de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

16
18 februari 2012 | 4e jaargang | nr. 2| de Ondernemer Achterhoek is een uitgave van Uitgeversmaatschappij De Stoel: Richard de Lange Advocaat moet aan de bak Businessclub Huntenkring hield eigen bedrijvenbeurs Geert Nijkamp schreef boek over export en internet * de Gelderlander Achterhoek Arnhem www.deOndernemer.nl Nijmegen VNO-NCW zonder Toin 13 Toin de Ruiter was zes jaar lang regiomana- ger van VNO-NCW Achterhoek. Met hem werd deze afdeling qua ledental de groot- ste van Nederland. Vanaf 1 maart moet de afdeling op zoek naar een opvolger. Toin de Ruiter wordt directeur van Bonsen- Reuling Accountants. Pagina 5 Pagina 7 Pagina 11 KvK inside

description

Redactionele BtoB special van De Gelderlander met als thema advocatuur en notariaat.

Transcript of de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

Page 1: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

18 februari 2012 | 4e jaargang | nr. 2| de Ondernemer Achterhoek is een uitgave van Uitgeversmaatschappij

De Stoel: Richard de LangeAdvocaat moet aan de bak

Businessclub Huntenkringhield eigen bedrijvenbeurs

Geert Nijkamp schreef boekover export en internet

* de Gelderlander

AchterhoekArnhem

www.deOndernemer.nl

Nijmegen

VNO-NCW zonder Toin 13

Toin de Ruiter was zesjaar lang regiomana-ger van VNO-NCW

Achterhoek. Met hemwerd deze afdeling

qua ledental de groot-ste van Nederland.

Vanaf 1 maart moetde afdeling op zoeknaar een opvolger.

Toin de Ruiter wordtdirecteur van Bonsen-Reuling Accountants.

Pagina 5 Pagina 7 Pagina 11

KvK inside

Page 2: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

Where health & innovation accelerate HEALTH VALLEY EVENT 201215 MAART CONCERTGEBOUW DE VEREENIGING, NIJMEGEN WWW.HEALTH-VALLEY.NL/EVENTALLEY.NL/EVENT

Dit evenement wordt mede mogelijk gemaakt door:Health Valley wordt mede mogelijk gemaakt door:

Presenteer uw bedrijf in “De Werknemer”

Een infotorial in ‘De Werknemer’ komt onder de aandacht van 458.000 lezers. Op deze manier kunt u de lezer uitgebreid laten zien wat uw bedrijf te bieden heeft. Zet uw bedrijf op de kaart, profiteer van de voordelige tarieven en van het feit dat uw infotorial ook online geplaatst wordt. Doordat er slechts 5,5% overlap is van lezers van de krant en bezoekers vanwww.dg.nl, heeft u een maximaal bereik.

Informeer naar de verschillende mogelijkheden, de aantrekkelijke tarieven en de afsluitdatum en neem contact op met uw accountmanager of bel met één van onze regiokantoren:

Verschijning: vrijdag 24 februari 2012Uitvoering: geheel in full colour en als

bladerkrant onlineAdverteren en info: www.gelderlanderadverteren.nl

of De Gelderlander Doetinchem/Arnhem: 0314 – 372 111 De Gelderlander Nijmegen: 088 01 – 324 98

Vrijdag 24 februari komt ‘De Werknemer’ uit. Dé bijlage van De Gelderlander waarin uitgebreid wordt ingegaan op de regionale arbeidsmarkt. Een uitstekende mogelijkheid om uw bedrijf te presenteren middels een bedrijfsreportage (infotorial).

Page 3: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

nieuws | 3

door Thed Maas

D e provincie heeft na-tuurlijk een goudenzet gedaan door deNUON-aandelen ophet juiste moment te

verzilveren. Dat wil Ed Velthuis,voorzitter van VNO-NCW Mid-den, wel even gezegd hebben.„Want anders had deze hele discus-sie niet eens plaats gevonden.”En die discussie gaat over de vraaghoe de provincie die 4,4 miljardhet beste kan beleggen. Vandaardat ondernemersorganisatieVNO-NCW gedeputeerde Mar-kink uitnodigde om tijdens de eer-ste bijeenkomst van 2012 in hetWijnfort in Lent van gedachten tewisselen over de stelling ‘de pro-vincie als belegger in Gelderse be-drijvigheid’. In de wetenschap datde economie hét thema is in dezecoalitieperiode.In de aanloop naar de bijeenkomstliet Markink al via De Gelderlan-der weten dat ‘wij geen bank zijnen ook niet van plan zijn dat teworden’. Maar na afloop van debijeenkomst- ‘u begrijpt dat ik hiergeen toezeggingen ga doen’- gafhij aan nog eens te willen pratenmet VNO-NCW. Die bracht name-lijk zwaar geschut in stelling: beleg-gingsdeskundige Rutger van Asseltvan Sprenkels & Verschueren (ac-tuarissen en consultants) en dr. Jo-han de Kruijf van de faculteit ma-nagementswetenschappen van deRadboud Universiteit hieldenvoor een volle zaal het beleggings-beleid van de provincie tegen hetlicht. Markink op zijn beurt had

Hans Cornet (hoofd economischezaken) meegebracht, die de ruimtien stimuleringsregelingen waarinde provincie deelneemt (inves-teert) toelichtte. Regelingen dieechter nog niet zo heel erg bekendzijn: van de 120 aanwezige onder-nemers hebben slechts vier weleens gebruik gemaakt van een vandeze regelingen. Volgens Cornet in-vesteert de provincie al fors in deregionale economie en dan vooralin infrastructuur (A15), innovaties,breedband en EMT (energie- enmilieutechnologie).

Afname

Van Asselt concludeerde dat deprovincie, met 4,4 miljard op deplank, momenteel feitelijk al beleg-ger is. Maar de manier waarop deprovincie haar vermogen belegtleidt ertoe, aldus Van Asselt, datbij een inflatie van 2 procent over20 jaar de koopkracht van het kapi-taal met 50 procent zal zijn afgeno-men. „De huidige beleggingsporte-feuille is niet zonder risico. Er issprake van een matige spreiding in

Duitse, Franse en Nederlandsestaatsobligaties. Maar hoe zekerzijn die nog anno 2012?” Volgensde beleggingsdeskundige kun je deprovincie zeker vergelijken meteen pensioenfonds. „Beiden zijnlange termijnbeleggers; beiden ver-

vullen maatschappelijke doelstel-lingen en hun bestaansrecht isnauw verbonden met economi-sche voorspoed en bedrijvigheid.Het beleggen door de provincie inhet lokale bedrijfsleven is zo be-schouwd goed verdedigbaar als be-leggingsdoel. Bovendien zullen depensioenfondsen er blij mee zijn.Want die willen best beleggen inlokale bedrijven, maar daar is ei-genlijk geen vehikel voor. Er zijnnauwelijks regionale bedrijven aan

de beurs genoteerd.” Ook Johande Kruijf benadrukte dat ‘de ver-mogenspositie van de provincieop termijn uitgehold zal worden’.„Na de Icesave-affaire in de provin-cie Noord-Holland zijn de wettelij-ke eisen voor de beleggingen vaneen provincie aangescherpt. Daar-door zijn er steeds minder landen(staatsleningen, red.) die aan de ei-sen van de wetgever voldoen enbovendien zijn de rentes steeds la-ger.” De Kruijf bepleit dan ook deinstelling van een regionaal lenin-genfonds waarin ook de provinciegeld stort. De provincie moet datniet alleen doen, maar samen metandere partijen, denk aan pen-sioenfondsen. Het leningenfondsmoet beheerd worden door eenprofessionele instelling, bijvoor-beeld een bank. Die dat geld dusuitleent op dezelfde voorwaardendie ze zelf hanteert. „Zo’n lenin-genfonds stimuleert de economieen levert de provincie een hogerrendement op. En dat rendementis nodig op de koopkracht van jekapitaal te behouden”, aldus DeKruijf.

B innen twee minuten onlineeen offerte aanvragen vooreen bodemonderzoek. Dat

is mogelijk met een applicatie vanMilieutechniek Rouwmaat uitGroenlo. Deze applicatie is ook be-schikbaar als app op een smart-phone. Om de app in het hoofd-scherm van een smartphone te zet-ten wordt een link geopend die tevinden is op de homepagewww.rouwmaat.nl. De offerte kanvia een aantal eenvoudige hande-lingen op de smartphone wordenaangevraagd. Op deze wijze kannaast kosten ook tijd worden be-spaard, aldus Milieutechniek

Rouwmaat. Via de app kan eenvergelijking worden gemaakt metandere reeds uitgebrachte offertes,

zodat de klant snel kan zien of deprijzen concurrerend zijn.www.rouwmaat.nl

Bodemonderzoek met app

W eet u wat deovereenkomst istussen Gamma,

Durex, Heineken, WiegerKetellapper en AH? Waar-schijnlijk niet. Het zou ge-makkelijker geweest zijn alsik Unox, Sonnema Beren-burg en Jägermeister naastelkaar had gezet. Dan had uwaarschijnlijk sneller hetverband gelegd met de win-ter en de Elfstedentocht.Nee, de overeenkomst tus-sen de eerste vijf merken isdat ze allen op een creatievemanier hebben ingehaaktop de Elfstedentochtkoorts(geen gek woord voor word-feud) zonder dat ze eigen-lijk direct een link hebbenmet dit oer-Hollandse eve-nement. Google maar evenen u zult zien tot welke crea-tieve hoogstandjes men isgekomen. Ik noem er eenpaar. Gamma met „Geentocht?!” Reclame voor tocht-band in de vorm van het elf-steden traject. Albert Heijnmet „It giet in de oanbie-ding”. Snelle Jelle met„Moet je nog een stukje”?(overigens ook, al schaat-send, in Giethoorn alssample tijdens de dorpen-tocht aan mij overhandigd).Heineken met een glas van16.6 cm „Ruim Voldoende”.En als echt hoogstandje Du-rex: „Met Durex giet het al-tijd oan, ook bij minderdan 15 cm”. Hoewel het alle-maal grote merken zijn metgrote reclamebudgetten,ben ik ervan overtuigd datook de kleinere, regionaleondernemer kan scorenmet zogenaamde inhaakad-vertenties. En gelukkig heb-ben we daar ook bij De Gel-derlander soms goede voor-beelden van. Ik noemslechts Intratuin die tijdensde vierdaagse altijd wel ietscreatiefs weet te bedenkenrond hun gladiolen. Van-daar mijn oproep aan u alsondernemer. Grijp de kan-sen die zich voordoen omeen knipoog te maken rich-ting uw klanten. Zij zullenhet zeker waarderen. Na Va-lentijnsdag, De Elfsteden-tocht en Carnaval zijn ernog genoeg andere moge-lijkheden dit jaar. Wat zouu zeggen van schrikkeldag29 februari? U hebt er vierjaar over na kunnen den-ken, dus ik ben benieuwd.De Gelderlander ziet uwcreatieve uitingen graag te-gemoet. En als dat niet luktzijn er altijd nog het beginvan de lente, Vaderdag,Moederdag, het EK Voetbal,de Vierdaagse en de ZwarteCross. Veel succes.

Stef Rietbergen, Uitgever DeGelderlander

Directeur-uitgeverStef Rietbergen

HoofdredacteurKees Pijnappels

EindredacteurThed Maas06-53645103

RedactieAndré Sonneville (Nijmegen)Frank Thooft (Arnhem)Jacob Schreuder (Achterhoek)

AccountmanagersFrank Lamers024-3650584Martijn van Tent Beking0314-372124

Foto’sEdwin Stoffer, Theo van Zwam, Jac-ques Kok, Theo Kock

‘Stel een leningenfonds in’

Dagvoorzitter Gerritsen (l) en gedeputeerde Markink.

de Ondernemer is een uitgave vandagblad De Gelderlander die zichricht op ondernemers, beleidsma-kers en beslissers.

VNO-NCW-voorzitter Ed Velthuis. foto’s Theo van Zwam

Pleidooi voorinstellen vaneen leningenfonds

Volle bak tijdens de bijeenkomst van het VNO-NCW.

COLOFON

Knipoog

Rutger van Asselt van Sprenkels & Verschueren.

Door Stef Rietbergen

Terzake

De provincie Gelderland heeftsinds de verkoop van deNUON-aandelen een vermogenvan 4,4 miljard extra. Beleg datgeld ook in het lokale bedrijfsle-ven, zegt VNO-NCW. Overigensdreigt in de maak zijnde Europe-se regelgeving de mogelijkhedenvan de provincie naar eigen in-zich het geld te beleggen te be-perken. Hoe dan ook: als hetgeld op de bank blijft, wordt hetvermogen op termijn uitgehold.

Voor een nieuw inzicht in uw fi nanciele situatie

www.fad.info

Page 4: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

«infotorial

Een uitglijer is zó gemaakt

Het is verleidelijk om te beknibbelen op ‘al die procedures’, nu het de meeste ondernemers wat minder goed gaat. Veiligheidsmaatregelen, protocollen, noem maar op: het kost tijd en ook vaak extra geld.

“Niet doen”, zegt René Borghans. Hij is advocaat bij De Kempenaer Advocaten, en gespecialiseerd in aansprakelijkheid, verzekeringen en insolven-tierecht. Doordat hij zowel voor werkgevers als werknemers optreedt, kent hij de ins en outs van dit rechtsgebied.

ClaimcultuurDe reden? “De claimcultuur in Nederland moet je niet onderschatten. We zijn daarin weliswaar niet zo ver doorgeschoten als in de Verenigde Staten, maar er wordt wel steeds meer bij de ondernemer cq werkgever neergelegd doordat er vanuit het collectieve minder geregeld wordt. Denk aan de recente ongevallen met bedrijfsuitjes of het rijden voor de werkgever in de eigen auto. Of het personeelsfeest waarbij het plezier uit de hand liep en er brand ontstond. Een goede bedrijfsaan-sprakelijkheidsverzekering is wel het eerste dat je als werkgever goed geregeld moet hebben. Voor verkeersongevallen en bedrijfsuitjes kan een aanvullende verzekering nodig zijn.”

Borghans ziet de claimcultuur overigens licht afne-men, zegt hij; vermoedelijk in relatie tot de crisis-

situatie: ook rechters beseffen dat ondernemers nu minder ruim in hun financiën kunnen zitten.

Struikelen over dozenMaar er speelt meer. Terugkomend op het beknib-belen op veiligheidsmaatregelen zegt Borghans: “Je moet als werkgever altíjd aan je zorgplicht voldoen. En dat ook kunnen aantonen. Hoe krap je ook bij kas zit. Dat mag nooit een excuus zijn.”

Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de vliegende winkels, legt hij vervolgens uit: de tijdelijke winkels die enkele weken in een leeg winkelpand zitten. “Daar wordt ook niet altijd even zorgvuldig met de zorgplicht naar klanten en werknemers omgegaan. En dat kan, als het misgaat, verve-lende gevolgen hebben. Bijvoorbeeld als klanten struikelen over de dozen die her en der verspreid door de zaak slingeren.”

Op safe spelenZZP’ers kunnen ook voor een valkuil zorgen. Moeten zij qua veiligheidseisen (bijvoorbeeld een zekerheidslijn als je op hoogte werkt) gelijk worden getrokken met werknemers, of niet? Dragen zij als zelfstandige zelf de verantwoor-delijkheid voor een ongeval, of ligt die bij de opdrachtgever?

Borghans: “Verschillende kantonrechters en

gerechtshoven hebben zich daar tot nu toe verschillend over uitgelaten. Pas als de Hoge Raad daar een oordeel over velt, weet je waar je aan toe bent. Nu kun je beter op safe spelen, als opdrachtgever. Ook weer om die uitglijer te voorkómen.”

Ook al is het nu winter, als het glad is – bijvoorbeeld doordat je als ondernemer net hebt schoonge-maakt – behoort het wel tot je zorgplicht om je klanten daarop te attenderen. Want anders maken

niet alleen zij een vervelende uitglijer, maar maak je er als ondernemer ook één: een juridische.

« René Borghans. Foto Jacques Kok.

DE KEMPENAER ADVOCATEN

WEERDJESSTRAAT 706811 JE ARNHEM

(026) 352 28 99WWW.DEKEMPENAER.NL

Page 5: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

de stoel | 5

Wat merk je als advocaat en ven-noot van de crisis?Dat de drempel om naar een advo-caat te stappen vanwege de kostengroter is. Men kiest soms voor eenandere aanbieder. We hebben niette klagen over werk, maar de advo-caat moet flink aan de bak.Wie zijn die andere aanbieders?Juridische adviseurs of rechtsbij-standsverzekeraars. Dat zijn geenadvocaten. Daar zit het onder-scheid. De advocaat heeft een be-roepsgeheim, een gegarandeerdeuniversitaire opleiding en daarnanog een driejarige beroepsoplei-ding. Wij staan onder toezicht vande Orde van Advocaten, die scherplet op integriteit en kwaliteit vande advocatuur in Nederland.Hebben advocaten nog steeds hetimago dat ze grootverdieners zijn?Er zullen zeker mensen zijn die bijadvocaten denken aan grote gebou-wen met een marmeren vloer eneen koperen naambordje op eensjieke gevel. Maar dat is voor regio-nale advocaten geen reëel beeld.Onze beroepsgroep berekent eenuurtarief, maar dat kan behoorlijkvariëren. De uurprijs in de regio ismisschien een derde van het tariefvan advocaten in het westen.

