Voldoende en kwaliteitsvolle zorg voor alle ouderen

Lode VereeckFractieleider LDD Vlaams Parlement

Overzicht presentatie• Inleiding

• Situatieschets rusthuissector

• LDD voorstellen

• Conclusie

Inleiding• Korte kennismaking Lode Vereeck (www.vereeck.be)

– Fractieleider LDD– Docent Economie, Beleidsmanagement Universiteit Hasselt– Visie op de rol van de overheid

• LDD visie over sociale thema’s stoelt op gezond verstand. LDD wil overheid die zich bezig houdt met haar kerntaken. In sociale zekerheid zijn er drie kerntaken:– Ondersteuning bij werkloosheid– Ondersteuning bij ziekte of handicap– Ondersteuning bij ouderdom

• Vandaag focus op ouderenzorg.

Inleiding• Uitgangspunten voor LDD:

– Kwaliteitsvolle zorg• Er is dringend nood aan meer verzorgende handen in rusthuizen

om de kwaliteit hoog te houden. Personeel levert doorgaans goede kwaliteit.

– Voldoende zorg• Er is dringend nood aan meer bedden. (Lange) wachtlijsten zijn

asociaal!

– Betaalbare zorg• Ouderen moeten zorg kunnen betalen en overheidsmiddelen

moeten maximaal renderen voor ouderen en niet voor de instellingen.

Inleiding

• Bedoeling van LDD: noodzakelijk debat op gang brengen.

• Officiële term rusthuis: woonzorgcentrum

• Officiële term bedden: woongelegenheden

• “Woonzorgcentrum is voorziening die bestaat uit een of meer gebouwen die functioneel een geheel vormen en waar, onder welke benaming ook, aan gebruikers van 65 jaar of ouder, die er permanent verblijven, in een thuisvervangend milieu huisvesting en ouderenzorg wordt aangeboden.” (Woonzorgdecreet 13 maart 2009)

Situatieschets• Aanbod van woonzorgcentra wordt in Vlaanderen geregeld en

beperkt door “programmanorm”.• Jaarlijks berekent het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid

de programmacijfers voor gans Vlaanderen op basis van bevolkingsprognose vijf jaar later. Daarvoor gelden volgende regels: – 1 woongelegenheid per 100 bejaarden in de leeftijdsgroep 65 tot 74

jaar; – 4 woongelegenheden per 100 bejaarden in de leeftijdsgroep 75 tot 79

jaar; – 12 woongelegenheden per 100 bejaarden in de leeftijdsgroep 80 tot

84 jaar; – 23 woongelegenheden per 100 bejaarden in de leeftijdsgroep 85 tot

89 jaar; – 32 woongelegenheden per 100 bejaarden in de leeftijdsgroep 90 jaar

en ouder

Situatieschets

• Omschrijving van de sector:– +/- 760 woonzorgcentra in Vlaanderen

– 3 types woonzorgcentra:• Openbaar (OCMW): 31%• Vzw: 51% • Privé (niet-vzw): 18%

– Grootte van woonzorgcentra varieert:• <40 woongelegenheden: 13% • 40-99 woongelegenheden: 55%• >=100 woongelegenheden: 32%

Situatieschets

• Omschrijving van de sector:– Gemiddeld aantal bedden per woonzorgcentrum

• Openbaar: 101• VZW: 87• Privé: 49• Totaal: 84

– Privé rusthuizen doorgaans kleiner, openbare groter.

Situatieschets

Verdeling woongelegenheden naar type woonzorgcentrum Vlaanderen

2010

52%36%

12%

VZW Openbaar Privaat

Situatieschets• Programmanorm 2010:

– Vlaanderen: 83.094 bedden (maximum)• Gerealiseerde bedden (1/1/2010):

– Vlaanderen: 66.125 bedden• Openbaar: 24.130 (36%)• Vzw: 34.257 (52%)• Privé: 7.738 (12%)

• Slechts 79,6% van geprogrammeerde bedden gerealiseerd. 20,4% of 16.969 bedden nog mogelijk maar niet gerealiseerd (niet erkend)!

