Duurzame implementatie van mobiele technologieComplexe procesgang bij onderwijsinnovatie en rol van pionier

Project DEIMP - Multiplier Event / Den Haag – 03/10/2018 Jos Fransen, PhD – Lector Teaching, Learning & Technology

procesgang van onderwijsinnovatie

kenmerken pioniers en achterhoede

onderdelen van deze workshop

de implementatiesuccesvoorspeller

kleine activiteit met nabespreking

construct innovatiekracht [+ model]

verkenning van concept innovatie

technologie

onderwijs

SAMR model (Puentedura, 2013)

TPACK model (Koehler & Mishra, 2005)

technologie en onderwijs

→ vraag naar gepersonaliseerd leren

→ ontwikkeling mobiele technologie

onderwijsinnovatie met technologie

onderwijskunde is daarom ontwerpwetenschap

context bepaalt het concrete onderwijsontwerp

technologie is uitbreiding van instrumentarium

docent moet eigenaar worden van het ontwerp

→ model voor verwachte procesgang afgeleid uit de theorie

succesvolle onderwijsinnovatie met ict

→ onderzoek naar factoren die rol spelen in de procesgang

→ zes case studies [po, vo, mbo, hbo] en cross-case analyse

→ principe van ‘backward mapping’ → half-open interviews

procesgang bij duurzame implementatie

pionier

emergentpractice

vroege volgers

goodpractice

sharedpractice

team

factoren bij succesvolle implementatie

→ specifieke kenmerken van de innovatieve ict-toepassing

→ aanwezigheid van initiatiefnemers [pioniers] en volgers

→ transformationeel leiderschap met een visie op inzet ict

→ team gericht op samenwerkend leren [feedbackcultuur]

procesgang bij duurzame implementatie

management

visie ict

emergentpractice

pionier

leren

beeldvorming ict

goodpractice

vroege volgers

sharedpractice

latere volgers

team

leren

eigen effectiviteit

opvallende kenmerken van een pionier

→ stuurt eigen professonalisering en benut expertise derden

→ geneigd tot initiatief nemen en werkt vaak ook in vrijetijd

→ constructivistische visie op onderwijs met inzet ict daarbij

→ doorgaans zeer ict-vaardig en vertrouwt op eigen kunnen

model voor diffusie van innovaties (Rogers, 1995)

early majority

pionier(s) en vroege volgers15 %

latere volgers en achterblijvers (de achterhoede) 85 %

early adopters laggardslate majorityinnovators

tijd

willen

het construct innovatiepotentie (Metselaar et. al, 2005)

kunnen

mogen

willen

innovatiepotentie pioniers/vroege volgers

kunnen

mogen

kunnenwillen

mogen

de innovatiepotentie van de achterhoede

het construct innovatiekracht (Fransen et. al, 2005)

willen kunnen

mogen

innovatiepotentie

individu+ team

organisatie

individu (pionier)• initiatief en expert/rolmodel• deelt ervaringen + ondersteunt

team (kenmerken)• visie op onderwijs en ict• teamcultuur en leerbereidheid

organisatie (leiderschap)• visie op onderwijs en ict• gerichtheid op transformatie

ict-toepassing• aansluiten bij praktijk/behoefte• gebruiksgemak en maatwerk

aantal succesvol geïmplementeerde

ict-toepassingen

innovatiesinnovatieproces

→ kies ict-toepassingen die aansluiten op praktijk en behoefte

aandachtspunten voor de onderwijspraktijk

→ stimuleer visieontwikkeling met betrekking tot inzet van ict

→ beloon initiatieven en maak ruimte voor delen ervaringen

→ koppel pionier aan volgers voor ontwikkelen ‘good practice’

→ investeer in teamontwikkeling en docentprofessionalisering

vervolgonderzoek ‘pionier in context’

→ 11+7 pioniers in de verschillende casestudies namen deel

Wat zijn kenmerken van pioniers en van contexten waarin ze opereren in casestudies die zijn uitgevoerd in de studiejaren 2015-2017 en in welke zin zijn die kenmerken in de ervaring van die pioniers van invloed op hun effectiviteit als pionier?

→ casestudies ‘video’ en ‘feedback’ in opleidingen Inholland

theorieverkenning en instrumentatie

→ vragenlijsten en focusgroepen [voor ‘video’ en ‘feedback’]

Aspect Concretisering Relatie met impact van pionier in contextKenmerken van de pionier

• Pionier als persoon

• Pionier in relaties

• Leergierig, experimenterend, rolmodel

• Communicatief, motiverend, ondersteunend Kenmerken van het team

• Onderwijskundige visie

• Geloof in eigen kunnen

• Kennis en vaardigheden

• Veranderbereidheid team

• Feedbackcultuur en veilige leeromgeving

• Visie beïnvloedt keuze en inzet van ICT

• Eigen effectiviteit beïnvloedt acceptatie ICT

• Competenties beïnvloeden implementatie

• Veranderbereidheid beïnvloedt acceptatie

• Kennisdeling en teamleren stimuleert een innovatie

Kenmerken van leiderschap

• Type leiderschap en visie op onderwijs

• Sturing op innovatie en op teamleren

• Transformationeel leiderschap beïnvloedt visieontwikkeling in een team en leren van docenten en team

Aanpak TLT van onderzoek

• Ontwerpsessies en een inhoudelijke bijdrage

• Rol van de pionier in het onderzoek

• Ondersteuning bij inhoudelijke invulling van rol

• Positie als onderzoeker van de pionier

overzicht van resultaten vragenlijsten

Pio

nie

r

Pionier als persoon Pionier in relaties Kenmerken van het team Kenmerken van de leidinggevende

