Coaching 3 2013

hét vakblad voor managers en professionals op Curaçao

‘HET ECONOMISCH POTENTIEEL VAN CURAÇAO’In gesprek met Steven Martina IN DIT NUMMER O.A.:

PROFESSIONALS OP ZOEK NAAR EEN OPLEIDINGDE KRACHT VAN INNOVATIENIEUW TALENT SHAMIRO ANITA

NAf 9,95

JAARGANG 11 / NUMMER 3 / 2013

JUBILEUMEDITIE

Win een pagina in Coaching ter waarde van NAf 2.995,-!

Coaching geeft 20 boeken weg

2 Coaching 3 2013

De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu

De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu


EEN GOED VERZEKERDE REISBEGINT MET ENNIA...BEGINT MET ENNIA...

ENNIA REISVERZEKERING

BEL: 434 3888 | KLIK: www.ennia.com

NEEM CONTACT OP MET UW VERZEKERINGSADVISEUR OF ENNIA • ARUBA 582 2000 • BONAIRE 717 8546 • CURAÇAO 4343 888 • ST.MAARTEN 543 2233

3Coaching 3 2013


De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die De stad van de liefde ^^^. De Eiffeltoren, bistro’s smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu op bijna elke straathoek, tal loze bruggen over de Seine die smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu niet verliefd worden?smeken om een wandeling in het maanlicht. Hoe kan je nu


EEN GOED VERZEKERDE REISBEGINT MET ENNIA...BEGINT MET ENNIA...

ENNIA REISVERZEKERING

BEL: 434 3888 | KLIK: www.ennia.com

NEEM CONTACT OP MET UW VERZEKERINGSADVISEUR OF ENNIA • ARUBA 582 2000 • BONAIRE 717 8546 • CURAÇAO 4343 888 • ST.MAARTEN 543 2233

HEEFT U NIEUWBOUWPLANNEN?

Schouwburgweg 26 • Willemstad, Curaçao • T: +5999 431 3100 • www.chb.cw

Wilt u zo snel mogelijk weten of de fi nanciering van uw droomhuis in orde komt? Wij weten hoe kostbaar tijd kan zijn en dat u geen tijd te verliezen heeft!

Speciale aanbieding• Geen afsluitprovisie

• Rente tegen een zeer aantrekkelijk tarief, vanaf 5,5%

• Mogelijkheid tot afl ossing tot de leeftijd van 70 jaar

• Voucher van ANG 500 voor uw bouwvergunning als deze akte uiterlijk op 30 september 2013 wordt ondertekend

• Afl ossingsvrije periode gedurende de bouw

Verstuur alle benodigde documenten met uw aanvraag naar [email protected] of breng deze langs bij het kantoor van CHB.

aanbieding

bouwvergunning als deze akte uiterlijk op 30 september 2013 wordt ondertekend


aanbieding

bouwvergunning als deze akte uiterlijk op 30 september 2013 wordt ondertekend


RENTEVANAF

5,5%

DOWNLOAD UW CHECKLIST OP WWW.CHB.CWBELANGRIJK!

CHB_INVITASHON_ADV_Aproval Day_A4_Coaching_NL_OT.indd 1 5/28/13 11:00 AM

Oplossingen voor Professionals

Personal PortfolioBij RBC Royal Bank™ begrijpen wij heel goed wat u als professional van uw bank verwacht.

Onze Personal Portfolio is toegesneden op uw financiële wensen en behoeften. Zo kunt u bij ons terecht voor een lening voor een nieuwe auto of voor een hypotheek voor uw

nieuwe woning. Maar wij financieren ook opleidingen, conferentiebezoeken en zakenreizen.

U profiteert van:> speciale leningen zodat u zich professioneel kunt blijven ontwikkelen;> aankoopfinanciering voor een auto tot 100%;> speciale rentetarieven voor persoonlijke leningen en hypotheken;> flexibele betalingsvoorwaarden (die doorlopen bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd);> de voordelen en de hoge kredietlimieten van onze Visa Gold-credit card.

Voor meer informatie bel 763 8438 (Curaçao) en 717 4500 (Bonaire) of bezoek www.rbc.com/caribbean

®Registered trademark of Royal Bank of Canada. Used under licence.

‘Live as if you were to die tomorrow and learn as if you were to live forever’ is een prachtige uitspraak van Mahatma Gandhi, een vernieuwende denker, met wie ik trots mijn Indiase afkomst deel. In zijn leven ontwikkelde Gandhi zich van bescheiden jurist tot een charismatisch leider van wereldformaat. Ontwikkeling is ook hét thema van deze speciale jubileumeditie.