• Programmanorm versus realiteit?– 16.969 ouderen op wachtlijst? (zie verder)

Situatieschets

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

Antw Vla-Bra Limb O-Vl W-Vl

Provincie

Erkende en niet erkende woongelegenheden 2010

Niet erkend

Erkend

Situatieschets

• Situatie per provincie 2010:

Vla Antw Vl-Bra Limb O-Vl W-Vl

Prog. norm 83.094 22.476 13.738 9.616 18.883 17.191

Erkend 66.125 18.503 10.635 6.058 16.730 14.095

Niet erkend 16.969 3.973 3.103 3.558 2.153 3.096

Gerealiseerd % 79,6% 82,3% 77,4% 63,0% 88,6% 82,0%

Conclusie:

In Limburg is situatie het slechtst: 63% van norm gerealiseerd

In Oost-Vlaanderen het minst slecht: 88,6% van norm gerealiseerd

Situatieschets

• Realisatie van rusthuis:– Vele vergunningen nodig: bouwvergunning,

milieuvergunning, enz.– 2 specifieke vergunningen:

• Voorafgaande vergunning (zoals bepaald in woonzorgdecreet 13/3/2009 art 58)

• Erkenning voor exploitatie (zoals bepaald in woonzorgdecreet 13/3/2009 art 48)

Situatieschets• Voorafgaande vergunning

– Verleend in de jaren ’90 en nog niet volledig gerealiseerd:vervanging: 913 bedden, nieuw: 1446 bedden, totaal: 2.359 bedden

– Verleend in periode 2000-2004 en nog niet volledig gerealiseerd:vervanging: 3.848 bedden, nieuw: 4.561 bedden, totaal: 8.409 bedden

– Verleend voor 2005 en niet volledig gerealiseerd:vervanging: 4761 bedden,nieuw: 6007 bedden, totaal: 10.768 bedden

• De markt wordt bezet om concurrenten toegang te beletten in een bepaalde regio

Situatieschets

• Vergrijzing:

Bron: Federaal Planbureau: Bevolkingsvooruitzichten 2008-2060

  2010 2012 2015 2020 2025

aantal 65+ 1.129.825 1.170.960 1.236.346 1.348.495 1.490.676

65-74 572.691 593.230 627.714 715.337 780.432

75-79 248.662 244.564 247.787 239.322 300.053

80-84 174.198 184.777 194.355 197.373 194.223

85-89 99.831 104.674 111.025 126.699 132.059

90+ 34.443 43.715 55.465 69.764 83.909

Situatieschets

• Vergrijzing:– In 2020: 218.670 extra 65 plussers– In 2020: 85.364 extra 80 plussers– In 2020: 35.321 extra 90 plussers

• Simulatie op basis van bevolkingsprognose van Planbureau leidt tot programmanorm van:– 2015: 91.876 bedden– 2020: 100.338 bedden

Situatieschets

Jaar Programmanorm Absolute toename t.o.v. 2010

Procentuele toename t.o.v. 2010

2010 83.094

2015 91.876 8.782 11%

2020 100.338 17.244 21%

Situatieschets

• In 2015 zal er nood zijn aan 8.782 extra bedden bovenop de huidige programmanorm. Anders gezegd, er moeten ongeveer 25.000 extra bedden bijkomen t.o.v. het huidig aantal gerealiseerde bedden!

• In 2020 zal er nood zijn aan 17.244 extra bedden. Anders gezegd, er moeten ongeveer 35.000 extra bedden bijkomen t.o.v. het huidig aantal gerealiseerde bedden!

Situatieschets

Benodigde woongelegenheden in 2015

66.125

16.9698.782

Gerealiseerde bedden

Te realiseren binnenhuidige norm

Vergrijzingseffect

Situatieschets• Prijzen rusthuis:

– Gemiddelde dagprijs (2008):• Openbaar: 38,74 euro• VZW: 43,44 euro• Privé: 41,03 euro(Nieuwsblad 2008: Dossier rusthuizen)

– Gemiddelde dagprijs (2009): 41,07 euro (Bron: FOD Economie)

– Gemiddelde maandprijs:• 4,5% van de bewoners betaalt <1.250€• 41,1% van de bewoners betaalt 1.250€-1500€• 39,8% van de bewoners betaalt 1.500€-1.750€• 10,6% van de bewoners betaalt 1.750€-2.000€• 4% van de bewoners betaalt >2.000€(Intervisie: 2009)

SituatieschetsGemiddelde dagprijs per beheersinstantie en per provincie

Situatieschets

• Elementen kostprijs verblijf rusthuis:– Bijdrage bewoner: gemiddeld 41,07 euro per dag– Bijdrage RIZIV: gemiddeld 41,46 euro per dag

(Zorgforfait afhankelijk van zorgbehoevendheid)– Totale kost verblijf: gemiddeld 82,53 euro per dag

• Verhouding dagprijs en forfait– Totale prijs VZW: 49,7% dagprijs, 50,3% forfait– Totale prijs OCMW: 48,4% dagprijs, 51,6% forfait– Totale prijs privé: 55% dagprijs, 45% forfait

Situatieschets• Vlaanderen versus Wallonië

– Dominante speler: • Vlaanderen: VZW• Wallonië: privé!

