen patiënten of de door onsgeselecteerde patiënten gaat behandelen.Deze PAOT-cursus is Q-keur gecertificeerd en levert 120 geaccrediteerde puntenvoor het NMT kwaliteitsregister voor tandartsen.

KostenDe cursuskosten zijn €13.500, – per cursist, inclusief syllabus en verbruiksmaterialen.

Aanmelden?Stuur voor een aanmeldingsformulier of voor meer informatie een e-mail naar T.Spierings@dent.umcn.nl óf bel (024) 361 64 10.

LET OP: de inschrijving sluit 1 juni 2013!

UMC St Radboud te Nijmegen

Afdeling Tandheelkunde

Vakgroep Preventieve en Curatieve Tandheelkunde

Mw Dr Th.A.M. Spierings, coördinator cursus

Philips v. Leydenlaan 25 T (024) 361 64 10

Postbus 9101 F (024) 354 02 65

6500 HB Nijmegen E T.Spierings@dent.umcn.nl

Ernstige gebits-

slijtage is een

groeiend probleem.

De huidige ontwikke-

lingen binnen de

adhesieve tandheel-

kunde maken het

mogelijk patiënten

met uitgebreide

slijtage van de

dentitie te behan-

delen met directe

restauraties.

DENTZ add CAT 2013 28-03-2013 10:50 Pagina 1

The first biomechanical abutment worldwide

ALMOST NATURAL

PRO SCANNetherland

Rembrandtlaan 24 C3723 BJ Bilthoven

Tel. +31(0)30 609 0095

Belgium Eikenenweg 71

3520 Zonhoven Tel. + 32(0)11 822 650

www.proscan.be | info@proscan.be

“Bootst natuurlijke kauwfunctie na”

DENTZ_proscan_NL_bonecare30012013.indd 1 1/02/2013 10:02:22

15

PRODUCTKunst in het systeemplafondDenticare en Dentique, tandartsenpraktijk in het centrum van Venlo, heeft een nieuwe manier geïntroduceerd om haar cliën-ten met nog meer zorg en aandacht te omringen. De kliniek maakt sinds enkele weken gebruik van Ligzicht, een initiatief dat het ligcomfort van de patiënt wil bevorderen. Ligzicht zorgt ervoor dat cliënten, juist in de stoel, hun ogen op iets moois kunnen richten. De blik is afgeleid van de behandeling, de aandacht wordt gevangen door: het plafond.Denticare tandarts Rutger Sprengers over het initiatief: ‘Een aantal maanden geleden kwam ik in contact met kunstenaar Joyce Boschker. Ik was direct onder de indruk van haar werk én zag ook een mogelijkheid om haar creativiteit in te zetten voor mijn praktijk. Niet voor enkele mooie schilderijen in de wachtruimte maar kunst in het plafond. Op deze manier wordt de aandacht van de patiënt tijdens de behandeling afgeleid  van de werkzaamheden van de tandarts of mondhygiënist’.De kunst die Sprengers inzet in zijn werkruimtes is specifiek gecreëerd voor een tandartsenpraktijk. Het zijn werken die de schoonheid en kracht van alle zintuigen laten zien. Alle werken hebben een directe link met het werkgebied van de tandarts.

Joyce Boschker schildert voornamelijk zintuigen. Gezichten, ogen, en monden fascineren haar en zijn een constante inspi-ratiebron. De samenwerking met Rutger Sprengers is haar goed bevallen. ‘De reacties van de mensen als ze in de stoel gaan zitten, zijn zo positief en dat werkt heel stimulerend voor mij. Het is een heel andere doelgroep dan ik gewend ben, maar een die ik enorm waardeer’, aldus de kunstenaar. Zij verdiepte zich eerst in het maken van kunst voor patiënten. Vervolgens zorgde zij dat de kunstwerken, op een kwalitatief hoogwaar-dige manier, gedrukt konden worden. Hiervoor wordt een speciaal soort kunststof gebruikt dat op een eenvoudige manier in het systeemplafond is aan te brengen.Informatie: www.ligzicht.nl

Nieuwe eigenaren voor Heraeus Dental

Heraeus, het in Hanau gevestigde edelmetaal- en technologie-concern, neemt afscheid van haar dentale activiteiten. De ge-hele business group zal worden overgenomen door Mitsui, een beursgenoteerde chemiegroep met wereldwijd 13.000 mede-werkers. De overname is nog onder voorbehoud van goedkeu-ring van de mededingingsautoriteiten.Heraeus Dental behoort tot de topaanbieders van dentale oplossingen en materialen, waaronder edelmetalen, materialen voor restauratieve behandelingen, kunststof-prothesetanden, materialen voor prothetische oplossingen en producten voor lokale anesthesie. Het aantal medewerkers van Heraeus Dental bedraagt wereldwijd 1.400. De gerapporteerde omzet over 2012

is 360 miljoen euro. Afnemers zijn onder andere tandartsen, tandtechnici en andere professionals in de dentale branche.Bij de overname van de business group beoogt Mitsui alle medewerkers van de 20 locaties wereldwijd te behouden. Het bestaande management van Heraeus Dental blijft intact en zal de bedrijfsactiviteiten onverminderd voortzetten. Daarnaast ondersteunt Mitsui de huidige strategie van Heraeus Dental en heeft de intentie deze voort te zetten. Op dit moment, zijn er geen verdere maatregelen gepland, dan die in het afgelopen jaar zijn geïntroduceerd. Het hoofdkantoor van Heraeus Den-tal - Heraeus Kulzer GmbH - blijft in Hanau.Informaite: www.heraeus.com

NMT Jaarcongres 2013: MondziektenOp vrijdag 14 juni 2013 organiseert de Nederlandse Maatschappij tot be-vordering der Tandheelkunde het NMT Jaarcongres in Hotel Theater Figi te Zeist. Het thema van het con-gres luidt: ‘Mondziekten; een uitdaging voor de algemene praktijk’. Deskun-

digen belichten diverse mondziekten die in een algemene praktijk voor kunnen komen en bieden hiermee het hele tandheelkundig team vakinhou-delijke en praktische kennis waar men direct mee aan de slag kan. Naast het bijwonen van de lezingen is er ruim-

schoots de gelegenheid voor het on-derhouden van sociale contacten en netwerken.

Informatie en inschrijven: www.nmtjaarcongres.nl.

16

AAuteur: Frans van Dongen

Ambulante tandheelkunde, waarbij de patiënt niet naar de tandarts toegaat, maar de tandarts de patiënt bezoekt, is in het bijzonder voor patiënten die langdurig bedlegerig zijn, patiënten in verpleeg- en verzorgingshuizen, al of niet demente bejaarden, lichamelijk- en/of geestelijk gehandicapten, mensen met veel angst voor de tandarts, maar die zich thuis wel durven te laten be-handelen, mensen met straat- en plein-vrees, mensen die zeer efficiënt met hun tijd moeten omgaan, gedetineerden of voor bedrijven die hun werknemers niet een hele middag willen missen voor een tandartsbezoekje van twintig minuten. Vaak komt ambulante tandheelkunde nog voort uit een maatschappelijke behoefte.

Maatschappelijke behoefteRelatief veel mensen zijn immobiel.

De stichting Solgu (Stedelijk Overleg Lichamelijk Gehandicapten Utrecht) heeft onderzoek gedaan naar het aan-tal mensen dat niet of verminderd mobiel is en komt voor de stad Utrecht uit op twaalf procent. Voor de toekomst verwacht deze stichting in verband met de vergrijzing een forse toename. Er is dus behoefte aan een ambu-lante tandarts. Te vaak wordt er nog van tandheelkundige behandeling afgezien, omdat het te veel moeite kost om de patiënt bij de tandarts te krij-gen. Ook speelt het gebrek aan tijd en middelen, waarmee de verzorgenden steeds meer te maken hebben, een rol. Hierdoor blijven patiënten vaak zitten met een slecht functionerend gebit of een problematische prothese.De ambulante tandarts biedt een pas-sende oplossing voor deze problematiek.

Draagbare apparatuurAmbulante tandartsen hebben de beschikking over een volledig draag-bare tandartsunit in een koffer, een opvouwbare behandelstoel, een in-klapbare operatielamp en portable röntgen-apparatuur. Het geheel kan in een personenauto vervoerd worden.De unit waar ambulant tandarts Van Dongen gebruik van maakt is volledig selfsufficient. Alleen een stopcontact is nodig. Dit stelt ambulante tandartsen

Ambulante tand-heelkunde is een vorm van tand-heelkunde waar-bij de patiënt niet naar de tandarts toe-gaat, maar de tandarts naar de patiënt. Op dit moment komt am-bulante tandheel-kunde nog voort uit een maat-schappelijke be-hoefte, maar ook voor bedrijven die niet willen dat hun medewerkers een middag vrij hebben voor een tandarts-bezoek, is het aantrekkelijk.

‘ Angst thuis net iets kleiner’ Ambulante tandheelkunde, een ondergeschoven kindje

17

in staat, om naar de betreffende pa-tiënt of instelling toe te gaan op een door de patiënt of instelling zelf te bepalen tijdstip. Ook is het uiteraard mogelijk, dat een tandarts een immobiele patiënt door-verwijst, omdat hij zelf geen huisvi-sites doet.Hygiëne is een belangrijk item en in de ambulante tandheelkunde is dat niet anders. Door zo min mogelijk gebruik te maken van sterilisatie, waarvoor uiteraard wel de benodigde apparatuur aanwezig is, maar zo veel mogelijk van disposables, is het mo-gelijk om ruimschoots de wettelijke normen te voldoen.Wegwerpboormachines (zie afbeel-ding) zijn een goed voorbeeld van dit soort disposables. Bij deze boormachi-nes gebruikt de ambulante tandarts bij iedere patiënt een nieuwe in plaats van een gesteriliseerde boormachine. Dit weggooiprincipe is in de ambulante praktijk van Van Dongen zo ver mo-gelijk doorgevoerd. Ook zijn er weg-gooi-sondes en -spiegels in de handel. Bij bijvoorbeeld extractietangen is dit uiteraard niet mogelijk. Deze worden steriel verpakt meegenomen naar de patiënt en pas op het laatste moment vlak voor de behandeling uitgepakt. Op de terugweg worden de vuile instrumenten in een desin-fecterende vloeistof vervoerd. Thuis-gekomen wordt er gesteriliseerd op 134 graden. Celsius

Efficiency en kostenbesparingHet inzetten van een ambulante tandarts kan zorgen voor efficiency en kostenvoordeel. Zelfs als er in instel-lingen al een tandartsunit aanwezig

is. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer patiënten im-mobiel zijn, het vervoeren van deze patiënten is erg tijd-rovend en vereist inzet van verschillende verpleegkundigen. Ook bij patiënten die een lichamelijke- of geestelijke handicap hebben kan dit het geval zijn, zij kunnen niet altijd alleen vervoerd worden en de inzet van ondersteuning, een taxi of zelfs een ambulance is extreem duur. Ook zijn veel praktijken nog steeds slecht rolstoelbereikbaar door te hoge drempels en soms zelfs stoeptreden (prof Schaub, Dentz 1, 2012)Toch is er niet altijd een medische indicatie nodig om te kiezen voor ambulante tandheelkunde. Ook voor kleine bedrijven is het goed mogelijk om een tandarts te laten komen, dit voorkomt dat medewerkers een middag of een groot deel ervan vrij moeten nemen voor een tandartsbezoek van slechts twintig minuten. In het verleden was deze zogenaamde be-drijfstandarts alleen weggelegd voor grotere bedrijven.

Beperkt indicatiegebiedEr is sprake van een relatief beperkt indicatiegebied. De meeste verrichtingen bestaan uit: controles, foto’s, schoon-maken, vullingen, extracties en prothetiek. Zaken als kroon- en brugwerk zouden in theorie wel kunnen, maar er blijkt weinig behoefte aan. Het betreft meestal mensen die ziek zijn of anderszins ergens aan lijden. Het is wellicht daarom dat zij geen hoge tandheelkundige eisen stellen, maar vaker van een pijnklacht afgeholpen willen worden, een vulling behoeven of zitten met een problematische prothese.Het ‘technische kunnen’ staat dus minder op de voorgrond. Echter....des te meer eisen stelt de patiënt als zodanig. Deze is namelijk in de meeste gevallen ‘medisch gecompromit-teerd’. En vaak in meerdere opzichten. (Dit hangt samen met het feit, dat de patiënt niet naar de tandarts kan). Zo worden er in de ambulante praktijk veel meer medi-cijnen geslikt dan in de conventionele praktijk. Gevallen van zeven medicijnsoorten door elkaar (en vanwége elkaar) zijn eerder regel dan uitzondering. Wat in dit verband tot aanbeveling strekt, is een App, die draait op een iPhone en het mogelijk maakt, dat je een digitaal Farmakothe-rapeutisch Kompas tot je beschikking hebt. Het is dan makkelijk en weinig tijdrovend om ieder medicijn, dat de patiënt inneemt even te scannen op bijwerkingen, inter-acties en waarschuwingen/voorzorg. De Medische Anam-

Agenda, boekhouding standaard aanwezig

•Uitstekende service en helpdesk

•Geen extra kosten voor installatie en instructies

en

drie maanden gratis op proef

Scan hier uw qr-code

JDS WIND!Professionele dentale software

JDS.indd 1 18-04-11 16:51

19

nese is op deze wijze verantwoord. In de praktijk blijken het vooral de cardio-vasculai-re middelen en de psycho-farmaca te zijn, die extra aandacht behoeven. In veel gevallen is er overleg vereist met verzorger, huisarts, specialist of trombosedienst.Een tweede ‘moeilijkheidsfactor’ betreft de gemiddelde leeftijd van de patiënten. Die is een stuk hoger dan in de conventionele praktijk. Geriatrische tandheelkunde kan zonder meer als een deelgebied van de am-bulante tandheelkunde beschouwd worden. En andersom.

Een derde punt, wat genoemd moet worden is de lichamelijk en/of geestelijk gehandicapte

patiënt. Deze categorie van patiënten komt uiter-aard relatief veel voor in de ambulante praktijk.

Cursussen op dit gebied (evenals op gerodontolo-gisch gebied) zijn zeker aan te raden.

Samenhangende hiermee moet ook de bemoeilijkte communicatie genoemd worden. Vaak is de patiënt

dermate gehandicapt, dat hij niet kan praten, maar alleen onsamenhangende geluiden laat horen. Soms kan dan de vaste begeleidster of een famillielid ‘vertalen’. Een vierde complicerende factor is tandartsangst. Er is een relatief grote groep patiënten, die de tandarts ‘laat komen’, omdat de tandartsangst thuis net iets kleiner is dan in een praktijk. Angstbestrijding speelt dus een grote rol in de am-bulante praktijk. Ook daarin is enige expertise aan te bevelen. Een vijfde punt is, dat er nogal eens een terminale patient om behandeling vraagt. Dit zijn mensen die vaak min-der dan zes weken te leven hebben en dat weten. Meestal nemen ze veel pijnstillers (morfinepleisters), maar toch kan een afgebroken vulling, een loszittende kies of prothese behoorlijk dwars zitten. Deze categorie patiënten kan vaak alleen maar met een ambulance en één of twee helpers naar de tandarts. Het behoeft geen betoog, dat de ambulante tandarts in zo’n situatie een oplossing kan bieden.

Ondergeschoven kindjeSamengevat kan worden gezegd dat de aandachtsgebieden van ambulante tandheelkunde de volgende zijn:• farmacologie;• gerodontologie;• omgang met meervoudig gehandicapten;• communicatie;• angstbegeleiding;• reanimatie onder andere met automatische externe

Defibrillator.

Een degelijke cursus Ambulante Tandheelkunde zou deze zaken moeten bevatten. Veel patiënten zijn verminderd- dan wel niet mobiel. Onderzoek door de stichting Solgu heeft aangetoond dat het ruwweg om twaalf procent van de bevolking gaat. Hier komt nog een vrij grote groep bij die wel degelijk mobiel is, maar bang is voor de tandarts en het thuis wel durft. De objectieve behoefte aan ambu-lante tandheelkunde kan dus als groot beschouwd worden. De inschatting voor de toekomst is, dat deze behoefte nog groter wordt. Het is daarom vreemd, dat dit gebied nau-welijks de aandacht krijgt die het in epidemiologisch opzicht verdient. Veel patiënten hebben behoefte aan tandheelkunde aan huis. Sommigen zelfs dringend. Eigenlijk laten we deze groep patiënten in de kou staan, ondanks dat het er zeer veel zijn. De ambulante tand-heelkunde is te omschrijven als een ‘ondergeschoven kindje’, terwijl een voorzichtige schatting een half à één miljoen eventuele patiënten oplevert. Dat is jammer, want het is een buitengewoon leuke, interessante en dankbare tak aan onze professie.

CasusDe dochter van een terminale patiënt te Weesp belde met

het verzoek of ik een huisvisite af wou leggen ten behoeve

van haar vader, de heer W, die nog enkele weken had te

leven. Er was een flink stuk vulling afgebroken van de 16 en

hij had last van de scherpe rand. Voor de rest had hij (aan

z’n gebit) geen klachten. Hij had een tumor in z’n rugge-

merg, die veroozaakte dat z’n benen af en toe gingen

schudden en pijn deden. Daar de man naar eigen zeggen de

laatste tijd nogal veel straling had gehad, besloot ik geen

foto te nemen en alleen maar de kies te vullen. Tijdens de

behandeling moest er een paar maal vanwege het schudden

van z’n benen gestopt worden, maar voor de rest ging de

behandeling voorspoedig.

