DE AVOND VANWETENSCHAP& MAATSCHAPPIJ

DE AVOND VAN WETENSCHAP & MAATSCHAPPIJ

In 2000 is de Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappijopgericht met als doel: het maatschappelijk belang van weten-schap onderstrepen door te laten zien waar en op welke manierwetenschappelijk en praktijkgericht onderzoek toepassingen vin-den in het dagelijks leven.

De stichting nodigt ieder jaar 275 prominenten uit de kringen vanwetenschap, bedrijfsleven, politiek, cultuur, media en sport uitvoor een feestelijk wetenschapsdiner in de Ridderzaal in DenHaag: de Avond van Wetenschap & Maatschappij. Tijdens het diner presenteren Nederlandse topwetenschappers – de ‘Tafel -wetenschappers’ – prikkelende (vraag)stellingen over de standvan zaken op hun vakgebied. De tafel genoten gaan hier vervolgens met elkaar over in discus-sie. De gesprekken bieden over en weer inspiratie en verdiepenhet inzicht dat wetenschappelijke innovaties structureel bijdragenaan de oplossing van grote maatschappelijke thema’s en daar-mee aan een beter functionerende maatschappij.

Op de Avond worden ieder jaar ook een of twee voordrachten ge-houden door bekende wetenschappers en kunstenaars die hunpersoonlijke visie geven op de relatie tussen wetenschap, kunsten de samenleving.

Sprekers in de afgelopen jaren waren onder anderen: Ian Buruma, Paulien Cornelisse, Robbert Dijkgraaf, Ben Feringa, Louise Fresco, Rem Koolhaas, André Kuipers, Frits van Oostrom,David van Reybrouck, Daan Roosegaarde, Ed Spanjaard en Fransde Waal.

2

Enkele vraagstellingen van Tafelwetenschappers:

Van ouderen met autisme kunnen we leren dat normaal doengeen oplossing is voor mentale problemen.(Hilde Geurts & Barbara van Heijs, Avond W&M 2017)

Hoe realiseren we de optimale samenwerking tussen mens en robot?(Vanessa Evers & Cristina Zaga, Avond W&M 2016)

Kan Rusland in Europa worden geïntegreerd? (André Gerrits & Max Bader, Avond W&M 2016)

Wat is donkere materie? (Amina Helmi & Tjitske Starkenburg, Avond W&M 2015)

Zijn bosbranden slecht voor ons klimaat? (Guido van der Werf & Roland Vernooij, Avond W&M 2017)

Waarom is er anno 2017 nog zo’n groot verschil in hoe vrouwenen mannen hun werk en hun zorgtaken combineren? (Belle Derks & Lianne Aarntzen, Avond W&M 2017)

Is er een revolutie in de verkeersleiding nodig? (Jacco Hoekstra & Joost Ellerbroek, Avond W&M 2016)

Waar liggen de grenzen van patiëntbetrokkenheid bij de behandelkeuze? (Irene Mathijssen & Sarah Versnel, Avond W&M 2016)

Vormt mediatisering een gevaar voor de democratie? (Rens Vliegenthart & Sanne Kruikemeier, Avond W&M 2015)

3

Terrorismeprocessen zijn dikwijls ‘theatres of lawfare’. Het recht wordt als wapen ingezet bij de voortzetting van het politiek-ideologische conflict.(Beatrice de Graaf & Liesbeth van der Heide, Avond W&M 2014)

Iedereen zijn eigen biobank!(Cisca Wijmenga & Lude Franke, Avond W&M 2015)

Kunnen we een levende cel van de grond af opbouwen? (Gijs Wuite & Ineke Brouwer, Avond W&M 2015)

De LOFAR telescoop: nieuwsgierigheid van nu geeft oplossers van morgen. (Marijke Haverkorn & Sander ter Veen, Avond W&M 2014)

Maatschappelijke factoren bepalen vaak de richting van hetonderzoek en soms zelfs onze wetenschappelijke denk kaders. (Frans van Lunteren & David Baneke, Avond W&M 2014)