Waarom ben je advocaat gewor-den?Ik heb eerst een paar jaar genees-kunde gestudeerd. Toen heb ik vijfjaar een horecabedrijf gehad inRotterdam. Dat kon ik goed verko-pen. Omdat ik in allerlei besturenhad meegedraaid leek rechten weleen studie die bij me paste. Namijn beroepsopleiding als advo-caat heb ik van 1999 tot 2004 bijBax Advocaten gewerkt. Maar ikhad in de horeca van het onderne-merschap geproefd. Dat wilde ikweer. Je kunt compagnon wordenin een praktijk, maar als zelfstandi-ge heb je meer invloed een eigeninvulling aan het beroep te geven.Heeft LPL Advocaten een bepaaldspecialisme?We hebben ons toegelegd op ar-beidsrecht en ambtenarenrecht,op letselschade en grensoverschrij-dend ondernemingsrecht. Dat laat-ste doe ik zelf veel voor onderne-mers die zaken doen met bijvoor-beeld Duitsland. Belangrijk is datde omvang van een advocatenkan-toor is afgestemd op het formaatvan het bedrijf van de klant.Wie zijn jullie klanten?Wij werken veel voor het MKB.Een goede vertrouwensrelatie staatvoorop. Het is een soort huisart-senfunctie. Er moet een klik metde klant zijn, want je wilt over aldat materiaal beschikken dat nodigis om de belangen van de klant op-timaal te behartigen. En je moet ergeen duur pand op na houden,

want daar betaalt de klant voor.De cultuur rond de advocatuur issterk veranderd. Je moet scherp dekosten voor je klanten in de gatenhouden door efficiënt je dienstente verlenen.Als ondernemingsadvocaat zul jeveel te maken hebben met bedrij-ven die in een crisis zitten!Er zijn meer faillissementen. Alsadvocaat kun je zowel betrokkenzijn bij het faillissement als bij eendoorstart. Zaak is om te proberenzoveel mogelijk werk en werkgele-genheid te redden. Ik kom regelma-tig bij ondernemers die het waterzien stijgen. Ik probeer met zemee te kijken op welke manier dekosten verlaagd kunnen worden.Ook kijken we of een bedrijf naeen faillissement in afgeslanktevorm verder kan.Zijn jullie een sparringpartner voorde ondernemer?Dat willen we graag zijn. Accoun-tantskantoren, die steeds vaker ju-risten in dienst hebben, doen datook. Zij hebben het voordeel vaneen bestendige relatie met de klanten kunnen daardoor preventiefwerken. Advocaten worden meest-al geraadpleegd als het probleemer al is. Zo had ik laatst een indus-trieel bedrijf, dat een contract hadgemaakt waarin hiaten zaten. Datleidde tijdens het project tot pro-blemen. Waren ze eerder bij eenadvocaat gekomen dan hadden dievoorkomen kunnen worden.Doe-het-zelfwerk met juridische

contracten houdt grote risico’s in.Merk je ook dat de betalingsmoraallijdt onder de crisis?Absoluut. Zeker nu de banken dekredietkraan dichthouden is voorondernemers het leverancierskre-diet soms het enige beschikbarekrediet. Het geld wordt langer vast-gehouden. Werd in de regio voor-heen binnen een maand betaald,tegenwoordig wordt dat opgerekttot zestig of negentig dagen ofzelfs nog langer. En dus kan de le-verancier zelf zijn rekeningen ookniet betalen. Ook hier geldt: als debedragen oplopen kun je betersnel een advocaat inschakelen. Indeze tijd vragen banken te pas ente onpas om zekerheden. Dan hebje iemand nodig die de aard en ver-strekking van die zekerheden kent.Je hebt indertijd de landelijke me-dia gehaald met de Exacta-zaak.Dat ging om ‘geld terugacties’. Bijaankoop van keukens en andereduurzame goederen zou je binnenvijf jaar je geld terug kunnen ver-dienen. Maar dat gebeurde niet.Bij Exacta Winterswijk ging hetom kozijnen. Die zaak loopt nogsteeds. Van de tweeduizend deel-nemers waren zo’n 250 klant vanLPL. Mijn cliënten krijgen binnen-kort vrijwel zeker een flink deelvan hun geld terug. Dat kan om-dat zij zich op mijn advies tijdigbij de curatoren hebben gemeld.Hoe zie je de toekomst?Advocaten moeten mee in de mo-derne technische ontwikkelingen.Al onze diensten zitten in de inter-net-‘cloud’. We kunnen overal wer-ken en over dossiers beschikken.Ook werken we vaker met anderetariefstructuren. Bijvoorbeeld inde vorm van een abonnement. Zokunnen ondernemers een con-tract sluiten waarbij alle arbeids-rechterlijke zaken per werknemerper jaar onder één tarief vallen.

www.lpl-advocaten.nl

N ederland kent veelo n d e r n e m e n d ewerknemers (in-

trapreneurs) die - al danniet op eigen initiatief -nieuwe ideeën ontwikkelenvoor bedrijfsactiviteiten.Wereldwijd staat Neder-land op een vijfde plaats inde bevolking van 18 tot 65jaar. Alleen Zweden, Dene-marken, België en Finlanddoen het nog beter. Austra-lië en de VS volgen danweer na Nederland.Dat blijkt uit het jaarrap-port 2011 van de Global En-trepreneurship Monitor(GEM). Een mooi resultaat,maar eerlijk gezegd ben ikniet echt verrast. We heb-ben een naam hoog te hou-den als het gaat om het be-trekken van werknemersbij de koers van het bedrijf.Ooit begon dat met die goe-de oude ideeënbus. Laterwerden er bijvoorbeeld on-dernemingsraden in het le-ven geroepen.Werknemers die mééden-ken zijn namelijk goudwaard. Goed, soms schietenwe door: 17 miljoen bonds-coaches, u kent het wel.Maar over het algemeen be-schikken we over een ar-beidsmoraal en een verant-woordelijkheidsgevoel waarandere landen alleen maarvan kunnen dromen. Wiezijn werk met plezier wildoen - en wie wil dat niet?- zoekt voortdurend naarverbeteringen: van produc-ten, diensten en processen.Een andere magazijninrich-ting, efficiënter vergaderen,een betere koffieautomaat(het belang daarvan is niette onderschatten) of een an-dere routing voor de buiten-dienst… allemaal kunnenze materiële en immateriëlewinst opleveren.Sommige van die intrapre-neurs houden het nietmeer, worden entrepreneuren beginnen voor zichzelf.Soms gedwongen door deomstandigheden, soms om-dat de drive te sterk wordt.Ook voor nieuw zelfstandigondernemerschap is het ar-beidsklimaat binnen het be-drijfsleven een goede voe-dingsbodem en leerschool.Nederland voert de ranglijstaan van 15 EU-landen dieop dit punt deelnamen aanhet onderzoek. En wereld-wijd staan alleen Australiëen de VS hier boven ons. Ikstel me zo voor dat we datook te danken hebben aande grote bereidheid onderde beroepsbevolking omdeel te nemen aan trainin-gen, cursussen, workshops.Laten we onze zegeningentellen!

Gert-Jan Oplaat, voorzitterKvK Centraal Gelderland

Advocaat merkt crisis ook

Zegeningen tellen

� Naam: Richard de Lange (53) uitGendringen

� Beroep: Advocaat LPL (De LangePeters Langereis) Advocaten

� Vestigingsplaatsen: Winterswijken Zevenaar

� Personeel: Vier advocaten in Win-

terswijk, twee in Zevenaar. Overbeide vestigingen: drie juridisch se-cretaresses en een wisselend aantalstagiaires

� Tekst: Jacob Schreuder� Foto: Theo Kock

Richard de Lange: „De advocaat heeft een soort huisartsenfunctie. Vertrouwen is wezenlijk.” foto Theo Kock

Door Gert-Jan Oplaat

Terzijde

Het is een oud, maar ook actueelvolksliedje: Advocaatje leef jenog? „Ja”, antwoordt Richard deLange volmondig. „Maar de advo-catuur merkt de crisis wel. Erwordt iets minder snel juridischebijstand ingehuurd. De advocaatdie integer is en kwaliteit biedtzal echter overleven.”

Richard de Lange, advocaat bij LPL

Page 6: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

Onderzoek naar samenwerking internetverkoop detailhandel Winterswijk

Student Leon Trienes: ‘Krachtenbundeling is óók innovatie’Onder zo’n tien winkelbedrijven in Winterswijk doet Leon Trienes, student aan de Universiteit Twente, momen-teel onderzoek naar de manier waarop ze het internetwinkelen op een slimme manier kunnen inrichten. ‘Want het bundelen van krachten is óók innova-tie’.

Internetwinkelen is een bedreiging voor de reguliere detailhandel, zo is de algemeen geldende opinie. Maar kunnen winkeliers die bedreiging ook omzetten in het scheppen van nieuwe kansen? Leon Trienes onderzoekt het in het kader van zijn bachelor Technische Bedrijfskunde aan de Universiteit Twente. “Dat doe ik in opdracht van De Ruijter Mobi-tel (eigenaar van belnu.nl) die de vraag op-perde in het Work Innovate Center (WIC) in Winterswijk.”

LogistiekConcreet luidde de onderzoeksvraag of de opdrachtgever met zelfstandige winkeliers (dus geen franchisers en filialen van ketens) kan samenwerken om de online verkoop naar een hoger niveau te tillen. “De winkels die ik meeneem in mijn onderzoek variëren van modezaken tot een zaak in sportartikelen en een winkel in lampen en verlichting. Je ziet bijvoorbeeld wel dat winkeliers schoorvoe-tend beginnen met internetverkoop, maar dat het volume dat ze via dat kanaal verko-pen, bij de meesten nog klein is. Hierdoor zijn individuele contracten met vervoerders (zoals PostNL) vaak niet mogelijk. Vaak komt het er op neer dat ze aan het eind van de dag naar het postagentschap gaan om daar hun pakketten te verzenden. Tijdrovend, niet handig en bovendien duur. In plaats daarvan zou je bijvoorbeeld een shuttlebusje kunnen inzetten. Dat haalt de artikelen die verzon-den moeten worden op bij de winkels. Zo zorg je letterlijk voor een bundeling van goe-

derenstromen, waardoor een goed contract met de vervoerder bedongen kan worden. Ook ga ik na of er, naast logistiek, op andere gebieden (zoals e-marketing) behoefte is aan ondersteuning door de opdrachtgever.”

Fantastische streekVolgens Leon Trienes moeten winkeliers echt goed nadenken over hun toekomst en de rol die internetverkoop daarbij kan spelen. “Je zult straks niet meer kunnen ontkomen aan zaken als cross-channeling, je moet op meer-dere verkoopkanalen inzetten. De detailhan-del heeft het niet gemakkelijk. Winterswijk heeft nog het geluk dat het profiteert van het toerisme en van klandizie uit Duitsland, maar ook hier staan de B-locaties wel onder druk en is er een redelijk groot verloop in het winkelbestand.”Leon doet zijn werk vooral bij het WIC (zie kader): “Ik vind dat een heerlijke werkplek

waar je echt inspiratie kunt opdoen, juist om-dat het een ontmoetingsplek is voor studen-ten en bedrijfsleven. Bovendien word ik goed begeleid. Het WIC kan een student volledig ondersteunen mocht er vanuit het bedrijfgeen tijd of noodzaak voor zijn.”Na zijn bachelor gaat Leon de master Be-drijfskunde volgen aan de Universiteit Twen-te. En daarna? De vleugels uitslaan? “Inhou-delijk wel, maar geografisch gezien niet. Ik hoor straks niet bij die hoger opgeleiden die zonodig naar de Randstad of het buitenland moeten. Ik vind de Achterhoek een fantasti-sche streek. Enerzijds zijn hier ook prachtige bedrijven gevestigd, anderzijds spreekt het kleinschalige karakter en de nuchtere men-taliteit van de mensen me erg aan. Mijn toe-komst ligt in de Achterhoek.”

KUNSTwerktKunst is een belangrijke innovatiefactor in het bedrijfsleven. Dat is de centrale gedachte achter KUNSTwerkt, een pilot-project van KCG, Gelders kenniscentrum voor kunst en cultuur. Het wil de samen-werking tussen (beeldend) kunstenaars en het bedrijfsleven versterken en laten zien wat creatieve ingrepen en interven-ties allemaal kunnen doen. Daartoe bracht KCG vier bedrijven met een innovatievraag in contact met twaalf gerenommeerde kunstenaars. Na een kennismakingsdag in september 2011 kozen de bedrijven ieder een kunste-naar met wie zij de kennismaking wilden voortzetten. KCG begeleidde de kunste-naars en bedrijven om samen tot een opdrachtformulering te komen. Toen de opdracht eenmaal op papier stond (in-clusief planning en budget), lag de uit-werking in handen van de ondernemer en de kunstenaar.Zo ging Burgers’ Zoo in Arnhem in zee met Space Cowboys, het kunstenaarsduo Paul Keizer en Albert Dedden dat zich toe-legt op grote sculpturen in de openbare ruimte. Daarmee moet het voorplein bij de entree van Burgers’ Zoo beeldbepalen-der worden. Café Brasserie Dudok in Arn-hem koos voor productdesigner Sander Luske die vooral werkt met porselein. Zijn werk moet de uitstraling van Dudok een ‘handtekening’ geven. Anook Cléonne Visser (tekeningen, ruimtelijke beelden) werd gekozen door Deko Steenzagerij in Elst. Daar wil ze met haar werk de sociale cohesie versterken. En Camping Het Wie-skamp in Winterswijk trekt op met Niek Verschoor, die zich toelegt op de dialoog tussen kunst en maatschappij, en Malou Busser die de dreigende verdwijning van de relatie tussen mens en natuur centraal stelt. Met hun werken wil Het Wieskamp zich onderscheiden van andere camping-bedrijven. De pilot sluit volgende maand met een eindpresentatie waarin de bedrijven en kunstenaars hun samenwerkingsresulta-ten tonen. (www.kunstwerktgelderland.nl)

Leon Trienes: “Mijn toekomst ligt in de Achterhoek”. (Foto: APA-foto)

Ondernemen in de multifunctionele landbouwOp 29 februari start de leergang ‘Onder-nemen in de multifunctionele landbouw’. Die is bedoeld voor agrariërs die zich, naast de traditionele bedrijfsvoering, richten op multifunctionele landbouw door middel van natuurbeheer, huisverkoop, streekei-gen productie, zorg, educatie, agrotoe-risme of kinderopvang. Rode draad in het programma is de methode ‘De wereld van de ondernemer’. Daarin staat de platte-landsondernemer centraal waarbij steeds de eigen bedrijfsvoering beoordeeld wordt vanuit de deelgebieden financiën, pro-duct-dienst, markt en organisatie. Doel van het programma is om het eigen bedrijf te professionaliseren en te onderzoeken of er meer winst te halen is. Er wordt zowel aan-dacht besteed aan ‘hard skills’ (zoals finan-ciën) als aan ‘soft skills’ (waaronder sociale vaardigheden). De leergang is een initiatief van ROC Graaf-schap College en AOC Oost en bestaat uit zes middag/avondbijeenkomsten die om

de twee weken plaatsvinden. Per leergang is er plaats voor 16 personen. Deelname kost €1.500,- per deelnemer. (www.ondernemenindemultifunctio-nelelandbouw.com)

FaillissementenHet aantal faillissementen in het kamerge-bied Centraal Gelderland is in 2011 heel lichtjes gedaald ten opzichte van 2010: -0,6%. Over heel Nederland was er juist een – zij het ook lichte – stijging van 1,1% te zien. Dat blijkt uit cijfers van Qlikview en de Kamer van Koophandel. Voor de Ach-terhoek was 2011 echter geen goed jaar want met een toename van 31,2% was er een forse toename van het aantal faillisse-menten te zien. Volgens de KvK vonden die faillissementen vooral plaats in de sectoren industrie, bouw en groothandel. Traditio-neel zijn dat de sectoren die, samen met de landbouw en het (agro)toerisme, juist goed vertegenwoordigd zijn in de Achterhoek. Met name in de tweede helft van 2011 vie-len er rake klappen.

Kamer van Koophandel in de regio

NIEUWS

KvKNIEUWS

KvK-SHOP

Het WICHet Work Innovate Center is een werk- en ontmoetingsplek voor studenten, en het bedrijfsleven. Het centrum beschikt over flexibele werkplekken met wifi, kopieer-, fax- en printfaciliteiten, ontvangst- en vergaderruimten. Regelmatig vinden er netwerkborrels, lezingen, brainstormsessies en workshops plaats. Het WIC wil innovatie bevorderen en een kruisbestuiving tussen partijen op gang brengen. Doel is om talent voor de Achterhoek te behouden. Het WIC is onlangs verhuisd naar de Kreilstraat in Winterswijk. De nieuwe huisvesting wordt op 15 maart officieel geopend door de Commissaris van de Koningin, Clemens Cornielje. (www.hetwic.nl)

Briljante inval?

Mail naar:

ideetegencriminaliteit@

kvk.nl

Non-Mailing-IndicatorAdressen en andere gegevens van ondernemingen moeten volgens de wet geregistreerd staan in het Handelsregister. Omdat het Handelsregister open-baar is, zijn deze gegevens zichtbaar voor iedereen. Ze kunnen dus gebruikt worden voor mailings en an-dere marketingacties. Wilt u dat niet? Activeer dan de non-mailing-indicator. Die kunt u aanvragen per e-mail of brief onder vermelding van uw KvK-nummer. Let op: met de non-mailing-indicator blokkeert u al-leen de levering van uw gegevens in adressenbestan-den. Bezoekers kunnen uw gegevens altijd inzien, omdat het Handelsregister een openbaar register is. Soms worden ondernemers toch nog benaderd, ook al is de non-mailing-indicator geactiveerd. Dat kan doordat het enkele werkdagen kost om uw aanvraag te verwerken. Mogelijk gebruiken degenen die uw adresgegevens eerder hebben opgevraagd bij de KvK, oude bestanden of moeten ze hun bestanden nog bijwerken. Tot slot kunnen de gegevens ook ko-men van een andere bron dan de KvK.

Seminar: Succesvol verkopen U voert een prachtige dienst en/of product en biedt uw klanten een uitstekende service. Die blijven dan ook terugkomen en vertellen het ook aan anderen. Uw onderneming groeit en u bent tevreden. Achter-overleunen dus maar? Nee. Juist nu is de tijd om

te blijven investeren in de markt. Tijdens het semi-nar ‘Succes verkopen’ wordt u uitgebreid bijgepraat over huidige koopsituaties, concurrentietypen en groeistrategieën. Daarnaast leert u alles over het ac-quisitieplan, de kracht van het verkoopgesprek en de kracht van relaties. Tot slot krijgt u tien tips voor een hogere omzet. Het seminar vindt plaats op maandag 12 maart van 13.30 tot 17.00 uur bij de KvK Centraal Gelderland in Arnhem. Deelname kost € 100,-. Meer info en aanmelden: www.kvk.nl/succesgelderland.

Page 7: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

het journaal | 7

D e zakenbeurs voor ledenvan de businessclub Hun-tenkring krijgt zeker een

vervolg. De eerste beurs, op 7 fe-bruari bij Palestra Landal inBraamt, trok 35 standhouders ende sfeer was de hele avond onge-dwongen en sfeervol.Huntenkring is de businessclubvan het jaarlijkse Huntenpopfesti-val Ulft en met meer dan tweehon-derd leden een van de grootste bu-sinessclubs van de Achterhoek.Naast de themabijeenkomsten enbedrijfsbezoeken besloot het be-stuur om de leden een keer de ge-legenheid te geven hun bedrijf tepresenteren. De leden kennen el-kaar goed, maar wat ze precies aan‘business’ hebben was lang niet al-tijd bij iedereen bekend.Van groenvoorziening tot HRM,van advocatuur tot internet, vanproductiebedrijven tot beveiligingen andere diensten. In twee rin-gen stonden de bedrijven - kleinen groot, oud en nieuw - in eenvan de zalen van Palestra opge-steld. Na de gezamenlijke presenta-tie van ruim anderhalf uur stondvoor deelnemers en bezoekers eenuitgelezen buffet klaar. tekst: Jacob Schreuder

foto’s: Theo Kock

Hunten-beurssmáákt

Business Event Line van Aloys Seegers (l) en Rinaldo Klein Bleumink.

