Verre Westen

Festivaltoerisme

Klimaatplan Obama

Canada Go-26

België - BelgiqueP.B. - B.P.2099 Antwerpen XB / 87

Tijdschrift over duurzaam reizen augustus 2013Verschijnt 5 maal per jaar.Niet de 2de, 4de, 6de, 7de, 9de, 10de, 12de maand.P409329

Karavaan vzwGeerdegemvaart 96 - 2800 Mechelen (afz.)015 40 75 80 - info@karavaan.bewww.karavaan.be

2

karavaan-agenda

Alle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips.Focus: Minitrips najaar + reüniefeest Bal Mondial.

actualiteit: klimaatplan obama

Tijd voor actie volgens pre-sident Obama. Hij stelt zijn langverwacht klimaatplan

voor. Is er nog tijd voor actie?

duurzaam festival-toerisme

Festivals in overvloed in ons Belgenlandje. Hoe zit het met het ecologische plaatje van je festivalbezoek?

8

4

18 20

rondreis down under

Veerle en Dominique vertel-len over hun rondreis door Nieuw-Zeeland en Australië. Heerlijk wegdromen...

reisfoto usa go-26

Op ontdekking in de Okefenokee Swamp op de grens van Georgia en Florida.

reisverhaal canada go-26

Grenzen verleggen in Ca-nada, dat deden de deel-nemers van de Go-26 reis. Lees zelf waarom.

colofonCover: Lisa Beké - Medewerkers: De begeleiders van Karavaan vzw - Samenstelling en eindredactie: Sarah Trappeniers - Vormgeving & Lay-out: Sarah Trappeniers - Druk: Drukkerij Lithos, Wommelgem - Papier: Cyclusprint, gerecycleerd en chloorvrij - Verantwoordelijke uitgever: Gerd Vertommen, Geerdegemvaart 96, 2800 Mechelen.

Met de steun van

166

12

3

22

vooraf

en, al weg geweest?En al weg geweest? Hoe vaak heb ik dat korte zinnetje al niet gehoord en uitgesproken de laatste dagen. Of je in augustus op een barbecue met vrienden komt of je loopt gewoon een kennis tegen het lijf tij-dens een of ander zomers evenement, het is de standaardbegroeting in deze tijd van het jaar. Ook niet zo onlogisch natuurlijk, want je weet eigenlijk dat de helft zal kunnen antwoorden met een leuk verhaal. En bij die andere helft zitten er waarschijnlijk nog heel veel die je verwach-tingsvol aankondigen dat het bijna hun beurt is.

En je hoeft de vraag eigenlijk zelfs niet luidop te stellen. Op Face-book verschijnt de ene fotoreeks na de andere, checken mensen in op de meest exotische plek-ken of verschijnt in hun status dat ze net terug thuis zijn en het nu al missen. De echte geluksvogels vertellen er nog snel bij dat ze wel gehaast zijn want alweer op weg naar een volgende bestemming of een lang weekend op een zo-mers festival.

We reizen graag, zoveel is zeker. Over reizen spreken doen we dan nog minstens zo graag. En

ja, nu u het vraagt, ook ik ben weg geweest en het was bijzonder ple-zant, dank u. Nepal was weer bijzonder mooi. Inderdaad “weer”, want als geluksvogel was het niet de eerste keer dat ik er kwam en hopelijk ook niet de laatste. Maar bovenal ben ik teruggekeerd met het gevoel bijgeleerd te hebben. Ik heb nieuwe symptomen van hoogteziekte ge-zien, mezelf verder uitgedaagd om mijn hoogtevrees te overwinnen (nee geen bungee-jump) en mijn grenzen leren kennen op de fiets in de bergen (pijnlijk).

En het allerbelangrijkste? Ik was voor het eerst reisbegeleider van een Go-26-reis en hun onbevangen enthousiasme heeft me gedwongen om ook zelf weer met zoveel meer verwondering rond te kijken en te genieten alsof het mijn eerste verre reis was en mijn eerste keer in de Himalaya. Het is juist dat wat me blijft boeien aan reizen: leren over het land, de mensen en in niet onbelangrijke mate over jezelf. En het meest fantastische is dat je nooit van te voren weet welke les het je gaat opleveren.

Tom

20

if your going to san fransisco

Tips van Joker-medewer-kers en een lokale inwoner. Ontdek de onbekende pa-reltjes van San Fransisco!

karavaan-begelei-ders aan het woord

Claudio en Steven zijn al-lebei reisbegeleider en ook nog eens vader en zoon. Zij vertellen over hun reisavon-turen en geven hun kijk op de opleiding.

4

Op de foto zie je een stukje van de Okefenokee Swamp, een enorm moerasgebied dat op de grens van Georgia en Florida ligt. Het is het groot-ste zwartwatermoeras in Noord-Amerika; het wa-ter dankt zijn kleur aan de grote hoeveelheid turf in de bodem. Dat turf goed werkt als brandstof, bleek nog maar eens in 2007, toen een groot deel van het gebied na een blikseminslag in vlammen opging. Intussen heeft de natuur zich langzaam hersteld.

In de Okefenokee Swamp leven meer dan 400 verschillende diersoorten waaronder alligators,

schildpadden en massa’s watervogels. Het groot-ste deel van de swamp is pure wildernis. Een moeilijk te bereiken, ruw stukje natuur. Je kan een deel van het moeras verkennen in een bootje met een ranger of tijdens een (meerdaagse) ka-jaktocht.

Als je in de Okefenokee Swamp blijft slapen, krijg je misschien wel bezoek van een alligator, want ‘Het land van de trillende aarde’ zit er vol van. Vooral in de winter kun je er veel spotten. Vind je er eentje op de foto?

usa go-26De foto: door Wim Vangheluwe juli 2013

reisfoto

Tijdens onze Go-26 reis trokken we door het diepe zuiden van de Verenigde Staten, bekend om zijn vriendelijke inwoners met sappig accent, plantages, charmante steden, lekkere keuken en last but not least … zijn swamps.

5

oproep:Heb jij ook een schitterende reis-foto met een leuke anekdote?Laat het zeker weten aan sarah.trappeniers@karavaan.be.Misschien staat jouw foto wel in een volgende editie van De Karavaan?

6

Dat de aarde opwarmt en dat die opwarming veroorzaakt wordt door de mens, daar bestaat geen twijfel meer over, aldus Obama. Hij stipte aan dat de twaalf warm-ste jaren sinds het begin van de waarnemingen in de laatste vijf-tien jaar vielen en dat het noord-poolijs vorig jaar tot zijn kleinste oppervlak ooit kromp.