Toen ik mijn spullen had ingepakt en weer naar huis ging,

stelde z’n dochter en echtgenoot, dat ze mijn optreden als

een ‘uitkomst’ hadden ervaren. Terwijl ik alleen maar een

vulling had gelegd.

Dit is één van de belangrijkste verschillen met conventio-

nele tandheelkunde: Je kunt met vrij simpele behandelin-

gen een enorm verschil betekenen en opvallend veel

dankbaarheid oogsten.

F.C. (Frans) van Dongen is tandarts-ambulant en wil met dit

artikel aandacht vragen voor deze vorm van tandheelkunde

E R F G O E D

20

Auteur: Reina de Raat

Foto: Levin den Boer - Persfoto.nu

Reina de Raat is conservator van de tandheelkundige collectie van het Universiteitsmu-seum in Utrecht. In iedere aflevering van Erfgoed neemt zij u mee terug in de tandheelkun-dige tijd. In deze aflevering gaat het over de geschiede-nis van de oplei-ding Tandheelkun-de in Utrecht en dan met name over het gebouw dat in de volksmond be-kend staat als De Ponskaart.

Iedereen kent het, ook de mensen die geen tandheelkunde in Utrecht heb-ben gestudeerd, maar wel eens over de A27 hebben gereden: het witte gebouw met de onregelmatig ge-plaatste ramen, de perfecte kubus van 50 x 50 meter: de zogenaamde Pons-kaart. Het gebouw dat in 1974 opge-leverd is als het meest moderne en best geoutilleerde onderwijsgebouw voor tandheelkundig onderwijs, valt nu, veertig jaar na dato, ten prooi aan de slopershamer. Ondanks het relatief korte bestaan, kent het gebouw een rijke geschiedenis die al ver voordat de eerste paal in de grond gaat, begint.

OnhoudbaarIn 1950 wordt de situatie in de oude kliniek aan de Jutfaseweg onhoudbaar. Niet alleen is het er erg onfris, want nog steeds spugen daar zo’n 160 men-sen per dag hun speeksel en bloed in ouderwetse kwispedoors die aan het einde van de dag geleegd moeten worden door huishoudelijke hulpen, maar ook zitten de studenten te dicht op elkaar, waardoor ze nauwelijks kun-nen werken. Er wordt een commissie ingesteld die zich gaat verdiepen in de nieuw te bouwen kliniek. Een rondreis door Europa om inspiratie op te doen volgt. Er komen vele plannen op tafel die er evenzo snel weer vanaf geveegd wor-den. Locatie niet goed, de vorm deugd niet, en ineens zijn tien jaar verstreken. Als de Universiteit Utrecht in begin jaren zestig besluit enkele faculteiten in het buitengebied van Utrecht te gaan vestigen, wordt die gelegenheid

aangegrepen om het architectenbureau van prof. van der Grinten te vragen een ontwerp voor de subfaculteit te maken. Dit keer lijkt het te gaan luk-ken om tot overeenstemming te ko-men, alleen zal vanwege de hoge kosten de bouw in verscheidene fases verlopen. Als eerste wordt de prekli-niek gebouwd, en later zal het klinische deel volgen.

Eerste paalEindelijk kan op 18 oktober 1966, in de stromende regen, door de toenma-lige rector magnificus en hoogleraar sociale tandheelkunde, prof. H.M.J. Scheffer, de eerste paal in de grond geslagen worden. Was de regen een voorteken voor de nog donkere wolken die zich boven de Utrechtse tandheel-kunde zouden gaan samentrekken? In 1970 wordt het preklinische deel in gebruik genomen, maar men heeft nog geen steen gelegd van het klini-sche deel. Inmiddels is er zoveel tijd overheen gegaan dat de ontwerpteke-ningen uit 1960 al weer verouderd zijn. De werkomgeving van de tand-arts heeft in die periode een cruciale verandering ondergaan: de houding van de patiënt en de tandarts is ver-anderd: de zittende patiënt gaat liggen en de staande tandarts gaat zitten. Bovendien zijn er twee handen aan de stoel bij gekomen: de tandartsas-sistente doet haar intrede. De bereke-ningen van de benodigde ruimte per behandelstoel kloppen dus helemaal niet meer. En dat terwijl de tijd gaat dringen, want de Inspectie staat voor de deur van het oude Instituut. Er

Een kort bestaan met een rijk verleden: De Ponskaart

21

moet een nieuw ontwerp komen. Maar ook dat gaat niet zonder slag of stoot, want Den Haag wil juist minder geld aan de nieuwbouw uitgeven, terwijl het architectenbureau aangeeft zich niet te kunnen vinden in de nieuwe voorwaarden waaronder gebouwd moet worden. Uiteindelijk komt men tot overeen-stemming en beginnen de bouwwerk-zaamheden, maar een feestelijke gele-genheid voor de eerste steen kan er niet meer af. In 1974 kunnen de eerste studenten in het nieuwe klinische deel, het Transitorium 4, terecht. De nieuw-ste onderwijsmethodes zijn daarin geïmplementeerd, het is het neusje van de zalm en de trots van de universiteit.De architect van het gebouw, Teun Koolhaas, niet te verwarren met zijn neef, Rem Koolhaas, heeft aan het Massachusetts Institute of Techology (MIT) gestudeerd op het moment dat de ponskaart veelvuldig gebruikt wordt als middel om informatie op te slaan in de dan opkomende computerindu-strie. Hij laat zich hierdoor inspireren bij het ontwerp van het tandheelkun-

dig instituut. De gevelstukken zijn onregelmatig geplaatst waardoor zij doet denken aan zo’n ponskaart.

Weg uit UtrechtBij de opening van het gebouw in 1975 spreekt de toenmalige staatssecretaris Klein de hoop uit dat het aantal pa-tiënten per tandarts van 3300 naar 2000 in 1985 zal dalen. De tandheelkundige opleiding in Utrecht zal, zo zegt hij dan, daartoe zeker bijdragen. Dat die verhouding zelfs nu nog niet bereikt is (1: 2384) maakt het niet minder wrang dat acht jaar na de opening van de Ponskaart de opleiding tandheelkunde in Utrecht van minister Deetman te horen krijgt dat ze vanwege bezuini-gingen haar deuren moet sluiten. De studenten en hun hoogleraren protes-teren op het Binnenhof en vragen zich af of Deetman wel ooit verstandskiezen heeft gekregen. Zij voeren actie tegen de plannen die voortkomen uit de Operatie Taakverdeling en Concentra-tie (TVC) maar tevergeefs: de minister blijft bij zijn besluit. Het ondenkbare gebeurt: de nieuwste en mooiste tand-

heelkundige opleiding van dat moment wordt opgeheven. Als in 1988 de laatste studenten het pand verlaten, start de universiteit direct met de ver-bouwing om het geschikt te maken voor de faculteiten van biologie en farmacie. Na de meer dan 70 miljoen kostende operatie heet het gebouw voortaan het F.A.F.C. Wentgebouw. Maar snel na ingebruikname blijkt dat het gebouw helemaal niet geschikt is voor andere gebruikers dan tandartsen: de ventilatie klopt niet, de dubbele vloeren die bedoeld zijn voor bedrading en de bekabeling van de tandartsinstal-laties hebben geen functie meer, loze ruimte dus. Terwijl de architect het gebouw in 1975 bij de opening nog stoer en flexibel noemt, is juist het ontbreken van dat laatste de reden om het pand nu af te stoten. Op de plek van de Ponskaart zal straks het RIVM zijn nieuwe huisvesting krijgen. Met de sloop van dit gebouw verdwijnt de laatst zichtbare herinnering aan de subfaculteit tandheelkunde in Utrecht. En eerlijk gezegd.... het doet wel een beetje pijn.

Een kort bestaan met een rijk verleden: De Ponskaart

Utrecht kent een rijke tandheelkundige historie met op de foto in het midden De Ponskaart

22

23

HHet team van tandartsenpraktijk Heemskerk is blij met Agata Gra-bowska. En zij is blij met haar Neder-landse werkplek. ‘Hiermee is een einde gekomen aan drie jaar zoeken’, zegt officemanager Mariska Heems-kerk. ‘De tandarts van wie we de praktijk overnamen, gaf al bij de overname aan te willen minderen en uiteindelijk te willen stoppen met werken. In principe is dit logisch, maar de werkdruk in de praktijk werd hier-door hoog en de wachttijd voor de patiënten werd te lang. We gingen dus op zoek naar een jonge tandarts die in onze praktijk in loondienst wilde werken. En nu zeg ik niet dat onze praktijk de beste of modernste is – hij is beslist kleinschalig – maar we leve-ren behalve goede zorg ook persoon-lijke zorg en dat stellen onze cliënten heel erg op prijs. Wij proberen per-

soonlijke interesse te tonen in onze patiënten door een praatje met ze te maken en de behandelstoel niet met-een in de ligstand te positioneren. We hebben aandacht voor mensen. We stralen rust uit en nemen onze tijd voor ze. En dat waarderen cliënten, dus blijven ze bij onze praktijk. Ook al weten ze dat in de omgeving een grote, moderne tandartsenpraktijk gevestigd is met acht tandartsen, die bijvoorbeeld avondopenstelling heeft. Toch merken we dat onze patiënten-populatie daaraan minder behoefte heeft dan aan onze betrokkenheid.’

Op zoekHeemskerk legde bij bevriende tand-artsen in de regio de vraag neer of zij een jonge collega kenden die een baan zocht. En die meldde zich ook, een leuke, jonge tandarts die zich op ter-mijn met haar partner in een eigen praktijk wilde vestigen. Helaas deed de mogelijkheid hiertoe zich al binnen een jaar voor, en weg was die leuke, jonge tandarts. Zij kende wel een oud-studiegenoot en die had ook wel interesse, maar die bleek zich niet te kunnen voegen in het team. Toen begon de zoektocht. Een advertentie op het prikbord bij de afdeling tand-heelkunde van de Universiteit Nijme-gen leverde nul reacties op, zelfs niet Auteur: Frank van Wijck

Je neemt in de Achterhoek een praktijk over en na verloop van tijd wil de oude tandarts met pensioen. Het aantal patiënten groeit, maar een jonge tandarts die in de Achterhoek wil werken is niet te vinden of snel weer weg. De he-dendaagse reali-teit, merkte tand-artsenpraktijk Heemskerk in Lichtenvoorde. Na drie jaar zoeken bleek een tand-arts uit het buiten-land aantrekken de enige optie.

Tevreden in de Achterhoek

GESTABILISEERDETINFLUORIDE

De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

HELPT OM TANDVLEESPROBLEMEN TE VOORKOMEN EN TE VERMINDEREN

Digitale weergave van het gebied en de ernst van de tandvleesproblemen vóór en na gebruik1

Vóór gebruik:Signifi cante tandvleesproblemen

Na 2 weken:Verbetering van de gezondheid

van het tandvlees

Na 6 weken:Verdere verbetering van de

gezondheid van het tandvlees

ORAL-B® PRO-EXPERT PREMIUM TANDVLEES BESCHERMINGmet baanbrekendegestabiliseerde tinfl uoride technologie

Grotere voordelen voor het tandvlees2

Geen compromis - klinisch bewezen bescherming van de volledige mond3

70% meer tin dan Pro-ExpertMultibescherming

1. Garcia-Godoy CE et al.: Eff ecten van de combinatie van tandpasta, elektrisch poetsen en fl os op tandvleesbloeding. J Dent Res 90 (Spec Iss A): 1313, 2011.

2. in vergelijking met gewone tandpasta. Gerlach RW, Amini P. Gerandomiseerde gecontroleerde test met tandpasta met 0,454 % tinfl uoride voor de behandeling van tandvleesbloeding. Compend Contin Educ Dent 2012; 33 (2): 138-142.

3. Baig et He, Compend Cont Educ Dent 2005; 26 (Supp 1): 4-11.

25

één persoon die belde om meer informatie te krijgen. Hetzelfde lot trof de advertentie die Heemskerk plaatste op de website van de NMT. ‘En toen zaten we echt met de handen in het haar’, zegt Heemskerk. ‘De werkdruk in de praktijk liep op. Op een vakbeurs raakten we in gesprek met het bureau Care-force, dat bemiddelt tussen de vragende partij en zorg-professionals uit het buitenland die in Nederland willen werken. Het contact werd snel gelegd en Careforce le-verde een jonge Duitse tandarts die graag in de praktijk aan de slag wilde. Heemskerk vertelt: ‘Hij had een eigen praktijkje in een dorp die langzaam leegliep. Wij namen hem graag aan en aanvankelijk leek deze stap ook suc-cesvol, maar al snel kwam de vraag van cliënten of zij niet toch weer door de oude tandarts konden worden geholpen. De nieuwe tandarts bood geen uitleg en deed gewoon bij zijn cliënten wat hij dacht dat zij nodig had-den. Bovendien had hij het gevoel echt boven de assi-stenten te staan. Natuurlijk was hij als tandarts eindver-antwoordelijk, maar we werken hier wel in een team.’

Toch reële eisen gesteld

Gelukkig kwam Careforce daarna met Agata Grabowska, de jonge Duits-Poolse tandarts die de praktijk nu in dienst heeft en over wie zowel het team als de patiënten zeer te spreken zijn. Haar kennis van de Nederlandse taal is nog wel een beetje beperkt, wat vooral in de communicatie met kinde-ren in de praktijk wel eens lastig kan zijn. Maar ze leert snel bij en de inwo-ners van de Achterhoek maken niet zo’n punt van deze beperking. ‘Als het nodig is, praten ze gewoon zelf een woordje Duits mee’, zegt Heemskerk. ‘En haar inhoudelijke kennis is goed, het kwaliteitsniveau van de opleiding die zij heeft genoten is zeker vergelijk-baar met het niveau in Nederland. Ze was alleen op sommige punten gewend

Mariska Heemskerk

Nieuw in ons aanbod inCompany cursussen:

In de esthetische zone zijn de ‘white’ en ‘pink’ esthetics erg belangrijk. Veel factoren zijn van invloed. Een analyse voor het opstellen van een behandel strategie is dan ook een ‘must’.Bij het plannen van een behandeling is de positie van de incisale randen het startpunt. Als deze op de juiste positie geplaatst worden in het gezicht en de mond kan worden beoordeeld of de elementen de juiste lengte hebben. Indien deze niet optimaal is wordt beoordeeld hoe dit aan te passen zodat de weke delen in de juiste positie staan. Dit is de sleutel dat succes.

Om dit te bereiken zijn er meerdere behandelopties; orthodontie, kroonverlenging en recessie bedekking. Per situatie kan worden beoordeeld wat de beste optie is. Daarom is begrip van de weke delen essentieel voor de planning van deze situaties.

Nadat de weke delen in de correctie positie staan wordt door middel van tijdelijke voorzieningen deze nog in detail geoptimaliseerd. Meestal wordt een termijn van 4 tot 6 maanden genomen om dit te bereiken. Dit is de genezing- en maturatiefase van de gingiva.

Tevens kan in deze fase ook de esthetiek wat vormgeving en functie betreft worden beoordeeld zodat er een ‘blue-print’ onstaat die gebruikt wordt voor het vervaardigen van de keramische restauraties.

Vervolgens worden de preparaties aangepast aan deze uitgangspositie. Vooraf wordt bepaald welk keramisch materiaal het beste past voor de patient zodat de preparaties hierop worden aangepast.

workshop:

esthetisChe behaNdelplaNNiNg

cursusleider en docent: Martijn Moolenaar (tandarts, prosthodontist/implantoloog)**

tijdsduur: 2 uurindicatie cursusprijs: € 295,- (p.p. bij 10 personen)doelgroep: tandartsen, mondhygiënistenmax. aantal deelnemers: 15

** niet bij ACTA werkzaam

ACTA Dental Education is het nascholings bureau van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam. Van PAOT-cursussen tot symposia, van Quality Practice themadagen tot het QP-vaktijdschrift, u vindt het bij ACTA Dental Eduaction. Kijk op onze website voor meer informatie over onze producten en diensten. Gustav Mahlerlaan 3004 • 1081 LA Amsterdam • T 020 - 5980 308 ade@acta.nl • www.acta-de.nl

speeksel eN moNdgezoNdheid

Speeksel is essentieel voor de mondgezondheid. Door een vergrijzende bevolking en toenemend medicijngebruik zien we steeds vaker patiënten die problemen hebben met de aanmaak van voldoende speeksel, waardoor de mondgezondheid onder druk komt te staan. Het doel van deze cursus is om inzicht te krijgen in de oorzaken en afwijkingen in speeksel en wat dit voor gevolgen heeft voor de gezondheid van de mond. De cursus bestaat uit een theoretisch en praktisch gedeelte. In het praktische gedeelte zult u met uw eigen speeksel enkele eenvoudige tests uitvoeren die u ook in de praktijk kunt gebruiken.

