11e jaargang

nummer 3

maart 2013

Special: Meten en regelen > Met herinregelen de

hoofdprijs > Meten aan de cv-ketel > Energiezuinige

comfortoplossingen > Warmtebeeldtechnologie

Nieuwe normen in installatie, verhoogde flexibiliteit en duurzaamheid, al deze kenmerken zijn terug te vinden in een opmerkelijke vloerverwarmingsinnovatie PexPenta, de nieuwe buis van Radson. Nog nooit was comfort zo makkelijk te realiseren, en dat voor het hele huis. Naast het vertrouwde gamma radiatoren, biedt Radson ook een volledig assortiment hoogwaardige vloerverwarmingssystemen, buizen en verdelers.

Vogelsancklaan 250, B - 3520 Zonhoven Tel. +32 (0)11 81 31 41 info@radson.be www.radson.com

De nieuwe standaard in vloerverwarming

we hebben opnieuw de lat voor vloer-verwarming hoger gelegd

setting the standard

Mikko IivonenDirector TechnicalEnvironment and StandardsRettig ICCM.Sc. (Tech)

Radson High Performance Pipe PexPenta

ADV PexPenta_Radson_297x210mm.indd 1 25-02-13 11:07 IZ0313_omslag_buiten.indd 3 10-3-2013 16:22:22

IZ0313_03.indd 3 10-3-2013 16:23:46

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

HO

ME

OF

OXY

GEN

De totaaloplossing voor een gezonden comfortabel binnenklimaat

Eenvoudig te installeren Vraaggestuurd

Natuurlijk Ventilatiesysteem ‘VNV’. Ideaal voor

renovatieprojecten. Ventileert op basis van

CO2 en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

Keuze uit compleet gamma ZR roosters.

Duco Comfort System‘Plug & Play’ met Vraaggestuurde Ventilatie

De DucoBox wordt gestuurd op basis van

CO2 metingen in de leefruimte. Dit maakt het

eenvoudig, efficiënt en budgetvriendelijk.

Voor de toevoer is een uitgebreid gamma

zelfregelende roosters beschikbaar.

Duco CO2 SystemEenvoudige ‘natuurlijke’ventilatie

Vraaggestuurd Natuurlijk Ventilatiesysteem

‘VNV’. Stuurt de luchttoevoer en -afvoer

volledig automatisch op basis van °C, CO2

en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

Keuze uit compleet gamma elektronische

toevoerroosters.

DucoTronic SystemDe ultieme vorm van ‘Natuurlijke’ Ventilatie

DUCO at HOME

ewinst

0,14 TronicCNEN 7120 NEN 8088-1

C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4aNEN 8088-1

C4c Comfort

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst

0,14 TronicCNEN 7120 NEN 8088-1

C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4aNEN 8088-1

C4c Comfort

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst

0,14 TronicCNEN 7120 NEN 8088-1

C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4aNEN 8088-1

C4c Comfort

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst

0,14 TronicCNEN 7120 NEN 8088-1

C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4aNEN 8088-1

C4c Comfort

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst

0,14 TronicCNEN 7120 NEN 8088-1

C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4aNEN 8088-1

C4c Comfort

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

ewinst

0,14 TronicCNEN 7120 NEN 8088-1

C4b

ewinst

0,11CNEN 7120 NEN 8088-1

C4aNEN 8088-1

C4c Comfort

ewinst

0,11 CO2CNEN 7120 NEN 8088-1

C4a

We inspire at www.duco.eu

20111220_Installateurszaken.indd 21 4/03/13 09:05IZ0313_04.indd 4 10-3-2013 16:25:09

Met herinregelen de hoofdprijs Extra rendement

Meten aan de cv-ketel‘Apk-keuring wenselijk’

De warmtebeeldcamera, een alziende partnerWarmtebeeldtechnologie

Zelfregelend ventilatiesysteemToekomstbestendig wonen

Visuele infraroodthermometerMissing link

Energiezuinige comfortoplossingenForumdiscussie

En verderVan de redactieIn de pijplijn, incl. AGENDA en IZAP Column PubliventAan de slag met bouwkundeBouwbeurs 2013 Af fabriek

Alternatieve technieken legionellabestrijdingBescherming rondom

“Wij willen een partner zijn”Producent sanitairtechniek:

En verderDruppelsColumn Van HoofColumn Kiwa

IZ ZAKELIJKInstallateur creëert eigen marktVan specialist tot ontzorger

Nieuw instrument voor begeleiding jonge vakmensenBetere afstemming school en bedrijf

En verderColumn OTIB Column Frank ThoonenStekelige vragen

14

16

18

21

22

24

79

13343645

IZ SANITAIR

IZ TECHNIEK

28

32

262631

40

42

394550

De nieuwe Blauwe Lijn S4601 ST-serie drukverschil-

meters bieden ongekende gebruiksvriendelijkheid,

nauwkeurigheid en functionaliteit. De bediening is

gemakkelijk door de overzichtelijke Nederlandsta-

lige menustructuur. Op het grote TFT kleurenscherm

worden de actuele meetwaarde en de maximaal en

minimaal gemeten waarde en de barometrische druk

weergegeven. De toestellen beschikken over een

automatische drukdalingsproef. De serie is voorzien

van een oplaadbare Li-Ion accu met een lange

gebruiksduur en Bluetooth® Smart communicatie.

Optioneel kan de S4600 ST-serie worden voorzien

van een geheugen voor opslag van 100 meetresulta-

ten en datalogging. Meer informatie op

www.euro-index.nl.

11e jaargang

nummer 3

maart 2013

Special: Meten en regelen > Met herinregelen de

hoofdprijs > Meten aan de cv-ketel > Energiezuinige

comfortoplossingen > Warmtebeeldtechnologie

maart 2013 5

COLOFONInstallateursZaken (ISSN:1872_6607)Maandelijks verschijnend praktijkblad voor de W-installateur met oog voor techniek én (commerciële) bedrijfsvoeringOplage: 8.000 exemplarenAandachtsgebieden: gas, water, verwarming, luchtbehan-deling, koeling, sanitair, dakbedekking, energie en milieuEen uitgave van: Merlijn Plus BV, Postbus 275, 2740 AG Waddinxveen T: (0182) 63 17 17, F: (0182) 61 78 15 E: info@merlijnplus.nl I: www.merlijnplus.nlRedactie: Frank Stouthart (hoofdredacteur), Ruthger te Marvelde, Wietse Buma E: redactie@merlijnplus.nlVaste medewerking: Ton Meijer (cartoon), Publivent, Elly Verburg (OTIB), Uneto-VNI, Kiwa, Joost van Hoof (HU), ISSO, Frank Thoonen en Uw Duurzame WoningAdvertentie-exploitatie: Ruud Struijk T: 0182 63 17 17 E: r.struijk@merlijnplus.nlUitgever: Frank StouthartSecretariaat: info@merlijnplus.nlAbonnementen: Benelux € 19,50. Buitenland € 58,50. Losse nummers € 5,-. Prijzen per jaar en incl. BTW. Abonnementen lopen automatisch door tenzij 2 maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk bij de uitgever wordt opgezegdE: abonnementen@merlijnplus.nlVormgeving: Yolanda van der NeutBasis vormgeving: DUO-ontwerp, UtrechtDruk: Ten Brink, Meppel

© Merlijn Plus BV, 2013 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schrifte-lijke toestemming van de uitgever. Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs en uitgever aanvaarden echter geen verantwoordelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

IZ0313_inhoud.indd 5 10-3-2013 16:30:12

NEFIT TRENDLINE DE NIEUWE TREND IN COMPACTE KWALITEITSKETELS

Ontdek de voordelen Compacte High Speed warmtewisselaar: verrassend veel vermogen

Low Energy pomp met A+ label: bespaart tot wel € 800,- aan energie

Handige service-indicator: bespaart u tijd

Kijk voor andere voordelen op nefit.nl/professioneel. Of vraag uw groothandel.