Is kweekvlees een alternatief voor intensieve veeteelt? (Mark Post & Nynke van den Akker, Avond W&M 2014)

4

SAMENWERKINGSPARTNERS

De Avond van Wetenschap & Maatschappij wordt vanuit de politiek gesteund door hetministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap en het ministerie van Economische Zaken & Klimaat. Vanuit wetenschappelijke hoek wordt de Avond gedragen door debelangrijkste wetenschappelijke organisaties in ons land: de Koninklijke NederlandseAkademie van Wetenschappen, de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Weten-schappen, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO, devereniging van universiteiten VSNU, Vereniging Hogescholen VH en Science CenterNEMO.

Ook vanuit het bedrijfsleven wordt de Avond gesteund. Een paar voorbeelden van be-drijven die de Avond al vele jaren helpen mogelijk maken, zijn: Akzo Nobel Nederland, ARCADIS, Bronkhorst High-Tech, DSM Nederland, McKinsey & Company, Philips Bene-lux, Rabobank, RELX Group, Shell Nederland, Siemens, TNO en Unilever Benelux.

DE NATIONALE DENKTANK

De Nationale DenkTank is voortgekomen uit de wedstrijd Boven het maaiveld, die in2004 door de Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappij was uitgeschreventer gelegenheid van haar eerste lustrum. Jaarlijks rekruteert de DenkTank twintig totvijfentwintig masterstudenten, net-afgestudeerden en promovendi die zich met elkaarverdiepen in een actueel maatschappelijk thema om vervolgens met concrete oplos-singen te komen. Sinds de oprichting in 2006 heeft de Denktank zich gebogen over de volgende thema’s: 2017 Iedereen perspectief op werk, 2016 Samen leren, 2015 Het Leren vande Toekomst, 2014 Big Data in zicht, 2013 Uitgedokterd!, 2012 Duurzaamheid in devoedselketen, 2011 Maak werk van de toekomst, 2010 Zelf vertrouwen, 2009 Energiein beweging, 2008 Gezond voor elkaar!, 2007 Succes op school, 2006 Recept voormorgen.

5

HUIBREGTSENPRIJS

Sinds 2005 wordt op de Avond van Wetenschap & Maatschappij de Huibregtsenprijsuitgereikt. Met de prijs wordt wetenschappelijk onderzoek bekroond dat vernieuwendis en overtuigend zicht biedt op een maatschappelijke toepassing.

De Huibregtsenprijs wordt beurtelings uitgereikt door de minister van EconomischeZaken en de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De jury die de inzendin-gen beoordeelt wordt voor gezeten door de president van de KNAW.

WINNAARS HUIBREGTSENPRIJS

2017 – Jolanda de Vries is de enige ter wereld die studies met een kankervaccin opbasis van natuurlijke dendritische cellen bij patiënten uitvoert, zonder tussenkomstvan de farmaceutische industrie. Het grote voordeel van de door haar ontwikkeldedendritische celtherapie is dat door het gehele lichaam tumorcellen worden aangeval-len.2016 – Ronald Hanson voerde een baanbrekend experiment uit, waarin twee qubitsop meer dan een kilometer van elkaar instantaan reageren. De door hem ontwikkeldetechnieken liggen aan de basis van een revolutie in onze omgang met data en makeneen perfect beveiligd kwantuminternet mogelijk.2015 – Het multidisciplinaire team van Clemens van Blitterswijk werkt sinds de jaren negentig met grote vasthoudendheid aan het verbeteren van botimplantaten. De experimentele aanpak heeft geleid tot relevante klinische studies en een nieuwe generatie botvullers, die slim gebruikmaakt van het zelfherstellend vermogen van demens.2014 – John Kastelein ontwikkelde een effectieve gentherapie en met de registratiehiervan (de eerste gentherapieregistratie ter wereld) baande hij de weg voor gen -behandeling van uiteenlopende erfelijke aandoeningen. Zijn onderzoek betekent te-vens een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse kenniseconomie.

