de boerin maart 2013

• Zonder ervaring startte Ingrid Wellen een melkveebedrijf

• Kennis delen op kalveropfokparty

Dubben over geld: een nieuwe hark of toch op vakantie?

JAARGANG 3 • MAART 2013 • DE BOERIN IS EEN UITGAVE VAN CRVJAARGANG 3 • MAART 2013 • DE BOERIN IS EEN UITGAVE VAN CRV

DB01_Cover.indd 4 11-03-13 12:21

DE STERKVERBETERDEVEEMANAGER

Het meestgebruikte managementpakket is sterk verbeterd. Een melkveebedrijf goed managen betekent het juist beheersen van processen, om zo de kwaliteit van uw koeien optimaal te benutten. Als veehouder wilt u altijd beschikken over actuele en inzichtelijke informatie. VeeManager combineert daarvoor uw diergegevens. Het resultaat? De sterk verbeterde VeeManager maakt u nog beter! • Online, dus altijd actueel en zonder verlies van gegevens.• Sectordata automatisch gekoppeld, dus eenvoudig voldoen aan wettelijke verplichtingen.• Dagelijkse attentiepunten veestapel snel en overzichtelijk in beeld.• Uitgebreid met detail dier. • Zeer gebruiksvriendelijk.• Bedrijfsdata automatisch aanwezig, dus geen handmatige invoer nodig.

Kijk voor meer informatie op www.crv4all.nl of bel de CRV Klantenservice: (088) 00 24 440.

AL MÉÉRDAN 9.500VEEMANAGER-GEBRUIKERS

CRV4ALL.NL

32-ALG-MRT.indd 1 11-03-13 09:38

3

www.lely.com innovators in agriculture

DE NATUURLIJKE BEWEGING VAN KOEIENDoor het unieke Lely I-flow concept kan de koe rechtdoor de melkunit in- en uitlopen. Het koevriendelijk ontwerp draagt bij aan het groepsgevoel en voorkomt onnodige stress. Hierdoor zal het aantal robotbezoeken toenemen.

Interesse? Neem contact op met uw Lely Center of mail naar: [email protected]

Recht vooruit!

EVOLVE.

DE-I-flow-NL13016-Boerin adv-210x148-TL.indd 1 08-Mar-13 15:41:09

Problemen

met de kalveropfok?

Vraag de specialist!

Bel +31 (0)577 408111

Alpuro Breeding.

Specialist in kalveropfok

www.alpurobreeding.nl

Kalvermelk - Krachtvoeders - Probleemoplossende producten - Huisvesting - Benodigdheden Kalvermelk - Krachtvoeders - Probleemoplossende producten - Huisvesting - Benodigdheden Kalvermelk - Krachtvoeders - Probleemoplossende producten - Huisvesting - Benodigdheden

Nu ook actief in België!

DB01_p03.indd 3 11-03-13 12:42

4

Als ik de telefoon thuis oppak, heb ik het nog al-tijd. Dan weet ik even niet of ik mensen met mijn voornaam moet begroeten of met de bedrijfs-naam. Ik bedacht me laatst dat ik dat eigenlijk toch maar onder eigen naam moet doen. Al was het maar om te bewijzen dat ook een vrouw een volwaardige gesprekspartner kan zijn, ook wan-neer het over het landbouwbedrijf gaat.Die tweestrijd geeft eigenlijk nog meer aan. Bij boerinnen is zakelijk en privé continu met elkaar verwev en. Tussen die twee een goed evenwicht vinden, is niet altijd gemakkelijk. Een boer en een boerin zijn immers niet alleen privé, maar ook op zakelijk vlak partners van elkaar.Dat ook boerinnen goed hun mannetje kunnen staan in de landbouwwereld, kon ik zelf onlangs weer aan den lijve ondervinden. Bij het tot stand komen van het verhaal over Europese landbouw-politiek kwam ik met vier sterke vrouwen in con-tact. Dat ook zij over die moeilijke materie zeg-genschap en goede ideeën hebben, dat dwingt bij mij in ieder geval bewondering af.

Annelies Deberghredacteur De Boerin

Beste boerinnen,

49

Volg De Boerin op Facebook en blijf op de hoogte van het laatste nieuws.

BOERIN AAN HET WERKHOOFDVERHAAL: NIEUWE HARK OF TOCH OP VAKANTIE? 6ONDERNEMENDE BOERIN: INGRID WELLEN 14MANAGEMENT: WEGWIJS IN UIERGEZONDHEID 22PASSIE VOOR KOEIEN: JORINA EN ISAURA ROSSAERT 46IN BEELD: KLAUWVERZORGING 50

BUITEN DE DEURRONDE TAFEL: DE INVLOED VAN EUROPA 26COÖPERATIE: BOERIN EN BESTUUR 36KALVEROPFOKPARTY : KENNIS DELEN 40

INSPIRERENDE BOERINNENPREDIKANT: GERDA KEIJZER 13SCHOONSTE BOERIN: VEERLE LIESENS 25OBESE-BOERIN: ANGELI VAN BERGEN 35EMIGRANT: TES TER HOFTE 45

DAMESDINGENMAKEOVER: ANNEKE DEN HERTOG 20COLUMN FEMKE: KOEIEN ZIJN NET MENSEN 31KIJKJE IN DE KEUKEN: SANDRA COMPAS 32MIJN BOERIN: MARJAN NEERINCX 39GEKNIPT: VAN ALLES VOOR DE BOERIN 49 BOERIN VERTELT: GEEN OPVOLGER, WAT NU? 53STRIP: DE BROEKRIEM AANHALEN 54

in dit nummer

DB01_Inhoud.indd 4 11-03-13 13:40

• Zonder ervaring startte Ingrid Wellen een melkveebedrijf• Kennis delen op kalveropfokparty

Dubben over geld: een nieuwe hark of toch op vakantie?

JAARGANG 3 • MAART 2013 • DE BOERIN IS EEN UITGAVE VAN CRV


5

14

6

ColofonDe Boerin is een uitgave van CRV BV en verschijnt twee maal per jaar.

RedactieHoofdredacteur: Jaap van der KnaapAdjunct-hoofdredacteur: Inge van DrieRedactie: Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tijmen van ZessenEindredactie: Mirjam Braam, Lieke van den Broek, Ingrid SevensterFotografi e: Harrie van Leeuwen, Kristina WaterschootBeeldbewerking: Rogier van der WeidenVormgeving: André Fris, René Horsman, Esther Onida

Aan dit nummer werkten mee: Alice Booij, Lucy Keijser, David Samyn (36), Lucas Talsma (50) en Femke Marije Wiersma

Advertenties: Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser

Uitgever: Rochus Kingmans

35

AdresNederland: postbus 454, 6800 AL Arnhemtel.: 026 38 98 800Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzeletel.: 09 363 92 11 e-mail: [email protected]

De Boerin gemist?Niet-leden van CRV kunnen zich abonneren op De Boerin. Tarieven per jaar: Nederland en België: € 10, binnen EU: € 15, buiten EU: € 20. Prijzen excl. 6% btw. Bel voor opgave van een abonnement: (0031) (0)26 38 98 806. Of stuur een e-mail: [email protected].

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

Druk: Senefelder Misset Doetinchem

Op de cover: Kristel Scholten Linde (zie ook pag. 11)

46

DB01_Inhoud.indd 5 11-03-13 13:00

6

Nieuwe hark of toch op vakantie?

hoofdartikel

DB01_Hoofdartikel.indd 6 08-03-13 14:27

7

Nieuwe hark of toch op vakantie?Voor of achter? Financiële keuzes werken door de verwevenheid van

privé en zakelijk op een melkveebedrijf overal doorheen. De boerin

is het middelpunt van de fi nanciële keuzes. Zij w vaak de

eerste die met betalingsproblemen te maken krijgt.

Budgetteren en inzichtelijk maken van privé-

uitgaven luidt het advies. Investeren in het be-

drijf of het geld privé gebruiken: weet wat je wilt.

TEKST ALICE BOOIJ

De personen op deze foto hebben geen relatie met het artikel


Welke boerin kent het niet: geen geld meer op de lopende rekening, nog een stapel on-

betaalde facturen en daar sta je in de winkel voor de boodschappen of de nieuwe schoenen voor de kinderen. Financiële zorgen op het bedrĳ f komen vooral bĳ boerinnen terecht. ‘Zĳ worden gezien als het opvangcentrum voor de zorgen die in een agrarisch gezin voorkomen als gevolg van de fi nanciële crisis’, signaleert ook de telefonische hulplĳ n Sensoor. Hét grote dilemma op melkveebedrĳ ven speelde ook in 2012. Melkprĳ zen die wel goed leken, maar kosten die de pan uitrezen. Krachtvoer en diesel werden steeds duurder en het resultaat was een krap saldo. Esther Weernink, bedrĳ fsadviseur bĳ Countus, herkent het in de cĳ fers van vorig jaar. ‘Er is in 2012 ook behoorlĳ k geïnvesteerd. 2010 en 2011 waren goede jaren en zo zĳ n in 2012 een aantal bedrĳ fswensen vervuld.’ Of het nu om een hectare grond gaat, een nieuwe stal, machines of quotum, het zĳ n uitgaven die de liquiditeit van het bedrĳ f meteen raken. ‘Terwĳ l de marge er in 2012 niet naar was. Het betekent dat het bedrĳ f inteert op het eigen vermogen, dat men het spaargeld moet

aanspreken of dat het ten koste gaat van de lopen-de rekening. Daarmee is het dus ook een aanslag op de privébestedingen.’ 2012 was dan misschien een lastig jaar, maar nog niet zo erg als 2009. ‘Dat jaar heb ik als drama-tisch ervaren’, herinnert Weernink, zelf ook boe-rin, zich. ‘Ik zit al twintig jaar in het adviseursvak, maar zo’n lage melkprĳ s had ik nog niet meege-maakt. Bedrĳ ven hebben toen afl ossingen moeten verminderen of zelfs stopgezet.’

Bedrijfsrekening is privérekeningFeit blĳ ft dat investeringen en privé-uitgaven met elkaar in competitie zĳ n. Wordt er een nieuwe stal gebouwd of moet een machine nodig vervangen worden, dan moet de nieuwe keuken of de andere auto even wachten. ‘De bedrĳ fsrekening wordt vaak geheel of gedeeltelĳ k als privérekening ge-bruikt. Er is altĳ d een bepaalde spanning’, weet Weernink. ‘Het gaat er vooral om wat je zelf wilt. Wanneer je een doel hebt, kun je ook zuinig zĳ n om dat te bereiken. Of het nu privé of zakelĳ k is.’Het begint volgens haar vooral te ‘knellen’ wan-neer het fi nancieel moeilĳ k gaat. ‘Dan is de ver-wevenheid privé en zakelĳ k extra lastig. Wanneer

GROTER BEDRIJF, MEER PRIVÉ-UITGAVEN

Per huishouden besteedt de Nederlandse melkveehouderij ruim 40.000 euro per jaar aan privé-uitgaven. Dat is per maand bijna 3500 euro, blijkt uit cijfers van het LEI over 2009 tot en met 2012. Een stuk ho-ger dan het modale (meest voorkomende) inkomen in Nederland: 33.000 euro. Dat is wel logisch, geeft Jacob Jager van het LEI aan. ‘Agrarisch ondernemers zijn zelfstan-dig, dat betekent dat ze ook hun eigen verzekeringen, zoals de arbeidsonge-schiktheidsverzekering, moeten betalen. Ook wonen ze in het buitengebied en meestal in een groter huis. De kosten voor gas, water en elektra zijn dan ook hoger.’De privé-uitgaven van melkveehouders omvatten dan ook meer dan alleen de boodschappen, cadeaus en kleren, zoals een fi ctieve huur voor de woning en kos-ten voor de auto. Jager signaleert dat bij een matig fi nancieel jaar de privébeste-dingen een jaar later vaak lager liggen. ‘Dan wordt de tering meer naar de nering gezet.’ Ook is er een verschil in bedrijfs-

Figuur 1 – Besteedbaar inkomen en privébestedingen per huishouden op melkveebedrijven vanaf 2001 (bron: LEI)

grootte zichtbaar. ‘Bij grotere bedrijven met meer omzet zijn de uitgaven voor pri-vé ook hoger, dan wordt er royaler ge-leefd.’ De top van de privé-uitgaven zit bij omzetten tussen 250.000 euro en 500.000 euro per jaar. Daarboven dalen de privébestedingen weer. Nog een trend van de afgelopen tien jaar is dat de post ‘inkomen van buiten het be-drijf’ toeneemt, met een piek in 2009. Hierin zit onder andere een post arbeid, die gemiddeld zo’n 6500 euro noteert. ‘Meer dan in het verleden wordt er buiten de deur gewerkt, het is voor een groot deel ook noodgedwongen’, geeft Jager aan. Bij een bedrijfsovername bijvoor-beeld speelt het wanneer de vader of de zoon uit werken gaat, maar ook vrouwen hebben steeds meer een baan naast de boerderij, signaleert hij. ‘Ze maken keu-zes. Het is niet vanzelfsprekend dat ze in het bedrijf meewerken, ze hebben een goede opleiding en ook een eigen werk-zaam leven.’

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

besteedbaar inkomen per huishoudenprivébestedingen per huishouden

jaar

euro

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010 2011

2012

HOOFDARTIKEL

8


senior dan een nieuwe auto koopt, vraagt de zoon zich af “waarom een nieuwe?” of schoonmoeder stelt vragen aan de schoondochter over de vier kratten bier die er vrĳ dagavond doorheen gaan . ‘Met name in het oosten van het land, het werk-gebied van Weernink, werkt dat sterk door, omdat vaak meerdere generaties op hetzelfde erf wonen. ‘Dat is niet het geval in de rest van Nederland.’Boerinnen lopen vaak als eerste tegen geldproble-men op, ervaart Jan van Beekhuizen, sectormana-ger melkveehouderĳ bĳ de Rabobank. ‘Zĳ krĳ gen boze leveranciers als eerste aan de telefoon en ontvangen de loonwerker die vraagt wanneer de rekening wordt betaald. Zĳ hebben geldproblemen vaak sneller in beeld.’ Mannen daarentegen vin-den meer afl eiding in het werk. ‘Ze moeten weer naar achteren, dat gaat altĳ d door.’