N e f i t h o u d t

N e d e r l a n d w a r m

47200463 adv TrendLine A4.indd 1 22-10-12 12:39IZ0313_06.indd 6 10-3-2013 16:31:35

maart 2013 7

van de redactie

Alle standaard producten en losse onderdelen eenvoudig te bestellen

via onze webshop!

www.thermoair.com

Uw totaalleverancier in luchtbehandeling

Eén van de activiteiten van installatiedeskundige Bart Brandts is het aanbieden van CO-melders en het verrichten van metingen aan cv-ketels. “Mits goed geïnstalleerd is een mo-derne cv-ketel veilig”, zegt hij. “Maar soms komen we gevaarlijke situaties tegen.” Wat voor situaties dat zoal zijn, daarvan doet hij in deze uitgave verslag.Een cv-ketel speelt in de belevingswereld van de consument geen grote rol, zo is de ervaring van Brandts, als de ketel werkt is het oké. Brandts betreurt het dat mensen pas belangstelling voor hun warmtebron lijken te krijgen als er in de media berichten verschijnen over koolmonoxidevergiftiging. “Safety first, dat spreekt voor zich. Maar wat mij betreft is energiebesparing toch ook erg belangrijk.”Energiebesparing, in com-binatie met een behaaglijk binnenklimaat, staat centraal in de forumdiscussie ‘Ener-giebesparende comfortop-lossingen’, een initiatief van

InstallateursZaken en de Vereniging Huis en Klimaat. Dat goed isoleren vruch-ten afwerpt, daarvan is de gemiddelde bewoner wel overtuigd. Maar het belang van inregelen en een goede regelbaarheid van installaties lijkt te worden onderschat. Een van de forumdeelnemers daar-over: “Regelingen zijn zeer bepalend voor een laag energiegebruik. Maar daar-bij moet de knop wel om bij de consument. Momenteel wordt ieder extra dubbeltje dat in een installatie wordt geïnvesteerd als overbo-dige kosten gezien. Daarbij wordt vergeten dat een dubbeltje méér investeren, tijdens de gebruiksfase voor aanzienlijke besparingen kan zorgen.”In deze uitgave ook aan-dacht voor warmtebeeld-technologie, die contact-loos meten en monitoren mogelijk maakt. Warmte-beeldcamera’s zijn aan een gestage opmars bezig. Niet alleen het toenemen van de resolutie van de warm-

Meten

tebeelden is een grote stap vooruit, dit geldt ook voor de ontwikkeling van bijkomende functionele technologieën die gebruikt worden om de warmtebeel-den juist weer te geven en te analyseren. Daarbij komt

dat warmtebeeldcamera’s handzamer en steeds goed-koper worden. Nog even en de IR-camera is net zo’n vanzelfsprekend attribuut voor de installateur als een waterpomptang of een schroefboormachine •

IZ0313_vanderedactie.indd 7 11-3-2013 14:23:35

DETEKTORGARANTIE*

PRODUCTGARANTIE*

* na productregistratie op www.�ir.com

JAAR JAAR

T600_FREEGIFT_185x132_NL.indd 1 3/1/13 4:29 PM

Uitvoering: 28.0326

TERUGSTROOMBEVEILIGING TBE-EA

De terugstroombeveiligingseenheid TBE-EA “Easy Service” is een compacte terugstroom-

beveiliging met een controleerbare EA keerklep en een geïntegreerde kogelafsluiter, die

het drinkwaternet beschermt tegen het terugstromen van verontreinigd water tot en met

vloeistofklasse 2.

EASY SERVICE

TOEpASSINGSVOORBEELdEN

BrAnDSlAnghASpElS

CV-inSTAllATiES (≤ 45 kW/huiShouDElijk)

WATErlEiDingCoolErS

koffiEAuTomATEn

DrAnk- En SoEpAuTomATEn

SToomoVEnS

ijSmAChinES

dE VOORdELEN

ÉÉn proDuCT Voor DE VoorgESChrEVEn ComBinATiE VAn kEErklEp En AfSluiTEr

VErVAngBArE kunSTSTof kEErklEp

EEnVouDigE ConTrolE VAn kEErklEp

kogEl mET AnTi-kAlk CoATing

Vrij VAn DoDE ruimTES

BETrouWBAAr En SErViCEVriEnDElijk

gESChikT Voor pErSTEChniEkEn

BlijVEnD SoEpElE BEDiEning

korTE inBouWmATEn

VOLdOE

MET ééN pROdUCT

AAN ALLE EISEN!

IZ0313_08_raminex.indd 8 11-3-2013 14:24:07

februari 2013 3

Eerst even IZappen...

REGELEN

GELD

AGENDA28 maartEvenement ‘De slag om technisch talent’ Houtenwww.deslagomtechnisch­talent.nl

2 aprilSymposium ‘Slimme, inte­grale levering van duur­zame schoolgebouwen’Auditorium, Blauwe Zaal, TU/e www.tue.nl/adms

15 aprilBasiscursus ‘Bouwcontract en UAV’Hotel Breukelen, Breukelenwww.sdujuridischeopleidin­gen.nl

18 aprilDagcursus InstallatiegeluidZoetermeerwww.peutz.nl

18 aprilTraining ‘Resultaatgericht samenwerken bij renovatie’Rotterdamwww.sbr.nl/agenda

PRAKTIJK

ACTUEEL

Meten aan de cv-ketel Installatiedeskundige Bart Brandts is samen met zijn vrouw Carola directeur/eigenaar van Ketelplan.nl. Eén van de activiteiten van het bedrijf, met vestigin­gen in Huissen en Oss, is het aanbieden van CO­melders voor cv­ketels. “Mits goed geïnstalleerd, is een moderne ketel vei­lig”, zegt Brandts. “Maar

maart 2013 9

Flits ! iN DE pijplijN www.installatienet.nllees meer op

Energiezuinige comfortop-lossingenComfort is onlosmakelijk met ons leven verbonden. Een passende comfortregeling is daarbij noodzakelijk om de cv­installatie optimaal te laten renderen én een positief effect te hebben op de (stook)kosten. Maar wat betekenen die regelingen in de praktijk? Zijn comfort en spaarzaamheid eigenlijk wel te combineren? Vragen die aan de orde kwamen tijdens een forumdiscussie over energiezuinige comfortoplos­singen. P 24

Installateur creëert eigen markt Een krimpende markt vraagt om inventiviteit. Zeker als er sprake is van hevige concur­rentie. De installateur moet zelf de boer op gaan om ‘werk’ binnen te halen. Veel opdrachtgevers willen wel investeren, maar hebben niet de financiële middelen voor­handen. Hoe ga je daarmee om als installateur? Stichting KIEN heeft een interessante suggestie: zet een ESCo op. P 40