– Relatief aantal bedden:• Vlaanderen: 60% van 60 plussers, 51% bedden• Wallonië: 31% van 60 plussers, 38% bedden

– Dagprijzen: • Vlaanderen: 41,07 euro per dag per bewoner• Wallonië: 30,07 euro per dag (26,8% goedkoper!)• Regio met meer vzw rusthuizen is duurder en regio met meer private

rusthuizen is goedkoper.– Forfait:

• Vlaanderen: 41,46 euro per dag per bewoner• Wallonië: 33,88 euro per dag per bewoner (19% goedkoper!)

– Totale prijs:• Vlaanderen: 82,53 euro per dag per bewoner• Wallonië: 63,95 euro per dag per bewoner (23% goedkoper!!)

(Bron: FOD Economie 2009)

LDD voorstellen

1. Normering:• Voorafgaande vergunning • Programmanorm

2. Subsidies:• Animatiesubsidies• Bouwsubsidies

3. Financiering4. Personeel5. Falingen6. Kwaliteitsbewaking7. Ruimtelijke ordening8. Wachtlijsten

Vergunning en programmanorm

Huidige situatie:• Voorafgaande vergunning nodig voor bouw rusthuis, binnen

programmanorm van de gemeente en de regio.• Geldigheidsduur: 5 jaar verlengbaar met 3 jaar. Aanvraag voor

1/1/2010: 5 + 3 + 3 = 11 jaarAanvraag na 1/1/2010: 5 + 3 = 8 jaar

• Geen verplichting voor realisatie bedden.• Moedwillig bezetten van de markt om toegang voor

concurrenten te beletten. Meer dan 10.000 bedden vergund voor 2005 en nog niet gerealiseerd!

• Voorwaarden voorafgaande vergunning:– Identiteit initiatiefnemer– Statuten initiatiefnemer/rechtsgeldige beslissing– Plan van gemeente met inplantingsplaats– Aantal “opnamemogelijkheden” (bedden)– Plan bouwlagen en afmetingen– Toelichting over:

• Profiel van de voorziening• Relatie met andere woonzorgvoorzieningen• Visie op wonen, leven en verzorgen in voorziening• Verwachte rendabiliteit en prijszetting• Professionele kwaliteitsgaranties• Conformiteit met programmanorm

(Art 3 BVR 5 juni 2009)

Vergunning en programmanorm

Vergunning en programmanorm

LDD voorstel:– Afschaffen van de programmanorm.

• Niet meer mogelijk om markt te bezetten• Kandidaat woonzorgcentrum kan zelf vraag in regio inschatten. • Geen gevaar voor zwarte markt in bedden.• Geen wachtlijsten: aanbod volgt vraag

– Afschaffen voorafgaande vergunning.• De enige zinvolle voorwaarde voor verkrijgen van voorafgaande

vergunning is de professionele bekwaamheid van aanvrager. Dit kan ook getoetst worden bij de erkenningsaanvraag.

– Gevolg: makkelijkere en meer toegang tot de markt voor zowel openbare, vzw als private rusthuizen. Tegen 2015 kan achterstand weggewerkt worden. (+/-25.000 extra bedden).

Vergunning en programmanorm

• Betaalbaarheid voorstel:– Iedereen beseft dat deze bedden er moeten komen, maar

niemand durft rekening te maken– Nood aan 25.000 extra bedden.– Zorgforfait uit RIZIV gemiddeld 41 euro per dag per

bewoner. – 25.000 * €41 * 365 dagen = €374.125.000– Spreiden over 5 jaar. – Elk jaar 75 miljoen euro extra nodig

Vergunning en programmanorm• Betaalbaarheid voorstel:

– Ter indicatie: budget van RIZIV gedurende 5 jaar met 1,47% laten toenemen is voldoende! Ouderenzorg is voor LDD één van de kerntaken binnen sociale zekerheid.

