Cursus voor Hoeveverwerking 28 november 2012 Veerle Serpieters · • Het bedrijf “Verse...

Het innovatiesteunpunt is een initiatief van Boerenbond in partnerschap met Cera

KostprijsberekeningCursus voor Hoeveverwerking

28 november 2012

Veerle Serpieters

Deze opleiding is onderdeel van een project met

volgende partners:

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Agenda

• Inleiding• Waarom een kostprijs berekenen?• Soorten kosten• Welke kosten breng je in rekening?

– Productiekosten– Niet-productiekosten

• Prijszetting• Nabespreking

3

Komt jouw lijstje overeen met wat je allemaal mee moet nemen?

Inleiding

4

“De tijd dat ik werk, moet ik toch niet doorrekenen”

“Onze machine is al 8 jaar oud, moet

ik daarvoor nog een kost rekenen?”

“Ik heb geen idee hoeveel mijn ijsjes

mij werkelijke kosten”

“Om mijn prijs te bepalen, ga ik

naar de Delhaize bij ons in het dorp en zet mijn prijs

onder die van hen”

“Indirecte kosten?!”

Waarom een kostprijs gaan berekenen?

• Kostprijsberekening geeft een overzicht van de verwachte kosten• Een goed inzicht in de kosten, kan helpen om

– Een inschatting te maken van de omzet en het bedrijfsresultaat– De minimale verkoopprijs te bepalen – is een verhoging of verlaging

nodig?– Het productassortiment samen te stellen– Te weten waar veranderingen qua productiemiddelen noodzakelijk zijn– Te weten wat uitbesteed kan worden– Het marketingbeleid te bepalen– Investeringen goed af te wegen en een bedrijfsstrategie op te stellen– Gemakkelijk een offerte op te stellen

5

De kostprijs heeft te maken met beslissingen over geld

Soorten kostenDirecte en indirecte kosten

Directe kosten• Kosten die rechtstreeks aan het

product toegerekend kunnen worden

• Er bestaat een direct verband tussen de hoogte van de kosten en de kost van het product

Indirecte kosten• Kosten die je niet rechtstreeks aan

een product kunt toerekenen en die meer voor het bedrijf in het algemeen gemaakt worden

• Er bestaat geen direct verband tussen de hoogte van de kosten en de kost van het product

6

Soorten kostenVaste en variabele kosten

Vaste kosten• Kosten die onafhankelijke zijn van

de productiegrootte• Ook als je niets produceert, blijft

de kost bestaan

Variabele kosten• Deze kosten zullen variëren

naargelang de productiegrootte• Een stijging (daling) van de

productie verhoogt (vermindert) de totale variabele kosten

7

0

5000

10000

15000

20000

25000

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10Kos

tprij

s om

op

de

mar

kt te

sta

an

Productievolume

0

10

20

30

40

50

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10K

ostp

rijs

verp

akki

ngProductievolume

Soorten kosten – Oefening

Directe kosten Indirecte kosten

Variabele kosten

Vaste kosten

8

Benzinekost van marktkraam; Boekhouder; Verzekering; Telefoonkost;

Grondstoffen; Kost voor machine die voor 1 product gebruikt wordt;

Loon bedrijfsleider; Verpakkingskost; Elektriciteitsverbruik in verkoopruimte;

Internetabonnement; Marketing voor bedrijf; Loon interim arbeider; Loon arbeider

Welke kosten breng je in rekening?

• Kostprijs = de kosten die nodig zijn om een bepaald product of dienst te leveren