Het ambitieuze klimaatplan van Obama heeft als doel om tegen 2020 de schadelijke uitstoot van gassen terug te brengen op 17% van het niveau van 2005 door nieuwe emissienormen op te leggen. Daarmee blijft hij echter onder de normen van het Kyoto-protocol dat China en de VS nooit aanvaard hebben. Niet onbelang-rijk daarbij: de helft van het Ame-rikaanse Congres is niet eens overtuigd van het bestaan van

‘de opwarming van de aarde’.

Daarnaast wil Obama de steen-koolcentrales aanpakken, zij zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de Amerikaanse CO2-uitstoot. Nieuwe centrales zullen aan strengere normen moeten voldoen en bestaande centrales zullen hun uitstoot van broeikas-sen naar beneden moeten halen.

Doch zijn Obama’s alternatieven niet veel beter. De bouw van de controversiële Keystone XL-pijp-lijn tussen Alaska en de rest van de VS (over het grondgebied van Canada) laat hij afhangen van een milieueffectenrapport.Obama is ook een groot voor-stander van kernenergie en olie-winning door fracking. Het onder hoge druk inspuiten van vloei-stoffen om olie te winnen uit ge-

steente diep onder het aardop-pervlak heet hydraulic fracturing (fracking).

Alternatief is meer methaan-gas en watervervuiling

De verhoogde productie van aardgas door fracking brengt heel wat nefaste gevolgen teweeg. De vervuiling door methaangas zal daarbij de hoogte in gejaagd worden en dat is nog vervuilender dan de CO2-emissies van steen-koolcentrales. Bovendien veront-reinigt fracking het grondwater. Obama gaat meer investeren in fracking ten koste van subsidies voor zonne-energie en windener-gie. De zoektocht naar duurzame energie wordt dus op de lange baan geschoven.

Is dit voldoende om een klimaat-

Tijd voor actie! Zo begon de speech van president Obama toen hij zijn langverwachte klimaatplan voorstelde. Hij deed dat voor een publiek van studenten van de Georgetown Universiteit in Washington. De VS is de enige westerse economie die tot nu nog geen enkel beleid voerde om de verandering van het klimaat aan te pakken. “Het is voor het eerst dat op het federale niveau zo’n pakket maatregelen wordt aangekondigd”, aldus Vlaams minis-ter van Leefmilieu Joke Schauvliege.

actua

Het klimaatplan van Obama, too little too late?

7

Foto

’s: F

lickr

catastrofe te voorkomen of is het toch ‘too little too late’? Tijdens de internationale onderhandelin-gen over de problematiek van het leefmilieu was het wel steeds de VS die de onderhandelingen sa-boteerden, zowel in Cancun als in Kopenhagen. Er is trouwens een rapport verschenen dat de Keystone XL-pijplijn de CO2-emissies niet zal doen toenemen, dus die laatste zal er zeker en vast komen. Ondanks de grote tegenkantingen van milieuorga-nisaties.Ontginning van gas door fracking zal volgens Obama een belangrijk onderdeel worden van zijn leefmilieustrategie.

Yes we can?

Het verschil met de mislukte po-ging uit zijn eerste ambtstermijn is echter dat Obama nu maat-regelen wil nemen waarvoor hij niet de goedkeuring van het Con-

gres nodig heeft. Wettelijk heeft het Environmental Protection Agency (EPA; het Amerikaanse milieuministerie) bijvoorbeeld de bevoegdheid gegeven om de CO2-uitstoot van kerncentrales te reguleren.

Dat wil echter niet zeggen dat er geen politiek verzet zal rijzen. Ook lijkt het nu al zo goed als vast te staan dat er disputen zullen ont-staan over de regulerende be-voegdheid van de EPA en dat die voor de rechtbanken zullen uitge-vochten worden. Advocaten van de energiesector zeiden aan de krant The Washington Post dat ze zich daar nu al voor warmlopen. Obama blijft achterop hinken in het klimaatklasje. Zijn alternatie-ven volgen met veel vertraging de buitenlandse voorstellen en ze zijn daarbij onvoldoende om een big change te maken. Waar blijft de spirit? Yes we can?

Karavaan en Joker can!

Karavaan en Joker willen op reis hun impact zo klein moge-lijk houden. Hoe? Door in kleine groep te reizen, openbaar ver-voer te gebruiken en te slapen in kleine pensions of bij mensen thuis. Daardoor leggen we niet alleen contact met de lokale be-volking, maar ondersteunen we ook de plaatselijke economie. Ook wordt de CO2-uitstoot van elke reisbegeleider ge-compenseerd met GreenSeat.

Wist je dat door het eerlijke prijsbeleid van Joker 2 613 400 euro besteed wordt in landen die we bereizen? (periode no-vember 2011 – september 2012)

Ontginning van gas door fracking zal een belangrijk onderdeel worden van Obama's leefmilieustrategie

8

Op het eerste zicht lijkt dit festival-hangen niet al te veel ecologische schade toe te brengen: we zak-ken massaal af richting Werchter of Kiewit met het openbaar ver-voer en kamperen in open lucht. De CO2-uitstoot ligt dus alvast pakken lager dan diegenen die vrolijk met het vliegtuig naar een paradijselijke bestemming vlie-gen. Idem voor waterverbruik denken we: we logeren niet in een fancy hotel waar we dage-lijks in het verwarmde zwembad

kunnen duikelen en we onbe-perkt douches en handdoeken gebruiken. Bovendien vinden de meeste festivals ook plaats op locaties waar op andere tijdstip-pen tijdens het jaar een gebrui-kelijke koe graast. Dat versterkt nog meer het ‘groene’ gevoel van zo’n festivalbezoek. Maar heb-ben onze festivals al zo’n groen, ecologisch en duurzaam beleid of staan ze nog nergens? Tijd voor een onderzoek.

Groene checklist voor festivalorganisatoren

Een goeie tweeënhalf jaar ge-leden bogen de Waalse vereni-ging Court Circuit en de FMiV, de Vlaamse festivalfederatie, zich over het duurzaamheidvraagstuk op festivals en dat in samenwer-

king met de POD (Programma-torische federale overheidsdienst Duurzame Ontwikkeling), bege-leid door minister Paul Magnette. Duurzaam festivalmanagement werd onder de loep genomen met als doel een checklist op te maken voor festivalorganisatoren van allerlei slag.