– LDD stelt voor om ter financiering:• De senaat af te schaffen. Het ene rusthuis afschaffen ten voordele van

vele anderen. Opbrengst: 75 miljoen euro per jaar!• Efficiëntiewinsten in sociale zekerheid. LDD durft taboe doorbreken en te

stellen dat er in sociale zekerheid efficiënter kan gewerkt worden. • Minder inefficiënt gebruik van ziekenhuisbedden nodig. Vele

zorgbehoevenden liggen in ziekenhuisbed te wachten tot er rusthuisbed vrijkomt. Ligdag in ziekenhuis kost voor oudere en sociale zekerheid (gemiddeld 173 euro per dag t.o.v. 35 euro per dag) meer.

• Efficiënter gebruik van middelen thuiszorg doordat ouderen die zich nu behelpen met thuiszorg omdat er geen rusthuisbed vrij is geen beroep meer doen op thuiszorg. Zo kan er hier ook beter gewerkt worden om doelgroep voor thuiszorg beter te bedienen.

Animatiesubsidies

Huidige situatie:• Wettelijke verplichting om animatie te voorzien aan ouderen. • Openbare en vzw rusthuizen krijgen hiervoor subsidies, privé

rusthuizen niet.• In 2009: 33.438.099,30 euro aan subsidies toegekend

Animatiesubsidies

LDD voorstel:– Heroriënteren van animatiesubsidies vanaf 1/1/2011 (zie

verder)– Gelijke plichten = gelijke rechten. – Geen discriminatie van rusthuisbewoners in private

instellingen!– “Efficiëntiewinsten” boeken binnen openbare en vzw

rusthuizen.– Prioriteit overheid: opvang van alle zorgbehoevende

ouderen, niet bij animatie van deel van de ouderen

– Mag niet leiden tot prijsstijgingen.

Bouwsubsidies

Huidige situatie:• In 2009 kende Vlaams Infrastructuurfonds voor

Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) 43.895.597,12 euro aan bouwsubsidies toe aan rusthuizen. Gemiddeld 44,3 miljoen euro in afgelopen vijf jaar.

• Enkel openbare en vzw rusthuizen komen in aanmerking. Private rusthuizen niet.

• Doorlooptijd voor bouwsubsidies ligt (lag) vaak hoog• Slechts minderheid van openbare en vzw rusthuizen bouwt

met VIPA steun. Het is dus wel degelijk mogelijk om zonder subsidies te bouwen

• Private markt bouwt goedkoper

Bouwsubsidies

LDD voorstel:– Heroriënteren van subsidies vanaf 1/1/2011 (zie verder)– Gelijke rechten = gelijke plichten voor alle rusthuizen

Financiering

Huidige situatie:• LDD is voor een herfinanciering van ouderenzorg. • Gemiddeld pensioen in Vlaanderen: 895,43 euro per maand

(Bron: Rijksdienst voor Pensioenen 2008)

LDD voorstel:• LDD stelt voor om de vraag te financieren, niet het aanbod.• Elke rusthuisbewoner krijgt een persoonsgebonden

zorgbudget. Hiermee kan hij:– Ofwel animatie voorzien (kan ook gepersonaliseerde dienstverlening

op maat zijn)– Ofwel zijn dagprijs drukken (cf. pensioendebat)

Financiering

• Betaalbaarheid zorgbudget– Heroriëntering van animatie- en bouwsubsidies naar

zorgbudget.– Beschikbaar budget: 33,4 + 44,3 miljoen euro = 77,7

miljoen euro per jaar.– LDD stelt voor om een zorgbudget van 960 euro per jaar

per oudere te voorzien. 960 x 66.125 = 63,5 miljoen euro.– Zo blijft er buffer van 14,2 miljoen euro over eerste jaar om

toename aantal ouderen in toekomst op te vangen.

Financiering

• Betaalbaarheid zorgbudget– Ter indicatie: omgerekend krijgt elk openbaar of vzw

rusthuis nu gemiddeld €571,5 per oudere per jaar voor animatie.

– LDD wil aan ALLE ouderen in rusthuis (ook private) €960 geven.

