de boerin september 2011

nummer 1september 2011nummer 1september 2011

Met burgers op stap in een megastal

Column Anni Friesinger

los nummer: 5,-

Enquête:

Wie is de boerin?

DeBoerin01_Cover.indd 4 05-04-2012 12:07:55

LicopectDiarree bestrijden zonder groeiverlies!

Licopect is verkrijgbaar bij de agrarische winkel of bestel op www.boerenwinkel.nl

De voordelen van Licopect zijn: * Licopect groeiverlies nihil. * Licopect is inzetbaar bij alle soorten diarree. * Licopect kent een korte behandelingsduur. * Licopect kan ook door de melk verstrekt worden. * Licopect bevat Vit. K.

Bevat Vit. K

MEER TIJD, MINDER ZORGEN

OVALERT®OVALERTAAAAN HET WERKAls veehouder bent u altijd op zoek naar manieren om uw bedrijfsresultaat te verbeteren, zonder dat het u extra arbeid kost. Ovalert van CRV, het complete vruchtbaarheidsmanagementsysteem inclusief stappenteller ondersteunt u daarbij. Ovalert neemt u werk uit handen. Voor u betekent dat meer tijd voor andere activiteiten en minder zorgen om uw bedrijfsresultaat. Wilt u meer weten?

Bezoek de website of bel met de CRV Klantenservcie voor een afspraak.

Belgie: (078) 15 44 44 - www.ovalert.be | Nederland: (088) 00 24 440 - www.ovalert.nl

CRVARN0070DR1 CRV aan het werk Boerin Magazine NL+BE 210x297mm BBQ.indd 1 15-09-2011 13:38:53

4

EN VERDER...COLUMN ANNI FRIESINGER 28 STRIP 29 PERSOONLIJK VERHAAL 49

Boerin aan het werkENQUÊTE: WIE IS DE BOERIN? 6TIMEMANAGEMENT: DURF HET ANDERS TE DOEN 12 DIERGEZONDHEID: ZOÖNOSEN EN ZWANGERSCHAP 24PASSIE VOOR KOEIEN: INA BOOGAARD 30ECONOMIE: SPORT AAN BOEKHOUDEN 36KALVEROPFOK IN BEELD: 250 KALVEREN PER JAAR 40

Buiten de deurMEGASTAL: MET BURGERS OP BEZOEK 14 COÖPERATIE: 4 VROUWEN IN BESTUREN 20CRV-VROUWENDAG: WORKSHOP BESTUURSKUNDE 34 STUDIECLUB: LICHTE KOST, MAAR GEEN FLAUWEKUL 42WEEKBOEK: TINEKE DEKKER, MANAGER CRV XSEED 46

Inspirerende boerinnenONDERNEMER: AKKE VAN DER ZIJPP 11 BURGERBOERIN: WENDY DE KONING 23 ZORGBOERIN: MONIQUE PELGROM 33 VLEESVEEHOUDSTER: KAREN LIEVENS 39SPARRINGPARTNER: MARIEKE VAN WEPEREN 45VERZORGSTER KALVEREN: CHRISTIANE DE WEIRDT 50

DamesdingenMAKE-OVER: INGRID NIJSINK 18KIJKJE IN DE KEUKEN: ELKE DAG EEN EI 26GEKNIPT: VAN ALLES VOOR DE BOERIN 10, 48

Apetrots stel ik haar aan u voor: De Boerin. Hét vrou-wenvakblad voor de agrarisch onderneemster. Een vakblad dat de andere kant van het rundveebedrĳ f belicht. Waar werk en privé nauw met elkaar verbon-den zĳ n, waar relaties een grote rol spelen en waar de boerin een tot nu toe onderbelichte taak vervult.De Boerin zorgt voor verdieping, bĳ voorbeeld in de verhalen over boekhouden, kalveropfok en dierge-zondheid. Tegelĳ kertĳ d willen we met dit blad ook vrouwen inspireren om hun stem te laten horen . Voor CRV als coöperatie is het van vitaal belang dat ook boerinnen zich bekommeren om de rundveeverbete-ring. Vrouwen kĳ ken anders tegen zaken aan. Nieuwe standpunten zĳ n goed voor het debat en leveren inno-vatieve ideeën en oplossingen op. ‘Teams van mannen en vrouwen presteren beter’, betoogt directievoorzit-

ter Roald van Noort op pagina 34. Het maken van De Boerin was

één groot feest. Met dank aan al die enthousiaste boerinnen die aan dit nummer meewerkten. Prachtige vrouwen zĳ n het, met herkenbare verhalen.

José Buijs,hoofd verenigingszaken CRV en initiatiefnemer van De Boerin

Beste boerinnen,

10

in dit nummer

DeBoerin01_Inhoud.indd 4 05-04-2012 12:08:38

5

30

18

ColofonDe Boerin is een uitgave van CRV BV.

RedactieHoofdredacteur: Jaap van der KnaapRedactie: Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van DrieEindredactie: Mirjam Braam, Lieke van den Broek, Ingrid SevensterFotografi e: Harrie van Leeuwen, Nele VerhelstBeeldbewerking: Rogier van der WeidenVormgeving: René Horsman, Esther Onida

Aan dit nummer werkten mee: Alice Booĳ , José Buĳ s, Lucy Keĳ ser, Rutger Sibma, Ivonne Stienezen

Met dank aan: Tiny Winter (pag. 6-8), Marjan Heylen (pag. 12-13)

Advertenties: Willem Gemmink, Bart Krullaars, Froukje Visser

Uitgever: Rochus Kingmans

11

14

AdresNederland: postbus 454, 6800 AL Arnhemtel.: 026 38 98 800Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzeletel.: 09 363 92 11 e-mail: [email protected]

De Boerin gemist?Maak € 5,- per exemplaar over op 38.39.05.230 van CRV BV o.v.v. De Boerin. Vermeld het volledige adres waar De Boerin naartoe moet worden gestuurd en CRV verzorgt de verzending.

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelĳ kheid aanvaarden voor mogelĳ ke onjuistheden of onvolledigheden.

Druk: Senefelder Misset Doetinchem

Op de cover: zorgboerin Monique Pelgrom (zie ook pag. 33)

DeBoerin01_Inhoud.indd 5 05-04-2012 12:08:46

Maak kennis met de boerin

66

Hoeveel tijd besteedt een boerin eigenlijk aan het

bedrijf en wat doet ze vooral? Een enquête onder

bijna achthonderd boerinnen in Nederland en

Vlaanderen levert boeiende stof op. Nieuwsgierig

geworden? Ontdek wie de boerin is.

TEKST INGE VAN DRIE

hoofdartikelhoofdartikelartikelartikelartikel

DeBoerin01-hoofd-Enquete.indd 6 05-04-2012 13:00:45

Maak kennis met de boerin

ENQUÊTEVRAAGHOEVEEL UUR PER WEEK BESTEEDT U AAN UW BEDRIJF?

77

Dé boerin bestaat niet. Dat is bĳ het bestuderen van de resul-taten van de enquête in ieder geval al snel duidelĳ k. De een werkt veel op het bedrĳ f, de ander laat het bedrĳ f helemaal over aan haar partner. Er zĳ n boerinnen met en boerinnen zonder agrarische opleiding. Sommige boerinnen missen er-kenning of lukt het met moeite een goede balans te vinden tussen werk en privé; anderen geven juist aan het heerlĳ k te vinden om boerin te zĳ n.

19 op 20 boerinnen heeft taak op bedrijf Wie wat dieper in de cĳ fers duikt, ontdekt dat er nauwe-lĳ ks bedrĳ ven zĳ n die met personeel werken. Ongeveer 11 procent van de Nederlandse bedrĳ ven en 2,5 procent van de Vlaamse bedrĳ ven doet dat. Boerinnen vervullen daarente-gen op vrĳ wel alle bedrĳ ven een rol. Minder dan vĳ f procent geeft aan nul uur aan het bedrĳ f te spenderen. Dat wil zeg-gen: van de twintig boerinnen hebben er zeker negentien één of meerdere taken op het bedrĳ f. Vlaamse boerinnen lĳ ken daarbĳ meer uren door te brengen op de boerderĳ dan hun Nederlandse collega’s. Van de vrou-welĳ ke agrarische ondernemers in Vlaanderen gaf iets meer dan de helft aan ruim veertig uur aan het bedrĳ f te besteden.

Ze voert de kalveren, poetst het tanklokaal en staat een vertegenwoordiger te woord. Tussendoor stopt ze de vuile overalls in de wasmachine, haalt ze de kinde-

ren van school en werkt ze de administratie bĳ . Kortom, een moderne boerin is van alle markten thuis. Maar is dat ook zo? Komt die stereotiepe beschrĳ ving van een boerin over-een met de werkelĳ kheid? Of is het misschien tĳ d voor een nieuw jasje voor de boerin?

Om dat in beeld te krĳ gen, hield CRV een enquête onder agrarisch ondernemers. Ruim drieduizend bedrĳ ven in Ne-derland en Vlaanderen ontvingen een vragenlĳ st. Ongeveer een derde daarvan vulde de enquête in. Tachtig procent van de teruggestuurde enquêtes was ingevuld door een vrouw. In totaal reageerden ruim zevenhonderd Nederlandse vrouwen en ruim tachtig Vlaamse vrouwen.

‘Ik vind het heerlijk om boerin te zijn’

Uit de enquête:

ENQUÊTEVRAAGKUNT U VAN ONDERSTAANDE ACTIVITEITEN DE MATE VAN UW BETROKKENHEID AANGEVEN?

met de boerin


Ter vergelĳ king: in Nederland gaf zo’n vĳ ftien procent aan ruim veertig uur aan het bedrĳ f te besteden. Een ongeveer even hoog percentage van de Nederlandse vrouwen besteedt tussen de dertig à veertig uur per week aan het bedrĳ f. Een kanttekening is wel op zĳ n plaats. Of de Vlaamse re-sultaten helemaal stroken met de praktĳ k, is de vraag. Het aantal Vlaamse vrouwen dat reageerde, is met ruim tachtig aan de lage kant.

Helft werkt buitenshuisBoerinnen die niet verder komen dan het eigen erf? Als dat beeld al zou bestaan, dan maakt dit onderzoek er in ieder geval korte metten mee. Bĳ na de helft van de onder-vraagde vrouwen in Nederland heeft een baan of werk-zaamheden buitenshuis. In Vlaanderen is ongeveer een kwart buiten de deur actief. Twee op de drie Nederlandse boerinnen die buitenshuis werkt, is daar tussen de tien en dertig uur per week aan kwĳ t. De Vlaamse boerinnen met een baan maken vergeleken met hun Nederlandse collega’s meer uren: de helft werkt meer dan dertig uur. Sommige boerinnen zĳ n ook bestuurlĳ k actief. Twintig Nederlandse vrouwen (zes procent) gaven aan een functie te hebben in een bestuur of commissie van een agrarische organisatie. Eén op de zes vrouwen is bestuurslid van een school of vereniging. Niet alle boerinnen – het gros heeft een mbo- of hbo-opleiding achter de rug – hebben evenveel verstand van het vak. Een aantal geeft in de enquête spontaan aan een

achterstand in kennis te ervaren. Ongeveer een kwart van de boerinnen heeft wel een agrarische opleiding afgerond. Het hebben van een agrarische opleiding scheelt in de be-trokkenheid bĳ het bedrĳ f. Agrarisch opgeleide vrouwen zĳ n meer betrokken bĳ de werkzaamheden op het bedrĳ f dan niet-agrarisch opgeleide vrouwen.

Wat doen boerinnen het vaakst?Bĳ na alle boerinnen hebben één of meerdere taken op het bedrĳ f. Maar wat doen ze het vaakst? Het merendeel

van de Nederlandse boerinnen opent in ieder geval de post en houdt de e-mail bĳ . Ook het contact met de accountant staat hoog op het lĳ stje van de boerin, net als het zich bezighouden met de planning en ontwik-keling van het bedrĳ f. In de top vĳ f van activiteiten waar boerinnen zich betrokken bĳ voelen, staat bo-vendien de kalveropfok. Er zĳ n ook taken die boerinnen liever aan manlief overlaten. Dat geldt bĳ voorbeeld voor het grasland-management en het insemineren, maar ook voor het

onderhoud en de reparatie van machines en het sa-menstellen van het rantsoen. In Vlaanderen ziet het lĳ stje van taken die de boerin-nen het minst vaak vervullen er hetzelfde uit. Toch lĳ ken Vlaamse boerinnen zich met andere activitei-ten bezig te houden dan Nederlandse boerinnen. Wel-iswaar checken ze ook regelmatig de mail en openen ze de post, maar vaker dan hun Nederlandse collega’s zĳ n ze betrokken bĳ het melken, de dieradministratie en de dierverzorging en gezondheid.

Balans werk-privéVoelen boerinnen zich fi nancieel gewaardeerd? Krĳ -gen ze genoeg erkenning? Is de balans tussen werk en privé goed? Gevraagd naar het grootste probleem dat boerinnen ondervinden, noemt ruim veertig procent de balans tussen werk en privé. Vlaamse boerinnen kĳ ken er net zo tegenaan. Vaker dan de Nederlandse boerinnen wĳ zen ze er ook op dat ze te weinig erken-ning krĳ gen. Ongeveer één op de drie geeft dat aan. Maar problemen als boerin? Niet alle boerinnen erva-ren ze in ieder geval, zo blĳ kt uit de reactie van een boerin die de enquête invulde: ‘Ik begrĳ p nooit zoveel over die “problemen”, het is maar net hoe je er zelf in staat. Ga uit van je eigen kracht. Laat je niks wĳ s-maken en je zeker geen problemen aanpraten.’

CONCLUSIES

88

‘De vrouw bepaalt haar eigen rol. Daar heb ik

twintig jaar aan gewerkt’

• Bijna alle boerinnen spelen een rol op het bedrijf. Van de 20 boerinnen hebben er 19 één of meer taken op het bedrijf.

• Vlaamse boerinnen besteden meer tijd aan de boerderij dan Nederlandse boerinnen.

• Circa één op de zeven boerinnen in Nederland maakt we-kelijks meer dan veertig uur op het bedrijf.

• Bijna de helft van de Nederlandse boerinnen werkt buitens-huis; in Vlaanderen is dat een kwart.

• Agrarisch opgeleide vrouwen zijn meer betrokken bij het bedrijf dan niet-agrarisch opgeleide vrouwen.

• Boerinnen houden zich relatief veel bezig met de planning en de ontwikkeling van het bedrijf.

• Vlaamse boerinnen staan vaker dan hun Nederlandse col-lega’s in de melkput.

• Als boerinnen al problemen ervaren, dan vooral op het ge-bied van de balans tussen werk en privé.

