De tweede helft
1
LC zaterdag 28 september 2013 - [email protected] 8 De tweede helft SYBYLLE KROON Krakende gewrichten, stramme ledematen, een uitdijend buikje, een kaal hoofd en ook de seks is niet meer wat het geweest is. Het schrikbeeld van iedere oudere jon- gere die de tweede helft van zijn leven ingaat. Ouderdom komt met gebreken, toch? W e worden steeds ou- der. In 1950 werden mannen gemiddeld 59 jaar en vrouwen 63. Tegenwoordig ligt de gemiddelde leeftijd voor mannen op 74 en voor vrouwen op 79 jaar. En die trend zet zich door, volgens de prognoses van het Cen- traal Bureau voor de Statistiek. Jongetjes die in 2012 geboren zijn, worden gemiddeld 79 en meisjes zelfs bijna 83. Was je vroeger dus met vijftig al een bejaarde, de vijftiger van nu en straks is net met de tweede helft begonnen en moet nog heel wat ja- ren werken voordat hij de pensi- oengerechtigde leeftijd heeft be- reikt. We worden ook anders oud dan vroeger. We leven in een rijk land, met goede gezondheidszorg en we kennen geen armoede en honger. Niet zo raar dus dat we ou- der worden. Toch heeft leven in onze wel- vaartsmaatschappij zijn keerzijde. Deadlines, volle agenda’s, een druk sociaal leven en willen vol- doen aan veel verwachtingen, kunnen leiden tot stress, burnout en depressies. En doordat we zo- lang leven, lopen we ook meer risi- co om zogeheten welvaartsziektes te krijgen. Die kunnen ontstaan door luxe levensgewoonten zoals structureel te veel en/of ongezond eten, te weinig beweging, roken en (overmatig) alcoholgebruik. De mogelijke gevolgen zijn bekend: hart- en vaatziekten, sommige vormen van kanker, overgewicht en suikerziekte. Je kunt in de eerste helft van je leven al heel veel doen om het je- zelf in de tweede helft een stuk ge- makkelijker te maken. Maar zoals zo vaak komt berouw na de zonde. En dus lopen veel vijftigplussers tegen typische vijftigpluskwalen aan. De tweede helft van het leven wordt vaak ingeluid met kleine doch soms - voor de betrokkene - gênante ongemakken. Het eerste pak Tena Lady of Tena Men is niet bepaald een mijlpaal waarmee je graag te koop loopt. Toch komt uri- neverlies vaak voor, bij vrouwen (een op de vier) én mannen (een op de tien). Helaas is er niet veel aan te doen, de aandoening wordt vaak veroorzaakt door een storing tus- sen de blaas en de hersenen. Ook haaruitval komt met de ja- ren. Het hormoon testosteron is hier vaak de ongewilde boosdoe- ner, bij mannen én vrouwen, hoe- wel mannen vaker, eerder en meer haaruitval hebben. Hoe meer test- osteron, des te kaler. Ook vitami- negebrek, stress, slechte voeding en roken kunnen haaruitval ver- oorzaken evenals erfelijke aanleg. Veel mensen van vijftig en ou- der krijgen problemen met hun ogen. De elasticiteit van de oog- lens neemt af, waardoor het steeds lastiger wordt zaken en teksten van dichtbij te bekijken. Met deze ouderdomsverziendheid is goed om te gaan met een (lees)bril. Mensen die al een bril dragen en bijziend zijn, moeten juist hun bril afzetten om kleine lettertjes te kunnen lezen. Allemaal niet le- vensbedreigend, maar wel hinder- lijk. En voor de ‘lijder’ ervan vaak een te- ken van ouder worden, want die leesbril en die tonsuur maken je er nu eenmaal - qua uiterlijk - niet jonger op. Naast uiterlijke veranderingen, rommelt het ‘binnen’ ook. Tijdens de overgang en menopauze bij de vrouw en de penopauze bij de man, worden de hormonen flink door elkaar gehusseld. Dat kan lei- den tot allerlei lichamelijke en geestelijke kwalen, variërend van opvliegers tot neerslachtigheid. Het seksleven kan eveneens on- der druk komen te staan: geen zin, erectieproblemen, vaginale droog- heid. Bovendien kan de verveling na een jarenlang huwelijk