In ons coverartikel vertelt Steven Martina, wetenschapper, CEO en voormalig takenminister voor Economische Ontwikkeling, over het ontwikkelingspotentieel van Curaçao en de route die hij wil uitstippelen voor onze economie. Mkb- en innovatiespecialist Wiel Broecks beschrijft hoe innovatie het duurzame succes van ons midden- en kleinbedrijf kan vergroten, Dick Drayer maakte een reportage over de ervaringen van professionals die actief op zoek gingen naar ontwikkelingsmogelijkheden op hun vakgebied. Daarnaast vindt u in deze editie een opiniërend artikel over de rol van bedrijven in de professionele ontwikkeling van hun personeel, een column over zelfreflectie en een portret van professional fitnesstrainer Kenny Croes over het belang van een fit lichaam en een gezonde levensstijl.

Ons tienjarig bestaan grijpen wij aan om te kijken naar onze eigen ontwikkeling van vakblad voor leidinggevenden naar allround business magazine aan de hand van ons tweede lezersonderzoek. De 10 komt terug in bijdragen als ‘10 trends in corporate wear’ en een top 10 van managementboeken, die wij weggeven aan abonnees. Als verbindende schakel tussen bedrijven en de professionele gemeenschap van Curaçao, introduceren wij in deze editie met veel plezier onze nieuwe rubriek ‘Kennis delen’ met aankondigingen van interessante workshops, lezingen, publicaties en seminars.

Als geen ander geloofde Mahatma Gandhi in de kracht van het woord en in de dialoog om te komen tot een vrij en ontwikkeld volk. Iets waar hij miljoenen mensen mee inspireerde. Zijn boodschap is naar mijn mening in ons tijdsgewricht nog uiterst relevant. Met deze lustrumeditie vieren wij trots ons tienjarig bestaan en dragen wij graag bij aan de ontwikkeling van Curaçao.

Ik wens u veel leesplezier.

Maya Mathias

VOO

RWO

ORD

Beste lezer,6 Studiereis naar USA

8 Investeren in je personeel

11 In het kort

12 Nieuw talent Deel 3: Shamiro Anita

15 Kennis delen

16 Customer experience Opvallen tussen de concurrentie

20 In gesprek met... Steven Martina over het recept voor de economische ontwikkeling van Curaçao

24 Enquête Wat vinden de lezers van Coaching?

26 Familiezaken Portret van de familie Mogen

30 Professionals Compacte informatie over de producten en diensten van lokale bedrijven

38 Blijf uw concurrent de baas

De kracht van innovatie 42 10 trends in corporate wear

45 Professionele ontwikkeling op Curaçao

50 De werkplek van Kenny Croes

Professioneel fitnesstrainer en documentairemaker

55 Slimmer werken met apps

56 Van > naar

Cove

rfot

ogra

fie: M

arik

a Ri

ngna

lda

hét vakblad voor managers en professionals op Curaçao

‘HET ECONOMISCH POTENTIEEL VAN CURAÇAO’In gesprek met Steven Martina IN DIT NUMMER O.A.:

PROFESSIONALS OP ZOEK NAAR EEN OPLEIDINGDE KRACHT VAN INNOVATIENIEUW TALENT SHAMIRO ANITA

NAf 9,95

JAARGANG 11 / NUMMER 3 / 2013

JUBILEUMEDITIE

Win een pagina in Coaching ter waarde van NAf 2.995,-!

Coaching geeft 20 boeken weg

32013

6 Coaching 3 2013

Oplage 2.800 exemplarenCoaching verschijnt 6x per jaar

Uitgave en distributie Uitgeverij Loket 1Werfstraat 6, Curaç[email protected]

UitgeverBas Kok

Algehele coördinatieSaskia Matthijsse (Uitgeverij Loket 1)

Coördinatie fotografie en interviews Ivette van der Velden

Redactie/bijdragenMirjam Boers, Wiel Broecks, Oscar van Dam, Michelle da Costa Gomez, Dick Drayer, Elizabeth Francisco, Margo Groenewoud, Elly Hellings, Jeroen Jansen, Jacomine Lagas, Corinne Leysner, Maya Mathias, Willem Jan Stokhof, Lucas Swennen, Michiel van der Veur

HoofdredactieMaya Mathias

EindredactieDouwe Douwes en Jacomine Lagas

Vormgeving en productieUitgeverij Loket 1

DrukwerkHi Printing Curaçao

Advertentie-aquisitieAnnemarie Post (522 1720)Ivette van der Velden (510 3415)Marjolijn Verwater (518 7800)

AbonnementEen abonnement op Coaching is gratis voor managers en professionals op Curaçao. Voor het aanvragen van een abonnement gaat u naar www.coaching-magazine.net

Extra exemplarenTegen betaling kunnen extra exemplaren van Coaching geleverd worden. Hierover kunt u contact opnemen met Uitgeverij Loket 1, via telefoonnummer 465 7205 (op werkdagen tussen 8.00 en 12.00 uur) of via [email protected]

Reageren op de [email protected]

Reserveren/informatie [email protected]

Abonnement/extra exemplaren [email protected]

Advertentiemateriaal [email protected]

© 2013 Uitgeverij Loket 1 Niets uit deze uitgave mag op enige wijze verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever.

www.coaching-magazine.net

Colofon

Het idee ontstond begin 2012: een reis naar de grote financiële centra van Ame-rika. Zodra Nicsherdy Cornelia haar stu-denten over dit idee vertelde, werden er concrete plannen gemaakt. Vlak daarna raakte ik erbij betrokken en werkte mee aan de realisatie van dit project, totdat we met 23 studenten en vier bestuursle-den in het vliegtuig stapten.