Met herinregelen de hoofdprijsHoe vaak heeft u de afgelopen jaren al over verduurzaming gelezen of zelf advies verstrekt over dit onderwerp? Als we er al zo lang over praten is het toch wel duidelijk wat we bedoelen? Niet dus. Er is een waaier aan opvattin­gen over hoe verduurza­ming in de praktijk handen en voeten moet worden gegeven. Voorlopig lijkt het in de installatiewereld vooral te draaien om ener­giebesparing en om dat te realiseren is meet­ en regeltechniek hard nodig. Frans Wolffenbuttel, eigenaar van een eigen adviesbureau is er iedere dag mee bezig. P 14

soms komen we gevaarlijke situaties tegen.” P 16

Verduurzamen eigen woning Een energiebesparingsfonds voor woningeigenaren kan sterk bijdragen aan een daling van de nationale ener­gieconsumptie. Met behulp van zo’n energiebesparings­fonds kunnen meer dan 920.000 woningen rendabel energiezuiniger worden gemaakt, door investerings­drempels voor woningeige­naren weg te nemen. Dat biedt bovendien circa 15.000 manjaren aan hoogwaar­

dige werkgelegenheid in de bouw­, installatie­ en techno­logiesector. Wel is overheids­participatie nodig om tegen aanvaardbare rentes kapitaal aan te kunnen trekken. Dat zeggen de bedrijven die initi­atiefnemer zijn van het Natio­naal Fonds Energiebesparing (NFEB) naar aanleiding van een haalbaarheidstudie naar het opzetten van een revolverend energiefonds. De studie is de uitkomst van een ‘Green Deal’ tussen de Rijksoverheid en het NFEB. De studie is aangeboden aan minister Blok van Wonen en Rijksdienst •

Achterhoeks installatie-bedrijf 100 jaar Wassink Installatie jubileert. Op 2 januari 2013 was het precies 100 jaar geleden dat het bedrijf in Winterswijk werd opgericht als smederij. Een eeuw later is Wassink Installatie een allround instal­latiebedrijf met volop ambi­ties voor de toekomst. Met vestigingen in Winterswijk en Doetinchem en een trouwe klantenkring van zakelijke en particuliere relaties is Was­sink Installatie een bekende naam in Oost­Nederland. Zo’n 85 vakbekwame mede­werkers leveren diensten op het gebied van klimaat­ en elektrotechniek, inclusief 24­uurs service en onder­houd. Duurzaamheid speelt hierbij een belangrijke rol, zowel in de techniek als in de wijze van ondernemen. De directieleden Derk en Anne Wassink vormen de vierde generatie in het familiebe­drijf. Onder hun leiding blijft Wassink Installatie werken aan een duurzaam evenwicht tussen people, planet en profit •

IZ0313_IZAP_agenda_idp.indd 3 10-3-2013 16:34:21

www.installatienet.nllees meer op

Flits ! in de pijplijn

Meer weten? Scan de QR-code met uw smartphone

of ga naar nl.remeha.com/CalentaComfort

n Snel warmwater in royale hoeveelheden

n Gelijktijdig warm water tappen

n Hoog rendement, laag verbruik

n Energiezuinige, modulerende A-klasse pomp

n Onderhoudsarm en servicevriendelijk

n Meer regeltechnische mogelijkheden

De Remeha Calenta is dé cv-ketel voor de comfortliefhebber.

Een krachtige ketel met een korte opwarmtijd. Daardoor is het

snel aangenaam warm in huis. De Calenta levert ook extreem

snel warm water in royale hoeveelheden. Ondanks zijn grote

vermogen is de Calenta een van de zuinigste ketels op de markt.

Remeha Calenta CW4, CW5, CW6

Verwen uw klant met de Remeha Calenta

Meer weten? Scan de QR-code met uw smartphone

of ga naar nl.remeha.com/CalentaComfort Actieperiode: van 14 januari t/m 30 april 2013

Calenta Comfort aCtie Bij aanschaf en installatie van een Remeha Calenta een

waardeCheque van

€ 100,- voor uw klant!

Kerk neemt zonne-energie-installatie in gebruik De Petrus Canisiuskerk in Nijmegen neemt een zonne-energiesysteem met 110 zonnepanelen in gebruik. Dit systeem werd ontworpen door Greentech Energy, met panelen van de Duitse producent Centrosolar, en is met een vermogen van 27.000 Wattpiek de grootste zonne-energie-installatie op een kerk in Nederland. Het systeem werd gedeeltelijk gefinancierd met een subsidie van de gemeente Nijmegen. Woensdag 6 februari stelde wethou-der Van der Meer de installatie officieel in werking.De kerk verwacht met de zonne-energie-installatie ruim veertig procent van haar stroomverbruik zelf te kunnen opwekken. Met de installatie van dit grote zonne-ener-giesysteem is de Petrus Canisiuskerk nu tevens aangeslo-ten bij de Groene Kerkenactie. Dit platform is opgericht met als doel kerken milieu ontlastende maatregelen met elkaar te laten delen en kennis hierover uit te wisselen.Vrijwilligers van de kerkgemeenschap verzorgden zelf de montage in samenwerking met de montagepartner van Greentech Energy, RTP Elektrotechniek •

Pompenfabrikant volgt eigen advies opIn 2012 heeft Grundfos meer dan 500 pompen en motoren vervangen in haar fabrieken in Denemarken. Hierdoor bespaarden ze dezelfde hoeveelheid energie die 253.000 huishoudens in één jaar gebruiken, en de daar-aan gekoppelde hoeveelheid geproduceerde CO2. De investering van de instal-latiekosten zal binnen ander-half jaar worden terugver-diend door de besparingen op de energierekeningen.

Samenwerkingsverband wint herinrichting kanto-rencomplexAdvies- en Ingenieursbureau Oranjewoud heeft samen met de architectenbureaus cepezed en Hofman Dujardin de Europese aanbesteding gewonnen voor het multi-disciplinair ontwerpteam ten behoeve van de herinrichting van het kantorencomplex De Resident in Den Haag. De opdracht omvat het integrale ontwerp van een atrium en het interieur van het Minis-terie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het Ministerie van Sociale Zaken

en Werkgelegenheid in Den Haag. De ministeries worden gevestigd in de gebouwen Castalia en Helicon, die on-derdeel zijn van het gebou-wencomplex De Resident. Het project heeft een totale grootte van 55.000 m2.

Groothandelaar breidt uit in eigen huis

Recentelijk heeft Warmte-service twee nieuwe ruimten aangebouwd aan het hoofd-kantoor. Een ruimte voor de afdelingen Marketing en Automatisering, zodat deze afdelingen optimaal kunnen samenwerken, en een ruimte waar trainingen gegeven zullen worden. Verleden jaar zijn er ruim 30.000 sanitair ar-tikelen toegevoegd aan het assortiment. Daarnaast kunt u medio 2013 een compleet nieuw design van Warmte-service.nl verwachten, zowel desktop als mobiel. Om deze projecten te realiseren zijn er extra medewerkers aangeno-men •

IZ0313_idp_remeha.indd 10 10-3-2013 16:35:13

www.installatienet.nllees meer op

Flits !in de pijplijn

Meer weten? Scan de QR-code met uw smartphone

of ga naar nl.remeha.com/CalentaComfort

n Snel warmwater in royale hoeveelheden

n Gelijktijdig warm water tappen

n Hoog rendement, laag verbruik

n Energiezuinige, modulerende A-klasse pomp

n Onderhoudsarm en servicevriendelijk

n Meer regeltechnische mogelijkheden

De Remeha Calenta is dé cv-ketel voor de comfortliefhebber.

Een krachtige ketel met een korte opwarmtijd. Daardoor is het

snel aangenaam warm in huis. De Calenta levert ook extreem

snel warm water in royale hoeveelheden. Ondanks zijn grote

vermogen is de Calenta een van de zuinigste ketels op de markt.