zijn toe- geslagen. Omgekeerd komt ook voor: de zin in seks komt terug als nooit tevoren en kan obsessieve vormen aannemen. Zodra de hormonen gekal- meerd zijn, kan het seksleven van voor de meno- en penopauze weer worden hervat. Als de partners dan nog bij el- kaar zijn, ten- minste. De meeste schei- dingen schij- nen namelijk tijdens deze heftige periode plaats te vinden. Komt het stel schadevrij uit de hormonale strijd, dan zal zwanger worden niet meer tot de mogelijkheden behoren, maar van elkaar genieten des te meer - al zal niet meer het gehele repertoire uit het Indiase leerboek over de kunst van de lief- de - de ‘Kamasutra’ - de revue pas- seren. Als je het allemaal zo leest, zou je er bijna depressief van worden. De frustratie van het ouder wor- den met bijbehorende gebreken kan zijn weerslag op iemands hu- meur en karakter hebben. Aan de andere - zonnige - kant breekt in ‘de tweede helft’ ook een periode aan met meer vrije tijd en minder druk om mee te gaan in de waan van de dag. Berusting en relativering dragen ertoe bij dat depres- sies op afstand blijven. Er ligt im- mers nog een half leven voor je. Met een gezond levenspatroon, een flinke dosis levenslust en opti- misme kan de tweede helft nog wel eens mooier worden dan de eerste. Dus laat maar komen, die ouderdom. lifestyle 50+ gen huurtoeslag - dan roepen ze de hulp in van vrienden, buren of familie. Wie wel belangstelling heeft voor digitale media - al is het maar om de (klein)kinderen bij te kunnen benen en niet afhankelijk te hoeven zijn van anderen - kan zijn of haar digibetie op verschillende manieren aanpakken. De overheid voert hier een actief beleid in. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken en Konink- rijksrelaties) wil het aantal digibeten omlaag brengen. Het initiatief Digisterker moet burgers via een cursus wegwijs en vaardig maken in het land van de elektro- nische loketten van de overheid. Daarnaast zijn er allerlei instellingen waar men computercursussen kan volgen. De Volksuniversiteiten in Friesland, Gronin- gen en Drenthe hebben een breed aanbod op het gebied van computer- en tabletge- bruik en social media. Zodra de nieuwko- mer een beetje bekend is op de digitale media, zijn er diverse websites die verder helpen, zoals de Computerhulppagina van Seniorweb. Maar ook boeken als ‘Internet na 50’ (Uitgeverij Lannoo, €22,50) bie- den hulp. Een geluk bij een ongeluk: digibetie is een uitstervend fenomeen. Voor de huidi- ge en toekomstige generaties is het ‘slechts’ een kwestie van het bijhouden van de digitale veranderingen. En dat is met behulp van sociale media, websites en apps een ouderwets fluitje van een cent. > www.digisterker.nl > www.seniorweb.nl > www.volksuniversiteit.nl smaak^stijl LC LC zaterdag 28 september 2013 - [email protected] + 9 Digisterker Herken de kwaal Ouder worden begint vaak met onschuldige, niet levensbedreigende maar wel hinderlijke kwaaltjes en aandoeningen. Toch lopen we met het ouder worden ook meer risico op ernstige kwalen, mede als gevolg van onder meer hart- en vaatziekten. Door acute, levens- bedreigende aandoeningen te herkennen en meteen actie te ondernemen, kan het leven van de patiënt wellicht worden gered. Hartinfarct Door een vernauwing of bloedprop kan de kransslagader - die zorgt voor de bloedtoevoer naar het hart - verstopt raken. Dat kan leiden tot het afsterven van een deel van de hartspier. Te herkennen aan: een beklemmende of druk- kende pijn midden op de borst of achter het borstbeen die kan uitstralen naar bovenarmen, hals, kaak, rug en maagstreek. Duurt ook in rust langer dan vijf minuten en kan samengaan met zweten, misselijkheid of braken. Actie: bel direct 