De materialenboxJe vindt er theorieën, stappenplannen,

methodieken en goede praktijken.

p. 1

Inhoud1. Begrippenlijst ...................................................................................................... 5

2. Handvaten ........................................................................................................... 92.1 Checklist drempelmeter ............................................................................................................9

2.2. Leidraad projectomschrijving..............................................................................................10

2.3. Checklist participatie .............................................................................................................. 12

2.4. Vragenlijst gebruiker .............................................................................................................. 14

2.5. Stappenplan intake of eerste gesprek ............................................................................. 16

2.6. Checklist duidelijk geschreven taal ................................................................................... 17

2.7. Tips duidelijke taal .................................................................................................................... 19

2.8. Formulier talentenzoeker ..................................................................................................... 22

2.9. Checklist Gendernorm .......................................................................................................... 24

3. lijst van contacten en materialen ................................................................... 263.1. Literatuurlijst: kennis over armoede .................................................................................. 26

3.2. Literatuurlijst: armoede en hulpverlening ...................................................................... 27

3.3. Lijst Hyperlinks: kennis armoede ...................................................................................... 28

3.4. Lijst partnerorganisaties: aanbieden van vormingen ................................................ 29

3.5. Literatuurlijst: burgerparticipatie en vrije tijdsparticipatie ..................................... 39

4. Methodieken ......................................................................................................414.1. Groepsprocessen ...................................................................................................................... 41

4.1.1. Op het behang .........................................................................................................................41

4.1.2. Check-in ....................................................................................................................................42

4.1.3. Dialoogmethodiek ................................................................................................................43

4.1.4. Gesprek op voeten ..............................................................................................................44

4.1.5. Gibson-methode ...................................................................................................................45

4.1.6. Speeddate en actief luisteren .........................................................................................46

4.1.7. Straatjutten. Zien waar je normaal gezien niet op let .........................................48

4.1.8. Tupperware- methode .......................................................................................................49

4.1.9. 26 manieren om participatie te versterken ..............................................................50

4.1.10. Flapdialoog ............................................................................................................................ 52

4.1.11. Dikke duimen evaluatie ......................................................................................................54

4.2. Omgaan met talent ................................................................................................................ 56

4.2.1. Eigen kracht conferentie ...................................................................................................56

4.2.2. Groslijst ..................................................................................................................................... 57

p. 2

4.3. Draagvlak in de organisatie verhogen ............................................................................ 58

4.3.1. Jouw project in de ‘lift’ – overtuigingskracht ..........................................................58

4.3.2. De archipel. Partners in beeld brengen ................................................................... 60

4.4. Participatie ............................................................................................................................... 62

4.4.1. Coproduceren ........................................................................................................................62

4.4.1.1. ABCD-methode ..................................................................................................................................62

4.4.1.2. Motiemarkt ..........................................................................................................................................62

4.4.1.3. Wijkcheques .......................................................................................................................................63

4.4.2. Raadplegen ............................................................................................................................64

4.4.2.1. Bronmethodiek ..................................................................................................................................64

4.4.2.2. Klankbordgroep ...............................................................................................................................64

4.5. Lijst hyperlinks methodieken participatie .....................................................................66

4.6. Krachtenveldanalyse – betrokkenheid bepalen .......................................................... 73

5. Uitleg en theorie .............................................................................................. 755.1. Theorie armoede ...................................................................................................................... 75

5.1.1. Armoedeweb ............................................................................................................................ 75

5.1.2. Armoedekloof verschillende facetten .........................................................................99

5.1.3. Behoeftepiramide van Maslow ..................................................................................... 102

5.1.4. Basisschakelmethodiek ................................................................................................... 103

5.1.5. Het model Vranken: Individueel schuldmodel/ maatschappelijk schuldmodel ...................................................................................... 105

5.1.6. Theorie van maatschappelijk kwetsbaarheid (Nicole Vettenburg) ............ 108

5.2. Participatievormen ................................................................................................................ 110

5.3. Gebruikersparticipatie ...........................................................................................................112

5.4. Competenties participatie ...................................................................................................113

5.5. Schijnparticipatie ....................................................................................................................114

5.6. Betrokkenheid en rolverdeling, ringen van invloed ...................................................115

5.7. TGI: Themagerichte interactie ............................................................................................117

5.8. Ervaringsdeskundigheid, samenwerkingspartners Hasselt ....................................119

5.9. Adviesraden Hasselt .............................................................................................................124

5.10. Imago en beeldvorming organisaties ........................................................................... 127

5.11. Goede voorbeelden van andere organisaties .............................................................128

5.11.1. Visie De link VZW, schakel armen zelf in ..................................................................128

5.11.2. Diva, diversiteitactie.be, armoedekloof do en Don’t ........................................ 139

5.11.3. Trefpunt armoede, Een andere bril, een andere kijk. Dienstverlening door de ogen van armoedeverenigingen ............................140

5.11.4. Artikel outreachend werken, Praktijkkader in ontwikkeling, alertonline.be ....................................................................................................................... 175

Inhoudstabelp. 3

5.11.5. Theorie TGI, Themagecentreerde interactie ......................................................... 184

5.11.6. De LCD toolkit, stappenplan voor een participatieve manier van werken, Démos .......................................................................................................................193

5.11.7. Visie Vlaams netwerk tegen armoede ....................................................................204

5.11.8. Huis van het Nederlands, tips mondeling taalgebruik ......................................211

5.11.9. Huis van het Nederlands, tips taal teksten .......................................................... 224

5.11.10. Artikel Jeugd en maatschappelijke kwetsbaarheid (Nicole Vettenburg) .......................................................................................................................231

5.12. Vijf B’s van Toegankelijkheid ...........................................................................................253

6. Goede praktijken ............................................................................................2556.1. Lijst van goede praktijken in Hasselt ..............................................................................255

6.2. Oproep ‘word een goede praktijk in Hasselt’ ..............................................................261

6.3. Folder participatieproces atelier ‘Achter de muur’ - Studio Globo ...................262

6.4. Voorbeeld bewegwijzering – Dienst Gezinsondersteuning stad Hasselt ........272

6.5. Voorbeeld plannetje – Dienst Gezinsondersteuning stad Hasselt. ...................273

6.6. Huiswerkklas De Boomgaard Hasselt en schoolopbouwwerk Rimo ................275

p. 4

 

Begrippenlijst

22 Adviesraad

Orgaan dat tot taak heeft te adviseren over beleidsaangelegenheden rond een bepaald thema.

3 Armoede

Armoede Wanneer mensen niet meer in staat zijn om te voorzien in hun basisbehoeften spreken we van armoede. Kansarmoede Armoede is een veel complexer probleem dan alleen maar een gebrek aan inkomen. Wie in armoede leeft, zit verstrikt in allerlei vormen van sociale uitsluiting die ook nog eens op elkaar inwerken en elkaar versterken. Enerzijds is er de materiële kloof: mensen vinden geen betaalbare, kwaliteitsvolle woning, stellen doktersbezoek uit, vinden moeilijk werk en kinderen uit kwetsbare gezinnen lopen een groter risico op schoolachterstand. Die materiële uitsluiting vormt de buitenkant van armoede. De binnenkant van armoede wijst op menselijke gevolgen. Gebrek aan zelfvertrouwen, schaamte, een negatief zelfbeeld. Een armoedesituatie kan reële psychische schade veroorzaken, wat de zoektocht naar werk of naar een geschikte opleiding nog verder bemoeilijkt.

18 Betrokkenheid

Betrokkenheid betekent je verbonden voelen met de organisatie of doelgroep waarvoor je werkt.

26 “de niet voor mij gedachte” Mensen in armoede hebben het gevoel (door een kenniskloof of cultuurkloof) dat het aanbod niet voor hen bedoeld is. Bv: cultuur is niet voor mensen in armoede

11 Doorverwijzen Een persoon die zijn weg wel naar een bepaalde dienst heeft gevonden maar deze dienst kan hem niet helpen met zijn specifieke vraag of het aanbod sluit niet aan bij zijn noden of verwachtingen, wordt ondersteunt bij het zoeken naar een instantie waar hij beter terecht kan met zijn vraag of waar de werking beter aansluit bij zijn verwachtingen, noden, wensen.

24 Drempels

Hindernissen, moeilijkheden en knelpunten die de gebruiker tegenkomt en wat het gebruik van het aanbod bemoeilijkt en verhindert. In de drempelmeter gaat het vooral over participatiedrempels: Informatiedrempel, praktische drempel, sociale drempel, culturele drempel, psychologische drempel,

1. Begrippenlijst

p. 5 Inhoudstabel

 

financiële drempel. (Meer weten zie….)

20 Ervaringsdeskundige

Een ervaringsdeskundige is een persoon die door zijn/haar ervaringen over specifieke kennis beschikt. Hierdoor is de ervaringsdeskundige in staat om soortgelijke ervaringen van anderen te verhelderen, lotgenoten te helpen, en als klankbord te dienen voor o.a. beleidswijzigingen die gericht zijn op verbetering van het betreffende ervaringsdomein.

6 Evenwichtige man/vrouw verhouding

Met een evenwichtige man/vrouw-verhouding wordt bedoeld dat het belangrijk is ervoor te waken dat er geen genderongelijkheid optreedt bij toegang tot diensten, of bij het oprichten van een gebruikersraad.

1 Gebruiker

Iedere persoon die beroep doet op bepaalde diensten/deelneemt aan de activiteit/aanwezig is op het evenement.

15 Gebruikersraad De gebruikersraad is een collectief overlegorgaan dat wordt samengesteld uit gebruikers van een bepaalde organisatie/vereniging/instelling. De gebruikersraad garandeert de participatie van de gebruikers en heeft als doel de belangen te behartigen van alle gebruikers binnen een bepaalde organisatie/vereniging/instelling.

30 Genderneutraliteit Het loslaten van genderrollen en stereotyperingen van man en vrouw bij het aanbieden van diensten. Bv: verzorgingstafel voor baby’s ook op een mannentoilet, jeugdbeweging kiest niet specifiek kledij voor meisjes en jongens, mannen zingen ook de altstem in het koor, in een vacature staat: op zoek naar poetspersoneel i.p.v. poetsvrouw, genderneutrale toiletten i.p.v. toilet voor mannen en vrouwen, in promo kinderactiviteit meisjes niet enkel met poppen afbeelden en jongens enkel met auto’s,…)

13 Huisbezoek

Met huisbezoek duiden we een bezoek aan huis aan, bijvoorbeeld door de maatschappelijk werker, een organisatie of een officiële overheidsinstelling.