‘Boerinnen zijn te bescheiden over hun rol in het bedrijf. Een goed

wief is het halve bedrief ’

Uit de enquête:

Uit de enquête:

hoofdartikelartikel


Benfital® PlusDe PLUS bij kalverdiarree, zodat het kalf snel herstelt

ABCD

Gezonde kalveren

geven plezier!

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Boehringer Ingelheim bv, Postbus 8037, 1802 KA, [email protected] Telefoon: 072 566 2411, Fax: 072 564 3213

Nu in emmer én zakjes

in handige box

18069 BI Benfital A4 adv-V2.indd 1 20-09-11 16:07

10

Knal roze

Aan het werk, maar wel in stijl. Mooi getailleerde damesoverall met leuke accenten als een roze geruite kraag en geruite steekzakken. Verkrijgbaar in de maten 36 t/m 46. Prijs € 69. www.riannesfarmersfashion.nl

Hoge hakkenSuperhippe schoenklompen van het Zweedse merk Hasbeens. De klompen zijn handgemaakt en hebben een hak van 9 centimeter. Prijs € 169. www.depanto� elwinkel.nl

LEKKER STOER

Superstoer en vrolijk is de kindercollectie van Koe & Boe. De collectie heeft trui-en, T-shirts en accessoires met een grappige boerde-rijprint. Voor stoere boeren-baby’s is er de babycollectie met rompertjes en slabbers. Prijs T-shirt € 17,50. www.koe-en-boe.nl

WaterproofStippen, veters, bloemetjes, ruitjes of retro. Chimaeru heeft voor elke stijl een hippe rubberen regenlaars en warme gevoerde laarzen. Voor kinderen is er een vrolijke kindercollectie. Prijs kinderlaars vanaf ± 14,95, dameslaars vanaf ± € 19,95. www.chimaeru.nl

SchuimDe verzorgingslijn Melk & Honing van Leev, met shampoo, bad- en douchecrème, bodylotion en handzeep, bevat bestanddelen van melk en honing. Zij zorgen volgens Leev voor een gezonde en stralende huid en haren. Leev schenkt de opbrengst van haar natuurproducten aan projecten in de landbouw, natuur en zorg, zoals zorgboerderijen. Prijs vanaf € 4,99. www.leev.nu

Jacob 82Van deze handgemaakte rund-leren tas is er geen tweede. Alittlecowsdream maakt unieke, eigentijdse tassen van rundleer, al dan niet in combinatie met koeienvacht. Leuk detail: elke tas heeft een origineel oormerk met daarop de naam van de tas en een uniek volgnummer. Prijs van Jacob 82 € 369. www.alittlecowsdream.nl

gekniptvoordeboerin

DeBoerin01_Grabbelpagina-1.indd 10 05-04-2012 13:10:07

11

AKKE VAN

DER ZIJPPONDERNEMER

leeftijd: 49kinderen: Jikke (30), Anna (27) en Oane (19)bedrijf: 280 koeienwoonplaats: Bantontspanning: muziekkorps, tennis, bestuurslid Dorpsbelang Bant

TROPENJAREN ‘De afgelopen tien jaren zĳ n tropenja-ren geweest. In 2004 zĳ n we verhuisd; we moesten vanwege woningbouw weg uit Heerenveen. Met z’n tweeën maak-ten we plannen voor een heel nieuw be-drĳ f in Bant. We wilden fors uitbreiden. Uiteindelĳ k hebben we er anderhalf jaar samen gewoond. Toen kreeg mĳ n man Tjitse acute leukemie. Hĳ overleed binnen vier weken.’

STOPPEN GEEN OPTIE‘Stoppen is nooit aan de orde geweest. We hadden samen zoveel energie in het bedrĳ f gestoken. Dat wilde ik niet zo-maar opgeven. We waren nog volop aan het groeien en ik wilde de stal graag vol zien. Ik wilde weten of het zou draaien zoals we samen hadden bedacht. Boven-dien, onze jongste was op dat moment veertien jaar. Ik wilde hem ook een kans geven om het bedrĳ f over te nemen.’

ALLEEN BESLISSEN‘Ik neem nu alleen alle beslissingen en als de melkrobot ’s nachts een storing heeft, moet ik er zelf uit. Toch heb ik het niet als een last ervaren om door te gaan. Ik vond het juist fĳ n dat het bedrĳ f er was; ik ben boerin in hart en nieren. Het zorgde ervoor dat ik midden in het leven stond, dat ik door moest.’

BLIJ MET BEDRIJF‘“Jĳ redt het wel”, zei Tjitse tegen me toen hĳ ziek werd. Ik heb het bedrĳ f in-middels al meer dan vĳ f jaar draaiende gehouden en de stal is vol. Het is mooi om te zien dat alles goed in elkaar past, ik heb er lol in. Het gevoel dat ik het gered heb, begint nu echt te komen.’

inspirerendeboerin

DeBoerin01-Ondernemer.indd 11 05-04-2012 13:03:38

12

Durf het anders te doen

Het werk is nooit klaar en tijd is er altijd te kort. Het zal veel boerinnen

bekend in de oren klinken. Met een 24 uursbedrijf én een gezin is er altijd wat

te doen. Maar hoe houd je het leuk en hoe zorg je dat je ook nog tijd voor

jezelf overhoudt? Timemanagementcoach Desiré van Tee� elen geeft tips.

timemanagement

Tĳ d maken voor timemanagement. Dat zou eigenlĳ k iedere boerin moeten doen, vindt loopbaancoach en gedragstrainer Desiré

van Teeffelen van Touch Coaching. ‘Dan zet je voor jezelf op een rĳ tje wat prioriteit heeft. Met zo’n 24 uursbedrĳ f als de melkveehouderĳ is er altĳ d wat te doen. Maar je kunt jezelf niet oneindig weg-cĳ feren voor alles wat er om je heen gebeurt.’

Moeite met ‘nee’ zeggenVan Teeffelen is trainer in timemanagement en ging tĳ dens de CRV-vrouwendagen in 2010 ook aan het werk met boerinnen. ‘Boerinnen zĳ n na-tuurlĳ k in de eerste plaats werkende vrouwen, maar dan wel met het verschil dat ze ook nog op het bedrĳ f wonen, naast partner van de boer soms ook collega zĳ n en moeder van een gezin. Wan-neer je je zorgzame kwaliteiten benut en je altĳ d voor iedereen wilt klaarstaan, kun je doorschie-ten’, waarschuwt ze. ‘Daarbĳ hebben vrouwen meer moeite met “nee” zeggen.’

TEKST ALICE BOOIJ

• Plan de dag van morgen, liefst aan het eind van deze dag.

• Plan per dag iets wat je wilt afmaken en maak dat dan af.

• DERK: Doe Eerst Rot Klussen. Het is heerlijk als die af zijn en het scheelt veel onnodige ‘denken pieker-energie’.

• Plan belangrijke, niet-urgente taken op de rustige tijdstippen.

• Start (telefoon)gesprekken met het doel: meld direct waarvoor u de ander benadert.

• Handel ‘papier’ in één keer af; voorkom dat u hetzelfde document meer-dere malen weglegt omdat u ertegen opziet om er iets mee te doen.

• Doe gelijksoortige taken achter elkaar.

• Denk in de ochtend, praat in de middag.

• Gebruik uw hoofd om te denken, niet om te onthouden.

• Plan pessimistisch: plan de tijd royaal in (meestal valt het tegen).

• Wees niet te perfectionistisch; goed genoeg is goed genoeg.

• Wees respectvol assertief tegen mensen die uw planning onnodig doorkruisen.

12 TIPS VOOR EEN BETER TIMEMANAGEMENT

DeBoerin01-TimeManagement.indd 12 05-04-2012 13:13:56

13

Voor een beter management van de tĳ d is een hele reeks praktische adviezen (zie kader met tips) te geven, vertelt Van Teeffelen. ‘Maar het begint bĳ wat je zelf graag wilt. Maak voor jezelf een lĳ stje met taken die je de hele dag doet’, adviseert ze. ‘Geef daarbĳ aan of je ze graag doet, of jĳ ze per se moet doen of dat je ze bĳ voorbeeld ook kunt uitbeste-den. Zet daarbĳ ook de taken of activi-teiten waar je niet aan toekomt en die je wel graag zou doen.’Voor de coach luidt het belangrĳ kste motto: durf het anders te doen. ‘Er be-staat geen goed of slecht, het gaat erom of het voor jou klopt.’ Voorbeelden van hoe het anders kan, heeft ze genoeg. ‘Een zakenvrouw hield tĳ dens de CRV-vrouwendag een inleiding en vertelde dat ze nooit zelf de kinderen uit school haalde, maar dat uitbesteedde. Er klonk

MARIËTTE MEULENBROEKS: ‘JE MOET WEL WAT VOOR JEZELF DOEN ’

een geroezemoes door de zaal.’ Een schuldgevoel ligt op de loer. ‘Dat kun je niet maken, zo hoort het niet’, luidt de eerste reactie. Onterecht, vindt Van Teeffelen. ‘Het gaat erom dat je er goede afspraken over maakt en dat je je er zelf goed bĳ voelt.’

Bespreekbaar makenEen voorbeeld uit de boerenpraktĳ k heeft ze ook. Een boerin vond het een hele opgave om élke dag om klokslag tien uur koffi e te drinken, terwĳ l ze net lekker met een ander klusje bezig was. ‘Spreek dat uit naar je man en geef aan dat je bĳ voorbeeld twee keer in de week ’s morgens niet samen koffi e drinkt, maar dat je je eigen ding doet .’ Het klinkt simpel, weet Van Teeffelen. ‘Maar het kan lastig zĳ n om dit be-spreekbaar te maken. Als boerin ben je

de hele dag bĳ je boer in de buurt, maar dit soort zaken wordt in de waan van de dag te weinig serieus doorgesproken.’Tĳ d voor jezelf maken is ook een belang-rĳ ke voorwaarde om het vele werk en de druk ‘leuk’ te houden. ‘Een mens kan niet zonder pauzes.’ Ook hierbĳ is geen persoon gelĳ k. ‘Voor de een is het een dagje uit, voor de ander is het genoeg om lekker even ongestoord met een krantje en een kop koffi e te zitten. Iedereen kan dat op zĳ n eigen manier invullen.’ Waar het vooral om gaat, is het te be-spreken. ‘Boerinnen weten goed dat je op een melkveebedrĳ f met pieken te maken hebt zoals afkalven en inkuilen. Wanneer een dagje uit niet doorgaat vanwege zo’n piekdrukte dan is daar alle begrip voor. Maar als de balans is doorgeslagen, het al een tĳ dje “knelt”, dan is het ineens niet leuk meer.’

Ze is op en top boerin, moeder van vier kinderen en heeft ook nog tijd om wekelijks te sporten. Mariëtte Meulenbroeks uit Lage Mierde heeft een ‘druk leven’, zegt ze zelf. ‘Maar ik doe wat ik leuk vind en dan kost het eigenlijk weinig moeite.’ Als twintigjarige rondde ze haar opleiding als ziekenverzorgster af, maar bij man Wil op de boerderij vond ze pas echt haar draai. ‘Ik doe het liefst buitenwerk, dat is het voor mij helemaal.’ ’s Morgens en ’s avonds melkt ze de 165 koeien en ze werkt fulltime mee. Ze helpt met klauwbekappen en droogzetten, voert gesprekken met adviseurs en doet ook nog eens de boekhouding. ‘Wil en ik doen veel samen bij de koeien en we praten over alles. We zijn helemaal op elkaar ingespeeld.’ Het huishoudelijke werk doet ze ‘tussendoor’. ‘Wanneer ik eten kook, doe ik de was of ruim even op.’ Na het avondeten helpen ook de kinderen mee. ‘Ik ga melken en zij ruimen de tafel af en doen de vuile vaat in de vaatwasser.’ Ook haar ‘quality time’ vergeet ze niet. ‘Ik ga elke week hardlopen en wandelen, dat zal ik nooit afzeggen. Je moet wel wat voor jezelf doen.’ Ook een dagje uit met vrien-dinnen of een avondje stappen horen daarbij. ‘Daar krijg ik juist veel energie van. Als het werk dan niet klaar is, moet je ook denken “dat komt morgen dan maar”.’

DeBoerin01-TimeManagement.indd 13 05-04-2012 13:14:08

Ambassadrice in het Groene Hart

Megastallen, antibioticagebruik en koei-en die het hele jaar binnen blĳ ven. Niet echt gemakkelĳ ke onderwerpen om als

boerin over te praten op een verjaardag met alle-maal stadsvriendinnen. Onbegrip ligt op de loer en voor je het weet zit je alleen maar je eigen be te verdedigen. Toch moet je juist deze onderwer-pen bespreekbaar maken, vindt boerin Carola van Dorp uit Hazerswoude-Dorp. ‘Het is belangrĳ k om te vertellen waarom koeien binnen worden ge-houden, waarom bedrĳ ven steeds groter groeien en waarom boeren stallen bouwen. Door erover te praten, zorg je voor begrip in je omgeving voor wat je doet. Geloof me, je kunt echt alles uitleggen wat er op een boerderĳ gebeurt.’ Carola heeft er inmiddels de nodige ervaring mee. Op het moment dat haar man Arnold startte met de bouw van een nieuwe stal voor 260 koeien mid-den in Het Groene Hart, besloot ze vrienden en kennissen op de hoogte te houden van de bouw via een website. Daarop kwamen zoveel positieve reacties en vragen dat ze besloot om via Twitter dagelĳ ks over het boerenleven te schrĳ ven. Het le-verde haar een grote groep volgers en veel reacties op, dikwĳ ls van wildvreemde mensen uit de stad. ‘Veel mensen weten weinig van het boerenleven’, zo heeft Carola gemerkt. ‘Er wordt nog te veel ge-dacht in Ot-en-Sienbeelden. Dat beeld probeer ik bĳ te stellen door mensen mee te laten beleven hoe het er op een modern melkveebedrĳ f aan toe gaat. We hebben immers niets te verbergen.’

Oproep via TwitterMaar hoe leg je burgers op een goede manier uit wat de drĳ fveren zĳ n op een modern melkveebe-drĳ f? Carola laat het graag zien en een oproep via Twitter voor een rondleiding op haar bedrĳ f zorgt ervoor dat op een zonnige augustusdag tien ‘stad-se’ vrouwen zich verzamelen aan de picknicktafel voor de stal. De dames zĳ n nagenoeg vreemden van elkaar, ze kennen elkaar alleen via internet. De verschillende achtergronden leveren meteen al leuke onderlinge gesprekken op; de cateraar is al snel in gesprek met het raadslid, de oud-stewar-dess met de secretaresse. Carola onderbreekt het gekeuvel, heet iedereen welkom en steekt meteen van wal. Ze start met de historie van het bedrĳ f en vertelt al snel over

Hoe leg je burgers op een goede

manier uit wat er gebeurt op een

modern melkveebedrijf?