112. Herseninfarct Doordat een deel van de hersenen als gevolg van een bloedstolsel langdurig geen zuurstof krijgt, kan hersenweefsel beschadigd raken of afsterven. Als er sprake is van een kortstondige afsluiting van het bloedvat spreekt met van een TIA. Te herkennen aan: een scheve mond of de mondhoek hangt naar beneden, een arm of been is verlamd en de patiënt spreekt ondui- D e wereld om ons heen verandert razendsnel. De digitalisering is niet tegen te houden. De generatie die niet is opgegroeid met computers en er ook later niet in is meegegaan, kan last krijgen van digibetie. Oftewel: geen benul hebben van de digitale wereld, weinig tot geen kennis van computers hebben en daardoor verstoken blijven van bepaalde informatie. Of ze dat erg vinden, is maar de vraag. Er zijn in Nederland zo’n miljoen mensen die internet, tablets, smartphones of social media eenvoudigweg geen biet interes- seert, die er geen geld ervoor hebben of lekker digibeet willen blijven. Moet er toch eens iets ‘op de computer’ gebeuren, omdat de overheid steeds meer gebruik maakt van digitale loketten - belastingaan- gifte, een verhuizing doorgeven, aanvra- delijk of komt niet uit zijn woorden. Actie: bel direct 112. Aneurysma Een aneurysma is een plaatselijke verwijding in een (slag)ader. Het gevaar van een aneurysma zit in het risico op scheuren. Als een aneurysma in de borst, de buik of de hersenen scheurt, ontstaat een levensbedreigende situatie. Alarmsignalen zijn: flauwvallen/bleekheid en acute pijn in de buik of in de onderrug. Bij het scheuren van een aneurysma in het hoofd, heeft men het gevoel dat er iets ‘knapt’ in het hoofd. Actie: bel direct 112. > www.hartstichting.nl Wel fijn: meer vrije tijd en minder druk
-
Upload
sybylle-kroon -
Category
Documents
-
view
217 -
download
0
description
Artikel over (on)gezondheid na je vijftigste. Met kadertekst over hoe je levensbedreigende aandoeningen kunt herkennen. En een kader over digibetie. Gepubliceerd in de 50+bijlage van de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden. Auteur: Sybylle Kroon.
Transcript of De tweede helft
LC zaterdag 28 september 2013 - [email protected]
De tweede helftSYBYLLE KROON
Krakende gewrichten, stramme ledematen, een uitdijend buikje, een kaal hoofd enook de seks is niet meer wat het geweest is. Het schrikbeeld van iedere oudere jon-gere die de tweede helft van zijn leven ingaat. Ouderdom komt met gebreken, toch?
We worden steeds ou-der. In 1950 werdenmannen gemiddeld59 jaar en vrouwen63. Tegenwoordig
ligt de gemiddelde leeftijd voormannen op 74 en voor vrouwen op79 jaar. En die trend zet zich door,volgens de prognoses van het Cen-traal Bureau voor de Statistiek.Jongetjes die in 2012 geboren zijn,worden gemiddeld 79 en meisjeszelfs bijna 83.
Was je vroeger dus met vijftig aleen bejaarde, de vijftiger van nu enstraks is net met de tweede helftbegonnen en moet nog heel wat ja-ren werken voordat hij de pensi-oengerechtigde leeftijd heeft be-reikt. We worden ook anders ouddan vroeger. We leven in een rijkland, met goede gezondheidszorgen we kennen geen armoede enhonger. Niet zo raar dus dat we ou-der worden.
Toch heeft leven in onze wel-vaartsmaatschappij zijn keerzijde.Deadlines, volle agenda’s, eendruk sociaal leven en willen vol-doen aan veel verwachtingen,kunnen leiden tot stress, burnouten depressies. En doordat we zo-lang leven, lopen we ook meer risi-co om zogeheten welvaartsziekteste krijgen. Die kunnen ontstaandoor luxe levensgewoonten zoalsstructureel te veel en/of ongezondeten, te weinig beweging, roken en(overmatig) alcoholgebruik. Demogelijke gevolgen zijn bekend:hart- en vaatziekten, sommigevormen van kanker, overgewichten suikerziekte.