25 Imago

Het beeld dat de mensen hebben van een organisatie/vereniging/instelling.

16 Input Een bijdrage of inbreng van informatie om een proces op te starten. Bijv. de noden en behoeften van gebruikers voor de ontwikkeling van een nieuwe dienst.

14 Inspraakgroepen/focusgroepen De focusgroep is een kwalitatieve

p. 6 Inhoudstabel

 

onderzoeksvorm waarbij een groep van mensen (4-15 belanghebbenden) gevraagd wordt naar hun percepties, ideeën en meningen over een bepaalde dienst. De gespreksleider legt vragen voor aan de focusgroep, maar de onderlinge discussie staat centraal. Het voordeel van een focusgroep is dat je als organisatie/vereniging/instelling een beeld krijgt van de meningen en behoeften die de burger heeft met betrekking tot jouw dienst.

21 (maatschappelijke)Kwetsbaarheid “Maatschappelijk kwetsbaar is de persoon of de bevolkingsgroep die in zijn contacten met de maatschappelijke instellingen (o.a. de school, justitie, enz.) vooral en steeds opnieuw met de negatieve aspecten (sanctie, controle) wordt geconfronteerd en minder profiteert van het positieve aanbod”, bron: Vettenburg

2 Mensen in kwetsbare posities

Mensen die door hun kenmerken en/of situatie in aanraking komen met achterstelling en uitsluitingsmechanismen. Bepaalde bevolkingsgroepen riskeren meer dan andere om actief gekwetst te worden door de manier waarop onze maatschappij georganiseerd is.

4 Mensen met een migratie achtergrond

Personen die in België woonachtig zijn, die zelf in het buitenland zijn geboren of van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

23 Opgeleide- ervaringsdeskundige Een opgeleide ervaringsdeskundige is een persoon die door zijn/haar ervaringen over specifieke kennis beschikt en daarnaast een opleiding tot - ervaringsdeskundige heeft gevolgd. Na hun opleiding worden opgeleide ervaringsdeskundigen ingezet als professionele medewerkers in o.a. overheidsinstellingen, zorginstellingen en non-profitorganisaties om de kloof tussen de wereld van de doelgroep en de wereld van de instellingen te overbruggen.

8 Outreachend werken

Het hanteren van een werkmethode waarbij actief ingezet wordt op het leggen van contact met de doelgroep. Men gaat zelf naar de mensen toe.

10 Participatie

Is het bereiken en het betrekken van de gebruiker, de dolgroep. Het gaat over“mee mogen, willen en kunnen doen”.

9 Participatieladder

Een participatieladder dient om de mate van invloed die actieve burgers kunnen uitoefenen te toetsen. (Meer info…)

5 Personen met een handicap Personen met functiestoornissen van mentale, psychische, lichamelijke of zintuiglijke aard, beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten, en persoonlijke en

p. 7 Inhoudstabel

 

externe factoren. In de meter verdelen we dit in 4 groepen: Fysieke handicap, mentale handicap, visuele en auditieve beperking en chronische zieke.

27 Positieve bevestiging Mensen hun inzet en talent erkennen en benoemen

12 Potentiële gebruiker Mensen die mogelijk het gebruik van het aanbod nodig hebben maar die nog niet deelnemen aan/gebruik maken van het aanbod.

28 Prijsbeleid Bij het vaststellen van het prijsbeleid van jouw organisatie is het belangrijk om te analyseren of de prijs van jouw diensten toegankelijk zijn voor je doelgroep(en). Is de prijs betaalbaar voor jouw doelgroep(en), zijn er speciale kortingen, bestaat er een ledenpas, etc.?

29 Rechtstreekse rechten toekenning

Mensen krijgen automatisch waar ze recht op hebben. Ze moeten geen extra stappen zetten of een nieuwe aanvraag doen.

7 Referentiekader

Alle regels, normen en waarden die, vaak onbewust, bepalen hoe je iets beoordeelt.

17 Schijnparticipatie

Is vaak het ongewilde effect van goed bedoelde maar fout opgezette participatie-initiatieven.  Dat is het geval wanneer meningen gevraagd worden terwijl beslissingen al genomen zijn, inspraakmomenten organiseren en er achteraf geen rekening mee houden of mensen betrekken bij een traject die ze niet begrijpen.

19 Toegankelijkheid: Betaalbaarheid, bereikbaarheid, beschikbaarheid, begrijpbaarheid, bruikbaarheid van diensten.

24 Vertrouwensband

Band tussen mensen waarbij vertrouwen een grote rol speelt. In de hulpverlening speelt dit een cruciale rol. Een hulpverlener kan alleen goede resultaten bereiken als hij/zij alles weet van de cliënt kent en de cliënt vertelt alleen over gevoelige onderwerpen als hij/zij de hulpverlener vertrouwt.

17 Visie Toekomstbeeld (van de organisatie). Weloverwogen mening. De manier waarop je ergens naar kijkt en erover oordeelt.

 

 

Bron:    

http://www.netwerktegenarmoede.be  

http://www.vaph.be/    

p. 8 Inhoudstabel

 

Checklist  drempelmeter  Proficiat  jullie  zijn  gestart  met  een  proces  om  de  betrokkenheid  van  de  gebruiker,  met  specifieke  aandacht  voor  mensen  in  kwetsbare  posities  te  vergoten.  Zo  werk  je  aan  een  toegankelijk  aanbod!  

Check  met  deze  lijst  of  jullie  aandacht  hadden  voor  de  verschillende  aspecten  van  participatie.    

We  hebben  aandacht  voor:  

…  De  manier  waarop  gebruikers  geïnformeerd  worden.  

…  Hoe  gebruikers  bevraagd  worden.    

…Het  vertegenwoordigen  van  de  gebruiker  in  eigen  overlegstructuren.    Ook  al  gedacht  aan  een  gebruikersraad?    

…Wat  er  gebeurt  met  de  input  die  de  gebruiker  geeft.    

…  Het  inzetten  van  de  talenten  van  de  gebruikers  en  hoe  we  hen  een  actieve  rol  geven.  

Vinkjes  gezet?  Goed!  Jouw  gebruiker  is  betrokken  bij  jullie  werking!    

 

…  Het  draagvlak  in  de  eigen  organisatie  om  de  gebruiker  meer  te  betrekken.  Wil  iedereen  dit?    

…  Het  betrekken  van  alle  collega’s  en  partnerorganisatie  die  betrokken  moeten  zijn.  Welke  rol  hebben  ze?    

…  Het  betrekken  van  ervaringsdeskundigen  in  kwetsbaarheid.    

Vinkjes  gezet?  Goed!  Er  is  draagvlak  om  samen  te  werken  aan  een  toegankelijk  aanbod!    

 

…  De  bereikbaarheid  en  het  wegwerken  van  drempels  op  weg  naar  het  aanbod?  

…  De  ontvangst  van  de  gebruiker…  met  aandacht  voor  een  duidelijk  onthaal  en  privacy.  

…  Een  eerste  gesprek  waar  kennismaking  met  de  gebruiker  centraal  staat.  

…  Het  steeds  vereenvoudigen  van  formulieren,  documenten,  procedures,  lid  worden,....    

…  Wat  de  gebruiker  verwacht.  Komt  dit  overeen  met  wat  er  aangeboden  wordt?    

…  Contactmomenten  die  duidelijk  en  haalbaar  zijn  voor  iedereen.    

…  de  tijd  die  er  wordt  genomen  om  eerst  te  werken  aan  een  vertrouwensband.  Anders  zal  het  mislukken.  

…  Wat  (mogelijke)  gebruikers  denken  over  de  organisatie.  

…  Duidelijk  en  helder  taalgebruik  bij  geschreven  en  gesproken  taal.  

…  De  energie  die  de  gebruiker  inzet  om  drempels  te  overwinnen  door  de  focus  te  leggen  op  hun  krachten  en  talenten.    

…  De  kostprijs  en  hoe  deze  drempel  overbruggen.    

Vinkjes  gezet?  Goed!  Jullie  gaan  voor  een  drempelvrij  aanbod  dat  toegankelijk  is  voor  iedereen!  

2. Handvaten2.1 Checklist drempelmeter

p. 9 Inhoudstabel

Projectomschrijving - leidraad

Ik begin er aan…

Wat zou je willen bereiken met het project?

1. Voor wie: doelgroepomschrijving en afbakenen 2. Waarover: thema en/of deelfacetten afbakenen 3. Waarvoor: wat bereiken met participatie 4. Hoe hoog klimmen op de participatieladder 5. Waar: plaats (doelgroep of gebied) 6. Wanneer: in welke fase van het beleidsproces 7. Hoe: welke methode gebruiken

Reflecteer over je idee:

1. Valt er iets te kiezen of te beïnvloeden? 2. Is er commitment van het bestuur? 3. Is het ‘probleem’ complex genoeg voor participatie? 4. Is het afgebakend? 5. Is het relevant? 6. Zij de randvoorwaarden vervuld?

Tijd Geld Capaciteit

7. Wat zijn de drijfveren om burgers en/of cliënten te betrekken? 8. Wat zijn de drijfveren van uw burgers en/of cliënten om mee te doen? 9. Wat wil je bereiken met de betrokkenheid van burgers en/of cliënten?

Wil je voldoen aan wettelijke vereisten, draagvlak en steun voor het beleid te creëren en of de kwaliteit van beleid en uitvoering verbeteren?

10. Top down en/of bottom up? 11. Bouw je voort op bestaande structuren/situatie of heb je bestaande structuren/situatie op?

Kies je voor een geleidelijke vernieuwing, waarin bestaand en nieuw aanvullend aan elkaar zijn, of voor een nieuwe start vanuit de wensen en ideeën van burgers/cliënten en de organisatie/ het bestuur?

12. In welke fase wil je participatie? 13. Met wie wil je komen tot participatie? 14. Zijn/worden zij geraakt door het ‘probleem? 15. Kies je voor een specifieke doelgroep en waarom? 16. Wat is hun invloed? 17. Kunnen en willen ze participeren? 18. Wat moet je doen om dat mogelijk en duidelijk te maken?