Een goed initiatief, want geef toe dat groene, gezonde gevoel dat zo’n maagdelijke festivalgrasmat biedt op dag 1, is helemaal ver-dwenen op de laatste festivaldag wanneer de vuilnisbakken uitpui-len en de weide bezaaid is met etensresten en bekertjes. Dat is ook niet moeilijk want de popu-lariteit van festivals is het laatste decennium buitengewoon sterk gestegen. Ze krijgen veel meer bezoekers over de vloer en duren

Het is zomervakantie. We trekken met z’n allen op reis. Her en der trekken we rond, de ene met een al zwaardere ecologische voetafdruk dan de andere. Veel mensen verkiezen echter om met de tent en de rugzak te gaan kamperen op enkele zomerfestivals. Een trip met een overnachting van pakweg vijf dagen kan ook wel tellen als reis. Festivaltoerisme dus, zeker in ons Belgenland waar we een heel ruim aanbod aan festivals allerhande hebben.

duurzaam reizen

door Mieke Nachtergaele

duurzaam festivaltoerisme Fo

to's

: Flic

kr

Op de eerste dag ziet de festivalgrasmat er nog groen en gezond uit, maar dat is niet het geval op de laatste festivaldag. Dan loop je letterlijk op afval.

9

Foto

's: F

lickr

ook langer. Die duizenden festi-valbezoekers willen uiteraard ook eten, drinken en zich kunnen ver-frissen. Ze brassen er op los uit wegwerpschaaltjes, benevelen hun geest met fris gerstennat uit wegwerpbekers, zorgen voor een mestoverschot op de camping en bovendien wordt de grond ge-draineerd met vuil afvalwater dat allicht niet altijd in de juiste rich-ting stroomt.

De checklist is een uitgebreide, en handige tool, vol met prakti-sche tips en voorbeelden waar-mee een festivalorganisator kan rekening houden voor, tijdens en na het festival. De checklist is on-derverdeeld in allerlei thema’s die de verschillende dimensies van het maatschappelijk leven weer-

spiegelen. We nemen er enkele uit en plaatsen die onder de noe-mer van de 3 P’s:

People

Een festival is de uitgelezen plek om mensen van allerlei slag met verschillende sociale en culturele achtergronden te ontmoeten. Di-versiteit, zowel van bezoekers als van medewerkers, is hier het sleutelwoord. Hierbij denken we spontaan aan het mondiale Cou-leur Café of Polé Polé. Diversiteit en aantrekken van verschillende bevolkingsgroepen kan ook door het festival gemakkelijk toegan-kelijk te maken voor mensen met een handicap of toelaten dat Rim-pelrockgangers stoeltjes mee-brengen op de weide. Zo zorgen

Pukkelpop, Rock Werchter en Cactusfestival voor een ringlei-ding op het terrein en slechtho-renden kunnen hier draadloos gebruik van maken. Dankzij zo'n ringleiding kunnen personen met een hoorapparaat rechtstreeks de muziek ontvangen op hun toe-stel. Het Esperanzah! festival in Floreffe houdt dan weer bewust de prijzen democratisch zodat ie-dereen zich een ticketje kan aan-schaffen.

Planet

De festivalgrond slikt hectoliters afvalwater en na afloop van het festival is er een torenhoge afval-berg ontstaan. Door als festivalor-ganisator te zorgen voor voldoen-de (aantrekkelijke) vuilnisbakken op het terrein, herbruikbare drink-bekers en te werken met een groene energieleverancier doe je al heel wat. Vanuit mijn eigen er-varing weet ik dat het Mainsquare Festival net over de grens bij onze Zuiderburen al even gebruik maakt van herbruikbare bekers en iedereen kent ondertussen wel het systeem van het verzamelen van bekers of PET-flesjes in ruil voor een gratis drankbon; een beproefd én succesvol recept. Een ludiek voorbeeld van afval-recyclage vinden we op Rock Werchter waar mensen aange-spoord worden om hun afval ach-ter te laten in de grappige Captain Rabbit vuilnisbakken.

Festivals zijn de uitgelezen plekken om mensen van allerlei slag met verschillende sociale en culturele achtergronden te ontmoeten.

Foto: Kasper Claes

Foto: Kasper Claes

Foto: Bert Goossens

10

Een goed initiatief op het gebied van ecologische voedselverpak-kingen vinden we op Dranouter. Daar gebruiken ze biologisch af-breekbare verpakkingen en deze worden zo tot compost verwerkt. Een originele manier van bewust omgaan met energie vinden we ten slotte bij het Kortrijkse No-varock: daar zet een duurzame dansvloer de beweging van het dansende publiek om in bruik-bare energie!

ProfitEen festival organiseren kan de lokale economie laten floreren. Kiewit, Werchter en Dranouter staan op de kaart dankzij hun be-faamde festivals. Samenwerking met lokale ondernemingen voor bijvoorbeeld de catering doet niet alleen de transportkosten dalen maar biedt ook een mooie gele-genheid om lokale specialiteiten aan de festivalgangers voor te stellen. Het Evergemse Tambor festival bijvoorbeeld werkt voor 95% samen met bedrijven uit de buurt en het gros van de artiesten komt van in en rond het nabijge-legen Gent.

De checklist gaat nog veel verder dan de eerder opgesomde voor-beelden en behandelt ook nog onder meer volgende topics:• afvalpreventie;• energie en klimaat;• (geluids)hinder;• mobiliteit en bereikbaarheid;• beheer van de locatie;• organisatie;• competentieontwikkeling;• veiligheid en gezondheid;• sensibilisatie bezoekers;• betrokkenheid medewerkers;• groene marketing.

Groene Vent AwardTips en tricks ten over dus. Maar passen alle festivals deze al zo consequent toe? En misschien nog belangrijker: worden festiva-lorganisatoren voldoende aange-moedigd om deze toe te passen of zelf met vernieuwende en origi-nele ideeën te komen?

Groene Vent, in het leven ge-roepen door OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschap-pij), is eveneens een handige gids voor festivalorganisatoren om hun evenement duurzamer

te maken. Op www.groenevent.be kunnen (festival)organisatoren een eventscan doen en zo kans maken op een Groenevent Award van 2000 euro!