Onderwerpen:- speekselsecretie, hoe werkt dat? - speekselsamenstelling en eigenschappen;- oorzaken van te veel speeksel;- oorzaken van te weinig speeksel;- patiëntengroepen met monddroogte;- preventieve aanpak bij patiënten met monddroogte;- speekselvervangende therapieën.

cursusleiding en docent: Casper Bots (tandarts)docenten: Toon Ligtenbergtijdsduur: 1 dagdeel (middag)indicatie cursusprijs: € 278,- (p.p. bij 8 personen)doelgroep: tandartsen, mondhygiënisten max. aantal deelnemers: 25

crediTs 2

Credits 4

11 ACTA AVD Dentznr22 5april 2.indd 1 05-04-13 09:23

27

met andere materialen te werken, maar daar is met een beetje uitleg natuurlijk makkelijk genoeg uit te komen.’Tandartsenpraktijk Heemskerk is dus na drie jaar zoeken weer op orde. Ligt dat nu aan het feit dat ze zo streng zijn geweest? ‘Dat geloof ik niet’, zegt Heemskerk. ‘We stellen geen onre-delijk hoge eisen aan een tandarts. De belangrijkste eisen zijn dat zo iemand een goed ontwikkeld sociaal vermogen heeft en goede kwaliteit werk levert. Een tandarts moet naar de patiënt kunnen luisteren en aan diens eisen kunnen voldoen. Daarnaast speelt alleen de leeftijd een rol, omdat we een vrij jong team hebben. De tandarts die we zochten, had best iemand mogen zijn die recht van de opleiding kwam. Maar de Ach-terhoek klinkt blijkbaar voor jonge mensen te ver weg.’

TekortHet team van Tandartsenprakijk Heemskerk heeft serieus

nagedacht over de vraag of het na de eerste buitenlandse ervaring nog wel een nieuwe poging moest wagen. Heemskerk legt uit waarom: ‘Op een gegeven moment gaan je cliënten toch zeggen: “O, weer een ander”. Dat speelde beslist mee. Bovendien had die eerste ervaring ons geleerd dat iemand die uit een ander land komt, toch een andere culturele achtergrond kent. Dit kan zich vertalen in hoe hij zich in het team verhoudt en met de cliënten omgaat. Dat zijn belangrijke zaken om rekening mee te houden als je iemand in dienst neemt. Toch zijn we ach-teraf blij dat we het hebben aangedurfd om nog een poging te wagen.’De kern van het probleem waarmee de praktijk te kampen heeft gehad, is volgens Heemskerk tweeledig: ener-zijds een tekort aan nieuwe tandartsen en anderzijds het feit dat steeds meer van de jonge tandartsen vrouwen zijn en een deeltijdcarrière nastreven. ‘Ik weet nog uit mijn eigen opleidingstijd tot mondhygiënist hoe snel die om-slag in deze tak van de zorg gegaan is. In die drie jaar tijd zag ik echt steeds meer jonge vrouwen om mij heen komen. Daarnaast is er natuurlijk het pro-bleem dat de meeste jonge mensen kiezen voor een baan en een leven in de grote steden. Bovendien willen ze – zoals de eerste jonge tandarts die we aannamen – uiteindelijk toch een eigen praktijk in plaats van in loon-dienst werken. Ik denk dat gewoon meer tandartsen moeten worden op-geleid. Niet alleen omdat het buiten de grote steden steeds moeilijker wordt om opvolging te vinden trou-wens. Ook omdat mensen steeds langer hun eigen gebit houden, in veel gevallen zelfs hun hele leven lang. Dit vraagt ook om een leven lang onder-houd. De tandheelkundige zorg is hiermee intensiever aan het worden en dan zijn meer mensen nodig dan voorheen om aan die zorgvraag te kunnen voldoen.’

Ervaring opdoen in NederlandDe Duits-Poolse Agata Grabowska wilde heel graag ervaring

opdoen in het buitenland en wist dat het niet heel moeilijk

was om in Nederland als tandarts aan de slag te komen. ‘Ik

wilde graag full time werken en in deze praktijk kon dat’,

vertelt ze. ‘Ik werk hier sinds oktober 2011 en het bevalt mij

uitstekend. De patiënten accepteren mij goed en de

communicatie in de Nederlandse taal gaat steeds beter.

Natuurlijk is het een voordeel dat de praktijk redelijk dicht

bij de Duitse grens gevestigd is en dat veel mensen dus ook

wel wat Duits kunnen spreken. Ik vind het alleen nog steeds

soms moeilijk om dingen aan kinderen uit te leggen. Ik

denk niet dat tandheelkundige zorg aan kinderen ooit mijn

specialiteit zal worden, niet in Nederland in elk geval.’

Grabowska vindt haar Nederlandse inkomenspositie goed.

‘Het inkomen is hoger dan in Duitsland maar er gaat wel

wat meer belasting af’, zegt ze. ‘Ik werk hier in de praktijk

met omzetverantwoordelijkheid en dat vind ik ook een

goede opzet. Het vraagt wel om goede financiële planning

natuurlijk want als je op vakantie bent verdien je niets, maar

er is meer dan genoeg werk in deze regio.’

Inmiddels is Grabowska ook naar Nederland verhuisd. Ze

woont nu in Winterswijk en verwacht haar carrière in

Nederland te zullen voortzetten. ‘Over de vraag of ik op

termijn een eigen praktijk wil, heb ik nog niet heel erg

nagedacht’, zegt ze. ‘Daarvoor zal ik de taal toch echt beter

moeten kennen dan nu het geval is. In de setting waarin ik

nu werk kan ik terugvallen op collega’s op momenten dat

dit nodig is. Dat is prettig. In ieder geval zal ik niet terugke-

ren naar Duitsland om daar een eigen praktijk op te starten.

De regelgeving is daar zo streng dat je vaak veel meer werk

doet dan je vergoed krijgt.’

29

Prominent

Naam: Rikkert Dings

Geboren: 1991 Ospeldijk

Beroep vader: Docent Citaverdecollege

Beroep moeder: Administratief medewerkster

Woonplaats: Nijmegen

Studie: Tandheelkunde

Universiteit: Nijmegen

Aanvangsjaar studie: 2009

Verwacht jaar van afstuderen: 2015

Lid van studentenvereniging: Nee

Bijbaan: Nee

Sport: Voetbal vorig jaar mee gestopt. Nu alles waar ik

moe van kan worden

Relatie: Nee

Wat wilde je vroeger worden ‘als je later groot was’?Het liefst werd ik profvoetballer, maar ik was altijd wel wijs genoeg om te weten dat ik dat niet zou worden. Toen heb ik het heel lang niet geweten en heb ik van alles geroepen, onder andere meester, dokter, tandarts, striptekenaar en kunstenaar.

En wanneer wist je dat je tandarts wilde worden?Halverwege 6 VWO.

Wat was je tweede studiekeuze, mocht je worden uitgeloot?Psychobiologie in Amsterdam

Had Nijmegen als studiestad je voorkeur? Zo nee, welke stad wel? En hoe bevalt

Grande do Sul, Brazilie. Ik maakte daar een goede persoonlijke en zakelijke ontwik-keling door. Nu ik in het vierde jaar zit, ben ik weer dolgelukkig met mijn studie. De meeste theorie is interessant en vooral het intensieve contact met patiënten vind ik erg leuk. Ik ben erg blij dat ik tandheel-kunde heb gekozen, realiseer ik me dus nu pas, in het vierde jaar.

Je bent dit jaar assessor I van de Tandheel-kundige Faculteitsvereniging Nijmegen. Hoe ziet je actieve loopbaan binnen de vereni-ging eruit? Ik ben ooit begonnen in de Sportcommis-sie en ik ben later bij de Wintersportcom-missie gegaan. Verder heb ik tot twee maal toe heb ik in de Sinterklaascommissie gezeten (daarbij mogen wij docenten en studenten op een ludieke wijze even flink door het slijk halen). Daarna ben ik voor het bestuur gevraagd.

Wat houdt de rol van assessor I in en waarom denk jij dat je voor deze rol ge-vraagd bent? Ik houd me voornamelijk bezig met de boekhouding en de website. De boekhou-ding was eerder een taak van de quaestor, maar in verband met het drukke lustrum is de quaestortaak een beetje verlicht. Ook organiseer ik samen met de quaestor het Praktijkforum voor kennismaking met het bedrijfsleven rondom tandheelkunde voor vijfde- en zesdejaars tandheelkunde en vierdejaars mondzorgkunde. Maar omdat

Nijmegen als studiestad? Nee, ik wilde naar Utrecht. Mijn zussen studeerden daar al en dat leek me de per-fecte stad. Maar Nijmegen is minstens net zo leuk, denk ik nu. Het hebben van goede vrienden om me heen is het belangrijkste.

Hoe bevalt de studie je tot nu toe? Wat valt mee, wat valt tegen? Wat is leuk/minder leuk?Ik vond het eerste jaar ontzettend leuk, maar het tweede en derde jaar werd voor mij een beetje een sleur. Het leek alsmaar hetzelfde met kleine veranderingen. Ik wist dat het erg belangrijke jaren waren, toch vond ik de studie zelf niet zaligmakend. Ik keek vooral uit naar mijn buitenlands-tage aan het eind van het derde jaar. Ik deed deze onderzoeksstage in Pelotas, Rio

In deze rubriek maakt u kennis met prominente of anderszins opmerkelijke studenten tandheelkunde. Rikkert Dings is assessor I van Tandheelkundige Faculteitsvereniging (TFV) Nijmegen. Hij is inmiddels vierdejaarsstudent Tandheelkunde in Nijmegen en is enthousiast over de rol van TFV: ‘De hechte band tussen studenten is er voor een deel dankzij de studievereniging.’

Assessor I der Tandheelkundige Faculteitsvereniging Nijmegen

Rikkert Dings

31

de quaestor vooral contact houdt met sponsoren, regel ik vooral de zaken daar-omheen. Verder doe ik nog wat randzaken zoals promotie van verenigingskleding en activiteiten. Ze hebben me voor deze functie gevraagd denk ik, omdat ik van aanpakken weet en dat ik niet bezwijk onder tijdsdruk.

Welke ambities heb je met betrekking tot je assessor-I-schap? Mijn ambitie met betrekking tot de boekhouding hoef ik denk ik niet uit te leggen, dat moet gewoon nauwkeurig en efficiënt. De website zal onder mijn ver-antwoording worden ontwikkeld, dus ik ga er vanuit dat ik dit goed zal begeleiden. Maar verder zijn het vooral leuke rand-zaken waarvan ik denk dat ik deze kan veranderen, zoals andere verenigings- en lustrumkleding en de spirit binnen het bestuur hoog houden. Verder is mijn mening tijdens de bestuursvergadering denk ik een belangrijk onderdeel, maar dat wordt van elk bestuurslid verwacht.

Wat is tot nu toe het hoogtepunt van je bestuurs-jaar geweest en waar kijk je nog erg naar uit? Tot nu toe vind ik het bestuursjaar vooral fijn om mijn vrije tijd een goede invulling te geven. Van een hoogtepunt kan ik nog niet spreken, maar ik denk dat dat de lustrumweek, vanwege ons vijftig-jarig bestaan, in november zal zijn.

Wat is volgens jou de rol en het belang van de Tandheelkundige Faculteitsvereniging Nijmegen binnen de universiteit? En hoe belangrijk is dit?Ik denk dat het belangrijk is dat studenten tandheelkunde en mondzorgkunde en tandheelkundige bedrijven met elkaar in contact komen. We moeten niet vergeten dat de hechte band die er tussen veel tandheelkundestudenten is, voor een deel te danken is aan onze studieverenging. De studie wordt door de TFV een beetje leuker en later als tandarts zul je ook mak-kelijker contacten maken. Ook vind ik het onderwijs erg belangrijk, de TFV kan namens de studenten zorgen voor een goede input.

Wat zijn je professionele ambities na je afstuderen? Ik denk dat ik eerst maar eens tandarts word, later ga ik nadenken of ik dat beroep de rest van mijn leven wil uitoefenen. Als ik ben afgestudeerd, ben ik 24 jaar oud en heb ik nog erg veel te leren in mijn leven en als tandarts. Dus eerst maar eens zor-gen dat ik leer een goede tandarts te zijn, maar ook dat ik dan weet waar ik gelukkig van word in mijn leven. Ik denk niet dat ik mij voor de rest van mijn leven zal toespitsen op hetzelfde onderdeel binnen de tandheelkunde. Ik ben snel verveeld als ik niet iets nieuws in mijn schoot gewor-pen krijg. Echter, als ik ergens echt goed in wil worden, moet ik dit misschien van me afzetten.

Hoe ziet je persoonlijke en professionele leven er hopelijk uit over tien jaar?Over tien jaar hoop ik vooral heel geluk-kig en tevreden te zijn, misschien een vrouw die me gelukkig maakt te hebben gevonden en een goede tandarts te zijn.

Rikkert Dings

32

BovenkopExtractie van diep gewortelde angstNiet elke patiënt is blij om u te zien. Een deel

van uw patiënten is na-melijk een beetje of zelfs

erg bang voor de tand-arts. Hoe gaat u om met die angstige patiënten?

‘Vraag de patiënt naar zijn persoonlijke gebruiksaanwij-

zing’, zegt prof. dr. Ad de Jongh. Door goed

naar uw patiënt te luisteren, kunt u

bovendien voorko-men dat een pa-tiënt angst gaat

ontwikkelen.

Auteur: Liza Leijenhorst

33

A‘Maak grapjes, wees aardig en kondig aan’

‘Als ik in de stoel van de tandarts lig, is elke spier in mijn lichaam gespannen’, vertelt de 38-jarige Elles. ‘Boren vind ik het ergst. Ik ben bang dat de tandarts zo diep boort dat hij een zenuw raakt. Ik vertrouw de verdoving niet. De minuten in de tandartsstoel lijken daar-door echt uren te duren.’ Zo’n 25 procent van de Nederlanders is bang voor de tandarts en 4 procent heeft zelfs een tandartsfobie, een ex-treme angst. De kans dat u de extreem bange patiënten ontmoet, is klein. Ze komen gewoonweg niet en hebben daardoor vaak een enorme behandel-achterstand.Angst voor de tandarts is heel divers weet bijzonder hoogleraar angst- en gedragsstoornissen Ad de Jongh die inmiddels een indrukwekkende lijst publicaties over het onderwerp op zijn naam heeft staan. ‘De ene patiënt is bang voor de verdoving, de ander voor

het boren of het trekken van een kies, en weer een ander denkt dat de tandarts per ongeluk in zijn tong boort. Wat angstige patiënten met elkaar gemeen hebben, is dat zich in hun hoofd allerlei rampscenario’s voltrekken. Ze denken vooral aan wat er mis kan gaan. Bijvoorbeeld dat er een kies afbreekt of dat de behandeling vreselijk veel pijn zal doen.’

‘Moel open’‘Mijn tandarts was van het niet-lullen-maar-poetsen-type. Hij zei altijd in het lokale dialect: ‘Gooi de moel maar open’. Toen ik zestien was, had ik een heel klein gaatje. Ik vroeg om een verdoving maar dat was volgens hem echt onzinnig. Het boren deed wel degelijk pijn, maar hij vond het aanstellerij. Het geluid van de boor leek steeds harder te klinken. Daarna ging ik altijd met het lood in mijn schoenen naar de tandarts.’Aan de basis van de tandartsangst ligt een nare ervaring. ‘Niemand is met angst voor de tandarts geboren’, zegt De Jongh. Maar niet iedereen kan zich de exacte aanleiding ervan herinneren: ‘Om een angst te ontwikkelen hoef je iets niet zelf meegemaakt te hebben. Het kan ook zijn dat je je angst van anderen – bijvoorbeeld van je ouders – hebt overgenomen, iets op tv hebt gezien, of iets hebt gelezen dat diepe indruk op je heeft gemaakt.’

Hulpeloosheid en schaamteHet ligt voor de hand dat een pijnlijke ervaring de grootste risicofactor is voor het ontstaan van angst. Maar uit onderzoek van de ACTA is gebleken dat niet pijn, maar hulpeloosheid de beste voorspeller is. De Jongh legt uit: ‘Patiënten voelen zich al vrij snel hulpeloos bij de tandarts. Ze liggen met hun mond open en kunnen

Extractie van diep gewortelde angst

34

in feite geen kant uit. Als mensen hulpeloos zijn, gaat hun arousal, hun lichamelijke stressniveau, omhoog. Hoe hoger de arousel, hoe sterker de herinneringen aan die gebeurtenis die ze vervolgens in hun hersenen opslaan. Als je mensen overweldigt terwijl ze in de stoel liggen, kun je ze dus bang maken voor de vol-gende keer, omdat de herinneringen aan de voorgaande akelige behande-ling opnieuw worden geactiveerd.’ Twee andere voorspellende emoties zijn schaamte en misselijkheid. ‘Ook als je misselijk bent sla je nare erva-ringen sneller op. Het conditioneert erg goed. Maar in de tandheelkunde zijn niet zo heel veel situaties waarbij je misselijkheid induceert. Schaamte daarentegen speelt absoluut wel een rol van betekenis in de tandartsen- en mondhygiënistepraktijk. Als je een patiënt bijvoorbeeld duidelijk laat merken dat hij niet goed bezig is met zijn gebitsverzorging, dan kan hij zich in de hoek gezet voelen. Er ontstaat een soort beoordelingsangst. De vol-gende keer dat hij komt, is hij bang

om weer op zijn kop te krijgen. De schaamtegevoelens kunnen bovendien weer gevoelens van hulpeloosheid opwekken.’