Remeha Calenta CW4, CW5, CW6

Verwen uw klant met de Remeha Calenta

Meer weten? Scan de QR-code met uw smartphone

of ga naar nl.remeha.com/CalentaComfort Actieperiode: van 14 januari t/m 30 april 2013

Calenta Comfort aCtie Bij aanschaf en installatie van een Remeha Calenta een

waardeCheque van

€ 100,- voor uw klant!

Betere voorlichting ven-tilatie en airconditioningISSO en Airco-Kenniscen-trum.nl gaan een samenwer-king aan om het kennisni-veau en de voorlichting aan de gebruikers van ventilatie en airconditioning te verbe-teren. Het kopen van een black box zorgt nu nog te vaak voor miscommunicatie en conflicten tussen gebrui-ker èn installateur. Het bun-delen van expertise en het vergroten van transparantie biedt soelaas.Peter Uges, initiatiefnemer van het Airco-Kenniscentrum: “Vanuit ons kenniscentrum richten wij ons voornamelijk op het voorlichten van ge-bruikers en opdrachtgevers over ventilatie en airconditi-oning. In toenemende mate wordt onze website ook bezocht door architecten, aannemers en makelaars. Het ISSO richt zich op haar beurt specifiek op de installateur. Door beide werelden bij elkaar te brengen neemt het kennisniveau toe en is er een betere aansluiting tussen op-drachtgevers en leveranciers.Het platform biedt eveneens een podium voor innovaties in deze markt” •

Op donderdag 14 februari ondertekenden de heer Van der Brink, directeur Instituut voor Gebouwde Omgeving van Hoge-school Rotterdam, en de heer Van de Laar, concerndirecteur Facilitaire Bedrijven Nederland van Facilicom Services Group, een convenant. Met dit convenant spreken Facilicom en Hogeschool Rotterdam uit dat zij de samenwerking versterken door concrete afspraken te maken over kennis-ontwikkeling en kennisdeling, praktijkop-drachten, stage- en afstudeerplaatsen. Het convenant richt zich in eerste instantie op samenwerking rond de opleidingen Facility Management en Bouwkunde van

het Instituut voor Gebouwde Omgeving. Daarbij wordt de nadruk gelegd op thema’s als hospitality, hostmanship, BIM (Building Information Modeling), serviceconcepten, in- en verkoop, strategische huisvesting en dienstverleningsconcepten in de zorg •

Samenwerking versterkt

Bouw energieneutraal bedrijfspand van start Op 20 februari is de bouw van het nieuwe bedrijfspand voor Nature’s Pride officieel van start gegaan. In aanwe-zigheid van burgemeester J. van der Tak en wethou-der T.A.M. Duijvestijn van gemeente Westland is de ‘eerste’ paal geslagen.Nature’s Pride is één van Nederlands grootste impor-teurs van exotisch fruit. Het concern neemt verantwoor-delijkheid voor de impact die de bedrijfsactiviteiten hebben op de samenleving

en het milieu. De bouw van het nieuwe onderkomen, een ontwerp van architect Paul de Ruiter, markeert een volgende mijlpaal in dit streven: het wordt namelijk een van de meest duurzame bedrijfspanden van West-

Europa.DWA is bij de nieuwbouw betrokken als adviseur duur-zaamheid, technische instal-laties en subsidies. Als alles volgens plan verloopt wordt het nieuwe pand in novem-ber 2013 opgeleverd •

IZ0313_idp_remeha.indd 11 10-3-2013 16:35:18

XXX XXX XXXXXX www.installatienet.nllees meer op

Flits ! in de pijplijn

De VLA (Vereniging Leve-ranciers Luchttechnische Apparaten) reageerde op het artikel ‘Vraagge-stuurd de weg kwijt’ in de InstallateursZaken van februari 2013. De inte-grale weergave van deze reactie is als volgt:

“Met verbazing hebben de leden van de VLA (Vereniging Leveranciers Luchttechnische Appa-raten) kennis genomen van het artikel ‘Vraag-gestuurd de weg kwijt’ in de InstallateursZaken van februari 2013. De vereni-ging distantieert zich van de inhoud en vindt het kwalijk dat de redactie een ‘bezorgde bouwfysicus’ anoniem aan het woord laat. De afgelopen jaren is

er veel te doen geweest over de kwaliteit van ventilatiesys-temen in woningen. Op de beweringen in het artikel is inhoudelijk en feitelijk veel af te dingen. Wij nodigen ‘mister anoniem’ uit voor een gesprek met de betreffende fabrikanten. In dit gesprek kan een inhoudelijke discus-sie worden gevoerd over de kwaliteit van vraaggestuurde ventilatie. InstallateursZaken kan hier een artikel aan wij-den, waarbij het principe van hoor en wederhoor wordt toegepast.De ventilatie-industrie wordt verweten niets te doen aan kwaliteitsborging. De VLA heeft zich de afgelopen jaren als geen ander ingezet om te zorgen dat bewoners krijgen waar ze recht op hebben: een goed binnenklimaat.

We noemen de volgende wapenfeiten:- introductie van de Venti-

latieprestatiekeuring (VPK BRL 8010), waarbij getoetst wordt of het ventilatiesys-teem doet wat het moet doen;

- opname van de VPK in het actieplan woonhuisventila-tie, waarbij alle partijen in de bouwkolom zich heb-ben verplicht om te komen tot kwaliteitsborging;

- opzet van een meldpunt ventilatie voor bewoners samen met Vereniging Eigen Huis en Woonbond incl. campagne;

- opleiding voor installateurs samen met Uneto-VNI;

- continue dialoog met over-heid en bouwketen om te waarborgen dat bij reno-vatie isoleren altijd samen

VLA distantieert zich van artikel over vraag­gestuurde ventilatie

www.installatienet.nllees meer op

gaat met ventileren.Uiteraard moeten deze acties zich in de praktijk bewijzen. Daarom is het zo belangrijk dat de overheid de gemaakte afspraak nauwkeurig monitort. De fabrikanten verenigd in de VLA zullen blijven aandrin-gen op kwaliteitsborging in de praktijk vanuit een wel-begrepen eigenbelang.”

Namens de VLAIr. C.A. de Schipper MBABranchemanager

Naschrift redactie: de uitnodiging van de VLA voor een gesprek met de betreffende fabrikanten hebben wij aan onze ano-nieme bron voorgelegd, maar deze wilde hierop niet ingaan •

maart 201312

Installatieconcern be-dwingt CO2-prestatie-ladderVan Dorp installaties bv is het eerste grote installatiebedrijf dat voor alle vestigingen en onderliggende entiteiten (27 stuks) gecertificeerd is voor niveau 5 van de CO2-presta-tieladder. Van Dorp installaties is al ja-renlang actief om duurzame initiatieven te ontplooien of hierin te participeren. Het bedrijf is dan ook zeer trots op het behalen van het CO2 Bewust Certificaat niveau 5 en bedankt alle betrokkenen die deze prestatie mogelijk hebben gemaakt.Uniek in dit proces is dat Van Dorp installaties zelfstandig

alle maatregelen wist te treffen en alle partijen kon overtuigen mee te doen. Niveau 5 stelt namelijk niet alleen hoge eisen aan de duurzaamheid en transparan-tie van de eigen organisatie, maar ook aan die van de leveranciers en onderaan-nemers. Jaarlijks moeten bijvoor-beeld alle A-aanbieders de CO2 footprint van de eigen organisatie aanle-veren. Zij worden op deze wijze gestimuleerd om na te denken over het eigen energiegebruik, de bijbeho-rende CO2-emissies en hoe zij die kunnen reduceren. Het beoogde sneeuwbaleffect krijgt daarmee vorm •