Een festival kan de plaatselijke economie laten floreren. Samenwerken met lokale ondernemingen zorgt ervoor dat de transportkosten dalen. Daarnaast is het ook een leuk extraatje voor de festivalgangers, zo maken ze kennis met de lokale specialiteiten.

Foto: Lukas Gheysen

Foto: Klaartje De Voecht

11

Dit artikel werd geschreven in het kader van onze tweejarige opleiding reisbegeleider. De kandidaat-reisbegeleiders krijgen tijdens hun opleiding een schrijfopdracht met als thema duurzaam reizen. Het is de bedoeling dat ze zich verder verdiepen in het thema ‘duurzaamheid’, zodat ze hiertegenover een gezonde en kritische houding aannemen. Tevens leren ze omgaan met de grote hoeveelheid informatie die voorhanden is rond dit thema. ‘Duurzaam festivaltoerisme’ krijgt een plaatsje in ons magazine dankzij de onderwerpkeuze en uitwerking van het artikel. Wil je meer informatie over de opleiding? Surf naar www.karavaan.be

Op 13 december 2012 werden voor de derde keer de Groene-vent Awards uitgereikt. In de ca-tegorie muziekfestivals deelde men maar liefst 3 trofeeën uit: de eerst prijs ging naar het Ab-solutely Free Festival (AFF), op de voet gevolgd door Folkfestival Ham en Ieperfest. Het Genkse AFF nam voor de eerste keer deel en schoot meteen de hoofdvogel af. Ze verrasten de jury met hun originele aanpak om de bezoeker te betrekken bij hun inspanningen om om te gaan met afval. Het AFF is een volledig gratis festival, tenminste als je je voorraad bat-terijen of zaklampen opsnort en meebrengt naar het festival.

Goede richtingAlles samengevat kunnen we stellen dat er al een grote stap in

de goede richting is gezet door het opstellen van een handige leidraad en het bestaan van een award die festivalorganisatoren kan aanmoedigen voor een groe-nere aanpak. Mocht ieder festival alle puntjes uit de checklist toe-passen... er zouden grote groene stappen gezet worden.

Ben je zelf gebeten door de fes-tivalmicrobe? Bekijk dan volgend festivalseizoen, naast de affiche, ook de groene initatieven van het festival dat je bezoekt. En laat leuke ideeën zeker weten aan de organisatoren ter inspiratie. Bronvermelding:

Inspiratie van het wereldwijde web:

• h t t p : / / w w w . s t a m p m e d i a .

be/2012/08/ecologisch-verant-

woord-absolutely-free-festival-trekt-

veel-bezoekers/

• http://www.mo.be/artikel/groene-

festivalweiden-en-ecologische-fiet-

sen

• http:///www.groenevent.be

• http://greenwayoflife.wordpress.

com/2012/07/26/113-duurzaam-

festival/

• http://www.fmiv.be/duurzame-festi-

vals/

• http://www.fmiv.be/wp-content/

uploads/2010/06/Checklist-FMiV-

duurzame-festival.pdf

• http://www.presscenter.org/nl/

pressrelease/20100624/festivals-

gaan-voor-duurzaam-management

Inspiratie uit boeken:

• Voor wie thuisblijven geen optie

is, Martine Verbraeken, Karavaan,

2010.

Foto: An Herrebout

12 Foto: Katrien Luyckx

rondreis

Cape Reinga is de plek waar je de Tas-man zee vanuit het westen en de Paci-fic vanuit het oosten, ziet samenkomen. Voor de Maori is het de plek waar de zie-len van de overledenen vertrekken naar het hiernamaals. In het Waipoua Forest en het Trounson Kauri Park vind je heel wat Kauri’s. Dat zijn enorm grote en oude bomen (soms tot 1200 à 2000 jaar oud).

Een mooie rit brengt ons naar Tonga-riro NP, dat drie vulkanen telt: Mt Ton-gariro, Mt Ruapehu en Mt Ngauruhoe, die in de Lord of the Rings trilogie de rol van Mt Doom kreeg. Aan het bo-venste meer – helemaal weg van de wereld – raak ik aan de praat met een kerel die aan mijn Joker t-shirt ziet dat ik van België ben. Hij blijkt uiteindelijk van Sint-Job te zijn en woont al tien jaar in Sydney. It’s a small world...

In Kaikoura boeken we een Whale Watch excursie. We varen weg van de kust naar een deel van de oceaan waar een ondergrondse canyon is. Daar is het heel diep, in ie-der geval diep genoeg voor walvissen. De ‘sperm whale’ verblijft hier het ganse jaar door. Het is de vierde grootste walvis ter wereld (zo’n 17m lang).

down under!Veerle en Dominique trokken vorig jaar 2,5 maanden door Oceanië. Ze kwamen terug met prachtige foto's en leuke verhalen. Onze reisbegeleidster deelt haar avonturen graag met jou! Ter inspiratie van je eigen reis of gewoon om even heerlijk weg te dromen...

Nieuw-Zeeland

13Foto: Erwin Weyers

Dominique heeft na een namiddag vissen een grote vangst binnenge-haald waaronder oa deze cray-fish, een lokale specialiteit die het midden houdt tussen een vis en een krab. De cray-fish zit in een plastiek zak en is groggy door al zo lang uit het water te zijn, maar leeft nog. Wanneer we hem willen fotograferen, beweegt hij plots! Toch even verschieten...

Abel Tasman NP is een groot woud met een dichte, jungle-ach-tige begroeiing, vol met de silver fern, een boom die je het best kan omschrijven als een palmboom met varen-bladeren. Het ligt aan de zee en heeft prachtige baaien. Met de watertaxi kan je je laten afzetten in één van die baaien en zo verder wandelen om de baaien te verkennen. De wandelpaden zijn hier enorm goed onderhouden en aangeduid. Bij elke wandeling staat een bordje van het aantal kilometers en de voorziene duur. Het valt ons ook op hoe proper het overal is.

Catlins is een natuurgebied in het uiterste zuiden van Nieuw-Zeeland. We kwamen hier naar toe voor de ‘wildlife’ en we hebben geluk gehad! Ook Otago Peninsula staat bekend om z’n wildlife en hier trekken we er zelf op uit om dieren te spotten. Daarbij trapten we bijna op een zeeleeuw! Je kan ze amper onderscheiden tussen de rotsen.

