Colloquium

informatieverwerving en -verwerking

met praktische proef ICT

DR. DANIËL VAN NIJLEN

COÖRDINATOR

STEUNPUNT TOETSONTWIKKELING EN PEILINGEN

Peiling

informatieverwerving en

–verwerking met

praktische proef ICT in het basisonderwijs

Voorstelling onderzoeksteam

Promotor-coördinator

Rianne Janssen

Inhoudelijke promotoren

Geraldine Clarebout

Sarah Gielen

Johan van Braak

Wim Van Dooren

Kernpromotoren

Bieke De Fraine

Sarah Gielen

Francis Tuerlinckx

Wim Van den Noortgate

Projectcoördinatie

Daniël Van Nijlen

Barbara Luyten

Toetsontwikkeling

Marijke De Meyst, Griet Mertens,

Xavier Vandenberghe, Karen Van

Renterghem

Data-analyse

Lien Willem, Jo Denis

Organisatie

Marjan Crynen, Sabine Beringhs,

Evelyn Goffin, Anne Grosemans

Overzicht

Overzicht

• De peiling IVV met praktische proef ICT

• Resultaten IVV

• Resultaten praktische proef ICT

De peiling

Selectie eindtermen

De leerlingen

2 kunnen op systematische wijze verschillende informatiebronnen op hun

niveau zelfstandig gebruiken.

3 kunnen op systematische wijze samenhangende informatie (ook andere

dan teksten) verwerven en gebruiken.

• Selectie uit eindtermen leren leren

Keuze informatiebronnen

• Tabellen en grafieken

• Plannen en tekeningen

Selectie eindtermen ICT

De leerlingen

6 kunnen met behulp van ICT voor hen bestemde digitale informatie

opzoeken, verwerken en bewaren.

8 kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en

doelmatige manier te communiceren.

De steekproef

2383 leerlingen

141 klassen

103 vestigingsplaatsen

92 scholen

ICT

6 leerlingen per vpl

Resultaten IVV:

Tabellen en grafieken

Plannen en tekeningen

Voorbeeldopgave T&G 1. De tabel toont voor 4 opeenvolgende jaren hoeveel keer een bepaalde meisjesnaam

gekozen werd in Nederland.

In welk jaar werd de naam Lotte vaker gekozen dan de naam Lieke?

A 2006

B 2007

C 2008

D 2009

Duid aan op het antwoordformulier.

A: 2%; B: 93%; C: 3%: D: 1%

2006 2007 2008 2009

Anna 689 621 642 590

Emma 672 636 689 784

Lieke 651 660 714 687

Lisa 700 595 561 617

Lotte 641 707 644 658

Sanne 737 718 698 627

Sophie 789 675 810 770

Voorbeeldopgave T&G

1. Een groepje vrienden probeerde een bal zo vaak mogelijk in een basketbalring te gooien. De

grafiek toont hoeveel punten iedereen scoorde en hoelang iedereen speelde.

De score van Vik werd nog niet in de grafiek opgenomen. Vik speelde 4 minuten en maakte 6

punten.

Duid in de grafiek de plaats van Vik aan met een bolletje.

Correct: 88%

Fien

Imke

KobeMaarten

Mike

Elif

0

2

4

6

8

10

12

0 1 2 3 4 5 6 7 8

tijd

(in

min

ute

n)

aantal punten

Resultaten van een basketspelletje

Voorbeeldopgave T&G 1. Op Farids verjaardag meet zijn papa elk jaar hoe groot hij geworden is. De grafiek

toont de lengte van Farid van zijn 5de tot zijn 12de verjaardag.

Hoeveel centimeter groeide Farid tussen zijn 8ste en zijn 12de verjaardag?

Farid groeide ……….. cm tussen zijn 8ste en zijn 12de verjaardag.

Noteer je antwoord op het antwoordformulier.

Correct: 74%

100

110

120

130

140

150

160

5 6 7 8 9 10 11 12

len

gte

(in

cm

)

leeftijd (in jaren)

Lengte van Farid op zijn verjaardag

Voorbeeldopgave T&G 1. De tabel toont de luchtkwaliteit in 5 steden tussen 25 juli en 4 augustus. De luchtkwaliteit wordt

aangegeven op een schaal van 1 tot 10. De waarde 10 geeft een uitstekende kwaliteit aan en de

waarde 1 een verschrikkelijk slechte.