Wat privé uitgeven? Weernink krĳ gt vaak de vraag ‘Wat mag ik privé uitgeven?’. ‘Maar wĳ kunnen daar als adviseur geen antwoord op geven. Dat moet je helemaal zelf weten’, vertelt ze. ‘Het is afhankelĳ k van je levenssituatie en levensstandaard. Daar horen wĳ ons niet mee te bemoeien.’ En zo ziet ze bĳ een gemiddelde van 42.000 euro voor privébestedingen (zie kader) een variatie van 15.000 euro (‘een zui-nige vrĳ gezel’) tot aan 80.000 euro (‘twee honden, drie pubers en vier vakanties’). ‘Zoals jĳ leeft, le-ven de kinderen ook met je mee.’Bĳ de zogenaamde keukentafelgesprekken praat ook Van Beekhuizen over privéuitgaven. ‘Dat is heel persoonlĳ k, je komt heel dicht bĳ mensen. Ik vind ook dat je je als adviseur goed moet afvragen wat je ervan kunt zeggen’, aldus Van Beekhuizen, die zelf ook een gezin heeft. ‘Wanneer je opgroei-ende kinderen tussen de tien en twintig jaar hebt, liggen de uitgaven heel anders dan wanneer je geen kinderen hebt.’ Ook hĳ ziet een variatie van 20.000 euro tot wel 50.000 euro aan contante uitgaven. ‘Dat laatste is echt meer dan een goed loon, omdat veel algeme-ne vaste woonlasten bedrĳ fsmatig worden betaald. De privé-uitgaven weerspiegelen het resultaat van het totale bedrĳ f. Als het niet kan, moet ik er wel wat van zeggen.’Weernink ziet steeds meer boerinnen met een baan buitenshuis. ‘Van die 42.000 euro komt 16.000 euro buiten het bedrĳ f vandaan, vanuit arbeid, een uitkering en bĳ voorbeeld ook schen-kingen.’ Van Beekhuizen vindt het buitenshuis werken een goede ontwikkeling. ‘Het maakt het fi nancieel prettiger, maar het betekent ook een ander soort bedrĳ fsontwikkeling. Door de gesprek-


ken buiten de sector trekken die boerinnen het bedrĳ f in een bredere maatschappelĳ ke scope.’ Wanneer het noodzakelĳ k is dat vrouwen buiten de deur werken, hoopt de sectormanager dat het een bewuste keuze is geweest. ‘Het geldt trouwens voor veel gezinnen dat zowel man als vrouw wer-ken, dat is op het boerenbedrĳ f niet veel anders. Maar als je dit moet doen om het bedrĳ f in stand te houden, moet je je afvragen of het de juiste volgorde is.’

Salaris buiten de deurWat doe je als boerin met het salaris dat je buiten de deur verdient? ‘Het beste is om dat apart op een eigen rekening te storten’, adviseert Weernink. ‘Houd dan een gezamenlĳ ke privérekening aan waar je maandelĳ ks een bedrag voor privé-uitga-ven op stort.’ Zo is het duidelĳ k wie er wat betaalt.Daarbĳ is het ook belangrĳ k bĳ huwelĳ kse voor-waarden om dit elk jaar keurig te verrekenen. ‘Het moet natuurlĳ k wel op papier staan wanneer de melkveehouder bĳ voorbeeld alle bedrĳ fsinkom-sten gebruikt om in het bedrĳ f te investeren en de partner de privé-input levert en na twintig jaar een vermogen van nul heeft.’ Van Beekhuizen noemt nog een extra reden om een aparte privérekening te hebben. ‘Dan krĳ g je ook inzicht in de uitgaven die er zĳ n. Veel mensen

JANINE MEIJER: ‘DE PRIVÉ-UITGAVEN GAAN VAN MIJN REKENING’

‘Financieel gaat het bij ons wel wat ge-makkelijker’, vertelt boerin Janine Meijer uit het Overijsselse Geesteren. Ze werkt

drie dagen per week als adjunct-directeur op een school voor speciaal voortgezet onderwijs en volgt een masteropleiding ‘educational leadership’. ‘Ik heb een eigen inkomen en ben ona� ankelijk. Het bete-kent in de praktijk dat we van mijn salaris de privéuitgaven doen.’ Haar man Hans verzorgt de 85 melkkoeien. ‘Ik spring al-leen bij als het écht nodig is, bijvoorbeeld wanneer er veel koeien kalven.’Janine verzorgt wel de boekhouding voor het bedrijf. ‘En Hans doet de betalingen, zo hebben we allebei zicht op de inkom-sten en uitgaven.’ De beslissingen over grote uitgaven nemen ze samen. ‘Ik stel mijn man vragen: waarom, wat is het voor-deel, wat gebeurt er wanneer je langer doorgaat met bijvoorbeeld een machine?’ Bij een matig fi nancieel jaar investeren we minder snel en letten we ook op de privé-uitgaven. ‘Hebben we die nieuwe broek

echt nodig? Ons gezin is privé echt niet veeleisend, maar je weet dat als je geld achter uitgeeft, je het niet voor kunt ge-bruiken.’ Toen ze achttien jaar geleden trouwden, was het eigenlijk vanzelfsprekend dat Ja-nine buiten de deur ging werken. ‘Daar had ik toch een opleiding voor gedaan, het is mijn passie. Ik vond het belangrijk iets te doen waar ik gelukkig van word. Dat straalt ook af op mijn man en kinderen van tien en twaalf jaar. Hans heeft tenslot-te ook een passie: zijn bedrijf.’ Had het bedrijf zich anders ontwikkeld als Janine fulltime boerin was geworden? ‘Dan waren we vast groter geweest en dan hadden we uit het bedrijf meer inko-men gehaald, fi nancieel is er geen ver-schil. Mijn man verwijt het me overigens niet , maar het is wel goed dat we daar sa-men over kunnen praten.’

10

HOOFDARTIKEL


1111

KRISTEL SCHOLTEN LINDE: ‘RESERVEREN VOOR SLECHTE TIJDEN’

Met zo’n 140 melkkoeien hebben Kristel en Leo Scholten Linde uit het Overijsselse Agelo een bedrijfsomvang waar ze met

het gezin met vijf kinderen prima van kun-nen leven. ‘En toch is het prettig om ook een tweede tak te hebben met rondleidin-gen, overnachtingen en vergaderfacilitei-ten’, vertelt Kristel, die ook uit bestuurs-functies een vergoeding krijgt. ‘Dat is voor ons de zekerheid van een vast inkomen.’ Kristel merkt ook dat de kosten op het melkveebedrijf stijgen en dat daardoor de marge onder druk komt te staan. ‘Het is dus zaak om de kostprijs onder controle te houden, vandaar ook dat we de laatste ja-ren zijn gegroeid en dat onze nieuwe stal ruimte biedt aan 230 melkkoeien.’ Ze denkt dat de sector nog aan de voor-avond staat van meer prijsfl uctuaties. ‘In de varkenshouderij kennen ze het al lan-ger. De melkveehouderij was altijd redelijk stabiel, maar ook wij krijgen meer met schommelingen te maken.’ Haar advies luidt om in goede tijden geld opzij te zet-

ten. ‘Reserveren en afl ossen zorgen er-voor dat je als bedrijf ook moeilijke tijden overleeft.’Kristel is medeondernemer op het melk-veebedrijf. ‘Ik heb een agrarische oplei-ding en we hebben er heel bewust voor gekozen om samen het bedrijf te runnen.’ Grote investeringen, zoals de bouw van de nieuwe stal, nemen ze dan ook samen. ‘Je weet dat het een zware investering is die wel moet terugkomen.’ Dat het een wissel op de privé-uitgaven kan opleve-ren, weet ze ook. ‘We hebben wel een aparte privérekening waar maandelijks vanaf de bedrijfsrekening geld op gestort wordt. Zo houden we overzicht op de uit-gaven.’ In fi nancieel lastige tijden maken ze privé een pas op de plaats. ‘We gaan dan bijvoorbeeld geen weekendje weg, maar aan de andere kant moeten onze vijf kinderen wel goed in de kleren zitten.’

hebben hier geen idee van.’ Ook budgetteren is dan gemakke-lĳ ker, voegt Weernink toe. ‘Een bĳ standsmoeder weet dat ze van 100 euro in de week rond moet komen. In de agrarische sector is dat niet aan de orde, maar het is wel goed om te weten wat je uit kunt geven.’Van Beekhuizen roept boerinnen op om mee te praten als het

over de fi nanciën op het bedrĳ f gaat. ‘Zĳ zĳ n in het gezins-bedrĳ f heel belangrĳ k en dat wordt weleens vergeten, omdat de man vaak het uitvoerende werk doet en het woord voert. Maar wanneer je samen in het bedrĳ f staat en jĳ als boerin het oog op de fi nanciën houdt, stap dan ook nadrukkelĳ k naar voren en geef jouw mening tĳ dens het gesprek.’


Voor meer informatie kijk op www.nutrifeed.nl

U wilt graag een optimale kalveropfok met een maximaal resultaat. Dat levert u immers

duurzame melkkoeien op. Kies daarom voor de kalvermelkpoeders van Nutrifeed, de jongdier-

voederspecialist van FrieslandCampina. De enige hoogwaardige kalvermelkpoeders op basis

van úw melk. En die basis is gezond, duurzaam en voordelig. De juiste gezonde ingrediënten,

een kortere opfokperiode en lagere opfokkosten: drie keer de beste start voor uw kalveren.

Start met Nutrifeed

U wilt graag een optimale kalveropfok met een maximaal resultaat. Dat levert u immers U wilt graag een optimale kalveropfok met een maximaal resultaat. Dat levert u immers

De gezonde, duurzame

en voordelige start

NUTVEG0045 Start met Nutrifeed adv a4 staand FC.indd 1 05-03-13 15:39DB01_p19.indd 44 11-03-13 12:46

. GERDA KEIJZERPREDIKANT

leeftijd: 53 • partner: Harm Stoel (61) • kinderen: Berdien (27), Michiel (26), Fabian (21) • bedrijf: 80 melkkoeien • woonplaats: Kampen

DIENST OP ZONDAG‘Naast mijn werk op ons bedrijf werk ik 32 uur in de week als predikant voor de Protestantse Gemeente van Emme-loord. Ik ga voor in de dienst op zon-dag, bezoek zieken en bereid diensten voor samen met jongeren. Ook doe ik de bijzondere diensten als bruiloften, doopdiensten en uitvaarten.’

KRUISPUNT‘Ik had nooit gedacht predikant te worden. Na mijn studie geschiedenis werkte ik volop in ons bedrijf. Maar uit nieuwsgierigheid naar de interpreta-tie van bijbelverhalen ging ik theolo-gie studeren. Toen ik eens een dienst moest overnemen van mijn zieke sta-gebegeleider, kwam ik erachter dat ik het preken erg leuk vond. Het is een uitdaging om mensen de achterliggen-de boodschap van een bijbelverhaal te vertellen. Bovendien maak je mensen van dichtbij mee op belangrijke kruis-punten in hun leven.’

HANDEN UIT DE MOUWEN‘Ik heb de afwisseling van boerin en predikant zijn altijd vruchtbaar gevon-den. Hele dagen achter de pc zitten is niets voor mij. Bovendien kan het werk als predikant geestelijk best pittig zijn. Als je een uitvaart hebt gehad of men-sen met problemen hebt geholpen, is het fi jn om thuis weer even fysiek de handen uit de mouwen te steken.’

ALLEMAAL DEELTIJDBAAN‘Onze kinderen Berdien en Michiel zitten als vennoot in ons bedrijf. Maar ook zij en mijn man Harm hebben daarnaast een deeltijdbaan. We spre-ken daarom goed af wie wanneer op het bedrijf is. Eén taak is wel echt mijn ding: ’s ochtends ben ik degene die de koeien melkt. Ook op zondag.’

INSPIRERENDEBOERIN

DB01_Keijzer.indd 13 08-03-13 14:26

‘Eigen bedrijf is keihard werken’

boerin: Ingrid Wellen • leeftijd: 27 • partner: Tjeerd van Groenland • bedrijf: 50 melkkoeien en bijbehorend jongvee • woonplaats: Ledeacker

ONDERNEMENDEBOERIN

DB01_Wellens.indd 14 11-03-13 11:36

‘Eigen bedrijf is keihard werken’

Ingrid Wellen was 25 toen ze zonder enige ervaring met melken,

koeien verzorgen en trekker rijden een melkveebedrijf ging runnen.

Het was een sprong in het diepe. Nu twee jaar later is met de koeien

werken het liefst wat Ingrid doet. ‘Ik ben trots op wat ik al bereikt heb.’

TEKST JORIEKE VAN CAPPELLEN

DB01_Wellens.indd 15 11-03-13 11:35

16

ONDERNEMENDEBOERIN

DB01_Wellens.indd 16 11-03-13 11:35

‘Sorry, ik was nog niet helemaal klaar met mais voeren’, zegt Ingrid Wellen, terwijl ze van de trekker springt.

De vijftig melkkoeien van de melkveehoudster uit Ledeac-ker staan tevreden aan het voerhek. In een tweede grote stal staat het jongvee. Te zien aan de nieuwe vloeren en de ligboxen wordt hier nog druk verbouwd. ‘Het verbouwde gedeelte is straks voor de droge koeien’, vertelt Ingrid. Ingrid praat over haar koeien alsof ze nooit anders heeft ge-daan. Toch is het pas twee jaar geleden dat ze het bedrijf in Ledeacker startte. En dat zonder enige ervaring met het run-nen van een melkveebedrijf. Waarom deed ze dit? ‘Omdat ik de kans kreeg’, zegt Ingrid. ‘Toen ik 23 was, had ik net mijn hbo-studie management, economie en recht afgerond, maar ik voelde weinig voor een baan op kantoor. Bovendien had ik altijd al een grote liefde voor dieren.’ Ingrids vader, die een melkveebedrijf in Canada runt, stelde haar voor om bij hem in Canada te komen werken. Vanwege de afstand zag Ingrid dit niet zitten. ‘Waarom begin je dan geen melkveebedrijf in Nederland?’, was vervolgens zijn voorstel. ‘Het idee van eigen baas zijn en het werken met dieren trok me’, vertelt Ingrid. Ingrids vader was bereid om haar financieel bij te staan in de aankoop van een bedrijf. ‘We spraken af om het gewoon te proberen. Deze kans zou nooit meer voorbij komen.’