Christchurch één jaar na de aardbeving. Overal zijn stra-ten afgesloten, de stad is één grote werf (voorlopig nog in sloopfase). Eén stukje straat, is ‘heraangelegd’ onder de naam ‘Re:start’. De straat staat vol met gekleurde con-tainers waarin winkels en kof-fiebars een onderkomen vin-den. Leuk gedaan en de enige plek waar je het idee krijgt dat er wat leven in de brouwerij is. Erg aangrijpend allemaal.

Aan Lake Tekapo picknicken we met zicht op het meer en Mt Cook. Hier trainde Edmund Hillary voor zijn Everest-be-klimming.

14 Foto: Katrien Luyckx

In Grampians NP maken we twee prachtige wandelingen. De zwartgeblakerde boomstammen onderweg zijn restanten van een bosbrand. Toch opmerkelijk hoe snel de natuur zich herstelt. Van een kangoeroe-invasie gesproken: het sportveld van Halls Gap staat vol grazende kangoeroes, wel een stuk of dertig!

De Olga’s zijn een hoop rotsen, pre-cies allemaal kleine ‘Ayers Rocks’ die op hun zij naast elkaar gelegd zijn. We maken een lange wandeling door de Valley of the Winds en een korte door Walpa Gorge, een soort kloof tussen twee rotsen. De ‘Kings Canyon Rim Walk’ is één van de mooiste wandelingen die we ooit gemaakt hebben. Eerst moeten we zo’n 100m stijgen langs trappen in de rotsen om boven op de ‘rim’ te geraken (de rand van de canyon), vandaar volgen we de bovenkant van de canyon. Overal rood-bruine rotsen rondom ons in alle mogelijke vormen. We krijgen ook een mooie inkijk op de canyon. We dalen ook af naar de ‘Gar-den of Eden’, een oase op de bodem van de canyon met water en heel veel planten.

We bezoeken Raymond Island waar koala's in het wild leven. Op vraag van het gemeentebestuur zijn er in de jaren ’50 een paar koala’s ‘geleverd’ door het ministerie. Begin 2000 waren er al meer dan 600 en hadden ze bij-na alle bomen kaal gevre-ten. Om ervoor te zorgen dat de populatie onder controle blijft is er nu een programma opgezet rond geboortebeperking en het overplaatsen van koala’s naar andere streken.

Australië

Phillip Island is vooral gekend voor zijn pinguïns. Er is zelfs een heus countdown-bord zodat je perfect weet wanneer de pinguïns die dag arriveren.

15Foto: Erwin Weyers

Kakadu NP staat vooral bekend om z’n ‘wetlands’, over-stromingsgebieden die heel veel vogels aantrekken. Ver-mits we aan het einde van het regenseizoen zitten, staan er nog vrij veel gebieden onder water en zijn sommige plekken onbereikbaar omdat het water nog niet genoeg is teruggetrokken. Wanneer je op de weg rijdt zie je deze waterplassen niet, maar ze zijn adembenemend mooi – overal vogels en kleine en grote waterlelies. We spotten heel wat vogels, oa een zeearend en een paar Jabiru’s waarnaar het dorpje genoemd is.

Op de Adelaide River hangen we even de echte toerist uit: we boeken een 'Crocoldile Jump Tour'. De boottocht is echt de moeite! We va-ren gedurende een uur rond op een boot die krokodillen spot en voedert. In de jaren ’60-70 waren er nog maar een 3000-tal in gans Aus-tralië. Sinds ze beschermd zijn, is hun aantal serieus vermeerderd. Momenteel wordt hun aantal op 180 000 geschat, waarvan 130 000 in de Northern Territory. Meer krokodillen dan mensen in dit gebied! We krijgen heel wat uitleg over de krokodillen, daarnaast worden er ook gevoederd. De krokodillen zijn ondertussen zo getraind dat ze weten dat ze driemaal moeten springen voor ze het stuk vlees krijgen. Een kro-kodil kan zich helemaal op z’n staart omhoog richten om naar eten te happen, behoorlijk in-drukwekkend als je zo’n beest van een paar meter omhoog ziet komen met z’n bek open.

De zon gaat onder, ik geniet nog een laatste maal van het prachtige kleurenpalet van de zonsondergang in Darwin. Do-minique is een laatste keer gaan vissen en heeft één grote vis gevangen, we leggen ‘m op de BBQ voor ons laatste avond-maal in Australië.

Meer lezen over de avonturen van Veerle en Dominique? Lees hun blog: www.tangatanga.com/do-veerle Tanga-Tanga is de ideale reisblog om al je avonturen en foto's te delen. Op deze manier kan het thuisfront je verhalen volgen en reageren op berichten of foto's. Bovendien is zo'n reisblog aanmaken op TangaTanga volledig gratis! Heb je extra blogspace nodig en ben je lid van Karavaan? Dan krijg je 10% korting!

16Foto: Erwin Weyers

karavaan-agenda

Alle informatie over Karavaan-activiteiten en Minitrips vind je op www.karavaan.be onder ‘Agenda’.

www.karavaan.be

25 - 27 oktober

Minitrip: Wild Ardennen weekend (België)

Het Karavaan-weekend bij uitstek voor de actie-velingen en avontuurlijke van geest!

We trekken 'den bos' in, verleggen onze grenzen met uitdagende klauterpartijen en testen enkele vervoersmiddelen op een heel creatieve manier.

Natuurlijk is na de inspanning ook de nodige ont-spanning en fun voorzien.

Verkoopprijs: 115 EUR

www.karavaan.be

agenda

9 - 11 november

Minitrip: Allemaal Amsterdam (Nederland)

Zin om ondergedompeld te worden in een fan-tastische mix van Hollandse natuur, cultuur en food? Altijd al gedroomd om je eens ten volle te geven in een smartlappenworkshop? Is het je ul-tieme wens eens in een kajuit op een woonboot te slapen?

Na deze minitrip hebben de walletjes, de Dapper-markt en waterland Amsterdam geen geheimen mee voor jou! Asjemenou!

Schrijf je snel in en kom terug als een echte Stoe-penschijter* :-))

* Stoepenschijter? Zo noemen ze de inwoners van Amsterdam.

Verkoopprijs: 195 EUR, budget : 95 EUR

www.karavaan.be

9 - 11 november

Minitrip: The last post (België)

Volgend jaar is het de 100ste verjaardag van de Grote Oorlog. Karavaan gaat nu al op ontdekking in de Westhoek. Te voet gaan we op zoek naar soldatenkerkhoven en genieten we van de ge-weldige landschappen. Streekbieren en -wijnen proeven, een bezoek aan The Last Post en het vernieuwde Flanders Fields museum staan ook op het programma.