– Ouderen kunnen poolen in rusthuis om alsnog animatie te betalen. Stel dat ze hiervan €571,5 gebruiken voor animatie nog €388,5 over om prijs te drukken of extra animatie te voorzien

Financiering

• Voordelen zorgbudget:– Sociaal:

• We ondersteunen de ouderen en niet de instellingen.• Ouderen kiezen zelf hoe ze geld gebruiken: of voor animatie of

voor dagprijs te betalen. • “Second best solution” voor lage pensioenen• De reële noden worden beantwoord

– Rechtvaardig: subsidies voor alle bewoners ongeacht de rechtsvorm. (gelijkheidsbeginsel)

– Betaalbaar: prijzen stijgen niet, want animatiekost voor rusthuizen valt weg. Rusthuis kan eventueel dagprijs verlagen omdat kosten dalen.

Falingen

Huidige situatie:• De financiële gezondheid van woonzorgcentra is soms

zorgwekkend.• Uit onderzoek blijkt:

– een kwart van vzw rusthuizen is financieel niet gezond! – bij openbare rusthuizen moet gemeente vaak de tekorten dichten. Er

zijn in de sector ook falingen van privé rusthuizen. Bedoeling is om deze tijdig te detecteren en te remediëren.

• Bij dreigende faling, moet privé rusthuis voor “erkenningscommissie” komen. Deze commissie bevat nu enkel vertegenwoordigers van openbare en vzw rusthuizen.

Falingen

LDD voorstel:– LDD stelt invoer van systeem van knipperlichten voor om

falingen te signaleren (cf. bij KMO’s)– Bij dreigende faling kan een begeleidingsteam

geconsulteerd worden dat rusthuizen moet steunen in management. Deze begeleiding kan komen vanuit de sectorfederaties.

– Vertegenwoordiging in “erkenningscommissie” moet evenredig zijn met de samenstelling van de sector. Ongeveer 18% van rusthuizen is privé. Dus minstens 1 vertegenwoordiger in commissie.

– Sector is verslaafd aan subsidies. We moeten af van subsidiecultuur en gaan naar gezonde, sterke sector voor ouderenopvang.

Kwaliteitsbewaking

Huidige situatie:– Woonzorgcentra worden gecontroleerd op kwaliteit.– Soms is er melding van rusthuizen die niet aan kwaliteit

voldoen, maar toch kunnen blijven opereren. Klachten worden o.a. verzameld via rusthuis-infofoon

• In 2008: 93 klachtenoproepen over rusthuizen

– Rusthuis-infofoon stelt zich subsidiar op: “vragen en problemen moeten in eerste plaats in rusthuis een oplossing krijgen”. De rusthuis-infofoon promoot het informatie- en klachtenrecht in de voorzieningen. Dit veronderstelt dat het rusthuis hiervoor ontvankelijk is.

Kwaliteitsbewaking

LDD voorstel:– Hervormen rusthuis-infofoon tot “ Vlaamse ombudsdienst

ouderenzorg”.– Geen vrijblijvend karakter meer voor rusthuizen om mee

te werken als er klachten zijn. – Ombudsdienst rapporteert aan minister/inspectie die

maatregelen kunnen nemen tegen een woonzorgcentrum dat niet aan de kwaliteitseisen voldoet. Intrekking van erkenning is mogelijke sanctie indien rusthuis niet meewerkt of kwaliteit niet toeneemt.

Personeelsnormen

Huidige situatie:• Vlaams en federaal wettelijk minimumniveau bepaalt het

personeelskader van een rusthuis. Vlaamse eisen:– één dagelijks verantwoordelijke (directie); – per 15 bewoners : 2,5 voltijdse functies verplegend en verzorgend

personeel, waarvan tenminste 1 verpleegkundige; – per 15 bewoners : 1 onderhouds- /keukenpersoneelslid; – vanaf 25 tot 50 bewoners : halftijdse functie in de animatie en

activatie. – vanaf 50 bewoners en per groep van 50 bewoners een bijkomende

halftijdse betrekking in de animatie en activatie.

Personeelsnormen

LDD voorstel:• LDD is principieel tegen normen en quota, maar erkent in dit

geval belang van minimumeisen.• Signaal uit hele sector: niveau voor verplegend personeel is

moeilijk in te vullen.• Studie FOS toont aan dat 9 op de 10 rusthuizen vacatures voor

verplegend personeel niet kunnen invullen. • LDD stelt voor om niveau voor verplegend personeel deels te

vervangen door zorgend en verzorgend personeel. Men heeft nu te weinig verzorgende handen! Arbeidsdruk kan zo verlaag worden voor verzorgend personeel.Voorstel: 1 FTE verplegend personeel minder en 1,3 – 1,5 FTE zorgend en verzorgend personeel meer. Discussie kan vanuit sector gevoerd worden.