Hectische periode met veel regelwerkSamen met haar vader begon de zoektocht naar een geschikt bedrijf. Dat werd het bedrijf in Ledeacker. ‘Ik kon hier zo opstarten. De melkstal en ligboxenstal waren in goede staat. Bovendien ligt het in de regio waar ik zelf vandaan kom en waar andere familieleden wonen, dat vind ik erg belangrijk.’ Gelukkig was partner Tjeerd ook in voor het avontuur. ‘Tjeerd heeft een baan buitenshuis, maar hij springt bij als het nodig is. In de weekenden helpt hij ook mee. Ook mijn oom helpt mij regelmatig.’ Het is heel belangrijk dat er men-sen zijn die achter je staan, weet Ingrid. Haar omgeving rea-geerde verschillend. ‘Sommigen waren positief en vonden het een leuke uitdaging, anderen verklaarden me bijna voor gek. Waar begin jij nu weer aan?’Ingrid: ‘Ik ben iemand die wel van uitdaging houdt, maar in dit geval was ik misschien wat naïef. Eigenlijk had ik vooraf geen idee wat er op me afkwam. Ik kwam weliswaar van een boerenbedrijf, maar de enige ervaring die ik had was dat ik soms de kalfjes voerde. Ik kon niet melken of wat dan ook.’ Ingrid vertelt verder: ‘Pas rond de koop van het bedrijf kwam ik erachter wat ik eigenlijk aanhaalde. Het was een heel hectische periode met veel regelwerk, papierwerk en keuzes maken over dingen waar ik nog nooit bij had nagedacht. Mel-ken is bijvoorbeeld één, maar je hebt ook een afnemer nodig. Mijn keuze viel op FrieslandCampina. Ik heb ze gewoon een brief gestuurd en wat denk je? Ik mocht melk leveren! Maar ik moest ook een voerleverancier vinden, een dierenartsprak-tijk. En waar kocht ik de koeien voor mijn bedrijf?’ Gelukkig kon Ingrid terugvallen op de kennis van haar vader. ‘Samen met hem zocht ik de koeien uit voor mijn toekom-stige bedrijf. Ik kocht er 38 van een bedrijf hier uit de omge-

‘Toen het eerste kalf werd geboren, waren de kalverhokjes nog niet eens klaar’

ving.’ Op dat bedrijf liep Ingrid ook enkele maanden stage, om zich goed voor te bereiden op haar aanstaande leven als melkveehouder. ‘Ik leerde er melken, koeien verzorgen, hel-pen met geboortes. Maar ook kreeg ik inzicht in administra-tieve zaken.’ Ingrid blikt terug: ‘Als ik alles van tevoren had geweten, had ik me misschien wel twee keer bedacht. Maar ik zat in een sneltrein en kon niet meer terug of stoppen, alleen nog vooruit.’Op 4 maart 2011 was de grote dag: de koeien kwamen aan op Ingrids bedrijf. ‘Superspannend. De koeien moesten wennen aan hun nieuwe omgeving en ’s avonds direct gemolken wor-den. Mijn vader kwam over uit Canada om me de eerste we-ken op weg te helpen. Anders had ik het denk ik niet gered.’De sprong in het diepe was pas echt voelbaar toen Ingrids vader weer terugkeerde naar Canada. ‘Vreselijk. Ik stond er nu echt alleen voor. Wat had ik toch aangehaald? Dat vroeg ik mezelf ontelbaar vaak af. Het was een periode met veel stress en onbekende situaties. Ik kreeg bijvoorbeeld een koe met melkziekte. Ik had bij mijn stageboer geleerd hoe ik een infuus in de melkader moest aanbrengen, maar om het nu bij mijn eigen dieren te doen, vond ik ineens spannend. Ik deed het toch wel goed? Gelukkig kon ik altijd iemand bellen voor raad, de dierenarts, mijn stageboer, mijn vader. En de eerste paar maanden hadden we ook wel een beetje geluk met de kalfjes, ze deden het bijna vanzelf.’

Ontdooien met föhnDe sneltrein denderde verder. ‘Pas als je bezig bent, kom je erachter wat je nog mist. Toen het eerste kalf werd geboren, waren de kalverhokjes nog niet eens klaar. De eerste winter hadden we veel sneeuw, maar geen sneeuwschuiver. En we kwamen er pas achter dat we een kachel in het melklokaal nodig hadden, toen alle leidingen bevroren. We stonden uren te föhnen om de boel te ontdooien. Ja, je wordt er enorm creatief van’, zegt Ingrid, die er achteraf wel om kan lachen. ‘Er waren ook momenten waarop ik juist heel trots op mezelf was. Als je een zieke koe zelf weer op de been krijgt, dat geeft een kick. Ik ben wel een echte koeienboerin. Als een dier naar de slacht moet, heb ik daar moeite mee. Misschien een typische vrouweneigenschap? Maar ook ik moet het economi-sche resultaat van het bedrijf in mijn achterhoofd houden.’Ingrid maakt lange dagen. ‘Naast het bedrijf kost wassen, opruimen, boodschappen doen en koken ook tijd. Mannen vergeten dat nog wel eens’, grapt ze. ‘Wel vind ik het belang-rijk om tijd vrij te maken voor vrienden en familie. Voordeel is dat ik mijn eigen dag kan inplannen en zo ook eens gezel-lig kan gaan lunchen met een vriendin.’

17

DB01_Wellens.indd 17 11-03-13 11:35

18

weinig uitval van koeien gehad en alle kalveren die hier zijn geboren, zijn groot geworden. Persoonlijk ben ik daar wel heel trots op.’ Ook de aanmoedigingsprijs van 2012 van het Uiergezondheidscentrum Nederland, voor het lage celgetal dat Ingrid op haar jonge bedrijf wist te behalen, was voor de melkveehoudster een mooie opsteker.

Onervarenheid als voordeelWaar komt dat perfectionisme vandaan? ‘Misschien is het juist de onervarenheid die in mijn voordeel werkt. Ik doe niet iets omdat mijn ouders dat ook zo doen’, denkt Ingrid. ‘Ik heb alles vanaf het begin goed aangeleerd. Met handschoenen melken, met papieren doekjes spenen schoonmaken, na het melken goed dippen. Dat hoorde zo, ik dacht dat alle boeren dat zo deden.’ Ingrid denkt even na voordat ze verder gaat. ‘En ik heb soms wel het gevoel dat ik me moet bewijzen. Ik heb soms negatieve reacties gekregen omda t ik financiële hulp kreeg om dit bedrijf te beginnen. Maar daarmee ben je er nog niet. Een goed resultaat komt niet vanzelf, je moet er gewoon keihard voor werken en dat doe ik ook.’‘Hoe mijn bedrijf er over tien jaar uitziet? Ik weet het niet’, zegt Ingrid eerlijk. ‘Ik mag hier 150 melkkoeien houden, maar de tijd zal het leren hoever ik wil en kan groeien. Nie-mand weet precies hoe we er over tien jaar voor staan met de sector. Ik richt me op het nu: ik vind het nu belangrijk om uit te groeien tot een bedrijf met gezonde, duurzame koeien, dat ook economisch goed in balans is.’ Saai is het leven als melkveehouder in elk geval nooit. ‘Dit voorjaar komen de vaarzen aan de melk die twee jaar geleden hier als eerste kalfjes geboren werden. Opnieuw spannend, maar ik kijk ernaar uit.’

De kersverse melkveehoudster merkte dat het boerenwerk voor een vrouw fysiek zwaar kan zijn. ‘We begonnen met alleen een trekker, maar inmiddels heb ik er een shovel bij en schuift een tweedehands mestrobot de mest van de roosters.’Ingrid kuilt zelf geen gras in. ‘Ik voer alleen goede kwaliteit hooi en mais. We hebben vijf hectare grond bij het bedrijf waar ik mais op verbouw. De rest van de mais en het hooi koop ik aan. Zo bespaar ik mezelf de stress van het drie of vier keer per jaar gras maaien en inkuilen.’

Aanmoedigingsprijs is opstekerNa twee jaar is Ingrid heel wat ervaringen rijker. ‘Boer zijn is een veelzijdig beroep. Je moet ondernemend zijn, maar ook veel weten van gewassen en tegelijk een halve dierenarts zijn. En dan is er nog de maatschappij die aan de zijlijn meekijkt. Ik moest vrienden echt uitleggen dat ik niet de hele dag met een antibioticaspuit in mijn broekzak rondloop.’ Ingrid vertelt verder: ‘Pas nu heb ik het gevoel dat ik het al-lemaal op de rit heb. De koeien doen het erg goed. Ik ga niet voor een maximale melkproductie, maar ik ben wel perfecti-onistisch in goed verzorgen en voeren, waardoor de productie nu al op 10.000 kilogram melk zit. Bovendien heb ik relatief

’Ik heb soms wel het gevoel dat ik me moet bewijzen’

ONDERNEMENDEBOERIN

DB01_Wellens.indd 18 11-03-13 11:35

Benfital® PlusDe PLUS bij kalverdiarree, zodat het kalf snel herstelt

ABCD

Gezonde kalveren

geven plezier!

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Boehringer Ingelheim bv, Postbus 8037, 1802 KA, [email protected] Telefoon: 072 566 2411, Fax: 072 564 3213

Nu in emmer én zakjes

in handige box

18069 BI Benfital A4 adv-V2.indd 1 20-09-11 16:07DB01_21.indd 44 12-03-2012 11:19:13

Samen met haar man Wout runt Anneke den Hertog een bedrijf met 70 melkkoeien. Als echt buitenmens geniet Anneke van het werk tussen de koeien. Daarnaast ligt haar passie bij haar honden, tuinieren en de paar-den. Niet bang voor een uitdaging stapte An-neke in het avontuur van een metamorfose.

ENERGIEKEllen Egberts van Janse Mode in Alphen aan den Rijn heeft het snel gezien. ‘Anneke is een vlotte, energieke vrouw. Die energie laten we terugkomen in de kleuren van haar outfi t, een frisgroene broek met bijpassende top en losjes geknoopte sjaal. Het sportieve jasje van skaileer kan Anneke ook perfect met andere items en kleuren combineren.’

PITTIG KAPSELStyliste Jolanda van Knappe Kappers in Al-phen aan den Rijn kleurt Annekes haar in een koele blonde tint. ‘Het bruine accent langs het voorhoofd maakt het blonde kap-sel nog meer uitgesproken. We knippen het haar net even korter voor een pittig model.’ Sandra van den Burg van schoonheidssalon Mooi Zo! maakt Annekes ogen nog stralen-der blauw door ze met een kohlpotlood en eyeliner te accentueren. ‘Een roodbruine lip-stick is de fi nishing touch.’

GROTE OGENAnneke is blij met haar nieuwe look. ‘Het was een heerlijke verwendag. Ik houd van kleur, maar had niet gedacht dat dit groen zo mooi bij me zou passen. Ook het kapsel is lekker fris en modern. En de make-up: ik zie nu pas wat voor mooie grote ogen ik heb!’

ANNEKE DEN HERTOG

leeftijd: 51 • partner: Wout den Hertog (55) • kinderen: Sanne, Roos en Maarten • woonplaats: Alphen aan den Rijn

Foto

grafi

e: V

erhe

ij O

ntw

erps

tudi

o

MAKEOVER

20

DB01_Makeover.indd 20 07-03-13 14:28

DB01_Makeover.indd 21 07-03-13 14:29

Wegwijs in uiergezondheid

OPTELSOMHet celgetal geeft een goede eerste indruk van de uiergezondheid. ‘Eigenlijk is celgetal niets anders dan een optelsom van de problemen met uierge-zondheid’, geeft CRV-vertegenwoordiger Jan van Zijtveld aan. ‘Hoe hoger het celgetal is, hoe meer uiergezondheidsproblemen je hebt.’Een celgetal van nul komt niet voor, omdat er altijd celvernieuwing plaats-vindt. Het natuurlijke celgetal van vaarzen ligt op 10. Het natuurlijke celgetal van het hele bedrijf komt uit tussen de 30 en de 50. In de praktijk ligt het celgetal vaak iets hoger. ‘Zo gauw de mens zich met koeien bemoeit, stijgt het celgetal’, stelt Van Zijtveld. Hij constateert dat vrouwen bij het melken een lager celgetal realiseren dan mannen. ‘Ze werken hygiënischer en en georganiseerder. Bovendien kunnen ze in de melkput gemakkelijker afscheid nemen van koeie n. Uit is uit, ze blijven een koe niet eindeloos namelken.’Een kwart van de bedrijven realiseert een gemiddeld celgetal lager dan 100. Ook het voorbeeldbedrijf lukt dat: in 2012 was 64 het hoogste celgetal en 36 het laagste celgetal.

PERCENTAGE NIEUWE GEVALLENBehalve het celgetal is het ook aan te raden om te kijken naar het percen-tage nieuwe gevallen met een verhoogd celgetal. Het gaat dan om koeien met een celgetal hoger dan 250 en vaarzen met een celgetal hoger dan 150. Beide kengetallen zijn te vinden via Snelzicht, dat deel uitmaakt van manage-mentprogramma’s. ‘Het is geen goed teken als het percentage nieuwe geval-len hoger is tijdens de laatste controle’, stelt Van Zijtveld. Gemiddeld ligt het percentage nieuwe gevallen op negen procent. Op het voorbeeldbedrijf ligt dat percentage tijdens de laatste controle beduidend lager: op één procent.