Verkoopprijs: 80 EUR, budget : 85 EUR

www.karavaan.be

17

www.karavaan.be

29 november

Bal Mondial (Culture Club, Gent)

Dé reünieparty van Karavaan en Joker gaat naar de Culture Club! Kom mee feesten met je reis-groep en je begeleider in de Gentse danstempel. 4 bars, 2 zalen, crazy world beats en veel reis-sfeer … The Rudies zorgen voor Worldly beats.

De winnaars van de Joker-filmpjeswedstrijd en Karavaan frisbeewedstrijd worden die avond bekend gemaakt!

Toegang is gratis voor Karavaan-leden en Joker-reizigers van 2013 (je naam staat op de guest-list)! Inkom niet-leden: € 10.

Waar en wanneer? Culture Club, Afrikalaan 174 (Gent) van 22u00 tot 4u00.

26 januari

Landencocktail (Centraal Station, A'pen)

Op zondag 26 januari 2014 organiseren Kara-vaan en Joker dé beurs over avontuurlijke reizen: de Landencoktail. Ervaren Karavaan-reisbegelei-ders en medewerkers van Joker leggen je graat uit wat reizen met Joker precies inhoudt.

Noteer deze datum nu al in je agenda!

Vanaf oktober vind je meer info op www.joker.be/landencocktail

Waar en wanneer? Centraal Station (Antwerpen) van 11u00 tot 18u00.

29 december 2013 - 1 januari 2014

Minitrip: Op sneeuwraketten het nieuwe jaar in (Frankrijk)

Wat denk je van een alternatieve, duurzame en besneeuwde start van het nieuwe jaar? Wandel-tochten, langlaufen en genieten van de mooiste zichten op de meren en de rijnvlakte. De kerst- en nieuwjaarssfeer proeven we in de steden zoals La Bresse of Colmar.

Verkoopprijs: 130 EUR, budget : 170 EUR

29 december 2013 - 1 januari 2014

Minitrip: Oudjaar dolce far niente (België)

Wil je de oudejaarsdrukte ontvluchten? Hier is je alternatief! In de Ardennen vier je op een relaxte manier samen met een groepje gelijkgestemden de overgang van oud naar nieuw: Samen koken, genieten van de natuur en elkaars gezelschap.

Verkoopprijs: 140 EUR, budget : 80 EUR

www.karavaan.be

www.karavaan.be

18

reisverhaal

Reisverhaal in beeld:

canadajoker go-26

Canada staat vooral bekend voor zijn prachtige na-tuur, uitgestrekte bossen, bruine / zwarte beren en gemeend vriendelijke inwoners.

Naast al deze aspecten ervaarden de deelnemers van de Go-26 reis naar Canada ook nog hoe fijn reizen in kleine groep is, hoe lekker het bier is, hoe geliefd België is bij de lokale bevolking en hoe je gren-zen kan verleggen door gewoon te kamperen en je eigen kostje te bereiden op een open vuur.

Foto’s en tekst: Danny Peeters

Rijden op Canadese wegen is pure ontspan-ning, want verkeersagressie en stress zijn hier volledig onbekend! Op alle nummerplaten vind je “Je me souviens” terug. Hiermee re-fereren de Quebecois naar hun Franse roots waar ze zo trots op zijn.

De uitgestrektheid van de natuur ervaar je het best als je met je kano zachtjes voortglijdt over eindeloze rivieren en meren. Ik kan je daaren-boven vertellen dat je de natuur helemaal in je opneemt als de kano kapseist…

Juli in Canada betekent hoogzomer. In de meeste streken stijgt de thermometer dan tot 30 graden. Ideaal weer voor een wandeling. En zeggen dat het in de winter weken vriest tot -20° in Montreal….

19

Uiteraard wordt uitgebreid nagekaart over de avonturen van de dag met een bescheiden Canadees biertje….

We picknicken telkens op de prachtigste plekjes. Naast drinken is eten trouwens een perfecte activiteit om van acht individuen een groep te maken.

We slagen er in om met de eenvoudige middelen die we tot onze beschik-king hebben gevarieerde maaltijden te bereiden. Daarbij maken we vooral gebruik van lokale ingre-diënten. De eerlijkheid gebiedt me om te zeggen dat we deze zalmmoten in de supermarkt kochten en niet zelf bovenhaalden….

oproep:Wil jij ook graag jouw fantastische reis

voorstellen aan de hand van adembenemende

foto’s? Stuur een mailtje naar

sarah.trappeniers@karavaan.be en wie weet

sta jij in een volgende editie van De Karavaan.

We genieten van de relatief jonge cultuur die de provincie Quebec te bieden heeft. Montreal, de tweede grootste stad ter wereld waar de voertaal Frans is, doet erg Noord-Amerikaans aan met zijn wolkenkrabbers. Toch krijgen wij eerder een Europees gevoel van de stad. Zalig vertoeven.

De missie van onze "vuurmeester"? Zo snel mogelijk een kampvuur maken op de kampplaats. Hierbij wordt soms duchtig gevloekt omdat het allemaal niet onmiddellijk wil lukken… en uiteindelijk komt dat vuurtje dik in orde.

Water is de rode draad van deze reis. Tijdens een uitdagende rafting op de “Rivière Rouge” – inderdaad, we zitten in Franstalig Canada – valt iedereen, op een na, letterlijk uit de boot...

20

Ancien vs groentje, vader vs zoon. Claudio en Steven Di Cairano delen niet alleen dezelfde achternaam, maar ook dezelfde passie: reizen begeleiden. Claudio is een ervaren rot, Steven begeleidt dit jaar zijn eerste reis. Hoe kijken zij naar de opleiding reisbegeleider? En vooral waarom begeleiden ze zo graag groepsreizen?

Wat dreef jou om Karavaan-begeleider te worden?C: Eerst en vooral: ik reis graag. Dankzij het begeleiden van groepsreizen ontdek je nieuwe bestemmingen en ga je naar plaatsen waar je anders minder snel naartoe zal gaan. Ik sta in het onderwijs en ben een groeps-mens, dus ik voel me als een vis in het water op reis.S: Reizen zit in mijn bloed. Zo vader zo zoon zeker? Ik kende de reisverhalen van papa en wist dat reisbegeleider worden wel iets voor mij kon zijn. Hij heeft me echter nooit in deze richting

geduwd. Toch was ik niet 100% overtuigd of het wel iets voor mij was. Daarom ben ik langs gegaan op een van de infomomenten.