Kosten

Niet-productiekostenProductiekosten

Marketing-kosten

Directe arbeidskosten

Machine kosten

Indirecte arbeidskosten

Materiaal-kosten

• Grondstoffen• Verpakkings-

materiaal

• Tijd nodig om product te maken

• Productiemachines

• Verpakkingsmachines

• Etiketteerder• …

• Winkel• Administratie• Promotie voeren• Cursussen

volgen• …

• Promotie-materiaal

• Website • Reclamebord• Bijdrage voor

beurzen• …

Administratie-kosten

• Certificatie• Verzekeringen • Lidgelden• Opleidingen• Kruispunt-bank• Boekhouder• Water &

elektriciteit• Computer• …

Verkoop-kosten

• Verkoopruimte & materiaal

• Terras• Verbruikers-zaal• Marktwagen• Logistieke kost• …

9

Praktische oefening productiekost

• We beginnen met de productiekost

• Dit zijn alle kosten die rechtstreeks met de productie te maken hebben

• Deze kosten zouden wegvallen indien je een product niet meer zou maken

10

Kosten


Marketing-kosten


Machine kosten


Materiaal-kosten


Verkoop-kosten

Praktische oefening productiekost

11

Laten we beginnen met de berekening van de materiaalkostWelke info heb je hiervoor nodig

Verse fruitmand Groenten van hier

• Het bedrijf “Verse fruitmand” kweekt appel en peren, maar verwerkt ook ander fruit tot confituur

• Een van de producten die het bedrijf al jaren verkoopt is aardbeienconfituur

• Om te weten welke verkoopprijs ze minimaal moeten vragen, wil men graag een beter zicht krijgen op de onderliggende kosten

• Het bedrijf maakt 20 keer per jaar zowel confituur

• Het bedrijf “Groenten van hier” heeft allerhande vollegrondsgroenten en verwerkt deze

• Een van de producten die het bedrijf al jaren verkoopt is preisoep


• Het bedrijf maakt 20 keer per jaar zowel preisoep

Koedeloe

• Het bedrijf “Koedeloe” verwerkt hun eigen melk tot zuivelproducten

• Een van de producten die het bedrijf maakt, is schepijs, en met name vanille-ijs


• Het bedrijf maakt 40 keer per jaar zowel vanille-ijs

Praktische oefening productiekost: Materiaalkost

• Nodige informatie– Aantal bereidingen per jaar– Hoeveel productie per bereiding– Hoeveel verlies bij productie– Ingrediënten en hun prijs– Hoeveelheid qua ingrediënten– Kostprijs van verpakking– Verpakkingsgrootte

• Opdracht– Bereken de materiaalkost voor aardbeiconfituur, preisoep en vanille-ijs

per bereiding en per verpakking

12

Praktische oefening productiekost:Materiaalkost informatie

13

Nodige informatie Aardbeienconfituur Preisoep Ijs

Aantal bereidingen per jaar 20 20 40

Gemiddelde productie per bereiding

50 kg 100 liter 160 liter

Gemiddeld verlies bij productie

2% 2% 5%

Verpakkingsgrootte Potje van 0.250 kg Pot van 1 liter Doos van 1 liter

Gemiddelde prijs per ingrediënt

Aardbeien 2 € / kg Prei 0.8 € /kg Melk 0.4 € / liter

Suiker 1 € / kg Aardappelen 0.75 € /kg Emulgator 20 € / kg

Citroen 0.3 €/stuk Ajuin 0.6 € /kg Suiker 1 € / kg

Water 0.004 € /liter Melkpoeder 3 € / kg

Bouillonblokjes + kruiden

0.1 € /blokje Vanille 0.50 € / stuk

Gemiddelde hoeveelheid ingrediënt per bereiding

Aardbeien 150 kg Prei 42 Kg Melk 60 Liter

Suiker 150 kg Aardappelen 20 Kg Emulgator 0.9 kg

Citroen 50 Stuks Ajuin 23 Kg Suiker 13 kg

Water 200 Liter Melkpoeder 0.8 kg

Bouillonblokjes + kruiden

200 Stuks Vanille 60 Stuks

Kostprijs van verpakking 0.25€ /potje0.02€ /etiket

0.25€ /pot0.02€ /etiket

0.2€ /doos0.02€ /etiket

Praktische oefening productiekost: Arbeidskost

• Er is tijd nodig om de producten te maken • Deze tijd moet ook in de kostprijs meegenomen worden• Stel dat je ziek zou worden en je moet iemand te werk stellen om de

producten te maken, dan moet je die persoon ook kunnen betalen

• Voor deze oefening nemen we aan dat een uur werken 15 euro kost

• Opdracht:– Bereken de arbeidskost per bereiding en per verpakking voor

aardbeienconfituur, preisoep en vanille-ijs

14

Arbeidskost moet je mee in rekening brengen!