2.2. Leidraad projectomschrijving

p. 10 Inhoudstabel

19. Op basis daarvan kies je voor: Een faciliterende rol? Een samenwerkende rol? Een delegerende rol? Een participatieve rol? Een consultatieve rol? Een open en gesloten autoritaire stijl?

20. Daarbij benoemen we de rollen van de participanten zodat duidelijk is welke mate van invloed zij hebben:

Beleidseigenaar/initiatiefnemen Samenwerkingspartner Meebeslisser Adviseur inspraak Adviseur eindspraak Geïnformeerde

Conclusie:

Wat heb je nu nodig om van start te gaan? Van wie? Wat kan je zelf toe bijdragen? Wat zijn concrete stappen die jij zelf zal/kan zetten?

Bron: Leertraject participatie Hasselt 2015 – 2016, moderator Ann Vanhoudt, In-dialoog Training en advies

p. 11 Inhoudstabel

Bron: Participatiewiki

1

Checklist participatie

Uit Participatiewiki

Uit de actuele managementliteratuur over leiderschap – bijvoorbeeld van auteurs als Collins[1], Covey [2], Hartog [3], Kets de Vries[4], Kim Berg[5], Verhoeven[6] – kunnen we direct enkele concrete aanbevelingen destilleren over de concrete interactie tussen facilitator en de participant. We sommen er een vijventwintigtal op.

Je kunt deze aanbevelingen ook als checklist gebruiken.

Begin met een gemeenschappelijk doel in gedachten te brengen.

Bewaak de kern.

Denk win-win.

Eerst begrijpen, dan begrepen worden.

Ambieer vooruitgang, maar heb ook geduld.

Doe de dingen graag.

Blijf nederig en vermijd machtsmisbruik.

Ontwikkel uw vlotheid in het spreken voor een groep

Laat zien dat je actief luistert.

Geef eerlijke feedback.

Stel rake vragen.

Hanteer een coachende stijl van begeleiden.

Draag er zorg voor dat de participanten echt inspraak hebben.

Blok (ook de schijnbaar vergezochte) ideeën van de participanten nooit direct af.

Installeer openheid.

Blijf niet te lang steken in analyse van de problemen. Focus op de oplossingen.

Hou de idee van co creatie in je achterhoofd.

Kom je afspraken altijd na.

Bekritiseer burgers/medewerkers nooit openlijk.

2.3. Checklist participatie

p. 12 Inhoudstabel

Bron: Participatiewiki

2

Zorg voor resultaten.

Appelleer aan de hoop die betrokken koesteren.

Toon optimisme.

Heb interesse voor persoonlijke problematieken.

Gebruik humor.

Zorg dat je bereikbaar bent.

Beantwoord vragen.

Moedig betrokkenen aan om initiatief te nemen.

Referenties Bovenstaande tekst is een bewerking van een tekst die werd opgenomen in verschillende tekstbundels bij cursussen van Kwadraet, onder meer in de syllabus van de cursus 'Overleggen met de burger'.

1. Collins, J. (2005). Good to great. Waarom sommige bedrijven een sprong vooruit maken en anderen niet?. Amsterdam: Business Contact.

2. Covey. S.R. (2005). De achtste eigenschap: van effectiviteit naar inspiratie. Amsterdam: Uitgeverij Business Contact.

3. Hartog (den), D.N., Koopman, P., Muijen (van), J.J. (1997). Inspirerend leiderschap in organisaties. Schoonhoven: Academic Service.

4. Kets De Vries, M. (2007). Leiderschap ontraadseld. Schoonhoven: Academic Service.

5. Kim Berg, I.,& Szabo, P. (2006). Oplossingsgericht coachen. Zaltbollem: Thema.

6. Verhoeven, W. (2000). Coachend gesprekken voeren. Opleiding & Ontwikkeling, 2000 (10), 13-17.

Bron: Leertraject participatie Hasselt 2015 – 2016, Ann Vanhoudt, In-dialoog

p. 13 Inhoudstabel

 

Dienst  Diversiteit  en  Internationale  Solidariteit  stad  Hasselt  diversiteit@hasselt.be,  011  23  94  41  

Bevraging drempelmeter gebruikers van diensten /organisatie

Drempels aanpakken kan enkel met de gebruiker. Om de dienstverlening van jouw dienst/organisatie toegankelijk te maken, is het nodig om de gebruikers te bevragen. Dit formulier is een voorbeeld-formulier en helpt je bij het opmaken en afnemen van een bevraging. Kies zelf de vragen die voor jouw organisatie van toepassing zijn.

Enkele tips:

-‐ Probeer de vragenlijst samen met de gebruiker in te vullen. Zo kom je tot heldere antwoorden omdat de gebruiker kan uitleggen waarom hij die mening heeft.

-‐ Eerlijkheid duurt het langst. Laat indien mogelijk deze vragenlijst afnemen door iemand die neutraal is. Zo bekom je eerlijke antwoorden.

Schijf achter het lachende mannetje wat je goed vond.

Wat had je verwacht toen je naar hier kwam?

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Wat vond je van de bereikbaarheid van de organisatie? Duidelijke wegbeschrijving, bereikbaarheid openbaar vervoer,…

.................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ...................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………

2.4. Vragenlijst gebruiker

p. 14 Inhoudstabel

 

Dienst  Diversiteit  en  Internationale  Solidariteit  stad  Hasselt  diversiteit@hasselt.be,  011  23  94  41  

Schrijf achter het boze mannetje wat je niet zo goed vond.

……………………………………………………………………………………………………………………..

Wat vond je van de ontvangst?

De inkleding van de wachtruimte, welkom gevoel,.. .................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ...................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………..

p. 15 Inhoudstabel

Stappenplan intake of eerste gesprek

Een goed eerste gesprek of intake is essentieel voor een goed contact. Dit is het moment om te werken aan een vertrouwensband, om te luisteren naar de noden, behoeftes en vragen van de (toekomstige) gebruiker. De gebruiker krijgt een eerste indruk van de organisatie. Er moet zoveel gevraagd, getoond en verteld worden. Best gebeurd een intake ook in deze fases. Bij voorkeur wordt dit opgesplitst in verschillende contacten.

1. Eerste fase (bij voorkeur eerste gesprek) (bevragen) Maak tijd voor het persoonlijk verhaal Luister naar de noden, behoeftes en vragen van de persoon voor jou. Geef aan dat vragen stellen steeds mag. Duid in de organisatie een contactpersoon aan. Zit een stappenplan van de intake op papier, leg dit uit en geef het mee. Een eerste gesprek kan ook aan huis.

2. Tweede fase (bij voorkeur tweede gesprek) (tonen) Dit is het moment om de persoon kennis te laten maken met de organisatie Geef een rondleiding Stel de collega’s voor Geef aan dat vragen stellen steeds mag. Ga in op de bezorgdheden tijdens de rondleiding of voorstelling van de organisatie. Geef aan in welke fase van het stappenplan jullie zich bevinden.

3. Derde fase (bij voorkeur derde gesprek) (vertellen)

Het is tijd om rechten en plichten te overlopen Heb aandacht voor vragen over deze rechten en plichten Formulieren worden samen ingevuld Heb aandacht voor duidelijke communicatie. Rechten, plichten, procedures, formulieren

zijn voor een buitenstaander vaak moeilijk te begrijpen Heb aandacht voor de ‘waarom van regels’ Leg het prijsbeleid uit. Geef aan of er kortingssystemen en/of afbetalingsmogelijkheden

zijn.

!Geef steeds dezelfde informatie aan iedereen. Ga ervan uit dat iedereen baat heeft bij de informatie (bv: kortingssystemen). Zo zal je niemand viseren.

! Een eerste gesprek of intake is niet enkel belangrijk in de hulpverlening. Een eerste gesprek met een nieuw lid van een vereniging is ook waardevol.

2.5. Stappenplan intake of eerste gesprek

p. 16 Inhoudstabel

1 Checklist duidelijk geschreven taal

Huis van het Nederlands

Checklist duidelijk geschreven taal

Woorden

Korte woorden gebruikt of samengestelde woorden gesplitst? o OK

Enkel alledaagse en internationale woorden gebruikt? o OK

Gewone en geen moeilijke woorden gebruikt? o OK

Geen vaktaal gebruikt? Zo ja, concreet omschreven of met een voorbeeld? o OK

Figuurlijk taalgebruik vermeden? o OK

Letterwoorden en afkortingen vermeden? o OK

Nominaliseringen vermeden? (= het + infinitief) o OK

Cijfers in plaats van voluit geschreven getallen gebruikt? o OK

Voorzetselketens vermeden? o OK

Zinnen

Spreektaal – geen schrijftaal - gebruikt? o OK

Instructies gebruikt? o OK

Actief geschreven? o OK

Heb je korte zinnen gebruikt maar telegramstijl vermeden? (+/- 10 woorden) o OK

Lezers met ‘u’ of ‘je’ aangesproken? ‘Men’ vermeden? o OK

Staat het onderwerp voorop in de zinnen? o OK

Vraagjes gebruikt? o OK

2.6. Checklist duidelijk geschreven taal

p. 17 Inhoudstabel

2 Checklist duidelijk geschreven taal

Huis van het Nederlands

Structuur van de tekst

Is de structuur logisch en eenvoudig? o OK

Duidelijke titels gebruikt? o OK

Zijn de alinea’s en de teksten kort? o OK

Een nieuwe alinea voor nieuwe informatie? o OK

Vormgeving

Is het lettertype groot genoeg? o OK

Eén lettertype gebruikt? o OK

Hoofdletters vermeden? o OK

Vet gebruikt om de nadruk te leggen? Niet onderstreept? o OK

Duidelijke, functionele illustraties of pictogrammen gebruikt? o OK

Voldoende ruimte tussen de alinea’s? o OK

Cijfers gebruikt, telefoonnummers gesplitst, data voluit geschreven? o OK

Inhoud

Heb je rekening gehouden met je doelpubliek? o OK

Heb je vooraf bepaald wat de essentie van je boodschap moet zijn? o OK

Heb je je informatie zo beknopt mogelijk gehouden? o OK

Heb je beeldspraak of humor gedoseerd gebruikt? o OK

p. 18 Inhoudstabel

Duidelijke taal

1. Tips voor duidelijke taal

Hou steeds voor ogen wat je wil overbrengen en wat het doel is van de tekst. o Wat ga je schrijven? o Hulpvragen: Wie? Wat? Waar? Wanneer? Waarom? Hoe?