Carola van Dorp heeft daar als twitterende boerin

uit het Groene Hart veel ervaring mee en leidt

een groep ‘stadse dames’ rond door haar mega-

stal. ‘Dus in een megastal kunnen de koeien gaan

en staan waar ze willen?’, is een van de reacties.

TEKST JAAP VAN DER KNAAP

opinie

14

DeBoerin01-Megastallen2.indd 14 05-04-2012 13:11:50

de nieuwe stal. Haar zinnen zĳ n kort en duidelĳ k, maar toch gebruikt ze op een heel natuurlĳ ke manier ook vaktech-nische termen als ‘vrĳ willig koe-systeem’, ‘robotbezoek’ en ‘krachtvoer’.De vrouwen luisteren aandachtig, maar – hoe kan het ook anders – de vragen komen al snel. ‘Hoe leren koeien dat ze gemolken moeten worden?’ Dat de meeste koeien het bezoe-ken van de robot al na een paar dagen snappen, maar dat er altĳ d een paar zĳ n die het blĳ kbaar nooit leren, wordt be-gripvol aangehoord. De opmerking ‘Die het nooit leren, zĳ n zeker blond’ zorgt voor een lachsalvo.

Weidegang niet e� ciëntEn dan de eerste echt kritische vraag: ‘Staan de koeien hier altĳ d binnen? Dat vind ik namelĳ k zo zielig.’ De vrouwen knikken instemmend en vol verwachting kĳ ken ze naar Ca-rola. ‘Rondom de boerderĳ hebben we maar weinig land voor al onze koeien’, legt ze uit. ‘Het land moeten we daarom zo goed mogelĳ k benutten en dat gaat niet als de koeien buiten lopen. Als een koe buiten loopt, eet ze één derde van het gras op, één derde van het gras vertrapt ze en op één derde deel poept en plast ze. Dat is niet effi ciënt. Bovendien hebben we gekozen voor een systeem waarbĳ de koe zelf kan bepalen wat ze doet, het zogenaamd vrĳ willig koeverkeer. Dat is las-tig te combineren met weidegang, omdat de koeien dan te weinig gemolken worden.’ Carola wacht even op reacties en als die niet komen, vervolgt ze: ‘Omdat de koeien niet naar buiten gaan, hebben we heel bewust een comfortstal gebouwd. De koeien lopen op een rubbervloer, ze liggen op een zacht bed en ze hebben extra brede looppaden. Als je ervoor kiest om de koeien binnen te houden, moet je dat wel zo goed mogelĳ k compenseren.’

Verwondering rondom de robot‘Ik kan het jullie allemaal wel uitleggen, maar misschien moeten jullie het zelf maar eens gaan zien’, stelt Carola voor en de groep staat enthousiast op om haar te volgen naar de stal. Ze starten bĳ de groep droge koeien en de uitleg van wat een droge koe is wordt als logisch ervaren. Bĳ de groep kalfjes zĳ n de ‘oh’s’ en de ‘ah’s’ niet van de lucht, maar ook hier kritische vragen: ‘Is het niet zielig dat ze zonder moeder in een hok zitten?’ Carola: ‘In deze eenlingboxen zitten ze hooguit een paar dagen, ze zitten in een soort quarantaine om ze de eerste dagen voldoende aandacht te geven. En als je kalfjes meteen na de geboorte bĳ de moeder vandaan haalt, is er geen tĳ d voor het ontstaan van een band tussen moeder en dochter. Daardoor missen ze elkaar niet.’ Een instemmend geknik volgt en de vergelĳ king van de eenlingboxen met ba-

LIEVEKE GOOSSENS, CATERAAR: ‘KOEIEN WORDEN MET LIEFDE BEHANDELD’

‘Als cateraar probeer ik zo veel mogelijk biologische producten te gebruiken. Van biologische producten weet je dat de dieren goed behandeld zijn, maar de producten maken de kostprijs voor mijn maaltijden wel duur. Nu ik de stal van Carola heb gezien, gebruik ik met een geruster hart ook gewone, niet-biologische Nederlandse producten. De dieren hebben het hier goed, je ziet gewoon dat ze hier goed en met liefde worden behandeld.’

15


16

bybedjes in een ziekenhuis is snel gemaakt. Bĳ de koeien wordt met grote verbazing ge-keken naar de verrichtingen van de melkro-bot. Het computerscherm naast de robot is al snel ontdekt. ‘Deze weegt 593 kilo! Wat een gewicht.’ En: ‘9,2 kilogram melk. En dat drie keer per dag? Wat veel!’ De voeren de mest-schuifrobots worden bewonderd en alsof het echte boerinnen zĳ n , ontleden ze plukje voor plukje een handje voer voor het voer-hek. ‘Gras, mais en dan is dit zeker soja?’

Megastal en scharrelmelkOp de voergang, te midden van rustig vre-tende koeien, start een nieuwe discussie: ‘Is dit nu een megastal?’ Carola legt uit dat meer dan 250 koeplaatsen valt onder het begrip megastal. De stal zit nu met 180 koeien niet vol, maar dat is wel de toekomst-planning.De meeste dames hadden een ander beeld bĳ een megastal; een grote, donkere stal tjokvol koeien. ‘De koeien kunnen hier juist vrĳ rond lopen en ze lĳ ken het prima naar de zin te hebben’, is de algemene conclusie.‘Is de melkprĳ s wel hoog genoeg?’, zo luidt de volgende vraag. Van de melk van Van Dorp

wordt melkpoeder gemaakt en momenteel is de melkprĳ s goed. Maar een nieuwe stal als deze zorgt voor een hoge lening bĳ de bank. Daarom moet er wel goed gelet worden op de inkomsten en de uitgaven. En nee, legt Carola uit, we werken niet biologisch, dus produceren we geen biologische melk. ‘Misschien zou er voor dit soort stallen een aparte melksoort moeten komen’, luidt een voorstel uit de groep. ‘Ik zou deze melk wel willen kopen, deze koeien zĳ n toch een soort scharrelkoeien die scharrelmelk geven. Maar in de winkel kan ik niet zien dat melk uit stallen als deze komt.’

Pleidooi voor Nederlandse productenHet is voor Carola een mooi bruggetje naar een pleidooi voor Nederlandse producten. ‘Nederlandse melk wordt streng gecontro-leerd en voldoet aan alle eisen. Dus als je Nederlandse melk in de winkel koopt, weet je dat je goed zit wat betreft diergezondheid en dierwelzĳ n en kun je vertrouwen op een gezond product.’Het is een mooie afsluitende boodschap die de groep dames mee naar huis kan nemen. Dankzĳ Carola.

EL BOERMAN, MEDEWERKER KLANTENSERVICE: ‘KRITISCH OP INZET ANTIBIOTICA’

‘Bij een megastal denk ik aan een stal propvol beesten in kleine ruimten. Maar hier kunnen de koeien gaan en staan waar ze willen, is het fris en kunnen ze naar buiten kijken. Dat had ik niet verwacht. Ik ben laatst erg geschrokken van een documentaire over het an-tibioticagebruik in de agrarische sector. Van Carola heb ik begre-pen dat zij antibiotica echt alleen inzetten als een koe ziek is. Ge-lukkig maar, ik ben erg kritisch op grootschalig antibioticagebruik.’

‘Ik ben blanco hier naartoe gekomen. Ik wil eerst iets zien voordat ik er een mening over heb. Ik ben raadslid in Rotterdam en heb daarvoor nooit met boeren te maken, maar ik was wel heel nieuwsgierig. Het bezoek heeft veel indruk op me gemaakt. De techniek, hoe er voor de dieren gezorgd wordt. Het is goed dat vrouwen uit de stad zoals ik dit ook een keer zien.’

DEBORAH MIDDELMAN, RAADSLID: ‘GOED OM DIT EEN KEER TE ZIEN’

Wil je Carola’s belevenissen volgen? Kijk op: twitter.com/carolavandorp of www.melkveehouderijvandorp.nl

DEBORAH MIDDELMAN, RAADSLID:


be strong, be KUHNAkkerbouw | Veehouderij | Openbaar groen

U onderneemt in een dynamische omgeving. Fluctuaties qua weer, bodem, bemesting en prijsvorming vereisen landbouwmachines die onder sterk wisselende omstandig-heden optimaal kunnen presteren. Of het nu om grond-bewerking, zaaien, gewasbescherming of oogsten gaat: KUHN biedt sinds jaar en dag full line innovatieve oplos-singen die u in staat stellen het beste uit uzelf en uw bedrijf te halen, ongeacht uw ambities, de aard en grootte van uw bedrijf. Nieuwsgierig hoe u uw concurrentiekracht kunt versterken dankzij KUHN? Neem contact op met uw geautoriseerde KUHN dealer.

Hoge opbrengsten en winst bereik ik alleen met kwaliteit

KUHN, dat is mijn kracht!

0799

-GC

-EU

-NL

– Fo

to: D

. Rou

ssel

ot

www.rth.nl www.packo.be

APS-0799-GC-EU-210x297-Boerin_NL.indd 1 10-08-11 09:39

18

makeover

Ze is moeder, melkveehoudster en lid van de ledenraad van CRV. In Wierden runt Ingrid Nĳ sink samen met haar man Jan Bart een bedrĳ f met 55 koeien. Ingrid heeft een druk bestaan. Tĳ d voor een verwendag!

KLEDINGGroen is de modekleur voor de komende winter, vertellen Finy en Tanja Brunnenk-reef van modehuis Mode-In uit Enschede. Zĳ adviseren Ingrid deze kleur te combine-ren met een donkerblauwe chinobroek en een witte blouse. De zĳ den shawl met Paisley-motief maakt het helemaal af. ‘Deze kleuren staan Ingrid geweldig’, con-stateren de dames Brunnenkreef tevreden.

HAAR EN MAKE-UP‘Kleine veranderingen zĳ n het mooist’, ver-telt Mine Ucer van Hairstudio Make-Over in Hengelo. ‘Ik luister altĳ d goed naar wat de klant níet wil. Daarna vul ik het plaatje in. De boblĳ n staat Ingrid erg goed. Aan de achterzĳ de heb ik het haar fl ink ingekort. Ook heb ik drie kleuren aangebracht, zo-dat het haar iets spannender wordt. Ingrid heeft een mooie huid, dus heb ik weinig make-up gebruikt. Het accent ligt op haar ogen, die spreken enorm.’

FANTASTISCHE DAGWat vindt Ingrid zelf? ‘Ik vond het een fan-tastische dag. Deze kleren had ik zelf nooit uit het rek genomen, maar ik ben er heel blĳ mee. En met een beetje make-up kun je een heel andere uitstraling creëren. Dit zĳ n adviezen om vaker te gebruiken!’

INGRID NIJSINKBOERIN

18

zĳ n adviezen om vaker te gebruiken!’ zĳ n adviezen om vaker te gebruiken!’ zĳ n adviezen om vaker te gebruiken!’ zĳ n adviezen om vaker te gebruiken!’ zĳ n adviezen om vaker te gebruiken!’ zĳ n adviezen om vaker te gebruiken!’

leeftijd: 43woonplaats: Wierden (Ov.)kinderen: Dennis (13), Luuk (10) en Bart (10)partner: Jan Bart

Foto

graa

f: R

utge

r Sib

ma,

Vrie

zenv

een

DeBoerin01_Makeover.indd 18 05-04-2012 13:13:15

19

DeBoerin01_Makeover.indd 19 05-04-2012 13:13:26

20

AGNES GUNNEWIJK-VEER‘Verstand moet de boventoon voeren, maar met gevoel kun je soms net een accent aanbrengen’

JEANET BRANDSMA‘Ik waardeer vooral de inhoud en de discussie. Al discussiërend tot een betere oplossing komen, dat doe ik graag’

KATLEEN TAELEMANS‘Van het bestuurswerk heb ik geleerd om vastberaden te zijn, te volharden in de strategie van je bedrijf ’

RIENEKE KOOPMANS‘Een vrouw in een mannenwereld valt op. Er wordt meer op je gelet. Daar moet je wel tegen kunnen’

leeftijd: 52woonplaats: Beltrumbedrijf: runt samen met man Gerard en zoon Wout een melkveebedrijf met 120 koeienhuidige bestuurstaken: voorzitter CRV afdeling Groenlo, voorzitter LTO Noord afdeling Berkelland, raad van toezicht HAS Den Bosch

leeftijd: 41woonplaats: Giethoornbedrijf: heeft samen met haar man Peter Aalberts een bedrijf met 230 melkkoeienhuidige bestuurstaken: bestuurslid LTO vakgroep Melkveehouderij

leeftijd: 41woonplaats: Sint-Martens-Lennik bedrijf: runt samen met partner Guido Lemaire een bedrijf met 70 melkkoeien, 70 zoogkoeien en 120 hectarehuidige bestuurstaken: nationale sectorvakgroep Boerenbond vleesvee en kalveren en provinciale vakgroep Boerenbond rundvee/vleesvee en kalveren

leeftijd: 38woonplaats: Oosterwolde (Fr.) bedrijf: melkt met haar man Lenze op twee locaties in totaal 200 koeien Huidige bestuurstaken: raad van commissarissen Agrifi rm, ledenraad AB Fryslân & Noord-Holland

4 VROUWEN IN BESTURENboerin en bestuur

DeBoerin01-Emancipatie.indd 20 05-04-2012 13:15:26

21

Als de landbouw in het nieuws is, weten de Vlaamse media haar te vinden. Katleen Taelemans fungeert op tv regelmatig als spreekbuis voor de landbouw. ‘Dat was niet per se mĳ n bedoeling, maar het is gewoon zo gegroeid. Het zĳ n leuke bĳ komende zaken als je bestuurlĳ k actief wordt.’Zelfs haar kinderen traden een aantal keer op in het Vlaamse kinderprogramma Karrewiet van Ketnet. ‘Bĳ het uitrĳ den van melk in Wallonië vanwege de slechte melkprĳ zen ver-telde onze zoon – hĳ was op dat moment elf jaar oud – op tv dat het spĳ tig was dat voedsel op deze manier verkwist werd. Niet dat we daar met de kinderen over praatten, maar blĳ k-baar pikken ze dat automatisch op. Het verbaast me hoe snel ze achter onze sector staan.’