OORLOGSGEBIEDHet percentage koeien dat met een verhoogd celgetal uit de droogstand komt, is ook een belangrijk kengetal. Op het voorbeeldbedrijf had het af-gelopen jaar vijf procent van de koeien een verhoogd celgetal na a� alven. Gemiddeld heeft in Nederland één op de vijf koeien, ofwel twintig procent, na de droogstand een hoger celgetal dan voor de droogstand. ‘Een hoog-drachtige koe bevindt zich wat betreft uiergezondheid als het ware in oor-logsgebied’, geeft Van Zijtveld aan. ‘Bij melkkoeien melk je de uier twee keer per dag leeg. Dan krijgen bacteriën in de uier niet de kans melkcellen kapot te maken.’ Het percentage koeien dat met een verhoogd celgetal uit de droogstand komt, zegt iets over de manier van droogzetten. ‘Het is goed om koeien droog te zetten bij een productie van minder dan 15 kg melk. Voer ze bijvoor-beeld een week voor de droogstand geen eiwit meer, maar melk ze nog wel twee keer per dag. Droogzetantibiotica doen dan beter hun werk.’

LAAG IN, LAAG UITHet evalueren van de droogstand kan ook met het formulier Droogzetevaluatie – te vin-den in managementprogramma VeeManag er. Hoeveel koeien gaan er bijvoorbeeld met een laag celgetal de droogstand in en heb-ben na het a� alven een laag celgetal? Op het voorbeeldbedrijf zijn dat er van 87 van de 94, ofwel 93 procent.

ZIEK PERSONEELHoeveel koeien hebben een verhoogd cel-getal? Het Stoplicht – onderdeel van Vee-Manager – brengt dat snel in beeld. Op het voorbeeldbedrijf viel in januari vier procent in de categorie rood, ofwel een celgetal hoger dan 200. Nog eens drie procent kreeg de kleur oranje, ofwel een celgetal tussen de 100 en 200. ‘Een koe met een hoog celgetal heeft een verminderde weerstand’, geeft Van Zijt-veld aan. ‘Ik zeg wel eens gekscherend tegen veehouders met veel koeien met een hoog celgetal: “Jij hebt een hoop ziek personeel.” Een koe moet melk produceren in plaats van energie steken in beter worden.’

NOG NIET GENEZENGeven de voorgaande kengetallen vooral een indruk van de uiergezondheid van de hele veestapel, met Detail dier kan ook de uierge-zondheid van een individueel dier bekeken worden. De koe in het voorbeeld heeft een forse uierontsteking gehad in november. De celgetalscores van de volgende monsterna-mes – drie keer hoger dan 100 – laten zien dat de koe nog niet helemaal genezen is.

1

2

3

4

5

6

MANAGEMENT

22

DB01_FormulierUGH.indd 22 11-03-13 13:06

Tijdens het melken is niks zo frustrerend als een koe met uierontsteking. Het

melkglas is minder vol, maar minstens zo vervelend is de extra tijd en energie die

een zieke koe kost. Hoe houd je de uiergezondheid op peil? De Boerin bekijkt

met CRV-vertegenwoordiger Jan van Zijtveld uiergezondheidskengetallen.

TEKST INGE VAN DRIE

3

2

4

5

1

6

DB01_FormulierUGH.indd 23 11-03-13 13:07

24

UW KALFJES SMULLEN ERVAN!• Aanvullend diervoeder

• Hoogwaardige grondstoffen

• Hoog eiwitgehalte voor snelle groei zonder vervetting

• Zeer smakelijk

CALBILACAllmash 20 RE

®Met het Alltechcomponent

NL: Tel. 013-5051658

BE: Tel. 014-479544

www.heemskerk-media.com

KNZ® VRIJE KEUZE ZOUT & MINERAALLIKSTENEN. KNZ® LIKSTENEN T +31 74 2444180 www.knz.nl

U BENT TOCH OOK BEGAAN MET HET WELZIJN VAN UW JONGVEE?Wilt u uw jongvee gezond en sterk op laten groeien? Verstrek dan de JUNIOR liksteen van KNZ die verrijkt is met mineralen, sporenelementen en vitamines. Uw jongvee kan altijd likken naar behoefte, de steen bevat namelijk geen geur-, kleur- of smaakstoff en. Wel zo natuurlijk!

RUNDVEE PAARD

SCHAAPW

ILD

GROWTH/ JUNIOR

KNZ® VRIJE KEUZE ZOUT & M

KNZ® JUNIOR is onderdeel van het KNZ® RUNDVEE assortiment.

• Geen geur-, kleur- of smaakstoffen toegevoegd

• Vervaardigd uit hetzelfde pure zout als

d uit hetzelfs

Like & Share de Facebookpagina van KNZ likstenen

(vóór 3 april) en maak 10 x kans op 10 JUNIOR likstenen én de

unieke KNZ BBQ-emmer. Actievoorwaarden zie www.knz.nlde

DB01_p24.indd 24 11-03-13 13:50

VEERLE LIESENSSCHOONSTE BOERIN

leeftijd: 22 • woonplaats: Dilsen-Stokkem • bedrijf: melkvee, vleesvee, akkerbouw en paardenbevallings-centrum • aantal runderen: 200 • titel: publieksprijs Schoonste Boerin

MEER DAN SCHOONHEID‘Via via hoorde ik van de verkiezing van de Schoonste Boerin van Vlaan-deren. De zoektocht naar een ambas-sadrice voor de landbouw vond ik een leuk initiatief. Het is niet zomaar een verkiezing waarbij alleen maar schoon-heid wordt beoordeeld. De Schoonste Boerin is meer dan dat. Ook je vaardig-heden met de trekker en de praktijk-kennis worden getest.’

LEREN OMGAAN MET PERS‘Alles begon met de persvoorstelling in Gent. Omgaan met de pers vond ik een heel nieuwe ervaring. Zo leerde ik hoe je de sector goed en positief ver-tegenwoordigt. Maar ik leerde ook veel nieuwe mensen kennen. Ik heb stickers geplakt, fl yers gemaakt, een actie via Facebook op poten gezet , en nog veel meer. Ik ben ervoor gegaan en heb zo de publieksprijs gewonnen.’

BEHENDIGHEID MET TREKKER‘De verkiezing was intensief. Tijdens de “Schoonste Stedentocht” door-kruisten we Vlaanderen met de trek-ker en op de beurs Agrifl anders waren er diverse behendigheidsproeven . De verkiezingsavond zelf was een mix van dans, presentaties en kennistests over landbouw.’

GEWOON TUSSEN DE DIEREN‘Met de deelname aan deze verkiezing heb ik heel wat ervaring kunnen op-doen. Ik sta nu steviger in mijn schoenen om landbouw te promoten en hoop met de combinatie landbouw en media in de toekomst nog iets te doen. Ik heb aan de collega-boerinnen ook een stel vrien-dinnen overgehouden. De verkiezing is iets unieks, maar toch ben ik blij dat ik weer gewoon tussen de dieren sta.’

INSPIRERENDEBOERIN

DB01_Liesens.indd 25 11-03-13 12:57

26

Pleiten voor meer Europees draagvlak

opinie

DB01_Subsidies.indd 26 11-03-13 14:39

27

Pleiten voor meer Europees draagvlak TEKST ANNELIES DEBERGH EN ROCHUS KINGMANS

Vraag tien Europese burgers waar ze aan denken bij de term Gemeenschappelijk Landbouw

Beleid en het eerste wat terug zal komen is het woord ‘subsidies’. Vraag het aan vi er beleids-

vrouwen uit de Nederlandse en Vlaamse landbouwsector en de woorden ‘voedselzekerheid’

en ‘plattelandsbeleid’ gaan over tafel. De geldstroom van en naar Brussel moet in hun ogen

op meer begrip kunnen rekenen, zowel van consumenten als van beleidsmakers.


28

Met z’n vieren zitten ze aan tafel, vier vooraanstaan-de ‘boerinnen’ uit de wereld van de belangenver-

dediging. Wat deze vier dames met elkaar verbindt, is al snel duidelijk wanneer ze met elkaar praten. Elk van de vier gesprekspartners is niet alleen melkvee-houdster, maar is ook doorgewinterd in de melkveemate-rie en het beleid eromheen. Zelfs over het Europese land-bouwbeleid kan het viertal een aardig mondje meepraten. Ze nemen geen blad voor de mond en weten precies waarom de Europese steun voor de melkveehouderij van belang is.

Goedkope verzekering voor goed voedselAls het woord ‘subsidies’ valt, zijn de vier meteen geprik-keld. ‘Alsof het om een soort aalmoes gaat.’ Hilde Uleyn is behalve boerin ook lid van het VABS, dat staat voor Vrou-wen van het Algemeen BoerenSyndicaat. Zij vindt subsi-dies een fout woord, een woord dat de lading niet dekt. De andere vrouwen knikken instemmend. ‘We moeten niet spreken van subsidies, maar van compensatie, een ondersteuning van het landbouwinkomen. Als al onze producten correct zouden worden betaald, hebben we die inkomensondersteuning in principe niet nodig.’

Rianne van Tilburg, lid van het hoofdbestuur bij Boe-renbond, is het daarmee eens. ‘Inkomensondersteuning hoeft in principe niet voor de sector, er staan ook aller-hande inspanningen tegenover. Maar dan moeten we wel voldoende betaald worden voor onze producten.’ Jeanet Brandsma van de landelijke vakgroep rundveehouderij bij LTO, beaamt dat volmondig. Volgens haar is het belang-rijk om de burger goed uit te leggen waar het Europees

geld voor dient. ‘Voor twee euro per inwoner per week krijgt de Europese burger een gezond en goed voedsel-pakket. Dat is zowat de goedkoopste verzekering die een consument kan afsluiten.’ De correcte uitbetaling van producten ligt uitermate gevoelig. Sieta van Keimpema, voorzitter van de Dutch Dairy Board, onderstreept het bijzondere karakter van de primaire sector landbouw. ‘De hele regelgeving op Europees niveau is erop gericht om goedkoop voedsel te produceren. Een landbouwer kan zijn kosten onvol-doende doorrekenen aan de consument.’ Het gevolg is dat landbouw al generaties lang van de ene crisis naar de andere crisis gaat. ‘Maar als je bedrijven massaal failliet laat gaan, dan komt de voed-selzekerheid in het gedrang en dat kan de overheid niet laten gebeuren. Ondersteuning van het inkomen is binnen het huidige beleidssysteem nodig.’Met meer vergroeningseisen, milieumaatregelen en ook meer plattelandsbeleid komt de inkomensonder-steuning meer en meer onder druk, denkt Jeanet. ‘Als straks zoveel procent van onze goede dure landbouw-grond leeg moet blijven om aan vergroeningsmaatre-gelen te voldoen, dan zorgt dat voor een nog groter concurrentienadeel.’

Zeven procent verplicht natuur Dat in het nieuwe beleid zeven procent van het areaal verplicht ecologisch focusgebied, of simpel gezegd natuur, moet worden om nog premie binnen te halen, gaat te ver. ‘Alsof je een nieuw huis koopt en één van de tien kamers niet mag gebruiken.’ Sieta vindt het absurd. ‘Het gaat uiteindelijk over privaat eigendom waar de overheid meent een claim te mogen leggen. De enige macht die je hebt, is de weg van het lobby-werk om dat weer te verhinderen.’Eenzelfde kritiek uiten de vrouwen op de overgang naar hectaresteun. ‘De beperkende factor is onze dure grond’, vindt Hilde. ‘Onze grond is wel tien keer zo duur als in Oost-Europa.’ Volgens Rianne wordt de directe steun in de toekomst verder afgebouwd. ‘Maar de steun voor plattelandsbe-leid, verzameld in de tweede pijler van het Europese beleid, biedt zeker kansen voor groene en blauwe diensten zoals onderhoud van landschap.’Jeanet gaat op dat punt door. ‘Het is nog maar de

Sieta VaN KeimpemaVoorZitterDutch Dairy BoarDwoonplaats: Nes aantal koeien: 70

woonplaats: Brecht aantal koeien: 170

riaNNe VaN tiLBurGLiD hoofDBeStuur BoereNBoND

‘Voor twee euro per inwoner per week

krijgt de burger een goed voedselpakket’

opiNie


29

vraag of dat beschikbare geld voldoende benut wordt. Het is een opgave voor de landbouwsector om ervoor te zorgen dat het beschikbare bedrag in de tweede pijler zo veel mogelijk richting de actieve landbouw-bevolking gaat, bijvoorbeeld ook voor innovatie.’