Praktische oefening productiekost: Arbeidskost informatie

15

Niet iedereen werkt altijd 100% van de tijd (vb. wc-bezoek, eten, ...). Indien je uitgaat van de theoretische tijd om iets te bereiden, moet je hiervoor nog een 10% additionele kost meerekenen

Verse fruitmand Groenten van hier

• Het bedrijf “Verse fruitmand” heeft vorig jaar een meting gedaan van de tijd die ze spenderen aan het maken van de confituur

• Gemiddeld duurt het 145 minuten om 10 kilogram confituur te maken

• Het bedrijf “Groenten van hier” heeft eens gemeten hoeveel tijd ze spenderen aan de bereiding van de soep

• Gemiddeld duurt het 80 minuten om 25 liter soep te maken

Koedeloe

• Het bedrijf “Koedeloe” heeft eens gemeten hoeveel tijd ze spenderen aan de bereiding van het ijs

Ontromen 60minPasteuriseren 30minMixen en afvullen 240minSnelvriezen 10minEtiketteren 20minKuisen 15min

Praktische oefening productiekost: Machinekost

• Het is nodig om een oplijsting te maken van alle machines die voor de productie gebruikt worden

• Voor de kostprijs van een machine moet je de prijs nemen die je zou moeten betalen indien je de machine nieuw aankoopt– Kun je makkelijk een 2de handsmachine aankopen � kun je de 2de

handsprijs nemen

• Je houdt rekening met de afschrijfperiode van de machine

• Opdracht– Bereken de machinekost voor aardbeienconfituur, preisoep en vanille-ijs

per bereiding en per verpakking

16

Reken voor de machinekost met de aankoopprijs van een nieuwe machine

Praktische oefening productiekost: Machinekost

• Voor de toerekening van de machinekost hou je rekening met de afschrijvingstijd

• De toewijzing van de machines kan op verschillende manieren gebeuren � neem de methode die het meest een rechtstreeks verband heeft met de werkelijke kost– Omzet– Gebruik

• Uit haar berekening, leerde de Verse fruitmand dat de aardbeienconfituur goed is voor 9% van de omzet

• De preisoep is goed voor 5% van de omzet van het bedrijf Groenten van hier

• Koedeloe gebruikt alle machines, behalve de etiketteerder enkel om vanille-ijs te maken

17

Praktische oefening productiekost: Machinekost informatie

18

Aardbeienconfituur

Machines Aankoopprijs Levensduur % gebruik

Kookketel 500 10 9

Mixer 75 10 9

Etiketteerder 100 10 9

Preisoep


Kookketel 500 10 5

Versnijmachine 500 7 5

Mixer 500 15 5


Vanille-ijs


Ijsturbine 10000 20 100

Snelvriezer 6000 15 100

Diepvries 800 20 100

Afvulmachine 600 20 100

Kookketel 1000 25 100


Na al deze berekeningen, hebben we zicht op de totale directe productiekost

19

Productiekost Preisoep

Kost per jaar

Kost per

bereiding

Kost per

verpakking

Materiaalkost – ingrediëntenMateriaalkost – verpakking ArbeidskostMachinekostTOTAAL

Productiekost Aardbeiconfituur

Kost per jaar

Kost per

bereiding

Kost per

verpakking

Materiaalkost –ingrediëntenMateriaalkost –verpakking ArbeidskostMachinekostTOTAAL

Kosten


MarketingkostenDirecte

arbeidskostenMachine kosten


MateriaalkostenAdministratie-

kostenVerkoopkosten

Productiekost Vanille-ijs

Kost per jaar

Kost per

bereiding

Kost per

verpakking

Materiaalkost – ingrediëntenMateriaalkost – verpakking ArbeidskostMachinekostTOTAAL

Lessen bij de productiekostberekening

• Maak een goede oplijsting van alle ingrediënten nodig om een product te bereiden

• Hou rekening met een verlies aan productie

• Breng arbeidskost in rekening – Wat is de kost als je iemand zou moeten betalen om het werk te doen?