Bepaal het profiel van je lezer. Voor wie schrijf je? Bedenk een ijkpersoon/focusgroep (studies, gezinssituatie,…)

o Wat weet de lezer al over het onderwerp? o Wat moet jouw lezer weten? o Wat moet de lezer doen? o Wat is het taalniveau van de lezer? o Welke boodschap moet de lezer begrijpen na het lezen van de tekst?

Nuances niet schrappen maar verduidelijken. Moeilijke stukken niet weglaten maar herformuleren. De betekenis van zinnen nooit veranderen. Geen kindertaal gebruiken. Let op spellingsfouten. Gebruik slanke formuleringen. Vermijd omslachtige formuleringen. Bv: ‘Er is de

mogelijkheid een maaltijd te nuttigen in het restaurant’ wordt ‘Je kan iets eten in het restaurant’.

Schrijf actief en vermijd passieve zinnen. Bv: ‘Er wordt de gelegenheid gegeven om tijd te nemen voor persoonlijke processen’ wordt ‘Je krijgt de tijd voor persoonlijke processen’.

Spreek de lezers aan me ‘je’. Zorg voor korte alinea’s. Zo moet de lezer niet te grote stukken lezen en krijgt hij

denkpauzes. Maak korte zinnen en vermijd bijzinnen. Je moet niet alle info in één zin stoppen. Vermijd moeilijke woorden Let op voor beeldspraak en woordspelingen. Dat is voor anderstaligen moeilijk te begrijpen

en ze zullen dit eerder letterlijk nemen. Bv:’ Dit is echt ver van mijn bed’ of ‘Dat is toch een ander paar mouwen’.

Gebruik transparante woorden. Gebruik woorden die in meerdere talen bijna hetzelfde zijn. Bv: cadeautje in plaats van geschenkje

Gebruik spreektaal en vermijd typische schrijftaal. Gebruik illustraties, foto’s, pictogrammen en symbolen om een tekst meteen te

verduidelijken. Zorg voor een eenvormige en herkenbare structuur. Werk met een logo, een titel en

gebruik altijd dezelfde structuur. Bv: wie, wat, waar. 2. Tips voor duidelijk gesproken taal

Hou het simpel maar maak het niet kinderachtig.

Probeer het steeds makkelijk uit te leggen zonder over te gaan in kleutertaal. Dat kan neerbuigend overkomen.

2.7. Tips duidelijke taal

p. 19 Inhoudstabel

Schakel niet te snel over op een andere taal.

Schakel niet automatisch over op die andere taal. Check eerst of de persoon een beetje Nederlands spreekt. Je kan de anderstalige ook aanmoedigen. Bv: ‘spreek maar Nederlands. Ik zal je helpen’. Lukt het niet dan kan je overschakelen naar een contacttaal (Frans, Engels,…).

Spreek langzaam en duidelijk, maar blijf natuurlijk spreken.

Zorg ervoor dat je geen gebroken Nederlands spreekt. Spreek liever langzaam, duidelijk, met transparante woorden, in korte zinnen die grammaticaal juist zijn.

Gebruik veel gebaren en ondersteun je instructies en informatie visueel.

Als je veel informatie moet geven, deel je die best op in kortere stukken. Het kort houden, betekent niet dat je snel of luider moet gaan spreken. Je kan een stukje uitleg ook afwisselen met pauzes. Je kan iets tonen, een instructie geven, de kans geven om vragen te stellen,… Neem je tijd om belangrijke informatie aan te wijzen zodat de anderstalige ziet wat je bedoelt. Zo zal hij ook gemakkelijker vragen stellen. Je kan ook altijd foto’s, prenten en voorwerpen gebruiken.

Vermijd figuurlijk taalgebruik. Wees je ervan bewust dat anderstaligen figuurlijke taal moeilijker begrijpen. Bv: ‘je zal dat snel onder de knie hebben’ wordt best ‘je zal dat snel kunnen’, ‘Ik kan daar in komen’ wordt best ‘ik begrijp dat’, ‘aan de lopende band’ wordt best ‘constant’. Gebruik transparante woorden. Gebruik woorden die in meerdere talen (bijna) dezelfde zijn. Bv: afzeggen wordt annuleren, gevoelens wordt emotie, onthaal wordt receptie. Herhaal! Zorg dat je voldoende herhaalt. Als Nederlandstalige denk je al snel dat veel herhalen saai is, maar het tegendeel is waar als je de taal nog aan het leren bent. Als je merkt dat de anderstalige niet alles begrepen heeft, herhaal dan je uitleg. Je doet dit best met dezelfde woorden of je verandert een paar woorden als je denkt dat deze persoon die niet kent (hertalen). Stel open vragen om na te gaan of de cliënt alles heeft begrepen. Vaak zeggen anderstaligen dat ze je hebben begrepen, terwijl dat niet altijd zo is. Dat komt omdat het in sommige culturen ongepast is om te laten weten dat je iets niet begrijpt. Wees je hiervan bewust en vraag regelmatig ‘begrijp je het?’. Vraag door en laat merken dat je alle antwoorden waardeert. Vermijd dialectwoorden en spreektaal. Vermijd spraaktaal. Bv: ‘pak ne stylo’, Doe da ne keer,…

p. 20 Inhoudstabel

Fouten maken mag. Corrigeer de cliënt op een positieve manier.

Iemand die de taal nog aan het leren is, maakt fouten. Een fout is niet meer dan een kans om iets nog beter te leren; Geef het gevoel dat het mag. Laat hem merken dat je het apprecieert dat hij het in het Nederlands probeert. Daardoor zal hij ook sneller vragen durven stellen. Laat je niet van de wijs brengen als iemand in een andere taal begint. Weet op welk niveau de anderstalige Nederlands leert op school.

Anderstaligen die Nederlands leren in een Centrum van Basiseducatie of in centra voor volwassenonderwijs kunnen verschillende niveaus van Nederlands aan het leren zijn. Vraag aan jouw cliënt welk niveau hij al behaald heeft. Zo kan je inschatten hoe groot de kennis is van het Nederlands en kan je jouw eigen taalgebruik aanpassen.

3. Tips voor duidelijk geschreven taal

• Schrijf korte eenvoudige zinnen (max 10 woorden). o Schrijf directe, actieve zinnen en geef instructies. o Spreek je lezer aan en gebruik spreektaal. o Zet het onderwerp vooraan in de zin.

• Zorg voor een eenvoudige en logische structuur en inhoud.

o Hou je doelpubliek voor ogen en bepaal vooral de essentie. o Doseer het gebruik van humor. o Schrap overbodige informatie. o Gebruik witruimte, titels, tussentitels en vraagjes. o Begin voor nieuwe informatie een nieuwe alinea. o Gebruik cijfers, splits telefoonnummers en schrijf data voluit.

• Gebruik korte alledaagse of internationale woorden.

o Vermijd formele woorden en figuurlijk taalgebuik. o Vermijd vaktaal of omschrijf het woord. o Schrijf woorden voluit. o Controleer je woordgebruik met de woordenlijst klare taal.

• Zorg voor een duidelijke vormgeving.

o Zet belangrijke woorden in vet. o Gebruik eenzelfde, schreefloos en voldoende groot lettertype. o Vermijd hoofdletters. o Gebruik visuele ondersteuning.

Meer info? Agentschap Integratie en Inburgering Universiteitslaan 3 3500 Hasselt T 011 30 56 10 www.klaretaalrendeert.be

p. 21 Inhoudstabel

Vrijwilligerswerk iets voor jou?

Wij zijn op zoek naar jouw talent! Kruis aan wat bij jou past Volgnummer:

                                                                               Kantoor Telefoneren, fotokopiëren, typen, klasseren,….

Kan ik!

Techniek Schilderen, houtbewerking, naaien, elektriciteit, herstellingen Kan ik!

Cultuur/Artistiek Tekenen, kunst-schilderen, fotograferen, filmen,… Kan ik!

Klusjes Afwassen, koken, gras maaien, kleine klusjes,….

Kan ik!  Helpen op feesten Wil helpen op feesten Kan ik!  

 Koken Kookt graag en goed, voor groepen koken Kan ik!            

Organiseren Feesten organiseren, activiteiten opzetten,…  

                                                                                                           Kan ik!

Sociaal

Vlot met mensen, graag met kinderen werken, EHBO, veel

over de buurt weten, … Kan ik!  

Talen Bepaalde taal goed kennen, lezen, schrijven

                                                                                                         Kan ik!

Sportief Beoefent een bepaalde sport regelmatig of goed, geeft training,… Kan ik!  

2.8. Formulier talentenzoeker

p. 22 Inhoudstabel

Persoonlijke gegevens:

Voornaam: ………………………………….. Naam: …………………………………………………. Adres: …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………….. Geslacht: Man / Vrouw Geboortedatum:………………………… Telefoon / GSM: …………………………………………………………………………………………... e-mail: …………………………………………………………………………………………………………..

Beschikbaarheid: Voorkeurplek:

o Maandag VM-NM-avond o Dinsdag VM-NM-avond o Woensdag VM-NM-avond o Donderdag VM-NM-avond o Vrijdag VM-NM-avond o Zaterdag VM-NM-avond o Zondag VM-NM-avond

           Planten en dieren Tuinieren, bloemen, planeten en groenten verzorgen,…

Kan ik!

           Computer Heeft kennis van hardware en software van de computer Kan ik!

p. 23 Inhoudstabel

2.9. Checklist Gendernorm

p. 24 Inhoudstabel

p. 25 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

Literatuurlijst: kennis over armoede

Titel Auteur ISBN-nummer Jaar beschrijving Schaarste, Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen

Sendhil Mullainathan, Eldar Shafir

978 94 9057 499 4 2015 De auteurs leggen op een vlotte en toegankelijke wijze uit dat de gevolgen van schaarste veel verder gaan dan we denken. Schaarste beïnvloedt ons gedrag.