GebruiksaanwijzingAngstige patiënten hebben geen waarschuwingsetiket ‘Handle with care’ op hun voorhoofd. De Jongh: ‘Iedereen uit zijn angst op een andere manier. Ze kunnen zelfs heel koel zijn. Het lukt dan ook niet altijd om ze te herkennen.’ Hij adviseert tandartsen om eerst even een geruststellend praatje te maken met de patiënt: ‘Er zijn tandartsen die meteen op de ‘bak met tanden’ duiken. Maar een patiënt is een mens, dus besteed eerst veel aandacht aan het men-

Over Ad de JonghProf. dr. Ad de Jongh (1956) is tandarts en gz-psycholoog en

is als bijzonder hoogleraar angst- en gedragsstoornissen -

vanwege Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT) - verbon-

den aan ACTA. Vanaf 1988 werkte de Jongh als angsttand-

arts in twee gezondheidscentra. Hij is verantwoordelijk voor

onderzoek naar angst- en gedragstoornissen in de tandheel-

kundige setting (onder andere de tandartsfobie), is (co-)

auteur van meer dan 150 publicaties over angststoornissen

en de behandeling ervan (waaronder 6 boeken) en verzorgt

diverse cursussen over het thema in binnen- en buitenland.

Hij is hoofd van de opleiding tot postinitiële masteropleiding

tandarts-angstbegeleiding.

Als psycholoog heeft Ad de Jongh zich met name gespeciali-

seerd in de behandeling van traumagerelateerde angststoor-

nissen, waaronder posttraumatische stress-stoornis (PTSS).

Momenteel is hij naast zijn werkzaamheden bij ACTA sinds

2011 als honorary professor verbonden aan de School of

Health Sciences van Salford University, Manchester (United

Kingdom).

35

selijke deel. De tandarts moet de drempel voor de patiënt verlagen en eventuele angst bespreekbaar maken. Vraag een patiënt eerst eens hoe het met hem gaat en hoe hij denkt over een behandeling. Is een patiënt bang? Vraag hem dan naar zijn gebruiksaan-wijzing. Waar bent u bang voor? Hoe kan ik u het beste behandelen zodat u zich veilig en vertrouwd voelt? Ver-volgens moet je een manier verzinnen om de patiënt controle te geven. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat je

meteen stopt met boren als de patiënt zijn hand opsteekt. Of dat je niet langer dan tien seconden achtereen boort. Doe geen dingen die de patiënt niet wil, zorg dat hij geen nare dingen meemaakt. Maak de behandeling zo plezierig mogelijk; maak grapjes, wees aardig, vertel wat je aan het doen bent, hoe lang het gaat duren. Kondig aan en laat zien welk instrument je gaat pakken enzovoort. Maak de patiënt niet aan het schrikken, want dan worden er emo-tioneel beladen herinneringen aangemaakt. Een patiënt kan er ook van schrikken als je hem op zijn kop geeft. Bijvoorbeeld omdat hij al zo lang niet bij de tandarts is geweest of niet goed gepoetst heeft. Sommige mondhygiënistes kunnen daar ook wat van. Probeer dit

Ad de Jongh

Je nieuwe beste collegaDe nieuwe sterilisator van Miele

Snel. Zeer korte programma’s.

Zeker. Ingebouwde waterbehandeling, voor snelle en

veilige sterilisatieprocessen.

Betrouwbaar. Betrouwbare resultaten en lange levensduur.

Reinigen/DesinfecterenSteriliserenDocumenterenGaranderen

Voor meer informatie: www.miele-professional.nlTelefoon: (0347) 37 88 84

www.miele-professional.nl/dentaalsterilisatie

Medieq is door W&H erkend als service partner. Wij hebben de meestup-to-date kennis in huis voor een preventieve onderhoudsbeurt ofreparatie aan uw Lisa/Lina autoclaaf.

MedieQ biedt u tevens de mogelijkheid om een onderhoudscontact afte sluiten voor uw autoclaaf.

Deze bieden wij aan in 2 vormen:

1: Standaard onderhoudscontract, deze is kosteloos!

2: Vast en zeker onderhoudscontract, hierbij betaald u € 55,- per maand en heeft u garantie op uw autoclaaf zolang het contract loopt.

Kijk voor meer informatie op: www.medieq.nl

S t e l l i n g m o l e n s t ra a t 1 0 0 ,1 3 3 3 C N A l m e r eTe l e f o o n : 0 3 6 - 5 4 9 9 1 7 1

37

“Je kunt afspreken dat je meteen stopt met boren als de patiënt zijn hand opsteekt”

soort dingen op een positieve manier te bespreken en erachter te komen welke belemmeringen er zijn om de poetsinstructies niet op te volgen of lang weg te blijven. Maar geef ze geen “straf ” omdat ze niet hebben gedaan wat jij wilde’.

Angst voorkomenDoor de adviezen van De Jongh op te volgen, wordt een behandeling voor angstige patiënten minder vervelend. Maar zijn tips hebben ook een pre-ventieve werking; u kunt ermee voor-komen dat een lichte angst verergert of dat iemand die nog niet bang is,

alsnog bang wórdt. Kleine gebeurte-nissen kunnen in het hoofd van de patiënt een eigen leven gaan leiden. Zeker als de ideale omstandigheden voor de angst – hulpeloosheid en schaamte – aanwezig zijn: ‘De tandarts belooft de patiënt bijvoorbeeld te stoppen met de behandeling als die zijn hand opsteekt. Als de patiënt vervolgens zijn hand opsteekt, zegt de tandarts: ‘Ja maar nu ben ik er bijna, dus u moet even doorzetten’. Of de patiënt zegt dat de verdoving niet goed werkt en de tandarts antwoordt: ‘Dat kan niet hoor!’ Een goede omgang met bange pa-tiënten heeft ook voor de tandarts een belangrijk voordeel: ‘De patiënt is je dankbaar. Niet omdat zijn tanden weer mooi glimmen, maar omdat hij zo fijn geholpen is. Het is heel fijn als een patiënt tegen je zegt dat hij weer naar de tandarts durft.’

CursusDe Jongh heeft het menselijke aspect altijd leuker gevonden dan het echte tandheelkundige werk. Maar hij realiseert zich dat dat niet voor alle tandartsen geldt. Hij adviseert tandartsen die het moeilijk vinden om met angstige patiën-ten om te gaan een cursus te volgen. ‘Tandartsen die in Amsterdam zijn opgeleid hebben er vrij veel oefening in, maar bij andere universiteiten was er relatief weinig aandacht voor dit onderwerptijdens de opleiding. Als je denkt dat je vaardigheden tekort schieten, dan is het verstandiger om iemand door te verwijzen naar een Centrum voor Bijzon-dere Tandheelkunde.’Voor patiënten die iets aan hun angst willen doen, zijn er verschillende mogelijkheden. De tandarts kan de patiënt verwijzen naar de psycholoog voor gedragstherapie of EMDR-therapie. De Jongh is gespecialiseerd in de laatste. EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Re-processing, een evidence based methode om traumatische gebeurtenissen te verwerken. Hij heeft al vele psychologen opgeleid tot EMDR-therapeut. ‘Bij EMDR gaan we naar de kern van de angst toe. Vervolgens rukken we de hele angst eruit. Het is eigenlijk een vorm van extractie. De meeste patiënten hebben zo’n één tot drie sessies nodig om op deze manier van hun angst af te komen.’

Neutrale herinneringDe Jongh legt uit hoe EMDR in zijn werk gaat: ‘Ik laat patiënten aan de traumatiserende gebeurtenis denken en leid ze vervolgens af. Bijvoorbeeld door met mijn vinger voor hun gezicht op en neer te gaan. In het korte termijn-geheugen is maar weinig ruimte. Je kunt niet tegelijkertijd pianospelen en de tafel van zeventien opzeggen. Door van dit gegeven gebruik te maken slaan de mensen de herin-nering wel weer terug op in het langetermijngeheugen maar zonder de negatieve lading die er eerst bij hoorde. Het gevoel bij de herinnering wordt neutraal. Veel mensen zeggen dat het lijkt alsof de herinnering niet meer dan een plaatje of een foto in een tijdschrift is geworden. Het is net alsof het niet meer over hen gaat.’‘We hadden bij de Stichting Bijzondere Tandheelkunde (SBT) laatst een patiënte die al heel lang niet naar de tand-arts was geweest; haar hele gebit was kapot’, vertelt De Jongh. ‘De laatste behandeling was veertig jaar geleden en was voor haar erg vervelend verlopen. Het was pijnlijk en ze voelde zich vernederd door de tandarts. Ze werd heel emotioneel toen ze eraan terug dacht. Maar aan het einde van een en-kele EMDR-zitting kon ze naar die herinnering kijken zonder dat het haar nog iets deed. Hierdoor was ze in staat om zich te laten behandelen; we konden een prothese aan-meten. En ze voelde zich weer een stuk gelukkiger.‘

38

Auteur: Liza Leijenhorst

Niet een ongunstig cholesterolpro-fiel, maar steriele ontstekingen in de bekleding van de bloedvaten zijn de belangrijkste oorzaak van athe-rosclerose. En het wordt steeds duidelijker dat er een relatie is met een ongezond gebit. En niet alleen door bacteriën in de bloedbaan, zegt cardioloog Roderik Kraaijenhagen.

‘ Rol tandarts bij preventie én interventie hart- en vaatziekten’

‘Er is de laatste jaren ontzettend veel gebeurd in de cardiologie. Ik heb het met mijn patiënten steeds minder over hun cholesterol en steeds vaker over de ontstekingen in de bloedvaten’, vertelt cardioloog Roderik Kraaijenhagen van specialistisch medisch centrum Arte-rium in Amsterdam en directeur van Stichting NipedResearch. De verschui-ving werd in gang gezet door de Amerikaanse Harvard-professor Peter Libby. In 2002 publiceerde hij een artikel in de Scientific American met de titel Atherosclerosis, the New View. Hij schopte daarmee een belangrijk

39

heilig huisje om; de tot dan toe geldende opvatting dat vooral een te hoog cholesterol atherosclerose veroorzaakt, was volgens Libby niet meer houdbaar. Niet cholesterol, maar steriele ontstekingen in de bekleding van de bloedva-ten (het endotheel) bleken de belangrijkste oorzaak van atherosclerose en daarmee van hart- en vaatziekten. In 2004 definieerden onderzoekers in Straatsburg vervolgens de moleculaire mechanismen achter het proces. Daarna volgden meer onderzoeken, zoals de Prime-studie in het AMC en de internationale Jupiter-studie.

Endotheel disfunctieDoor de vele onderzoeken geeft het endotheel steeds meer van zijn geheimen prijs. Kraaijenhagen: ‘Inmiddels is duidelijk dat het endotheel een orgaan is dat allerlei hor-

monen en stoffen afscheidt. Het is qua oppervlakte een paar voetbalvelden groot. Het endotheel kan de diameter van de bloedvaten per seconde verwijden of vernauwen, afhankelijk van de energiebehoefte in het verzorgde vaat-gebied. De belangrijkste stof die het endotheel aanmaakt is stikstofoxide (NO). Het zorgt voor relaxatie van de vaatwand en dus voor vasodilatatie. Daarnaast remt het de vorming van bloedstolsels en maakt het macrofagen las-tiger om zich te hechten aan de vaatwand. Dat laatste is belangrijk in de strijd tegen atherosclerose. In feite zorgt het endotheel ervoor dat de bloedvaten goed functioneren.’

SchadeNet als andere organen kan het endotheel ook disfunctione-ren en daardoor allerlei problemen veroorzaken. Cardiologen

Roderik Kraaijenhagen

40

noemen het fenomeen endotheel dis-functie. Kraaijenhagen: ‘Schade aan het endotheel ontstaat meestal door ste-riele ontstekingen in het endotheel. Ontstoken en beschadigd endotheel kan minder NO afscheiden. Bovendien reageert het bloedvat er ook slechter op. Daardoor gaat de vaatwand zich samen-knijpen en dat verhoogt de bloeddruk. Vervolgens ontstaat er een vicieuze cirkel. Want door hypertensie raakt het endotheel weer sneller beschadigd. Er ontstaan ook makkelijker bloedstolsels door de beschadigingen in het endotheel en de vaatwand. Ontstaat zo’n stolsel in een klein bloedvat als de kransvaten, dan kan het helemaal dicht komen te zitten en ontstaan gezondheidsklachten, bij-voorbeeld een hartinfarct.’

Cholesterol minder relevantDoor de ontdekkingen over het en-dotheel is de rol van het cholesterol in een ander daglicht komen te staan. Immers, als er geen ontstekingen zijn in het endotheel, blijkt het choleste-rol weinig schade te berokkenen. ‘Hoe hoger het cholesterol, hoe eerder er plaquevorming in de vaten ontstaat. Althans, dat dachten we vroeger’, zegt Kraaijenhagen. ‘Maar we weten nu dat het cholesterol niet zomaar in de vaatwand terecht komt. Er zijn ma-crofagen voor nodig die pas in actie komen als er een ontsteking is. De macrofagen trekken de vaatwand in en nemen daarbij cholesterol mee. Dat zorgt voor verdikking van de vaatwand. Is er eenmaal sprake van atherosclerose, dan gaat het endotheel nog verder disfunctioneren. Er ont-staat – net als bij hoge bloeddruk – een vicieuze cirkel. Kortom, als je de ontstekingen in het endotheel kunt voorkomen of goed kunt afremmen, dan is het cholesterolgehalte in het bloed minder relevant.’

OorzakenDe belangrijkste oorzaken van endo-theel disfunctie zijn hypertensie (scha-

de door shear stress), roken, overgewicht (vooral abdominaal vet), diabetes, slaapapneu en chronische ontstekingen. ‘Als een patiënt ergens in het lichaam een ontsteking heeft, kan dat de ontsteking van het endotheel verergeren. De macro-fagen die de ontsteking in kwestie te lijf gaan, gaan door de bloedvaten naar hun eindbestemming toe. Maar zien ze onderweg kleine ontstekingen in het endotheel, dan gaan ze daar ook aan de bak. Vervolgens trekken ze het cholesterol mee de vaatwand in’, legt Kraaijenhagen uit. De nieuwe inzichten hebben ervoor gezorgd dat de ge-sprekken in de spreekkamer van de cardioloog veranderd zijn: ‘Ik heb het veel minder over het cholesterol, en veel meer over de ontstekingen in het endotheel. Daarnaast is er een verschuiving in de cardiologie van ingrijpen bij een event naar preventie van een event. We kijken niet meer puur naar het hart, het is veel breder geworden. Hartre-validatie wordt steeds relevanter geacht, dus bewegen en in beweging blijven, niet roken, overgewicht tegengaan, stress verminderen, et cetera.’

TandartsBovendien maakt Kraaijenhagen in de spreekkamer veel ‘reclame’ voor de tandarts. ‘Het verband tussen hart- en vaatziekten en bacteriën in de mond die in de bloedbaan terecht kunnen komen, is bekend. Dat is uiteraard het geval bij klepafwijkingen en de kans op endocarditis. Chronische ontstekingen in de mond, zoals parodontitis, peridontitis en wortelabcessen, kunnen echter ook zónder bacteriën in de bloedbaan de ontsteking van het endotheel verergeren. Dit komt door de witte bloedcellen die door de bloedvaten naar de ontsteking in de mond reizen en door een verhoogde concentratie van ontstekingseiwitten die sluimerende ontstekingen kunnen activeren. Ook weten we dat PAI-1 in grotere hoeveelheden aanwezig is bij patiënten met ernstige parodontitis. Het eiwit regelt de afbraak van bloedstolsels. Ik denk dat we naar een situatie toegaan dat een patiënt na een hartinfarct niet

Preventie van endotheel disfunctie•Sporten

•Gezondgewicht(weinigbuikvet)

•Nietroken

•Chronischeontstekingenvoorkomen/behandelen.Die

chronischeontstekingenzittenvaakindemond.Daarom

isdehalfjaarlijksecontrolebijdetandartsessentieel.

•Gezondeten.Antioxidantenzorgenindirectvooreenhoog

NO-gehalte.Purechocolade,rodevruchtenenrodewijn

zijndaardoorgoedvoorhetendotheelenhelpenhart-en

vaatziektenvoorkomen.

Met deze formule kunt uhet biofilm management

van uw patiënten nogaanzienlijk verbeteren.

Eucalyptol Methyl Salicylate

Menthol

Thymol

12_JJNL_4355_Listerine Professionals AD FINAL_hol_215x297.indd 1 29/10/12 15:29

alleen met vijf pillen naar huis gaat, maar ook met een advies om naar de tandarts te gaan ter controle op chronische ontstekingen. Gewoon als secundaire preventie. Hoewel be-paalde verbanden tussen de mond-gezondheid en hart- en vaatziekten nog onduidelijk zijn, verwacht ik dat de tandarts niet alleen op het gebied

van preventie, maar ook op het vlak van interventie een grotere rol zal krijgen. Ik heb bijvoorbeeld al een paar patiënten gehad met boezemfi-brilleren. Deze patiënten bleken een wortelabces te hebben. Na behande-ling door de tandarts was niet alleen het abces verdwenen, maar waren ook de hartkloppingen over. Ik besef heel goed dat dit een ‘N=1-uitspraak’ is, daarom zou meer onderzoek op dit gebied prachtig zijn. Hoe groot de invloed van ontstekingen in de mond op het ontstaan van hart- en vaat-ziekten bij de totale bevolking is, weten we namelijk nog niet.’