Bike Sensation uit Gendringen was aanwezig met blitse scooters.

Bij Palestra stond in de kou een merkwaardige Eend met aanhanger.

Een serieus gesprek bij Grip accountants en adviseurs.

Lui zitten op een echte troon bij BOC, opleiding voor beveiligers.

Vertegenwoordigers van de DRU Cultuurfabriek hadden originele DRU-pannen op tafel in de stand.

Art&Tax uit Doesburg combineert kunst en fiscaal advies.

Ibe Bongers (l.) van Symbus uit Doetinchem: „Goed opgeleide mensen naar de Achterhoek halen.”

Page 8: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

De Gelderlander zaterdag 18 februari 2012 zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

8| thema thema | 9

door Yvonne Jansen

U urtje-factuurtje enZuidas-tarieven. De tijddat bedrijven de hoofd-

prijs wilden betalen voor een advo-caat, is voorbij. Handige legal on-dernemers komen met nieuwe ini-tiatieven en schudden het bed inde juridische dienstverlening op.Een ingewikkelde vastgoedtransac-tie uitonderhandelen of een minof meer standaard vaststellings-overeenkomst met een werkne-mer opstellen. Is in het eerste ge-val een juridische zwaargewichtnodig, in het tweede kan eenhbo-opgeleid jurist of een advo-caat-stagiair de kleine letters waar-schijnlijk ook wel goed op een rijkrijgen. Toch hangt er aan beidesoorten dienstverlening per uurvaak hetzelfde prijskaartje.Rob van Otterlo, hoogleraar Orga-nisatie juridische dienstverleningaan de Universiteit van Amster-dam, constateert in de juridischevakpers dat de economische crisiswerkt als ‘een katalysator voor detoegenomen activiteit in de onder-kant van de juridische markt’. Hij

taxeert de totale markt voor de ad-vocatuur op 3,5 miljard. In het lage-re segment van juridische dienst-verlening valt volgens hem om ennabij 4 miljard te verdienen. Daar-van laat de advocatuur naar schat-ting een miljard liggen. Bukken enoprapen, is zijn devies. Nu weer-houden de tarieven (150-200 eurouur of fors meer voor het topseg-ment) kleine bedrijven er van juri-disch advies in te winnen.Branche-analisten van ABN Amrodenken dat het ‘uurtje-factuur-tje’-systeem voor niet-complexe za-ken zijn langste tijd gehad heeft endat prijzen per juridische dienstterrein zullen winnen. Zij komentot dezelfde bevinding als Van Ot-terlo: ‘Het alleenrecht van advoca-ten (procesmonopolie) houdt detarieven hoog, waardoor een grootdeel van de potentiële markt onbe-nut blijft, vooral voor MKB-kanto-ren.Op den duur zal eenvoudig werk,waarvan de tijdsbesteding op voor-hand vastligt, en standaard dienst-verlening tegen een vaste prijs wor-den aangeboden.’ Sommige kanto-ren werken al op die manier, bij-

voorbeeld in combinatie met eenabonnementstructuur: een fixedprice voor een sommatiebrief, eendagvaarding of een zitting.Hoogleraar Van Otterlo ziet deconcurrentie de komende jarenfors toenemen. Een groeiend aan-tal kantoren zal eenvoudige juridi-sche dienstverlening bieden vooreen lager tarief, denkt ook hij. Dietrend was al gaande, maar wordtonder invloed van de economi-sche crisis aangewakkerd. Daarbijis ruimte voor nieuwe bedrijfsmo-dellen.Sommige ondernemers hebben aleen nieuwe formule op de rit. Ad-vocaat Leo Spigt bijvoorbeeld in-troduceerde enkele jaren geledenLegal Legion, een bedrijf dat juridi-sche werkzaamheden verricht datonder het niveau van het door-snee advocatenkantoor ligt. ‘Juri-disch voetenwerk’ zoals Spigt hetbetitelt, met daaraan gekoppeld na-venant lagere prijzen. Legal Legionwerkt op basis van detachering,maar neemt zo nodig ook delenvan het bedrijfsproces van deklant over.Behalve concurrentie zetten onli-

ne-ontwikkelingen de prijzen on-der druk. De advocatuur als geheelmaakt nog maar mondjesmaat ge-bruik van de mogelijkheden vanhet internet. Vaak gaat het niet ver-

der dan een website van het kan-toor. Maar handige ondernemerszien brood in het internet als ka-naal. Econoom en voormalig advo-caat Antonie Kerstholt bijvoor-

beeld. Tot ontzetting van veel ami-ces lanceerde hij vorig jaar samenmet uitgever Elmar Multimedia dewebsite Overeenkomst.nl. Onder-nemers betalen 995 euro (‘verge-lijkbaar met de prijs van drie uuradvies van een commerciële advo-caat’) een entreeprijs voor een da-tabank met professionele contrac-ten, checklists en voorbeeldbrie-ven van advocaten.Met deze vorm van juridische con-tent-recycling kunnen bedrijvenveel zaakjes zelf afhandelen en be-sparen ze geld, is zijn redenering.Is daarna nog juridische bijstandnodig, dan kan de ondernemer te-rugvallen op een ‘ervaren MKB ad-vocaat’ uit Kerstholts netwerk, te-gen een van tevoren afgesprokenprijs.‘Het is in deze tijd niet vanzelfspre-kend om hetzelfde contract meer-dere keren aan verschillende cliën-ten te verkopen tegen een tarief,waarbij cliënten de oorspronkelij-ke overheadkosten telkens weer be-talen,’ vindt Kerstholt. ‘De luchtin de tarieven kan er voor specifie-ke doelgroepen als het MKB bestuit.’

OnderhandelenEen advocaat mag zijn eigen prij-zen bepalen. Onderhandelen overhet (uur)tarief is de moeite vanhet proberen waard. Vraag uw ad-vocaat tijdens het eerste gespreknaar het declaratiesysteem dat hijtoepast en om een schatting vande kosten. Werkt hij met uurloon?Wil hij een vaste prijs afsprekenvoor de hele zaak? Houdt hij u tus-sentijds en regelmatig op de hoog-te van de gemaakte uren? Wat uniet met hem kunt afspreken: nocure no pay. Dat is verboden opgrond van de Advocatenwet. Eenadvocaat moet altijd iets in reke-ning brengen, ook al loopt eenzaak niet in uw voordeel af. Welkunt u van tevoren overeenkomende advocaat minder rekent bij hetniet slagen van de zaak en meerkrijgt als hij een zaak wint(win/loose fee). U komt dan eenbasistarief overeen en een opslagals een vooraf bepaald resultaatwordt gehaald. De opslag maggeen directe relatie (bijvoorbeeldin de vorm van een percentagevan de ‘winst’) hebben met dehoogte van het resultaat.

Juridische dienstverlening opgeschud: prijsvechters komen eraan

Notarissen: moeilijk jaarJuridische dienstverleners gaanweer een lastig jaar tegemoet. Inde advocatuur stijgen de omzettennaar verwachting nog licht, de no-tarissen krijgen weer te makenmet omzetverlies. Dat verwachthet Economische Bureau van ING.Over de hele linie kunnen de juri-dische dienstverleners een omzet-stijging van 1 procent tegemoetzien, in 2011 groeide de omzet nogmet ongeveer 2 procent. Vooral denotarissen hebben het moeilijk.„Dit is vooral te wijten aan de te-rugval van de inkomsten uit de fa-miliepraktijk”, aldus ING. Maarook het lagere aantal woonaktendat passeert, drukt op het resul-taat. „In 2012 daalt het aantal ak-ten naar verwachting verder als ge-volg van een kleinere aantal wo-ningtransacties.”

K3 voor volwassenenK3 voor volwassenen’ is de geheim-zinnige titel van de lezing waar-mee Harry de Vries de bezoekersvan CaféConsult maandag 27 fe-bruari gaat verrassen. De Vries isoud-directeur BASF, voormaligvoorzitter van de OKA en huidigvoorzitter van stichting kiEMT.kiEMT heeft in de afgelopen jarenvele honderden bedrijfsideeën ge-scout, 25 seedleningen kunnen ver-strekken en vele bedrijven bij talvan vraagstukken ondersteund,ook starters. „Veel personen heb-ben een uitstekend plan, maar we-ten niet hoe zij dit verder uit kun-nen werken. Wij realiseren eenkennismatch tussen de bedenkeren deskundigen uit ons netwerk.Oftewel K3 voor volwassenen,”legt De Vries uit: „Kennis, kunde,kassa!” CaféConsult vindt plaats inProeflokaal de Nieuwe Waag, aande Markt 1 in Arnhem vanaf 20.00uur.

ValentijnsdagVoor de marktplaats Plantion enhaar afnemers heeft Valentijnsdageen welkome piek gebracht in deverkoop van snijbloemen. Door derecente vorstperiode was de Valen-tijnsperiode dit keer weliswaarkort, maar hevig. Bloemisten ver-kochten vooral rode rozen, metRed Naomi! als populairste soort.In de retail gingen vooral gemeng-de boeketten. Plantion is een mo-derne, complete en duurzaam ge-bouwde marktplaats voor bloe-men en planten. De marktplaats issinds 1 maart 2010 operationeel inEde. Over 2011 realiseerde Plantioneen omzet van 114,4 miljoen euro.

Goed jaar VanHarenVanHaren verkocht vorig jaar met1458 medewerkers 5,74 miljoenpaar schoenen. Dat bracht 123,4miljoen euro in de kassa’s van de136 filialen, 7,9 procent meer danin 2010.Die stijging had ook te maken metuitbreiding van het aantal winkelsvan 131 naar 136. Zonder die uit-breiding zouden de omzetten vierprocent zijn gegroeid, terwijl hettotaal van de schoenenomzet inNederland met 2,5 procent daalde.VanHaren kon daarom deze weekmelden dat het bedrijf vorig jaarmarktaandeel op de concurrentenheeft gewonnen.„Hogere energieprijzen, de eurocri-sis en ongunstige weersomstandig-heden vormden in 2011 echte uit-dagingen. Die hebben we zeergoed bedwongen” , aldus directeurKrein Bons. VanHaren is de derdewinkelketen voor schoenen inNederland.

door Paul de jager

D e wetgeving verandertvoortdurend en jurispru-dentie werpt telkens een

nieuw licht op bestaande wetge-ving. Voor juristen is het van grootbelang om op de hoogte te zijnvan de actualiteit op hun vakge-bied. Jaarlijkse bijscholing is daar-om verplicht. Het Nijmeegse be-drijf Educatiepunt BV speelt daarhandig op in. Educatiepunt ver-zorgt opleidingen voor juristen enverhuurt zalen voor bedrijfsbijeen-komsten. Juristen die met hun‘Master’ op zak de universiteit ver-laten, gaan gedurende drie jaar alsadvocaat-stagiairs aan de slag bijeen gevestigd advocatenkantoor.In deze periode zijn juristen ver-plicht om de Beroepsopleiding ende Voortgezette Stagiaire Oplei-ding (VSO) te volgen. Dat kost aan-vankelijk één dag in de week, naeen jaar volgen nog enkele cursus-sen. Na deze driejarige periodemoeten advocaten zich blijvendscholen door middel van de Per-manente Opleiding (PO). Hier-voor geldt een minimum van 20studie-uren per jaar. Mr. Lesley Fis-scher verzorgde de voortgezetteVSO en PO-opleidingen aan deErasmus Universiteit Rotterdam.Na zeven jaar hield hij het voor ge-zien en zette het Educatiepunt inNijmegen op. Zijn vakkennis en or-ganisatie-ervaring nam hij mee.Daardoor kon Educatiepunt alsnel rekenen op erkenning van deNederlandse Orde van Advocaten.Het cursusaanbod van Educatie-punt is breed. Personen- en fami-lierecht, burgerlijk procesrecht, ar-beidsrecht, bestuursprocesrecht enondernemingsrecht zijn onder an-dere velden waarin les gegevenwordt. Juristen hebben in toene-mende mate te maken met mondi-ge klanten. Internetgebruik draagtdaar aan bij. Dat is een reden temeer voor juristen om hun kennisup-to-date te houden.

Bij Educatiepunt staan juridischspecialisten voor de klas. De loca-tie aan de Kerkenbos is netjesmaar niet luxueus ingericht. Decursisten krijgen soep en broodjesals diner in plaats van een uitge-breid buffet. Dat zijn factoren diede cursusprijs drukken. Educatie-punt wil cursussen aanbiedenwaar vraag naar is. Het cursusaan-bod moet marktgericht zijn. Hijvertelt: „Ik bracht kennismakings-bezoeken bij twee advocatenkanto-ren. Op beide kantoren adviseerdemen mij een cursus medische aan-sprakelijkheid op te zetten. Datheb ik gedaan en binnen veertiendagen hadden 20 deelnemers inge-tekend”. De inleiding Duits Rechtdoet het ook goed. Fisscher: „Wezitten in Zuid-Oost Nederlandtoch tegen de Duitse grens aan.Over en weer worden zaken ge-daan en kunnen ook conflicten op-treden. Als Duits recht dan vantoepassing is dan is het wel wense-lijk dat de Nederlandse advocaatdaar wat van weet”. Beide landenhebben verschillende wet- en regel-geving. „Een jurist moet op tijd dealarmbellen horen rinkelen”,vindt Fisscher.

Kort

De eerste bedrijven van ontslagenonderzoekers van farmaciebedrijfMSD hebben zich op het LifeSciences Park in Oss gevestigd. Deofficiële opening is later dit jaar.Op de campus moet werk komenvoor honderden onderzoekers. Destart van het park is later dan be-oogd. Tot dusver zijn er met negenbedrijfjes contracten afgesloten,terwijl in juli al 89 initiatieven wa-ren ingediend en 20 plannen alszeer kansrijk werden beoordeeld.Moederbedrijf Merck van MSD(voorheen Organon) wilde in Ossde hele onderzoeksafdeling slui-ten. Er dreigden 2175 banen te ver-dwijnen. Na een jaar vol protesten verzet werd er overeenstem-ming bereikt over het behoud van900 banen. Voor de gebouwen enmachines die overblijven, werdhet Life Sciences Park bedachtwaar ontslagen onderzoekers aanhet werk kunnen. In totaal is eeninvestering van 66 miljoen euronodig voor de oprichting van decampus.

Mr. Lesley Fisscher:‘Jurist blijft leren’

Eerste bedrijvenop campusMSD OSS

door Yvonne Jansen

D reef een gemiddeldnotariskantoor voor-heen voor 65 pro-cent op het begelei-den van vastgoed-

transacties, nu komt nog maar dehelft van de omzet daar vandaan.Daarnaast deden prijsvechters hunintrede, waardoor traditionele kan-toren omzetverlies lijden. Ook opandere manieren wordt aan demarkt geknabbeld.Hoewel er nog geen wetsvoorstelvan die strekking is, heeft ministerVerhagen van Economische Zakenaangegeven dat hij voor de oprich-ting van een ‘eenvoudige BV’ denu nog verplichte notariële aktewil afschaffen.„Het is zwaar weer,” zegt GeertjanSarneel, tweede generatie notarisin het Zeeuwse Kruiningen envoorzitter van de Koninklijke No-tariële Beroepsorganisatie KNB.En het waait volgens hem aan allekanten. Sommige notarissen za-gen hun omzet met wel 20 pro-cent teruglopen.Een derde van de kantoren lijdtverlies en 10 procent van de kandi-daat-notarissen moest op zoeknaar een andere baan. Het nota-riaat reageert op de neerwaartseontwikkeling door nieuwe vor-men van dienstverlening te intro-duceren, zoals de promotie van le-venstestamenten voor onderne-mers en particulieren. Specialisatie(de echtscheidingsnotaris bijvoor-beeld, estate planner, of de notarisdie zich uitsluitend bezighoudtmet ondernemingsrecht) en sa-menwerking met en uitbestedingaan andere experts is een trend.

Verder biedt een groeiend aantalnotarissen geautomatiseerde dien-sten aan, zoals digitale kluizen,waar documenten bewaard wor-den en waar klanten met een co-de ‘binnen’ kunnen.Daarnaast komen de budgetnota-rissen op, waar klanten via hetweb terecht kunnen voor nota-

riële basisdiensten tegen een lageprijs, vooral op het gebied van fa-milierecht.De notariële praktijk veranderdesterk sinds in 1999 het stelsel vanvaste tarieven verdween en de no-taris behalve openbaar ambtenaarook ondernemer werd. Sarneel be-treurt de intrede van de marktwer-

king niet.Maar hij ziet ook schaduwzijden.Als notarissen te veel richting com-mercie worden gedreven, kunnensommigen er voor kiezen zoveelmogelijk aktes te passeren om teoverleven.Sarneel: „De notaris is niet uitslui-tend een juridische dienstverlener,

hij is ook hoeder van de rechtsze-kerheid. Hij houdt de belangenvan alle partijen in het oog. Datwordt soms over het hoofd ge-zien.”Sarneel verwijst naar een wets-voorstel ter vereenvoudiging vanhet BV-recht, met als onderdeelde afschaffing van de volstorting

van het nu nog verplichte mini-mumkapitaal van 18.000 euro bijde Eerste Kamer. Het aanvragenvan een ‘verklaring van geen be-zwaar’ hoeft sinds vorig jaar nietmeer. Een door minister Verhagenvan Economische Zaken gewenstevolgende stap is afschaffing van deoprichtingsakte voor een ‘eenvou-dige BV’ of ‘eenmans BV’.Dat moet een eerste horde naarhet ondernemerschap wegnemen.Een BV met één DGA kan stan-daard statuten opmaken. Veel on-dernemers in spé bejubelen dat.„Zonder oprichtingsakte zijn ze in-derdaad goedkoper uit,” stelt Sar-neel.„Maar de notaris heeft ook een ad-viesfunctie. Hij checkt of zijnklant wel de meest geschikterechtsvorm kiest en moet beoorde-len of die alles begrijpt. Zodra zichveranderingen voordoen in direc-tie, aandeelhouders of statuten,moeten alsnog mutaties wordendoorgevoerd. Dan kan goedkoopuitdraaien op duurkoop.”Sarneel vindt dat ‘Den Haag’ telichtvaardig denkt over de onder-zoeks- en informatieplicht van no-tarissen. Het geheel van beoogdenieuwe maatregelen zet volgenshem de deur open naar meer mala-fiditeit, zoals aandelen-, faillisse-ments- en BV-fraude.Een onbegrijpelijke ontwikkeling,vindt hij, omdat er langs andereweg juist extra op ingezet wordtom uitwassen te bestrijden.„Bij de oprichting van een BV ishet belangrijk te weten wie de ach-terliggende partijen en waar de on-derneming toe dient. De notarisdoet nu een paspoortcheck, achter-haalt wie er achter de BV zitten,controleert de datum van oprich-ting, de inschrijving in het handels-register.Voor bonafide ondernemers is hetbelangrijk te weten wie hun part-ners zijn. Iemand moet de contro-lerende taken op zich nemen.Waarom niet de notaris, die al eeu-wen specialist is op dit terrein?”