Je kunt in de eerste helft van jeleven al heel veel doen om het je-zelf in de tweede helft een stuk ge-makkelijker te maken. Maar zoalszo vaak komt berouw na dezonde. En dus lopen
veel vijftigplussers tegen typischevijftigpluskwalen aan.
De tweede helft van het levenwordt vaak ingeluid met kleinedoch soms - voor de betrokkene -gênante ongemakken. Het eerstepak Tena Lady of Tena Men is nietbepaald een mijlpaal waarmee jegraag te koop loopt. Toch komt uri-neverlies vaak voor, bij vrouwen(een op de vier) én mannen (een opde tien). Helaas is er niet veel aante doen, de aandoening wordt vaakveroorzaakt door een storing tus-sen de blaas en de hersenen.
Ook haaruitval komt met de ja-ren. Het hormoon testosteron ishier vaak de ongewilde boosdoe-ner, bij mannen én vrouwen, hoe-wel mannen vaker, eerder en meerhaaruitval hebben. Hoe meer test-osteron, des te kaler. Ook vitami-negebrek, stress, slechte voedingen roken kunnen haaruitval ver-oorzaken evenals erfelijke aanleg.
Veel mensen van vijftig en ou-der krijgen problemen met hunogen. De elasticiteit van de oog-lens neemt af, waardoor het steedslastiger wordt zaken en tekstenvan dichtbij te bekijken. Met dezeouderdomsverziendheid is goedom te gaan met een (lees)bril.Mensen die al een bril dragen enbijziend zijn, moeten juist hun brilafzetten om kleine lettertjes tekunnen lezen. Allemaal niet le-vensbedreigend, maar wel hinder-lijk. En voor de ‘lijder’ervan vaak een te-ken van ouderworden, wantdie leesbril endie tonsuurmaken je ernu eenmaal -qua uiterlijk -niet jongerop.
Naast uiterlijke veranderingen,rommelt het ‘binnen’ ook. Tijdensde overgang en menopauze bij devrouw en de penopauze bij deman, worden de hormonen flinkdoor elkaar gehusseld. Dat kan lei-den tot allerlei lichamelijke engeestelijke kwalen, variërend vanopvliegers tot neerslachtigheid.
Het seksleven kan eveneens on-der druk komen te staan: geen zin,erectieproblemen, vaginale droog-heid. Bovendien kan de vervelingna een jarenlang huwelijk zijn toe-geslagen. Omgekeerd komt ookvoor: de zin in seks komt terug alsnooit tevoren en kan obsessievevormen aannemen.
Zodra de hormonen gekal-meerd zijn, kan het seksleven vanvoor de meno- en penopauzeweer worden hervat.Als de partnersdan nog bij el-kaar zijn, ten-minste. Demeeste schei-dingen schij-nen namelijktijdens dezeheftige periodeplaats te vinden.
Komt het stelschadevrij uit dehormonale strijd, danzal zwanger worden nietmeer tot de mogelijkheden
behoren, maar van elkaar genietendes te meer - al zal niet meer hetgehele repertoire uit het Indiaseleerboek over de kunst van de lief-de - de ‘Kamasutra’ - de revue pas-seren.
Als je het allemaal zo leest, zouje er bijna depressief van worden.De frustratie van het ouder wor-den met bijbehorende gebrekenkan zijn weerslag op iemands hu-meur en karakter hebben.Aan de andere - zonnige -kant breekt in ‘de tweedehelft’ ook een periode aanmet meer vrije tijd enminder druk om mee tegaan in de waan van de dag.
Berusting en relativeringdragen ertoe bij dat depres-
sies op afstand blijven. Er ligt im-mers nog een half leven voor je.Met een gezond levenspatroon,een flinke dosis levenslust en opti-misme kan de tweede helft nogwel eens mooier worden dan deeerste. Dus laat maar komen, dieouderdom.