Binnenklimaatspecialis-ten bundelen krachten VB Klimaattechniek bv en Galletti airconditioning slaan de handen ineen. Het gehele productenpakket van Galletti airconditioning zal exclusief vertegenwoordigd worden door VB Klimaattechniek bv uit Valkenswaard. Hiermee verstevigt VB klimaattech-niek zijn positie op de markt van lucht-water en water-water systemen. Galletti airconditioning is al meer dan 100 jaar een producent van aircon-ditioningproducten. De productiecapaciteit is verdeeld over drie fabrieken met een oppervlakte van in

totaal 45.000 m2. Sinds tien jaar is Galletti Eurovent gecertificeerd voor het vol-ledig productengamma. VB klimaattechniek en Galletti airconditioning gaan nauw samenwerken om in de toekomst nieuwe duurzame, innovatieve oplossingen te kunnen bieden •

IZ0313_idplang_12.indd 12 10-3-2013 16:36:02

maart 2013 13

Heerlen, 10 april 2018 ‘Geachte installateur. Onlangs ontvingen wij uw aangifte-btw. De Belastingdienst heeft besloten uw aangifte-btw niet ontvankelijk te verklaren en retourneert daarom de door u aangeleverde bescheiden. De reden hiervoor is dat u niet aan de voorwaarden heeft voldaan die aan een btw-aangifte zijn verbonden. Btw is belasting over toegevoegde waarde. Ons is echter gebleken dat u geen toegevoegde waarde heeft geleverd. De Belastingdienst is daarom van mening dat u geen recht heeft op betaling van btw. U zult ter compensatie een BWW-aangiftebiljet ontvangen. De BWW betreft Belasting Werkelijke Waarde. De BWW wordt bepaald door het verschil te nemen tussen de waarde die u had kunnen leveren en de waarde die u feitelijk heeft geleverd. De belastingdienst gebruikt BWW-inkomsten om de ontbrekende waarde door iemand anders alsnog toe te laten voegen.’ U denkt misschien: waar ben ik nu toch in beland? Is die Meester nou helemaal gek geworden? Dat laatste kan ik natuurlijk niet geheel ontkrachten, maar toch kwam dit fictieve verhaal niet uit de lucht vallen. Ik was afgelopen week op de Bouwbeurs en sprak een heleboel leveranciers binnen de installatietechniek, waaronder velen uit de ventilatie-industrie. Een groot deel van de leveran-ciers begrijpt inmiddels heel goed dat de markt vraagt om gegarandeerde prestaties. Omdat het kennelijk niet mee-valt om deze prestaties binnen de traditionele rolverdeling in de bouwkolom gerealiseerd te krijgen, nemen ze het heft in eigen hand. De leverancier doet een stap omhoog in de bouwkolom en gaat prestaties aanbieden en garanderen! Ze geven aan dat zij zelf gaan bepalen hoe hun producten worden toegepast en door wie ze worden gemonteerd. Om grip op het proces en de kwaliteit en de prestaties te houden… U kunt dus straks voor het acquireren van werk misschien beter bij de leveranciers op de koffie dan bij uw huidige opdrachtgevers. De wereld verandert in snel tempo. U zult zich af moe-ten vragen wat nu en straks uw toegevoegde waarde is. Natuurlijk zijn er voorbeelden van installateurs bij wie de boodschap al enige tijd geland is. Installateurs die waarde, beleving en prestaties leveren. Tot welke categorie behoort u? Betaalt u over 5 jaar nog btw?

André Meester

Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV

COLUMN

TOILETMODULE

K L I M A A T S Y S T E E M

www.uniwarm.nl

Nijverheidsweg 3 | 7251 JV VORDENTel: +31 (0) 575-555777 | Fax: +31 (0) 575-551128

E-mail: info@uniwarm.nl

Gemak en behaaglijkheid met de

NIEUWE Uniwarm ToiletModule

Voordelen:• Tijdwinst bij montage: module is al voorzien van de juiste sparingen• Verwarmingslichaam, koelsysteem en afbouwplaat in één• Behaaglijkheid door 100% stralingswarmte• 100% diffusiedichte leidingen• Vele afwerkingen mogelijk: onder andere betegelen, behangen, schilderen• Uitermate geschikt in combinatie met vloerverwarming• Aan te sluiten op bestaande CV (bij renovatie) • Maatwerk mogelijk

23022011_Advertenties Vloer_Toilet_Wand Plafond Uniwarm.indd 2 18-05-11 12:23

IZ0313_column_publivent.indd 13 10-3-2013 16:38:35

maart 201314

Actueel Extra rEndEmEnt

Met herinregelen de ho ofdprijsHoe vaak heeft u de afgelopen jaren al over verduurzaming gelezen

of zelf advies verstrekt over dit onderwerp? Als we er al zo lang over

praten is het toch wel duidelijk wat we bedoelen? Niet dus. Er is een

waaier aan opvattingen over hoe verduurzaming in de praktijk handen

en voeten moet worden gegeven. Voorlopig lijkt het in de installatie-

wereld vooral te draaien om energiebesparing en om dat te realiseren

is meet- en regeltechniek hard nodig. Frans Wolffenbuttel, eigenaar

van een adviesbureau, is er iedere dag mee bezig.

Sommige mannen vallen op blondines, anderen geven de voorkeur aan brunet-tes. En waar de één liever een bazige vrouw heeft, houdt de ander liever zelf de broek aan. We praten als mannen allemaal over ‘de ideale vrouw’, maar hebben hele verschillende plaatjes in ons hoofd. Alhoewel; op één punt blijkt er wel sprake te zijn van een duidelijke voorkeur. Zo’n 80% van de mannen valt op brunettes, slechts 20% prefereert blondines. En zo heeft ook de bouw- en installatiewereld duidelijke voorkeuren. Kijk maar naar duurzaamheid, dat wordt veelal geassocieerd met energiebespa-ring. Er is een minderheid die er radi-caal andere opvattingen op na houdt. Daar behoren bijvoorbeeld Cradle to Cradle aanhangers toe. Zij vinden dat energiebesparing vooral neerkomt op ‘het minder doen van iets slechts’ (namelijk het verbranden van fossiele brandstoffen). Als zij het hebben over duurzaamheid bedoelen ze, heel kort door de bocht, het leveren van meer-waarde.

EnergiebesparingVoorlopig kunnen hun opvattingen nog maar rekenen op weinig respons. In de bouwkolom zelf wordt breed ingezet op energiebesparing. De meet- en regelspecialist plukt er de vruchten van.

Frans Wolffenbuttel begon in 2009 een eigen adviesbureau. Een gewaagde stap in een economisch gezien onze-kere tijd. Gelukkig heeft het goed uitgepakt. Wolffenbuttel Duurzaam Advies Centrum helpt klanten om hun energiekosten te reduceren. Een klus, die vanwege het gigantische aantal slecht ingeregelde installaties, door-gaans kan rekenen op een succesvol eindresultaat.

Slechte inregelingZo’n 50% van de installaties is slecht ingeregeld, schat Wolffenbuttel. De adviseur praat uit ervaring. In een vorig leven was hij werkzaam bij installatie-bedrijven als GTI en Stork. Eigenlijk is zijn schatting nog aan de behoudende kant. Volgens onderzoek, onder andere van TNO, is ruim 70% van de instal-laties slecht ingeregeld. Hoe dat komt? Wolffenbuttel: “Meet- en regeltechniek is een ondergeschoven kindje. Instal-lateurs nemen veel te laat contact met ons op. En dat terwijl meet- en regel-techniek steeds belangrijker wordt in de gebouwde omgeving. Meer en meer technische installaties zijn ervan afhan-kelijk voor hun functioneren.”