Armoede en sociale uitsluiting, jaarboek 2015

Danielle Dierckx, Jill Coene, Peter Raeymaeckers, Marjoke van der Burg

978 94 6292 253 2 2015 24ste editie . Dit boek wil kinderarmoede ontrafelen vanuit diverse invalshoeken.

3. lijst van contacten en materialen3.1. Literatuurlijst: kennis over armoede

p. 26 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

Literatuurlijst: Armoede en hulpverlening

Titel Auteur ISBN-nummer Jaar beschrijving Bind-Kracht in armoede, leefwereld en hulpverlening (boek 1)

Kristel Driessens, Tine Van Regenwortel

987 90 209 6748 7 2014 In Bind-Kracht zoeken we naar een kwaliteitsverbetering voor de hulpverlening aan mensen in armoede. Het maken van verbindingen tussen sociologische en psychologische inzetten tussen de wereld van mensen in armoede en krachtgerichte hulpverleningsrelaties.

Bind-Kracht in armoede, krachtgerichte hulpverlening in dialoog (boek 2)

Koen Vansevenant, Kristel Driessens, Tine Van Regenwortel

978 90 209 7336 5 2014 Reflectie- en methodenboek over hoe begeleiders krachtgerichte hulpverleningsrelaties kunnen opbouwen met mensen in armoede.

Bind-kracht door Basisschakelmethodiek, een opstap in armoedebestrijding

Herman Baert, Annelies Droogmans

978 90 209 8670 9 2011 In dit methodiekboek verkennen de auteurs hoe de basisschakelmethodiek de kloof tussen mensen in (kans)armoede en het bos van diensten en centra kan helpen overbruggen.

3.2. Literatuurlijst: armoede en hulpverlening

p. 27 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

Lijst hyperlinks: Kennis armoede

Hyperlink Uitleg www.armoedebestrijding.be Dit is de website van Steunpunt tot bestrijding van armoede,

bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting. Dit steunpunt evalueert de effectiviteit van de grondrechten van de personen die in moeilijke socio-economische omstandigheden leven: recht op een degelijke huisvesting, recht op energie, recht op de bescherming van het gezinsleven, recht op sociale bescherming, recht op de bescherming van de gezondheid, ... Hier kan je cijfermateriaal, beleidsrapporten, overzicht lopende projecten en meer terugvinden.

www.welzijnszorg.be Welzijnszorg beoogt een samenleving zonder armoede en uitsluiting. Ze maken armoede zichtbaar, brengt blijvende verandering aan in gangbare opvattingen over armoede en uitsluiting, treedt mobiliserend op ten aanzien van de civiele maatschappij, zet in op de werkelijke verbetering van de situatie van mensen in armoede en dit in dialoog met mensen in armoede, armoedebestrijders, beleidsmakers, sociale organisaties, academici en vrijwilligers.

http://www.netwerktegenarmoede.be In het Netwerk tegen Armoede werken 59 verenigingen, waar mensen in armoede het woord nemen, in Vlaanderen en Brussel samen met het uiteindelijke doel armoede en sociale uitsluiting uit te bannen. In de verenigingen staan mensen die in armoede leven centraal. Zij nemen er op alle niveaus het woord. Deze verenigingen kunnen voor ondersteuning van hun werking beroep doen op het team van het Netwerk tegen Armoede

3.3. Lijst Hyperlinks: kennis armoede

p. 28 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

Lijst partnerorganisaties: aanbieden vormingen

Thema Organisatie Beschrijving organisatie Aanpak en inhoud contactgegevens Armoede Bind-kracht

Wil hulpverleners en begeleiders ondersteunen en versterken in het krachtgericht werken met mensen in armoede via onderzoek, methodiekontwikkeling, vorming en dialoog.

Thuiszorg, netwerkversterkend werken, schuldhulpverlening, cultuurparticipatie

Armoede De Brug VZW Hasselt De Brug Hasselt vzw is een vereniging waar armen het woord nemen.

vorming of lesmoment rond armoede of over de vereniging. Het spel 'Overbrug de Maand' kan gebruikt worden om jongeren en volwassenen zich te laten inleven in de situatie van anderen, maar kan ook voor professionelen gebruikt worden om meer inzicht te krijgen in de leefwereld van mensen die moeilijk rondkomen.

Adres burelen, computerruimte en crea-groep: Oude Luikerbaan 11, 3500 Hasselt Adres zaterdagontmoetingen: Minderbroederstraat 17, 3500 Hasselt E-mail: de.brug.hasselt@telenet.be Website: www.debrughasseltvzw.tk/ Contactpersonen: Frieda (voorzitter) 0477 52 21 70 Johnny (coördinator) 011 74 07 59

Armoede TAO TAO-Armoede zijn lokale pools van opgeleide ervaringsdeskundigen en vormingswerkers waardoor je op een flexibele manier de expertise van ervaringsdeskundigen in armoede kan inhuren.

vorming, advies of coaching over armoede en de missing link. Armoede heeft veel facetten. De buitenkant, het zichtbare, is het meest gekend: weinig inkomen, slechte huisvesting, lage

Adres: Schaapdries 2, 3600 Genk tel: 089/56 61 44 gsm: 0470/99 12 44 E-mail: limburg@tao-armoede.be Website http://www.tao-armoede.be Contactpersoon: Guy

3.4. Lijst partnerorganisaties: aanbieden van vormingen

p. 29 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

scholingsgraad,… Even belangrijk is echter de binnenkant van armoede, de beleving, het onzichtbare. Beide kanten samen maken dat mensen in armoede van hun basisrechten verstoken blijven. Er ontstaat een kloof, een missing link.

Armoede Trefpunt Armoede Het Trefpunt Armoede is een samenwerkingsverband van Limburgse armoedeverenigingen. Samen gaan ze de strijd aan tegen armoede.

Een educatief pakket voor lagere scholen. Leerlingen staan stil bij de armoedeproblematiek. Dit pakket werd samengesteld door en met ‘onze mensen uit de doelgroep’. Hun kennis en vaardigheden zijn van onschatbare waarde! De armoedekoffer met verschillende methodieken om inzichten te geven in de armoedeproblematiek (powerpointpresentatie, quiz, armoedeweb, getuigenissen,… - Getuigenissen van mensen in armoede - … Misschien handig om

Adres: Marktplein 9/21, 3550 Heusden-Zolder Tel: 011 22 21 96 GSM: 0490 56 50 75 E-mail: ann.vanhengel@rimo.be Website: http://trefpuntarmoede.org Contactpersoon: Ann Vanhengel (ondersteuner) Armoedekoffer te downloaden via www.trefpuntarmoede.org

p. 30 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

weten: Het educatief pakket kan gedownload worden via www.trefpuntarmoede.org Bordspel ‘Uit de Boot’ ‘Uit de Boot’ is een spel rond kansarmoede en sociale uitsluiting. Centraal staan de levensverhalen van 4 verschillende personen. Het spel illustreert op een speelse manier hoe diverse obstakels, ontstaan vanuit kansarmoede, het levenspad sterk bemoeilijken. Het doel van het spel is om groepen kinderen een beter inzicht te leren krijgen in kansarmoede en sociale uitsluiting.

Bordspel ‘uit de Boot’ Voor meer informatie over het spel kan je terecht op www.lampeke.be/spel-uit-boot of contact opnemen met buurtwerk ’t lampeke, (info@lampeke.be / 016 23 80 19). RIMO Limburg heeft 2 exemplaren van het bordspel die gratis uitgeleend kunnen worden. Neem hiervoor contact op met Ann Vanhengel, ondersteuner van het Trefpunt Armoede, ann.vanhengel@rimo.be, 0490 56 50 75.

Armoede Welzijnszorg Welzijnszorg beoogt een samenleving zonder armoede en uitsluiting. Ze maken armoede zichtbaar, brengt blijvende verandering aan in gangbare opvattingen over armoede en uitsluiting, treedt mobiliserend op ten

Via vorming en educatieve materialen gaat Welzijnszorg de uitdaging aan om vooroordelen te doorprikken en mensen anders te laten kijken naar armoede.

Adres: Tulpinstraat 75, 3500 Hasselt Tel. 011/24 90 20, 011/24.90.23 E-mail: inge.koekelkoren@welzijnszorg.be Website: www.welzijnszorg.be Contactpersoon: Inge Koekelkoren

p. 31 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

aanzien van de civiele maatschappij, zet in op de werkelijke verbetering van de situatie van mensen in armoede en dit in dialoog met mensen in armoede, armoedebestrijders, beleidsmakers, sociale organisaties, academici en vrijwilligers.

(educatief medewerker)

Armoede Netwerk tegen armoede In het Netwerk tegen Armoede werken 59 verenigingen, waar mensen in armoede het woord nemen, in Vlaanderen en Brussel samen met het uiteindelijke doel armoede en sociale uitsluiting uit te bannen. In de verenigingen staan mensen die in armoede leven centraal. Zij nemen er op alle niveaus het woord. Deze verenigingen kunnen voor ondersteuning van hun werking beroep doen op het team van het Netwerk tegen Armoede

Via vorming aan medewerkers van overheidsinstanties en andere organisaties geven ze een dieper inzicht in de verschillende facetten van een leven in armoede. Met deze vormingen willen we vooral het ‘wij – zij denken’ doorprikken en een plek creëren waar iedereen (cursisten en mensen in armoede) zijn/haar ervaringen en inzichten kan toetsen en verbreden.

Tel: 02 204 06 58 GSM: 0492 72 52 39 E-mail: wouter.cox@netwerktegenarmoede.be Website: Contactpersoon: Wouter Cox (netwerkondersteuner)

Armoede Cedes Willen een wereld zonder armoede en uitsluiting. Dit is alleen maar mogelijk als iedereen deelneemt aan dialoog en samenwerking

Procesbegeleiding in groepen CEDES creëert jaarlijks nieuwe leermiddelen en methodische pakketten.

Adres: Landsroemlaan 14, 1081 Brussel tel. 00 32 2 4255105 E-mail: info@ cedes-ed.org Website: www.cedes-ed.org

p. 32 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

over de armoedekloof heen, en dat moeten we allemaal leren. Liefst al doende! CEDES creëert kansen voor iedereen om de armoedekloof samen stap voor stap te leren overbruggen; het wordt een gezamenlijk leerproces.