Hoewel veel nog onduidelijk is, heeft Kraaijenhagen al wel een advies voor de tandartsen: ‘Let bij patiënten met hart- en vaatziekten extra scherp op het tandvlees en ontstekingen. Het is juist voor die groep ook belangrijk dat ze goed poetsadvies krijgen. Maar aan de primaire preventiekant is er voor de tandartsen eveneens een belangrijke rol weggelegd. Een gezond gebit om de kans op hart- en vaatziekten te verkleinen. Dat is een para-digmaverschuiving.‘

Nieuwe behandelmethodenKraaijenhagen verwacht de komende jaren een ‘explosie’ van nieuwe behandelmethoden. ‘Mensen die een hartinfarct hebben gehad maar prima cholesterolwaarden hebben, krijgen nog steeds statines. De moderne statines verlagen namelijk niet alleen het cholesterol, ze hebben ook een endotheel stabiliserend effect. Maar er komen ook andere behandelingen aan. Er worden al stents gemaakt die de gunstige effecten van het endotheel nabootsen. Ze hebben bijvoorbeeld antistollingsmedicatie of werken tegen de ontstekingen. Er zijn ook stents die ervoor zorgen dat ze sneller met endotheel bekleed worden. Ik verwacht ook nieuwe medicijnen die op bepaalde proinflammatoire factoren in het endotheel aangrijpen, zoals MPC-1 (mo-nocyte chemoattractant protein) en MIF (macrophage-migration inhibitory factor) en NO (stikstofoxide). We komen ook steeds meer terug van dotterbehandelingen puur omdat er een vernauwing is. Als er geen ischemie is, blijven we er liever van af. Vroeger werd er veel eerder gedotterd of een stent geplaatst, maar nu willen we het biologische proces in de vaatwand zo min mogelijk be-schadigen en het het endotheel zo goed mogelijk in staat stellen om zijn normale werk te doen. We zijn er nog niet, maar er wordt veel over nagedacht.’

“Let bij patiënten met hart- en vaatziekten extra scherp op het tandvlees en ontstekingen”

42

Een gezondere mond?Poets en bestrijd biofilm met LISTERINE®!

* Sharma N, Charles CH, Lynch MC, et al. Adjunctive benefit of an essential oil-containing mouthrince in reducing plaque and gingivitis in patients who brush and floss regularly: a six-month study. J Am Dent Assoc. 2004; 135(4):496-504

** Stoeken, Pareskevas, van der Weijden; Journal of Periodontology. July 2007, 87: 1218-1228

Biofilm bedreigt de mondgezondheid.

Ook met grondig poetsen en interdentaal reinigen, bereiken uw patiënten slechts 25% van het mondoppervlak. Plaque-bacteriën (biofilm) zitten echter verspreid over de hele mond: ze zullen snel opnieuw de dentale vlakken bevolken en kunnen in een later stadium gingivitis en/of parodontitis veroorzaken.

LISTERINE® met 4 essentiële oliën: de unieke formule voor een optimaal biofilm-management.

Poetsen en interdentaal reinigen blijven uiteraard essentieel. Maar daarnaast bereikt LISTERINE® ook de rest van mond. En geen enkele andere mondspoeling voor dagelijks gebruik bestrijdt biofilm beter dan LISTERINE®. De unieke formule met vier essentiële oliën dringt door de beschermende matrix van de biofilm heen en helpt de celstructuur van de schadelijke micro-organismen te vernietigen.

Wetenschappelijk bewezen: doeltreffend én veilig voor dagelijkse preventie.

LISTERINE® is de meest onderzochte mondspoeling ter wereld. Het resultaat op plaque en gingivitis is uitvoerig wetenschappelijk aangetoond**. Het dagelijks gebruik van LISTERINE® is doeltreffend, veilig en veroorzaakt geen onevenwicht in de mondflora.** Uw advies om thuis LISTERINE® te gebruiken kan de mondgezondheid van uw patiënten aanzienlijk ten goede komen!

Wil u LISTERINE® alvast zelf uitproberen? Bel onze hotline op 00800 260 260 00!(gratis - enkel via vast toestel)

56,3% extra tandplakreductie door LISTERINE® vs tandenpoetsen alleen*

Tand

plak

indi

cato

r

0

10

20

30

40

50

Poetsen + flossen Poetsen + flossen + spoelen met LISTERINE®

Significante verminderingvan tandplak na 6 maanden

P<0,001

-9,3%

-56,3%

Eucalyptol Methyl Salicylate

Menthol

Thymol

VOOR EEN TOTALE MONDHYGIËNE

12_JJNL_4355_Listerine Professionals AD FINAL_hol_215x297.indd 2 29/10/12 15:29

• Kleinschalig(max6personen).• TechniekdoormiddelvanverticalecondensatiemethodemetwarmeguttaperchaenPro-taper.

• Evidence-basedprocedurehelderuitgelegd.• Metgebruikvanstate-of-the-arttechnieken.• Uniekewerkomgevingmetéénopééncoaching.• IederekamervollediguitgerustmetZeissmicroscoop.

Tweedaagse hands-on seminar Endodontie te Amstelveen

Tandartsenpraktijk H.J. van Mill

Data2013:8-9febr./19-20april/30-31aug./22-23nov.Locatie:Parmentierlaan76ateAmstelveenPrijs:1250,-Website:www.hjvanmill.nl•E-mail:hjvanmill@xs4all.nl•Telefoon:020-6416566

Goedegebuure tandtechniek houdt tandheelkunde betaalbaar en maakt begroten gemakkelijk ! Kijk op onze website www.goedegebuure.nl of bel Paul Goedegebuure: 0318-632908

45

Het kostprijsonderzoek is in volle gang en namens de ANT heb ik zitting in de klankbordgroep, een eliteclub van vertegenwoordigers van alle betrokken partijen zoals de mondzorgkoepels, maar ook de Consumentenbond, de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) en Zorgverzekeraars Nederland. Wij mogen het gehele onderzoek kritisch begeleiden en ervoor zorgen dat de belangen van onze achterban niet ondergesneeuwd raken onder de politieke waan van de dag. Ik noem dat een mis-sion impossible maar dan zonder Tom Cruise. ‘Als u deze opdracht aanvaardt, bent u gehouden aan absolute geheim-houdingsplicht. Alle stukken van deze klankbordgroep zullen zichzelf automatisch vernietigen en mocht u de spelregels schenden, dan zullen wij ervoor zorgen dat u nooit bestaan heeft’. Dat wordt dus een uitdagende klus om u op de hoogte te houden van iets wat niet mag bestaan. Mission impossible dus. We komen daar op terug.

Ongezouten kritiekIn de laatste Dentz is een aantal van die betrokken partijen uit de klankbordgroep aan het woord gekomen. NMT, ANT, Achmea, en ook de NPCF bij monde van mevrouw Wilna

Wind. Haar bijdrage heeft het nodige stof doen opwaaien vanwege de ongezouten kritiek en gepeperde uitspraken richting de mondzorg en met name richting de tandartsen.Voor zover u dat niet bekend is: Wilna Wind heeft een achtergrond bij de vakbond en is gewend aan gespierde taal. Dat komt soms over als van dik hout zaagt men plan-ken, zeker bij de meer fijnbesnaarde en genuanceerde tandartsen onder ons. Mag zij dan zo maar alles beweren en stellen en bovendien in een tandartsenblad? Ik persoon-lijk vind van wel, mits binnen de grenzen van betamelijk-heid. Dat heeft enerzijds te maken met vrijheid van me-ningsuiting. Wij als ANT zijn voor vrije marktwerking en een zo beperkt mogelijk overheidsingrijpen. Daar hoort wat ons betreft ook een vrij verkeer van ideeën bij. Maar, belangrijker nog is het voor ons allen te realiseren dat dit de politieke realiteit is. De NPCF is deelnemer aan de klankbordgroep en onderhoudt uitstekende contacten met de Nederlandse Zorgautoriteit, de Zorgverzekeraars Nederland en politiek Den Haag. De vraag daarmee is niet of Wilna Wind gelijk heeft met haar uitspraken, maar de vraag is of de NPCF zo over tandartsen denkt en van haar invloed gebruik zal maken om uitkomsten – ook van het

TegenWind

48Lastige zaken

50Gedraagt uw waarnemer zich als ondernemer?

57Vraag en aanbod

62ANT Service­pagina

Ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen • Onder redactie van de ANT • communicatie@ant-online.nl

’tANTwoord

Wilfred Kniese, penningmeester en vicevoorzitter ANT

• Twee-in-één–koudevulsystemen voorwortelkanalen

• Expansie–Geentijdsverslindende condensatienoodzakelijk

• Adhesieaanguttaperchapuntenen dedentinewand

Expansie ontmoet Adhesie.

De nieuwe GuttaFlow®-generatie.

Endodontische, katoenen en hygiënische producten

GuttaFlow® 2

sales.nl@coltene.com|www.coltene.com

0014

84

NIEUW!NUOOKV

ER-

KRIJGBAARIN

SPUIT

Vervolg van pagina 45

kostprijsonderzoek – mede te beïnvloeden. Struisvogelpo-litiek helpt dan niet, open confrontatie en discussie wel.

OnafhankelijkheidNu wordt de NPCF verweten dat zij gefinancierd wordt door de zorgverzekeraars en dus een verborgen agenda moet hebben die tegen de belangen van de mondzorgver-leners ingaat. Feit is inderdaad dat de overheid de subsi-diekraan heeft dichtgedraaid en organisaties als de NPCF andere bronnen moeten aanboren om in leven te blijven. Maar het is ook een publiek geheim dat NPCF geld ontvangt van verzekeraars, Wilna Wind is daar zeer open over. En we kunnen ervan overtuigd zijn dat de NPCF niet de enige organisatie is die zich mag verheugen in de gunsten van de verzekeraars. Overigens is dit ook de reden dat ANT zich altijd verre van subsidies heeft gehouden. Niet voor niets luidt de uitdrukking ‘wiens brood men eet, wiens

woord men spreekt’; en ANT wil volstrekte onafhankelijk-heid aan haar leden blijven garanderen.We dagen Wilna Wind wel uit; ook met open vizier. Want wij vinden wel dat de NPCF moet tonen dat ze kritisch en onafhankelijk kan blijven naar alle partijen toe. Haar ach-terban wordt gevormd door zestien miljoen consumenten en die belangen moet zij verdedigen. Dat zijn dezelfde consumenten die door onze tandartsen bediend worden. We weten allemaal dat de premies van de aanvullende tandartsverzekeringen wederom fors zijn gestegen met een steeds verder gereduceerd prestatieniveau. En de tarieven van de tandartsen zijn weer terug naar af. Welk belang van de consumenten wordt hiermee gediend? Als de NPCF binnenkort ook met een kritische visie en stellingname komt rond dit thema, dan is Wilna Wind van harte welkom haar mening over de mondzorg ongezouten naar buiten te blijven brengen. Ook via Dentz.

• Twee-in-één–koudevulsystemen voorwortelkanalen

• Expansie–Geentijdsverslindende condensatienoodzakelijk

• Adhesieaanguttaperchapuntenen dedentinewand

Expansie ontmoet Adhesie.

De nieuwe GuttaFlow®-generatie.

Endodontische, katoenen en hygiënische producten

GuttaFlow® 2

sales.nl@coltene.com|www.coltene.com

0014

84

NIEUW!NUOOKV

ER-

KRIJGBAARIN

SPUIT

Klasse A microscoop met de volgende mogelijkheden• LED verlichting• Diafragma in de lichtbundel• Groot focusbereik van 40 mm• Kantelbaar binoculair van 0 tot 210°• Volledig vrij te bewegen d.m.v. balanskoppelingen• Vario-Objectief met instelbare werkafstand 200-400 mm• IMPORTEUR KARL KAPS NEDERLAND EN BELGIE

Wij zijn een groothandel in tandheelkundige apparatuur, gespecialiseerd in hetinrichten van tandheelkundige praktijken, het leveren van Karl Kapsoperatie-behandel-microscopen en Pelton & Crane behandelapparatuur, www.pelton.netDe producten die wij leveren zijn van betrouwbare merken. U vindt door heel Nederlandhonderden luchtgestuurde units die wij met plezier hebben geïnstalleerd.Ook de Karl Kaps microscopen vindt u door het hele land; als u er eenmaal één heeftaangeschaft, wilt u hem nooit meer missen.Wij hebben verschillende uitvoeringen Karl Kaps microscopen tot onze beschikking die gedurende tweeweken op proef/demo staan in praktijken door heel Nederland, zodat u in uw eigenpraktijk kunt ervaren wat de microscoop voor u kan betekenen.

DOOR PROFESSIONALSVOOR PROFESSIONALS

®

WWW.ZEELTE.NL

Met een Karl Kaps microscoop komt U weer in Uw Element!!

Bel voor gratis proefplaatsing!

Graag zenden wij U uitgebreide documentatie over de Karl Kaps Microscopen en de behandelapparatuur van Pelton & Crane

Zeelte Dental Equipment – Industrieweg 5 Vollenhove – Telefoon 0527-241782 – @: info@zeelte.nl

®

Pelton & Crane behandelapparatuur

Pelton & Crane behandel-apparatuur is luchtgestuurd, service-vriendelijk met lage onderhoudskosten en geeft weinig tot geen storingen. De top 2 apparatuur, onder tandartsen, in Amerika! Een belangrijk criterium is het door kunnen blijven werken met de apparatuur, omdat niet op elke hoek van de straat een Dental Depot zit. Pelton & Crane heeft een uitgebreid programma met mogelijkheden, zoals zweep units, hangende slangen en rijdbare carts.

Graag geven wij u persoonlijk advies betreffende de mogelijkheden bij u in de praktijk!

Voor persoonlijk advies kunt u contact opnemen met Githa den Boer en Klaas-Jan Zeelte, Showroom, Industrieweg 5, 8325 DA Vollenhove Tel: 0527-241782 • info@zeelte.nl • www.zeelte.nl • www.pelton.net

Dentz1 Zeelte.indd 4 27-02-13 11:38

advertentie

48

Ik heb gehoord dat de rechter onlangs een klacht over onvoldoende voorlichting gegrond heeft verklaard om-dat uit het patiëntdossier niet bleek dat de tandarts de patiënt wél had geïnformeerd. Hoe ver moet ik gaan met informeren en noteren?

Informed consent en de vastlegging hiervan; gezien de toename in klachten en claims van patiënten een onderwerp dat in de praktijk meer aandacht zou mogen krijgen.Grondslag voor de eis dat een patiënt ingestemd moet hebben met behandeling is het zelfbeschikkingsrecht; één van de grondrechten van de mens, een randvoorwaarde voor geneeskundige behandeling en daarom in het gezond-heidsrecht een belangrijk uitgangspunt.Een patiënt kan alleen zijn toestemming voor een behan-deling geven als hij voldoende is geïnformeerd. Als ach-teraf blijkt dat de patiënt onvoldoende informatie heeft gekregen, wordt ervan uitgegaan dat er nooit informed consent is geweest. Zelfs als de patiënt voor toestemming heeft getekend.

Plicht tot informerenIn artikel 445 van de Wet op de Geneeskundige Behan-delingsovereenkomst (WGBO) is vastgelegd dat de patiënt geïnformeerd moet worden over aard en doel, gevolgen en risico’s van de behandeling die voor de patiënt van belang zijn, het redelijkerwijs te verwachten resultaat en alternatieve behandelingen als die er zijn.

Hoeveel informatie u de patiënt moet geven hangt af van de situatie. Voor wat betreft risico’s zult u in ieder geval moeten wijzen op normale, voorzienbare en regelmatig voorkomende complicaties. Voor de minder vaak voorko-mende complicaties geldt dat naarmate de complicatie ernstiger is, er eerder een plicht tot informeren wordt verondersteld. Zeldzame complicaties vallen buiten de normale informatieplicht.Bij onvermijdbare, acute behandelingen is de informatie-plicht beperkter, terwijl voor behandelingen met een vooral esthetisch karakter er een verzwaarde informatie-plicht geldt. Wijst u uw patiënt, die een grote amalgaam-restauratie graag door composiet vervangen ziet – ‘omdat grijs zo lelijk is’, er dus op dat deze behandeling in som-mige gevallen de noodzaak van een endodontische behan-deling/wortelkanaalbehandeling triggert. Uw patiënt moet bewust kunnen kiezen voor behandeling. Of daar bewust van afzien.

HandvattenJuridisch wordt informed consent relevant als de patiënt in een procedure stelt dat hij een andere keuze zou hebben gemaakt als hij beter was geïnformeerd. Aan u zal dan gevraagd worden om het behandeldossier te overleggen. Het dossier wordt immers gezien als de vastlegging van onder andere alle communicatie en kan gebruikt worden om het medisch handelen achteraf te toetsen. Aantekenin-gen over uw informatievoorziening aan patiënt zijn dus

Lastige zaken

In deze nieuwe rubriek komen vragen aan bod van tandartsen over onderwerpen die kun-nen leiden tot een conflict. Waar loopt u als tandarts tegen aan? Met welke dilemma’s komt u in aanraking? Het gaat om praktische vragen waarin onderwerpen als professio-naliteit, ethiek, kwaliteit en recht aan bod komen. Uw vragen worden beantwoord door mr. Gabrielle Swinkels, voorzitter van de ANT-Klachtencommissie, drs. Christiane Scheijmans, orthodontist en bestuurslid ANT en Rob Maaswinkel, ANT-directeur.