Meer draagvlak bij de consumentDe kritiek van consumentenkant op de inkomenson-dersteuning voor de boer is bij de vier melkveehoud-sters bekend. Maar ze zijn het niet eens met de eis tot een grotere transparantie rondom de subsidies. Rian-ne spreekt tegen dat het om publiek geld gaat. ‘Het is een ondersteuning van het inkomen in een sector die garant staat voor een goedkope en veilige voedselpro-ductie. En het is een goedkope manier om ervoor te zorgen dat het platteland goed onderhouden wordt.’Boerenbond hield gedurende twee jaar een actie om meer draagvlak voor het Europees landbouwbeleid bij de consumenten te creëren. Ook politici hebben daar een rol in, stelt Jeanet. ‘Het is heel lastig als bepaalde politici maar blijven schoppen tegen het afdragen van geld richting Europa. De discussie wordt maar al te vaak uit zijn verband getrokken. Dankzij het Gemeen-schappelijk Landbouwbeleid kan Nederland ook zijn bruto-overschot op de balans handhaven.’Zolang geen eerlijke prijzen betaald worden voor voedsel, is het uitbetalen van een inkomensondersteu-ning noodzaak voor de landbouw, lees voedselvoor-ziening uit eigen grond. ‘Het is best frustrerend dat de consument niet wil begrijpen dat een eerlijke prijs voor voeding levensnoodzakelijk is’, stelt Hilde. Jeanet ziet daar weinig in veranderen. ‘De consument is er heel erg aan gewend dat voedsel goedkoop is. Slechts 12 procent van het beschikbare budget gaat naar voe-ding. Tegelijk zien we wel een beweging naar meer bewustzijn bij de burger. Dat moeilijke evenwicht tus-sen burger en consument komt altijd weer terug.’Rianne valt haar in de rede. ‘Voor de consument is het te vanzelfsprekend dat alles in de winkel ligt. Maar dat is het helemaal niet. Je van landen buiten Europa afhankelijk maken voor de voedselproductie is eigenlijk het domste wat je kunt doen.’ Het voorbeeld van de nertsenhouderij komt op tafel. ‘Die sector ver-dwijnt straks onder invloed van emoties. En wat is het gevolg? De nertsenhouderij verhuist straks naar an-

dere landen waarvan we niet weten wat de voorwaarden voor productie zijn.’‘Twee euro per persoon per week is een investering in de productie van voedsel dat daardoor niet alleen goed en gezond is, maar ook kunstmatig laag geprijsd blijft.’ Juist dat laatste aspect begrijpt de consument te weinig, zo denkt Sieta. ‘De kritieke melkprijs ligt momenteel hoger dan wat voor de melk uitbetaald wordt. Een monito-ringsagentschap rekende een kostendekkende melkprijs uit van 46 eurocent, terwijl in 2011 34 eurocent per liter werd betaald. De sector levert in met zwarte arbeid. Zo laat Europa het voedsel goedkoop geproduceerd worden.’ De gevolgen daarvan zijn volgens haar steeds meer zicht-baar in de agrarische sector. ‘Er is geen instroom meer van jonge boeren: slechts 2,7 procent van de Nederlandse bedrijfshoofden is jonger dan veertig jaar. Waarom werkt negentig procent van de vrouwen in de landbouw buiten de deur? Omdat anders de tent niet draaien kan? De prij-zen moeten gewoon omhoog.’

Zorgen om de toekomstMaar staat de primaire productie dan werkelijk zo hard onder druk, kun je je afvragen. Volmondig klinkt een ja. ‘Als het slecht gaat, dan voel je meteen dat de interesse voor vorming daalt en boeren minder naar vergaderingen komen’, zegt Rianne. ‘Van buiten lijkt alles ok, maar van binnen zijn er wel zorgen om de toekomst.’Sieta ziet veel boeren gewoon in stilte ophouden. ‘Boeren praten niet over de ellende die achter hun deur schuil-gaat. Maar als in Nederland de groep boeren van boven de 65 het sterkste groeit, dan weet je genoeg.’ Toch zijn er gebieden waar een goed beleid de bedrijfsontwikkeling stimuleert. ‘Kijk maar naar Canada. De boeren daar krij-gen een eerlijke prijs voor hun producten, de bedrijfsont-wikkeling gaat beter en ze kunnen personeel betalen.’En toch moet er een omslagpunt komen. Jeanet kan niet geloven dat Europa de basisgedachte van voedselzeker-heid helemaal zal loslaten. ‘In de eerdere landbouwher-vorming is wel de keuze gemaakt om van het muurtje rond Europa af te stappen en te gaan naar een ander type van ondersteuning. Maar voedselzekerheid kan de poli-tiek niet loslaten.’Volgens Sieta moet het beleid dan wel een keuze gaan ma-ken. ‘Of je geeft een compensatie aan de boer, of de boer krijgt een juiste prijs voor zijn producten.’

Hilde Uleynlid Algemeen BoerensyndicAAtvoor vroUwen

woonplaats: Hooglede bedrijf: melkvee, grove groenten en gesloten varkensbedrijf

woonplaats: Giethoorn aantal koeien: 250

JeAnet BrAndsmAvAkgroep rUndveeHoUderiJ lto


Zeker Zakelijk Plus

Een verzekeraar die je adviseert op tijd je rust te nemenWaar vind je dat nog?

Met het ondernemerspakket van Unive voor agrariërs heb je een goed overzicht op je verzekeringen, dat geeft rust. Wilt u weten wat wij voor u en uw bedrijf kunnen betekenen, kom dan langs bij één van de Univé kantoren bij u in de buurt of kijk op www.unive.nl/agrariers

Alles overzichtelijk geregeld bij één verzekeraar via één aanspreekpunt

Een ervaren adviseur die u totaaladvies kan geven gericht op uw onderneming

Hoog gewaardeerd door klanten

• Geen winstoogmerk: ú staat centraal

• Alle verzekeringen in één overzicht

• Pakketkorting tot maar liefst 12%

• Altijd een regiokantoor in de buurt

www.unive.nl/agrariers

Unive adv Boerin A4 Vrouw op de Hooibaal.indd 1 04-02-13 08:33DB01_p30.indd 44 11-03-13 12:53

FEMKE MARIJE WIERSMAVAN BOER ZOEKT VROUW

Koeien zijn somsnet mensen

Femke Marije Wiersma werd bekend dankzij Boer zoekt vrouw. Vorig jaar ‘emigreerde’ ze met haar zoontje vanuit Friesland naar de boerderij van haar vriend Gijsbert in Ab-coude. Samen kregen ze afgelopen najaar een dochtertje.

‘Koeien zijn soms net mensen.’ Dit zei Gijs tegen mij toen wij elkaar pas kenden. In de loop van de tijd is de grondslag van deze uitspraak mij steeds duidelijker geworden.Zondag 30 september 2012 herinner ik mij nog goed. Een prachtige dag waarop ik, hoogzwanger, Gijs hielp om een wilde koe in de klauwbox te zetten. Het was welkome afl ei-ding, ik had mijzelf namelijk gedurende de zwangerschap wijsgemaakt dat ons kind vast drie weken te vroeg geboren zou worden. Terwijl dé datum inmiddels een dag eerder stil-zwijgend voorbij was gegaan. Geduld is niet mijn sterkste kant en ik was die dikke, onhandige, buik meer dan zat. Die ochtend voelde ik enig gerommel in mijn buik. Reden voor mij om snel alle was nog weg te werken, ons bed te verschonen, het sanitair een beurt te geven en daarna te bedenken welke andere klusjes absoluut nog gedaan moesten worden voor-dat er een baby ter wereld kon komen. ’s Middags attendeerde Gijs me erop dat wanneer een kal-vende koe stress heeft, dit de bevalling tegenhoudt. Iets hormonaals en in de natuur zo geregeld, mocht het dier nog moeten vluchten. ‘En jij Fem’, zei hij daarop, ‘maakt je echt veel te druk.’ Alle mogelijkheden aangrijpend om de natuur een handje te helpen, beloofde ik hem die avond met een pot thee op de bank te gaan relaxen. Die pot thee heb ik nog ge-zet en de rust heb ik toegelaten , maar van relaxen is het nooit gekomen. Drie uur later is onze dochter geboren. Hoewel Gijs het die avond nog druk had met een andere hoogzwangere dame, wist de verloskundige hem nog op tijd uit de stal te krijgen, zodat hij dit grote moment niet heeft gemist. Zoals het een boerin betaamt, groeit onze Marije natuurlijk op met de allerbeste (moeder)melk die er op de boerderij te vin-den is. Twee weken na haar geboorte werd ik ’s nachts ziek. Hoge koorts door, zoals dat dus ook bij mensen heet, masti-tis. Het was Gijs die de diagnose stelde. En hoewel hij mij rust en ‘goed uitmelken’ adviseerde, vond mijn moeder het wel zo verstandig ook nog even een echte dokter te raadplegen. Op de geadviseerde antibioticakuur na, wist onze huisarts geen aanvulling te geven op wat Gijs mij al had verteld: rust en ‘goed uitmelken ’. In mijn gedachten hoorde ik het Gijs weer zeggen: ‘Koeien zijn soms net mensen.’

GASTCOLUMN

31

DB01_ColumnFemke.indd 31 08-03-13 16:48

32

De vijf jaar oude keuken in de kop-hals-rompboerderij van Sandra

Compas en Piet Boer en hun vijf kinderen uit Weidum is het hart van

het bedrijf. Maar het is vooral ook het middelpunt van het gezinsleven.

Regelmatig schuift er iemand aan op de bank om mee te eten.

De laptop wordt gebruikt voor het maken van het huiswerk. Vooral de twee oudste kinderen studeren vaak aan de keukentafel.

In het voorjaar staan er altijd wel bloemen in de keuken . Ze zorgen al vroeg in het jaar voor een voorjaarsgevoel in huis.

KIJKJEINDEKEUKEN

DB01_KijkjeInDeKeuken.indd 32 11-03-13 10:51

33

Schaatsen is een belangrijke familiesport. Piet was marathonschaatser, zoon Tjerk (14 jaar) is nu succesvol bij shorttrack en kreeg recent de lauwerkrans omgehangen toen hij Nederlands kampioen werd.

Het kookeiland is praktisch, maar vooral ook gezellig. Tussen de middag wordt er warm gegeten, omdat Sandra altijd mee helpt met het melken.

Boven de afzuigkap zijn oude glas-in-loodramen verwerkt. Die lagen ergens op zolder van de boerderij en passen mooi bij de oude stijl van de keuken.

Naast de vijf stoelen staat er bewust een lange bank aan de tafel. Wanneer er iemand op bezoek komt, schikt iedereen op de bank in en kan diegene zo aanschuiven.

Op het keukenblok zitten de knu� els Nijn en Aap. Eigenlijk is Marit (6 jaar) oud genoeg om zonder knu� els te kunnen, maar als ze kwijt zijn vlak voor het slapen gaan, moet het hele huis op zijn kop om ze te vinden.

De antieke, rode broodtrommel is nog van oma geweest. Hij wordt nu gebruikt om keukenspulletjes in op te bergen.

De beeldjes en oorkondes van honderdtonners zijn een mooie decoratie. Tien zijn het er inmiddels al.

DB01_KijkjeInDeKeuken.indd 33 11-03-13 10:52

WILT U EEN ABONNEMENT OP DE BOERIN?

DE BOERIN INSPIREERT!

WILT U EEN ABONNEMENT OP DE BOERIN?

CADEAUBON

GEFELICITEERD!Deze cadeaubon

geeft recht op

een jaarabonnement* op:

• Column Femke van Boer zoekt vrouw

• Op weg naar minder antibiotica

• Inspirerende boerinnen LOS NUMMER: 5

Baan buiten

de deur

past bij moderne

boerin


Deboerin01-cover 4

12-03-2012 16:04:29

GEFELICITEERD!

Column FemkeFemke van Boer zoekt vrouwBoer zoekt vrouw

Op weg naar minderminder antibioticaantibiotica

• Inspirerende boerinnenboerinnen LOS NUMMER: 5

Baan buiten Baan buiten Baan buiten Baan buiten

de deur de deur

past bij past bij moderne moderne moderne moderne moderne

boerin

• Persoonlijk verhaal:

‘Je moet door, vanaf dag één’

• Wat doe je als een koe kalft?

Burger zoekt

beleving op

boerenerf

JAARGANG 2 • SEPTEMBER 2012 • DE BOERIN IS EEN UITGAVE VAN CRV

Deboerin02-cover 4

16-10-2012 08:52:10

U heeft deze cadeaubon

ontvangen van:

Uitgiftedatum:

Vanaf

ontvangt u

de eerste De Boerin

* U ontvangt De Boerin 2 maal

CADEAU

TIPWilt u De Boerin altijd in de brievenbus, maar bent u geen lid van CRV? Neem dan een abonnement op De Boerin. Vindt u het leuk om de Boerin te delen met vriendinnen of zoekt u een leuk cadeau? Geef dan de cadeaubon van De Boerin!Stuur een mailtje naar: [email protected] voor meer informatie.

PRIJZEN ABONNEMENTAbonnement is voor één jaar en telt 2 nummers.Nederland/België € 10Binnen Europa € 15Buiten Europa € 20

VITALE KALVEREN!

NU MET

WEBSHOP!

WWW.WENNEMARS.NL

DB01_p34.indd 34 11-03-13 13:43

ANGELI VAN BERGENOBESE-BOERIN

leeftijd: 50 • partner: Gerrit van Bergen (52) • kinderen: Bram (21), Thijn (19), Luuk (16) en Koen (16) • woonplaats: Oss • bedrijf: 65 melkkoeien en 350 fokzeugen

DE HELFT ERAF‘In 2011 deed ik mee aan Obese, een tv-programma van RTL 4 dat mensen helpt om van hun overgewicht af te ko-men. In 300 dagen tijd ging ik van een gewicht van 173 kilo naar mijn huidige gewicht, 90 kilo. Ik heb mezelf letterlijk gehalveerd.’

ZELFVERTROUWEN WEG ‘Als kind was ik nooit te zwaar. Pas van-af mijn achttiende kreeg ik echt over-gewicht. Ik at nooit veel, maar wel heel onregelmatig. Ik stond altijd klaar voor anderen, mijn gezin, mijn familie en het bedrijf. Ik cijferde mezelf weg en werd steeds zwaarder. Uiteindelijk kwam ik bijna niet meer het huis uit, bang voor de reacties uit mijn omgeving. Mijn zelfvertrouwen was helemaal weg.’

NIET BANG VOOR CAMERA ‘Toen ik via de oproep op tv hoorde dat ze deelnemers zochten voor het programma Obese, greep ik die kans. Ik huilde van blijdschap toen Wendy van Dijk voor de deur stond en zei dat ik een van de kandidaten was. Ik was niet bang voor de camera’s, ik wilde zó graag afvallen. Ik maakte toen een van de belangrijkste keuzes in mijn leven. Ik koos eindelijk voor mezelf.’

INSPIRATIEBRON ‘Na het tv-programma kreeg ik zó veel bloemen, kaarten en mails van vrou-wen, ook van boerinnen, die zich her-kenden in mijn verhaal. De afvalperio-de heeft mij zo geïnspireerd dat ik met mijn personal trainer van het program-ma een eigen bedrij� e ben gestart om mensen te helpen afvallen: Reset your life. Deze nieuwe uitdaging heeft mijn leven verrijkt. Ik ben letterlijk en fi guur-lijk een nieuw mens geworden.’