• Reken met de nieuwe aankoopprijs van een machine– Wat is de kost als ik vandaag een nieuwe machine moet kopen?

• Verdeel de machinekost over een vooraf bepaald aantal jaar

20

Opmerking bij de productiekostberekening

• In realiteit zal je waarschijnlijk niet alle producten die je gemaakt hebt, verkopen aangezien producten soms ook vervallen

• In dit geval heb je dus een verlies aan tijd en verpakking = dervingskosten

• Om dit in rekening te brengen, heb je een aantal mogelijkheden om je hiervoor in te dekken– Tel een bepaald % op bij je directe kostprijs

• Confituur: 3.49 + 2% = 3.56• Prei: 1.94 + 2% = 1.98• Ijs: 1.58 + 2% = 1.61

– Reken dit mee in de marge die je neemt op het product

21

Niet-productiekosten

• Niet-productiekosten zijn kosten die niet meteen verdwijnen wanneer je stopt met het produceren van een bepaald product

• Voor praktisch gebruik verdelen we deze kosten in 4 groepen

22

Kosten

Niet-productiekostProductiekost

Marketing-kosten


Machine kosten


Materiaal-kosten

• Winkel• Administratie• Promotie voeren• Cursussen

volgen• …

• Promotie-materiaal

• Website • Reclamebord• Bijdrage voor

beurzen• …


• Certificatie• Verzekeringen • Lidgelden• Opleidingen• Kruispunt-bank• Boekhouder• Water &

elektriciteit• Computer• …

Verkoop-kosten

• Verkoopruimte & materiaal

• Terras• Verbruikers-zaal• Marktwagen• Logistieke kost• …

Toewijzing van niet-productie kosten aan meerdere producten

• Niet-productiekosten kun je niet rechtstreeks aan 1 product doorrekenen

• Je moet dus een verdeelsleutel bepalen om de kost toch aan de verschillende producten toe te wijzen

• Er zijn vele mogelijkheden – op basis van – Productievolume– Directe kosten– Aantal directe arbeidsuren– Omzet– …

• De keuze van je verdeelsleutel zal een impact hebben op de finale kostprijs

• Je kiest best de verdeelsleutel die het meest een rechtstreeks verband heeft met de werkelijke kost

23

Toewijzing van niet-productie kosten –Oefening

• “Verse Fruitmand” heeft een overzicht gemaakt van hun indirecte kosten

• De aardbeienconfituur is goed voor 9% van de omzet

• “Verse Fruitmand” heeft beslist om haar indirecte kosten toe te wijzen op basis van de omzet

24

Indirecte arbeid Aantal Eenheid % gebruikWinkel 1432uur 9%Administratie 70uur 9%Promotie 46uur 9%TOTAAL 1548min

Verkoopkosten Aankoopprijs Levensduur % gebruikMarktwagen 1000 6 9%Benzine 280 1 9%TOTAAL 1280Marketingkosten Aankoopprijs Levensduur % gebruikWebsite 500 5 9%Folder 250 1 9%Sponsering 150 1 9%TOTAAL 900

Administratiekosten Aankoopprijs Levensduur % gebruikKasboek 25 1 9%FAVV 90 1 9%Labo 50 1 9%Gas 67 1 9%Water 400 1 9%Boekhouder 1500 1 9%Verzekeringen 1500 1 9%Computer 500 5 9%TOTAAL 4132


• “Groenten van hier” heeft een overzicht gemaakt van hun indirecte kosten

• Algemeen haalt “Groenten van hier” 5% van zijn omzet uit de verkoop van preisoep

• Qua verkoop via de automaat, is de preisoep goed voor 10% van de omzet

• “Groenten van hier” heeft de keuze gemaakt om de indirecte kosten toe te wijzen op basis van de omzet