49

raadzaam. Hoe uitvoerig moeten aantekeningen zijn? De wet zegt hier niets over en voldoende jurisprudentie is er evenmin. Duidelijk is dat summiere aantekeningen be-perkte bewijskracht geven. Een vast beleid ter zake het meegeven van informatiebrochures over de behandeling en een verwijzing hiernaar in het dossier, kan echter de aanvulling geven die aannemelijk maakt dat voldoende informatie werd gegeven. Een concreet antwoord op uw vraag is er niet. Ik hoop met bovenstaande enige handvatten te hebben gegeven. Be-langrijk is om een praktische, werkbare uitwerking te vinden voor vastlegging van de vele momenten van infor-matie naar en toestemming van de patiënt. Dát er meer

vastgelegd moet worden dan er in de meeste praktijken nu gebeurt staat voor mij als een paal boven water.

mr. Gabrielle Swinkels, voorzitter van de ANT-Klachten-commissie

Heeft u een prangende vraag waar u graag antwoord op wilt, stuur dan een e-mail naar communicatie@ant-online.nl. Uw vraag zal – indien geschikt voor gebruik in deze rubriek – anoniem worden behandeld.

50

Kees Kaptein en Marlies Mellema

Waarneming komt voor in medische beroepen. De reden is gelegen in een tijdelijke afwezigheid bijvoorbeeld wegens ziekte. Bij waarneming kan zich (ondanks de eigen medi-sche verantwoordelijkheid van de waarnemer) een gezags-verhouding voordoen tot de praktijkhouder, waardoor het risico bestaat dat de overeenkomst van opdracht tussen de tandarts en de waarnemend tandarts wordt gezien als een arbeidsovereenkomst en alsnog loonbelasting moet worden afgedragen. Hoe kunt u dit voorkomen?

Werknemer of opdrachtnemer?Wanneer is er sprake van een dienstbetrekking? Conform de definitie van artikel 7:610 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is er sprake van een dienstverband als:�� er (persoonlijke) arbeid wordt verricht;�� tegen loon;�� er een gezagsverhouding is;�� de arbeid gedurende zekere tijd wordt verricht.

Arbeid die in dienstbetrekking wordt verricht, leidt van rechtswege tot verzekering voor de werknemersverzeke-ringen en de Zorgverzekeringswet (Zvw). De werkgever moet over het loon in dienstbetrekking loonheffingen inhouden en afdragen. Arbeid die in dienstbetrekking wordt verricht, geeft bovendien ontslagbescherming aan

de werknemer. Het is daarom voor beide contractspartijen van belang duidelijkheid te hebben over de aard van de arbeidsrelatie. (Is er wel of geen dienstbetrekking?). Voor een deel is de onduidelijkheid over de inhouding en afdracht van loonheffing weggenomen door de introductie van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), die wordt afgege-ven op grond van artikel 3.156 van de Wet inkomstenbe-lasting door de Belastingdienst. Beschikt uw waarnemer over een VAR-wuo (winst uit onderneming), dan wel een VAR-dga (directeur-grootaan-deelhouder), dan hoeft u geen loonbelasting en premies werknemersverzekeringen in te houden. De waarnemer is voor arbeidsrelaties waarin de VAR-wuo wordt gebruikt niet verzekerd voor de werknemersverzekeringen en kan dus ook geen uitkering claimen. Geheel safe bent u echter niet. In lid 2 van artikel 3.156 is namelijk opgenomen, dat zodra de feitelijke omstandigheden afwijken van de door de belastingplichtige gepresenteerde omstandigheden op basis waarvan de beschikking is verleend, de belasting-plichtige dit meldt aan de inspecteur.Het VAR-traject geeft derhalve geen expliciet uitsluitsel over de vraag of in een specifieke arbeidsrelatie sprake is van een dienstbetrekking. Dit hangt af van de feitelijke omstandigheden.

Gedraagt uw waarnemer zich als ondernemer?

Welke garanties geeft de VAR-wuo

Met de VAR-WUO in de hand acht menig praktijkhouder zich ‘safe’ als het gaat om na-heffingen in de sfeer van de loonbelasting. Voorwaarde is echter wel dat de waarnemer zich gedraagt als ondernemer en niet als werknemer. Let op of uw overeenkomst van opdracht voldoet aan de kenmerken voor de zelfstandige waarneming en of uw waar-nemer zich ook gedraagt als ondernemer.

51

De rechtsgevolgen van de VAR treden in wanneer aan de volgende voorwaarden is voldaan:�� de werkzaamheden worden verricht binnen de geldigheidsduur van de verklaring;�� de werkzaamheden komen overeen met de omschrijving van de werkzaamheden op de VAR;�� de verklaring wordt getoond aan de opdrachtgever die een kopie van de verklaring in zijn administratie bewaart;�� de opdrachtgever moet de identiteit van de opdrachtnemer vaststellen aan de hand van een geldig identiteitsbewijs (geen rijbewijs) en een kopie van dit identiteitsbewijs bij zijn admi-nistratie bewaren (Wet op de identificatieplicht).

WaarneemovereenkomstOndanks het beschikken over een VAR-wuo kan derhalve achteraf alsnog getoetst worden of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of van een overeenkomst van op-dracht, met alle consequenties van dien.Om te beoordelen of de overeenkomst kwalificeert als ar-beidsovereenkomst, kijkt de rechter naar de kennelijke be-doeling van partijen bij het aangaan van de overeenkomst (wat stond partijen voor ogen bij het aangaan van de over-eenkomst), en naar de wijze waarop partijen feitelijk uitvoe-ring hebben gegeven en aldus daaraan inhoud hebben ge-geven. Daarbij is niet één enkel kenmerk beslissend, maar

Winst uit onderne-ming (VAR-winst).

Er hoeven geen loonheffingen op de beloning te worden ingehou-den.Opdrachtnemer is niet verzekerd voor de werknemersver-zekeringen en kan geen aanspraak maken op een uitkering

De opdrachtgever hoeft geen loonheffingen in te houden en af te dragen.

De opdrachtgever moet de identiteit van de opdrachtnemer vaststellen en kopieën van het identiteitsbewijs en de getoonde verklaring bij zijn admini-stratie bewaren.Indien de werkzaamheden overeenkomen met de werkzaamheden zoals op de verklaring staan vermeld en worden verricht gedurende de geldigheid van de verklaring, blijft een herbeoordeling van het verleden achterwege.

Indien de werkzaamheden overeenkomen met de werkzaamheden zoals op de verklaring staan vermeld en worden verricht gedurende de geldigheid van de verklaring, blijft een herbeoordeling van het verleden achterwege.

52

moeten de verschillende rechtsgevolgen die partijen aan hun verhouding hebben verbonden in hun onderling verband worden bezien. De feitelijke situatie is dus beslissend.Om een goede waarneemovereenkomst – die kwalificeert als een overeenkomst van opdracht – af te sluiten, is het derhalve ten eerste van belang om over een VAR-wuo te beschikken en ten tweede om bij het opstellen van de overeenkomst en het uitvoering geven aan de overeenkomst, ervoor te zorgen dat de overeenkomst niet voldoet aan de definitie van een arbeidsovereenkomst.

Persoonlijke arbeidIndien de opdrachtnemer zich vrijelijk kan laten vervangen bij de uitoefening van zijn werkzaamheden, is er geen plicht

om de arbeid persoonlijk te verrichten en is niet voldaan aan een van de vereisten voor een privaatrechtelijke dienst-betrekking. Zorg er derhalve voor dat in de overeenkomst staat dat de waarnemer zich vrijelijk mag laten vervangen, bijvoorbeeld tijdens ziekte en vakantie, en maak dat ook mogelijk in de feitelijke uitvoering van de overeenkomst.

LoonZowel de werknemer als de opdrachtnemer ontvangen een beloning voor hun arbeid. Om ervoor te zorgen dat de overeenkomst kwalificeert als overeenkomst van opdracht, is het van belang dat de waarnemer facturen aan de prak-tijkhouder zendt, waarin de door hem/haar verrichtte werkzaamheden worden gedeclareerd. Alleen de feitelijke

53

werkzaamheden kunnen worden gefactureerd, met an-dere woorden de waarnemer wordt niet doorbetaald tijdens ziekte of vakantie. Bovendien is het van belang dat de waarnemer debiteu-renrisico draagt. Dat is namelijk een belangrijk kenmerk van ondernemen. Als een debiteur niet betaalt, dan moet de waarnemer dat zelf in de portemonnee voelen. Zorg er bovendien voor dat de waarnemer een eigen beroepsaan-sprakelijkheidsverzekering heeft afgesloten.

GezagsuitoefeningEen gezagsverhouding is aanwezig wanneer de opdracht-gever het recht heeft aanwijzingen te geven met betrekking tot de inhoud van de werkzaamheden en de wijze van uitvoering daarvan; en wanneer degene die de arbeid heeft verricht gehouden is die aanwijzingen op te volgen. Of er sprake is van een gezagsverhouding of niet, hangt af van de omstandigheden van het geval. Het criterium is zeer interpretabel, waardoor er veel jurisprudentie over is. In principe gaat het erom dat de opdrachtnemer zijn werk-zaamheden naar eigen inzicht en kunde kan verrichten. Ook in het geval van waarneming zal gedurende een vooraf overeengekomen tijd werkzaamheden worden ver-richt. Bij een overeenkomst van opdracht staat het over-eengekomen resultaat voorop, terwijl bij een arbeidsover-eenkomst de nadruk ligt op het leveren van een bepaalde inspanning van de werknemer.

PraktijkvoorbeeldHoe heeft de rechter geoordeeld over de positie van de waarnemend tandarts ? Een aantal keren is de positie van de tandarts-waarnemer in procedures getoetst.

Waarnemers niet in loondienst bij tandarts-BV/ geen navordering mogelijk bij de waarnemers, 24 augustus 2007, HofDe tandarts met een tandartspraktijk volgt een vervolgop-leiding en maakt daarom gebruik van waarnemers.Overwegingen: 1. zelfstandig waarnemer 2. zelfstandig verzekerd tegen beroepsaansprakelijkheid 3. meerdere opdrachtgevers 4. geen sprake van een verplichting tot het persoonlijk

verrichten van arbeidConclusie: Geen naheffing: Inspecteur kon tegendeel niet bewijzen.

Praktijkwaarnemers ondanks zelfstandigheidsverklaring in dienst bij tandarts, 30 augustus 2007, CRvBEen tandarts heeft praktijkwaarnemers werkzaamheden laten verrichten in haar tandartspraktijk. Beiden waren

werkzaam op basis van een overeenkomst van praktijk-waarneming en beschikten (althans een deel van de peri-ode waarin gewerkt is) over een zelfstandigheidsverklaring.Overwegingen : 1 De tandarts behoudt het gezag waar het gaat om de

wijze van administreren en agenderen. 2 De behandelingstijden en controlefrequentie die de

tandarts hanteert worden aangehouden .3 De werkzaamheden moeten onder naam en op risico en

rekening van de tandarts worden uitgevoerd zodat zij verantwoordelijk moet worden gehouden voor de kwa-liteit en voortgang van het werk.

4. Ook worden gesprekken gevoerd over de kwaliteit en de voortgang van de werkzaamheden, en worden de werk-zaamheden geëvalueerd tijdens intercollegiaal overleg. Hieruit kan worden geconcludeerd dat er een gezags-verhouding aanwezig is.

Conclusie: Wel naheffing: De rechtbank merkt op dat ei-seres niet betwist dat betrokkenen binnen een omlijnd organisatorisch en administratief kader moesten werken.

Zelfstandig handelende tandartsen zijn in dienstbetrek-king zodat terecht loonbelasting is nageheven, 5 augus-tus 2011, Rechtbank Haarlem (LJN: BR 6241)BV met een tandartspraktijk. De praktijk bestaat voor ongeveer 75 procent uit patiënten die voor een spoedbe-handeling komen. De overige 25 procent bestaat uit vaste patiënten. In de praktijk werken vier tandartsen. Twee van de tandartsen werken ook in een andere praktijk. Twee tandartsen hebben een VAR-wuo, één tandarts heeft een VAR-overige werkzaamheden.Overwegingen:1. De dagelijkse leiding van de praktijk ligt in handen van

de bestuurders van de BV, alle ondernemingsbeslissingen worden door hen genomen.

2. De investeringen in de praktijk komen voor rekening en risico van de BV.

3. De werkzaamheden van de tandartsen zijn de wezen-lijke opbrengstgenererende activiteiten van BV.

4. De tandartsen lopen nauwelijks of geen debiteurenrisico. 5. De BV betaalt aan de tandartsen een vergoeding voor

de behandelingen.6. De tandartsen gebruiken het instrumentarium en de

praktijkruimtes van de BV. 7. De tandartsen werken langdurig in de praktijk.8. Het staat de tandartsen niet vrij om zelf voor vervanging

door een niet in de praktijk werkzame tandarts te zorgen.9. Ook is aannemelijk geworden dat de tandartsen verplicht

zijn hun werkzaamheden persoonlijk te verrichten. In het rooster is steeds aangegeven wanneer zij aanwezig zijn.

10. Gelet op de werkzaamheden van de tandartsen en hun

®

zitten.nlAmazone met rug Jumper BalanceMedical 6321

• Ergonomie specialisten• Breed assortiment• Nederlands fabricaat

Goede zit, altijd fi t

financieel consult voor de (startende) tandarts

telefoon: (0318) 544 044 - www.sibbing.nl

PraktijkvestiGinG

financiële PlanninG

assurantiën

Sibbing & Wateler is een onafhankelijk financieel adviesbureau, gespecialiseerd in de praktijkbegeleiding van vrije medische beroepsbeoefenaren, waaronder tandartsen. Wij bieden u een gevarieerd dienstenpakket voor al uw financiële zaken, nu en in de toekomst. Speciaal voor u als (startende) tandarts heeft Sibbing & Wateler een praktijkgericht boek geschreven. U kunt een gratis exemplaar bestellen via onze website www.sibbing.nl.

Gratis Praktijk-Gericht boek

PRAKTIJKBEGELEIDING

INTERIM MANAGEMENT

TRAINING

www.roovos.nl www.roodent.nl 020-3306184

ROODENT™ HYGIËNEPROTOCOL

een eigen hygiëneprotocol in een paar muisklikken

voldoet aan de WIP-richtlijnen

vraag de gratis demo aan

InstallatieschijfWindowsMac OSX

Leest u voor installatie de achterzijde van hetCD hoesje.

© Roovos Organisatieontwikkeling

Deze CD mag niet worden gedupliceerd.

www.roodent.nl info@roodent.nl

Hygiëneprotocol voor de tandartspraktijk

Een gebruikersvriendelijk programma waarmee de tandarts(assistente) een verantwoord

hygiëneprotocol maakt.

De Tandarts aan de Leiding

teamtrainingen op maat:

communicatie

samenwerken

omgaan met lastig gedrag

Cursussen

• Compact tafelmodel• Geschikt voor prakti jken t/m 4 behandelkamers• 2 typen: Basic en Injecti on• Mogelijkheid tot spoelen van hand- en hoekstukken• Touchpad bediening• Verloop proces conti nu zichtbaar• Opslag protocollen en uitlezen via usb aansluiti ng• Diverse prakti sche accessoires leverbaar• Werking conform DIN EN normen (93 °C)• Zeer scherp geprijsd• Meer informati e op www.algold.nl

Informeer naar de introducti e aanbieding

COMPACTE THERMODESINFECTOR

Algold dental tel.: 0341- 42 33 85Overveld 11G fax: 0341- 43 22 02 Postbus 1018 info@algold.nl 3840 BA Harderwijk www.algold.nl

ZekerheidStandaardisati e

KwaliteitDuits fabricaat

De HD450 van IC-Medical

kwalificaties daarvoor behoeft de BV niet (voortdurend) van haar gezag gebruik te maken maar blijft de gezags-verhouding wel aanwezig.