KlantenWolffenbuttel komt bij de meest uit-

eenlopende klanten over de vloer. Van scholen en winkels tot kantoorpanden. “We zijn niet actief in de seriematige woningbouw. Daar is het aandeel regel-techniek vooralsnog beperkt, hoewel er zo zoetjes aan wel verandering in komt door de groeiende populariteit van domotica-oplossingen.”

FoutenWolffenbuttel is zelf al 27 jaar actief is in de installatiewereld. Hij vindt het be-treurenswaardig dat hij op het gebied van luchtbehandeling en ventilatie nog steeds tegen dezelfde fouten aan-loopt, als in zijn begintijd. “Luchthoe-veelheden die verkeerd zijn afgesteld bijvoorbeeld. Daardoor krijgen ge-bruikers te kampen met een te hoog CO2-gehalte of juist met tochtklachten. Andere veelgemaakte fouten zijn de onjuiste plaatsing van ventilatieroos-ters, of de aan- en afzuig te dicht bij elkaar positioneren. Dat is vragen om comfortklachten.” In verwarmingsland is het beeld al niet veel anders. Ook hier worden al tientallen jaren dezelfde fouten gemaakt. “Door onjuiste tem-peratuurinstellingen wordt een gebouw te diep gekoeld of met te warm water verwarmd.” Zelfs bij duurzame instal-laties, waar je toch wat meer alertheid zou verwachten, gaat nog van alles mis bij het inregelen. “Zo kom ik regelmatig warmtepompen tegen die voortdurend op vollast draaien, terwijl het merendeel van de tijd deellast al volstaat.” Dat is leuk voor de energieleverancier, maar slecht voor de portemonnee van de gebruiker.

StappenplanAls Wolffenbuttel wordt ingeschakeld, volgt hij een drie stappenplan om de problemen op te lossen. “Ik neem eerst de installatie onder de loep. Daarbij kijk ik naar de kwaliteit van het ontwerp en controleer ik of er ook daadwerkelijk is aangelegd wat er op papier staat.

IZ0313_TA_metherinregelen.indd 14 10-3-2013 16:39:34

maart 2013 15

Met herinregelen de ho ofdprijsVervolgens ga ik herinregelen. Tot slot blijven we de installatie nog een tijd monitoren, om indien nodig verder te kunnen finetunen. Na het inregelen en finetunen wordt er over het algemeen een besparing gerealiseerd tussen de 10 en 30%, afhankelijk van de grote en complexheid van de technische instal-latie.”

BelangHoewel het comfortniveau van gebou-wen nog geen topprioriteit lijkt te zijn van veel eigenaren, is er wel steeds meer aandacht voor. Bovendien zijn gebouweigenaren er zich inmiddels wel van bewust, dat betere systeempres-taties ook leiden tot lagere energiere-keningen en een langere levensduur van hun technische installaties. Toch valt er nog behoorlijk wat missiewerk te verrichten voordat het belang van inregelen en herinregelen goed zal zijn doorgedrongen in de gehele bouwko-lom, zegt Wolffenbuttel.

Integraal ontwerpEen belangrijke stap in de goede rich-ting is, om al direct in de ontwerpfase meet-en regelspecialisten in te scha-kelen. Zij kunnen immers alle partijen attenderen op het belang van een goed ingeregeld systeem en de juiste tools aanreiken. Wolffenbuttel is daarmee een pleitbezorger van integraal ontwer-pen. Ook met het oog op de toekomst. “De markt heeft behoefte aan flexibele gebouwen. Gebouwen die makkelijk van functie kunnen veranderen; die bij wijze van spreken zijn om te turnen van kantoorpand naar studentencomplex. Dat heeft installatietechnische conse-quenties. Je moet per stramien gaan inregelen. Het luistert dus allemaal veel nauwer dan vroeger. Daarnaast zal de opdrachtgever ook extra alert zijn op de geleverde kwaliteit; want des te kleiner het stramien, des te duurder het project voor hem zal uitvallen.”

ToekomstVoor Wolffenbuttel is er dus werk aan de winkel. Van concurrentie heeft hij vooralsnog weinig te duchten. “Meet- en regeltechniek is geen sexy vak. Om eerlijk te zijn; we hebben als branche een schreeuwend tekort aan specialisten.” Voorlopig zullen hij en zijn concullega’s zich vooral richten

op energiebesparende maatregelen. “Maar ik besef ook wel, dat de voor-raad fossiele brandstoffen eindig is. We moeten nog een stap verder gaan, door beter gebruik te maken van restwarmte bijvoorbeeld en op grotere schaal her-nieuwbare energiebronnen in te zetten. Maar dat is vooralsnog toekomstmu-ziek.” •

TipsHerinregelen voorkom je liever, want dat kan je geld kosten en je reputatie als vakman een fikse knauw geven. Hoe zorg je er als installateur voor, dat bij de aanleg van het systeem alles naar wens verloopt? Wolffenbuttel geeft enkele tips:- Betrek direct meet- en regelspecialisten bij het ontwerp;- Inventariseer nauwkeurig de klantenwens; vraag door zonder gelijk met stan-

daardoplossingen op de proppen te komen;- Heb je bepaalde technieken niet goed in de vingers, ga er dan niet zelf mee

aan de slag, maar zoek de samenwerking op met specialisten. Doe je dat niet, dan loop je een te groot risico een slecht ingeregelde installatie op te leveren.

Frans Wolffenbuttel

IZ0313_TA_metherinregelen.indd 15 10-3-2013 16:39:40

maart 201316

Praktijk ‘APK-KEURING WENSELIJK’

Meten aan de cv-ketel Installatiedeskundige Bart Brandts is samen met zijn vrouw Carola

directeur/eigenaar van Ketelplan.nl. Eén van de activiteiten van het

bedrijf, met vestigingen in Huissen en Oss, is het aanbieden van CO-

melders voor cv-ketels. “Mits goed geïnstalleerd, is een moderne

ketel veilig”, zegt Brandts. “Maar soms komen we gevaarlijke situa-

ties tegen.”

Het is hartje winter als we dit artikel schrijven en het stookseizoen is in volle gang. Ketelplan.nl heeft het druk en zorgt ervoor dat de klandizie er warm-pjes bijzit. Onwillige ketels worden weer in conditie gebracht of zo nodig vervan-gen. De keuringsactiviteiten staan op een wat lager pitje. Een cv-ketel speelt in de belevingswereld van de consu-ment geen grote rol, zo is de ervaring van Brandts. “Als de ketel werkt is het oké.” Maar zodra er in de media be-richten verschijnen over koolmonoxide-vergiftiging, komt er een kortstondige opleving in het veiligheidsbewustzijn. “Mensen schrikken op zo’n moment als het ware even wakker. We krijgen na een ernstig incident ook ineens meer aanvragen voor CO-melders.” De direc-teur van Ketelplan.nl betreurt het dat consumenten in het algemeen niet wat meer aandacht hebben voor hun warm-tebron. “Safety first, dat spreekt voor zich. Maar wat mij betreft is energiebe-sparing toch ook erg belangrijk. En om een optimaal rendement te bereiken, zul je moeten meten.”