25

Indirecte arbeid Aantal Eenheid % gebruikWinkel 365uur 5%Administratie 150uur 5%Promotie 50uur 5%TOTAAL 565 min

Verkoopkosten Aankoopprijs Levensduur % gebruikAutomaat 10000 10 10%Buitenafwerking 15000 20 10%Inrichting 12500 20 5%TOTAAL 37500

Marketingkosten Aankoopprijs Levensduur % gebruikWebsite 500 5 5%Folder 300 1 5%Borden 100 10 5%TOTAAL 900

Administratiekosten Aankoopprijs Levensduur % gebruikFAVV 90 1 5%Labo 50 1 5%Elektriciteit 1000 1 5%Water 1000 1 5%Boekhouder 1500 1 5%Verzekeringen 2200 1 5%Computer 700 3 5%TOTAAL 6540


• Koedeloe heeft een overzicht gemaakt van hun indirecte kosten

• Om de indirecte arbeidskost te berekenen is men vertrokken van het gegeven dat Koedeloe8u per dag en 6 dagen per week in de thuisverwerking actief is. Binnen deze tijd wordt ook alle administratie, promotie, enz. voor de thuisverkoop gedaan

• Vanille-ijs zorgt voor 62% van de omzet van Koedeloe

26

Totaal Indirecte kosten op jaarbasis*

40700

Indirecte arbeidskosten 32000Verkoopkosten 3000Marketingkosten 700Administratiekosten 5000

* Al rekening gehouden met afschrijftijden

Assumpties Arbeid

uren per week

# wekenuren per jaar

8u per dag & 6 dagen per week 48 53 2496Directe arbeidstijd

min per bereiding

min per jaar

uren per jaar

Ijs 375 15000 250Rijstpap 75 3750 63Pudding 55 2750 46Totaal 505 21500 358Indirecte arbeid

uren per week

€ / uururen per jaar

Kost per jaar

48 15 2138 32065

Totale kostprijs

• Het samenbrengen van de directe productiekost en de niet-productiekost, geeft ons de totale kostprijs

27

Aardbeiconfituur Preisoep Vanille-ijs

ProductiekostenKost per

jaarKost per bereid.

Kost per verpak.

Kost per jaar

Kost per bereid.

Kost per verpak.

Kost per jaar

Kost per bereid.

Kost per verpak.

Materiaalkost –ingrediëntenMateriaalkost –verpakking ArbeidskostMachinekostTOTAAL

Niet-Productiekosten

Kost per jaar

Kost per bereid.

Kost per verpak.

Kost per jaar

Kost per bereid.

Kost per verpak.

Kost per jaar

Kost per bereid.

Kost per verpak.

Indirecte arbeidVerkoopkostenMarketingkostenAdministratiekostenTOTAAL

TOTALE KOSTRPIJS

Tips bij het berekenen van indirecte kosten

• Maak een overzicht van alle facturen• Facturen van materiaal dat je een aantal jaar gebruikt, schrijf je af over

die periode (vb kost om website te maken, logo, tafels, kassa, reclamebord,…)

• Verdeel de facturen over de 4 blokken

• Noteer het aantal uren dat je besteedt aan niet-productie – Verkoop– Administratie– Promotie– Cursussen volgen– …

• Bepaal de verdeelsleutel die je gaat gebruiken om de indirecte kosten toe te wijzen aan de producten

28

Wanneer maak je een kostprijsberekening?

• Zeker 1 keer per jaar• Eventueel indien er nieuwe ontwikkelingen zijn op het bedrijf en je

wilt nagaan of de huidige vraagprijs de kosten nog dekt– Nieuw product– Nieuwe machine– Grote verandering in ingrediënten– Verbouwing– …

29

Wat doe je als de kostprijs de verkoopprijs niet dekt?