‘Ik wil niet alleen op het bedrĳ f bezig zĳ n. Dan zou mĳ n we-reldje te klein zĳ n.’ Zo motiveert Rieneke Koopmans haar be-stuurlĳ ke activiteiten. ‘Het bestuurswerk geeft een bredere blik op de maatschappĳ , je krĳ gt er een geweldig netwerk van en meepraten en -denken over het beleid van een on-derneming is heel boeiend.’ Koopmans wĳ st ook op de wis-selwerking tussen bedrĳ f en bestuurswerk. ‘Ervaringen in je eigen bedrĳ f neem je mee in je bestuurstaken en vice versa.’De melkveehoudster – ‘ik ben meer boer dan boerin’ – maak-te als lid van de raad van commissarissen de fusie mee tussen Agrifi rm en Cehave. ‘Een boeiende periode. Het was een uit-daging om twee bedrĳ ven met twee culturen ineen te schui-ven tot één nieuwe onderneming met een eigen cultuur.’

Steeds minder vrouwen bezoeken vergaderingen, is de in-druk van Jeanet Brandsma. ‘Het komt ook wel eens voor dat ik de enige aanwezige vrouw ben.’ De melkveehoudster uit Giethoorn heeft er wel een verklaring voor. ‘Zeker bĳ men-sen met kinderen is het gebruikelĳ k dat een van de twee naar de vergadering gaat, om geen oppas te hoeven vragen. Dan gaat de man vaak eerder dan de vrouw. Dat is jammer.’ In huize Aalberts-Brandsma is het niet per defi nitie man Pe-ter die op pad is. ‘We overleggen voor wie van ons de verga-dering het belangrĳ kst is of we regelen oppas.’ Brandsma is zo’n drie dagen per week kwĳ t aan het bestuurs-werk voor de vakgroep Melkveehouderĳ LTO. Een mannen-bolwerk? ‘Dat valt mee. De bestuurders zĳ n vooral mannen,

De Belgische boerin heeft geen scrupules om voor haar eigen mening uit te komen. ‘Ik voel me geapprecieerd als bestuur-der. Doordat ik met beide benen in het bedrĳ f sta, weet ik wat er reilt en zeilt en heb ik kennis van heel veel dossiers. Zelf heb ik van het bestuurswerk vooral geleerd om vastbera-den te zĳ n, om een strategie te maken voor je bedrĳ f en daar dag in dag uit in te volharden.’Zeker in de winter is de Vlaamse melken vleesveehoudster veel op pad. Toch ligt de prioriteit bĳ het bedrĳ f en haar ge-zin. ‘Ik wil niet alles doen. Ik laat ook wel eens een vergade-ring schieten als het thuis niet uitkomt. Aan de andere kant, af en toe weg zĳ n is juist goed voor de zelfstandigheid van de kinderen.’

Voordat Koopmans fulltime op het bedrĳ f aan de slag ging, werkte ze als stafmedewerker van een organisatie voor grond-eigenaren. ‘Een van mĳ n taken was de ondersteuning van besturen. De kennis die ik daar opdeed, komt nu goed van pas.’ Daarnaast volgde Koopmans een cursus voor bestuur-ders op Universiteit Nyenrode. ‘Daar heb ik vooral geleerd niet te snel te oordelen. Ook het functioneren van coöpera-ties kwam uitgebreid aan bod.’Bĳ vacatures voor bestuursleden polst Koopmans regelmatig vrouwen. ‘Ik merk dat ze vaak afwachtend reageren. Ze zĳ n druk met hun gezin of hebben een eigen baan. Ook onzeker-heid speelt een rol. Een vrouw in een mannenwereld valt op. Er wordt meer op je gelet. Daar moet je wel tegen kunnen.’

Bĳ na dertig jaar lang is ze er al mee bezig. Agnes Gunnewĳ k-Veer uit Beltrum is gepokt en gemazeld in het bestuurswerk. Van het schoolbestuur tot een AJK-vrouwenpraatgroep, van commissaris bĳ een Rabobank tot woordvoerder van een ac-tiecomité tegen de komst van een regionale vuilstort. De rode draad in dat bestuurswerk? ‘Ik heb een sterk gevoel voor recht en onrecht. Ik wil graag dat er niet over, maar met mensen gepraat wordt.’Als vrouwelĳ k bestuurder is Gunnewĳ k in de agrarische sec-tor in de minderheid. Zelf is dat voor haar geen punt. ‘Ik sta er nooit zo bĳ stil, het gaat me vooral om de kwaliteit van een bestuurder. Het man- of vrouwzĳ n moet geen rol spelen. Toch zal ik die eerste algemene ledenvergadering van de Ra-

bobank in Utrecht nooit vergeten. Het was één grĳ ze massa van mannen in pakken. Op dat moment was ik zwanger van onze jongste zoon. Toen voelde ik me echt op en top vrouw .’Gunnewĳ k heeft niet de indruk dat ze als bestuurder anders te werk gaat dan haar mannelĳ ke collega’s. ‘Verstand moet de boventoon voeren’, benadrukt ze. ‘Maar met het gevoel kun je soms net een accent aanbrengen. Ik vind dat je je er altĳ d van bewust moet zĳ n wat een besluit bĳ mensen te-weegbrengt. Misschien hebben vrouwen daar net iets meer oog voor dan mannen.’’s Ochtends en ’s avonds is Gunnewĳ k nog graag bĳ het be-drĳ f betrokken. ‘Juist die afwisseling, het werken met hoofd én handen, dat maakt het mooi.’

maar de beleidsmedewerkers zĳ n meer vrouwen. Belangrĳ k is dat de inbreng op gelĳ kwaardigheid is . Ik ben ook gewend met mannen op te trekken, eerst bĳ het veebeoordelen en later tĳ dens mĳ n studie veefokkerĳ in Wageningen.’ Wat vindt Brandsma mooie elementen aan het bestuurs-werk? ‘Ik waardeer vooral de inhoud en de discussie. Al dis-cussiërend tot een betere oplossing komen, dat doe ik graag. Ik ben ook snel op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen.’Een netwerk opbouwen, presentaties geven; Brandsma draait er inmiddels haar hand niet meer voor om. ‘Je leert vooral “door te doen”. Het is in ieder geval belangrĳ k om enthousi-ast te zĳ n en geen last te hebben van een drempel om men-sen aan te spreken.’

4 VROUWEN IN BESTUREN

DeBoerin01-Emancipatie.indd 21 05-04-2012 13:15:31

LicopectDiarree bestrijden zonder groeiverlies!

Licopect is verkrijgbaar bij de agrarische winkel of bestel op www.boerenwinkel.nl

De voordelen van Licopect zijn: * Licopect groeiverlies nihil. * Licopect is inzetbaar bij alle soorten diarree. * Licopect kent een korte behandelingsduur. * Licopect kan ook door de melk verstrekt worden. * Licopect bevat Vit. K.

Bevat Vit. K

23

WENDY DE KONINGBURGERBOERIN

leeftijd: 34partner: Ron Jonker (41)kinderen: Dylan (1,5)bedrijf: 115 melkkoeien, 1,2 miljoen kg quotum, in maatschap met familiewoonplaats: Akersloot

VAN KOEIEN GAAN HOUDEN‘Ik had nooit gedacht dat ik ooit melk-veehoudster zou worden. Van huis uit heb ik geen agrarische achtergrond. Ik werkte op een accountantskantoor toen mĳ n toenmalige vriend me overhaalde mee te gaan naar Nieuw-Zeeland om een jaar op een melkveebedrĳ f te wer-ken. Ik had niets met koeien, maar in Nieuw-Zeeland rolde ik in het vak en ben ik van koeien gaan houden.’

EINDE CARRIÈRE?‘Terug in Nederland liep mĳ n relatie stuk. Ik dacht dat daarmee ook mĳ n “carrière” als melkveehoudster op-hield. In Noord-Holland kon ik echter aan de slag bĳ een melkveehouder. Ik werkte er zes jaar. In die tĳ d maakten mĳ n oom en tante plannen voor de verplaatsing van hun melkveebedrĳ f. Ze vroegen toen of ik op het nieuwe be-drĳ f bĳ hen in de maatschap wilde.’

WISSELENDE REACTIES‘Het idee stuitte op wisselende reacties in mĳ n omgeving. “Als vrouw werken op een melkveebedrĳ f ? Vind er nog maar eens een man bĳ .” Gek genoeg zeggen mensen dat andersom nooit. Het was een grote stap. Zou koeien melken echt mĳ n toekomst worden, op mĳ n eigen bedrĳ f? Maar toen de bouwplannen er lagen wist ik het zeker: dit voelt goed.’

MAN GEVONDEN ‘Ik houd van de afwisseling in mĳ n werk. Op het nieuwe bedrĳ f is veel geautoma-tiseerd, zodat het werk voor een vrouw fysiek gemakkelĳ ker is. En die man heb ik gevonden. Hĳ werkt buitenshuis en heeft niets met koeien, maar hĳ springt bĳ waar nodig. Gelukkig hebben we het thuis zo ook nog over andere dingen dan alleen het boerenbedrĳ f.’

inspirerendeboerin

DeBoerin01-burgerboerin.indd 23 05-04-2012 13:12:31

Zorg om zoönosen

Consumptie van rauwe voedingspro-

ducten vermijden en goed de handen

wassen na contact met dieren of grond.

Het zijn basisregels die in principe elke

zwangere vrouw in acht moet nemen .

Zwangeren die veelvuldig diercontact

hebben, lopen extra risico op zoönosen,

ofwel overdraagbare infecties tussen

mens en dier.

TEKST ANNELIES DEBERGH

24

gezondheid

DeBoerin01-zoonose.indd 24 05-04-2012 13:07:45

Net als kinderen en ouderen be-horen zwangere vrouwen tot de risicogroepen voor het oplo-

pen van overdraagbare infecties tussen dieren en mensen, in medische termen vaak zoönosen genoemd. Het dagelĳ kse contact met dieren houdt voor zwan-gere boerinnen extra gevaar in door een grotere blootstelling aan allerlei ziekte-verwekkers op een landbouwbedrĳ f.Exacte cĳ fers over besmettingen met zoönosen zĳ n er in de humane genees-kunde niet, zo stelt Titia Kortbeek, hu-maan arts en onderzoeker aan het Ne-derlandse RIVM, het Rĳ ksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. ‘Bĳ humane infecties wordt de diagnose zoönose niet altĳ d gesteld. Daardoor zĳ n zoönosen moeilĳ k in kaart te brengen.’

Eerste fase zwangerschapToxoplasma, chlamydia, listeria en Q-koorts zĳ n voorbeelden van zoönosen die een risico kunnen vormen. Niet al-leen voor de moeder, maar vooral ook voor het ongeboren kind vormen zoöno-sen een bedreiging. Titia Kortbeek: ‘Een infectie met bĳ voorbeeld toxoplasma in het begin van de zwangerschap kan ernstige gevolgen hebben en afwĳ kin-gen veroorzaken bĳ het kind. Zoönosen in het eerste semester van de zwanger-

schap hebben vaak een ander effect op het ongeboren kind dan wanneer ze op-treden in een latere fase van de zwan-gerschap. Meestal zĳ n de gevolgen in een latere fase minder erg.’

Contact met ziek dier vermijdenTitia Kortbeek benadrukt dat alert-heid op infecties in het algemeen geldt. ‘Zwangere vrouwen moeten antibiotica-gebruik en alle ziekten die koorts ver-oorzaken, proberen te vermĳ den. Een veehoudster hoort dus geen contact te hebben met zieke en potentieel geïnfec-teerde dieren. Bĳ zwangere dierenartsen is het verhaal nog moeilĳ ker door veel-vuldig contact met zieke dieren.’Het is goed om je als zwangere vrouw te realiseren dat er specifi eke gevaren zĳ n die samenhangen met diercontact, zegt Joke van der Giessen, dierenarts en senior onderzoeker aan het RIVM. ‘Veehoudsters moeten zich voldoende bewust zĳ n van de gevaren van op het bedrĳ f aanwezige ziekten die mogelĳ k zoönotisch zĳ n.’Elk contact met de veestapel vermĳ den gedurende de zwangerschap is een optie, maar hoeft eigenlĳ k niet. ‘Het is in elk geval wel goed om in die negen maanden wat voorzichtiger met bepaalde groepen vee om te gaan’, stelt Van der Giessen.

VEERLE LAHOUSSE-LAGACHE: ‘ALTIJD MET DE HANDSCHOENEN AAN WERKEN’

Half oktober wordt het eerste kindje van Veerle en Dries Lahousse-Lagache uit het West-Vlaamse Elverdinge verwacht. Sinds ze zwanger is, voert Veerle al haar werkzaamheden op het melkveebedrijf met hand-schoenen uit. ‘Uit bloedonderzoek bleek dat ik niet beschermd ben te-gen toxoplasmose. Daarom kreeg ik de raad om handschoenen te dra-gen bij contact met katten of grond.’ Uit veiligheidsoverwegingen voor de gezondheid van haar baby besloot Veerle dan maar voor elke activiteit op het bedrijf handschoenen te dra-gen. ‘Melken deden we altijd al met handschoenen aan, dus dat bracht geen verandering. Nu draag ik ze gewoon altijd wanneer ik op het be-drijf werk. Ik let er ook altijd op dat ik goed mijn handen was wanneer ik weer binnenkom.’De consumptie van rauwe melkproducten raadde haar arts af. ‘Ik kreeg bij mijn eerste bezoek meteen te horen dat ik geen rauwe melkproduc-ten mocht gebruiken, maar enkel gepasteuriseerde zuivel.’ Binnenkort wordt Veerle nog getest op de aanwezigheid van de zieken-huisbacterie. ‘Die test wordt vrijwel standaard toegepast bij vrouwen die op landbouwbedrijven wonen en werken. Hoewel besmetting vaker voorkomt onder personeel uit de gezondheidssector, is het wel goed dat daarnaar wordt gekeken.’

Ze wĳ st bĳ voorbeeld op het verlenen van geboortehulp bĳ kalvende koeien, wat het risico op besmetting verhoogt. Ook is het verstandig om zorgvuldig met kalveren om te gaan. ‘Kalveren verzor-gen behoort vaak tot het takenpakket van vrouwen. Een kalf dat diarree heeft, zoals een infectie met cryptosporidium, vormt ook een potentieel infectierisico voor de verzorger. Bĳ zieke dieren kan een zwangere vrouw dat deel van haar taken beter aan anderen overlaten.’

Nog beter alert zijn op hygiëneZwangere vrouwen op veehouderĳ be-drĳ ven doen er goed aan extra alert te zĳ n op hygiënemaatregelen. De handen goed wassen na diercontact, maar ook ontsmetten met een ontsmettingsmid-del is essentieel. Gebruik van handschoe-nen tĳ dens het werk is een ander advies. Titia Kortbeek gaat nog een stapje ver-der. ‘Infectie vindt vooral via de slĳ m-vliezen plaats. Bĳ contact met risicovee is het goed om de ogen te beschermen en een mondkapje op te zetten.’ Als arts benadrukt Kortbeek nogmaals het gevaar dat schuilt in consumptie van rauwe voedingsproducten. ‘Het verbaast me dat in de praktĳ k nog zo vaak rauwe melk of rauw vlees op tafel komt . Dat moet niet, het is gewoon niet gezond.’