Het notariaat zoekt nieuwe wegen

Een derde van de notariskantoren leidt momenteel verlies. foto Gerard van Daalen (ANP)

Lesley Fisscher foto Theo van Zwam

Rob van Otterlo: ‘Concurrentie neemt fors toe.’ foto Jeroen Oerlemans

Door de vastgoedcrisis krijgt hetnotariaat een flinke oplawaai. Deberoepsgroep verbreedt nu deblik en zoekt nieuwe vormen vandienstverlening. Proeftijdbeding

Werkgevers kunnen tijdens de proeftijd snel en gemakkelijk van een werknemer af. Evenwel bete-kent dit niet dat aan het proeftijd-beding geen (juridische) haken en ogen zitten. In de praktijk gaat het namelijk nog weleens mis!De proeftijd is een ‘testperiode’ waarin kan worden beoordeeld of de werknemer geschikt is voor de functie. De wet stelt diverse eisen aan een proeftijdbeding. Zo moet de proeftijd schriftelijk overeenge-komen worden en dient de duur van de proeftijd voor zowel de werknemer als de werkgever gelijk te zijn. De proeftijd mag, afhanke-lijk van duur van de arbeidsover-eenkomst, niet langer dan twee maanden duren. Is de proeftijd langer overeengekomen dan wordt geacht geen proeftijd te zijn over-eengekomen. De vraag die opkomt, is waarmee een werkgever onder andere reke-ning moet houden bij het ont-slaan van een werknemer tijdens de proeftijd. Van belang is dat de werkgever de werknemer binnen de proeftijd ontslaat. Daarbij geldt dat de werkgever zal moeten kun-nen bewijzen dat de opzegging de werknemer ook binnen de proef-tijd heeft bereikt. De werkgever is verplicht, als de werknemer daarom vraagt, schriftelijk opgave te doen van de reden(en) van ontslag. Als het ontslag discriminerend is, dan kan de werknemer het ontslag ver-nietigen. Dat moet overigens bin-nen 6 maanden. In de praktijk komt het voor dat de werkgever al vóór het begin van de arbeidsovereenkomst de werkne-mer ontslaat. De werkgever kan in dat geval schadeplichtig zijn. Een recente uitspraak van de kanton-rechter in Utrecht illustreert dat. De werknemer was aanwezig bij werkoverleggen vóór het begin van zijn dienstverband. Daar maakte de werknemer een slechte indruk. De werkgever ontving voorts via een personeelslid nadere informa-tie over de werknemer. Een en ander was aanleiding om over te gaan tot ontslag vóór aanvang van het dienstverband. De kantonrech-ter oordeelde over de kwestie dat het in strijd met goed werkge-verschap is om een werknemer af te rekenen op werkzaamheden die de werknemer voorafgaande aan de feitelijke indiensttreding heeft uitgevoerd, zonder dat aan de werknemer kenbaar is gemaakt dat zijn functioneren voorafgaande aan de arbeidsovereenkomst zou worden beoordeeld. Enige voor-zichtigheid bij (de communicatie over het) ontslag vóór aanvang van de arbeidsovereenkomst is aldus geboden.

commerciële column

Recht

Door mr. Linda Hauwert BAX advocaten belastingkundigen

Reageren? Mail naar:[email protected]

Page 9: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

De Gelderlander zaterdag 18 februari 2012 zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

8 | thema thema | 9

door Yvonne Jansen

U urtje-factuurtje enZuidas-tarieven. De tijddat bedrijven de hoofd-

prijs wilden betalen voor een advo-caat, is voorbij. Handige legal on-dernemers komen met nieuwe ini-tiatieven en schudden het bed inde juridische dienstverlening op.Een ingewikkelde vastgoedtransac-tie uitonderhandelen of een minof meer standaard vaststellings-overeenkomst met een werkne-mer opstellen. Is in het eerste ge-val een juridische zwaargewichtnodig, in het tweede kan eenhbo-opgeleid jurist of een advo-caat-stagiair de kleine letters waar-schijnlijk ook wel goed op een rijkrijgen. Toch hangt er aan beidesoorten dienstverlening per uurvaak hetzelfde prijskaartje.Rob van Otterlo, hoogleraar Orga-nisatie juridische dienstverleningaan de Universiteit van Amster-dam, constateert in de juridischevakpers dat de economische crisiswerkt als ‘een katalysator voor detoegenomen activiteit in de onder-kant van de juridische markt’. Hij

taxeert de totale markt voor de ad-vocatuur op 3,5 miljard. In het lage-re segment van juridische dienst-verlening valt volgens hem om ennabij 4 miljard te verdienen. Daar-van laat de advocatuur naar schat-ting een miljard liggen. Bukken enoprapen, is zijn devies. Nu weer-houden de tarieven (150-200 eurouur of fors meer voor het topseg-ment) kleine bedrijven er van juri-disch advies in te winnen.Branche-analisten van ABN Amrodenken dat het ‘uurtje-factuur-tje’-systeem voor niet-complexe za-ken zijn langste tijd gehad heeft endat prijzen per juridische dienstterrein zullen winnen. Zij komentot dezelfde bevinding als Van Ot-terlo: ‘Het alleenrecht van advoca-ten (procesmonopolie) houdt detarieven hoog, waardoor een grootdeel van de potentiële markt onbe-nut blijft, vooral voor MKB-kanto-ren.Op den duur zal eenvoudig werk,waarvan de tijdsbesteding op voor-hand vastligt, en standaard dienst-verlening tegen een vaste prijs wor-den aangeboden.’ Sommige kanto-ren werken al op die manier, bij-

voorbeeld in combinatie met eenabonnementstructuur: een fixedprice voor een sommatiebrief, eendagvaarding of een zitting.Hoogleraar Van Otterlo ziet deconcurrentie de komende jarenfors toenemen. Een groeiend aan-tal kantoren zal eenvoudige juridi-sche dienstverlening bieden vooreen lager tarief, denkt ook hij. Dietrend was al gaande, maar wordtonder invloed van de economi-sche crisis aangewakkerd. Daarbijis ruimte voor nieuwe bedrijfsmo-dellen.Sommige ondernemers hebben aleen nieuwe formule op de rit. Ad-vocaat Leo Spigt bijvoorbeeld in-troduceerde enkele jaren geledenLegal Legion, een bedrijf dat juridi-sche werkzaamheden verricht datonder het niveau van het door-snee advocatenkantoor ligt. ‘Juri-disch voetenwerk’ zoals Spigt hetbetitelt, met daaraan gekoppeld na-venant lagere prijzen. Legal Legionwerkt op basis van detachering,maar neemt zo nodig ook delenvan het bedrijfsproces van deklant over.Behalve concurrentie zetten onli-

ne-ontwikkelingen de prijzen on-der druk. De advocatuur als geheelmaakt nog maar mondjesmaat ge-bruik van de mogelijkheden vanhet internet. Vaak gaat het niet ver-

der dan een website van het kan-toor. Maar handige ondernemerszien brood in het internet als ka-naal. Econoom en voormalig advo-caat Antonie Kerstholt bijvoor-

beeld. Tot ontzetting van veel ami-ces lanceerde hij vorig jaar samenmet uitgever Elmar Multimedia dewebsite Overeenkomst.nl. Onder-nemers betalen 995 euro (‘verge-lijkbaar met de prijs van drie uuradvies van een commerciële advo-caat’) een entreeprijs voor een da-tabank met professionele contrac-ten, checklists en voorbeeldbrie-ven van advocaten.Met deze vorm van juridische con-tent-recycling kunnen bedrijvenveel zaakjes zelf afhandelen en be-sparen ze geld, is zijn redenering.Is daarna nog juridische bijstandnodig, dan kan de ondernemer te-rugvallen op een ‘ervaren MKB ad-vocaat’ uit Kerstholts netwerk, te-gen een van tevoren afgesprokenprijs.‘Het is in deze tijd niet vanzelfspre-kend om hetzelfde contract meer-dere keren aan verschillende cliën-ten te verkopen tegen een tarief,waarbij cliënten de oorspronkelij-ke overheadkosten telkens weer be-talen,’ vindt Kerstholt. ‘De luchtin de tarieven kan er voor specifie-ke doelgroepen als het MKB bestuit.’

OnderhandelenEen advocaat mag zijn eigen prij-zen bepalen. Onderhandelen overhet (uur)tarief is de moeite vanhet proberen waard. Vraag uw ad-vocaat tijdens het eerste gespreknaar het declaratiesysteem dat hijtoepast en om een schatting vande kosten. Werkt hij met uurloon?Wil hij een vaste prijs afsprekenvoor de hele zaak? Houdt hij u tus-sentijds en regelmatig op de hoog-te van de gemaakte uren? Wat uniet met hem kunt afspreken: nocure no pay. Dat is verboden opgrond van de Advocatenwet. Eenadvocaat moet altijd iets in reke-ning brengen, ook al loopt eenzaak niet in uw voordeel af. Welkunt u van tevoren overeenkomende advocaat minder rekent bij hetniet slagen van de zaak en meerkrijgt als hij een zaak wint(win/loose fee). U komt dan eenbasistarief overeen en een opslagals een vooraf bepaald resultaatwordt gehaald. De opslag maggeen directe relatie (bijvoorbeeldin de vorm van een percentagevan de ‘winst’) hebben met dehoogte van het resultaat.

Juridische dienstverlening opgeschud: prijsvechters komen eraan

Notarissen: moeilijk jaarJuridische dienstverleners gaanweer een lastig jaar tegemoet. Inde advocatuur stijgen de omzettennaar verwachting nog licht, de no-tarissen krijgen weer te makenmet omzetverlies. Dat verwachthet Economische Bureau van ING.Over de hele linie kunnen de juri-dische dienstverleners een omzet-stijging van 1 procent tegemoetzien, in 2011 groeide de omzet nogmet ongeveer 2 procent. Vooral denotarissen hebben het moeilijk.„Dit is vooral te wijten aan de te-rugval van de inkomsten uit de fa-miliepraktijk”, aldus ING. Maarook het lagere aantal woonaktendat passeert, drukt op het resul-taat. „In 2012 daalt het aantal ak-ten naar verwachting verder als ge-volg van een kleinere aantal wo-ningtransacties.”

K3 voor volwassenenK3 voor volwassenen’ is de geheim-zinnige titel van de lezing waar-mee Harry de Vries de bezoekersvan CaféConsult maandag 27 fe-bruari gaat verrassen. De Vries isoud-directeur BASF, voormaligvoorzitter van de OKA en huidigvoorzitter van stichting kiEMT.kiEMT heeft in de afgelopen jarenvele honderden bedrijfsideeën ge-scout, 25 seedleningen kunnen ver-strekken en vele bedrijven bij talvan vraagstukken ondersteund,ook starters. „Veel personen heb-ben een uitstekend plan, maar we-ten niet hoe zij dit verder uit kun-nen werken. Wij realiseren eenkennismatch tussen de bedenkeren deskundigen uit ons netwerk.Oftewel K3 voor volwassenen,”legt De Vries uit: „Kennis, kunde,kassa!” CaféConsult vindt plaats inProeflokaal de Nieuwe Waag, aande Markt 1 in Arnhem vanaf 20.00uur.

ValentijnsdagVoor de marktplaats Plantion enhaar afnemers heeft Valentijnsdageen welkome piek gebracht in deverkoop van snijbloemen. Door derecente vorstperiode was de Valen-tijnsperiode dit keer weliswaarkort, maar hevig. Bloemisten ver-kochten vooral rode rozen, metRed Naomi! als populairste soort.In de retail gingen vooral gemeng-de boeketten. Plantion is een mo-derne, complete en duurzaam ge-bouwde marktplaats voor bloe-men en planten. De marktplaats issinds 1 maart 2010 operationeel inEde. Over 2011 realiseerde Plantioneen omzet van 114,4 miljoen euro.

Goed jaar VanHarenVanHaren verkocht vorig jaar met1458 medewerkers 5,74 miljoenpaar schoenen. Dat bracht 123,4miljoen euro in de kassa’s van de136 filialen, 7,9 procent meer danin 2010.Die stijging had ook te maken metuitbreiding van het aantal winkelsvan 131 naar 136. Zonder die uit-breiding zouden de omzetten vierprocent zijn gegroeid, terwijl hettotaal van de schoenenomzet inNederland met 2,5 procent daalde.VanHaren kon daarom deze weekmelden dat het bedrijf vorig jaarmarktaandeel op de concurrentenheeft gewonnen.„Hogere energieprijzen, de eurocri-sis en ongunstige weersomstandig-heden vormden in 2011 echte uit-dagingen. Die hebben we zeergoed bedwongen” , aldus directeurKrein Bons. VanHaren is de derdewinkelketen voor schoenen inNederland.

door Paul de jager

D e wetgeving verandertvoortdurend en jurispru-dentie werpt telkens een

nieuw licht op bestaande wetge-ving. Voor juristen is het van grootbelang om op de hoogte te zijnvan de actualiteit op hun vakge-bied. Jaarlijkse bijscholing is daar-om verplicht. Het Nijmeegse be-drijf Educatiepunt BV speelt daarhandig op in. Educatiepunt ver-zorgt opleidingen voor juristen enverhuurt zalen voor bedrijfsbijeen-komsten. Juristen die met hun‘Master’ op zak de universiteit ver-laten, gaan gedurende drie jaar alsadvocaat-stagiairs aan de slag bijeen gevestigd advocatenkantoor.In deze periode zijn juristen ver-plicht om de Beroepsopleiding ende Voortgezette Stagiaire Oplei-ding (VSO) te volgen. Dat kost aan-vankelijk één dag in de week, naeen jaar volgen nog enkele cursus-sen. Na deze driejarige periodemoeten advocaten zich blijvendscholen door middel van de Per-manente Opleiding (PO). Hier-voor geldt een minimum van 20studie-uren per jaar. Mr. Lesley Fis-scher verzorgde de voortgezetteVSO en PO-opleidingen aan deErasmus Universiteit Rotterdam.Na zeven jaar hield hij het voor ge-zien en zette het Educatiepunt inNijmegen op. Zijn vakkennis en or-ganisatie-ervaring nam hij mee.Daardoor kon Educatiepunt alsnel rekenen op erkenning van deNederlandse Orde van Advocaten.Het cursusaanbod van Educatie-punt is breed. Personen- en fami-lierecht, burgerlijk procesrecht, ar-beidsrecht, bestuursprocesrecht enondernemingsrecht zijn onder an-dere velden waarin les gegevenwordt. Juristen hebben in toene-mende mate te maken met mondi-ge klanten. Internetgebruik draagtdaar aan bij. Dat is een reden temeer voor juristen om hun kennisup-to-date te houden.

Bij Educatiepunt staan juridischspecialisten voor de klas. De loca-tie aan de Kerkenbos is netjesmaar niet luxueus ingericht. Decursisten krijgen soep en broodjesals diner in plaats van een uitge-breid buffet. Dat zijn factoren diede cursusprijs drukken. Educatie-punt wil cursussen aanbiedenwaar vraag naar is. Het cursusaan-bod moet marktgericht zijn. Hijvertelt: „Ik bracht kennismakings-bezoeken bij twee advocatenkanto-ren. Op beide kantoren adviseerdemen mij een cursus medische aan-sprakelijkheid op te zetten. Datheb ik gedaan en binnen veertiendagen hadden 20 deelnemers inge-tekend”. De inleiding Duits Rechtdoet het ook goed. Fisscher: „Wezitten in Zuid-Oost Nederlandtoch tegen de Duitse grens aan.Over en weer worden zaken ge-daan en kunnen ook conflicten op-treden. Als Duits recht dan vantoepassing is dan is het wel wense-lijk dat de Nederlandse advocaatdaar wat van weet”. Beide landenhebben verschillende wet- en regel-geving. „Een jurist moet op tijd dealarmbellen horen rinkelen”,vindt Fisscher.

Kort

De eerste bedrijven van ontslagenonderzoekers van farmaciebedrijfMSD hebben zich op het LifeSciences Park in Oss gevestigd. Deofficiële opening is later dit jaar.Op de campus moet werk komenvoor honderden onderzoekers. Destart van het park is later dan be-oogd. Tot dusver zijn er met negenbedrijfjes contracten afgesloten,terwijl in juli al 89 initiatieven wa-ren ingediend en 20 plannen alszeer kansrijk werden beoordeeld.Moederbedrijf Merck van MSD(voorheen Organon) wilde in Ossde hele onderzoeksafdeling slui-ten. Er dreigden 2175 banen te ver-dwijnen. Na een jaar vol protesten verzet werd er overeenstem-ming bereikt over het behoud van900 banen. Voor de gebouwen enmachines die overblijven, werdhet Life Sciences Park bedachtwaar ontslagen onderzoekers aanhet werk kunnen. In totaal is eeninvestering van 66 miljoen euronodig voor de oprichting van decampus.

Mr. Lesley Fisscher:‘Jurist blijft leren’

Eerste bedrijvenop campusMSD OSS

door Yvonne Jansen

D reef een gemiddeldnotariskantoor voor-heen voor 65 pro-cent op het begelei-den van vastgoed-

transacties, nu komt nog maar dehelft van de omzet daar vandaan.Daarnaast deden prijsvechters hunintrede, waardoor traditionele kan-toren omzetverlies lijden. Ook opandere manieren wordt aan demarkt geknabbeld.Hoewel er nog geen wetsvoorstelvan die strekking is, heeft ministerVerhagen van Economische Zakenaangegeven dat hij voor de oprich-ting van een ‘eenvoudige BV’ denu nog verplichte notariële aktewil afschaffen.„Het is zwaar weer,” zegt GeertjanSarneel, tweede generatie notarisin het Zeeuwse Kruiningen envoorzitter van de Koninklijke No-tariële Beroepsorganisatie KNB.En het waait volgens hem aan allekanten. Sommige notarissen za-gen hun omzet met wel 20 pro-cent teruglopen.Een derde van de kantoren lijdtverlies en 10 procent van de kandi-daat-notarissen moest op zoeknaar een andere baan. Het nota-riaat reageert op de neerwaartseontwikkeling door nieuwe vor-men van dienstverlening te intro-duceren, zoals de promotie van le-venstestamenten voor onderne-mers en particulieren. Specialisatie(de echtscheidingsnotaris bijvoor-beeld, estate planner, of de notarisdie zich uitsluitend bezighoudtmet ondernemingsrecht) en sa-menwerking met en uitbestedingaan andere experts is een trend.