6

2013 – De originele experimenten van Ron Fouchier leiden tot beter begrip van ont-staan en verspreiding van nieuwe vogelgriepvarianten, en roepen de intrigerendevraag op in hoeverre kennis van gevaren ook ‘gevaarlijke’ kennis is.2012 – Bart Jacobs weet op een vernieuwende en vindingrijke manier wiskunde tast-baar te maken, oefent als wetenschapper grote invloed uit op de media, de politiek ende industrie, en laat overtuigend zien hoe digitale beveiliging verbeterd kan worden. 2011 – De uitwisseling van disciplinedoorbrekende wetenschappelijke onderzoeksre-sultaten met de praktijk van de verslavingszorg is een van de excellente speerpuntenvan de onderzoeksgroep van Rutger Engels.2010 – Met het bekroonde Zuid-Nederland Project richt Nico Roymans zich op het behoud van de herkenbaarheid van het cultuurlandschap en op de overlevering vaneen landschappelijk verhaal, onder andere door de organisatie van allerlei publieks -activiteiten.2009 – Het maatschappelijk belang van het vooraanstaande werk van Eveline Croneblijkt onder meer uit de belangstelling vanuit het onderwijsveld voor haar expertise enuit de brede belangstelling voor haar boek Het puberende brein. 2008 – Theo Rasing wist met zijn groep de magnetisatie van elektronen met behulpvan razendsnelle lichtpulsen om te schakelen. Deze doorbraak maakt het mogelijk omde opslag van digitale gegevens op de harde schijf van een computer tienduizendmaal sneller te laten verlopen.2007 – Johan Denollet deed baanbrekend onderzoek naar de rol van psychologischefactoren bij de revalidatie en prognose van hart- en vaatziekten. Hij heeft ontdekt datsomberende types die slecht genezen (25 tot 30% van de hartpatiënten) vaak dezelf-de persoonlijkheidskenmerken vertonen.2006 – Met zijn groep heeft Kees Melief een veilig en werkzaam vaccin kunnen ont-wikkelen dat gebaseerd is op zogeheten cellulaire immuniteit. Nieuw is ook dat hetvaccin gebruikt kan worden wanneer er al kwaadaardige cellen in de baarmoederhalsaan wezig zijn.2005 – De groep van Hans Clevers ontdekte een nieuwe signaalroute, waarvan darm -kankercellen afhankelijk zijn voor hun groei en dus voor de tumorvorming. Tevens ontdekte hij dat deze signaalroute geremd kan worden met een in onbruik geraakt geneesmiddel voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer.

7

ORGANISATIE

BESTUURAlexander Rinnooy Kan, voorzitter – universiteitshoogleraar UvA, lid Eerste Kamer derStaten-Generaal Aart van der Want, penningmeester – adviseur UnlimitedHans de Boer – voorzitter Vereniging VNO-NCWEllen de Bruin – wetenschapsredacteur NRC Handelsblad en nrc.nextDirk van Delft – bijzonder hoogleraar Materieel erfgoed van de natuurwetenschappenUniversiteit LeidenJosé van Dijck – president KNAW (tot 28.5.18)Pieter Duisenberg – voorzitter VSNUPearl Dykstra – hoogleraar Empirische sociologie Erasmus Universiteit RotterdamStan Gielen – voorzitter NWOCarola Hageman – plaatsvervangend directeur Vereniging HogescholenMarjan van Loon – president-directeur Shell NederlandAtzo Nicolaï – president DSM NederlandBart Noordam – vice-president Development & Engineering ASMLMaurits van Oranje-Nassau, van Vollenhoven – managing partner The SourcePaul Rutten – partner McKinsey & CompanyWim van Saarloos – president KNAW (vanaf 28.5.18)Marlies Veldhuijzen van Zanten – ondervoorzitter KHMWExtern bestuursadviseur: Michiel Buchel – directeur NEMO Science MuseumErevoorzitter: Mickey Huibregtsen – voorzitter De Publieke Zaak