25

DeBoerin01-zoonose.indd 25 05-04-2012 13:08:07

26

De keuken is het hart van het melkveebedrijf van Wilja

Oudenampsen en Ewald Schut. In het Gelderse Harfsen

verzorgen ze met hun drie dochters Floor, Janneke en Ellen

honderd koeien. Bij de nieuwbouw vier jaar geleden had

Wilja maar één eis voor de keuken: veel ruimte.

Het kookeiland is lekker praktisch. Discussies aan de eettafel zĳ n goed te volgen vanachter het fornuis.

Beslist geen Senseo, maar ‘echte’ koffi e. Dat betekent vers gezet, met warme opgeklopte melk van eigen koeien.

Elke morgen staan er gebakken eieren op het menu. De kinderen ontbĳ ten om acht uur, Ewald combineert het ontbĳ t vaak met de koffi e om negen uur.

Papierwerk wordt onder de koffi e doorgenomen en verdwĳ nt daarna naar het kantoor.

Het beeldje voor 10.000 kg vet en eiwit geproduceerd door lievelingskoe Willie 53.

kijkjeindekeuken

Het prikbord hangt vol met knutsels en tekeningen van de kinderen.

DeBoerin01-KijkjeInKeuken.indd 26 05-04-2012 13:01:53

27

De slingers waren voor de verjaardag van Janneke. Tien jaar is ze geworden. Vaak blĳ ven de slingers een week hangen.

Alle meiden zitten nog op een Tripp Trapp-stoel. Die gaan jaren mee, zelfs vertegenwoordigers zitten er soms op.

Het is een oudje, deze tienjarige computer, maar alleen de meiden gebruiken hem. De bedrĳ fscomputer staat in het kantoor.

De tweejarige Appenzeller hond Sanne is waaks, speelt graag buiten en is lief voor kinderen. Een ideale boerderĳ hond.

DeBoerin01-KijkjeInKeuken.indd 27 05-04-2012 13:02:07

2828

VAN SCHAATSEN NAAR EEN ANDER LEVENNa mĳ n derde knieoperatie in de zomer van 2010 was het genoeg; ik zette een punt achter mĳ n schaatsloopbaan. Ids was al langer ge-stopt, sinds 2004 richt hĳ zich volledig op de boerderĳ . Nu werk ik als ondernemer en freelancer en ben ik bovendien boerin.Maar ja, hoe word je boerin? Moet je ervoor studeren of opgroeien in een gezin op een boerderĳ ? Of ben je net als vroeger al een boerin als je met een boer trouwt? Waar zie ik mezelf nu? Ik zal het ‘parttime boerin’ noemen. Ik ben getrouwd met een boer, maar leef de meeste tĳ d nog in het Oostenrĳ kse Salzburg, van waaruit ik ook mĳ n werk-zaamheden heb. Ik reis nog steeds heel veel en graag, maar als ik hier bĳ mĳ n man in de Friese weilanden ben, dan help ik, als het even kan, mee op de boerderĳ . De trekkers zĳ n niet echt mĳ n ding, ik houd me liever met de kalfjes en de melkkoeien bezig. Is er een ziek, moeten ze verplaatst worden of krĳ gt een koe een lebmaagope-ratie, ik ben erbĳ !Ik heb inmiddels al wel het een en ander geleerd voor een gelukkig leven als boerin. Dit zĳ n mĳ n onmisbare tips:

• Zorg voor een ‘Dreckschleuse’, een hygiënesluis, met douche voor na het werken of sporten of voor vieze huisdieren. Een extra was-machine voor alleen maar werkkleding is een aanrader en kan veel discussies over wat vies is voorkomen.

• Richt een laarzenvrĳ e zone in. Die zone geldt dan niet alleen voor de boer, maar ook voor werknemers, veevoervertegenwoordigers, veekoopmannen, toeristen, ja iedereen!

• Ruim ook op als het druk is. Dat kost even tĳ d, maar in elk geval minder dan dat je uren of dagen loopt te zoeken in een grote chaos naar gereedschap of belangrĳ ke papieren.

• Plan rustperiodes in. Tussen de middag en in de avond weet ie-dereen blĳ kbaar dat de boer in huis is. Dus dan wordt er altĳ d gebeld. Sorry, maar dat vind ik helemaal niks, dit zĳ n net de uren dat je even moet uitrusten en bĳ moet tanken.

Ik kan inmiddels zeggen dat het boerenleven en de dieren met elk hun eigen karakters me zeer bevallen en me veel plezier geven!

Servus,Anni

gastcolumn

ANNI FRIESINGER-POSTMASCHAATSKAMPIOENE/BOERIN

Anni Friesinger-Postma (34) was jarenlang suc-

cesvol schaatster en behaalde veel internationale

prijzen. In 2009 trouwde ze met oud-schaatser en

melkveehouder Ids Postma, die een melkveebe-

drijf runt in het Friese Deersum.

Anni Friesinger-Postma (34) was jarenlang suc-

cesvol schaatster en behaalde veel internationale

prijzen. In 2009 trouwde ze met oud-schaatser en

melkveehouder Ids Postma, die een melkveebe-

DeBoerin01_Anni Friesinger.indd 28 05-04-2012 13:05:06

29

DeBoerin01_stripverhaal.indd 29 05-04-2012 13:15:41

3030

‘Dagen met een gouden randje’

De laatste puntjes op de iMet Classicdochter Siepie in de ring

Een groen lintje voor de beste uier

passie voor koeien

DeBoerin01-Fokkerijfanaat.indd 30 05-04-2012 13:04:38

De passie voor koeien zit diep bij Ina Boogaard-van der Horst. Voor de melkvee-

houdster uit het Texelse Oosterend is letterlijk geen zee te hoog om met haar koeien

de keuringen af te gaan. ‘We melken ’s nachts om drie uur, zodat we ‘s morgens om

zes uur de eerste boot vanaf Texel naar het vasteland kunnen pakken.’

TEKST JORIEKE VAN CAPPELLEN

3131

Als we het erf van melkveebedrĳ f Hoogezand in het Texelse Oosterend oprĳ den, glanzen twee schoonge-wassen vaarzen ons tegemoet. Ina is bĳ de kalveren

en veegt haar handen nog vlug aan haar broek af. ‘We zĳ n net klaar hoor, maar het was al vroeg druk met het wassen van de koeien voor de foto’s’, zegt Ina haast verontschuldi-gend. Het is duidelĳ k, Ina Boogaard-van der Horst (46) houdt niet van half werk als het om het presenteren van koeien gaat. Samen met haar man René (43) en kinderen Ilse (18), Manon (13) en Ids (8) is Ina met hun koeien steevast te vinden op de fokveeshows in de regio. De koeien van de familie Boo-gaard zĳ n zowel nationaal als internationaal bekend, zoals als Texel Beauty Ilse (met als vader Rafael) en Shottledoch-ter Texel Beauty Choice, die in 2009 vaarzenkampioene werd op de show in Opmeer. ‘Dat was een heel speciaal moment’, blikt Ina terug. ‘In Opmeer showde ik Choice zelf in de kampi-oenskeuring. Terwĳ l we in de ring de koeien opstelden, zag ik de juryleden discussiëren over twee andere dieren. Ik dacht: één van die twee wordt de kampioen. Totdat de speaker Texel Beauty Choice uitriep als de kampioen. Dan komt totaal on-verwacht dat geweldige overwinningsgevoel.’ Ina wĳ st trots op een prachtige foto die aan de muur hangt. ‘Choice is na de show hier op het eiland op de foto gezet en daarna als “calendar girl” zowat de hele wereld overgegaan.’

Droom op TexelMet de chique stalnaam Texel Beauty Holsteins verloochenen de koeien van Ina en René Boogaard hun afkomst niet. ‘We zĳ n trots op onze koeien én op ons eiland en dat laten we graag zien.’ De pittige melkveehoudster komt van oorsprong niet van Texel, maar is, zoals ze het zelf zegt, ‘import’. De liefde voor koeien kreeg Ina met de paplepel ingegoten op het melkveebedrĳ f van haar ouders in Gouda. Na de mas ging Ina aan de slag als melker en als inseminator op Texel. Inmiddels heeft ze haar hart verpand aan het eiland en woont ze er al-weer 26 jaar. Samen met haar man René, ook inseminator en wél een echte Texelaar, verwezenlĳ kte Ina in 2000 op Texel haar droom: hun eigen melkveebedrĳ f. ‘De koeienfokkerĳ is een passie die René en ik samen delen. We houden van mooie koeien. Dat maakt het melken leuker’, vertelt Ina, die eerlĳ k bekent dat René het beste thuis is in de afstammingen van hun dieren. ‘We zĳ n altĳ d op zoek naar iets speciaals. We maken veel gebruik van Amerikaanse top-genetica, liefst al voordat iemand anders die ontdekt heeft.’Wat maakt een koe tot een goede koe? ‘Een koe moet goed in elkaar zitten en kracht uitstralen, met een mooie uier en droog beenwerk’, omschrĳ ft Ina het beeld van haar ideale koe. ‘Maar het belangrĳ kst vind ik karakter en uitstraling.

Wat dat betreft is onze koe Ilse mĳ n favoriet.’ De gitzwarte ‘dame’ valt direct op in het koppel koei-en. ‘Ilse is vernoemd naar mĳ n oudste dochter. Ze viel op shows altĳ d op door haar maat en fantasti-sche uitstraling. Ik bracht haar altĳ d zelf voor en kon met haar lezen en schrĳ ven.’ Een secuur werkjeHet presenteren van koeien op een show vergt veel voorbereiding, zeker als je ook nog iedere keer met de koeien de oversteek naar het vaste-land moet maken. ‘Daarom doet ook niet ieder-een het, maar wĳ juist wel’, zegt Ina met een lach. ‘We hebben fĳ ne dieren en die laten we graag zien.’ Wel vergt het een strakke planning. ‘We schrĳ ven vaak enkele volwassen dieren in. Daarnaast lo-pen Manon en Ids graag met een kalfje mee bĳ de jongveerubrieken.’ Weken voor de datum van de show oefent Ina met de koeien het lopen aan het showhalster. ‘Zo kom je niet voor verrassingen te staan in de ring. Ook help ik Manon en Ids met de kalfjes, hoewel ze er zelf al behoorlĳ k handig in zĳ n.’ In de week voor de keuring worden de deel-nemende dames geschoren en strak getoiletteerd. Een secuur werkje, maar Ina vindt het een mooie klus. ‘Ineens komt er een heel andere koe onder het dikke haar tevoorschĳ n.’

Melken om drie uur ’s nachtsDe keuringsdag begint voor Ina extreem vroeg. ‘We moeten om drie uur ’s nachts melken, zodat we ’s morgens vroeg de eerste boot vanaf Texel naar het vasteland kunnen nemen. Die gaat om zes uur.’ Van de overtocht merken de koeien wei-nig. ‘De zee is nooit echt ruig op het stuk naar Den Helder. Wel duurt de reis lang. Eenmaal op de show wassen we de koeien opnieuw en dan zĳ n we klaar om de ring in te gaan.’Eenmaal in de ring wordt het toch wel spannend. ‘Van tevoren weet je nooit wat de uitslag is. Maar ik ben sowieso supertrots op onze koeien. Als de koeien dan ook nog eens door anderen gewaar-deerd worden, geeft dat echt een kick’, beschrĳ ft Ina. ‘Zo’n dag is voor ons veel meer dan alleen maar gaan voor de eerste prĳ s. Ons hele gezin gaat mee en helpt waar het kan. Met elkaar met onze koeien bezig zĳ n, dat zĳ n voor ons dagen met een gouden randje.’

DeBoerin01-Fokkerijfanaat.indd 31 05-04-2012 13:04:44

by vdk

w w w . c a l f o t e l . c o m

VDK productsMoergestel T: 013 - 513 36 17E: [email protected]

• Geschikt voor 5 kalveren.

• Standaard geleverd met hijsogen, waardoor hetgroepshok makkelijk te verplaatsen is.

• Makkelijk toegang tot het hok door middel van poortje in het zijhek.

1 in Gebruiks-vriendelijkheidNr.

EEN UNIEK CONCEPT ...

adv_88x125mm_XL5 14-04-2011 09:24 Pagina 1

32

Voor informatie: +31 (0)529 470 999www.wennemars.nl

• natuurlijk drinksysteem• verhoogd de weerstand

• helpt bij het voorkomen van diarree en longontsteking

• snellere ruwvoeropname• arbeidsbesparend

Zo natuurlijkals de natuur zelf!

VOLG DE BOEREN EN BOERINNEN VAN MELKWEG OP:

MELKWEG2020.NL

advertentiepagina.indd 32 05-04-2012 13:27:43

33

MONIQUE PELGROM

ZORGBOERIN

leeftijd: 41 partner: Hans Boschloo (46)kinderen: Coert (13), Ludo (12), Jur (8)bedrijf: 65 melkkoeien met zorgtakwoonplaats: Steenderenontspanning: uitgaan met vriendinnen

PSYCHIATRIE‘Drie ochtenden in de week ontvang ik op ons melkveebedrĳ f mensen met psychiatrische problemen door bĳ voor-beeld drugs of alcohol en mensen met een geestelĳ ke ontwikkelingsachter-stand. Ik werk in de psychiatrie en de combi van mĳ n beroep met dat van boe-rin leek me heel mooi: een zorgboerin.’

HULPBOEREN ‘De zorgtak is bewust kleinschalig op-gezet met hooguit drie cliënten op een ochtend. Ik geef mĳ n cliënten – ik noem ze mĳ n hulpboeren – structuur, veilig-heid en gezelligheid door het doen van klusjes op het bedrĳ f, zoals kalfjes voe-ren of helpen in de tuin. Door het werk voelen ze zich nuttig en verantwoorde-lĳ k. Dat geeft mĳ veel voldoening.’

LANGE DAGEN‘Naast de zorgtak op het bedrĳ f werk ik drie avonden per week als psychia-trisch medewerker bĳ een instelling. Het komt dus regelmatig voor dat ik om één uur ’s middags klaar ben met mĳ n hulpboeren en dan om half drie alweer aan het werk ben tot ’s avonds laat. Ook ben ik regelmatig in de stal te vinden. Lange dagen dus, maar eigenlĳ k zĳ n we hier op het bedrĳ f niet anders gewend. Ik geniet intens van wat ik doe en dat geeft ook weer veel energie.’