Verder biedt een groeiend aantalnotarissen geautomatiseerde dien-sten aan, zoals digitale kluizen,waar documenten bewaard wor-den en waar klanten met een co-de ‘binnen’ kunnen.Daarnaast komen de budgetnota-rissen op, waar klanten via hetweb terecht kunnen voor nota-

riële basisdiensten tegen een lageprijs, vooral op het gebied van fa-milierecht.De notariële praktijk veranderdesterk sinds in 1999 het stelsel vanvaste tarieven verdween en de no-taris behalve openbaar ambtenaarook ondernemer werd. Sarneel be-treurt de intrede van de marktwer-

king niet.Maar hij ziet ook schaduwzijden.Als notarissen te veel richting com-mercie worden gedreven, kunnensommigen er voor kiezen zoveelmogelijk aktes te passeren om teoverleven.Sarneel: „De notaris is niet uitslui-tend een juridische dienstverlener,

hij is ook hoeder van de rechtsze-kerheid. Hij houdt de belangenvan alle partijen in het oog. Datwordt soms over het hoofd ge-zien.”Sarneel verwijst naar een wets-voorstel ter vereenvoudiging vanhet BV-recht, met als onderdeelde afschaffing van de volstorting

van het nu nog verplichte mini-mumkapitaal van 18.000 euro bijde Eerste Kamer. Het aanvragenvan een ‘verklaring van geen be-zwaar’ hoeft sinds vorig jaar nietmeer. Een door minister Verhagenvan Economische Zaken gewenstevolgende stap is afschaffing van deoprichtingsakte voor een ‘eenvou-dige BV’ of ‘eenmans BV’.Dat moet een eerste horde naarhet ondernemerschap wegnemen.Een BV met één DGA kan stan-daard statuten opmaken. Veel on-dernemers in spé bejubelen dat.„Zonder oprichtingsakte zijn ze in-derdaad goedkoper uit,” stelt Sar-neel.„Maar de notaris heeft ook een ad-viesfunctie. Hij checkt of zijnklant wel de meest geschikterechtsvorm kiest en moet beoorde-len of die alles begrijpt. Zodra zichveranderingen voordoen in direc-tie, aandeelhouders of statuten,moeten alsnog mutaties wordendoorgevoerd. Dan kan goedkoopuitdraaien op duurkoop.”Sarneel vindt dat ‘Den Haag’ telichtvaardig denkt over de onder-zoeks- en informatieplicht van no-tarissen. Het geheel van beoogdenieuwe maatregelen zet volgenshem de deur open naar meer mala-fiditeit, zoals aandelen-, faillisse-ments- en BV-fraude.Een onbegrijpelijke ontwikkeling,vindt hij, omdat er langs andereweg juist extra op ingezet wordtom uitwassen te bestrijden.„Bij de oprichting van een BV ishet belangrijk te weten wie de ach-terliggende partijen en waar de on-derneming toe dient. De notarisdoet nu een paspoortcheck, achter-haalt wie er achter de BV zitten,controleert de datum van oprich-ting, de inschrijving in het handels-register.Voor bonafide ondernemers is hetbelangrijk te weten wie hun part-ners zijn. Iemand moet de contro-lerende taken op zich nemen.Waarom niet de notaris, die al eeu-wen specialist is op dit terrein?”

Het notariaat zoekt nieuwe wegen

Een derde van de notariskantoren leidt momenteel verlies. foto Gerard van Daalen (ANP)

Lesley Fisscher foto Theo van Zwam

Rob van Otterlo: ‘Concurrentie neemt fors toe.’ foto Jeroen Oerlemans

Door de vastgoedcrisis krijgt hetnotariaat een flinke oplawaai. Deberoepsgroep verbreedt nu deblik en zoekt nieuwe vormen vandienstverlening. Proeftijdbeding

Werkgevers kunnen tijdens de proeftijd snel en gemakkelijk van een werknemer af. Evenwel bete-kent dit niet dat aan het proeftijd-beding geen (juridische) haken en ogen zitten. In de praktijk gaat het namelijk nog weleens mis!De proeftijd is een ‘testperiode’ waarin kan worden beoordeeld of de werknemer geschikt is voor de functie. De wet stelt diverse eisen aan een proeftijdbeding. Zo moet de proeftijd schriftelijk overeenge-komen worden en dient de duur van de proeftijd voor zowel de werknemer als de werkgever gelijk te zijn. De proeftijd mag, afhanke-lijk van duur van de arbeidsover-eenkomst, niet langer dan twee maanden duren. Is de proeftijd langer overeengekomen dan wordt geacht geen proeftijd te zijn over-eengekomen. De vraag die opkomt, is waarmee een werkgever onder andere reke-ning moet houden bij het ont-slaan van een werknemer tijdens de proeftijd. Van belang is dat de werkgever de werknemer binnen de proeftijd ontslaat. Daarbij geldt dat de werkgever zal moeten kun-nen bewijzen dat de opzegging de werknemer ook binnen de proef-tijd heeft bereikt. De werkgever is verplicht, als de werknemer daarom vraagt, schriftelijk opgave te doen van de reden(en) van ontslag. Als het ontslag discriminerend is, dan kan de werknemer het ontslag ver-nietigen. Dat moet overigens bin-nen 6 maanden. In de praktijk komt het voor dat de werkgever al vóór het begin van de arbeidsovereenkomst de werkne-mer ontslaat. De werkgever kan in dat geval schadeplichtig zijn. Een recente uitspraak van de kanton-rechter in Utrecht illustreert dat. De werknemer was aanwezig bij werkoverleggen vóór het begin van zijn dienstverband. Daar maakte de werknemer een slechte indruk. De werkgever ontving voorts via een personeelslid nadere informa-tie over de werknemer. Een en ander was aanleiding om over te gaan tot ontslag vóór aanvang van het dienstverband. De kantonrech-ter oordeelde over de kwestie dat het in strijd met goed werkge-verschap is om een werknemer af te rekenen op werkzaamheden die de werknemer voorafgaande aan de feitelijke indiensttreding heeft uitgevoerd, zonder dat aan de werknemer kenbaar is gemaakt dat zijn functioneren voorafgaande aan de arbeidsovereenkomst zou worden beoordeeld. Enige voor-zichtigheid bij (de communicatie over het) ontslag vóór aanvang van de arbeidsovereenkomst is aldus geboden.

commerciële column

Recht

Door mr. Linda Hauwert BAX advocaten belastingkundigen

Reageren? Mail naar:[email protected]

Page 10: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

De Gelderlander zaterdag 18 februari 2012

10| nieuws

D e zweverigheid is ver tezoeken, zegt MarianneBlankenstein zelf over de

natuurgeneeskundige praktijk dieze op 11 februari begon in Haarlo.Zij wil ‘oprechte aandacht voor decliënt, oplossingsgericht werkenen toekomstgericht denken.’ Haarpraktijk heet AandachtAan.„De praktijk draait niet om mij,maar om de cliënt. Hij of zij, jongof oud, heeft een hulpvraag. Het ismijn doel om met de combinatievan kennis uit mijn opleiding eneigen ervaring deze cliënt snel eneffectief te helen. Dat is de basisvan mijn praktijk”, zegt MarianneBlankenstein.In haar eigen rugzak zit eenbijna-doodervaring, die ze nietvoor zichzelf wil houden, maardie ze wil inzetten om de mede-mens te helpen.Marianne Blankenstein heeft eenpedagogische achtergrond enwerkt al jaren met kinderen en

jongeren. Maar ook volwassenenkunnen bij haar terecht. Vorig jaarrondde zij een vierjarige opleidingtot psycho-energetisch therapeutaf en de opleiding medische basis-kennis.

Kennis als voorwaarde

„De opleiding medische basisken-nis is niet alleen noodzakelijk omgoed mijn werk als therapeut tekunnen doen, het is zelfs een voor-waarde om een eigen praktijk tebeginnen. Cliënten moeten er opkunnen vertrouwen dat een thera-peut hen verwijst naar de regulie-re medische zorg als daar aanlei-ding voor is. Ook dat is een kwes-tie van kwaliteit”, zegt MarianneBlankenstein.In de loop der jaren heeft ze meer-dere specialisaties opgebouwd:re-integratie, bijna-doodervaring,oplossingsgericht denken en trau-maverwerking. Haar bijna-dooder-

varing na een ernstig ongeluk in2007 speelt daarbij een belangrijkerol. Zij wist haar leven weer volle-dig op de rails te krijgen.Ook biedt Marianne diensten aanals: omgaan met faalangst, verwer-ken van verdriet (vooral bij kinde-

ren en jongeren), begeleiding vanhoog sensitieve kinderen en hetstimuleren van het zelfbewustzijn.Haar bedrijf AandachtAan als prak-tijk en Marianne Blankenstein alspersoon staan ingeschreven bij deOPET (Organisatie Psycho-energe-tische Therapeuten) en de BATC(Belangen Associatie Therapeut enConsument).

Geen rompslomp

„Die organisaties zien zeer strengtoe op de kwaliteit”, zegt Marian-ne. „Door de erkenning van dezeorganisaties vergoeden veel zorg-verzekeraars de behandelingen.Dat verlaagt de drempel voor men-sen met problemen om bij de prak-tijk aan te kloppen. Die mensenzitten niet te wachten op papierenrompslomp en zien op tegen extrakosten. De reguliere zorg is al duurgenoeg.”www.aandachtaan.nl

‘Natuurgeneeskunde niet zweverig’

D e RegioBank gaat ook inhet Achterhoeks een radio-spot uitzenden. Hiermee

wil de RegioBank zijn positie als‘bank in de buurt’ profileren.Naast de radiospot in het Achter-hoeks zijn ook in nog zeven ande-re dialecten radiospots opgeno-men.De vertaling naar acht verschillen-de regio’s sluit aan bij de positievan de RegioBank, zegt directeurHans van den Bor. „RegioBank iseen bank voor de streek, een nuch-tere buurtbank. In de Achterhoekzijn 21 adviseurs van de bank. Zijspreken letterlijk en figuurlijk detaal van hun klanten, vaak ge-woon in de streektaal. Zij wetenwat er speelt in de regio en wat degewoonten zijn. Met een Achter-hoekse versie willen we die positiebenadrukken.”www.regiobank.nl

door Jacob Schreuder

T oen in 2008 de finan-ciële crisis uitbrak zaghij het even niet zitten,geeft Toin de Ruitertoe. „Maar onderne-

mers zijn rasoptimisten. Ze zagenvooral kansen. Ze haalden mij uitde put in plaats van andersom. La-ten we blij zijn dat we in de Ach-terhoek dit soort ondernemershebben. Uiteindelijk zorgen zijvoor de banen die nodig zijn ommensen welvaart te bieden.”Vanaf 1 maart behoort hij zelf totwat nu zijn doelgroep is: directeu-ren van bedrijven. Toin de Ruiteris benoemd tot commercieel direc-teur van accountantskantoor Bon-senReuling met ruim honderdman personeel en vestigingen inLichtenvoorde, Eibergen en Deven-ter.Hij snapt goed dat die benoemingaanvankelijk wat wenkbrauwendeed fronsen. Lachend: „Ik hebniets met cijfers. Daar ligt mijn ex-pertise niet en mijn hart evenmin.Maar dat hoeft ook niet. De direc-tie van BonsenReuling bestaat uitzes vennoten, young professionalsdie ook erg actief zijn in netwer-ken en public relations. Ze hebbenmij gevraagd dat deel van hen overte nemen. Zelf willen ze zich toe-leggen op hun core business. Deaccountant van nu is niet alleeneen cijferaar, maar een partner vanondernemers. Ze doen heel veelwat mensen niet direct van een ac-countant verwachten.”Als commercieel directeur vanBonsenReuling gaat Toin de Rui-ter zich bezig houden met relatie-beheer, public relations en marke-ting. „We willen BonsenReuling

in de top of mind hebben. Noemstraks drie accountants in de Ach-terhoek en daar moet BonsenReu-ling één van zijn. Anders heb ikmijn werk niet goed gedaan. Als re-giomanager van VNO-NCW wil-de men alles van mij. Straks wil ikalles van anderen.”BonsenReuling is zelf ook lid vanVNO-NCW Achterhoek. Toin deRuiter zal zoveel mogelijk aanwe-zig zijn op de bijeenkomsten, diehij nu zelf mede initieert en orga-niseert. „Ik krijg van BonsenReu-ling ook alle vrijheid mijn opvol-ger als regiomanager in te werken,mocht daar behoefte aan zijn.”Dat lijkt geen overdreven aanbod,want de regiomanager moet bij-zonder veelzijdig zijn. „Je bent ervoor de ondernemers, maar ookvoor het bestuur. Samen met devoorzitter (en met vice-voorzitterFlip Juch) vorm ik een team. Eerstmet Foppe Atema, nu met Gerrit

Pillen. Iedereen wil wat van hem,maar de voorzitter is zelf ook on-dernemer. Ik neem hem zo veelmogelijk werk uit handen, andersis er straks geen voorzitter meer tevinden.”Afkomstig uit de reclame en erva-ren in media als kabelkrant en ra-

dio stapte Toin de Ruiter in 2005over naar VNO-NCW.„We waren een gemiddelde afde-ling met ruim 200 leden. Arn-hem-Nijmgen, Twente en Utrechtwaren veel groter. Die groeidenniet meer, maar wij zijn extreemgestegen in ledenaantal. Per 1 ja-

nuari 2012 waren dat 430, waar-mee we de grootste afdeling vanNederland zijn geworden. We heb-ben dus wel wat bereikt.”Een understatement, want de re-gio-manager is verantwoordelijkvoor de acquisitie. Hij spreekt on-dernemers aan met de vraag of zelid willen worden. Maar het werkvan de regiomanager omvat veelmeer.

Chinaclub

„Naast de belangenbehartigingben ik betrokken bij de Techniek-dag, het Platform Onderwijs en Ar-beid, de campagne Echt Achter-hoek, de aanleg van een nieuweN18, bij de innovatie van bedrij-ven, maar bijvoorbeeld ook bij deChinaclub, een groep onderne-mers die zaken doet in en met Chi-na. Ik speel een rol in de contactentussen de tien industriële kringen

in de regio en heb veel contactmet de plaatselijke en regionaleoverheden. En niet te vergetenmet het onderwijs. De regiomana-ger is een bindend element.”Intensief zijn ook de contacten dieToin de Ruiter als regiomanageronderhoudt met de regionale me-dia. Een wereld die hij van binnen-uit kent en die hij nog altijd be-dient als presentator van het pro-gramma Business Update van Fo-cuz TV.Hij heeft veel zin in zijn nieuwejob, maar verlaat VNO-NCW metpijn in het hart. „Het is en blijftmijn kluppie. Ik heb dit werk metenorm veel plezier gedaan. Het iseen voorrecht om met Achterhoek-se ondernemers (samen) te wer-ken. Je wilt dat het goed gaat in de-ze regio. Dat zeg ik niet alleen van-uit mijn functie. Ik meen het op-recht.„De Achterhoek lag ooit aan derand van Nederland, maar nu inhet centrum van Europa. Je moethet alleen steeds tegen de landelij-ke overheid blijven zeggen. Zezien de Achterhoek als een toeris-tische regio. Dat is prima, maar eris zo veel meer. De overheid moetervan doordrongen raken dat diteen zeer innovatieve regio is waargeweldige producten worden ge-maakt. Dus moet die derde snelleoost-westverbinding (A18/N18) ermet spoed komen. De bedrijvenwillen hun goederen leveren endan moet je snel de streek uit kun-nen.”Met veel plezier kijkt Toin de Rui-ter terug op de slinger die vanuitVNO-NCW aan de innovatie vande regionale bedrijven is gegeven.„We hebben met het AchterhoeksCentrum voor Technologie weliets neergezet. Het resultaat is dater nu overal in Gelderland regiona-le centra voor technologie zijn ont-staan. Niet eenmalig indruk ma-ken, maar iets blijvends neerzet-ten, dát zijn de goeie deals.”Hij is nog heel even in functie,maar kreeg inmiddels al een mail-tje met de woorden: ‘Toin bedanktvoor wat je voor de Achterhoekhebt gedaan.’Hij: „Dat heeft me wel ontroerd.”

Radiospot vanRegioBank ookin Achterhoeks

‘Het blijft wel mijn kluppie’

‘Een goeie deal is ietsblijvends neerzetten’

Toin de Ruiter: „Het is een voorrecht om met Achterhoekse ondernemers samen te werken.” foto Theo Kock

Marianne Blankenstein

Zes jaar lang was hij Het Gezichtvan de werkgeversorganisatieVNO-NCW Achterhoek. Als en-thousiast regiomanager zorgdehij er met zijn bestuur voor datde afdeling met 430 leden degrootste van Nederland werd.Maar die moet vanaf 1 maart welzonder Toin de Ruiter verder.

Page 11: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

nieuws | 11

door Jacob Schreuder

D e positie van de Neder-landse export verslechtert.Andere landen zijn via

het internet versneld aan het inter-nationaliseren. Ze halen de achter-stand op ons land vlug in. Neder-landse exporteurs moeten een in-haalslag maken om niet achteropte raken.Dat is de teneur van het boek ‘Deinvloed van het internet op de Neder-landse export. Hoe houden wij onzevoorsprong vast’ van de Aaltenseondernemer Geert Nijkamp.„Het internet moet op de agendavan de directies komen”, zegt Nij-kamp. „Vaak laten zij het internetover aan (jonge) medewerkers,maar er moet meer geld naar hetinternet en dat zijn beslissingendie op beleidsniveau genomenworden.”Zijn boek legt volgens Nijkamp alseerste een verband tussen toene-mende internetparticipatie engroei van de export. Hij waar-schuwt dat Nederlandse expor-teurs zich geen zand in de ogenmoeten laten strooien door hetfeit dat ons land nog altijd eenvoorsprong heeft.