Open systemenKetelplan.nl plaatst op aanvraag CO-melders en verricht daarbij verschil-lende metingen. Naast koolmonoxide wordt zuurstof gemeten, de omgevings-temperatuur en de rookgastemperatuur. Wat zijn belangrijke risicofactoren? Brandts: “Zoals bekend, brengen open systemen de meeste risico’s met zich

mee. Indien een ruimte met een geiser, open haard of cv-ketel zonder externe luchttoevoer onvoldoende wordt ge-ventileerd, is er sprake van een potenti-eel gevaarlijke situatie. De grootte van het risico kun je vaststellen door onder normale gebruiksomstandigheden het koolmonoxide- en zuurstofgehalte te meten in de omgevingslucht. En door het zuurstofgehalte in een cv-ketel te meten kun je bepalen of het verbran-dingsproces goed verloopt. Als een ketel een goede verbranding heeft, is de lucht/gasverhouding altijd constant. Iedere cv-ketelfabrikant hanteert daar een bepaalde, bij zijn toestellen pas-sende waarde voor.”

CondensEen moderne cv-ketel is veilig. Dat wil zeggen, als hij volgens de voorschriften is geïnstalleerd. “Bij een nieuwe HR-ketel heb je veel condensvorming in de rookgassen. Die condens moet kunnen terugvloeien, de ketel in. Als het rook-gaskanaal niet met een klein afschot naar de ketel toe is aangelegd, kan het condenswater niet terug. Dit doet zich met name voor in horizontale kanalen,

wanneer er een nieuw rookgaskanaal van kunststof door een schoorsteen getrokken moet worden. Als daar er-gens een knik in zit met een verzakking, loopt het vol met condenswater en kunnen de gassen moeilijker weg. Als gevolg daarvan kan de ketel in zichzelf gaan branden. Dan heb je ook kans op koolmonoxide”, legt Brandts uit. “Een ander punt is dat je geen dunwandig aluminium mag gebruiken voor rook-gasafvoeren van HR-ketels. Condens is zuur en zou zich door de wand heen kunnen vreten, waardoor rookgassen vrijkomen. Dikwandig aluminium is prima.”

DoorgezaagdIn woningen die oorspronkelijk een VR-ketel hadden, wordt later dikwijls een HR-ketel geplaatst. Bij een VR-ketel heb je geen condensafvoer nodig, maar bij een HR-ketel wel. Brandts: “Soms wordt daar wat te licht over gedacht en plaatst men gewoon een koperen buisje van 15 mm, waar het water doorheen kan. In het begin functioneert dat nog wel. Maar het condenswater gaat reageren met het koper en na korte tijd zit dat buisje dicht. Wij installeren alleen maar afvoeren van PVC, 32 of 40 mm, afhan-kelijk van de situatie en de grootte van de ketel.”De temperatuur van rookgassen vertelt veel over het functioneren van een cv-ketel. Hoe lager de tempera-tuur, hoe beter het rendement van de ketel. “Normaal gesproken doe je een rookgasmeting vlak boven de ketel, via een gaatje in de rookgasafvoer. Som-mige ketels hebben daar een keurige

Bart Brandts, directeur van Ketelplan.nl, is voorstander van een landelijke APK-keuring van cv-ketels. “Bij een keuring blijft het, wat ons betreft, niet bij meten aan en visuele controle van de ketel. Dan pak je meteen het hele leidingnet mee en de gasreduceer, vanaf de meterkast tot en met het schoorsteenka-naal.”

IZ0313_TA_meten.indd 16 10-3-2013 16:40:24

maart 2013 17

Meten aan de cv-ketel

voorziening voor, in de vorm van een schroefdopje. Is die er niet, dan moet je een gaatje boren en later weer met een drukknopje afdichten. Maar van de week zag ik bij een klant dat het rookgaskanaal was doorgezaagd en met aluminium tape weer aan elkaar was ge-plakt. Dat is gewoon beunhazerij. Daar word ik absoluut niet blij van.”

IJsafzettingEen actueel probleem is dat van ijsafzetting aan de rookgasafvoer. “We hebben net een koudegolf achter de rug”, memoreert Brandts, “toen deed zich het probleem van ijsafzetting regelmatig voor. In het bijzonder bij oudere horizontale muurdoorvoeren waarbij het condenswater gewoon naar buiten loopt. Als het water eenmaal gaat aanvriezen en de vorstperiode houdt aan, dan vormt zich op den duur een ijsklomp in de afvoer. Op een gegeven moment kunnen de rookgas-sen niet goed meer weg en is er risico op koolmonoxide. Mijn gevoel is dat de consument onvoldoende rekening mee

De Europese Richtlijn energieprestaties voor gebouwen (EPBD) besteedt on-der meer aandacht aan de mogelijkheid van keuring van cv-ketels in gebou-wen. Achterliggende gedachte is dat cv-ketels zuiniger omgaan met energie als ze goed afgesteld zijn en regelmatig onderhouden worden door gekwalifi-ceerde vakmensen.De installatiebranche is eveneens voorstander van een periodieke keurig, maar wil graag een stap verder gaan door ook aspecten als veiligheid, binnenmilieu en comfort mee te nemen. Op die manier wordt een bijdrage geleverd aan het beheersbaar houden van de woonlasten en aan het voorkomen van ongevallen en schades. Een werkgroep, samengesteld uit vertegenwoordigers van de VFK (Neder-landse cv-ketelfabrikanten), Uneto-VNI (installatiebranche) en Agentschap NL, is bezig voorstellen uit te werken over de vereiste vakkennis, het benodigde instrumentarium en de wijze van rapporteren en administreren.

houdt met dit risico of er helemaal niet bij stilstaat.”Gaat het volgens Brandts goed in ketel-land? “We hebben uitstekende instal-latiebedrijven in Nederland, en kundige zzp’ers. Die leveren vakwerk. Maar waar ik beducht voor ben, dat zijn de ‘handi-ge jongens’ die voor een vriendenprijsje een ketel aan de muur hangen. Nazorg,

daar doen ze niet aan en die kun-nen ze ook helemaal niet leveren. Als professionele installateurs moeten we de consument die een cv-ketel zoekt, wijzen op de noodzaak en de voordelen van vakkundige advisering, installatie, inbedrijfstelling en serviceverlening. Voor de veiligheid en voor het behalen van een optimaal rendement.” •

Installatiedeskundige Bart Brandts voert een

CO-meting uit.

IZ0313_TA_meten.indd 17 10-3-2013 16:40:28

maart 201318

Tools WARMTEBEELDTECHNOLOGIE

De warmtebeeldcamer a, een alziende partnerHet infrarood is al meer dan twee eeuwen geleden ontdekt. Toch is de

praktische toepassing ervan, in de vorm van warmtebeeldtechnologie,

pas de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. Toenemende

gebruiksmogelijkheden en dalende verkoopprijzen dragen bij aan de

populariteit van de warmtebeeldcamera.

De eerste commerciële warmtebeeldca-mera werd verkocht in 1965 en diende voor de inspectie van hoogspannings-leidingen. Sindsdien is warmtebeeld-technologie geëvolueerd. Warmte-beeldcamera’s zijn compacte systemen geworden, die eruitzien als een digitale videocamera of een digitale fotoca-mera. Ze zijn gemakkelijk te gebruiken en kunnen heldere, real-time hoge resolutie beelden genereren.

BouwsectorEén van de sectoren die al snel ont-dekte dat warmtebeelden waardevolle informatie geven die niet te genere-ren is met een ander hulpmiddel, was de bouwindustrie. Van een exotische technologie zijn warmtebeeldcamera’s uitgegroeid tot een hulpmiddel dat we-reldwijd gebruikt wordt door een groot aantal bouwinspecteurs.De bouwindustrie neemt 40 procent van de energievraag van de EU voor haar rekening. In deze sector liggen de grootste kansen voor efficiënt energie-gebruik. Vanwege deze kansen heeft de Europese Commissie een richtlijn op-gesteld voor de energieprestaties van gebouwen (EPDB). Dankzij recente sti-mulerende maatregelen in veel landen zal de vraag naar luchtdichtheidsproe-ven en andere onderzoeksmethoden naar efficiënt energiegebruik toenemen.