KROEG ‘ Ontspanning? Dat is voor mĳ lekker met vriendinnen naar de kroeg! Samen een avond lachen met een heerlĳ k glas wĳ n. Daarnaast proberen Hans en ik zoveel mogelĳ k tĳ d vrĳ te maken om samen met de kinderen leuke dingen te doen. We kunnen drie keer per jaar op vakantie en dat doen we dus ook. Je leeft tenslotte maar één keer.’

inspirerendeboerin

DeBoerin01-zorgboerin.indd 33 05-04-2012 13:03:10

3434

Speciaal voor boerinnen:

CRV-vrouwendag

Het moet een traditie worden, de CRV-vrouwendagen op de eerste twee dinsdagen van oktober. De CRV-vrouwendag is een speciale dag voor boerinnen

waarop zĳ kennismaken met elkaar en met de kansen die CRV hen kan bieden. Kansen voor hun bedrĳ f, via de veever-beteringsproducten van CRV, maar ook kansen voor henzelf, onder meer via een functie in het CRV-bestuur.

Succesvolle samenwerkingRoald van Noort, CRV-directievoorzitter, legt uit waarom CRV vrouwendagen organiseert. ‘De missie van CRV is toe-gevoegde waarde creëren voor veehouders. In onze visie zĳ n

veehouders niet alleen mannen. Wĳ handelen vanuit het standpunt dat het management op rundveebedrĳ ven meestal door man én vrouw in balans wordt gevoerd.’ De CRV-voorman wĳ st erop dat deze succesvolle samenwerking al heel lang bestaat. ‘Al eeuwenlang leven mannen en vrouwen samen in gemeenschap-pen. Door samenwerking van de seksen is de meest succesvolle overlevingsstra-tegie in de natuur gecreëerd. Die tradi-

CRV organiseert opnieuw twee vrouwendagen. De fokkerijorganisatie hecht

waarde aan de inbreng van vrouwen, zo schetst CRV-directievoorzitter Roald

van Noort. ‘Wij zijn ervan overtuigd dat we door de inzet van getalenteerde

vrouwen de concurrentie e� ciënter aankunnen.’

TEKST JOSÉ BUIJS

ROELIEN OVERMARS-GUNNINK: ‘SOCIAAL CONTACT MET SOORTGELIJKE BOERINNEN’

‘Ik heb me net weer opgegeven voor de CRV-vrouwendag in Markelo.’ Aan de andere kant van de lijn klinkt een enthousiaste Roelien Overmars-Gunnink (46) uit Broekland. Afgelopen jaar nam ze al deel aan de CRV-vrouwendag en dit jaar doet ze dat opnieuw. ‘Vorig jaar was het zo’n grijze morgen toen ik vertrok. Ik dacht bij mezelf nog even: of zal ik misschien stiekem gaan winkelen? Niemand die me straks zal missen. Maar nee, ik heb doorgezet. Ja, ik had best wat koudwatervrees, maar de dag was juist heel leuk en heel open.’De positieve ervaring van toen is de aanleiding om zich opnieuw in te schrijven. ‘De workshops waren heel informatief met ruimte voor eigen inbreng. Omdat ik maar twee van de acht workshops heb kunnen volgen, ga ik opnieuw naar de vrouwendag.’ Het is niet de voornaamste reden waarom Roelien deelneemt. ‘Ik was vorig jaar verrast over hoeveel leuke vrouwen er aanwezig waren. Dat het prototype boerin bijzonder positief veranderd is, werd me hier wel duidelijk.’De vrouwendag is in de ogen van Roelien een fi jne vorm van sociaal contact. ‘Ik ben iemand die al langer soortgelijke boerinnen zoekt. De meeste boerinnen hier in de buurt werken parttime buiten de deur, maar ik werk fulltime thuis. Dan sta je er toch anders in.’

vrouwendag

DeBoerin01-Vrouwendag.indd 34 05-04-2012 13:10:29

3535

tionele wet geldt nog steeds. Ook al verschillen de taken en verantwoordelĳ kheden per samenleving, de samenwerking tussen man en vrouw is altĳ d succesvol gebleken.’

Vrouwen in topfunctiesRoald van Noort vindt dat bedrĳ ven vrouwen niet in topfunc-ties of besturen moet benoemen omdat dat politiek correct is, maar om er beter van te worden. Van Noort: ‘Voor ons gaat het om de toegevoegde waarde die vrouwen brengen in sa-menwerking met mannen en niet per se om het vrouw zĳ n. Wĳ zĳ n ervan overtuigd dat wĳ door de inzet van getalen-teerde vrouwen de concurrentie effi ciënter aankunnen.’ Ook in de coöperatieve structuur zĳ n meer vrouwen nodig. Van Noort: ‘Meer vrouwen in het bestuur en de coöperatie leidt tot een betere balans in het bedrĳ f en een betere balans in de coöperatie.’

Bestuurskunde voor boerinnenNiet alleen CRV heeft voordeel van de inbreng van vrouwen. Andersom stelt een bestuursfunctie boerinnen in staat om

hun netwerk te vergroten en hun blik-veld te verbreden. Voor boerinnen die geïnteresseerd zĳ n in een bestuurs-functie, maar geen idee hebben wat het inhoudt en wat er van hen verwacht wordt, organiseert CRV tĳ dens de vrou-wendagen de workshop ‘Bestuurskun-de voor boerinnen’.Linda de Bie, werkzaam bĳ de Nationa-le Coöperatieve Raad (NCR), gaat deze workshop geven. ‘Ik wil laten zien hoe belangrĳ k de inzet van de leden is voor het optimaal functioneren van de coö-peratie’, zegt ze. ‘Ook staan we stil bĳ het onderwerp vrouwen in bestuurlĳ ke functies. Waarom zĳ n juist vrouwen in een bestuur belangrĳ k?’Naast de workshop ‘Bestuurskunde voor boerinnen’ zĳ n er workshops (zie kader) over onder meer ‘Eerste hulp bĳ afkalven’ en ‘Koeienfotografi e’.

De CRV-vrouwendag vindt plaats op 4 oktober in Markelo (Nederland) en op 11 oktober in Temse (België). De dag, die exclusief voor leden en klanten van CRV is, duurt van 10.00 tot 15.30 uur. Er zijn geen kosten aan verbonden. Wel is in-schrijven vooraf nodig. Dit kan via de website (CRV4all.com) of via de CRV-klantenservice.

Ook nieuwsgierig naar wat er te doen is op de vrouwendag? Een overzicht van de workshops:

• Beslissen met behulp van mpr

• Veebeoordelen

• E� ciënt op de pc

• Koe zoekt stier

• Genomic selection

• Fokken met gesloten beurs

• Koeienfotografi e

• Bestuurskunde voor boerinnen

• Eerste hulp bij a� alven

• Verlossingen vleesvee

• Timemanagement: hoe krijg ik meer lucht?

• Alert op vruchtbaarheid

INSCHRIJVEN EN WORKSHOPS

DeBoerin01-Vrouwendag.indd 35 05-04-2012 13:10:53

36

Sport aan boekhouden

Het zijn vooral de boerinnen die de taak van de boekhouding op zich nemen,

weten accountants. ‘Ze zijn nauwkeuriger.’ Toch blijkt het best lastig de

groeiende stapels rekeningen de baas te blijven. Daarom tips van de specialis-

ten om orde te houden én meerwaarde te halen uit je werk. ‘De informatie die

terugkomt, geeft fi nancieel inzicht en helpt ondernemen.’

economie

Klinkt het volgende bekend? ‘O jee, het kwartaal is bĳ na om en de btw-aangifte moet nog wor-

den gedaan.’ Of: ‘Het is alweer augustus en de boekhouding over het afgelopen jaar moet nodig weg.’ Dan wordt het tĳ d voor tips en adviezen van accountants,

TEKST ALICE BOOIJ

AUKJE MAAS: ‘ELKE MAANDAG ACHTER DE COMPUTER’

‘Bijhouden’, luidt het advies van Aukje Maas (53) uit Rutten op de vraag hoe zij de boekhouding doet. ‘Elke maandag plan ik daarvoor in: zo’n vijf tot zes uur in de week. Als je dat niet doet, stapelen de papieren zich op en kom je erin om.’ Samen met haar man Frans heeft Aukje een gemengd bedrijf met melkvee en ak-kerbouw. Naast de drukke werkzaamheden tussen de aardappelen, kalveren en koeien doet ze de administratie. Elke maandag betaalt ze de rekeningen. De boekhouding volgt er meteen achteraan. ‘Dat werkt het snelst.’ Na het telebankieren draait ze een bankafschrift uit en haalt de betalingen met de computer binnen in het boekhoudprogramma Mifas. ‘Dat herkent veel bedrijven waar de betalingen naartoe gaan of vandaan komen en codeert ze. Dat vul ik aan, controleer het en via het programma kan ik ook elke drie maanden de btw-aangif-te doen.’ De bankafschriften doet ze in een map en de facturen en rekeningen nummert ze er keurig achteraan. ‘We zijn al bij nummer 242’, vertelt ze over het eerste hal� aar. Vanaf de computer verstuurt Aukje de bestanden naar haar ac-countant. ‘Daar hebben we een plezierige samenwerking mee en een goede ver-trouwensrelatie.’ De accountant voert de controle uit en verzorgt de verdere ver-werking in de jaarcijfers. ‘De kosten voor de accountant zijn behoorlijk lager doordat we de boekhouding zelf via de computer verwerken.’ Voorwaarde is wel dat je het computerwerk leuk vindt, geeft Aukje aan. ‘In het begin kostte het me tijd en moeite, maar inmiddels vind ik het geweldig leuk om te doen.’

zodat de papieren cĳ ferbrĳ geen last meer is, maar een lust wordt. Hét advies voor plezierig boekhouden is bĳ houden, aldus Pier van Gosliga, senior accountmanager bĳ Countus in Joure. Hĳ adviseert om eens in de week een avond of een dagdeel in de agenda vast

te zetten voor de boekhouding. ‘Door het elke week op een vast moment te doen, is het maar een paar uurtjes werk en houd je het overzicht.’ Daar sluit Nynke Bouma, assistent ac-countant van de Gibo Groep, zich hele-maal bĳ aan. ‘Met een vlotte afhande-

DeBoerin01-Boekhouden.indd 36 05-04-2012 13:14:35

37

ling krĳ g je zelf de cĳ fers ook vlot terug en daarmee heb je een actueel inzicht in hoe het bedrĳ f fi nancieel draait.’

Privé en zakelijk scheidenBeide accountants hebben dezelfde wens bĳ het aanleveren van de boekhouding. De bankafschriften vormen de leidraad. De facturen die bĳ deze afschriften ho-ren, zien ze graag keurig op volgorde achter het afschrift in de map. ‘Dat werkt voor ons het gemakkelĳ kst’, weet Bouma, die zelf thuis ook een melkvee-bedrĳ f heeft en daarvan de boekhou-ding verzorgt. ‘Van elke afboeking moet een bonnetje of afschrift aanwezig zĳ n, anders kan de btw niet teruggevorderd worden.’ En over de kasadministratie worden.’ En over de kasadministratie zegt ze: ‘Pin zo veel mogelĳ k, dan is de betaling geregistreerd.’ Overigens is het aan te bevelen om naast de bedrĳ fsrekening ook een privéreke-ning te voeren. ‘Dan haal je het bedrĳ f en privé fi nancieel uit elkaar. Dat werkt wel zo gemakkelĳ k.’Steeds meer melkveebedrĳ ven vallen onder de btw-regeling, zo signaleren de accountants, en dat betekent elk kwar-

taal aangifte doen. ‘Dat heeft als voor-deel dat je regelmatig de boekhouding bĳ werkt’, weet Bouma. Wie sport heeft aan boekhouden, kan het ook via de computer doen. ‘Maar dan alleen als je er tĳ d voor hebt en als je het echt leuk vindt, want pas dan kost het weinig moeite en levert het wat op’, aldus Bouma, die aangeeft dat het niet zo moet zĳ n dat de medewerkers van het accountantskantoor er veel fouten uit moeten halen. ‘Dan ben je juist weer meer geld kwĳ t.’

Online boekhoudenDe meeste accountants hebben online pakketten beschikbaar die via een in-ternetverbinding werken. Naast het ternetverbinding werken. Naast het invoeren van de betalingen en ont-vangsten, kunnen dan ook specifi e-ke codes worden toegevoegd, zodat ze in verschillende posten van het grootboek komen. ‘Het eerste jaar levert dit nog geen besparing op de rekening van de boekhou-der op’, weten Bouma en Van Gosliga. ‘Je moet er eerst sa-

men tĳ d in investeren om het te leren.’ Bouma noemt als voorbeeld dat het soms verwarrend is of een factuur een investering is of onder het kopje onder-houd valt. ‘Ook of iets zakelĳ k is of privé levert nog weleens vraagtekens op’, zegt Bouma. Maar als het coderen onder de knie is, kan dankzĳ deze zelfwerkzaamheid de rekening van de accountant lager uit-vallen. ‘Naast de besparing is het vooral een voordeel dat je hiermee inzicht in de fi nanciën krĳ gt, dat je bewuster bent van de cĳ fers en dus van het reilen en zeilen van de onderneming’, noemt Van Gosliga. ‘Die kennis en ervaring komen het bedrĳ fsresultaat ten goede.’

• Verwerk de administratie eens per week op een vast moment.

• Stop de facturen die bij bankafschriften horen steeds achter het af-schrift in een map.

• Zorg ervoor dat van elke a� oeking een bonnetje of afschrift aanwe-zig is.

• Pin zo veel mogelijk, dan is de betaling geregistreerd.

• Gebruik naast de bedrijfsrekening ook een privérekening.

• Ga online boekhouden als je het écht leuk vindt.

• Vraag de cijfers terug en bespreek ze; ze vormen de basis van de onderneming.

7 TIPS VOOR GEMAKKELIJK BOEKHOUDEN

DeBoerin01-Boekhouden.indd 37 05-04-2012 13:14:55

Unimel voor een gezonde groei!

ForFarmers heeft de ambitie om de duurzaamheid van uw melkvee te verbeteren.

De levensduur van een melkkoe wordt voor een groot deel al bepaald tijdens haar

opfok. Onze unieke Unimel kalvermelkpoeders zorgen voor prima groeiresultaten

en een optimale start van uw waardevolle kalveren. Zo werken we samen aan een

duurzaam resultaat.

ForFarmers, Postbus 91, 7240 AB Lochem, T: +31 (0)573 28 88 00, [email protected], www.forfarmers.eu

Adv 210x297mm Veeteelt september 2011 .indd 1 20-09-2011 14:11:00

39

KAREN LIEVENSVLEESVEEHOUDSTER

leeftijd: 46partner: Raf Bombeek (50)kinderen: Bram (23) en Sanne (21)bedrijf: 50 witblauwen en 50 ontvangsterswoonplaats: Welleboerin sinds: 1996

LANGZAAM INGEROLD‘Ondanks mĳ n landbouwafkomst wilde ik eerst nooit boerin worden. De gebon-denheid en de drukte van een bedrĳ f schrikten me af. Mĳ n man, die dieren-arts is, was niet van boerenafkomst, maar de witblauwfokkerĳ trok hem erg aan. Zo ben ik er ook ingerold.’