Hoe leerde je ons kennen?C: Via een studiegenoot tijdens mijn studententijd in Leuven. Toen was Joker nog Jest en heette Ka-ravaan nog PikNik. Toch duurde het nog tot in 1991 voordat ik me kandidaat stelde voor het Selec-tieweekend. De opleiding was toen minder gestructureerd. Het was meer een continue opleiding, je kon vrij komen en gaan tijdens de weekends en volgde waar je zin in had.S: Ik kende Joker dankzij de bro-chures die bij ons thuis rondslin-gerden. Pas toen ik informatie opzocht over de opleiding leerde ik Karavaan kennen. Het is pas dan dat het mij duidelijk werd dat je voor de opleiding terecht kwam bij een andere organisatie.

Welke kwaliteiten heeft de ideale reisbegeleider?C: Tijd willen investeren in je reis-voorbereiding en enthousiast zijn over je reis. Voor de reisverde-ling geven we onze top 5 door.

Je moet dus kiezen uit meer dan 300 reizen! Niet gemakkelijk, maar het is heel belangrijk dat je wel degelijk een reis kiest die je wilt begeleiden. Als je zelf geen zin hebt in de reis, straal je dat natuurlijk uit op de deelnemers. S: Goed kunnen omgaan met een groep is voor mij de groot-ste troef van een reisbegeleider. Groepsdynamica is ontzettend belangrijk op reis, dus je kan hier maar beter wat voeling mee heb-ben. Je leert hierover heel veel bij tijdens de opleiding, maar als je geen groepsmens bent, is reisbe-geleider worden geen goed idee.

Wat is je favo bestemming?C: Peru is mijn favoriete bestem-ming: een mooie mix van cultuur en natuur. Er is veel afwisseling.Zo kan je trekken in de bergen en een paar dagen later rondzwer-ven in de woestijn. Je ontmoet echt mensen in Peru. Een con-versatie aanknopen gaat er dan ook erg vlot, omdat de mensen toegankelijk zijn.S: Azië staat momenteel op num-mer 1. Ik heb dit jaar India be-zocht en dat is me ontzettend goed bevallen. Vroeger ging mijn

jambersstyle

Foto

’s: C

laud

io e

n S

teve

n D

i Cai

rano

Karavaan-begeleiders aan het woord

21

Foto

’s: C

laud

io e

n S

teve

n D

i Cai

rano

voorkeur nochtans meer uit naar Latijns-Amerika, maar aangezien ik geen Spaans spreek is het mo-menteel niet mogelijk om een reis naar daar te begeleiden. Dit jaar begeleid ik mijn eerste Joker-reis met als bestemming Thailand!

Wat neem je altijd mee in?C: Het is al enkele jaren gele-den, maar ik nam altijd een knuf-felbeertje mee. Tijdens de reis maakte ik dan foto’s van mij sa-men met dat wasbeertje op een memorabele plek, zoals bijvoor-beeld de Kilimanjaro. De kinderen vonden het altijd geweldig om de wasbeer te zoeken als we naar de dia’s keken.S: Ja, dat herinner ik mij nog! Ik neem mijn fototoestel mee, zon-der zou ik echt niet kunnen!

Welke reizen staan er nog op je verlanglijstje?C: Azië trekt me meer en meer aan. Ik ben dan ook erg blij met de China-reis die ik dit jaar bege-leid. Maar vast staat dat ik zeker nog eens terugga naar Peru. De laatste jaren begeleid ik vooral Kaap-46 reizen van Joker. Rei-zen met leeftijdsgenoten spreekt

me meer aan, het zijn vaak ook ervaren reizigers en dat geeft een goeie klik. S: Thailand en Cambodja staan hoog op mijn lijstje en ik wil ze-ker nog eens terug naar India om een andere streek te ontdekken. Daarnaast ook Nieuw-Zeeland, voor de natuur, en Australië. Ook Brazilië spreekt me enorm aan, al weet ik niet waarom (lacht).

Wat is volgens jou de troef van onze opleiding?C: Je leert heel veel bij over verschillende domeinen, zoals groepsdynamica en reistechni-sche aspecten. De allerbelang-rijkste troef voor mij is dat de opleiding gegeven wordt door Karavaan-begeleiders zelf. Daar-door is het een heel sterke oplei-ding en volgens mij uniek in Vlaan-deren. Op de weekends hoor je van andere reisbegeleiders hoe zij omgaan met bepaalde situaties op reis. Je leert heel veel door te luisteren naar elkaar.S: Het is echt een heel degelijke en uitgebreide opleiding. De reis-begeleiders weten de theorie vlot te vertalen, want tenslotte doen zij dit ook in de praktijk.

Grootste verschil tussen nu reizen en 20 jaar geleden.C: De reisvoorbereiding gebeurt op een heel ander manier. Twintig jaar geleden had je van je bestem-ming enkel een paar reisgidsjes en moest je vertrouwen op de verslagen van de vorige reisbege-leider. Dankzij het internet krijg je reviews van over de hele wereld en kan je je bestemming visueel bezoeken zonder er geweest te zijn! Wat een verschil met vroeger. Ook naar het thuisfront toe, ben je altijd bereikbaar. Gedaan met 2 minuten bellen voor 800 frank! Ik neem dan ook steevast mijn gsm mee op reis. Dit jaar neem ik voor het eerst mijn notebook mee… Benieuwd of dit voor herhaling vatbaar zal zijn.

Doe je dit jaar nog een reisje? S: Op school organiseer ik de Italië en Barcelona reizen, samen met nog enkele collega’s. Ik kan vrij kiezen of ik mee ga of niet, maar heb nog niets beslist. Nu focussen op mijn eerste Joker-reis, maar ik ben zeker dat deze goed zal aflopen. Ik kijk er al al-vast enorm naar uit!

22

joker

Onze 2 favoriete wijken

Haight AshburyHaight Street, tussen Maso-nic Ave en Golden Gate Park. Dit is de hippiebuurt van de ja-ren ’60. Alternatieve boetiekjes, platenwinkels en volk van allerlei pluimage. ’s Avonds misschien wat onguur, druk overdag in het weekend.

Bars en resto: de mini brewery Magnolia, The Alembic, Escape from New York Pizza, Siam Lotus Thai.