Hoe veranderde tussen 31 juli en 3 augustus de luchtkwaliteit in de 5 steden?

A De kwaliteit werd slechter.

B De kwaliteit werd slechter en daarna weer beter.

C De kwaliteit werd beter.

D De kwaliteit werd beter en daarna weer slechter.

Duid aan op het antwoordformulier.

A:4%; B: 21%; C: 65%; D: 8%

25 26 27 28 29 30 31 1 2 3 4

juli juli juli juli juli juli juli aug aug aug aug

Brussel 5 7 4 5 6 5 4 5 7 8 7

Antwerpen 4 7 4 5 6 5 3 6 8 9 8

Gent 4 7 6 5 7 4 4 5 6 8 7

Luik 5 6 5 6 7 5 5 6 7 8 7

Charleroi 5 6 4 5 6 5 4 6 7 9 8

10 uits tekend 5 middelmatig

9 zeer goed 4 ondermaats

8 goed 3 s lecht

7 vri j goed 2 zeer s lecht

6 gewoon 1 verschrikkel i jk s lecht

Beoordeling luchtkwaliteit

Percentage leerlingen dat de eindtermen haalt

Voorbeeldopgave P&T

1. Li plaatst 4 auto’s op een spelbord.

Teken de plattegrond door de juiste vierkantjes te kleuren.

Correct: 92%

1. Sander wil zelf een lavalamp maken. Op het internet vindt hij een stappenplan:

1) Vul een maatbeker met water.

2) Voeg een paar druppels kleurstof toe.

3) Leg een laagje olie op het water.

4) Strooi zout op de olie.

5) Doe meteen het licht uit.

6) Schijn met je zaklamp door het water.

Bij elke stap hoort een tekening.

A B

C D

E F

Zet de letters die bij de tekeningen horen in de juiste volgorde.............. – ............. – ............. –

............. – ............. – .............

Noteer je antwoord op het antwoordformulier.

Correct: 87%

Voorbeeldopgave P&T

1. Hieronder lees je een recept om wentelteefjes te maken.

Bereiding

1. Klop de eieren in een diep bord.

2. Voeg er de melk aan toe.

3. Leg het brood in het mengsel en laat het even intrekken.

4. Bak de wentelteefjes in een pan met wat boter.

5. Heel lekker met suiker of confituur.

Welk schema toont de verschillende stappen het best?

A

B

eieren kloppen

melk toevoegen

mengsel laten

intrekken in brood

wentel-teefjes bakken

afwerken met

confituur

afwerken met suiker

afwerken met suiker of confituur

brood laten

intrekken

melk toevoegen

eieren kloppen

C

D

Duid aan op het antwoordformulier.

A: 62%; B: 6%; C: 15%; D: 16%

eieren kloppen

melk toevoegen

mengsel laten intrekken in

brood

wentelteefjes bakken

afwerken met suiker of confituur

eieren kloppen

melk toevoegen

mengsel laten

intrekken in brood

wentel-teefjes bakken

afwerken met

confituur

afwerken met suiker

Percentage leerlingen dat de eindtermen haalt

Percentages leerlingengroepen

Resultaten IVV:

Samenhang met toetsprestaties

Overzicht kenmerken context en input

Leerlingkenmerken Schoolkenmerken

Geslacht Schoolgrootte

Leeftijd Onderwijsnet

Thuistaal Provincie

Aantal boeken thuis GOK-concentratiegraad

Leerproblemen

Sociaal-economische status

Cognitieve vaardigheid

Samenhang met toetsprestaties

Ta

bel

len

en

gra

fiek

en

Pla

nn

en e

n

tek

enin

gen

Leerlingkenmerken

Jongens -

Leeftijd

één jaar achter op leeftijd - -

meer dan één jaar achter -

Hogere cognitieve vaardigheid + +

Leerproblemen

Dyslexie -

Dyscalculie - -

AD(H)D - -

Leerproblemen

Totaal: 21% één of meerdere leerproblemen

Samenhang met toetsprestaties

Ta

bel

len

en

gra

fiek

en

Pla

nn

en e

n

tek

enin

gen

Gezinskenmerken

Thuistaal

Nederlands met andere taal - -

uitsluitend andere taal - -

Gunstige sociaal-economische situatie van het gezin + +

Weinig boeken thuis (25 of minder) - -

Cognitief stimulerend thuisklimaat + +

Samenhang met toetsprestaties

Ta

bel

len

en

gra

fiek

en

Pla

nn

en e

n

tek

enin

gen

Studiemethode

Mate van hulp bij huiswerk -

Leerstrategieën van de leerlingen

leerling gebruikt controlerende leerstrategieën +

leerling gebruikt elaboratieve leerstrategieën -

Motivatie schoolwerk

Leerling ziet nut niet in -

Leerling voelt zich schuldig -

Leerling moet van anderen -

Samenhang met toetsprestaties

Ta

bel

len

en

gra

fiek

en

Pla

nn

en e

n

tek

enin

gen

Leren leren op school

Weinig werken aan de eindtermen leren leren (één of twee keer per

trimester of minder) - -

Beleid en visie m.b.t. leren leren op school +

Professionele ontwikkeling leerkracht m.b.t. leren leren +

Ouders zijn tevreden over het aanbod voor leren leren en over de

huiswerkbegeleiding op school + +

Aandacht eindtermen leren leren

Schoolbeleid leren leren

Professionele ontwikkeling leerkrachten

Werken met informatiebronnen

Werken met informatiebronnen

Resultaten IVV:

Samenvatting

Samenvattend: resultaten IVV

• Vrij goed, maar niet uitzonderlijk goed resultaat

• Bepaalde leerlingengroepen met minder goede resultaten

(bijv. thuistaal, achter zitten op leeftijd,…)

• Gezinssituatie:

o (beperkte) samenhang met SES

o cultureel kapitaal

o mate van cognitief stimulerend thuisklimaat

• Samenhang met leerstrategieën: waarde van

controlerende leerstrategieën

• Motivatie van leerlingen

• Aandacht voor leren leren in de school

Resultaten

praktische proef ICT

ICT-gebruik

Aandacht ICT op school

Computer thuis

• Thuis een computer: 97% van de gezinnen

• 41% leerlingen eigen computer

• Computergebruik

Gebruik computer op school

Kennis ICT-eindtermen leerkrachten

Schoolbeleid ICT

Praktische proef ICT

Selectie eindtermen ICT

De leerlingen

6 kunnen met behulp van ICT voor hen bestemde digitale informatie

opzoeken, verwerken en bewaren.

8 kunnen ICT gebruiken om op een veilige, verantwoorde en

doelmatige manier te communiceren.

Matrijs ICT-proef

Technische vaardigheden (voorbeelden)

I. De leerling bewaart een bestand onder een bepaalde bestandsnaam

II. De leerling vindt een opgeslagen bestand terug

III. De leerling kopieert en plakt een afbeelding

IV. De leerling kopieert en plakt een tekst

V. De leerling speelt een digitale video af

Praktische proef ICT

• Directe meting via digitale toetsomgeving

• Realistische en functionele opdrachten

• Filmpje ICT-proef

Opdracht presentatie - stap 1

Opdracht presentatie - stap 1

Opdracht affiche - stap 3

Opdracht affiche - stap 6

Opdracht uitvindingen - stap 3

Opdracht forum - stap 2

Resultaten praktische proef ICT:

Samenvatting

Samenvattend: praktische proef

• Bij duidelijke instructies en vrij letterlijke opdrachten

beheersen de meeste leerlingen heel wat vaardigheden.

• Wanneer ze zelf keuzes moeten maken of structuur

aanbrengen, wordt het moeilijker.

• Communiceren met ICT sterk afhankelijk van context

(structuur, kapstokken, …).

Algemene samenvatting

Samenvattend IVV

• Vrij goed, maar niet uitzonderlijk goed resultaat

• Samenhang met:

o thuistaal

o type motivatie leerlingen

o mate van werken aan ‘leren leren’ door de leraar

o visie en beleid rond ‘leren leren’ door de school

o tevredenheid ouders rond aanbod ‘leren leren’ en de huiswerkbegeleiding

ICT

• Bij duidelijke instructies goed resultaat

• Zelf aanbrengen structuur ligt moeilijker