„Andere landen groeien naar onsniveau toe. Duitse exportbedrijvenzijn erg actief op het internet. Datbetekent dat er alleen al uit datland tweehonderdduizend concur-rerende bedrijven bij komen. Ne-derlandse exporteurs hebben weleen website, maar ze verrichten teweinig inspanningen om op het in-ternet gevonden te worden.”Nederlandse exporterende onder-nemingen hebben volgens Nij-kamp de bedrijfsstructuur primain orde. „Wel zie je dat de verkoop-inspanningen vaak worden overge-laten aan de distributeur. Directiesmoeten overzicht houden of deverkoopstrategie, ook via het inter-net, bij de tijd is.”Geert Nijkamp geeft al sinds 2006workshops en de uitkomsten stem-men hem niet altijd vrolijk. „Ikheb honderden ondernemers bijelkaar gehad, maar slechts vijf tottien procent is serieus bezig methet koppelen van het internet aandat wat ze al doen..”Een somber boek is ‘De invloedvan het internet op de Nederland-se export’ niet. Wel legt Nijkampmet voorbeelden en statistiekenvingers op zere plekken.„Ik maak me wel zorgen. Veel ex-

portbedrijven groeien nog steeds,terwijl ze niets doen met internet.Het is de wet van de remmendevoorsprong. Andere landen halenons gegarandeerd in. Als eerst datbewustzijn maar doorbreekt, danzijn we al een hele stap verder.”Gebruik van internet, waarondersocial media, wordt door onderne-mers soms als ingewikkeld en als‘iets voor techneuten’ gezien. Tenonrechte, vindt Geert Nijkamp.„Gebruik van internet is erg een-voudig. Het is de onbekendheid

die veel directies tegenhoudt. Uitmijn trainingssessies blijkt dat ie-dereen het snel snapt. Het gaatniet om de techniek, maar om demarketing van je product. Daarbijis internet een onmisbaar hulp-middel. Goed gebruik van internetkan enorme kansen opleveren.”Dat wordt ook ingezien door werk-geversorganisatie VNO-NCW. Lan-delijk voorzitter Bernard Wientjesroept in zijn voorwoord in hetboek directies en management-teams op het onderwerp ‘export

en internet’ strategisch op hunagenda te plaatsen.Geert Nijkamp komt uit Aalten enis al een groot deel van zijn levenbezig met internationaal zaken-doen. „Ik heb Duitsland de afgelo-pen twintig jaar in rap tempo zieninternationaliseren. Dat zie ik ookin Spanje, waar ik sinds 2006woon.”Met zijn bedrijf Alcius is Geert Nij-kamp al jaren bezig middels voor-drachten de Nederlandse export-wereld ervan te doordringen hetinternet als extra exportgereed-schap in te zetten. Na jaren re-search en schrijven doet hij dat nuook met zijn boek.Overigens is zijn uitgave een multi-mediaal concept met website, appen filmquotes. Die filmpjes op zijnsite worden constant aangevuld engeactualiseerd. De negentalige appbij het boek en een wereldlijst vanlanden met hun internetparticipa-tie is te vinden op:www.alcius.nl/exportapp

‘De invloed van het internet op deNederlandse export’ heeft een oplagevan 1500 stuks. Verkrijgbaar in deboekhandel voor 24,95 euro. ISBN978-90-818462-0-2.

‘Positie Nederlandse export verslechtert’

door Jacob Schreuder

P euterWijs gaat op 5maart van start in devoormalige gereformeer-de kerk De Hoeksteenaan de Slotlaan in Doet-

inchem. Het gebouw is door JoostPetersen en zijn echtgenote Moni-ca Scholten aangekocht en wordtingrijpend verbouwd. Een enormeinvestering, die de twee aandur-ven omdat ze grenzeloos vertrou-wen hebben in het concept. Datheeft als basis: peuters beter voor-bereiden op regulier onderwijs.Direct na zijn opleiding stapteJoost Petersen de financiële wereldin door het assurantiebedrijf Kra-nenburg in Velp over te nemen.Na acht jaar ging hij met zijn on-derneming over naar Heilbron As-surantiën in Doetinchem, waar hijmede-eigenaar is van Heilbron Hy-potheken. Ook in die wereld pro-beert Joost Petersen voorop te lo-pen. Al in 2009 stapte hij over opeen door de overheid gewenst sys-teem waarbij de intermediair bijhet afsluiten van hypotheken nietdoor de bank, maar uitsluitenddoor de cliënt wordt betaald. Diedaarmee goedkoper uit is.„Monica en ik hebben acht jaar sa-men een bedrijf geleid. Dat wildenwe weer. De vraag was alleen:Wat? We hebben veel interesse inde ontwikkeling van jonge kinde-ren. Het is verbazingwekkend hoe

snel zij iets oppikken. Als het maargestimuleerd wordt. Toen kwa-men we in contact met Henny Bis-selink en Bernarda Geurtzen. Wijherkenden heel veel in hun visieop kinderopvang en zeiden tegenelkaar: Dit is het! Wat we momen-teel missen in de kinderopvanggaan we zelf invullen.”Henny Bisselink uit Doetinchemis mede-oprichter van het Natio-naal Team Onderwijs (NTO). HetNTO ontwikkelde leersystemen(o.a. Leren is een Makkie, LIEM)waarbij de nadruk niet ligt op watde kinderen fout doen, maar opdat wat ze wel kunnen. Onderzoe-

ken resulteerden in een eigen visieop de opvang van kinderen vanafzes weken tot en met vier jaar.„Het accent ligt te veel op zorg, teweinig op didactiek. Het talentvan jonge kinderen krijgt onvol-doende aandacht. Instellingenvoor kinderopvang onderscheidenzich vooral door de verpakking,niet door de kwalitatieve inhoud”,zei Henny Bisselink begin januaritijdens een introductiebijeen-komst voor ouders en mensen uithet onderwijsveld.Zijn formule komt kort gezegdneer op: spelen=leren=leven. „Jon-ge kinderen moeten zich met ple-

zier kunnen ontwikkelen op dekinderopvang. Ze moeten zelf acti-viteiten kunnen inbrengen. Kinde-ren hebben een uitdaging nodig.”PeuterWijs is géén school, zegt Bis-selink met nadruk. „Het is een om-geving waarin de kinderen zich-zelf op een leuke manier leren ont-plooien.”Veel nadruk ligt bij PeuterWijs opde veiligheid. Vaste regel is dat eraltijd vier ogen gericht zijn op degroep. Via camera’s worden deruimtes continu beveiligd. Kinde-ren worden gemonitord, zodatsnel ingespeeld kan worden op(het achterblijven van) hun ont-

wikkeling. Een ander kenmerkvan PeuterWijs is dat de master-coaches allemaal een hbo-oplei-ding hebben.De dagelijkse leiding van kinderop-vang PeuterWijs is in handen vanhoofd mastercoach BernardaGeurtzen. Hennie Bisselink houdtzich bezig met het doorontwikke-len van het concept, Monica Schol-ten is officemanager en Joost Peter-sen financieel manager.„Jonge ouders hebben in deze tijdzware financiële lasten. Ze moetenallebei wel werken. Dan moetenze de zekerheid hebben dat er methun kinderen iets goeds gebeurttijdens de uren dat ze opgevangenworden”, zegt Joost Petersen. „Hetis een nieuw concept en we leggende lat hoog. We gaan de kinderenniet pushen, maar ze op een leukemanier helpen ontplooien. Jemoet een kind niet ontwikkelen.Dat moet het zelf doen. Maar jekunt het wel de juiste instrumen-ten aanbieden.”Als ondernemer in de kinderop-vang zegt Joost Petersen niet voor‘het grote geld’ te gaan. „Maar jekunt een prima rendementdraaien. We worden nu al bena-derd met de vraag of ons conceptmag worden gebruikt. We zetteneen eigen kenniscentrum op. Hetis niet ondenkbaar dat PeuterWijsover andere delen van het landwordt uitgerold. Als een soort fran-chise. Maar we gaan eerst de op-vang aan de Slotlaan goed opzet-ten. Daarna zien we wel verder.”Op 5 maart wordt begonnen met32 kindplaatsen. Dat aantal kanworden uitgebreid. Dan zullen erook meer coaches moeten komen.Dat is volgens Joost Petersen geenenkel probleem. „We krijgen mo-menteel tien sollicitanten per dag!We kunnen kiezen uit de absolutetoppers.”www.peuterwijs.nl

‘Er ligt enorm veel potentie’

Joost Petersen op het dak van de nieuwe kinderopvang. Monica Scholten staat op de ladder. foto Theo Kock

Geert Nijkamp met zijn pas verschenen boek. foto Jan van den Brink

Joost Petersen is door de wol ge-verfd als financieel dienstverle-ner. Hij is mede-eigenaar van Heil-bron Hypotheken in Doetin-chem. Nu duikt hij met een inno-vatief concept in de wereld vande kinderopvang. Riskant? „Inte-gendeel”, zegt hij. „Er ligt onge-looflijk veel potentie.”

Page 12: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

O ndernemers kunnen uithun eigen personeelmeer omzet genereren,

wanneer de werkvloer wordt ge-traind commerciële signalen te her-kennen.”Dat is de overtuiging van Henri Pe-ters die onlangs een eigen bedrijfis gestart: Sales On Demand. Eenvan de diensten van zijn bedrijfheet sales mediation.„Het komt voor dat mensen op dewerkvloer signalen krijgen om deproducten of diensten van hun be-drijf aan de man te brengen. We le-ren ze die signalen op te pikkenen door te geven aan de bedrijfslei-ding. Wanneer die een goed ver-volg geeft aan de signalen van hunmedewerkers is de kans van slagenom meer omzet of nieuwe klantenbinnen te halen groter.”Henri Peters is van huis uithovenier/groenvoorziener. Sinds2004 was hij werkzaam in de socia-le werkvoorziening. „Maar ik kon

mijn ideeën niet echt kwijt. Toenmijn contract in november 2011 af-liep dacht ik dan ook: Nu ga ikvoor mezelf beginnen. Een oudewens. In augustus vorig jaar ben ik

informeel gestart met Sales On De-mand en vanaf 1 januari ben ik eroperationeel mee bezig. Ondertus-sen zijn er acht freelancers bij deformule aangesloten.”

Dat netwerk van freelancers is be-schikbaar als sales professional, alstrainer/coach en als mediator voorbedrijven.Peters: „We kunnen salestrajectendoen voor bedrijven uit de Achter-hoek elders in Nederland, maarjuist ook in de Achterhoek voor be-drijven uit andere delen van Ne-derland. ”De medewerkers van SOD gevenverkooptrainingen, leveren media-tors, maken een marketingplan,maar ze kunnen ook beurzen be-mannen.Peters: „We leveren gastheren engastvrouwen voor een beurs, maarook studenten of stagiaires. Ikwerk vanuit het Centrum voorJong Ondernemerschap in Doetin-chem en daar zijn continu jongemensen beschikbaar die we kun-nen inhuren.”Het werkterrein van SOD is breed,vertelt Henri Peters. „Stel, er is eenconflict tussen ondernemers over

een geleverd product. Wij kunnenbemiddelen en daarmee een gangnaar de rechter voorkomen.”De freelancers die binnen SOD sa-menwerken hebben verschillendeachtergronden. Henri Peters is vande groensector, twee zijn bouwge-relateerd, eentje bedient de indus-triële markt, weer een ander isHRM-deskundige en dan zijn ernog twee trainers en een marke-teer. De freelancers komen eens inde twee maanden bij elkaar omhun business te bespreken, van el-kaar te leren en elkaars omzet teversterken.„Het is mogelijk dat we er nogmeer freelancers bij nemen”, zegtHenri Peters. „We kunnen groeiennaarmate de vraag toeneemt. Dienieuwe freelancers gaan wel dooreen strenge selectieprocedure. Zemoeten iets gemeen hebben en ze-ker geen groot ego, gelet op de on-derlinge kruisbestuiving..”www.sod-salesondemand.nl

S tartende ondernemers dieop zoek zijn naar een gra-fisch vormgegeven website,

logo, briefpapier, visitekaartjesenz. kunnen het hele pakket onli-ne bestellen bij een nieuw Doetin-chems bedrijf: Eigenbedrijfsstijl.nl.Deze onderneming is een samen-werking tussen twee eenmansbe-drijven: Storm Heerink Webde-sign & Interactive en Jeroen Bosz,grafisch vormgever.Beide jonge ondernemers werkenvanuit het Centrum voor Jong On-dernemerschap in Doetinchem.Ze besloten hun specifieke vak-manschap te bundelen in een nieu-we combinatie.Storm Heerink: „We werkten al inelkaars verlengde. Omdat we el-kaar vrijwel dagelijks ontmoetenhebben we al een paar keer samenprojecten opgepakt.”Jeroen: „Zo ontstond het idee omelkaar te versterken en hebben weeen starterspakket ontwikkeld.”Pas begonnen ondernemers kun-

nen niet buiten een website, maarhebben meestal niet veel geld omer eentje te laten maken. Jeroen:„Je ziet vaak dat ze een internet-pakket bij elkaar smokkelen. Eenkennis maakt een site voor eenkratje bier, een ander zorgt voorde vormgeving, weer iemand an-ders voor een logo enz. Het resul-taat is vaak een bij elkaar geraaptzootje. Dat gaat ten koste van deprofessionele uitstraling.”Storm Heerink: „We vragen de be-drijven naar hun visie en gaandiep in op hun wensen. We bie-den vier pakketten aan: basic, me-dium, large en extra large. Het eer-ste pakket biedt alles wat je nodighebt. De andere pakketten hebbenwat extra’s, zoals nieuwsbrieven inhet pakket extra large.”Om Eigenbedrijfsstijl.nl te introdu-ceren worden twee pakketten meteen korting aangeboden. Het basis-pakket kost 1495 in plaats van 1995euro, het mediumpakket 2450 inplaats van 2850 euro.”

Toch zullen er starters blijven dieafzien van een website. Of omdatze die niet nodig denken te heb-ben of dat ze het geld er niet voor(over) hebben.Jeroen: „Ze zullen overtuigd moe-ten worden. Geen bedrijf kan zon-

der website. De Kamer van Koop-handel stelt het zelfs als eis. Het iseen fikse investering, maar als jehet doet, doe het dan professio-neel”, is ons advies.

www.eigenbedrijfsstijl.nl

Jong en Ondernemen

Storm Heerink (21) uit Zevenaar isbehalve in eigen bedrijf en in Ei-genbedrijfsstijl.nl actief in netwer-ken van jonge ondernemers. Zorichtte hij het online netwerk Jong& Ondernemer op voor starterstussen 18 en 35 jaar. „Ik wilde viasocial media contact met anderejonge ondernemers in het land. Inkorte tijd hebben we vijfhonderdleden gehaald.”De contacten lopen vooral viaTwitter, Facebook en LinkedIn.Naast de online contacten zijn erook enkele fysieke ontmoetingenper jaar. Doel van de netwerken isdat starters elkaar ontmoeten en el-kaar aan werk helpen. Vanuit die-zelfde achtergrond is Storm actiefin het Achterhoekse werknetLACH en van ‘Zevenaarder’ in zijnwoonplaats.www.jongenondernemer.nlwww.zevenaarder.nl

‘Ook werkvloer moet commercieel denken’

I n de Ondernemer van januarischreven we dat het beurzen-landschap verandert. De grote,

duurdere beurzen maken steeds va-ker plaats voor kleinere, op eenspecifieke groep afgestemde zaken-beurzen.Vooral in de Achterhoek is dietrend merkbaar. En er komt weereentje bij: Zaterdag 31 maart wordtin het dorpshuis Zeddam de eerstezakenbeurs van IkStartSmart ge-houden: Startingsmarttogether.Zestig pas begonnen ondernemerszullen zich presenteren; van 14.00tot 18.00 uur.IkStartSmart is een begeleidingstra-ject voor beginnende onderne-mers. Een initiatief van de provin-cie Gelderland en de Kamer vanKoophandel. Gemeenten kunnenvoor hun starters een begeleidings-traject inkopen. Beginnende on-dernemers worden de nodige vaar-digheden bijgebracht. Doel is tevoorkomen dat starters snel weer

afhaken. Vroeger was dat vijftigprocent, na een ISS-traject is datminder dan twintig procent.Dit succes heeft de provincie Gel-derland doen besluiten het project

te verlengen tot en met 2015. Ivarvan Asten uit ‘s-Heerenberg is eenvan de coaches van het eerste uur.Hij heeft inmiddels negentig star-ters begeleid.

Daarvan zijn slechts twee afge-haakt.Samen met zijn echtgenoteCynthia heeft Ivar een eigen be-drijf: Essential Together. Ivar enCynthia organiseren de eersteISS-beurs op zaterdag 31 maart inZeddam. Ze kwamen op het ideeomdat ze starters een podium wil-len geven zich zowel aan anderebedrijven - potentiële opdrachtge-vers - als aan een breed publiek telaten zien.„Beginnende ondernemers heb-ben een droom”, zegt Ivar van As-ten. „We hopen ze met de beurs teinspireren dat er meer mogelijk is.Het enthousiasme is groot. Niet al-leen bij de zestig deelnemers,maar ook bij de sponsoren: Rabo-bank Graafschap-Zuid, de gemeen-te Montferland, IkStartSmart zelfen Essential Together.De ISS-beurs is zaterdag 31 maartzowel in als buiten het Zeddamsedorpshuis. Op het Gerrit Varwijk-

plein komen tenten te staan, waar-in allerlei activiteiten plaats vin-den. Juvat Westendorp, bekendvan het tv-programma So youthink you can dance en zelf ook ge-passioneerd ondernemer is uitge-nodigd als bekende Nederlander.Het wordt een gezinsdag met on-der andere clowns en springkus-sens voor kinderen.In het dorpshuis presenteren zichniet alleen de standhouders, erzijn ook seminars en workshops.Vier masseurs zullen uiteenlopen-de vormen van massage demon-streren in een aparte ruimte, dievoldoende privacy biedt.De seminars gaan onder meerover het optimaal gebruik van eenwebsite en social media, over dro-men waarmaken en neurolinquis-tisch programmeren. De work-shops gaan over tuinen ontwer-pen, creativiteit, knutselen, mu-ziek enz.www.startingsmarttogether.nl

Eerste beurs van IkStartSmart in Zeddam

Eigenbedrijfsstijl: van vorm tot website

Henri Peters: „SOD is een netwerk van freelancers.” foto Theo Kock

Cynthia en Ivar van Asten organiseren de ISS-beurs. foto Theo Kock

Storm Heerink (l.) en Jeroen Bosz: „Elkaar versterken.” foto Theo Kock

De Gelderlander zaterdag 18 februari 2012

12| nieuws

Page 13: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

Thijs Aarten: onzekerheidVanuit de VS bereiken ons enkele- nog broze - positieve signalen. Ikblijf erop wijzen dat het in tijdenvan crises van belang is om te blij-ven focussen op de mogelijkhe-den. Wat dat betreft heb ik veel po-sitieve punten gehoord, onlangs tij-dens het slotdebat van de Topsec-tor Energie in Den Bosch. Eengoed voorbeeld hiervan is de ont-wikkeling van slimme energienet-ten. Begin deze maand gaf minis-ter Verhagen de aftrap om in Ne-derland slimme energienetten terealiseren. Als ik zie hoeveel bedrij-ven uit onze regio hierbij betrok-ken zijn en bij energie-innovatiein het algemeen, dan vervult mijdat met hoop.