Contactloos en snelEen warmtebeeldcamera is een contact-loos instrument dat in staat is om van een geheel oppervlak de verdeling van

de temperatuur snel te scannen en te visualiseren. Thermografieprogramma’s dragen bij aan aanzienlijke kostenbesparingen. Het gebruik van een warmtebeeldca-mera, als zelfstandig hulpmiddel of in combinatie met andere methoden zoals blowerdoor-systemen, versnelt het werk aanzienlijk. Warmtebeelden laten ener-gieverliezen duidelijk zien zonder het gebruik van destructieve testmethoden.

De installatiebrancheOok in de installatiebranche bewijst de infraroodcamera zijn nut. Voorbeelden van praktische toepassingen zijn:

Lokaliseren van lekken in vloerver-warmingWarmtebeeldcamera’s zijn een handig hulpmiddel om leidingen te vinden en te controleren op lekkage, zelfs wan-neer waterleidingen zijn gelegd in de vloer of onder gips. De warmte van de buizen straalt door het oppervlak en het patroon kan gemakkelijk worden gedetecteerd.

SanitairEen warmtebeeldcamera helpt om geblokkeerde of gebroken leidingen te detecteren. Door heet water door de leidingen te laten stromen is het mogelijk om de omvang en locatie van het probleem te bepalen bij leidingen geïnstalleerd onder de vloer of in een wand. Het water geeft warmte af en het probleemgebied zal duidelijk zichtbaar worden op een warmtebeeld.

HVAC-installatiesVerwarmings-, ventilatie- en aircon-ditioning- (HVAC) systemen moeten goed worden onderhouden. Ze moeten lucht aanleveren met de juiste vochtig-heid en temperatuur, en vervuilende invloeden wegfilteren. Warmtebeeld-camera’s kunnen helpen om te bepalen of HVAC-installaties goed werken, om zo een goede kwaliteit van de lucht te garanderen. Elektrische storingenElk gebouw bevat elektrische instal-laties. Warmtebeeldtechnologie kan worden gebruikt om elektrische kasten, zekeringen, verbindingen, et cetera, te scannen. Problemen die met het blote oog niet te zien zijn, kunnen worden gedetecteerd en verholpen. Indien er niet wordt opgetreden, kunnen elektri-sche problemen leiden tot oververhit-ting van installaties. Bovendien kunnen er vonken ontstaan, die mogelijk brand veroorzaken.

Warmtebeeldcamera’s van nuSinds kort kunnen ‘high end’ camera’s warmtebeelden in HD-kwaliteit te produceren. Op warmtebeelden van 1280 x 1024 pixels zijn de kleinste details te zien en kan er heel nauwkeu-rig worden gemeten. Dergelijke hoge resoluties zijn vooral interessant voor wetenschappers en R&D-professionals. Niet alleen het toenemen van de resolutie van de warmtebeelden is een grote stap vooruit, dit geldt ook voor de ontwikkeling van bijkomende functionele technologieën die gebruikt worden om de warmtebeelden juist weer te geven en te analyseren. Daarbij komt dat warmtebeeldcamera’s niet alleen handzamer worden, maar ook steeds meer kunnen voor een steeds la-gere prijs. Nog even en de IR-camera is net zo’n vanzelfsprekend attribuut voor de installateur als een waterpomptang of een schroefboormachine •

IZ0313_TA_dewarmtebeeldcamera.indd 18 10-3-2013 16:41:13

De warmtebeeldcamer a, een alziende partnerWarmtebeeldcamera’s maken gebruik van infraroodstraling. Infraroodstraling ligt tussen het zichtbare gedeelte en de microgolf-gedeelten van het elektromagne-tisch spectrum. De primaire bron van infraroodstraling is warmte of thermische straling.Elk voorwerp met een tempera-tuur boven het absolute nulpunt (-273,15 graden Celsius of 0 graden Kelvin) straalt energie uit in het infraroodgebied. Zelfs voorwerpen die wij als zeer koud bestempelen, zoals ijsblokjes, geven infrarood-straling af. Elke dag komen wij in aanraking met infraroodstraling. Zoals de warmte van zonlicht of van een kachel die brandt: het is allemaal infrarood. Hoewel wij het niet met onze ogen kunnen waarne-men, voelen onze huidzenuwen de warmte. Hoe warmer een voorwerp is, hoe meer infraroodstraling het afgeeft.

Zoveel mensen, zoveel zinnen. Bij het selecteren van een warmtebeeldcamera hanteert iedereen zijn eigen criteria. Voor de één is de prijs doorslaggevend, terwijl de ander juist kijkt naar de beschikbare functionaliteiten. Maar los daarvan willen de meeste aspirant-gebruikers gewoon kwaliteit, het toestel moet goed zijn.

Net als bij een digitale camera het geval is, geldt ook voor een warmtebeeld-camera: hoe meer pixels, hoe hoger de resolutie en des te scherper het warm-tebeeld. Hierbij moet bedacht worden dat de resolutie van het scherm losstaat van de resolutie van de detector. De resolutie van het LCD-scherm is misschien wel 640 x 480 pixels, maar als de detector een oplossend vermogen heeft van slechts 160 x 120 pixels, dan is de hogere waarde van het scherm niet relevant. Anders gezegd: je kunt een lagere detectorresolutie niet gebruiken om ‘uit te zenden’ in een hogere resolutie, zelfs als het LCD-scherm de mogelijkheid heeft om meer pixels te tonen.

Hebt u nog geen ervaring met warmtebeeldcamera’s? Informeert u dan vooral naar de beschikbaarheid van klantenservice en technische ondersteuning na aankoop. Daarnaast is het mogelijk trainingen te volgen voor, of na aankoop van een warmtebeeldcamera, om zo vertrouwd te raken met de ins en outs van warmtebeeldtechnologie.

In 1800 ontdekte Sir William Herschel het infra-

rood. Daarmee legde hij de basis voor de hui-

dige warmtebeeld technologie. Ruim 200 jaar la-

ter ontwikkelt de thermografie zich nog steeds.

En ook het aantal toepassingsmogelijkheden van

deze technologie is nog niet uitgeput.

De werking van de warmtebeeldcamera: Infra-

roodenergie (A) die door een voorwerp wordt

afgegeven, gaat via de optische lenzen (B) naar

de infrarooddetector (C). De informatie gaat

vervolgens van de detector naar de sensorelek-

tronica (D), waar het beeld wordt verwerkt.

De elektronica vertaalt de van de detector

ontvangen gegevens naar een beeld (E), dat in

de viewfinder, op een standaardvideomonitor of

een LCD-scherm, kan worden bekeken.

De warmtebeeldcamera maakt zichtbaar wat voor het menselijk oog verborgen blijft.

IZ0313_TA_dewarmtebeeldcamera.indd 19 10-3-2013 16:41:21

www.testo.nl/klimaat

www.testo.nl/rookgas

Multifunctionelemeetinstrumentenvoor de klimaat-professional

23 0

983

13TE

S-08

Voor iedere installateur eenpassende rookgasanalysermet de laagste onderhouds-kosten!

16 t/m 18 april

13TES-08 - Installateurszaken 3 5-3-2013 11:24 Pagina 1

IZ0313_20.indd 20 10-3-2013 16:42:03