CEDES richt jaarlijks heel wat vorming in (train de trainers) voor honderden beroepskrachten en soms ook vrijwilligers die zelf op eigen kracht met een van de pakketten of leermiddelen van CEDES willen werken. CEDES gaat met enkele organisaties ieder jaar (lokaal, regionaal en/of nationaal niveau) een traject aan waarin het wegwerken van drempels voor mensen in armoede bekeken wordt op niveau van een campagne, een nieuwe productontwikkeling of op niveau van de organisatieontwikkeling die een deelwerking of de hele organisatie omvat.

Armoede Studio Globo Studio Globo is een NGO voor ontwikkelingssamenwerking die zich specialiseert in ontwikkelingseducatie. De wereld ontdekken, positief leren omgaan met

Breng het thema armoede en sociale uitsluiting op een haalbare manier in de klas. Leerkracht en leerlingen worden gestimuleerd om te werken aan gelijke kansen.

Adres: Schoolstraat 40, 3500 Hasselt Tel: 011 22 80 62 E-mail: hasselt@studioglobo.be Website: www.studioglobo.be/ Contactpersoon: Sabrina Santillo

p. 33 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

diversiteit, betrokken raken bij mens en milieu en meebouwen aan een duurzame en solidaire wereld zijn hierbij de voornaamste pijlers. Deze pijlers streeft Studio Globo na door een gevarieerd vormingsaanbod aan te bieden aan zowel kleuter-, lager, secundair en hoger onderwijs.

In het project ‘Achter de Muur' stap je in het verhaal van ‘de vijf': Daan, Sammy, Mourad, Kim en Evy. 'De vijf': elfjarige klasgenoten uit Oosterbeke met elk hun eigen verhaal, wensen, dromen en kijk op de wereld.

Inschrijven kan enkel telefonisch op het nummer 011 22 80 62 van Studio Globo Hasselt.

Armoede Démos Démos is als kenniscentrum actief in het Vlaams Participatiedecreet. Ze zetten in op het vernieuwen en verdiepen van de participatie van kansengroepen aan cultuur, jeugd en sport. Hiervoor vertrekken we telkens van de leefwereldperspectieven van kansengroepen en een streven naar een meer open, inclusieve en democratische samenleving.

Dēmos groeit langzaam uit tot een platform met voorbeeldfuncties en met een diverse community die frequent samenkomt voor netwerkbijeenkomsten, lezingen, collega groepen, discussies, ateliers en workshops die alle een raakvlak hebben met participatie en maatschappelijke verandering.

Adres: Sainctelettesquare 19, 1000 Brussel Tel: 02 204 07 00 e-mail: info@demos.be Website: www.demos.be

Interculturalisering en culturele diversiteit

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit

Hasselt is een diverse stad. We streven naar gelijke kansen voor iedereen met specifieke aandacht voor minderheden en kwetsbare

We ondersteunen Hasseltse organisaties, diensten, instellingen, professionelen, vrijwilligers en burgers bij

Postadres: Groenplein 1, 3500 Hasselt Locatie: Burgemeester Bollenstraat 13, 3500 Hasselt

p. 34 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

doelgroepen. Zo willen we dat iedere burger op een gelijkwaardige manier kan deelnemen aan de Hasseltse samenleving.

het omgaan met diversiteit. Graag willen we informeren, adviseren en samen in dialoog gaan over gelijke kansen.

Tel: 011 23 94 36 E-mail: diversiteit@hasselt.be Website: www.hasselt.be Contactpersoon: Els Pierson

Agentschap Integratie en Inburgering Limburg

Het Agentschap Integratie en Inburgering voert het Vlaamse inburgerings- en integratiebeleid uit. Onze dienstverlening richt zich zowel op burgers, diensten als het beleid.

Advies en ondersteuning bij vragen over de concrete gevolgen van migratie voor lokale besturen, diensten, voorzieningen, en hun medewerkers. Toegankelijk dienstverlening voor mensen met een buitenlandse herkomst, mensen met een migratieachtergrond betrekken bij het lokale beleid, samenleven bevorderen in buurten waar mensen van verschillende origine samenleven.

Provinciehuis – E-blok Universiteitslaan 1 3500 Hasselt Tel: 011 30 57 00

Handicap Gezin en Handicap Ondersteuning van ouders met een kind met een handicap

Gezin en Handicap vzw organiseert informatie- en vormingsmomenten over het ruime thema handicap en inclusie, in heel Vlaanderen. Voor mensen die professioneel mensen met

Adres: Arthur Goemaerelei 66, 2018 Antwerpen Tel: 03 216 29 90 Fax: 03 248 14 42 Website: www.gezinenhandicap.be

p. 35 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

een handicap ondersteunen.

Handicap Blindenzorg Licht en Liefde

Ze helpen slechtziende en blinde mensen om een kwaliteitsvol leven uit te bouwen. Ze bieden personen met een visuele handicap een ruime, vraaggestuurde zorg en assistentie aan.

Ondersteuning bij sensibilisering. De dialoog met de deskundigheid van vrijwilligers, beroepskrachten en experten is bijzonder verrijkend.

Adres: vlaamsoogpunt HASSELT, Kuringersteenweg 27, 3500 Hasselt Tel: 011 25 15 56 e-mail: hasselt@vlaamsoogpunt.be www.blindenzorglichtenliefde.be

Taal Het Agentschap Integratie en Inburgering voert het Vlaamse inburgerings- en integratiebeleid uit. Onze dienstverlening richt zich zowel op burgers, diensten als het beleid. Het Huis van het Nederlands Limburg is onderdeel van het agentschap en geeft op correcte, neutrale en deskundige manier informatie over Nederlands als tweede taal (NT2).

Vorming duidelijke geschreven en gesproken taal Voor: Nederlandstalige werknemers bij welzijnsorganisaties, openbare besturen en leden bij vrijetijdsorganisaties

Adres: Provinciehuis – E-blok Universiteitslaan 1 3500 Hasselt Website: http://www.integratie-inburgering.be/regio-limburg Contactpersoon: Eva Delbeke Tel: 089 65 92 85 Gsm: 0475 75 00 13 E-mail: eva.delbeke@integratie-inburgering.be Contactpersoon: Heleen Aerts Tel: 011 30 56 13 Gsm: 0479 79 16 33 E-mail: heleen.aerts@integratie-inburgering.be

Taal Wablieft Wablieft deelt expertise met andere organisaties in de trainingen Duidelijk Schrijven. Onze redacteurs

Een training 'Schrijf duidelijke taal' om helder te communiceren, via de gouden ‘Wablieft-tips voor

Adres: Kardinaal Mercierplein 1, 2800 Mechelen Tel: 015 44 65 12 Fax: 015 44 65 01

p. 36 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

herschrijven ook folders, brieven, webteksten, formulieren ... voor onze klanten.

Duidelijke Taal’. Wablieft stippelt samen met organisaties een traject op maat uit.

E-mail: vraag@wablieft.be Website: www.wablieft.be

Toegankelijkheid Toegankelijkheidsbureau Doel is om de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid van wonen, verkeer, (openbaar) vervoer, straatinrichting, publieke gebouwen, toerisme en vrije tijd, tewerkstelling en dienstverlening te vergroten voor iedereen maar in het bijzonder voor personen met een handicap en ouderen. Ze richten zich naar overheden, beleidsverantwoordelijken, professionelen, bedrijven, de bouwsector, socio- culturele organisaties, welzijns- en gezondheidsorganisaties, diensten en instellingen, onderwijs en individuele personen (in het bijzonder personen met een handicap en senioren).

Vorming voor een beter begrip van het waarom van toegankelijkheid en reikt handvaten aan om de toegankelijkheidsprincipes in de dagelijkse praktijk toe te passen. Een divers aanbod aan vormingen op maat aangeboden.

Adres: Belgiëplein 1, 3510 Kermt/Hasselt Tel: 011 87 41 38 Fax: 011 87 41 39 E-mail: info-at-toegankelijkheidsbureau.be Website: http://www.toegankelijkheidsbureau.be

p. 37 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

Gender/ holebi Regenbooghuis Limburg De koepelorganisatie van de Limburgse holebi- en transgenderverenigingen. Regenbooghuis Limburg wil de aanvaarding van seksuele oriëntatie en genderdiversiteit in de ruimste zin vergroten, onder meer door zichtbaar aanwezig te zijn in de Limburgse samenleving.

Voor vorming/ informatie over geaardheid, genderidentiteit, holebi, transgender

Adres: Meldertstraat 38, 3500 Hasselt Tel: 0471 25 21 97 E-mail: info@regenbooghuislimburg.be Website: www.regenbooghuislimburg.be Contactpersoon: Voorzitter Ellen Sleeuwaert voorzitter@regenbooghuislimburg.be

Gender/ holebi Cavaria Çavaria inspireert, stimuleert en ondersteunt verenigingen en individuen die opkomen voor een brede kijk op seksuele oriëntatie, genderexpressie en genderidentiteit. Ze streeft het welzijn na en komt op voor de rechten van homo's, lesbiennes, bi's en transgenders in alle aspecten van het dagelijkse leven. Çavaria is een koepel van meer dan 120 aangesloten verenigingen.

Çavaria voert campagne, informeert, sensibiliseert, lobbyt en opinieert.

Adres: Kammerstraat 22, 9000 Gent Tel.: 09 223 69 29 Fax: 09 223 58 21 e-mail: info@cavaria.be

Wil jouw organisatie opgenomen worden in deze lijst. Laat het ons weten!

p. 38 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

Literatuurlijst: burgerparticipatie en beleidsparticipatie

Titel Auteur ISBN-nummer Jaar beschrijving Toekomsten voor participatie Mattie Jacobs, Joke

Vanreppelen (VVSG, Politeia) 978 2 509 01350 7 2013-

2018 Ze gaan na hoe lokale besturen burgerinitiatieven kunnen versterken en inwoners kunnen aanzetten tot initiatief. Vele voorbeeldpraktijken maken de aanpak concreet.