Personeelsnorm

• Voordelen:– Makkelijker om vacatures in te vullen– Gelijke loonmassa want loonkost verzorgend personeel lager– Omscholing van werklozen naar verzorgend personeel eenvoudiger

• Uiteraard moet er steeds een verplegend personeelslid aanwezig zijn. Verschuiving mag niet ten koste van de kwaliteit gaan.

• Liever voldoende personeel dat iets lager geschoold is, dan een tekort aan personeel dat hoger geschoold is.

Bouwgrond

Huidige situatie:• Openbare en vzw rusthuizen mogen op 'zone voor

gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen' (=blauwe zone) bouwen. Voor private rusthuizen wordt dit in principe niet aanvaard.

• Moeilijker om grond te vinden voor private rusthuizen

Bouwgrond

LDD voorstel: – Het feit dat een rusthuis door een overheid of private

partij wordt gebouwd is niet enkel ruimtelijk, maar ook maatschappelijk irrelevant. LDD pleit voor het opheffen van dit onderscheid.

– LDD pleit ervoor om alle belemmeringen uit ruimtelijke wetgeving voor rusthuizen op te lijsten en indien mogelijk te schrappen.

Wachtlijsten

Huidige situatie:• Er is geen zicht op wachtlijsten.

Studie van provincie Antwerpen schatte dat er 80.000-100.000 mensen op wachtlijst staan. (Dienst Welzijn provincie Antwerpen)Anderen schatten dit aantal lager in en spreken over 18.000 wachtenden.

• Huidig beleid = wachtlijsten = asociaal!

Wachtlijsten

LDD voorstel:– Centrale registratie van wachtlijsten bij Vlaams Agentschap

voor Zorg en Gezondheid– Bij inschrijving op wachtlijst van rusthuis wordt dit

automatisch doorgegeven aan agentschap via online systeem.

– Zo komt er een zicht op de werkelijke omvang van wachtlijsten (zonder dubbeltellingen), mogelijke regio’s met grotere vraag. Transparantie stijgt.

– De cijfers kunnen online gepubliceerd worden per regio zodat kandidaat voorzieningen kunnen kijken naar de reeds bestaande vraag in hun regio.

Conclusies

LDD voorstellen:• Afschaffen programmanorm en voorafgaande vergunning =>

25.000 bedden nodig!• Heroriënteren van animatie- en bouwsubsidies naar

zorgbudget. Gevolg: lagere prijzen voor ouderen.• Vraag ondersteunen en niet het aanbod beperken.• Actief opsporen van dreigende falingen en bieden van

managementondersteuning• Uitbouwen Vlaamse “ombudsdienst ouderenzorg”• Personeelsnorm versoepelen om meer verzorgende handen

aan de bedden te krijgen• Openstellen van blauwe gronden voor private rusthuizen• Centrale registratie van wachtlijsten

Conclusies• Uitgangspunten voor LDD:

– Kwaliteitsvolle zorg:• Meer verzorgende handen aan de bedden• Opsporen van falingen om te voorkomen dat ouderen uit vertrouwde

omgeving worden gerukt• Uitbouwen Vlaamse “ombudsdienst ouderenzorg”

– Voldoende zorg:• Afschaffen van aanbodbeperking op de markt• 25.000 extra plaatsen zijn nodig binnen 5 jaar• Centrale registratie van wachtlijsten om knelpuntregio’s te detecteren.• Openstellen van blauwe gronden voor private rusthuizen

– Betaalbare zorg:• Discriminatie in subsidies wegwerken en zorgen voor gelijke behandeling

van alle ouderen en rusthuizen.• Zorgbudget voor ouderen: 960 euro per jaar. Echt sociaal beleid!

Afschaffen senaat en efficiëntiewinsten in sociale zekerheid

Vragen

• Bedankt voor uw aandacht!

• Stel gerust uw vragen

Contactgegevens

Lode Vereeck

LDD fractieleiderTel: 0499/59.49.34Email: lode.vereeck@ldd.beWebsite: www.vereeck.be

www.ldd.be