COMITé VAN AANBEVELINGIan Buruma – journalist, schrijver, hoofdredacteur New York Review of BooksRobbert Dijkgraaf – directeur Institute for Advanced Study, PrincetonWiebe Draijer – voorzitter Raad van Bestuur Rabobank NederlandPieter Drenth – ere-president ALL European AcademiesBen Feringa – hoogleraar Organische chemie Rijksuniversiteit Groningen; winnaar Nobelprijs 2016

8

Louise Fresco – voorzitter Raad van Bestuur Wageningen University & ResearchMarijke van Hees – voorzitter Raad voor CultuurGerard ’t Hooft – emeritus hoogleraar Universiteit Utrecht; winnaar Nobelprijs 1999Frans van Houten – voorzitter Raad van Bestuur PhilipsKlaas Knot – president De Nederlandsche BankAndré Kuipers – ruimtevaarder en bijzonder hoogleraar Ruimtevaart en geneeskundeVrije Universiteit AmsterdamKarel Luyben – voorzitter Stichting Toekomstbeeld der Techniek Frits van Oostrom – universiteitshoogleraar Universiteit UtrechtJeroen van der Veer – voorzitter Raad van Commissarissen ING & PhilipsMartin Veltman – theoretisch fysicus; winnaar Nobelprijs 1999Gerdi Verbeet – voorzitter Raad van Commissarissen Novamedia Bernard Wientjes – voorzitter Raad van Commissarissen KPMGHans Wijers – voorzitter NatuurmonumentenRein Willems – voorzitter Raad van Commissarissen NederlandseInvesteringsinstelling

JURY HUIBREGTSENPRIJS Wim van Saarloos, voorzitter – president KNAW (vanaf 28.5.18)José van Dijck – president KNAW (tot 28.5.18)Pearl Dykstra – hoogleraar Empirische sociologie Erasmus Universiteit RotterdamTijs Goldschmidt – schrijver en evolutiebioloogPhilip Scheltens – hoogleraar Neurologie VUmc en directeur Alzheimercentrum VUmcIonica Smeets – wiskundige; hoogleraar Wetenschapscommunicatie Universiteit LeidenJolanda de Vries – hoogleraar Tumorimmunologie Radboud Universiteit

BESTUURSSECRETARIAAT, ORGANISATIE EN JURYSECRETARIAAT HUIBREGTSENPRIJSVerstegen & Stigter culturele projecten

9

KRING W&M

In 2018 heeft het bestuur van de Stichting de Avond van Weten-schap & Maatschappij de Kring W&M in het leven geroepen. Bedrijven en instellingen die het gedachtegoed van de stichtingonderschrijven, worden uitgenodigd lid te worden vandeze Kring. De leden – voorheen de sponsors– betalen een jaarlijkse contributie van € 7.500,– en mogen vanuit hun instelling twee vertegenwoordigers afvaardigen naar de jaarlijkse Avondvan Wetenschap & Maatschappij in de Ridderzaal in Den Haag.

Het bestuur probeert via de Kring W&Mde zichtbaarheid van wetenschap in hetdagelijks leven verder te vergroten, en doeteen beroep op de leden van de Kring om als ‘ambassadeur’ vande Avond waar mogelijk de doel stelling van de Stichting – het onderstrepen van het maatschappelijk belang van wetenschap –uit te dragen in hun professionele en persoonlijke omgeving.

Aanmelden voor de Kring W&M: avondwenm@verstegenstigter.nl

10

KRINGW&M

Stichting De Avond van Wetenschap & Maatschappijp/a Verstegen & Stigter culturele projecten Uiterdijk 66, 4011 EW Zoelen, T 0344 769 139

www.avondwenm.nl

Vorm

gevi

ng: S

tudi

o Ca

sper

Kla

asse

, fot

o p.

11:

Roe

mer

Ove

rdie

p, o

verig

e fo

to’s

: De

Avon

d va

n W

eten

scha

p &

Maa

tsch

appi

j

DE AVOND VANWETENSCHAP& MAATSCHAPPIJ

KRINGW&M