BIJZONDERE GEBOORTEDAG‘Onze eerste koe, Elise de Trop, hebben we gespoeld op de dag dat onze dochter Sanne geboren is, in februari 1990. Toen ik in 1996 het bedrĳ f van mĳ n ouders overnam, was alles al witblauw stam-boekvee. Met melken zĳ n we gestopt.’

GEEN SLAAF VAN BEDRIJF‘Ons eerste motto is dat we geen slaaf willen zĳ n van het bedrĳ f. Het tweede motto is dat we toegevoegde waarde willen creëren. Dat doen we nu via onze bed & breakfast en door het verkopen van stamboekvee aan ki-centra en par-ticulieren. Soms krĳ gen we ook bui-tenlandse bezoekers over de vloer. Hoe druk de dagen soms ook gevuld zĳ n, het is belangrĳ k om plezier te hebben in wat je doet.’

HAND VOL AANTEKENINGEN‘De dag begint om zes uur wanneer ik het ontbĳ t voor de gasten voorbereid. Daarna voer ik het vee en maak ik een rondje langs de kamers. De rest van de voormiddag assisteer ik in de dieren-artspraktĳ k en doe ik het papierwerk, de boodschappen en andere huishoude-lĳ ke taken.’‘Op een landbouwbedrĳ f weet je niet altĳ d wat de dag zal brengen. Wat ik niet mag vergeten, schrĳ f ik gewoon op mĳ n handen. Soms staan ze helemaal vol met aantekeningen.’

inspirerendeboerin

DeBoerin01-Bedrijfshoofd.indd 39 05-04-2012 13:11:17

40

Jaarlijks 250 kalveren geboren

beeldverhaal

40

1

Boerendochter Christine ten Have runt samen met haar man Pieter een

melkveebedrijf met ruim 200 melkkoeien in Scheemda. Vier robots zorgen

voor het melken, Pieter is vooral belast met het voeren en Christine is on-

der meer verantwoordelijk voor de controle van de melkrobots en de kal-

veropfok. In beeld: de ochtendroutine van het verzorgen van de kalveren.

3

6

4

5

2

TEKST IVONNE STIENEZENChristine ten Have

DeBoerin01_beeldverhaal.indd 40 05-04-2012 13:16:06

41

Jaarlijks 250 kalveren geboren

De afkalfstal ligt niet direct naast de ligboxenstal waar vier robots voor het melken zorgen . Christine melkt daarom de eerste biest met de hand. In principe krĳ gen de kalveren gedurende twee dagen zoveel mogelĳ k van de eerste biest van de eigen moeder.

Christine werkt van jong naar oud. Als ze soms toch van oud naar jong gaat, wast ze eerst grondig haar laarzen. ‘Door hygiënisch te werken, voorkom je ziekte-overdracht. We hebben gelukkig weinig kalveren met diarree of hoestproblemen.’

De biest voert Christine standaard met de fl es. Zodra de kalveren kalvermelk krĳ gen, probeert ze ze uit een napje te laten drinken. Als dat niet lukt, krĳ gen ze een drĳ fspeen. Voordat de kalveren overschakelen op melkpoeder, krĳ gen ze een ‘maaltĳ d’ elektroly-tenmix, als voorzorgsmaatregel tegen diarree. ‘Dat bevalt prima.’

In een grote menger maakt Christine de melk aan. De slang is aangesloten op een mengkraan die standaard op 50° C staat. ‘Zo heeft de melk de goede temperatuur wanneer de kalveren het drinken.’

De kalveren in de eenlingboxen krĳ gen hun kalvermelk. De luchtinlaat in de nok zorgt voor een goed binnenklimaat.

1 6

7

8

9

10

2

3

4

5

9

7

8

10

Na de melk krĳ gen de kalveren smulmix. ‘De hoeveel-heid gaat op gevoel. Het is vooral om de penswerking goed op gang te brengen.’

’s Ochtends krĳ gen de kalveren in de eenlingboxjes een nieuw laagje stro. ‘Zo blĳ ven ze mooi schoon.’ In een pe-riode waarin veel kalveren worden geboren, zĳ n de zes-tien boxjes niet voldoende. Uitbreiding van de eenling-boxen staat hoog op Christines wensenlĳ st.

Onderdeel van het hygiëneprotocol is het wassen van de emmers en fl essen. Dit gebeurt met heet water.

Ook de grotere kalveren horen bĳ het werk van Chris-tine. Vanaf drie weken leeftĳ d krĳ gen de kalveren ook hooi en kalveropfokbrok. Ze worden gespeend op onge-veer acht weken leeftĳ d.

Daarnaast neemt Christine de administratie rondom de kalveren voor haar rekening. ‘Het is belangrĳ k dat je goed weet welk kalf wanneer is geboren.’ En met zo’n 250 kalveren die per jaar ter wereld komen op het be-drĳ f, is een goede administratie geen luxe.

DeBoerin01_beeldverhaal.indd 41 05-04-2012 13:16:18

4242

Lichte kost, maar geen f lauwekulAl twintig jaar wisselen boerinnen in oostelijk Flevoland ervaringen uit en organiseren ze boe-

rinnenavonden met hun studieclub ‘De Kiekendief’. ‘Het is meer dan alleen gezellig beppen’,

aldus de leden. Op het progamma staan stevige vaktechnische onderwerpen. ‘Over mechani-

satie praten we niet, maar over koeien slurpen we alle informatie op die we krijgen kunnen.’

TEKST ALICE BOOIJ

Dinsdagavond 6 september. De eerste avond na de zomerva-kantie van de studieclub ‘De

Kiekendief’ vindt plaats op het bedrĳ f van voorzitster Cora van de Vliert in Biddinghuizen. Twaalf van de vĳ ftien

kennis rondom de melkveehouderĳ bĳ te spĳ keren. ‘Ik ben niet van boerenaf-komst en leer heel veel op de avonden.’ Mariska van Diepenbeek heeft een has-opleiding en heeft naast het bedrĳ f ook nog werk als technisch commercieel medewerker in de agrarische sector. ‘Ik wil de mensen in de polder graag beter leren kennen en met deze studieclub kom ik in contact met andere boerin-nen.’ De anderen knikken instemmend.

vrouwen zitten keurig om 20.00 uur aan de keukentafel. Omdat ze elkaar een paar weken niet gezien hebben, valt er veel bĳ te praten over nieuw ge-boren kinderen, bruiloften en andere wetenswaardigheden. ‘De gezelligheid is een van de belangrĳ kste redenen om bĳ elkaar te komen’, zo vertellen ze unaniem. Voor José Lekkerkerk uit Swifterbant is het ook een mooie gelegenheid om haar

studieclub

DeBoerin01-Plattel.indd 42 05-04-2012 13:06:03

4343

dieclubs’. ‘De onderwerpen zĳ n het-zelfde, de invulling wat anders.’ Ook het verloop van de avond is iets anders, denken ze. ‘We nodigen sprekers uit en laten die fl ink praten’, ‘we zĳ n kri-tischer’, ‘onze vragen zĳ n directer’ en ‘we slurpen informatie’, zeggen ze. Al lachend ontdekken de vrouwen nog meer verschillen tussen mannen- en vrouwenstudieclubs. ‘We zĳ n altĳ d vóór melkerstĳ d terug, mannen zĳ n al-tĳ d laat thuis.’

Brandveiligheid en antibioticaDe leden zĳ n bĳ elkaar gekomen om het programma voor het komende sei-zoen te bespreken. Voorzitster Cora van de Vliert neemt de laptop op schoot en tikt meteen de data en de onderwerpen voor de activiteiten in. Zo’n zes tot ze-ven keer zullen ze elkaar komend sei-zoen ontmoeten. De potentiële onder-werpen vliegen over tafel. Ze willen de brandweer uitnodigen om meer te we-ten te komen over de brandveiligheid op melkveebedrĳ ven. Ze willen een avond organiseren met een veehouder die zonder antibiotica werkt. Een avondje naar de fabriek van Veco-zuivel zetten ze ook al snel op de plan-ning en ze willen ook meer uitleg over de cĳ fers die uit de mpr rollen. Ook de dagexcursie – eens per jaar – zetten

ze vast in de planning. Dan komt ook het project Melkweg 2020 (www.melk-weg2020.nl) ter sprake. ‘Kunnen wĳ voor ons eigen bedrĳ f ook in vĳ f minu-ten vertellen hoe onze visie eruitziet?’ Daar aandacht aan besteden vinden ze een goed plan.

Altijd rondje door de stalBinnen een uur zit het hele programma in elkaar, inclusief data, taakverdeling en locaties . ‘We spreken het liefst bĳ elkaar af, zodat we na de bĳ eenkomst nog een rondje door de stal kunnen lo-pen’, vertelt Cora, die een tĳ dje op de ‘wachtlĳ st’ van de vrouwenclub stond. ‘Er passen nu eenmaal niet meer dan een vrouw of vĳ ftien in een keuken.’Rond kwart over tien gaan de boeken dicht en de jas weer aan. Even een rondje door de prachtige stal van Cora, terwĳ l ook man Jaap aansluit. Op de voergang praten ze nog gezellig na, waarna de studieclubleden rond kwart voor elf in de auto stappen. Thuis zitten de mannen ongetwĳ feld nieuwsgierig te wachten op de informatie die ze deze keer hebben meegekregen.

De polder is natuurlĳ k ook een ‘smelt-kroes’ van agrarische gezinnen uit alle delen van het land. De studieclub ver-broedert. Annemieke Scholman zag het dan ook als een mooie gelegenheid om in te burgeren toen ze tien jaar geleden verhuisde. ‘Ondertussen vind ik het ook gewoon heel leuk om bĳ anderen in de stal te kĳ ken.’

Verschil met ‘mannenstudieclubs’ Greet Oordt uit Dronten en Margret van den Bosch uit Zeewolde zĳ n al lid sinds het eerste uur. ‘We zĳ n geen plat-telandsvrouwenclub, we kiezen altĳ d een vaktechnische insteek met ons programma’, vertellen ze, waaraan ze toevoegen dat de samenstelling van de club de laatste jaren wel met de tĳ ds-geest veranderd is. ‘In het begin waren we echt met boerinnen die volop mee-werkten op het bedrĳ f. Nu zĳ n er ook vrouwen die een baan buiten de deur hebben, maar wel heel betrokken zĳ n bĳ het melkveebedrĳ f. Bĳ onze avonden houden we daar wel rekening mee.’ Monique Verhoeven uit Lelystad om-schrĳ ft het als ‘lichte kost, maar geen fl auwekul’. De studieclub zal niet diep-gaand op bĳ voorbeeld fokkerĳ zaken ingaan. ‘Het moet voor iedereen te behappen zĳ n.’ En daarmee geeft ze een verschil aan met de ‘mannenstu-

DE LEDEN VAN STUDIECLUB ‘DE KIEKENDIEF’

José Lekkerkerk

Margret van den Bosch

Richan de Vet

Mariska van Diepenbeek

Corine van Schie

Annemieke Scholman

Tineke de Reus

Natasja Zwerver

Monique Verhoeven

Jacqueline Zonderland

Cora van de Vliert

Greet Oordt

niet aanwezig:

Ageeth Brouwer

Agnes van den Pol

Angelique de Jong

DeBoerin01-Plattel.indd 43 05-04-2012 13:07:18

CRV-VROUWENDAG EXCLUSIEF VOOR LEDEN EN KLANTEN VAN CRV

KOM VERDER…

BETTER COWS | BETTER LIFECRV4ALL.COM

DINSDAG 4 OKTOBERDieka van de Kruusweg, Markelo (NL)

DINSDAG 11 OKTOBERDe Rietgors, Temse (oost Vlaanderen)

Dames, jullie zijn van harte welkom

op de CRV-vrouwendag!

Het belooft een leerzame, gezellige

dag te worden met inspirerende

sprekers, een heerlijke lunch en

diverse workshops.

Wilt u erbij zijn? Schrijf u dan in. Na in-

schrijving ontvangt u een bevestiging.

WILT U ERBIJ ZIJN? U BENT VAN HARTE WELKOM! NL: Ga naar de site en klik op de button CRV-vrouwendag. VLA: Ga naar de site en klik op de button CRV-vrouwendag

of bel de Vlaamse CRV-klantenservice: (078) 15 44 44.

Schrijf snel in, want vol is vol.

VROUWEN

360-11 Adv vrouwendag.indd 1 05-04-2012 13:38:14

45

MARIEKE VAN

WEPERENSPARRINGPARTNER

leeftijd: 30partner: Jan van Weperen (34)kinderen: Mathilde (1)bedrijf: 450 koeienaantal medewerkers: 5woonplaats: Donkerbroek

GEEN VIEZE HANDEN‘Ik ben niet geboren op een boerderĳ . Mĳ n vader is politieagent, mĳ n moe-der directiesecretaresse. Ik heb zelf be-stuurskunde gestudeerd en start nu een adviesbedrĳ f op het gebied van ruimte-lĳ ke ordening op. Ik zie mezelf niet als boerin. Anders gezegd, ik ben een boe-rin die geen vieze handen krĳ gt. ’

NOTULEN ‘Ik praat veel met Jan over de toekomst-plannen van het bedrĳ f dat hĳ runt met zĳ n vader en oom. Ik ben zĳ n sparring-partner. Sinds vier jaar neem ik deel aan het maandelĳ kse maatschapsoverleg. Daar worden de grote beslissingen ge-nomen, het beleid uitgezet. Doordat ik de notulen maak, krĳ gt het overleg een formeler karakter en is het meer dan een overleg in overalls in de kantine.’

PERSONEELSUITJE‘Het personeelsbeleid vind ik heel inte-ressant. Op dat gebied kan ik wat toe-voegen, juist omdat ik zelf werknemer ben geweest. De drie maten bekĳ ken het vooral vanuit het perspectief van de ondernemer. Als we personeel zoeken, overleg ik met Jan wat voor iemand het beste zou passen. Ook het jaarlĳ kse per-soneelsuitje help ik organiseren.’