INSPIRERENDEBOERIN

DB01_vanBergen.indd 35 11-03-13 10:15

KATRIEN VAN DER MEULEN IKMleeftijd: 53 • woonplaats: Rollegem • bedrijf: runt samen met haar man Guido Brouckaert een akkerbouw- en melkveebedrijf

met 40 melkkoeien • huidige bestuurstaken: verschillende mandaten in raad van bestuur op gebied van melk, melkkwali-

teit en zuivel, onder meer voorzitter stichting IKM

‘Toen ik 25 jaar geleden gepolst werd voor de functie gewest-verantwoordelijke bij KVLV-Agra, had ik weinig bedenktijd nodig. Ik organiseer graag dingen en ik doe graag iets voor een ander. Dat het werk een nauwe binding had met ons bedrijf, vond ik een extra pluspunt. Van lieverlee kwamen er meer bestuursta-ken bij. Nu ben ik onder meer voorzitter van de stichting IKM, het Vlaamse kwaliteitssysteem voor zuivel.’ ‘Ik heb zelf nooit een drempel ervaren om bestuurswerk te gaan doen. Ik merk wel dat andere vrouwen soms een duwtje in de rug nodig hebben. Ze hebben vree s dat ze niet zo goed zijn als hun voorganger. Maar iedereen doet het op zijn eigen manier. Het een hoeft niet per se beter te zijn dan het ander. Misschien heb je niet de gave van het woord, maar ben je bijvoorbeeld inhoudelijk wel heel sterk.’‘Ik kwam pas een mooie uitspraak tegen: “Elke wijze uil begon als uilskuiken.” Ik heb hem uitgeknipt en opgehangen in de keu-ken. Soms kijken mensen heel erg op tegen bepaalde personen, maar iedereen is ooit onder aan de ladder begonnen. Je moet er gewoon aan beginnen, dan merk je vanzelf wat je sterke en wat je zwakke punten zijn. Als bestuurder krijg je de kans en de

‘Als bestuurder krijg je de kans en de mogelijkheid

om te groeien’

BOERINENBESTUUR

36

mogelijkheid om te groeien. Het is niet erg om fouten te maken, daar leer je van.’ ‘Ik ga nooit onvoorbereid naar een vergadering. Minimaal twee uur ben ik wel kwijt aan het doorlopen van het verslag van de vo-rige vergadering en het doordenken van de thematiek. Zeker als voorzitter kan ik het me niet permitteren steken te laten vallen.’ ‘Ik sta er niet bij stil hoeveel uur ik besteed aan het bestuurs-werk. Het is mijn eigen keuze om me als bestuurder in te zet-ten; ik maak er gewoon tijd voor. Er zijn momenten dat het vrij rustig is, maar soms is het heel druk en ben ik dagelijks weg. Ik heb weken waarin ik drie à vier dagen per week op pad ben. Dan red ik het thuis door strak te organiseren, door mijn tijd zo goed mogelijk te spenderen. Dat betekent ’s morgens een uurtje vroeger opstaan, ’s avonds een uurtje langer doorgaan en in het weekend wat extra taken verrichten. Ik wil de thuisblijvers zo min mogelijk belasten.’’Wat er ook op het programma staat, ik houd er wel aan vast zelf twee keer per dag te melken. Alleen een fl inke fi le kan me daar-van weerhouden. Melken is voor mij ontspanning; ik heb dan tijd alles op een rijtje te zetten. Ik word dan niet graag gestoord.’

DB01_BoerinEnBestuur.indd 36 11-03-13 10:48

HANNY DE ROOIJ CRVleeftijd: 45 • woonplaats: Wadenoijen •

bedrijf: runt samen met haar man Hielke en compag-non Arnoud Ramaker een bedrijf met 155 melkkoeien • huidige bestuurstaken: bestuurslid CRV-afdeling

Rivierengebied Oost

‘Ik ben sinds een jaar bestuurslid van de afdeling Rivierenge-bied Oost. Eigenlijk nog maar kort dus. Ik ben in dit bestuurs-werk gerold doordat ik ervoor gevraagd werd. CRV zocht meer vrouwelijke bestuurders en de andere bestuursleden kenden mij al, omdat mijn man Hielke tot vier jaar geleden ook afde-lingsbestuurder bij CRV was. En ikzelf ben ook actief bij onze fokkersclub; daar kennen mensen mij ook van. Elk jaar organi-seren we onder andere de Avondbloesemshow in Zoelen.’‘Als bestuurslid praat ik mee over veranderingen en ontwikke-lingen binnen CRV. Het contact met andere actieve veehouders was voor mij een belangrijke motivatie om bestuurslid te wor-den. De veehouders komen uit het hele land en in andere pro-vincies spelen vaak weer andere zaken. Bovendien is CRV een grote coöperatie. Stabiele coöperaties zijn goed om te behou-den in de huidige veranderende wereld. Denk maar aan sterke coöperaties als FrieslandCampina en Rabobank.’ ‘Het bestuurswerk is echt leuk. Maar je moet wel te maken hebben met medebestuurders die ook gemotiveerd zijn. Met elkaar maak je er dan iets levendigs van. Wat ik inspirerend vind aan mijn bestuurswerk, is dat het mij nieuwe gespreksstof

‘Bestuurswerk levert mij nieuwe gespreksstof en

andere inzichten op’

37

en andere inzichten oplevert. De gesprekken gaan niet alleen over CRV of fokkerij, maar ook over ervaringen van anderen met bijvoorbeeld stallenbouw, nevenactiviteiten of energiebe-sparing. Vaak gooi ik in de pauze of tijdens de lunch een ander onderwerp in de groep waar ik zelf nog vragen over heb. Er is dan altijd wel iemand die met iets interessants op de proppen komt.’‘Het kost me natuurlijk wel tijd. Ik doe ook graag leuke dingen met de kinderen en ik fotografeer als hobby. Ik heb laatst zelf nog onze website van het bedrijf gebouwd en ik werk ook gewoon heel graag buiten en in de stal. Gelukkig valt het be-stuurswerk toch goed te combineren met mijn gezin en bedrijf. Een dag vergaderen betekent dat ik de deur achter me dicht trek als de kinderen naar school zijn. Het is Hielke die op zo’n dag bedrijf, gezin en huishouden moet combineren. En dat is veel lastiger dan een dagje vergaderen. Als ik thuis kom, kleed ik me gauw om en werk ik nog een uurtje buiten. En verder ben ik een avondmens die graag de hele avond doorrommelt. Gelukkig gaat ook heel veel communicatie via e-mail en dat kan ik ook allemaal ’s avonds doen.’

DB01_BoerinEnBestuur.indd 37 11-03-13 10:48

by vdk

w w w . c a l f o t e l . c o m

VDK productsMoergestel T: 013 - 513 36 17E: [email protected]

• Opsluiten van het kalf methet uitneembare voorhek.

• Hok en hek zijn kantelbaaren verrijdbaar.

• WarmtewerendMulti-layer polyester.

• Natuurlijke ventilatie.

EEN UNIEK CONCEPT ...

“Op onze melkveehouderijben ik verantwoordelijkvoor de kalveren. Het CalfOTel systeem is doordacht en vriendelijk in gebruik.“

1 in Gebruiks-vriendelijkheidNr.

adv_88x125mm_boerin 04-09-2012 10:52 Pagina 1

38

DE BOERIN VAN 25 SEPTEMBER 2013

THEMA: BOEKHOUDING

RESERVEER UW ADVERTENTIERUIMTE

VÓÓR 9 SEPTEMBER 2013 TEL.: 026-3898823/

026-3898820

47V E E T E E L T M E I 1 2 0 1 2

VX08_p47.indd 47 08-05-2012 09:23:16

Ga voor een laag celgetal!

DB01_p38.indd 38 11-03-13 13:22

MARJAN NEERINCX DOOR DE OGEN VAN HAAR MAN

Ed Neerincx over zijn vrouw Marjan:

‘Mijn vrouw is de boerin thuis; zij is de drijfveer

achter de koeien. Een paar jaar geleden

stonden we op een tweesprong: gaan we

a� ouwen of investeren we in een nieuwe

stal? Toen was Marjan degene die zei: “Kom

op, we gaan ermee door.” Zonder haar had

ik misschien wel koeien gehad, maar niet

in deze vorm. Ik ben iets meer economisch

ingesteld. Marjan is een echte boerin, het vee

gaat voor alles. Het is hier heus geen chaos in

huis, maar Marjan poetst liever een koe dan

de keuken. Ze hecht veel waarde aan een

dier, ze heeft er een emotionele band mee.’

‘Marjan is enorm gedreven. De ochtend

reserveert ze voor het vee. Elke morgen van

zeven tot twaalf is ze daarmee bezig. Dan

moet je haar niet storen. Als dochter van een

melkveehouder houdt ze ervan om met vee

om te gaan. Het was haar droomwens om met

fokkerij bezig te zijn en met dieren naar een

keuring te gaan. Die droom is verwezenlijkt

nadat we in 1995 de slagerij verkochten en

met raszuivere stamboekblondes begonnen.’

‘Door mijn bestuursfuncties ben ik vaak op

pad. Dan maak ik me absoluut geen zorgen

over de koeien. Marjan redt zich daar

prima mee. Ze doet ook de administratie.

Die vertrouw ik Marjan honderd procent

toe; ik bemoei me daar helemaal niet mee.

Kalvingen vindt Marjan het moeilijkst. Die laat

ze graag aan mij over. Als ik er niet ben, roept

ze hulp van anderen in.’

leeftijd: 54 • partner: Ed Neerincx (55) • kinderen: Dirk (27), Anne (24) • woonplaats: Elst (Gld.) • bedrijf: 50 blonde d’Aquitaine-zoogkoeien en 15 pony’s en paarden • bestuurstaken Ed: voorzitter blonde d’Aquitainestamboek, voorzitter Fièrba, interim-voorzitter Federatie Vleesveestamboeken, adviseur vakgroep Vleesveehouderij LTO

MIJNBOERIN

DB01_MijnBoerin.indd 39 11-03-13 10:24

Hoe pakt een collega-boerin de kalveropfok op haar bedrijf aan? En wat zijn haar tips om pro-

blemen bij de opfok op te lossen? Op de kalveropfokparty, georganiseerd door melkpoederfa-

brikant FrieslandCampina Nutrifeed, gingen negen melkveehoudsters met elkaar in discussie

over ‘hun’ werkwijze. De Boerin was erbij.

Kennis delen over kalveropfok

TEKST Jorieke van Cappellen

‘Heeft iemand enig idee wat de temperatuur van biestmelk is als je die vanaf de koe in

een emmer doet en dan aan het kalf geeft?’ De groep vrouwen is stil. ‘Die biest is in de tussentijd al afgekoeld naar 26 graden, terwijl die eigenlijk 38 tot 40 graden Celsius zou moeten zijn.’ Aan het woord is Karin Heeling-Uenk. Ze is zelf melkveehoudster en organiseert namens melkpoe-derfabrikant FrieslandCampina Nutrifeed work-

shops over kalveropfok, speciaal voor vrouwelijke melkveehouders. Karin gaat verder met haar ver-haal: ‘Voor een goede opname van biest is het dus belangrijk om ook de allereerste biest nog even op te warmen voordat je deze aan het kalf geeft.’De tip van Karin is een van de vele die voorbijko-men. Voor de Nutrifeed kalveropfokparty is de groep van negen boerinnen te gast bij het melk-veebedrijf van Grietje Naber-Dijks in het Drentse

kalvErOpFOk

40

DB01_StudielubKalveropfok.indd 40 08-03-13 16:44

Kennis delen over kalveropfok Nieuw-Weerdinge. Grietje melkt samen met haar

man tachtig melkkoeien en is verantwoordelĳ k voor de opfok van de kalveren. In de jongveestal vertelt ze de aanwezige vrouwen over de huisves-ting van de jongste kalveren op hun bedrĳ f. ‘Wĳ huisvesten de vaarskalveren apart van de stierkal-veren. Na veertien dagen in een eenlingbox of iglo gaan de kalfjes in groepjes van drie tot vĳ f naar de drie grote strohokken. De kalveren worden ge-

speend op acht tot negen weken. Daarna blĳ ven ze nog minimaal drie weken in het strohok om goed ruwvoer op te nemen, voordat ze naar de jongvee-stal voor het oudere jongvee gaan.’

Melk uit speenemmerDe strohokken in de jongveestal zĳ n van elkaar gescheiden door houten hekken en buizen. Karin Heeling geeft aan dat ze de huisvesting van de

41


kalveren bĳ Grietje eenvoudig vindt, maar ruim en doelmatig. Ze wĳ st op de hoge nok van de stal. ‘De stal is weliswaar hoog, maar het tocht hier niet. Kalfjes zĳ n heel erg gevoelig voor tocht. Een long-ontsteking is dan zo opgelopen. Om koude lucht op de ruggen te voorkomen, kun je een verlaagd pla-fond of afdakje in het hok maken.’ Op het bedrĳ f van Dorien van Mensvoort uit Nieuw-Weerdinge hebben ze dit al. ‘Je ziet dat de kalfjes bĳ kou alle-maal onder het afdakje gaan liggen’, weet Dorien.Dan komt het gesprek in de stal op het verstrek-ken van melk aan de kalveren. Net als de meeste vrouwen kiest Grietje voor twee keer per dag melk verstrekken. De kalveren tot veertien dagen krĳ gen melk met een speenemmer, daarna krĳ gen ze melk uit een gewone emmer. ‘Voor de speenemmer heb-ben we een standaard speen.’ Karin vertelt: ‘Het is belangrĳ k dat kalfjes goed kunnen zuigen aan een speen. Maar maak het gat in een speen nooit groter, dan krĳ gt een kalf in één keer te veel en te snel melk binnen, waardoor er sneller melk in de pens terecht kan komen. De pens is niet geschikt om melk te verteren, waardoor het kalf diarree kan krĳ gen.’ Dorien heeft er een handige tip voor: ‘Wĳ gebruiken Milkbar-spenen . Daar zit een soort terugslagklepje in waarmee je voorkomt dat kalve-ren in één keer veel te veel melk binnenkrĳ gen.’