North Beach/Telegraph HillEen wijk met veel cafés waar Broadway en Columbus kruisen. Stap zeker ook eens binnen in de City Lights Bookstore (en ver-geet het steegje ernaast niet, de Jack Kerouac Alley).

Bars en resto: Vesuvio (tegenover de bookstore), The Saloon, Don Pisto’s.

Nightlife

• De buurt rond Castro en Market is de gay neigh-bourhood en meteen ook de ideale uitgaansbuurt

• Divisadero Street: tussen Golden Gate Ave en Fell zijn er heel wat bars met live mu-ziek

• De uitgangsbuurt van Mis-sion concentreert zich vooral rond 16th tussen Mission en Guerrero. Een versterkend ontbijt nodig? Ga dan naar de Joodse Wise Sons Deli op 24th Street.

Parklife• Dolores Park in Mission.

Hier vind je de alternatieve jeugd in het weekend. Leg je neer in het gras en doe aan 'mensen kijken'. Geniet van het betere weer (minder mist dan aan het Golden Gate Park)

• Golden Gate Park: ideaal om ’s morgens wat te gaan lopen

• Tank Hill is een klein parkje met een geweldig zicht op de stad. Het is er minder druk dan Twin Peaks, dat in de buurt ligt. De locals brengen een fles wijn en glazen mee, jij ook? Pas wel op voor de wind, want die kan er soms sterk waaien.

• Buena Vista Park: ligt in een buurt met mooie houten huizen en steile straten. Leuk parkje met schitterende views

op de stad. Wandel- en fietstochten

• Fiets over de Golden Gate Bridge naar Sausalito. Van-daar neem je de ferry terug naar San Francisco. De tocht

door Marij Lambert - foto’s: ©Joker

if you're going to san fransiscoLees dan eerst de tips van Joker-medewerkers Melissa, Filip, Frank en Dirk en van local Jef. Want life at SFO begint eigenlijk pas voorbij Union Square, Alcatraz, de Cable Cars en Fisherman’s Wharf. Waar dan? Hierzo:

23

over de brug is vanzelfspre-kend spectaculair en op de ferry is Alcatraz de blikvanger van dienst.

• Koop een broodje in Lit-tle Italy, bv. bij Molinary op Colombus Ave. Wandel via Washington Square naar Te-legraph Hill, een buurt met prachtige huizen die met elkaar verbonden zijn door houten wandelpaden tegen de heuvelflank. Je eindigt bij de Coit Tower, een oude art deco vuurtoren op de heuvel. Binnen vind je muurschilde-rijen van schilders die hun in-spiratie haalden bij Diego Ri-vera. Het zicht op de baai en de beroemde brug is er fan-tastisch en ook Fisherman’s Wharf zie je liggen.

Musea

• MH De Young Museum in het Golden Gate Park. Mooie architectuur volledig bekleed met geperforeerde geoxideerde koperen platen. Vooral belangrijk voor tijde-lijke tentoonstellingen.

• SFMOMA: hip museum of modern art, ontworpen door Mario Botta

Shoppen

• In San Fran werd de jeans geboren. Het is de home-town van Levi’s, met een grote store op Union Square.

• In het Human Rights Cam-paign Action Center & Sto-re (een hele mond vol), vind je hippe T-shirts ter bevordering van de mensenrechten. De winkel ligt in het gay district Castro, dus de GLBT rights zijn sterk vertegenwoordigd in de prints.

• Alles wat in je bagage kan en mag en van de Haight area komt.

San Fran in woord en beeld

• “Escape from Alcatraz”, met Clint Eastwood. Wat ons

eraan doet denken: het ligt op de grond en het schiet? Grind Eastwood!

• “Milk”, met Sean Penn. Een waargebeurd verhaal over de gay rights activist Harvey Milk en ontroerend mooi verfilmd.

• Het boek “Tales of the City” (en sequels) van Armistead Maupin over het San Fran van begin jaren ’80.

• San Francisco in een roes be-leef je in “On the Road” van Jack Kerouac, want als de jongelui niet onderweg waren of in Denver of New York za-ten, waren ze wel in San Fran op zoek naar zichzelf.

De kleppers

Bij een eerste keer in San Fran, moét je wel naar de kleppers. Onze praktische tips:• Alcatraz: tickets naar dit

eiland waar Al Capone ge-vangen zat, koop je best op voorhand. De boot vanuit Fisherman’s Wharf vertrekt om het half uur, maar is snel uitverkocht. Verder: wij von-den de audioguide in het Engels een aanrader omdat die originele getuigenissen bevat, maar de audiogids be-staat ook in het Nederlands.

• Fisherman’s Wharf: love it or hate it. De lijn tussen ge-zellige drukte en platte com-merce is soms nogal moeilijk te trekken. Maar zonnende zeeleeuwen en zeehonden zijn natuurlijk áltijd leuk!

• Golden Gate Bridge: bij het park Fort Mason vertrekt er een lokale lijnbus naar het Visitor Center pal naast de brug.

Transport en logies

• Vlieg naar San Francisco met United. De stad is één van hun “hubs” en zo’n thuisbasis zorgt voor een groter aantal vluchten en voordelige tarie-ven. Bekijk ook de promoties van Delta Airlines, British Air-ways en KLM op www.joker.be/vluchten.

• Reis ter plaatse vooral met BART, een netwerk van tram, bus en metro in San Fran, maar ook in de hele Bay area. Rechtstreekse verbin-ding van de luchthaven naar Union Square, ca. 30 min.

• Logies: blijf je langer dan een paar dagen in de stad, huur dan een appartementje! In de Haight of Golden Gate area zijn er veel mogelijkheden en mooie houten huizen.

Fun&Cheap

All things fun & cheap op sf.funcheap.com, Johnny’s Guide to San Francisco Cheapskates!

Nog meer reistips voor tientallen bestemmingen binnen en buiten Europa vind je op de Joker Reis-blog: www.joker.be/reisblog. Elke maand verzamelen we de insider tips van de Joker-werk-nemers en presenteren we ze aan iedereen die ze wil lezen op het wereldwijde web.

24

Vroegboekers krijgen ook korting op hotels, huurwagens,

reizen in internationale groep en individuele Joker-reizen

VROEGBOEKACTIEBoek van 16 augustus tot en met 16 september 2013

de goedkoopste vliegtuigtickets

Vlieg goedkoop naar meer dan 400 bestemmingen tot voorjaar 2014

Boek online via www.joker.be/vluchten of in een Joker-reiskantoor