Burgerparticipatie in Vlaamse steden, naar een innoverend participatiebeleid

Filip De Rynck, Karolien Dezeure

978 9 049 60009 9 2009 De werkgroep participatie werkte, in opdracht van Vlaams Minister Marino Keulen, een visie uit op burgerparticipatie in Vlaamse steden. De werkgroep bestond ut een groep van deskundigen en bestuurders uit de Vlaamse steden. Dit boek is hun rapport.

3.5. Literatuurlijst: burgerparticipatie en vrije tijdsparticipatie

p. 39 Inhoudstabel

Dienst Diversiteit en Internationale Solidariteit stad Hasselt Participatiemedewerker Nancy Keuren 011 23 94 41/nancy.keuren@hasselt.be

Lijst hyperlinks: burgerparticipatie en beleidsparticipatie

Hyperlink Uitleg http://www.vvsg.be/thema/participatie/Methodieken/Forms/AllItems.aspx

Dit afwegingskader beleidsparticipatie van de VVSG kan u helpen bij het voorbereidende denkwerk om bewoners te betrekken bij het lokaal beleid. Het bevat richtlijnen om te bepalen of en op welke manier u burgers laat meepraten over het lokaal beleid. Wanneer u het volledige afwegingskader invult, kan u aan de hand van een zoekfunctie enkele methodieken selecteren. Het afwegingskader kan zowel voor medewerkers als voor beleidsmakers een hulpmiddel zijn.

p. 40 Inhoudstabel

2

1. Op het behang

Benodigdheden:

Een rol papier, dat mag behangpapier zijn. Stiften

Doel:

snel ideeën genereren een kruisbestuiving creëren tussen meningen, ervaringen, kennis verbinding creëren tussen de deelnemers

Aantal: van 5 tot 20 deelnemers

Voor wie: taalvaardige en of minder taalvaardige mensen, mensen die houden van een creatieve insteek.

Manier van doen:

Je kan er voor kiezen om een vraag te formuleren ( al dan niet in samenwerking met de groep) of een knelpunt of probleem te omschrijven waarbij je de hulp van de deelnemers welkom is.

Check of voor iedereen de vraag of het knelpunt helder is. Op je signaal krijgt iedere deelnemer even (kort, een minuut of twee) de tijd om een antwoord hierop te formuleren. Nadat iedereen zijn bijdrage heeft geleverd, schuiven de deelnemers door naar rechts en lezen wat de voorganger noteerde. Hierop krijgt men opnieuw de tijd om te reageren, aan te vullen, bedenkingen te maken… en opnieuw schuift men verder.

Nadien kan je het resultaat gebruiken om verder het gesprek aan te gaan met de deelnemers.

Bij minder taalvaardige deelnemers, maar ook met deelnemers die open staan voor een creatieve insteek, kan je ook tekenen. Het is dan de bedoeling dat je verder werkt op de tekening van je voorganger.

Een alternatief is dat de je werkt met een persoonlijk blad voor elke deelnemer. Elke deelnemer kan bijvoorbeeld zijn ‘vraag’, ‘uitdaging’ of ‘probleem’ noteren en door middel van het doorschuiven van de papieren een hele hoop ‘antwoorden’ ‘meningen’ of ‘inzichten’ vergaren

Ook met deze manier van werken kan je een gemeenschappelijke vraag beantwoorden.

4. Methodieken4.1. Groepsprocessen4.1.1. Op het behang

p. 41 Inhoudstabel

3

2. Check-in

Wat:

Een check-in is een krachtige en eenvoudige methode die iedereen de ruimte geeft om iets te zeggen over zichzelf of de agenda aan het begin van een vergadering, meeting of bijeenkomst. Het is ook een manier om:

Contact te maken en je te verbinden met mensen en thema’s. De ‘waterlijn’ te laten zakken en daarmee het vertrouwen en de veiligheid in de groep te

vergroten. Onuitgesproken issues boven water te krijgen. Je op een veilige manier kwetsbaar op te durven stellen in een groep. Relaties te verdiepen.

Wat is het niet?

Een gesprek, en discussie of dialoog. Er wordt niet gereageerd op hetgeen een ander zegt, enkel geluisterd.

Hoe?

Bij een Check In vraag je elk groepslid iets te zeggen aan de hand van één of meerdere specifieke vragen. Je start zelf als eerste en gebruikt de ‘popcorn’ methode, dus geen rondje: deelnemers kunnen iets zeggen als ze er klaar voor zijn. Je luistert actief en neutraal. Als iedereen iets gezegd heeft geef je een samenvatting van de genoemde thema’s en gevoelens, of de agendapunten, afhankelijk van het doel waarvoor je samen bent.

4.1.2. Check-in

p. 42 Inhoudstabel

4

3. dialoogmethodiek

Een laagdrempelige methode waarbij mensen in kleine kring ervaringen met elkaar uitwisselen en onderzoeken over een thema in hun stad of dorp.

Hoe werkt het?

Een dialooggesprek vindt plaats in een gevarieerd samengestelde groep van 6 à 8 personen. Er worden van tevoren vragen vastgesteld die verband houden met het centrale thema van de dialoog en die de leidraad vormen voor het gesprek. Het is daarbij van belang dat de eigen rol en verantwoordelijkheid van de deelnemers de grondhouding vormt van het gesprek. Wat de ander of de overheid zou moeten doen, blijft buiten beschouwing.

De dialoog kent vier opeenvolgende fasen. De deelnemers stellen zich allereerst aan elkaar voor en ze geven aan hoe ze betrokken zijn bij het thema van de dialoog. In de tweede fase staat het delen van ervaringen centraal. In de derde fase uiten de deelnemers hun wensen en idealen met betrekking tot het thema. Tot slot, in de vierde fase van de dialoog, stelt elke deelnemer zichzelf de vraag wat hij of zij zelf zou kunnen ondernemen om deze idealen te verwezenlijken.

Het gesprek wordt geleid door een gespreksleider die kennis heeft van de voorwaarden voor een goede dialoog. Een dialoog verschilt namelijk fundamenteel van een debat. De wil om elkaar te leren kennen staat centraal, in plaats van de wil om te overtuigen. Het gaat om het onderzoeken van ieders standpunt en niet om het overbrengen van het eigen standpunt. Naar welke waarden (en normen) handelt men in de stad of het dorp?

Resultaat

De dialoogmethodiek versterkt de sociale cohesie en legt een basis waarop andere instrumenten op het gebied van sociale cohesie voort kunnen borduren.

4.1.3. Dialoogmethodiek

p. 43 Inhoudstabel

5

4. Gesprek op voeten

Het gesprek op voeten is een interactieve dialoogtechniek die ingezet kan worden: • Als check-in • Om een dialoog/gesprek te starten • Als check-uit • Grote groepen (themadag) Doel • IJs breken • Als je veel verschillende meningen wil horen • Als energizer • Als je de bestaande hiërarchie wil doorbreken • Als er veel onduidelijkheid is en je meer duidelijkheid wil • Geeft kracht om mening te geven en maakt meningen helder

4.1.4. Gesprek op voeten

p. 44 Inhoudstabel

6

5. Gibson-methode

De Gibson-methode is een methode waarbij burgers aan de hand van stellingen hun mening geven over een bepaald onderwerp. Hoe werkt het? Degene die de bijeenkomst leidt, formuleert een aantal stellingen die betrekking hebben op het te bespreken onderwerp. De methode gaat vervolgens als volgt in zijn werk:

De stellingen worden op kaartjes geschreven en op een tafel gelegd. De deelnemers buigen zich over de stellingen. De stellingen waar iedereen het mee eens is worden van de tafel verwijderd. De stellingen waar niet iedereen het mee eens is blijven liggen. In de tweede ronde worden de stellingen waar niet iedereen het mee eens is één voor één

besproken. Bij het bespreken van de stellingen wordt gelet op de argumenten die de deelnemers

aanvoeren. Het voordeel van de methode is dat snel duidelijk wordt waar discussie over bestaat. Bij het bespreken van die stellingen kan vervolgens eensgezindheid ontstaan door een kleine verandering of aanpassing van de stelling. Resultaat De Gibson-methode maakt inzichtelijk hoe burgers tegen een bepaald onderwerp aankijken en hoe de meningen, ideeën en wensen kunnen verschillen of overeenkomen.

4.1.5. Gibson-methode

p. 45 Inhoudstabel

7

6. Speeddate & actief luisteren

Snel iemand of iemands gedacht leren kennen of snel uitwisselen over een thema/ vraag dat is het uitgangspunt bij speeddaten.

Hoe pak je het aan?

Zet de deelnemers in duo’s bij elkaar, recht tegenover elkaar in twee concentrische kringen. De duo’s krijgen enige tijd (bijvoorbeeld 5 min. per persoon) om met elkaar kennis te maken of van gedachten te wisselen rond een bepaald thema of onderwerp. Na de eerste kennismakingsronde kan je de buitenste kring laten doorschuiven naar de volgende partner. Je kunt ook met een dobbelsteen gooien en vervolgens de buitenste kring het aantal plaatsten laten opschuiven als het aantal ogen van de dobbelsteen. Dit kan je ook een aantal keren herhalen.

Je kunt dit ook als kennismakingsmethodiek inzetten.

Deze methodiek kan worden toegepast op grote groepen, je bekijkt de tijd die men krijgt om te praten in functie van het aantal deelnemers, het doel wat je wilt bereiken.

Je kunt ook gewoon mensen een partner laten kiezen en per twee ergens laten plaatsnemen en ook laten speeddaten. Na de eerste ronde kan je er voor kiezen om bijvoorbeeld de kleinste deelnemers van de duo’s of de jongste deelnemer van de duo’s een nieuwe partner te laten kiezen en dus elders te gaan speeddaten…

Actief luisteren

Participatie zit in ‘kleine dingen’ werd al aangegeven door één van onze groepsleden.

De momenten waar je contact hebt met je doelgroep zijn ook gelegenheden om aan participatie te werken. Door echt te luisteren en oprecht aanwezig te zijn bij de ander nodigen we de ander uit om te vertellen. Maar er gebeurt veel meer dan dat. Door de oprechte aandacht en de interesse in de ander zijn verhaal werk je als luisteraar aan vertrouwen en betrokkenheid. Vertrouwen en betrokkenheid werden in de eerste sessie ook al aangehaald als bevorderende factoren voor participatie.