• Stel dat je beslist om het product niet meer te maken– De directe productiekost valt weg

�Geen ingrediënten meer aankopen�Geen tijd steken in het maken van het product�Machines verkopen

– De indirecte productiekosten blijven�Elektriciteit van de winkel blijft gelijk �De investering in je website en verkoopruimte moet je nog steeds afschrijven�De boekhouder blijf je betalen�…

30

Je moet de indirecte kosten verdelen over minder producten, waardoor de kost van deze producten zelf ook weer duurder worden

Kostprijs vs verkoopprijs

• Kostprijs = de kosten die nodig zijn om een bepaald product of dienst te leveren

• Verkoopprijs = het bedrag dat gevraagd wordt om een bepaald product of dienst te leveren

• De verkoopprijs moet minstens alle kosten dekken = break-even• Heb je een verschil, dan bekom je een marge

31

Grondstoffen Arbeid Machines Indirectekosten

Marge Verkoopprijs

Wat bepaalt de marge?

32

ExclusiviteitVraag en aanbod

Kwaliteit van product

Concurrentie …

� In hoe verre is jouw product uniek en/of exclusief?

� Hoe unieker, hoe meer marge je kunt rekenen

� Is er veel vraag naar het product en is het aanbod beperkt?

� meer marge mogelijk

� Is er weinig vraag en veel aanbod?

� minder marge

� Voor een betere kwaliteit kun je een hogere marge vragen

� Spelen met een variatie in het assortiment (basis & duurder product)

� Wat vraagt de concurrentie?

� Hoe verhoudt hun product zich tot dat van jou?

� Mogelijke andere zaken

De uiteindelijke marge bepaal je zelf!

Break-even oefening

• Innovatiesteunpunt organiseert een avond opleiding over ICT tussen 17 en 22 uur en wil hiervoor 25 euro per persoon vragen

• Er wordt een maaltijd voorzien van 10 euro per persoon en drankjes voor 5 euro per persoon

• Om copies te maken van de nota’s voorziet men 5 euro per persoon• De opleiding wordt in een zaaltje van een café georganiseerd. Het

café vraagt hiervoor 50 euro per avond• De lesgever die ze hebben uitgenodigd, vraagt 100 euro

• Hoeveel personen moeten zich inschrijven zodat de opbrengsten de kosten dekken?

33

Welke mogelijkheden heb je om met de prijs te spelen?

34

� De bon verlaagt de prijs van het product voor 1 eenheid

� Voordeel: er komen nieuwe klanten naar de winkel

� Nadeel: de klant is misschien niet het juiste clienteel

Kortingsbon

Spaarkaart Volumekorting

� Je hoeft de prijs niet te verlagen en geeft enkel een gratis product na x aankopen

� Voordeel: een spaarkaart zet mensen aan om terug te komen en meerder aankopen te doen

� Nadeel: voor de klant kan het lang duren

� De prijs van het product wordt lager naar mate de klant een groter volume koopt

� Voordeel: de klant zal meer producten tegelijk kopen

� Nadeel: de klant komt misschien niet regelmatig langs

Oplopende korting

� De klant geeft de mogelijkheid om op een product 10, 20 of 30% korting te krijgen

� Voordeel: de klant heeft het gevoel dat hij zelf zijn korting bepaald

� Nadeel: je moet heel goed weten wat klanten kopen en hoeveel ze kopen

Nabespreking

• Hoe evalueer je deze sessie?• Wat heb je bijgeleerd?• Wat ontbrak voor jouw gevoel?• Kun je hiermee zelf aan de slag?

35

Wat nu? –Meer adviesverlening door Innovatiesteunpunt

• Marketing Academie– Bepaal de juiste prijs – 4 december

• Winkel inrichting– Patrick Pasgang – [email protected]

• Kostprijsberekening– Veerle Serpieters – [email protected]

36

www.innovatiesteunpunt.be

Nog meer vragen

Veerle Serpieters

[email protected]

016 / 28 61 31

37

Cursus voor Hoeveverwerking 28 november 2012 Veerle Serpieters · • Het bedrijf “Verse...

Documents

Transcript of Cursus voor Hoeveverwerking 28 november 2012 Veerle Serpieters · • Het bedrijf “Verse...