Ganzenbord met kalverenTerug in de keuken van het bedrĳ f ontvouwt Karin een stuk zeil en legt dit op tafel. ‘We gaan ganzenborden, maar dan wel met kalveren’, legt ze uit. In groepjes van twee gooien de vrouwen de dobbelsteen en komen bĳ elk vakje met een plaatje

op een belangrĳ k punt in de kalveropfok. Al snel komt het gesprek op biestverstrekking. Het is be-langrĳ k een kalf zo vlug mogelĳ k na de geboorte biest te geven. ‘Tot anderhalf uur na de geboorte is de zuigrefl ex van een kalf het sterkst. Bovendien kunnen de darmen van een kalf tot 24 uur na de geboorte het beste antistoffen opnemen.’ Dan blĳ kt dat het tĳ dstip van biestverstrekking nogal verschilt per bedrĳ f. ‘Als de geboorte zwaar was, heeft het kalf soms nog geen puf om binnen twee uur voldoende biest naar binnen te werken’, weet Grietje uit ervaring. ‘Soms wacht ik bewust twee uur tot ze een beetje zĳ n bĳ gekomen. Dan drinken ze vaak veel beter.’ Die tactiek vindt bĳ val onder de andere vrouwen. Karin adviseert om kal-veren minimaal twee liter biest te laten drinken, of zoveel als ze zelf willen. ‘Sommige kalveren kunnen in één keer wel zes liter wegdrinken. An-dere kalveren maar twee. Deze kalveren kun je het beste na een paar uur opnieuw biest aanbieden.’

KARIN HEELING-UENK: ‘PRAKTIJK IS ALTIJD WEERBARSTIGER DAN VOORGESCHREVEN’

Melkveehoudster Karin Heeling-Uenk or-ganiseert sinds de zomer van 2012 Nutri-feed-party’s, speciaal voor vrouwen die op het bedrijf veel te maken hebben met de kalveropfok. ‘De Nutrifeed-party is een netwerk- en informatieavond waar vrou-wen in een ongedwongen sfeer kennis en ervaringen over kalveropfok kunnen de-len’, legt Karin uit. ‘De vrouwen die zo’n avond bijwonen, hebben een heel verschillende achter-grond’, vertelt Karin. ‘Zo hadden we op het bedrijf van Grietje Naber-Dijks vrouwen voor wie kalveropfok echt hun verant-woordelijkheid is op het bedrijf. Maar er

waren ook vrouwen bij die meer willen le-ren omdat hun bedrijf en dus ook de kal-verafdeling in omvang verdubbelt. Ook zijn er altijd vrouwen bij die helemaal geen ervaring met kalveropfok op hun bedrijf hebben, maar dit graag willen leren.’ Tijdens de avonden blijkt vaak dat de praktijk weerbarstiger is dan wat er altijd keurig wordt voorgeschreven. ‘Diarree bij kalveren bijvoorbeeld is vaak een hard-nekkig probleem dat niet simpel is op te lossen met alleen maar goede hygiëne’, vertelt Karin. ‘Juist de tips uit de praktijk zijn daarom zinvol om met elkaar uit te wisselen.’

42

KALVEROPFOK


Bĳ het geven van melk is een goede hygiëne be-langrĳ k. Hoe pakken de boerinnen dat aan? De meeste vrouwen maken na elke voerbeurt keurig de emmers schoon met heet water. Siny Lohuis en Marieke Scherphof doen dat echter niet. Marieke vertelt: ‘Als ze twee weken zĳ n gaan onze kalveren over op de kalverdrinkautomaat. In de periode dat ze melk uit de emmer krĳ gen, maken wĳ ze niet schoon. Wel heeft elk kalf zĳ n eigen emmer zodat ze niet elkaars bacteriën binnenkrĳ gen.’

Bruine smurrieVoor de kalverdrinkautomaat tipt Karin: ‘Haal één keer per maand de slangen en de speen van de automaat om ze schoon te maken. De automaat reinigt de speen namelĳ k niet met een schoon-maakmiddel, waardoor er veel vuil en bacteriën in blĳ ven zitten. Als je de slangen en de speen door-spoelt, komt er echt bruine smurrie uit.’Wat is op de meeste bedrĳ ven het moment van spe-nen van de kalveren? Meestal rond de acht weken, geldt bĳ de meeste vrouwen. ‘Een kalf kan bĳ een goede opname van melk, kalverkorrel en goed hooi op zĳ n topgroei bĳ na een kilo per dag groeien’, ver-telt Karin. Ze vraagt wie van de vrouwen de kalfjes weleens meet, maar dat doet nog niemand. ‘Met een meetlint, waarbĳ je de borstomvang meet, of met een kruishoogtemeter kun je de groei van een kalf goed in de gaten houden. Wekelĳ ks meten en opschrĳ ven geeft je veel inzicht in de groei.’ Marie-ke vraagt zich af waarom een kalverdrinkautomaat eigenlĳ k geen weegfunctie heeft. ‘Wat mĳ betreft zou die er best op mogen.’Bĳ het onderwerp hygiëne en gezondheid valt het woord kalverdiarree. ‘Heel veel bedrĳ ven heb-ben te maken met diarree bĳ de kalveren en dat

is lastig onder controle te houden’, vertelt Karin. Ze legt uit dat verschillende diarreevirussen vaak standaard aanwezig zĳ n in een jongveestal. ‘Zodra er veel kalveren tegelĳ k zĳ n, kan de infectiedruk ineens heel hoog worden. Voldoende hokjes voor-komen zo’n te hoge bezettingsgraad.’

Te steriel?Het algemene advies luidt om hokken goed te rei-nigen voordat er een nieuw kalfje in komt. Maar ook aan reinigen kleven gevaren, vindt Dorien. ‘De nevel van de hogedrukspuit kan ook op de kalfjes ernaast komen en deze alsnog besmetten’, weet ze uit ervaring. Jacqueline Luiten uit Roswinkel vult aan: ‘Je kunt de omgeving ook té steriel maken, dat zorgt juist voor een lagere weerstand van het kalf.’ Karin beaamt dit. ‘Virussen gedĳ en het beste in een vochtige omgeving. Het beste is daarom om een hok na gebruik zeker twee weken leeg te laten staan en in die tĳ d heel goed op te laten drogen.’ Karin heeft nog een tip om verspreiding van diar-reevirussen te voorkomen: ‘Verstrek het ruwvoer voor de kalfjes liever niet in een hooiruif, maar aan een voerhek. Dit om te voorkomen dat het hooi onder uit de ruif in het hok en dus in de mest valt.’ Grietje vult Karin aan: ‘Wĳ hadden vorig jaar veel last van kalverdiarree. Luzerne is mooi schoon en droog ruwvoer. Misschien werkt het niet voor iedereen, maar sinds dat we dit voeren, zĳ n op ons bedrĳ f de diarreeproblemen grotendeels over.’ De vrouwen kĳ ken terug op een avond vol handige tips. ‘Ik heb echt veel geleerd van de ervaringen van andere vrouwen’, vertelt Jacqueline. ‘Elke boe-rin doet het toch anders, want elk bedrĳ f is weer anders. Maar deze tips zĳ n echt de moeite waard om te gebruiken op je eigen bedrĳ f.’

BIESTKWALITEIT METENNaast de juiste temperatuur van de biest is ook de kwaliteit van de biest belangrijk. Dorien van Mens-voort, een van de aanwezige melkveehoudsters op de Nutrifeed kalveropfokparty, vraagt of er iemand thuis de kwaliteit van de biest meet. ‘Wij doen dat met een biestkwaliteitsmeter.’ Organisator van de party Karin Heeling heeft er een meegenomen en laat hem rondgaan. ‘De kwaliteit van de biest wordt bepaald aan de hand van het aantal antisto� en dat erin zit. Daar heb je veel invloed op via de voeding van de koe’, vertelt Karin. ‘Een gezonde koe geeft ook goede biest.’ Boerin Grietje Naber vraagt of je ook aan de biest zelf kunt zien of die van goede kwaliteit is . ‘Meestal geldt: hoe dikker de biest, hoe beter’, zegt Karin.

43


Het draait om resultaat

• Meest effi ciënte stikstofmeststof• Voor het hoogste rendement• Met 4% magnesiumoxide• De best strooibare, homogene harde korrels• Goede opslageigenschappen• Laagste CO2-footprint van Europa• Herkenbaar aan de oranje korrel

www.nutrinorm.nl www.oci-agro.nl

OCI0060_AD_Boerin_180x256_W.indd 1 18-01-13 17:20DB01_p44.indd 44 11-03-13 12:24

TES TER HOFTEEMIGRANT

leeftijd: 31 • partner: Engbert ter Hofte (30) • kinderen: Reggy (5) en Tristan (3) • bedrijf: 1250 koeien • woon-plaats: Humansdorp (Zuid-Afrika)

ZUID-AFRIKA‘Zuid-Afrika was buiten Nederland het enige land dat ik vroeger kende. Mijn peetoom en peettante woonden er en mijn ouders stonden ooit op het punt om naar Zuid-Afrika te emigreren. Maar ik wilde toen niet. Engbert ken ik vanaf mijn elfde. Van dichtbij heb ik de emi-gratieplannen van zijn ouders meege-maakt. Zo groeide ik er langzaam naar-toe. Nu wonen we hier al acht jaar.’

BOONTJES PLUKKEN‘Mijn ouders hadden een tuinbouw-bedrijf met een paar koeien. Ik vond vooral dieren leuk. Ik reed paard en hielp ’s ochtends de koeien melken. Als ik boontjes moest plukken, was ik boos. Nu heb ik zelf een groentetuin en pluk ik mijn eigen verse boontjes. Mijn droom is dat we er straks met iedereen op de hele boerderij van kunnen leven.’

SUPERMARKT OP 64 KM‘In Zuid-Afrika ben ik begonnen met het verzorgen van de kal� es. Daar vocht ik echt voor. Ik had in een jaar tijd maar één dood kalf – daar was ik heel trots op. Nu gaan de kinderen voor. Drie keer per week ga ik met ze naar school. Dat is 150 kilometer hiervandaan. In Neder-land is vrijwel alles binnen handbereik, in Zuid-Afrika heb je veel minder te kie-zen. Zo ligt de supermarkt op 64 kilome-ter afstand.’

VISAREND IN DE TUIN‘Elke keer als ik naar huis rijd, besef ik hoeveel geluk we hebben dat we op zo’n mooi plekje wonen. De natuur is prachtig, de kinderen groeien op met wilde dieren. Met zijn vieren kunnen we daar echt van genieten. Wie heeft er nu een broedend visarendpaar in de tuin? Of ziet onder het eten de bosbokken tussen de paarden grazen?’

INSPIRERENDEBOERIN

DB01_terHofte.indd 45 08-03-13 16:43

Links Jorina, rechts Isaura

DB01_PassieRossaert.indd 46 08-03-13 16:42

‘We hebben elk onze eigen koeien’

Op prijskampen ontbreken de tweelingzussen Jorina en Isaura Rossaert zelden. Op de

Kouterhoeve, het bedrijf van hun ouders, krijgen de jonge twintigers de kans om hun

fokkerijtalenten te oefenen. En hoewel hun toekomst nog lang niet vastligt, zijn beide

zussen ervan overtuigd dat hun weg ook echt in de sector ligt. Het klinkt eensluidend:

‘Eigenlijk willen we gewoon niets liever dan met koeien werken en boerin worden.’

TEKST ANNELIES DEBERGH

Honderduit praten ze. En zeker als het over fokkerij gaat, zijn de tweelingzussen Jorina en Isaura Ros-

saert bijna niet te stoppen. Pas in de stal komen de twee twintigjarigen echt tot rust. Dan speuren ze zorgvuldig alle koeien na en sommen moeiteloos de ene na de an-dere pedigree op. Bij bijna elke koe hoort een verhaal.‘We hebben elk zo’n beetje onze eigen koeien’, knikken de zussen in elkaars richting. Fokkerij is iets wat de hele familie beleeft op de Kouterhoeve, meteen ook de fokke-rijbenaming. De zussen delen hun passie met hun ouders. Isaura glimlacht erbij. ‘Over de stierkeuze kunnen we af en toe felle discussies hebben met elkaar. Maar over onze favoriete koeien hebben we zelf het laatste woord.’

Ellysa als lievelingskoeBij de vraag hun favoriete koe aan te stippen zijn de zus-sen het na een kort overleg snel eens. Dat is zonder meer Tequiladochter Ellysa, ingeschreven met 87 punten en stiermoeder. Isaura neemt het woord. ‘Die koe is meestal van de eerste keer drachtig, geeft veel melk met hoge gehalten en kreeg ook een goede exterieurscore. Als ze nu nog oud zou mogen worden, dan is dat onze ideale koe.’Jorina vult trots aan: ‘Vanmorgen hebben we haar zoon Humor van de Kouterhoeve naar de ki in Ciney gebracht. Nu maar hopen dat hij straks ook als ki-stier bij AWE en RUW wordt ingezet.’Dat fanatiek bezig zijn met koeien en kalfjes zit er bij Isaura al van kleins af in. Het fotoboek op tafel vormt er

een fraai bewijs van. ‘Ik had al vroeg een lievelingskoe en hield er enorm van om op keuringen kalfjes voor te bren-gen’, aldus Isaura. Haar zus kreeg pas later interesse voor de fokkerij. Jorina neemt over: ‘Ik kreeg de microbe later via mijn ouders te pakken.’