Conclusie: wel naheffing. Echter deze zaak ging door naar het Hof Amsterdam: Het Hof oordeelde dat er geen sprake is van een dienstbetrekking, waardoor geen na-heffing plaats kon vinden. 31 januari 2013 (LJN BZ 0443)Het betreft dezelfde casus als die van 5 augustus 2011 voor de Rechtbank Haarlem.1. De wil van partijen was er niet op gericht om een dienst-

betrekking aan te gaan.2. Tandartsen beschikten over een VAR-wuo, één over een

VAR-row (resultaat uit overige werkzaamheden).3. De tandartsen hebben zelf een arbeidsongeschiktheids-

verzekering afgesloten. 4. De tandartsen hebben geen recht op loondoorbetaling

bij ziekte en vakantie. 5. Debiteurenrisico lag bij de tandarts.Het Hof overweegt dat de omstandigheid dat de wil van partijen niet gericht was op een arbeidsovereenkomst geen doorslaggevende betekenis toekomt. Beslissend zijn de werkelijk tussen de betrokkenen bestaande wederzijdse rechten en verplichtingen. Het is aan de inspecteur om feiten en omstandigheden te stellen en bij betwisting door belanghebbende aannemelijk te maken, die het oordeel rechtvaardigen dat de wederzijdse rechten en verplichtin-gen de rechtsverhoudingen – in weerwil van de bedoeling van de betrokkenen – kwalificeren als privaatrechtelijke dienstbetrekkingen. Het hof concludeert dat het in de onderneming van be-langhebbende geëxploiteerde bedrijf slechts bestaat uit het faciliteren van tandartsen bij hun beroepsuitoefening. Belanghebbende schept in haar onderneming de randvoor-waarden waarbinnen de tandartsen naar eigen inzicht hun beroep kunnen uitoefenen. De werkafspraken beperken op geen enkele wijze de vrijheid van de tandartsen bij de behandeling van patiënten en laten de grote mate van vrij-heid van de tandartsen in hun relatie tot belanghebbende waarin zij een onafhankelijke en zelfstandige positie be-kleedden, in stand.De inspecteur slaagt er niet in om aannemelijk te maken dat de wederzijdse rechten en verplichtingen tot gevolg hebben dat de rechtsverhoudingen – in weerwil van de bedoeling van de betrokkenen – kwalificeren als privaat-rechtelijke dienstbetrekkingenConclusie: Geen naheffing

ConcluderendZorg ervoor dat uw waarnemer altijd beschikt over een VAR-wuo. Zorg er tevens voor dat aan alle vereisten voor de VAR-wuo wordt voldaan. De VAR-wuo is niet heilig.

In principe bent u door de VAR-wuo niet meer verplicht loonheffing en premies werknemersverzekering in te hou-den voor de waarnemer. Om er zeker van te zijn dat niet achteraf nog geconstateerd wordt dat de overeenkomst alsnog als arbeidsovereenkomst kwalificeert, is van belang dat uit de feitelijke uitvoering blijkt dat partijen niet alleen beogen een overeenkomst van opdracht aan te gaan, maar dat de feitelijke uitvoering er ook naar is. De waarnemer hoeft de werkzaamheden niet zelf te verrichten, maar mag zich laten vervangen. De waarnemer kan de werkzaamheden naar eigen inzicht verrichten en de waarnemer draagt zelf het risico in het geval van arbeidsongeschiktheid, beroepsaansprakelijkheid en uiteraard het debiteurenrisico. Mocht u desondanks door de belastingdienst worden aangesproken voor naheffing loonbelasting en premies werknemersverzekeringen, dan raad ik u aan bezwaar te maken tegen de beslissing. Het is de belastinginspecteur die moet stellen en bewijzen dat de overeenkomst kwali-ficeert als een dienstbetrekking. Als u aan voornoemde voorwaarden heeft voldaan, zal dit voor de belastingdienst nog niet zo makkelijk zijn.

AdVieS ANT‘De ANT heeft voor haar leden inmiddels de model-overeenkomst van opdracht (VAR-wuo) geactualiseerd op basis van de meest recente juridische uitspraken. In aanvulling op dit artikel adviseren wij u verder om als ZZP-er ook een zelfstandige klachtenregeling te nemen (dus niet via uw opdrachtgever als onderdeel van een klachtenregeling voor instellingen). Dat kan door lid te worden van de ANT.’ Rob Maaswinkel, directeur ANT

GerAAdpLeeGde broNNeNWet IB, beleidsregels beoordeling dienstbetrekking, jurisprudentie.Deze informatie is met de meeste zorgvuldigheid samengesteld. Er wordt echter geen aansprakelijkheid aanvaard voor de mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in dit artikel opgenomen informatie.

AuTeurSKees Kaptein, AA/CB, accountant en belastingadviseur, is werkzaam bij Denva Accountants & Adviseurs te Lisse.Marlies Mellema, advocaat arbeidsrecht, is werkzaam bij Mellema Advocaten te Haarlem.

Bekijk Glasionomeer Technologie met

een FRISSE BLIK

GC EUROPE N.V.Head Office Tel. +32.16.74.10.00 info@gceurope.com http://www.gceurope.com GC BENELUX B.V Tel.+31.30.630.85.00 info@benelux.gceurope.com http://benelux.gceurope.com

EQUIA zorgt voor onvergelijkbare esthetiek, dankzij haar unieke translucentie en uitmuntende kleur overeen-komst*. Dit zijn slechts enkele sterke punten van EQUIA. Ontdek meer over de nieuwe dimensie in restauratieve tandheelkunde op www.gceurope.com

*Data zijn beschikbaar

143583-GC-ADV-EQUIA-90x267-NL.indd 1 30/08/12 15:38

W&H Benelux BVBAReepkenslei 44B-2550 Kontich, Belgiumt +32 (0)475 51 63 63 f +32 (0)3 844 61 31office.benelux@wh.com wh.com

Ongeacht welke unit of aandrijving u gebruikt, de

nieuwe Alegra LED+ turbines en hoekstukken

schitteren met hun eigen lichtvoeding. De sleutel?

Een ingebouwde generator. Het voordeel? Ultieme

LED technologie voor perfect daglicht, exceptionele

weergave van de natuurlijke kleuren,

ongeëvenaard contrast. Geen enkel

ander LED systeem benadert dit

bij een vergelijking. De Alegra

LED+ serie: nu verkrijgbaar bij uw

dental depot.

LED’s beindependent!

Alegra-turbine-LED+_Dentz_92x75_NL_Layout 1 17.12.2010 17:12 Seite 1

57

Vraag & aanbodPeRSONeeL GeVRAAGd

ALKMAAR Wij zijn z.s.m. op zoek naar een tandarts voor de woensdag. Affiniteit met kinderen is belang-rijk en het liefst enige jaren ervaring. Dit alles i.v.m. zwangerschap en minder willen werken. Vanaf augustus gaat het verlof in en hebben wij tijdens de verlofperiode iemand nodig voor 4 dagen p/w van maandag t/m donderdag (aug 2013- december 2013). Na december 2013 kan diegene bij ons blijven werken op de woensdag en een tweede dag in overleg. A.van der Beek (praktijkmanager). Kijk voor verdere info op www.praktijkdehoef.nlReactie: info@praktijkdehoef.nl/ 072-5200088

ALMEREVoor onze praktijk in Almere met 5 behandel kamers zoeken wij een algemeen practicus/tandarts die beschikbaar is voor 2 dagen per week op de maandag of dinsdag en de vrijdag. De praktijk is modern ingericht, voldoet aan de laatste wet- en regelgeving en kent een fijn team aan collega’sUw profiel:• Een afgeronde opleiding Tandheelkunde,• BIG geregistreerd,• Spreekt de Nederlandse taal• Voelt zich aangesproken door ons concept, • Is professioneel, representatief, mens- en kwaliteit gericht • Communicatief en sociaal vaardigWij bieden:• Een prettige werkomgeving, waar u uw vak

tot in de puntjes kunt verfijnen.• Een goed lopende, moderne en groeiende

praktijk met veel patiënten en een goede naam, • Ruime kennis en ervaring, kennisuitwisseling

en opleiding • Fijne collega’s, • Een compleet zorgpakket, goede assistentie en een perfect georganiseerde back-office, waardoor u zich kunt concentreren op kwali-tatieve zorg, uw patiënten en op ontwikkeling van het team • Werken op VAR-WUOInlichtingenVoor aanvullende informatie kun je contact opne-men met Martijn Sitsen op +31(0)6-10818280 of mailen naar m.sitsen@dentalclinics.nl

AMERSFOORT/UTRECHTWelke lieve, maar doortastende assistente wil met ons een nieuwe tandartspraktijk opbouwen?Wij bieden per direct 8 uur, met mogelijkheid tot uitbreiding naar een fulltime dienstverband.

Wil jij met ons zorgen voor goede tandheelkun-dige zorg? Reageer dan op onderstaand e-mail adres of bel 06-42124574.Reactie: info@tandenzo.nl

AMSTERDAMWij zoeken ter uitbreiding van ons team een balie/stoelassistente voor 4 dagen in Amsterdam. We vragen:- flexibele en collegiale instelling- positieve en vriendelijke inslag- stressbestendigheid en nauwkeurigheid Uiteraard is het bij ons van belang dat je het leuk vindt om met mensen om te gaan. Ervaring is niet vereist.Assistentes in opleiding kunnen ook reageren.Lijkt dit je wat?Voor meer informatie kunt u ons bereiken op telefoonnummer 020-618 38 76 Sollicitatiebrief en C.V. kunt u mailen naar ttandarts@yahoo.nl

AMSTERDAMVoor onze verwijspraktijk in Amsterdam zijn wij op zoek naar een ervaren orthodontist die op meerdere kamers wil werken. We bieden naast de reguliere orthodontie ook linguale beugels aan (o.a. Incognito) en werken we o.a. met Invisalign.Behalve de orthodontist werken er bij ons 2 im-plantologen, een algemeen tandarts, een endodon-toloog, een gnatholoog, een cosmetische tandarts, mondhygiënistes en preventie assistentes. Kijk voor meer informatie op www.tcijburg.nl

BEMMELVoor onze verwijspraktijk voor implantologie zijn wij op zoek naar een tandarts-prothetist voor het maken van voornamelijk uitneembare suprastructuren op implantaten.Gezien het gevraagde kwaliteits niveau gaat de voorkeur uit naar een MFP BCT tandarts of een tandarts met veel ervaring in de prothetiek. Het betreft een functie voor een a twee dagen in de week. Aanvaarding: in overleg.U werkt in een moderne praktijk met 4 behan-delkamers in een team met een implantoloog, een tandarts-Agnio kaakchirurgie, een mond-zorgkundige en een aantal (preventie)assistentes.De praktijk is voorzien van CBCT.Voor inlichtingen kunt u een mail sturen naar jules@tandartscox.nl of bellen met implantoloog Jules Cox 06-22443654

BEMMELVoor onze Praktijk voor mondzorg Cox in Bem-mel zoeken wij een enthousiaste ervaren tandartsassistent(e) voor 5 ochtenden in de week.

Wil je meer dan assisteren aan de stoel? Wil je werken met een implantoloog en 11 collega’s?Wil je je vooral richten op chirurgie?Reageer dan op onze advertentie.Wij bieden uitstekende arbeidsvoorwaarden en een leuke sfeer.-minimaal 1 jaar werkervaring.-affiniteit met implantologie en chirurgie.-zelfstandig en in teamverband kunnen werken.Reactie: info@tandartscox.nl

BAARNPraktijk Molenweg is een dynamische praktijk tandheelkunde en mondhygiëne in Baarn.Per augustus 2013 hebben wij er een behandelka-mer bij.Ben jij tandarts en wil je ons team komen ver-sterken?Ga naar www.praktijkmolenwegbaarn.nlen mail je motivatie en CV naar Reactie: yvette@praktijkmolenwegbaarn.nl

BRASSCHAAT (B)Ervaren mondhygiëniste gezocht voor een jong en modern groepspraktijk te Brasschaat, België.Reacties o.v.v. nummer MV-29-13059

DEN HAAGMondhygiënist nieuwe stijl voor 2 dagen in de week(mondzorgkundige) gezocht voor algemeen tandartspraktijk in Den Haag. Ben je proactief en communicatief sterk... aarzel niet. E-mail je CV en sollicitatie! (Waarneming ook mogelijk) Reacties o.v.v. nummer MV-10-13058 naar service@ant-online.nl

DEN HAAGVoor onze nieuw op te richten tandartsenprak-tijk in Den Haag zijn we op zoek naar tandartsen, mondhygiënisten en ondersteunend personeel. Mocht u geïnteresseerd zijn, neem dan contact met mij op via e.yarikan@yahoo.com.

DEN HAAGTandartsassistent gezochtVoor een kleine groepspraktijk in Den Haag zijn wij op zoek naar een gemotiveerde en vriendeli-jke allround tandarts assistente voor 4 dagen in de week.De praktijk is goed bereikbaar met openbaar vervoer en je kunt gratis parkeren.Ook kandidaten die minder dan 4 dagen kunnen, mogen reageren.Contactpersoon: kortstamj@yahoo.nl

ICX Implants · 1796 BE De Koog · Boodtlaan 10Tel.: 0222 - 76 90 11 · www.icx-implants.nl · info@icx-implants.nl

optimale genezing

uitstekende testresultaten

universele abutments

eenvoudig in gebruik

aantrekkelijke startaanbieding

...kegeld ichtheid door precis ie ...

aantrekkelijke startaanbieding

NATUURLIJK ICX

AZ_icx_implants_88x127_2012.indd 1 26.09.12 18:16

De Hammen 265371 MK RavensteinTel: 0486-41 21 20

Mail: info@larixdc.nlWeb: www.larixdc.nl

Onderdeel van Sirona

IntraOs DG

• Dé oplossing voor solo• En bitewing opnamen• Gebruiksvriendelijk• De helderste beelden• Lage dosis stralingen

Nú in prijs verlaagd!€ 2.095 excl. BTW maar incl. rechthoekig diafragma

PantOS DG XP

• Volledig digitale panora-mische beelden

• Helder en scherpe beelden• Drie positionerings laserbun-

dels, biteblock en kinsteun• De perfecte imaging

Vanaf € 17.990 excl. BTW

PantOS DG Plus

• Digitale cephalometrische en panoramische röntgen

• Verwijderbare digitale sensor• Compact en zeer gebruiks-

vriendelijk• Drie positionerings laserbundels• Comfortabel voor de patiënt • Kwalitatief betere beelden

Vanaf € 28.950 excl. BTW

Dental equipment – Praktijkinrichting Onderhoud – Snelle service

Larix Dentz2.indd 2 15-04-13 15:33

59

Vraag & aanbodEMMENWij zoeken in verband met zwangerschapsver-vanging een enthousiaste mondhygiëniste. Per direct voor de vrijdagen en vanaf 28 juli 4 dagen waaronder de vrijdag tot en met 1 no-vember 2013. Bent u: - HBO Mondzorgkunde opgeleid - Minimaal 1 jaar werkervaring - in de aangegeven periode beschikbaar - communicatief vaardig - kwaliteit en patiëntgericht Neem dan contact op voor meer informatie met Martijn Sitsen: 06-10818280.

GRONINGENVoor onze praktijk met twee behandelkamers zoeken wij een algemeen practicus/tandarts die beschikbaar is voor 3-4 dagen per week op dinsdag tot en met vrijdag.De praktijk is modern ingericht, voldoet aan de laatste wet- en regelgeving en kent een fijn team aan collega’sFunctie eisen Uw profiel:• Een afgeronde opleiding Tandheelkunde,• BIG geregistreerd,• Spreekt de Nederlandse taal• Voelt zich aangesproken door ons concept, • Is professioneel, representatief, mens- en

kwaliteit gericht • Communicatief en sociaal vaardigAanbodWij bieden:• Een prettige werkomgeving, waar u uw vak

tot in de puntjes kunt verfijnen.• Een goed lopende, moderne en groeiende

praktijk met veel patiënten en een goede naam,

• Ruime kennis en ervaring, kennisuitwisseling en opleiding

• Fijne collega’s, • Een compleet zorgpakket, goede assistentie

en een perfect georganiseerde back-office, waardoor u zich kunt concentreren op kwalitatieve zorg, uw patiënten en op ontwik-keling van het team

• Werken op VAR-WUOInlichtingenVoor aanvullende informatie kun je contact opne-men met Martijn Sitsen op +31(0)6-10818280 of mailen naar m.sitsen@dentalclinics.nl

HEEMSKERKTandartsassistente gezocht. Wegens uitbreiding hebben wij personeel-stekort! Wij zijn op zoek naar een allround-

tandartsassistente. Eventueel preventieassistente. Voor de donderdag en de vrijdag. Heb je inter-esse? Stuur dan je cv en sollicitatiebrief naar info@mijntandats.com

HEERHUGOWAARDWie zijn wij:Een middelgrote tandartsenpraktijk te Heerhu-gowaard waarin alle facetten van de preventieve, curatieve en esthetische tandheelkunde zijn verenigd. Ons enthousiaste team bestaat uit vier tandartsen, vier mondhygiënistes en twee preventieassis-tenten. Zij worden ondersteund door tandartsas-sistenten, baliemedewerkers en administratief medewerkers. Daarnaast is er een tandprotheti-cus en een implantoloog verbonden aan de praktijk.Wie zoeken wij:Wij zoeken een enthousiaste en gedreven tand-arts (m/v) die ons team wil komen versterken voor 3 tot 5 dagen per week. Uw profiel:• een afgeronde opleiding Tandheelkunde• BIG-registratie• bij voorkeur minimaal drie jaar werkervaring• communicatief en beheerst de Nederlandse taal• professioneel en representatiefWat bieden wij:• een moderne en goed uitgerust praktijk voorzien

van geavanceerde apparatuur (8 behandelkamers, 10 stoelen en een tandtechnisch laboratorium)

• goed opgeleide en gedreven tandartsassistentes• een prettige werkomgeving• werken op basis van een aantrekkelijke staffel• samenwerkingsvorm in overleg te bepalenReacties o.v.v. nummer TV-17-13058 naar ser-vice@ant-online.nl

HEERLENVoor onze praktijk in Heerlen zoeken wij een nieuwe collega voor de functie van mondhy-giëniste voor 2 dagen per week Uw profiel: • Een afgeronde opleiding Mondhygiëne/Mond-

zorgkunde HBO • Heeft relevante werkervaring (grote pré) • Voelt zich aangesproken door ons concept • Is professioneel, representatief, mens- en kwalit-

eit gericht • Communicatief en sociaal vaardig Aanbod• We bieden een prettige werkomgeving, waar u

uw specialisme tot in de puntjes kunt verfijnen.• Een goed lopende, moderne en groeiende

praktijk met veel patiënten en een goede naam, • Ruime kennis en ervaring,

• Kennisuitwisseling en opleiding,• Fijne collega’s,• Compleet zorgpakket, • Goede assistentie en een perfect georganiseerde

backoffice, waardoor u zich kunt concentreren op kwalitatieve zorg, uw patiënten en op ontwik-keling van uw werkzaamheden.