Q0

1

Q0

2

Q0

3

Q0

4

Q0

5

Q0

6

Q0

7

Q0

8

Q0

9

Q1

0

Q1

1

Q1

2

Q1

3

Q1

4

Q1

5

Q1

6

Q1

7

Q1

8

Q1

9

Q2

0

Q2

1

Q2

2

Q2

3

Q2

4

Q2

5

Q2

6

Q2

7

Q2

8

Q2

9

Q3

0

Q3

1

Q3

2

Q3

3

Q3

4

Q3

5

Q3

6

Q3

7

Q3

8

Q3

9

Q4

0

A 5 4 5 5 3 4 3 4 3 4 4 5 4 4 4 5 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 2 3 4 3 3 3 3

B 5 5 5 5 5 5 5 5 3 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 2 5 4 4 3 4 3 4 4 3 5 5 5 1 5 1 5 3 3 1

C 5 5 5 4 5 5 4 3 4 5 5 5 4 5 5 5 3 3 5 5 4 5 4 4 4 4 4 3 4 4 4 5 4 5 5 3 4 4 4 3

D 5 4 4 4 5 5 2 4 5 4 4 4 4 4 4 4 4 3 4 4 3 5 3 3 4 4 3 3 3 4 4 4 5 4 5 4 4 4 5 5

E 5 5 5 4 3 4 3 4 4 5 4 3 3 5 3 3 5 2 3 2 2 3 3 3 2 2 1 1 1 2 3 3 3 4 2 1 1 5 2 1

F 5 4 4 5 3 4 3 4 4 4 4 4 4 5 3 4 5 3 4 4 2 3 4 2 3 2 2 2 3 3 4 4 4 2 2 2 3 3 3 2

G 5 5 4 5 4 4 4 4 4 5 4 5 4 5 4 4 4 3 4 3 4 4 3 3 4 3 4 3 4 4 3 4 3 5 2 4 4 3 5 4

Pio

nie

r

Pionier als persoon Pionier in relaties Kenmerken van het team Kenmerken van de leidinggevende

Q0

1

Q0

2

Q0

3

Q0

4

Q0

5

Q0

6

Q0

7

Q0

8

Q0

9

Q1

0

Q1

1

Q1

2

Q1

3

Q1

4

Q1

5

Q1

6

Q1

7

Q1

8

Q1

9

Q2

0

Q2

1

Q2

2

Q2

3

Q2

4

Q2

5

Q2

6

Q2

7

Q2

8

Q2

9

Q3

0

Q3

1

Q3

2

Q3

3

Q3

4

Q3

5

Q3

6

Q3

7

Q3

8

Q3

9

Q4

0

P01 5 5 5 5 5 5 4 4 5 5 5 5 4 3 4 4 5 3 4 4 4 3 3 4 4 5 3 4 5 3 3 4 4 4 4 3 3 2 4 3

P02 4 4 5 4 4 5 3 4 4 4 4 4 3 4 4 4 5 3 4 4 2 2 2 1 2 2 2 1 2 3 4 4 3 2 4 3 3 2 4 2

P03 3 5 4 3 4 3 1 2 4 3 4 4 2 3 2 2 3 3 1 2 1 1 5 1 1 2 2 1 3 2 1 1 1 1 1 1 1 4 1 1

P04 5 4 4 3 2 4 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 3 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 3 3 2 3 3 3 2

P05 5 4 5 4 4 5 4 4 4 5 4 4 4 3 5 4 5 4 3 4 4 4 3 3 4 4 3 4 4 3 3 4 4 5 3 4 4 3 4 5

P06 2 4 4 2 3 4 3 1 4 4 3 4 4 2 4 4 2 4 4 4 4 4 3 4 4 4 4 3 3 4 4 4 4 4 3 3 4 4 4 4

P07 5 5 5 5 5 5 5 5 3 3 5 5 5 5 4 5 5 3 4 5 2 4 4 4 3 4 2 3 4 2 5 5 3 1 3 1 3 2 2 1

P08 5 4 5 4 5 5 2 4 4 4 4 4 4 2 4 4 5 4 4 5 4 4 3 3 3 3 3 4 4 4 3 4 5 4 5 4 4 4 5 4

P09 4 3 4 3 5 4 4 3 4 4 5 4 4 4 4 5 4 2 5 4 2 2 3 3 4 4 2 3 2 2 4 4 3 4 2 3 2 2 4 5

P10 5 4 4 2 3 4 1 3 4 4 5 5 5 5 5 5 3 3 4 3 3 4 4 4 4 4 3 3 4 3 4 5 5 4 4 3 4 4 4 4

P11 4 5 5 5 5 4 2 3 4 3 3 4 5 5 5 5 3 4 4 4 2 4 4 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 4 5 4 5 4 5 5

Onderzoek ‘Pionier in context’ / 2016-2017

Onderzoek ‘Pionier in context’ / 2015-2016

conclusies onderzoek ‘pionier in context’

→ een pionier zonder status ontwikkelt ‘emergent practice’

→ een ‘change agent’ moet al de status hebben van pionier

→ weinig visie bij leidinggevenden maakt impact beperkter

→ bevestiging van procesgang in model van innovatiekracht

→ een ‘change agent’ met status ontwikkelt ‘good practice’

onderzoeksteam

collega/student

pionier/leerkracht

TLTonderzoekers

DEIMP

Teaching, Learning & Technology

dank voor uw aandacht

jos.fransen@inholland.nlwww.inholland.nl/tlt