Roy Tillman: versnellenIn opdracht van het MinisterieBZK heeft het Economisch Insti-tuut Bouw een evaluatie uitge-voerd van het in 2009 ingevoerdestimuleringspakket woningbouw.De succesvolle crisisbeperkendemaatregelen bleken 1,1 miljard aanextra bouwproductie en productie-versnelling te hebben opgeleverd.De maatregelen hebben 8.400 ar-beidsjaren opgeleverd en er zijnca. 4.700 banen behouden. Doorbouwprojecten te vervroegen of teversnellen zal echter na de crisishet bouwvolume minder snel toe-nemen.

Jan Jonker: gevarenzoneEuropa zit in de gevarenzone. On-ze kennispositie staat onder druk.

Met name voor sectoren als high-tech systems/chips, energie en ge-zondheid is een excellent innova-tieklimaat cruciaal. Dat bereikenwe door op lokaal en regionaal ni-veau een klimaat te creëren waar-in samenwerking tussen bedrijfsle-ven en kennisinstellingen geoliedloopt en regelgeving niet belem-mert maar juist versnelt. Op onsHealth Valley Event van 15 maartgeven bedrijfsleven, overheid enonderwijs samen invulling aan deversnelling van innovaties.

Hein van der Pasch: klappenMet de sluiting van NedCar krijgtde regio Zuid- en Oost-Nederlandal weer klappen. Toch heeft dezeregio nog sterke concentraties van

technologie en industrie in Neder-land. Om die positie te behoudenzijn nog meer innovaties nodig.Voor interessant werk in industrieen techniek kunnen we jongerenopleiden en ouderen omscholen.Ook als er nu tijdelijk minderwerk is, blijft opleiden nodig voorde banen en innovaties van mor-gen. De keuze voor deze lente isduidelijk: investeringen in de toe-komst bieden meer groeikansendan het snoeien en snijden in hetjonge groen.

Eline Koers: ijskoorts

Wel of niet een elfstedentocht?Heerlijk de vreugde en de span-ning over deze enkele vraag. De zo-genaamde ‘ijskoorts’. De Nederlan-ders kunnen gezamenlijk naar deelfstedentocht uitzien, naar toele-ven, er samen de armen voor uitde mouwen steken. Economischecrisis of niet, hier komt onze posi-tieve energie samen. Als we die po-sitieve energie en gezamenlijkekrachten nu hebben, dan moetenwe die ook vasthouden.

Annemarie Scholtis: somberEr wordt een zwakke economi-sche groei verwacht en een gebrekaan vertrouwen onder consumen-ten blijft bestaan door het uitblij-ven van daadkrachtige politieke be-sluiten. Kijk naar de situatie op dewoningmarkt, die nog altijd opslot zit. Het verlagen van de over-drachtsbelasting heeft niet tot hetgewenste effect geleid en consu-menten wachten op volgendemaatregelen. In 2012 zullen wonin-gen met ongeveer 5% in waarde da-len, omdat de concurrentie onderverkopers toeneemt. Hierdoor

wordt wel verwacht dat er meerhuizen verkocht gaan worden. Eenandere uitdaging kan de stijgendewerkloosheid worden. Deze is indecember uitgekomen op 5,8%wat een stijging van 0,8% in zesmaanden tijd betekent. Dit is voor-al te wijten aan een toename vanhet arbeidsaanbod met 113.000,veelal net afgestudeerde, personen.Ook in Europa wordt het tijd voorhervormingen. De lidstaten vande Eurozone hebben te makenmet flinke schulden die gemiddeldboven de 100% van het BBP uitko-men. De oplossing voor de Eurozo-ne is het instellen van één politie-ke- en begrotingseenheid.

Theo Lemmen: overnamesTussen alle slechte geluiden overde economie, zijn ook andere licht-puntjes te horen. Van diverse on-dernemers mocht ik vernemen,dat ze over een goed gevulde order-portefeuille beschikken. Ook in detransportbranche in Nijmegenblijkt het goed te gaan. Diverse on-dernemers in en om Nijmegenzijn op overname pad en dit gaathen goed af. Maar ook plaatselijkeonroerend goed bedrijven lijkenmet minder leegstand te kampente hebben, dan in de rest van Ne-derland.

Esther-Mirjam Sent: afwachtenOp 1 maart maakt het CentraalPlanbureau het zogenoemde Cen-traal Economisch Plan openbaar.Er wordt rekening mee gehoudendat het kabinet miljarden euro’sextra gaat bezuinigen. Daarmeeblijft het kabinet zich bezondigenaan symptoombestrijding. Terwijlde banken uit de wind worden ge-houden, komen de zwaarste lastenop de zwakste schouders terecht.

Als het zo doorgaat, kunnen wede borst natmaken voor de volgen-de crisis.

Henk Berg: fröbelenFröbelen in Kindergarten! Daar-mee is 100 jaar geleden Hollywoodontstaan en veel later Silicon Val-ley. Grote innovatieve regio’s meteen duurzaamheid en impactwaar we allen U tegen zeggen. On-ze regio met een sterke en innova-tieve hoger onderwijssectie en eenonderscheidende cultuursectormoet ons weer kunnen inspirerenom te gaan fröbelen en op zoek tegaan naar duurzame verdienmo-dellen.

René Penning de Vries: groeiOp 9 februari maakte NXP de cij-fers over het vierde kwartaal 2011en over heel 2011 bekend. Hieruitbleek dat NXP over het geheel ge-nomen een goed jaar achter de rugheeft. De omzet en winstmargesnamen toe. De fabrieken van NXPhadden in het vierde kwartaal eenbeladingsgraad van gemiddeld 71%ten opzichte van 79% in het derdekwartaal van 2011. „Terugkijkendop 2011, is NXP succesvol geweestin het realiseren van een aantal be-langrijke initiatieven die bij debeursgang in 2010 zijn gesteld. Zohebben we het in 2011, met 4% om-zetgroei ten opzichte van 2010 inde segmenten HPMS en StandardProducts, beter gedaan dan onzeconcurrenten”, aldus RichardClemmer, NXP Chief Executive Of-ficer. „Bovendien blijven onzeklanten - ondanks de voorraden-correcties in de tweede helft van2011 - trouw aan onze technologie,een signaal dat onze strategie goedis. Als gevolg daarvan verwachtenwij dat wij het beter zullen doendan onze concurrenten met eengroei van onze omzet tussen de 0en 7%.”

Ronald Migo: vertrouwenDe provincie Gelderland sluit be-langrijke regiocontracten af waar-mee in de komende periode 100miljoen in de regionale economiewordt gepompt. Helaas is er ookgrote zorg als het om de bouwgaat (verdere daling over een lange-re periode.) Uit cijfers van de kvkblijkt dat het percentage faillisse-menten in Gelderland het afgelo-pen 1/2 jaar ca 20% hoger ligt danin de periode ervoor (landelijk10%).

Hanno Littink: rustIn vastgoedland kijken de meestensomber, veel leegstand van kanto-ren en weinig positieve vooruit-zichten. Aan de andere kant lijkter voor huurwoningen voldoendebelangstelling. Vanuit Den Haag iser een initiatief om leegstaandekantoren om te bouwen naar wo-ningen. Hopelijk brengt het be-sluit van de Griekse overheid rustin de markt en durven we weerpositief te worden. Dat zou al eenhoop schelen in deze crisis.

NXP gaat voorop in de strijdIris Hendrickx

Bart van Meer

ThijsAarten

Hein van de Pasch

Jan Jonker

Henk Berg

Annemarie Scholtis

Roy Tillman

Leo Visser

Eline Koers

Hanno Littink

Esther-Mirjam Sent

Jan Blokland

Theo Lemmen

Ronald Migo

Penningsde Vries

René Penning de Vries: ‘NXP deed het goed in 2011’. foto Theo van Zwam

6,0-6,2BarometerNaam BedrijfRoy Tillman Chemische bouwstoffen 6,5-6,6Henk Berg KPMG 6,3-6,5Ronald Migo KvK 6,5-6,3Annemarie Scholtis Rabobank 5,0-5,0Theo Lemmen De Meerwaarde 6,2-6,4Jan Blokland Cold Stores 6,5-6,5Thijs Aarten KEMA 6,5-6,5Hein van der Pasch Mercator Incubator 5,0-5,0Jan Jonker Health Valley 6,5-6,5Leo Visser NMHN 7,0-7,0Hanno Littink Bax Advocaten 6,5-6,5Esther-Mirjam Sent Radboud Universiteit 5,0-5,0Iris Hendrickx Quiris Adviesgroep bv 7,5-7,5Eline Koers Weeghel Doppenberg Kamps 7,0-7,0Bart van Meer CMS Derks Star Busmann 4,5-4,5René Penning de Vries NXP 5,0-6,8

NXP voorziet een omzetgroeivan tot 7 procent; de KEMA ver-wacht veel van de nieuwe slim-me energienetten en Health Val-ley wil dat innovaties sneller naarde markt worden gebracht. In debouwsector en de huizenmarktblijft het echter somberen.

zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

de barometer | 13

Page 14: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

E r is in ons land geen sprakevan een stormloop metclaims op de advocaten. Een

claimcultuur, zoals in de Verenig-de Staten, zal in Nederland nietsnel ontstaan. „Want”, zeiden devier deelnemende advocaten aanhet ontbijt, „Nederlanders verzeke-ren zich tegen alle mogelijke gevol-gen van het dagelijks handelen.”Mr. René Borghans, advocaat bijde Kempenaer Advocaten Arn-hem, was heel stellig in zijn reactieop de stelling: „Nee, wij merkenniets van een toenemende claim-cultuur.”Dat heeft volgens zijn collega mr.Ruud de Quay van 2BW advoca-ten uit Nijmegen een reden: „ Er iseen tijd geweest dat de focus lagop RSI (nadelige gevolgen van hetwerken met de computermuis, JS).Dat had een toename van claimstegen ondernemers tot gevolg. Erkomen steeds meer wetten en re-gels. Bedrijven verzekeren zich te-gen de risico’s en voorkomen daar-mee claims. Pech bestaat nietmeer.”Mr. Ivo Sindram, advocaat bij DeMul Zegger Advocaten en Notaris-sen (Nijmegen, Malden en Apel-doorn), ziet wel een toename vanmassaclaims ontstaan. „Groepenburgers keren zich sneller tegen be-paalde schadelijke ontwikkelin-gen.” Als voorbeeld noemde hij deQ-koorts. „Er is een stichting opge-richt om de belangen van slachtof-fers van Q-koorts te behartigen. Eris niet veel publiciteit over, maarhet gaat toch om zeker 4500 slacht-offers.”

Ook mr. Dimitri Xanthopoulos,advocaat bij Daan Advocatuur &Notariaat in Arnhem, benadruktedat ‘pech’ niet meer bestaat en datde meeste risico’s verzekerbaarzijn. „Wel zie je, zoals bij de na-tuurramp Pukkelpop in België, datdirect de vraag wordt gesteld wieverantwoordelijk is. Ook de mediazoeken direct naar een schuldige.”Opmerkelijk noemde hij een uit-spraak uit januari van het Hof inAmsterdam, dat buitenlandse par-tijen in Nederland massaclaims

kunnen indienen. „Het Neder-lands recht kan wereldwijd wor-den gebruikt. Dat hoeft niet slechtte zijn. Samen kunnen benadeel-den grote partijen, zoals overhe-den en/of multinationals aanpak-ken. Denk aan de Dexia-claims.Die werden individueel ingedienden dat was voor de rechters niet tebehappen. Een gezamenlijke (mas-sa)claim kan een dergelijke chaosvoorkomen.”De vier aanwezige advocaten wa-ren het eens dat in de rechtspraak

vaker de in het Europees Verdragvastgelegde wettelijke regels toege-past moeten worden. Borghans:„Bijvoorbeeld bij de afhandelingvan de vuurwerkramp in Ensche-de had veel meer een beroep opEuropese regelgeving gedaan kun-nen worden.” Dat dit nog onvol-doende gebeurt heeft volgens hemook te maken met de anti-Europe-se sentimenten die op dit momentde stemming in Nederland bepa-len.De tafelgenoten waren het ookeens dat de advocaat van nu niet al-leen in actie komt als de onderne-mer een probleem heeft, maarvooral ook als sparringpartner op-treedt. „We wachten niet passieftotdat de cliënt contact opneemt.Als je dat doet ben je weg. Er ligteen actieve rol voor advocaten ompreventief te werken en proble-men te voorkomen”, zei De Quay.Xanthopoulos: „De cliënt kijktniet alleen naar het uurtarief vande advocaat, maar ook naar dekwaliteit. Als advocatenkantoor de-len wij mee in bepaalde risico’s endaardoor zijn de tarieven per defi-nitie lager.”Borghans: „Juridisch doe-het-zelf-werk komt nog steeds voor, maarover het algemeen is het adviesvan de advocaat onderdeel van hetgeheel geworden.”Gevraagd naar de toekomst van deadvocatuur waren de heren eensge-zind over twee zaken:De beroepsgroep kan meer auto-matiseren en moet eenvoudiger za-ken aan juridische medewerkersoverlaten.

Claims op advocatuur vallen mee

De Kamer van Koophandel Cen-traal Gelderland verzorgt, in sa-menwerking met diverse organisa-ties, tal van seminars. Hierondervindt u het programma voor de ko-mende tijd. Tenzij anders vermeld,vinden de bijeenkomsten plaats inhet gebouw van de Kamer vanKoophandel aan de Kronenburg-singel 525 in Arnhem. De vermel-de prijzen zijn per persoon. Aan-melden vooraf is noodzakelijk viawww.kvk.nl/seminarsgelderland

Start een eigen bedrijfHet is van belang dat u zich alsstartende ondernemer goed voor-bereidt zodat uw bedrijf ook eensuccesvolle onderneming wordt.Dit seminar biedt u een eerste in-druk van de stappen die u als star-tende ondernemer zet. Data: 1maart in Arnhem, 5 maart in Edeen 15 maart in Nijmegen(19.00 tot 22.00 uur, kosten €35,-)

BedrijfsovernameDe slagingskans van ondernemersdie een bedrijf overnemen is gro-ter dan die van ondernemers dieeen nieuw bedrijf starten. Hetovernemen van een ondernemingheeft vele voordelen. U heeft in-zicht in historische gegevens, zoalshet klantenbestand, omzet en kos-ten. De juridische, organisatori-sche en financiële kanten van deovername vereisen een goede voor-bereiding.(Datum: donderdag 8 maart Arn-hem, 19.30-22.00 uur, kosten €35,-)

Financiële basiskennisMinimaal eenmaal per jaar wordtu geconfronteerd met financiëlebegrippen waar u niet dagelijksmee te maken hebt. Dan vindt debespreking plaats met uw accoun-tant over de balans en resultatenre-kening van uw bedrijf. Behalve hetbedrag van de te betalen belastin-gen, vraagt u zich wel eens af: Hoemoet ik al die informatie overmijn bedrijf eigenlijk beoordelen?Maandag 12 maart, Arnhem(9.30 - 17.30 uur)

Zakelijke dienstenTijdens deze interactieve middagzal Alexandra van ‘t Geloof u opinspirerende wijze handreikingengeven hoe u uw marktbewerkinghet beste aanpakt en hoe leuk hetis. Kosten € 100,- Maandag 12maart Arnhem (13.30 - 17.30 uur)

Starten als FranchisenemerWilt u een eigen zaak starten ofovernemen op basis van een fran-chiseformule? U krijgt de informa-tie die nodig is om de eerste con-crete stappen te zetten.Kosten € 35,- Maandag 5 maart,Arnhem (19.30 - 22.00 uur)

Starten als Freelancer / zzpérEigen baas of toch niet? Doel vandeze avond u uitleg te geven overde positie van de zelfstandige zon-der personeel en u te informerenover de valkuilen bij het opstartenvan de onderneming.Dit seminar wordt georganiseerdin samenwerking met FNV Zelf-standigen. Kosten €35,- dinsdag 13maart 2012 Hotel Duiven bij Arn-hem A12 (19.30 - 22.00 uur)

OndernemingsplanU hoort waaraan een onderne-mingsplan dient te voldoen. Ukrijgt handvatten om een plan opte stellen en dit naar de praktijk tevertalen.Datum: dinsdag 27 maart, kosten€35 (19.30-22.00 uur)

Seminars

H et is niet zo simpel om je-zelf, je bedrijf en je werk-zaamheden in vijftien se-

conden goed en duidelijk naar vo-ren te brengen.Daar kwamen de leden van MKBMontferland wel achter tijdens debijeenkomst van dinsdag 7 februa-ri in restaurant Lengel in Lengel.Duco Scholtanus van ScholtanusBedrijfsontwikkeling uit Didamgaf een presentatie over ‘speednet-werken.’ In sommige coachingstra-jecten ook wel elevator pitch ge-noemd, waarbij ondernemers enmedewerkers worden getraindzichzelf te presenteren in de tijddat de lift zich op en neer ver-plaatst.

Interactief

Het werd een interactieve avondin Lengel bij ‘s-Heerenberg. De

aanwezige leden van MKB Mont-ferland werden getriggerd zichzelfgoed en krachtig aan elkaar te pre-senteren.Het oefenen van de elevator pitchwerd afgewisseld met tal van nutti-ge tips om het zakelijk netwerkenbeter onder de knie te krijgen.Een goede eerste indruk maakthet begin van een interessant zake-lijk contact een stuk eenvoudiger.Het onthouden van de naam vande ander, zo benadrukte DucoScholtanus, hoort daar zeker ookbij. Dat bleek voor veel MKB-le-den nog wel een punt van aan-dacht te zijn.Ook had lang niet iedereen het vi-sitekaartje in de tas of jas zitten endat miniscule papiertje is nog al-tijd veelgevraagd door zakelijkecontacten.Aan de orde kwam verder het nutvan het netwerken via andere ka-

nalen dan een businessclub. Zoalsvia social media.Dat punt werd uitvoerig bespro-ken, maar andermaal bleek dat demeningen over social media nogalverdeeld zijn. Sommigen twijfelensterk aan het nut.Na de presentatie van Scholtanuskon het geleerde meteen in prak-

tijk worden gebracht. Er werd on-der het genot van een hapje eneen drankje uitvoerig genetwerkt.De volgende bijeenkomst vanMKB Montferland is dinsdag 6maart bij Grand café De Snor in‘s-Heerenberg.

www.mkbmontferland.nl

Speednetwerken nogniet zo eenvoudig

René Borghans Ivo Sindram Dimitri Xanthopoulos Ruud de Quay

DeKwestie

De toenemende claimcultuur is een vette kluifvoor advocatenkantoren.