In onze oefening hebben we gefocust op het echt luisteren en het niet naar ons zelf trekken van het verhaal of de communicatie. De ander vertelt en het is de ander zijn/haar verhaal dat belangrijk is. Om de ander te stimuleren bij het vertellen of om te komen tot verdieping gebruikten we ‘Komma-woorden’

Dat zijn woorden, die een rustpauze inlassen en tevens de ander uitnodigen om verder te gaan.

4.1.6. Speeddate en actief luisteren

p. 46 Inhoudstabel

8

Voorbeelden: “en, dus, maar, omdat, want”

… Je moet horen en een beetje ‘voelen’ welk woord je best kan gebruiken. Je herkent in de ‘Komma-woorden’ voegwoorden.Daarnaast kan het helpen om je gesprekspartner te parafraseren. Maar laat de ‘tijd’ zijn werk doen en laat gewoon stiltes zijn voor wat ze zijn.. iedereen heeft wel eens een denkpauze nodig. Laat je niet te snel verleiden om dan maar zelf het woord te nemen.

p. 47 Inhoudstabel

9

7. Straatjutten. Zien waar je normaal gezien niet op let.

Straatjutten werd bedacht door een zekere Richard Stomp als een manier om meer oog te hebben voor alledaagse voorbeelden van creativiteit en originaliteit op vlak van marketing of productontwikkeling. Maar het lijkt ons ook bruikbaar als methode om inspiratie op te doen of nieuwe ideeën te ontwikkelen als je een project uitwerkt op maat van een bepaalde buurt of omgeving.

Het uitgangspunt van de methode is dat 99% van de mensen 99% van de kansen en ideeën mist die zich dagelijks aan hen voordoen. Dat zou komen omdat ze niet om zich heen kijken; ze lopen in gedachten verzonken op hun doel af en missen de bijzondere dingen om hen heen. Stel je voor dat je een speciale bril zou hebben... Als je hem opzet, zie je altijd en overal kansen en ideeën. Straatjutten is die bril. Straatjutten leert je anders te kijken en nieuwe inzichten te vertalen naar de eigen organisatie. Straatjutten bleek al een succesformule voor marketing, communicatie en innovatie, maar de techniek is geschikt voor iedereen en kan ook in andere processen inspirerend zijn.

Werkwijze

Stap 1: Vind een straat. In sommige straten liggen de ideeën hoger opgestapeld dan in andere. Zijstraten van winkelstraten, winkelstraten, toeristische straten enz. Als je in een bepaalde buurt werkt, stap dan rond in die buurt.

Stap 2: Kijk. Richt je aandacht niet op je eigen gedachten maar op wat er om je heen is. Vergeet alles wat je weet en word weer net zo nieuwsgierig als toen je kind was. Ga langzamer lopen, dan zie je meer.

Stap 3: Klik. Fotografeer echt alles wat je aandacht trekt, zonder na te denken, gewoon impulsief. Oordeel niet over wat je ziet. Dat kunnen best veel foto’s zijn.

Stap 4: Zet alle foto’s op de computer. Niet selecteren.

Stap 5: Vraag je af en probeer te benoemen wat nu je aandacht trok, wat de foto interessant maakt. Uit welke bouwstenen bestaat die aandachtstrekker? Zo kom je op het DNA van een idee. Dat gebruik je als springplank naar nieuwe ideeën.

Bron: Toolbox beleidsplanning. http://blogs.scw.be/beleidsplanning/straatjutten/

4.1.7. Straatjutten. Zien waar je normaal gezien niet op let

p. 48 Inhoudstabel

10

8. Tupperware-methode

Sleutelfiguren brengen je in contact met de doelgroep van je project. Deze methode is ontwikkeld naar het voorbeeld van de tupperwareparty uit de jaren vijftig. Mensen uit de beoogde doelgroep worden gevraagd om op te treden als gastvrouw/gastheer van een ‘party’. Eventueel kunnen mensen beloond worden voor het aantal mensen dat zij weten te bereiken. Tijdens deze bijeenkomst wordt informatie gegeven over het onderwerp van de tupperwareparty of worden de gasten bevraagd over het onderwerp. Aan het einde van de bijeenkomst wordt gevraagd wie een volgende bijeenkomst wil organiseren. Zo verspreid de informatie zich als een olievlek en kunnen veel mensen bereikt worden.

Bron: www.participatiewijzer.nl

4.1.8. Tupperware- methode

p. 49 Inhoudstabel

11

9. 26 manieren om participatie te versterken

Brainstorm over de manieren om participatie te versterken door bij iedere letter een woord te zoeken die begint met die letter.

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

4.1.9. 26 manieren om participatie te versterken

p. 50 Inhoudstabel

12

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

p. 51 Inhoudstabel

13

10. Flapdialoog

In het kort

Aan het begin van de discussie schrijf je één of enkele thema’s (in vraagvorm) op flappen en je op in de ruimte. Een ieder heeft een stift en mag reageren op de vraag of stelling. Zijn of haar reactie mag in het kort eronder genoteerd worden. De volgende deelnemer weer zijn op deze reactie. Vandaar de naam: flap-dialoog. Indien iemand een geheel andere reactie wil opschrijven, gebruikt hij hiervoor een andere kleur. Het moet duidelijk zijn op wie je reageert.

Opbrengst

Een veel voorkomend probleem bij discussies en brainstormsessies is dat de deelnemers hun problemen en vragen bij de voorzitter neerleggen en zelf weinig verantwoordelijkheid tonen voor het oplossen ervan. De werkvorm Flapdialoog doet een beroep op het denkvermogen en de eigen verantwoordelijkheid van de groep voor het oplossen van problemen of het beantwoorden van vragen.

Aanpak

Stap 1: groepen samenstellen en flap uitdelen Deel de groep op in een aantal subgroepen, bestaande uit drie tot vijf personen. Werk bij voorkeur niet met grotere groepen om de discussietijd te beperken. Geef elke groep een leeg flip-overvel.

Stap 2: vraag of probleem noteren Geef de groepen de opdracht om bovenaan de flap een vraag of probleem te noteren waarvoor zij oplossingen en tips willen verzamelen. Je kunt er ook voor kiezen om vooraf zelf bovenaan een vraag of probleem te noteren.

Stap 3: flap doordraaien en oplossingen noteren Laat de flappen één plek naar rechts doorgeven. Geef aan dat de groep 10 minuten de tijd krijgt om oplossingen te noteren voor de vraag of het probleem dat bovenaan de flap genoteerd staat. Alle ideeën die worden bedacht, worden onder elkaar op de flap genoteerd. Geef na ongeveer 8 minuten aan dat de tijd bijna om is.

Stap 4: flap doordraaien en oplossingen aanvullen Zorg ervoor dat de flappen weer een plek doorschuiven. Elke groep krijgt hierna de opdracht om de lijst met oplossingen verder aan te vullen. Geef hierna de flappen eventueel nog een of twee keer door met dezelfde opdracht om aan te vullen

Stap 5: haalbare oplossingen selecteren De laatste stap is dat elke groep zijn eigen flap terugkrijgt. Dit is de flap waarop zij een vraag of een probleem genoteerd hebben. Zij moeten de ideeën doorlezen en beoordelen. Geef hiervoor een concrete opdracht die overeenkomt met het doel van de brainstorm, bijvoorbeeld: “Omcirkel de drie meest haalbare ideeën’ of ‘Selecteer het meest haalbare en vernieuwende idee’.

4.1.10. Flapdialoog

p. 52 Inhoudstabel

14

Stap 6: afspraken maken Sluit af met het maken van afspraken over het verder uitwerken of realiseren van de geselecteerde ideeën.

Vraag na de gedachtewisseling eventueel aan enkele deelnemers hoe zij het vonden om deze vraag te bespreken en wat het gesprek heeft opgeleverd. Indien je onderling niet gezamenlijk terugkoppelt, is het wel van belang dat je aangeeft wat je wilt dat de deelnemers met het gesprek doen.

Varianten

Bedenk zelf een aantal (sub)vragen rondom een onderwerp dat je met de groep wilt bespreken. Schrijf deze vragen van tevoren op de flappen.

Deze vorm is ook heel geschikt voor grote groepen. Maak in dat geval van dezelfde vraag twee of drie flappen.

Leg de flappen op de grond, waardoor er meer beweging en activiteit komt in de groep. Hang de flappen aan de wand en laat de groepen rondlopen om hun ideeën te noteren. Dit is

vooral een optie voor hele grote groepen. Vraag de deelnemers om ter voorbereiding op de bijeenkomst een lastige situatie of vraag te

bedenken waarvoor zij tips willen verzamelen van collega’s. Bied afhankelijk van de beschikbare tijd bij stap 6 eventueel de mogelijkheid om vragen te

stellen over de genoteerde ideeën.

Tips voor de begeleider

Geef duidelijk een startsein na het uitdelen van de flappen en toelichten van de opdracht. Verhef je stem en zeg bijvoorbeeld duidelijk: “Oké, begin maar!” of “Succes”. Ondersteun je opmerking met actief gedrag. Sta op en deel stiften uit of loop rond. Zodra jij gaat bewegen, zal de groep gaan starten.

Als je merkt dat de ideeën elkaar minder snel opvolgen, dan is dat het signaal om te gaan afronden en doordraaien.

Bron: Het grote werkvormen boek

p. 53 Inhoudstabel

15

11. Dikke duimen evaluatie

In het kort

Deze methodiek laat letterlijk zien wat mensen er van vinden of vonden.

Opbrengst

Je kan snel evalueren. Iedereen kan meedoen, ook mensen die verbaal minder sterk zijn of die niet graag het “woord” nemen.

Aanpak

Stap 1: handen op de rug Je vraagt de deelnemers om de handen op de rug te houden. Geef de deelnemers de opdracht om voor zichzelf uit te maken hoe zij bijvoorbeeld de sessie vonden. Als zij het als “goed” hebben ervaren dan betekent, dan word dit weergegeven door de duimen, die naar omhoog wijzen. Als zij het als “niet goed” hebben ervaren dan wordt dit weergegeven door de duimen, die naar omlaag wijzen. Alles wat tussen “goed en niet goed” wordt ervaren kan worden weergegeven door de stand van de duimen. Je doet dit als begeleider best eens voor.

Stap 2: je geeft het startsein Op jouw comm