• Het salaris dat wordt geboden is uitstekend InlichtingenVoor aanvullende informatie kun je contact opne-men met Martijn Sitsen op 31(0)6-10818280 of mailen naar m.sitsen@dentalclinics.nl

HOOFDDORPPreventieassistente gevraagd voor Tandartsen-praktijk HoofddorpModerne tandartsenpraktijk zoekt o.a. wegens capaciteitsuitbreiding een ervaren preventieas-sistente voor 2-4 dagen per week. Het spreekt voor zich dat je alle ins en outs van het assisteren onder de knie hebt en affiniteit hebt met computers. Deze baan vraagt veel van je flexibiliteit en stress-bestendigheid, maar biedt je dan ook veel afwis-seling en groeimogelijkheden. De afwisseling van zelfstandig en in teamverband werken spreekt je aan. Je bent stressbestendig, collegiaal en hebt mini-maal 2 jaar werkervaring in de tandheelkunde. Ervaring met Simplex is een pre.Kandidaten die zich herkennen in het profiel, nodigen wij van harte uit om te solliciteren! Interesse? Uw sollicitatie kunt u sturen naar:Tandartsenpraktijk Hoofddorp T.a.v. Mevr. B.M. van de Poll Nieuweweg 61, 2132 CM Hoofddorp. Email: b.vdpoll@tphoofddorp.nl

HOOFDDORPModerne tandartsenpraktijk in Hoofddorp zoekt wegens capaciteitsuitbreiding een ervaren tand-arts (2 dagen per week, ma en woe). Wij zijn centraal gehuisvest in een modern bedrijfspand met 6 moderne behandelkamers, aparte röntgen-kamer, moderne sterilisatie en een prettige wachtruimte.Mondhygiëniste en stoelassistentie aanwezig Interesse? Uw sollicitatie kunt u sturen naar:Tandartsenpraktijk Hoofddorp T.a.v. Mevr. B.M. van de Poll Nieuweweg 61, 2132 CM Hoofddorp.Email: b.vdpoll@tphoofddorp.nl / www.tphoofd-dorp.nl

LIESHOUTWij zijn op zoek naar een enthousiaste collega, waarmee we samen met het team kunnen bou-wen aan de mondzorg in Lieshout. Na jaren van

60

Vraag & aanbodsamenwerking is een collega met pensioen. Tandartsenpraktijk Lieshout is een gezellige dorpspraktijk met een vernieuwende ambitie. De praktijk zal zich in de komende jaren mod-erniseren waardoor er ook ruimte is voor spe-cialisatie. Inbreng van vernieuwende ideeën is welkom. Lieshout ligt ongeveer 15 min van Eindhoven, 25 minuten van ‘s-Hertogenbosch en 45 minuten van Nijmegen. U kunt uw reactie sturen naar vacature@tandartslieshout.nl t.a.v. Karien Rijpkema. Lars Movig Tandarts

MAASTRICHTVoor onze praktijk in Maastricht hebben wij plaats voor een tandarts, algemene praktijk op de woensdag en donderdag. U bent:• Een BIG geregistreerde tandartsU hebt:• enkele jaren ervaring bij voorkeur U spreekt: • vloeiend Nederlands U verwacht: • moderne praktijk met goede equipment • fijn team collega’s • een goed georganiseerde back-office zodat u

zich volledig kunt richten op de tandheelkun-dige zorg.

Meer informatie: Martijn Sitsen 06-10818280 Reactie: m.sitsen@dentalclinics.nl

OVERIJSSELWij zoeken een geregistreerde orthodontist die beschikbaar is voor 2 dagen per week.De praktijk is zeer modern ingericht, voldoet aan de laatste wet- en regelgeving en kent een fijn team aan collega’s.Uw profiel:• Een afgeronde opleiding Tandheelkunde,• Afgeronde opleiding Orthodontie• BIG geregistreerd,• Inschrijving in het specialistenregister • Spreekt de Nederlandse taal • Voelt zich aangesproken door ons concept, • Is professioneel, representatief, mens- en kwalit-

eit gericht • Communicatief en sociaal vaardigAanbod• Een prettige werkomgeving, waar u uw vak tot

in de puntjes kunt verfijnen.• Een goed lopende, moderne en groeiende

praktijk met veel patiënten en een goede naam, • Ruime kennis en ervaring, kennisuitwisseling

en opleiding • Fijne collega’s, • Een compleet zorgpakket, goede assistentie en

een perfect georganiseerde backoffice, waardoor

u zich kunt concentreren op kwalitatieve zorg, uw patiënten en op ontwikkeling van het team

• Werken op VAR-WUOInlichtingenVoor aanvullende informatie kun je contact opne-men met Martijn Sitsen op +31(0)6-10818280 of mailen naar m.sitsen@dentalclinics.nl

NOORD HOLLANDGezocht mondhygiënist voor 2 dagen in de week, dagen in overleg. Moderne groepspraktijk met verschillende differentiaties. Reacties o.v.v. nummer MV-10-13058 naar service@ant-online.nl

ROTTERDAMVoor een praktijk in de regio Rotterdam zijn wij op zoek naar een ervaren tandarts. De praktijk biedt een moderne kamer te HUUR aan en zorgt voor personeel, materialen, röntgen, computer met software Esquise en andere faciliteiten.Reactie: 06-21667895

UTRECHTVoor onze praktijk in het gezellige centrum van Utrecht zoeken wij een endodontoloog als col-lega voor om te beginnen een dag per week. Naast Implantologie willen wij onze specialisatie uitbreiden. Alle benodigdheden al aanwezig.Reacties o.v.v. nummer TV-35-13058 naar service@ant-online.nl

UTRECHTVoor de periode augustus t/m januari 2014 ben ik op zoek naar een waarnemer voor mijn zelf-standige mondhygiëniste praktijk. Het betreft een waarneming voor 3 à 4 dagen. Per juni is er de mogelijkheid om een dag in de week te werken. Na de waarneming beidt ik een vaste dag aan in de week om te werken. Een VAR-WUO verklar-ing is een vereiste.Reacties o.v.v. nummer WV-35-13063 naar ser-vice@ant-online.nl

UTRECHTTandarts gezocht voor nieuw op te starten prak-tijk in Utrecht.Implantoloog, preventieassistente, tandprotheti-ci en tandtechnisch laboratorium op locatie aanwezig.Reacties o.v.v. nummer TV-35-13071 naar ser-vice@ant-online.nl

ZOETERMEERWij zijn per direct opzoek naar een tandarts voor 2 à 3 dagen in de week. Wij hebben twee praktijken gevestigd in het hartje van Zoeter-meer. Wij hebben inmiddels een grote patiënt-en bestand opgebouwd. Wij werken op dit moment met 2 tandartsen,3 tandartsassistentes en zijn momenteel ook opzoek naar een mond-hygiëniste. wij zijn opzoek naar een tandarts die enthousiast en gemotiveerd is, en graag ons team wilt komen versterken.Bent u geïnteresseerd, neemt u dan contact op met ons.Tandartspraktijk KadosBordeauxstraat 502711 CJ Zoetermeer(079) 343 22 33Reactie: info@tandartspraktijkkados.nl

WATERINGENVoor onze moderne gezinspraktijk in het centrum van Wateringen zijn wij per medio April op zoek naar een <bold>tandarts<bold>. Werkdagen in overleg Fulltime/Parttime. Voor meer informatie over onze praktijk www.pure-esthetics.nl. Reactie graag voorzien van CV.Reactie: manager@pure-esthetics.nl

PeRSONeeL AANGebOdeN

HAARLEM E.O.Vrouwelijke tandarts (36) zoekt een praktijk om te werken voor enkele dagen per week. Waarneming is ook mogelijk. Na mijn studies Geneeskunde en Tand-heelkunde ben ik zeer gemotiveerd om aan de slag te gaan.Mijn voorkeur gaat uit naar een algemene praktijk waar ik mij breed kan ontwikkelen. Het leveren van kwaliteit staat bij mij hoog in het vaandel. Bovendien vind ik het belangrijk dat teamleden elkaar ondersteunen en open staan om van elkaar te leren. Mijn voorkeur heeft een werk-plek in een straal van circa 45 minuten rond Haarlem.Reacties graag naar leoleoniek@gmail.com

LEIDSCHENDAM/VOORBURG/DEN HAAGTandartsassistente zoekt leuke praktijk voor de woensdag en donderdag! Solopraktijk of Groepspraktijk. Wil me graag verder ontwik-kelen, leer graag!Reacties naar : dagmarhazewinkel@live.nl

61

Adverteren in deze rubriek is gratis voor ANT-leden. Voor meer informa-tie en voor het opgeven van uw advertentie gaat u naar www.ant-online.nl > advertenties.

MIDDEN/WESTEN/ZUIDEN Bruggen slaan is het motto van dit kabinet.Zeer ervaren SENIOR tandarts vult graag een tandheelkundig gaatje op in uw (jonge) prak-tijk voor enkele dagen per week.Regio midden, westen of zuiden van het land.Reacties o.v.v. nummer TA-89-13058 naar service@ant-online.nl

NEDERLANDErvaren mondhygiëniste is op zoek naar een werkplek voor 8 uur met de mogelijkheid dit in de toekomst verder uit te breiden. Ik werk op ZZP basis.Reacties o.v.v. nummer MA-60-13080 naar service@ant-online.nl

NEDERLANDIk ben een recent afgestudeerde tandarts en ben naast mijn huidige werkzaamheden op zoek naar een leuke praktijk waar ik nog 1 dag in de week (liefst dinsdag) in de algemene tandheelkunde werkzaam kan zijn.Ik ben op zoek naar een praktijk waarbinnen patiënt centraal staat, waarbij ruimte is voor een onervaren tandarts om ervaring op te doen in een omgeving waar overleg en begeleiding tot de mogelijkheden behoort.Reacties o.v.v. nummer TA-97-13059 naar service@ant-online.nl

PRAKTIjK GezOCHT

AMSTERDAMPraktijk ter overname gezocht in Amsterdam Oost/Zeeburg.Reactie: shazia@tcijburg.nl

NOORDHOLLAND/ZUID HOLLAND / ‘T GOOIErvaren tandarts, al 14 jaar werkzaam in eigen maatschapspraktijk, zoekt dringend solo-praktijk ter overname. Overname pand is geen bezwaar. Dus heeft u pensioenplannen of an-dere reden om te stoppen, neem graag contact met mij op.e-mail: tandendokter@gmail.comtel. : 06 46636859

PRAKTIjK AANGebOdeN

ALKMAARFraai gelegen praktijk op 500m2 eigen grond in een van de betere wijken van Alkmaar en toch op slechts een paar honderd meter van het spoorweg station. De praktijk komt i.v.m. het bereiken van de 68 jarige leeftijd van de praktijk houder in overleg ter overname. De populatie staat toe dat er hoogwaardige tand-heelkunde bedreven kan worden en er wordt tevens op verwijzing geïmplanteerd. Grootte van het pand is 12x12 meter en heeft twee behandelkamers en heeft plaats geboden aan een ttl.(deels nog aanwezig instr.)Reacties o.v.v. nummer PA-18-12311 naar service@ant-online.nl

ZUID HOLLANDTe koop aangeboden grote tandartsenpraktijk in Westland.Praktijkruimte te huur.Reacties o.v.v. nummer PA-26-13065 naar service@ant-online.nl

dIVeRS

NEDERLANDTe koop aangeboden : Wegens staken praktijk een tandartseninventaris met o.a. een program-meerbare Finndentstoel met afstandsbediening en een uitmuntende Adec cart unit met veel extra’s. Een globale inventarislijst is per e-mail beschikbaar. Prijs n.o.t.k.Reacties naar hm.hollemans@upcmail.nl of 06.51149241

NEDERLANDDiversenESAM afzuigmotor, Ital. + demper + aansluitbox (380V) Endoguyd lengtemeter Assistina hoek-stuksmeerder Rinn instelapp, lc en sc,loodschort Velopex-Intra-x ontw mach + vloeist Dentsply Cavitroninserts,25K,grijs, blauw en groen (32x) Silamat schudmachine cofferdam spullen extrac-tietangen en -hevels Dentatus articulator + toe-behoren polijsthandstukken(2)+ toebehorenReactie: amanschot@xs4all.nl

62

ANT Algemeen

ANT LidmAATSchAppeN eN coNTribuTie 2013

Statutair is vastgelegd dat uitsluitend tandartsen en studenten tandheelkunde lid kunnen worden van de ANT. De vereniging kent een aantal verschillende typen lidmaatschappen met bijbehorende contributie.

contributie per kalenderjaar per 1 januari 2013:

Volwaardiglidmaatschap*

€ 960,- Praktiserende tan-dartsen

Partner-lidmaatschap*

€ 480,- Voor partnertand-artsen van leden

Groeps-lidmaatschap*

€ 750,- Vanaf vier tand-artsen werkzaam op één adres of onder één naam

Starter-lidmaatschap*

€ 0,00

€ 158,50€ 406,-€ 642,-

In jaar vanafstuderen1e jaar2e jaar3e jaar

Gereduceerd lidmaatschap

€ 358,- Niet-praktiserend, <65 jaar

65+ lidmaatschap* € 480,- Praktiserend

Pensioen-lidmaatschap

€ 91,- Niet meerpraktiserend

Studentlidmaatschap € 0,00

*): inclusief aansluiting bij klachtenregeling conform WKCZ.

Lid worden of uw lidmaatschap wijzigen?Mail naar ant@ant-online.nl, of bel: 023 - 524 88 99.

ANT is een beroepsorganisatie voor tandartsen, opgericht in 1995. Op 5 juli 2002 heeft de minister van VWS de ANT aangewezen als ‘representatieve organisatie’ voor tandart-sen en tandartsspecialisten.

beSTuur

VoorzitterDhr. J.W. Vaartjes

Vicevoorzitter/penningmeesterDhr. W.F. Kniese

SecretarisMw. L.M.H.E. Smulders

LidDhr.S.A. el Bousy

LidMw. C.M.J. Scheijmans

bureAu

Algemeen directeurDhr. R. Maaswinkel

bureau­adresLeidsevaartweg 992106 AS Heemstede

Telefoon023-524 88 99

e­mailant@ant-online.nl

Websitewww.ant-online.nl

De ANT behartigt de belangen van in Nederland werk-zame tandartsen, gedifferentieerde tandartsen en tand-artsspecialisten, waarbij optimale en onafhankelijke tandheelkundige zorg het uitgangspunt vormt en de relatie tussen tandarts en patiënt centraal staat.Tevens ondersteunt de ANT haar leden zodanig dat zij in staat worden gesteld om zich, in overeenstemming met de visie van de ANT, te richten op de essentie van het zijn van tandarts: het verlenen van optimale tandheelkundige zorg.

Dit doen we mede door het aanbieden van een uitge-breide ledenservice. Binnen deze ledenservice worden diverse diensten aangeboden, zoals een telefonische helpdesk, uitgebreide en kosteloze advertentierubrieken, advisering bij praktijkoverdracht, juridisch en fiscaal advies, modelcontracten et cetera.Ook biedt de ANT haar leden een onafhankelijke en laagdrempelige klachtencommissie, tot wie de patiënten van ANT-leden zich in een geschil kunnen richten.

In het hart van de gezondheidszorg.

Hoe trekt u hetin uw praktijk?

Als tandarts en als ondernemer krijgt u het behoorlijk voor de kiezen. De zorg voor uw patiënten staat uiteraard voorop, maar na het terugdraaien van de proef met de vrije tarieven liggen uw verdiensten onder de loep van de Nederlandse Zorgautoriteit. Door toenemende regelgeving bent u gedwongen om extra kosten te maken. Kunt u hulp gebruiken? De adviseurs van VvAA, zoals Sander van de Kragt dat is voor tandartsen in West-Nederland, staan voor u klaar. Zij helpen u het maximale rendement uit uw zorgonderneming te halen. Bijvoorbeeld met stuurinformatie per kwartaal. Daarmee hebt u actueel inzicht in de fi nanciële prestaties van uw praktijk en werkt u voor meer resultaat. Én heeft u daarmee de perfecte sparringpartner voor alle zaken waar u in uw praktijkvoering tegenaan loopt.

Benieuwd wat iemand als Sander van de Kragt voor ú kan betekenen? Scan de QR-code en hij vertelt het u binnen een minuut. Of maak direct een afspraak met Sander via 06 5399 5778 of de adviseur in uw regio via vvaa.nl/mijnadviseur.

Sander van de Kragtadviseur voor tandartsen

in Midden-Nederland

Kom naar de Henry Schein Openhuisdagen

op vrijdag 19 & zaterdag 20 april.

Meer voor uw praktijk!www.openhuis2013.nl

20130001 advertentie_1 297x210.indd 1 12/02/13 15:55