Over deze stelling bogen vier advocaten zichtijdens het thema-ontbijt op 7 februari.

tekst: Jacob Schreuderfoto’s: Edwin Stoffer

Duco Scholtanus (l.) laat zien hoe een handdruk niet moet.

De Gelderlander zaterdag 18 februari 2012

14 | de kwestie

Page 15: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

F aillissement uitgesprokenKlimtechniek Holland bv teDoetinchem hodn Klimtech-

niek Holland bv en KlimtechniekBeheer bv, curator mr. J.C.A. Her-stel, Doetinchem.Sportcentre Action Didam bv teDidam, Sportcentre Action bvhodn Action Sport En Bowlingcen-tre, curator mr. B.H.M. Harbers,Doetinchem.Trappenfabriek Tenten bv te Lich-tenvoorde, curator mr. E.H. Steen-tjes, Lichtenvoorde.Bomers Engineering bv te Eiber-gen, curator mr. M. Hissink, Doet-inchem.Drukkerij Heinen Eibergen bv teEibergen, hodn Drukkerij Heinen;Helios Kalenders, curator mr.Th.R.M. Welling, Doetinchem.Hamer Exploitatie bv hodn Ha-mer Exploitatie, Hamer Participa-tie I bv, Hamer Beheer bv hodnHamer Beheer, curator mr. C.A.Prinsen, Doetinchem.Á. Klein te Velp hodn Advocaten-

punt, curator mr. C.W. Houtman,Nijmegen.Groeneveld bv te Well Gld, cura-tor mr. J.M.A.J. Thielen, Tiel.PW Keukens bv, P. Willemsen Be-heer Groep bv te Westervoort, cu-rator mr. H.J.D. ter Waarbeek,Velp.Firma Nijman vof te WinterswijkWoold, J.H. Nijman hodn Venn.Van Firma Nijman vof curator mr.C.B. Geurink, Doetinchem.Olminkhof-Jannink bv te Neede,curator mr. C.A. Prinsen, Doetin-chem.Aannemersbedrijf Gerritsen bv teDoetinchem, curator mr. V.L.M.Verweijen, Doetinchem.Interkart bv te Brummen, curatormr. R. Klein, Apeldoorn.Mistervoip Limited en MistervoipPersonnel Ltd te Arnhem, curatormr. S.J.B. Drijber, Velp.Sylwoods bv te Tiel, curator mr.G.W.M. Janssen, Zaltbommel.T. de Lange te Duiven hodn WalkOn Water (WOW), Company On

Ice, Company On The Beach, cura-tor mr. H.J.D. ter Waarbeek, Velp.C.P. Ghaly te Arnhem,v/h hodnDe Markt, curator mr. W.W. Korte-weg, Arnhem.Zusjes In Zaken 2006 bv te Ewijk,curator mr. B.M. König, Nijmegen.D.E.S. Heijmans Malden bv te Mal-den, curator mr. E.A.S. Jansen, Nij-megen.Callling Global bv te Arnhemhodn Moho Creatiive; Moho Chi-na Service; Moho City Solutions;Solid Graphic, curator mr. J.H. Ste-verink, Arnhem.

vereenvoudigd afgewikkeld faillisse-mentSeahorse Wageningen bv te Wage-ningen, hodn Seahorse Marine De-sign; Seahorse Yacht Design.Timmerbedrijf Van Randwijk bvte Tricht.

Faillissementen

Techniekdag no.23De Techniekdag voor technische oplei-dingen en beroepen wordt zaterdag 14april voor de 23ste keer gehouden. De-ze Techniekdag Doetinchem wordt ge-houden in de hal en op het buitenter-rein van OBD-bouwopleidingen aande Gildenstraat in Doetinchem tussen10.00 en 16.00 uur.Op deze gratis te bezoeken Techniek-dag kunnen kinderen van zeven tottwaalf jaar zien en ervaren hoe leuktechniek is. Scholen en bedrijven pre-senteren doe-activiteiten, zodat de jon-ge bezoekers spelenderwijs kenniskunnen maken met techniek.Ze mogen onder begeleiding met di-verse apparaten en instrumenten wer-ken: timmeren, schilderen, metselen,solderen, een minikraan bedienen ennog veel meer.

Imago verbeterenDe Techniekdag wordt georganiseerddoor een groot aantal onderwijs-instellingen, werkgeversorganisatieVNO-NCW en het Platform Onder-wijs en Arbeidsmarkt.De Techniekdag moet er voor zorgendat jongeren op een positieve maniervroegtijdig in aanraking komen mettechniek om zo het imago van techni-sche beroepen en opleidingen te ver-beteren.De bedoeling is dat uiteindelijk meer

jongeren instromen in technische be-roepen. Die sector biedt volop kansenen mogelijkheden op een goedbetaal-de baan. Te meer daar in dezebranche in de toekomst een tekortaan vakkrachten wordt verwacht.www.techniekdag.nl

GroeitafelsBij het werknet LACH is het feno-meen groeitafels ingevoerd. Zelfstandi-ge professionals kunnen aanschuivenaan tafel met als uiteindelijke doelomzet voor elkaar te genereren.LACH is een vorig jaar opgerichtwerknet. Zelfstandige ondernemerskunnen er lid van worden. Het isméér dan een netwerk. Door inten-sief met elkaar om te gaan proberende leden elkaar en zichzelf aan werkte helpen.De groeitafel is in het leven geroepenom op een gerichte manier met acqui-sitie bezig te zijn.

SpelregelsZo’n groeitafel is niet vrijblijvend,maar aan spelregels gebonden. De ta-fel kan niet groter zijn dan acht men-sen. Tafelheer en gasten moeten lidzijn van LACH. De tafel komt mini-maal een keer per zes weken bij el-kaar en de bijeenkomsten duren nietlanger dan anderhalf uur.Zo’n groei- of acquisitietafel is veelmeer dan een praatsessie. Het deelne-men kan wel degelijk rendement ople-veren, is de ervaring van ReinderBoon van Groeistategen uit Deventer.„Zeventig procent van mijn omzet -het ontwikkelen van concepten voorprojectmanagement - gaat via dezegroeitafels. Die zijn er al in Dieren enDeventer en nu dan in Ulft.”

BeltmancomplexDe groeitafels van LACH worden ge-houden in het Beltmancomplex vande DRU-fabriek in Ulft, waar zelfstan-dige professionals eigen werkplekkenhebben. Het secretariaat is in handenvan Kitty Tenten.De groeitafels worden beheerd dooreen tafelheer (of -dame). ReinderBoon is een van die tafelheren, dieeen belangrijke rol spelen in de gangvan zaken. Zij bepalen het karaktervan hun ‘tafel.’De gastheer schuift zelf met een be-

paald aanbod aan tafel en zoekt demensen uit die voor een groeitafel inaanmerking komen.„Het mooiste is wanneer de deelne-mers aan de groeitafel met elkaar eensoort fanclub vormen”, zegt KittyTenten. „Het succes van de groeitafelhangt er erg van af of ze het goed metelkaar kunnen vinden.”www.platformlach.nl

InternetmarketingIn het boek ‘De invloed van het inter-net op de Nederlandse export’ van deAaltenaar Geert Nijkamp (zie ook pa-gina 14) staan enkele behartenswaardi-ge zaken die exportbedrijven zichkunnen aantrekken.Zoals deze: „Binnen de Nederlandseexportwereld is er weinig ervaringmet internet als marketing- en salesin-strument. Vaak wordt gezegd: ‘Onzeproducten worden niet via internetverkocht.’ Het gaat er echter niet omdat producten concreet verkocht wor-den, maar dat het contact met poten-tiële klanten gelegd wordt. Er is vaakonvoldoende online marketingkennisvoorhanden om het internet en dewebsite effectief in te zetten. Hetblijft te veel een informatiemediumen te weinig een marketing- en sales-instrument.’Voor wie de schoen past...

Samen naar arbeidsmarktDe gemeente Doetinchem en deIG&D gaan ondernemers nauwer be-trekken bij het arbeidsmarktbeleid.Op termijn dreigen grote tekortenaan personeel. Tegelijkertijd zijn ermensen die geen aansluiting hebbenop de arbeidsmarkt. Zij vallen ondersociale regelingen, maar heel veel wil-len graag werken.In Doetinchem gaat het momenteelom 2500 mensen. Elk jaar komen erongeveer 600 bij. Gemeente en IG&Dgaan zich inspannen deze mensenachter de voordeur vandaan te krijgenen ze aan een baan te helpen. Daar-voor hebben ze de steun van onderne-mers nodig.Als je honderd ondernemers bij el-kaar zet en het onderwerp is ‘maat-schappelijk verantwoord onderne-men’ dan is iedereen het eens enwordt instemmend geknikt.Helaas blijft het daar vaak bij. Niet al-le ondernemers schijnen zich te reali-seren dat MVO geen kwestie is vanpraten of beloven, maar vooral vanDOEN.

Digitaal....?In De Gelderlander van afgelopen za-terdag stond een analyse onder dekop „Digitaal, meer perspectief dan as-falt.” De schrijver vindt dat een digita-le snelweg (glasvezel) de afstand tus-

sen mensen op verschillende plaat-sen net zo goed overbrugt als een au-toweg tussen Varsseveld en Ensche-de. Ik wil niets afdoen aan zijn plei-dooi, maar heb er wel een aanvullingop.De digitale snelweg is inderdaad bijuitstek geschik voor online contactentussen mensen, voor het Nieuwe (opafstand) Werken en ook voor bedrijfs-matige zaken als marketing en allerleivormen van dienstverlening. Kortomvoor alles wat niet over asfalt hoeft teworden getransporteerd.

Scancovery Trial: 14 milleRobin Verhoef van Verhoef Garage &Transport in Zevenaar heeft in janua-ri samen met collega Marc van Hou-ten uit Son en Breugel de zogenaam-de Scancovery Trial 2012 gereden. Zehebben zich met hun 17 jaar oudeRange Rover als team “North Capefor stichting MS research” sterk ge-maakt om zoveel mogelijk sponsorente vinden voor de stichting MS re-search (MS: Multiple Sclerose). In to-taal hebben de sponsors maar liefst €14.486 bijeen gebracht.Landroverdealer Terlouw in Arnhem,sinds 1 januari in handen van Rick enEmile Terlouw, was gastlocatie vooreen druk bezochte ‘Meet & Greet’met sponsors en stichting, treffendmet flinke sneeuwval, juist die vrij-dag 3 februari.

Of asfalt?Maar er is meer. De Achterhoek heeftvan oudsher veel maakindustrie(24.000 banen), waarvan ruim overde honderd hun innovatieve produc-ten in de hele wereld afzetten. Dieproducten, vaak groot en zwaar, moe-ten snel de regio uit en de grondstof-fen en machines moeten er snel in.Dat kan niet anders dan over de weg.Zonder een goede verbinding tussenVarsseveld en Enschede is de regiovoor veel productie- en transportbe-drijven op den duur niet meer interes-sant.Sommigen zullen hun bedrijf ver-plaatsen. Dat wil niemand, wantwerkgelegenheid in de industrie iseen voorwaarde om de Achterhoek,die toch al te maken heeft met bevol-kingskrimp, leefbaar te houden.

Young LindusDinsdag 28 februari,Het Musiater, Bom-mersheufsestraat 62 inZevenaar, vanaf 17.30uur. Bijeenkomst voorleden van Young LIN-DUS, gastspreker: Ke-vin van den Bergh(make-up artist specialeffects).i: 026-3186710

VNO-NCWMaandag 5 maart, Res-senerbroek 2, Heteren,eind van de middagBedrijfsbezoek Por-sche Centrum Gelder-landi: [email protected]

Sociëteit KANMaandag 12 maart, res-taurant brasserie deHucht, te Elst, vanaf17.00 uur.Netwerkbijeenkomst

voor deelnemers vande Ondernemers-So-ciëteit KANi:[email protected]

SJOWoensdag 14 maart,brasserie de Hucht, teElst, vanaf 18.45 uur.Jaarlijkse ledenvergade-ring Sociëteit JongeOndernemingen Arn-hem-Nijmegen metaansluitend netwerk-avond ‘Durf te vragen’o.l.v. Nils Roemen.Voor leden en genodig-den.i: www.sjo-time.nl

OKADonderdag 15 maart,ArtEz, Onderlangs 9,Arnhem, aanvang16.30 uur.XL Ledenvergaderingmet gastspreker Ge-

rard Marlet.i: www.oka.nl

LindusDinsdag 20 maart, Za-lencentrum Berent-sen, Loostraat 51 inLoo, vanaf 17.00 uur.Gastspreker WouterDuinisveld van Team4 Talent spreekt overonder meer leven meteen donorhart.i: 026-3186710

VeronDonderdag 22 maart,de Buitenpoort, Huis-sen, vanaf 078.00 uur.Ontbijtsessie met the-ma ‘Personeel en team-building als bijdrageaan duurzaamheid’met Vitesse-trainerJohn van de Brom alsspreker.i: www.veron.nu

AGENDA

Robin Verhoef en Marc van Houten met de cheque.

Kitty Tenten van LACH.

Door Jacob Schreuder

geknipt en geschorenTips of informatie? [email protected]

zaterdag 18 februari 2012 De Gelderlander

geknipt | 15

Page 16: de Ondernemer Achterhoek 18feb2012

D E W E R E L D V E R A N D E R T .

K I E N H U I S H O V I N G V E R A N D E R T M E E .

WE HEBBEN ONZE STRATEGIE NOG EENS GOED ONDER DE LOEP GENOMEN. ALS ÉÉN VAN DE GROOTSTE

AANBIEDERS VAN HOOGWAARDIGE JURIDISCHE DIENSTVERLENING IN TWENTE WILLEN WE ONS DE KOMENDE

JAREN NOG MEER GAAN TOELEGGEN OP JURIDISCHE ONDERSTEUNING AAN ONDERNEMINGEN, INSTELLINGEN

EN OVERHEDEN.

DIE KEUZE HEEFT CONSEQUENTIES VOOR DE WIJZE WAAROP WE ZAKEN DOEN EN DE MANIER WAAROP WE ZIJN

GEORGANISEERD. DAAROM ONDERZOEKEN WE DE MOGELIJKHEID OM AL ONZE DISCIPLINES HET KOMENDE JAAR

ONDER ÉÉN DAK TE BRENGEN.

HIERDOOR BEVORDEREN WE DE SAMENWERKING TUSSEN ONZE SPECIALISTEN - EN BELANGRIJKER NOG - ZORGEN

WIJ ER VOOR DAT U EEN MULTIDISCIPLINAIR, GEÏNTEGREERD ADVIES KRIJGT. VAN SPECIALISTEN DIE, NAAST

HUN JURIDISCHE KENNIS, OOK GOED THUIS ZIJN IN UW BRANCHE. ZODAT U KUNT REKENEN OP EEN GESPREKS-

PARTNER OP NIVEAU.

MET DEZE AANGEPASTE KOERS ZIJN WE IN STAAT ONZE BELOFTE AAN U OOK DE KOMENDE JAREN WAAR TE MAKEN.

MULTIDISCIPLINAIR, GEÏNTEGREERD JURIDISCH ADVIES EN GEDEGEN PROCESVOERING DOOR PROFESSIONALS.

DAT IS WAT U VAN ONS MAG VERWACHTEN. DAT IS WAAR ONZE SPECIALISTEN GOED IN ZIJN.

MAAKT U EENS KENNIS MET ÉÉN VAN HEN!

Pieter Schutnotaris onroerendgoedrecht

Een simpele zaak bestaat

niet. Of het nu gaat om

projectontwikkeling of

advisering in aan- en ver-

kopen van een woningcorporatie, financiering

van zorgvastgoed, de realisatie van een

windmolenpark of alles wat er komt kijken

bij parkmanagement. De specialisten uit de

onroerendgoed praktijk staan u graag met

raad en daad bij voor het maken van de

juiste keuzes.

Christian Huiskesadvocaat ondernemingsrecht

De praktijkgroep onder-

nemingsrecht adviseert en

begeleidt ondernemingen

en instellingen bij nationale

en grensoverschrijdende fusies en overnames,

reorganisaties en het opzetten van samen-

werkingsverbanden. Maar ook voor advies

en begeleiding bij ondernemingsrechtelijke

geschillen, (corporate) governance en

compliance aangelegenheden bent u bij

ons in goede handen.

Edwin Schotanusadvocaat mededingingsrecht

Concurreren doet u al;

nadenken over wat daarbij

wel en niet is toegestaan

misschien niet altijd.

Toch is dat raadzaam. Die wetenschap kan

u geld opleveren en besparen. Opleveren

vanwege betere contracten, besparen

doordat u boetes van de NMa vermijdt.

Onze mededingingsrecht specialisten

helpen u hier graag bij.

Henry van Halennotaris personen- enfamilierecht

Wilt u graag dat uw

vermogen op een fiscaal

gunstige en juridisch

verantwoorde wijze aan de

volgende generatie wordt overgedragen?

Denk dan eens aan Estate Planning. Graag

adviseren wij u over de mogelijkheden.

Maatwerk met de kwaliteit zoals u die van

ons gewend bent.

Mirjam Elferinkadvocaat IE en ICT recht

Of u nu leverancier of

afnemer van ICT-diensten

bent, de kans dat u met

ICT-regelgeving wordt

geconfronteerd is groot. Regelgeving die vaak

erg complex is en diverse rechtsgebieden

omvat, zoals intellectuele eigendom (IE)

en privacy wetgeving. Teken daarom niet

blindelings een contract, maar laat u tijdig

voorlichten. Dat kan u veel kopzorgen

besparen.

Diana Gunckeladvocaat banking en finance

Het rechtsgebied van

banking & finance raakt

iedere onderneming in het

hart van zijn functioneren.

Ons advies betreft alle financieringsvraag-

stukken waarmee een ondernemer in aan-

raking kan komen. Of het nu om traditionele,

innovatieve, nationale of internationale

financieringstransacties gaat, of dat het

financiële toezichtswetgeving betreft.Wij

staan u graag terzijde.

E N S C H E D E - O L D E N Z A A L P A N T H E O N 2 5 P O S T B U S 1 0 9 7 5 0 0 A C E N S C H E D E T E L . ( 0 5 3 ) 4 8 0 4 2 0 0 - W W W . K I E N H U I S H O V I N G . N L

[ i n f o t o r i a l ]