MAGNETRON IN KANTINE ‘Begin 2012 verhuizen we van het dorp naar de boerderĳ . Waarschĳ nlĳ k neem ik dan een aantal administratieve taken over en help ik om de kantine netjes te houden. Ik wil dat wel anders doen dan de moeder en tante van Jan, omdat ik ook mĳ n eigen werk heb. Er komt een droger voor de overalls en een afwasma-chine en een magnetron in de kantine.’

inspirerendeboerin

DeBoerin01-sparringpartner.indd 45 05-04-2012 13:08:59

Kaapstad

Johannesburg

Bloemfontein

Pretoria

ZUID-AFRIKA

4646

VRIESKOU De zondag is in Zuid-Afrika bij uitstek een dag om met familie door te brengen. Bij gebrek aan familie in de buurt is de zondag voor ons een echte gezinsdag. ’s Ochtends bezochten we een Afri-kaanse kerkdienst. Die kunnen we al aardig volgen; de taal gaat ons steeds gemakkelijker af. ’s Middags stond een speeltuin met stoomtrein op het programma. Daarna hebben we onze vlees-voorraad opgemaakt op de barbecue, een van de lekkere tradities in Afrika. De avond sloten we af voor de open haard; niemand had ons gewaarschuwd dat het kan vriezen in Bloemfontein!

BEURSBEZOEKVroeg opgestaan vanwege een strakke werkplanning. Van-daag ga ik met twee collega’s naar Nampo, de grootste agrari-sche beurs in Zuid-Afrika. Doel voor vandaag is onze stand opbouwen. ’s Avonds in een guesthouse overnacht met colle-ga’s, een goed moment om bij te praten. Door de grote afstan-den zie ik mijn collega’s hooguit een paar keer per jaar. Nieuwe ideeën kan ik aan hen toetsen, tenslotte zitten zij bovenop de markt en weten ze het beste wat onze klanten willen.

RUGBYWEDSTRIJDWat kun je trots zijn op je dochter wanneer je haar samen met klasgenootjes op het podium uit volle borst Engelstalige liedjes hoort meezingen. Het is toch bijzonder om te zien hoe snel kinde-ren zich aanpassen en een nieuwe taal aanleren. Vanochtend hadden we een uitvoering op Hanna’s school. ’s Mid-dags bezochten we een rugbywedstrijd, een nationale sport hier ; een geweldige belevenis, ook als je geen rugbyfan bent. Hoewel onze club verloor, bleef de sfeer ontspannen en was het voor de kinderen een groot feest. Wie weet wordt dit een nieuwe hobby!

ZATERDAG

leeftijd: 30 jaargezinssamenstelling: getrouwd met Egbert (33), moeder van Hanna (4), Lea (1) en Abel (0)hobby’s: fi etsen, lezen, knutselen met dochters, op stap met het gezin

Tineke Dekker verhuisde dit jaar met haar gezin naar Bloemfontein in Zuid-Afrika om als manager aan de slag te gaan voor CRV Xseed, een dochterbedrijf van CRV. In een dagboek beschrijft ze hoe ze haar gezinsleven combineert met haar werk.

TINEKE DEKKER

MANAGER CRV XSEED ZUID-AFRIKA

ZONDAG

MAANDAG

deweekvan...

DeBoerin01_deweekvan...indd 46 05-04-2012 13:02:31

4747

FINANCIËLE CIJFERSHanna met cakejes naar school gebracht en daarvoor complimenten gehad van de juf. Grappig dat ik die krijg, terwijl Egbert er het meeste werk aan gehad heeft. Vooroordelen zijn ook overal hetzelfde. Op kan-toor heb ik de fi nanciële cijfers doorgelicht. In Zuid-Afrika is men een andere wijze van rapportage gewend dan in Nederland. Die twee gelijk-trekken kost tijd en veel overleg. Gelukkig komen we elke maand een stap verder. ’s Avonds telefonisch overleg met mijn leidinggevende van het hoofdkantoor in Nederland en ko� ers ingepakt.

GIRAFFENAlweer vroeg opgestaan om op tijd naar het beursterrein te vertrek-ken. Het werk op de stand is erg interessant. Ik ontmoet er poten-tiële klanten en hoor waar ze naar op zoek zijn. Vooral vleesveehou-ders bezoeken deze beurs. Productgerichte vragen schuif ik door naar een collega. ’s Middags rijden we terug naar Bloemfontein. On-derweg spotten we een groep gira� en. Het blijft bijzonder om deze dieren in het wild tegen te komen. Thuisgekomen bakken we met z’n allen cakejes voor Hanna’s afscheid op school. Morgen is voorlo-pig haar laatste dag op school, omdat we volgende week teruggaan naar Nederland voor mijn bevalling.(Noot van de redactie: inmiddels is Tineke bevallen van zoon Abel.)

VERKEERSBOETESinds kort heb ik een Blackberry als telefoon en ik wil hem nu al niet meer kwijt. Onderweg naar Johannesburg kon ik daarmee in de auto de nieuwe advertenties bekijken. Mijn Zuid-Afrikaan-se collega’s hebben een uitgesproken afwijkende mening over de nieuwe huisstijl van CRV. Het is een ware uitdaging om die ideeën en de huisstijl samen te brengen. Tussendoor met een politieagent onderhandeld over een verkeersboete, want Egbert reed ‘iets’ te hard. Gelukkig kon er wat van de prijs af. Resultaat is twee gelukkige partijen: wij snel weer door om ons vliegtuig te halen en meneer agent in één keer zijn weeksalaris binnen.

‘QUALITY TIME’Van slapen is weinig gekomen, maar gelukkig hebben de mei-den zich tijdens de vlucht wel gedragen. Wie zal er staan om ons op te wachten? Beide (o)pa’s staan al klaar om hun kleindochters in de armen te sluiten. Daarna zijn wij aan de beurt. Het voelt goed weer op Nederlandse bodem te zijn, alhoewel we geen heimwee gehad hebben. Wat als eerste gepland gaat worden, is ‘quality time’ voor Egbert en mij. Dat is er wel bij ingeschoten, als je geen oppas voorhanden hebt. Deze weken gaan we goed gebruikmaken van opa’s en oma’s!

DINSDAG

DONDERDAG

WOENSDAG

VRIJDAG

DeBoerin01_deweekvan...indd 47 05-04-2012 13:02:47

48

Niet te bang om op ruim drie meter hoogte boven de koeien te klaute-ren? Test je stressbestendigheid en hoogtevrees tijdens de koeien-survival van sporten spelboerderij Leekzicht in het Brabantse Boerdonk. Na het pittige klimparcours boven de koeien in de stal zweef je aan een tokkelbaan de stal uit. Ook geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. www.leekzicht.nl

OP DE FIETSHoezo opvallend? Neem al je spullen mee in deze originele koeienfi etstas. De fi etstassen zijn voorzien van refl ectiestrepen en uitsparingen voor je snelbinders. Prijs € 29,95. www.pimpjefi ets.nl

STRESSBESTENDIG?

www.ikbenboerin.nl‘Boerin is een titel om fi er uit te dragen’, vindt journalist Martine Kruider. Ze schrijft op haar site over haar liefde voor het boe-renleven. De ‘voormalige stadse griet’ trouwde een boer en verkaste naar het platteland op Flevoland. Via blogs en activi-teiten wil ze boerinnen en burgers dichter bij elkaar brengen.

www.boerin.wordpress.comBoerin Bea van der Kuip houdt onder het pseudoniem Hendrika de weblog ‘Over koetjes en kal� es’ bij op www.boerin.wordpress.com. Ze beschrijft, fotografeert en fi lmt de dagelijkse gebeurtenissen op het melkveebedrijf van haar en haar partner Gerrit Hofmeijer.

www.vrouwvanboer.nlMeepraten over gezin en bedrijf, ondernemen op de boerderij en vrouwelijke ambities. Op het vrouwvanboer-forum staat vrouw zijn op het agrarische bedrijf centraal. Je ontmoet andere agrarische vrouwen en je kunt mee-discussiëren over de meest uiteenlopende onderwerpen.

SITETIPSgekniptvoordeboerin

DeBoerin01_Grabbelpagina-2.indd 48 05-04-2012 13:03:28

49

In ‘Boerin vertelt’ blijven de inzenders anoniem. Wilt u reageren? Mail of schrijf naar: [email protected] of: Redactie De Boerin, Postbus 454, 6800 AL Arnhem.

‘Toen ik dertig jaar geleden, op mĳ n 21e afstu-deerde als diëtiste, stelde ik me mĳ n toekomst heel anders voor dan hoe deze nu is verlopen.Ik deed mĳ n werk naar veiligheid van levens-middelenverpakkingen zeer graag. Ik gaf voor-drachten over voeding en leerde de leden van KVLV (Katholiek Vormingswerk van Landelĳ ke Vrouwen) her en der in Vlaanderen gezond koken. Nadat mĳ n vader, die landbouwer was, overleed, hielp ik samen met mĳ n broers en

zussen de boerderĳ van mĳ n moeder verder uit te baten. Maar zelf boerin worden? Dat was het enige wat ik níet wilde! Als je als boeren-dochter vaak mee moet werken op het bedrĳ f, bevordert dat het boerin worden niet. Sinds mĳ n huwelĳ k, met een dierenarts grote huisdieren, ging ik deeltĳ ds werken om mĳ n echtgenoot te helpen in zĳ n praktĳ k. De com-municatiemiddelen waren toen niet wat ze nu zĳ n. De echtgenote van een dierenarts was al-tĳ d gekluisterd aan de telefoon.In 1995 wilden we bouwen: een huis met een dierenartsenpraktĳ k en een stal om wat run-deren te houden. Als hobby voor mĳ n man. Helaas werden onze plannen voor de stal ge-dwarsboomd door toekomstige buren. En om-

dat mĳ n man te druk was met zĳ n praktĳ k, was ik degene die bĳ alle instanties ons dos-sier in alle stappen moest gaan verdedigen. Tot zelfs bĳ de Raad van State. We hebben overal ons gelĳ k gehaald. De stal is er na drie jaar gekomen, op voorwaar-de dat het een leefbaar bedrĳ f moest worden. En zo werd ik op mĳ n 38e toch nog boerin! In 1998 begon ik de bĳ na twintig witrode koei-en van mĳ n schoonvader te melken. Ik herin-ner me nog goed de dag dat de eerste koe, onze Ketty, meer dan twintig liter melk gaf in één melkbeurt. Ik herinner me ook mĳ n tranen bĳ het vertrek van onze eerste dekstier. Zo was ik mĳ aan die dieren gaan hechten. Gaandeweg werd de boerderĳ , die ik eigenlĳ k niet wilde, een passie en levenswerk voor mĳ . Ook ben ik actief gaan deelnemen aan besturen in de veeverbetering. De toekomst leek twee jaar ge-leden te mooi om waar te zĳ n: twee gezonde kinderen die goed studeerden, een bloeiende dierenartspraktĳ k, een landbouwbedrĳ f van 60 hectare met tweehonderd dieren (zowel melkvee als vleesvee) en een nieuwe stal met melkrobot om de arbeid wat te verlichten. En natuurlĳ k onze hobby: de prĳ skampen. Het hele gezin was hierdoor geboeid. Hard werken, maar wat was het mooi! En toen kwam de kanker. Mĳ n man krĳ gt al vanaf februari chemo. We hebben op dit mo-ment nog geen enkel zicht op wat de toekomst zal brengen. Mĳ n man is soms zo verzwakt door de behandelingen dat een ziekenhuis-opname noodzakelĳ k is. Nu is hĳ thuis, maar heeft toch nog weinig kracht.Mocht de toekomst ons verdere tegenslag brengen, dan sta ik er straks misschien alleen voor, zonder de raad en daad van mĳ n lieve dierenarts . Toch blĳ ven we geloven dat het goed komt.’

‘De toekomst leek twee jaar geleden

TE MOOI OM WAAR TE ZIJN’

‘Straks sta ik er misschien

ALLEEN voor’

boerinvertelt...boerin

DeBoerin01_Boerin vertelt.indd 49 05-04-2012 13:05:17

50

CHRISTIANE

DE WEIRDT

VERZORGSTER

KALVEREN

leeftijd: 52partner: Walter Morthier (54)kinderen: Sandra (25) en Jolien (21)bedrijf: 234 melken vleesrunderenwoonplaats: Bellem

VERLENGD MOEDERSCHAP‘Kalveren verzorgen ligt in het verleng-de van het moeder zĳ n. Daar neem ik dan ook uitgebreid de tĳ d voor, zeker voor de kleinste groep kalveren. Ik loop elke dag wel drie, vier keer tussen de kalveren om te zien of alles goed gaat.’

BAND MET DE DIEREN‘Doordat ik veel met de kalveren bezig ben, ontstaat er na verloop van tĳ d een band met de dieren. Dat merk ik later als ik bĳ de vaarzen in de wei kom. Dan komen ze allemaal naar me toe. Het is hier de gewoonte kalveren aan een touw te zetten als ze van de ene stal naar de andere verhuizen. Het vergt extra werk, maar daar heb je later plezier van. Ook kalveren moeten manieren leren.’

TOEKOMST BEDRIJF ‘Opfok is belangrĳ k. Het gaat om de toekomst van je bedrĳ f. Elk kalf krĳ gt biest binnen het uur na de geboorte. Elk melk- of vleeskalf heeft zĳ n voersche-ma, vaste fl es of bepaalde kleur van de emmer. De variatie in rassen vind ik erg leuk. Vlees- en melkkalveren zĳ n een totaal andere wereld als het over opfok gaat. Dat zorgt voor extra uitdaging.’

LIEVER KALVEREN‘Mĳ n taak is niet zomaar door anderen over te nemen. Kalveren voeren moet je voor de volle honderd procent doen. Je moet opletten en er goed bĳ nadenken. Je haasten kan amper. Er zit een vast patroon en een vaste structuur in mĳ n werkwĳ ze. Dan nog blĳ ft het moeilĳ k om de kalveren een dag uit handen te geven. Ik verzorg liever de kalveren twee keer per dag dan dat ik twee keer per dag zou moeten melken 365 dagen lang.’

inspirerendeboerin

DeBoerin01-kalververzorger.indd 50 05-04-2012 13:12:43

• Vrijheid om uw eigen tijd te bepalen• Meer tijd om uw bedrijf te managen• Meer tijd voor uw koeien• Meer tijd voor uw gezin

www.lely.cominnovators in agriculture

MET DE LELY ASTRONAUT A4 IS ALLES MOGELIJK

Lely West N.V. • Weverskade 110 • 3147 PA Maassluis • Tel: 010 - 59 96 309

MEER TIJD VOOR UW GEZIN?

• Meer tijd voor uw koeien• Meer tijd voor uw gezin

pag LELY zetspiegel.indd 44 05-04-2012 13:29:16

Maak het verschil!

Voor vrouwen, door vrouwen.In oktober maakt Sprayfo zich sterk voor Pink Ribbon, de stichting die steun vraagt in de strijd tegen borstkanker. Wij doneren een deel van onze maandomzet.

Helpt u ook mee?

Doneer uw Sprayfo spaarpunten of bestel dit unieke Sprayfo t-shirt voor het goede doel Pink Ribbon.Lees alles over deze actie op www.sprayfo.nl/pinkribbon

pt u ook mee?

de boerin september 2011

Documents

Transcript of de boerin september 2011