Geen voorkeur voor kleurFokmateriaal afleveren is een belangrijk doel. ‘Eigenlijk verkopen we liever een vaars meer dan dat we een oude koe wegdoen. We willen onze melkkoeien graag zo lang mogelijk laten lopen.’ De zussen vinden moederlijnen erg belangrijk. ‘Van sommige moederlijnen heb je maar één afstammeling en dan verkopen we die liever niet.’Exterieur is daarbij niet het belangrijkste doel ten huize Rossaert, voegen de zussen er in één adem aan toe. ‘We willen er in elk geval de melk bijhouden’, zegt Jorina en wijst op de vier honderdtonners die het bedrijf al rijk is. Beveren, Sint-Niklaas en Gent of Brussel, dat zijn prijs-kampen waar de zusjes aanwezig proberen te zijn. Een voorkeur voor kleur hebben ze niet. Isaura wijst op een verhouding zestig procent zwartbont en veertig procent roodbont in de stal. ‘Met roodbont is het vaak gemakke-lijker om hoger te scoren op prijskampen, maar in zwart-bont is de stierkeuze weer uitgebreider.’Als studenten in de landbouw hebben de meiden allebei een toekomst in de sector voor ogen. In welke vorm we-ten ze nog niet. Het klinkt in koor: ‘Eigenlijk willen we niets liever dan boerin worden.’

PASSIEVOORKOEIEN

47

DB01_PassieRossaert.indd 47 08-03-13 16:42

A SANOFI COMPANY

16274_Ketofen NL Rnd Brd Indctgbd A4.indd 1 25-02-13 10:51

HarigDe Nederlandse onderneming Ven & Vogel bedacht het schoenenmerk SuperKoeien, een concept ‘van koe tot schoen’. Elk in Kenia gemaakt schoenenpaar is uniek in zijn print. Én harig. Want dat is lekker natuurlijk. SuperKoeien heeft een mannen- en een vrouwencollectie. Prijs per paar: vanaf € 129,95. www.superkoeien.nl

KLEINE BOER(INNE)TJES

Op maat

LADIES DAYVeebeoordelen een mannenzaak? Echt niet! JVC Gelder-land organiseert op zaterdag 6 april de eerste wedstrijd veebeoordelen alleen voor vrouwen. ’s Morgens zal eerst een inspecteur uitleg geven, daarna kunnen deelneemsters zelf aan de slag om koeien te beoordelen. Deelneemsters uit heel Nederland en Vlaanderen zijn welkom op deze ‘ladies day’. Mannen zijn dit keer alleen publiek. Kijk voor meer info op www.jvcgelderland.nl

TROTSDraag jouw boerinnentrots uit

met dit zwarte t-shirt met de tekst ‘Proud to be a farmer’ in

zilveren strass-steentjes. Prijs: € 32,95.

www.proudtobeafarmer.nl

UIERKo� emelk schenken wordt wel heel leuk met het Fred Calf & Half melkkannetje in de vorm van een koeienuier. Gemaakt van dubbelwandig glas. Prijs: € 21,95www.kookwinkel.nl

IN DE STEMMINGLazy cow, moody cow, wild cow, knackered cow of horny cow. Met de 100 procent natuurlijke verzorgings-producten van Cowshed kies je de zeep, douchecrème of bodylotion die perfect bij jouw stemming past. Er is ook een speciale lijn voor ba-by’s en mama’s. Prijs bodylotion: € 19, prijs massage/badolie: € 19. www.cosmania.nl

Een vrolijk babymutsje voor de toekomstige bedrijfsopvolger. Ook leuk om cadeau te doen. Naast ‘boertje’ of ‘boerinnetje’ zijn de mutsjes ook verkrijgbaar met de tekst ‘akkerbouwertje’ of ‘loonwerkertje’. Prijs: € 10. www.cowtrading.nl

Praktisch, hip én uniek, dat zijn de (tuin)broeken en werk-kleding van Mr. Mudd. De kle-dingstukken kun je helemaal op maat laten maken, met eigen kleuren en sto� en en naam of logo. De tuinbroek kun je wassen op 80 graden.Prijs werkjas: vanaf € 94,50, prijs tuinbroek: vanaf € 98,99.www.mrmudd.nl

49

GEKNIPTVOORDEBOERIN

DB01_GekniptVoorDeBoerin1.indd 49 11-03-13 13:38

Koeien naar de pedicureMelkveehoudster Wilma Giesen-van den Berg uit Ezinge bekapt alle 160 koeien op het melkvee-

bedrijf van haar en haar man Jasper al jaren grotendeels zelf. Daarvoor volgde ze een klauwver-

zorgingscursus. In de ligboxenstal is een speciale ruimte met bekapbox en werkbank ingericht.

Wilma kan het klauwverzorgen op deze manier gemakkelijk in haar eentje uitvoeren.

TEKST Jorieke van Cappellen

3

4

52

1

BEELDVERHAAL

DB01-Beeldverhaal klauw.indd 50 11-03-13 10:35

6

7 8 10

9

Circa twee keer per week zoekt Wilma op de pc de dieren uit die 100 dagen in lactatie zijn of droog gaan. Na het melken stuurt het selectiepoortje deze koeien naar de separatieruimte in de stal. Wilma maakt gebruik van de uitschuifbare hekken in de separatie-ruimte. Daarmee kan ze de koeien heel gemakkelijk sturen.

‘Schoon en veilig werken is belangrijk.’ Wilma trekt latex hand-schoenen aan en polsbandjes om de onderarmen te beschermen.

Wilma drijft de koe rustig in de bekapbox. Alle klauwverzorgingsma-terialen heeft ze alvast dicht bij de hand. Naast de box is een werk-bank en de haakse slijper hangt klaar op zijn vaste plek.

Om de koe ondersteuning te geven, trekt Wilma met een druk op de knop een brede buikriem aan. Daarna gaat een band om de eerste achterpoot. Ook deze kan ze automatisch optillen. Wilma: ‘De buitenklauw is hoger dan de binnenklauw. Voor een be-tere gewichtsverdeling haal ik hoorn van met name het balgedeelte van de buitenklauw. Beide klauwen komen dan op gelijke hoogte.’

1 7

8

9

10

2

3

4

5

6

Met de haakse slijper wordt het meeste overtollige hoorn weggehaald. ‘De punt van de klauw laat ik intact. Daar is de zool snel gevoelig, dus die mag je niet te dun maken.’

Met het klauwmes werkt Wilma de klauw verder bij. ‘Ik kijk naar verdachte plekjes in het hoorn. Een zwart putje kan wij-zen op een beginnend wittelijndefect of een zoolzweer. Bij een kreupele koe snij ik het plekje verder uit.’ Rode verkleu-ringen in het hoorn kunnen wijzen op een rantsoen wat niet in balans is. ‘Als ik dit te vaak zie, bespreek ik met Jasper of we het rantsoen eventueel aan moeten passen.’

Tussen de klauw vindt Wilma een klein ontstoken huidplekje: mortellaro. ‘De ziekte van Mortellaro wordt veroorzaakt door bacteriën. Vooral bij vochtig weer zien we dit soms.’ Wilma brengt wat desinfecterende gel aan op de plek. Daarop komt een watje en een verband om de klauw schoon te houden. ‘Over enkele dagen kan het verband eraf.’

De koeien zijn klaar. Wilma verwerkt alle bevindingen in het managementsysteem. ‘Ze kunnen weer prima vooruit.’

DB01-Beeldverhaal klauw.indd 51 11-03-13 10:35

DB01_p52.indd 44 11-03-13 12:35

In ‘Boerin vertelt’ blijven de inzenders anoniem. Wilt u reageren? Mail of schrijf naar: [email protected] of: Redactie De Boerin, Postbus 454, 6800 AL Arnhem.

‘We hebben geen groot bedrijf, mijn man en ik. Ook geen opvolgers; onze drie dochters zijn het huis uit. De jongste heeft nog een tijdje enige interesse gehad. Ze molk af en toe in het weekend onze zestig koeien. Maar ze studeert nu in Groningen, een heel ander leven. Ik denk niet dat het er nog van komt. Maar mijn man klampt zich toch nog aan dat idee vast. Mis-schien... Ik denk echt niet dat het er nog van gaat komen. En we lopen beiden al tegen de 6 0 aan. Straks gaat het melkquotum eraf. Ik

hoor om me heen dat er nogal wat bedrijven zijn die dan gas willen geven. Maar moeten wij daar allemaal wel aan meedoen? Hebben wij onze tijd niet gehad? Die vraag heb ik mijn man meermalen gesteld, maar het is net alsof hij die vraag wegduwt. Hij wil er niet over praten. Nu is het sowieso geen prater, meer een werker. Dat waardeer ik ook zo in hem. Toen hij het bedrijf van zijn ouders overnam, was het maar een keuterbedrij� e. Heel rustig en beheerst kocht hij quotum en bouwde hij het bedrijf uit. Ik werkte mee, tot de kinderen kwamen. Toen die ouder werden, kreeg ik de mogelijkheid om in de zorg te gaan werken. Dat doe ik nog steeds.

Eigenlijk doe ik nu alleen nog de administratie op het bedrijf.Het is de administratie die me steeds nadrukke-lijker aan het denken zet. Wat moeten we doen met ons bedrijf? We zijn best intensief, dus de gestegen voerkosten hakken er bij ons behoor-lijk in. Gelukkig heb ik mijn baan buitenshuis nog, anders was het echt sappelen. Het mooie, maar tegelijkertijd ook tragische van het boeren is dat verstand en gevoel zo door elkaar lopen. Dat is natuurlijk bij elk mens zo, maar je zou kunnen zeggen dat een boer een heel bijzon-der soort mens is. Het bedrijf zit in hem en hij zit in het bedrijf. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En het is al generaties lang in de fa-milie, dat maakt die verbintenis nog eens extra sterk. Als je dan qua karakter zo in elkaar zit dat je vooral geniet van het werken, van de koeien, van buiten in de natuur, dan is het zo lastig om jezelf de vraag te stellen: is er nog iets anders? Moet ik niet stoppen met het bedrijf? Want het bedrijf zit in je en jij zit in het bedrijf. Ik worstel daar erg mee. Gelukkig heb ik veel steun aan mijn dochters, stuk voor stuk verstan-dige meiden. Die snappen hun vader best, ten-slotte zijn ze op het bedrijf opgegroeid. Maar ze houden hem wel een spiegel voor. Soms moet dat echt onder druk, een beetje genadeloos moet je dan wel zijn. Ik zie dat mijn man beetje bij beetje bijdraait. Daar klamp ik me dan aan vast. Maar nu de lente begint, zie ik zijn ogen alweer glinsteren. Dan houd ik mijn hart wel eens vast: straks verdrinkt hij zich weer in het werk. Mesten, maaien, wiersen, inkuilen, daar geniet hij zo intens van. Toch zullen we samen op korte termijn antwoord moeten geven op die ene vraag: wat gaan we doen met ons bedrijf? Zover komt het ook wel, daar heb ik alle ver-trouwen in. Maar lastig is het wel.’

Geen OPVOLGER, wat doen we met ons

bedrijf?

‘Straks VERDRINKT

hij weer in het werk’

53

BOERINVERTELT

DB01_BoerinVertelt.indd 53 11-03-13 10:18

54

DB01_Strip.indd 54 08-03-13 14:23

Rimadyl Cattle - de ontstekingsremmer voor rundvee zonder wachttijd voor melk. Eénmalige injectie en eenvoudig toe te dienen. Rimadyl Cattle vermindert snel koorts en pijn. Bewezen effectief bij mastitis en luchtwegaandoeningen.

RIMADYL CATTLE® 50 mg/ml, Oplossing voor injectie •Uitsluitend voor diergeneeskundig gebruik – REG NL 10130-URA • Werkzaam bestanddeel: Car-profen: 50 mg/ml en als conserveringsmiddel: ethanol: 0,1 ml/ml. • Doeldier: Rundvee. • Indicaties: Rimadyl is geïndiceerd als ondersteunende behande-ling bij een antimicrobiële therapie om de klinische symptomen te verminderen bij infectieuze respiratoire ziektebeelden en bij acute mastitis bij rundvee. • Toedieningswijze en dosering: De aanbevolen dosering is 1,4 mg carprofen per kg lichaamsgewicht (1 ml/35 kg), eenmalig, in combinatie met een passende antibioticum therapie. Toediening: subcutaan. Aanwijzingen voor een juiste toediening: zie bijsluiter. • Contra-indicaties: Niet gebruiken: - bij dieren die lijden aan hart-, lever- of nieraandoeningen. - bij dieren die lijden aan gastro-intestinale ulceratie of bloedingen. - in geval van bloedafwijkingen. - bij dieren waarvan bekend is dat ze overgevoelig zijn voor het diergeneesmiddel. Bij drachtige dieren uitsluitend gebruiken overeenkomstig de baten/risicobeoordeling van de behandelend dierenarts daar er geen specifi eke studies bij drachtig rundvee voorhanden zijn. • Wachttermijn(en): (Orgaan)vlees: 21 dagen. Melk: nul dagen. • Bijwerkingen: Studies bij rundvee hebben aangetoond dat er zich op de injectieplaats een voorbijgaande plaatselijke reactie kan voordoen. • Speciale waarschuwingen: zie bijsluiter. • Bijzondere voorzorgen: Lees vóór gebruik de bijsluiter. • Bewaren: Bewaren beneden 25°C. Bewaar de fl acon in de kartonnen buitenverpakking als bescherming tegen licht. Houdbaarheid na eerste aanprikken van de fl acon: 28 dagen. Buiten het bereik en zicht van kinderen bewaren. Zie bijsluiter. • Nadere informatie: zie verpakking/bijsluiter of op aanvraag beschikbaar bij de registratiehouder: Zoetis B.V.-Postbus 37-2900 AA Capelle a/d IJssel-Nederland (e-mail: [email protected]).

WAT ZEGGEN KOEIEN TEGEN PIJN BIJ MASTITIS?

Zoetis B.V.Postbus 37 • 2900 AA Capelle a/d IJsselwww.zoetis.nl • [email protected]© 2013 Zoetis B.V.

CAT

S 13

.RC

A.1

2.5

De toekomst van melk wordt elke dag geboren

Sprayfo Life Start legt de basis voor productieve melkkoeien.

+ 30% groei in 1e maand+ 50% basale uierontwikkeling+ 1000 liter melk in 1e lactatie

Wilt u weten wat het Sprayfo Life Start opfokprogramma voor uw bedrijf kan betekenen?

Kijk op www.sprayfo.nl voor de Sprayfo opfokspecialist bij u in de buurt.

de boerin maart 2013

Documents

Transcript of de boerin maart 2013