lifestyle 50+
gen huurtoeslag - dan roepen ze de hulpin van vrienden, buren of familie.Wie wel belangstelling heeft voor
digitale media - al is het maar om de(klein)kinderen bij te kunnen benen enniet afhankelijk te hoeven zijn van anderen- kan zijn of haar digibetie op verschillendemanieren aanpakken. De overheid voerthier een actief beleid in. Minister RonaldPlasterk (Binnenlandse Zaken en Konink-rijksrelaties) wil het aantal digibetenomlaag brengen. Het initiatief Digisterkermoet burgers via een cursus wegwijs envaardig maken in het land van de elektro-nische loketten van de overheid.Daarnaast zijn er allerlei instellingen
waar men computercursussen kan volgen.De Volksuniversiteiten in Friesland, Gronin-gen en Drenthe hebben een breed aanbodop het gebied van computer- en tabletge-bruik en social media. Zodra de nieuwko-mer een beetje bekend is op de digitalemedia, zijn er diverse websites die verderhelpen, zoals de Computerhulppagina vanSeniorweb. Maar ook boeken als ‘Internetna 50’ (Uitgeverij Lannoo, €22,50) bie-den hulp.Een geluk bij een ongeluk: digibetie is
een uitstervend fenomeen. Voor de huidi-ge en toekomstige generaties is het‘slechts’ een kwestie van het bijhoudenvan de digitale veranderingen. En dat ismet behulp van sociale media, websitesen apps een ouderwets fluitje van eencent.
> www.digisterker.nl> www.seniorweb.nl> www.volksuniversiteit.nl
smaak^stijlLC
LC zaterdag 28 september 2013 - [email protected]
+ 9DigisterkerHerken de kwaal
Ouder worden begint vaak met onschuldige,niet levensbedreigende maar wel hinderlijkekwaaltjes en aandoeningen. Toch lopen wemet het ouder worden ook meer risico opernstige kwalen, mede als gevolg van ondermeer hart- en vaatziekten. Door acute, levens-bedreigende aandoeningen te herkennen enmeteen actie te ondernemen, kan het levenvan de patiënt wellicht worden gered.
HartinfarctDoor een vernauwing of bloedprop kan dekransslagader - die zorgt voor de bloedtoevoernaar het hart - verstopt raken. Dat kan leidentot het afsterven van een deel van de hartspier.Te herkennen aan: een beklemmende of druk-kende pijn midden op de borst of achter hetborstbeen die kan uitstralen naar bovenarmen,hals, kaak, rug en maagstreek. Duurt ook inrust langer dan vijf minuten en kan samengaanmet zweten, misselijkheid of braken.Actie: bel direct 112.
HerseninfarctDoordat een deel van de hersenen als gevolgvan een bloedstolsel langdurig geen zuurstofkrijgt, kan hersenweefsel beschadigd raken ofafsterven. Als er sprake is van een kortstondigeafsluiting van het bloedvat spreekt met vaneen TIA. Te herkennen aan: een scheve mondof de mondhoek hangt naar beneden, een armof been is verlamd en de patiënt spreekt ondui-
De wereld om ons heen verandertrazendsnel. De digitalisering is niettegen te houden. De generatie die
niet is opgegroeid met computers en erook later niet in is meegegaan, kan lastkrijgen van digibetie. Oftewel: geen benulhebben van de digitale wereld, weinig totgeen kennis van computers hebben endaardoor verstoken blijven van bepaaldeinformatie.Of ze dat erg vinden, is maar de vraag.
Er zijn in Nederland zo’n miljoen mensendie internet, tablets, smartphones of socialmedia eenvoudigweg geen biet interes-seert, die er geen geld ervoor hebben oflekker digibeet willen blijven. Moet er tocheens iets ‘op de computer’ gebeuren,omdat de overheid steeds meer gebruikmaakt van digitale loketten - belastingaan-gifte, een verhuizing doorgeven, aanvra-
delijk of komt niet uit zijn woorden.Actie: bel direct 112.
AneurysmaEen aneurysma is een plaatselijke verwijding ineen (slag)ader. Het gevaar van een aneurysmazit in het risico op scheuren. Als een aneurysmain de borst, de buik of de hersenen scheurt,ontstaat een levensbedreigende situatie.Alarmsignalen zijn: flauwvallen/bleekheid enacute pijn in de buik of in de onderrug. Bij hetscheuren van een aneurysma in het hoofd,heeft men het gevoel dat er iets ‘knapt’ in hethoofd.Actie: bel direct 112.
> www.hartstichting.nl
Wel fijn: meer vrijetijd en minder druk