Beter begrip van de financiële industrieOp een koude, maar zonnige dag arri-veerden we in Washington D.C. Na aan-komst hielden we een korte briefing met de studenten en bespraken nogmaals onze missie: een beter begrip van de financiële industrie en het leren over de verschillende dimensies van de globale financiële markten.Op het programma stonden bezoeken aan het IMF (Interna-tionaal Monetair Fonds), de Wereldbank, toezichthouder Securities and Exchange Commission (SEC) en de Inter-American Development Bank.Tijdens deze reis leerden de studenten veel over de regelgeving en de bescher-ming van beleggers op een beurs. Het was interessant om te zien hoe de inter-nationale ontwikkeling over de wereld is verschoven; landen als China en Brazilië hebben de laatste jaren veel meer de rol van de kredietgever op zich genomen. Deze landen zijn nog volop in ontwikke-ling, maar de vooruitgang die zij hebben geboekt, was een inspiratiebron voor allen die in Washington aanwezig waren.

The Big AppleAangekomen in de betonnen jungle van New York, gingen we al snel mee in het snelle ritme van de financiële industrie. Ons verblijf begon met een tour door het Financial District waar we uitgebreid voorlichting kregen over de financiële crisis van 2008. De studenten leerden de ware betekenis kennen van de uitdruk-king time is money: in een fractie van een seconde kun je tonnen verdienen – maar ook verliezen. Traders, makelaars en alle anderen die iets te maken hebben met

de financiële industrie, spreken tegen-woordig van een ‘pre-Lehman’- en ‘post- Lehman’-periode1. Diezelfde week bezochten we onder meer Banque National de Paris (BNP Paribas), New Holland Capital Hedge Fund, de Verenigde Naties en New York University. De studenten kregen de gelegenheid om zich in de financiële markten te verdiepen, leerden hoe een aandeel geanalyseerd wordt en mochten voor aandelenhandelaar spelen. Bij een bezoek aan de New Yorkse aandelen-beurs woonden we het luiden van de beroemde openingsbel bij en liepen we zelfs Duncan Niederauer, de beroemde CEO van NYSE Euronext, tegen het lijf, die zo vriendelijk was om ons even te woord te staan. We sloten het bezoek aan New York af bij de technologiebeurs NASDAQ, waar de handelsdag met de sluitingsbel werd beëindigd.

ComplimentenAls mentor en docent ben ik in het bijzonder trots op de interesse die deze studenten toonden tijdens de lezingen en op de indruk die zij maakten op de mensen die we hebben gesproken, zoals Michiel van der Voort, kredietmanager bij BNP Paribas, Mickael Moore van het SEC en Tom Dunn, CEO bij New Holland Capital Fund. Onze gastheren compli-menteerden de studenten met hun prestaties, hun grondige voorbereiding en hun intellect. Één van de meest opmerkelijke uit-spraken kwam van Tom Dunn, wiens

Studenten verdiepen zich in de financiële marktenSTUDIEREIS NAAR USA

TEKST Elizabeth Francisco

Studenten van de Universiteit van de Nederlandse Antillen bezochten dit jaar twee van Amerika’s grootste financiële centra: Washington D.C. en New York. Het was voor velen een indrukwekkende reis - en zeker niet alleen omdat ze voor het eerst een koude winter meemaakten. De organisatie was in handen van Nicsherdy Cornelia, hoofd van de afdeling Financial Management van de UNA en journalist Elizabeth Francisco. Zij maakte een verslag van de reis.

1 Lehman Brothers was een grote Amerikaanse zakenbank wiens faillissement in 2008 een van de eerste verschijnselen was van de naderende grote kredietcrisis.

boodschap luidde: “You can do anything you set your mind to. Ik studeerde Engel-se literatuur, maar had altijd een passie voor cijfers en accounting en besloot door te zetten en hier mijn carrière van te maken.”Tot op de dag van vandaag raken de studenten niet uitgepraat over de reis. Allemaal willen ze graag terug naar New York. Ik heb geluk, want ik ben al weer druk bezig met het voorbereiden van een studiereis voor de volgende lichting studenten.

7Coaching 3 2013

8 Coaching 3 2013

Niemand zal ontkennen dat de kennis en vaardigheden van het personeel cruciaal zijn voor de bedrijfsvoering in het algemeen en het behalen van de doelen van de orga-nisatie in het bijzonder. Sollicitanten worden gevraagd om hun diploma’s en er worden wervings- en selectie-procedures doorlopen om te garanderen dat een nieuwe medewerker over de noodzakelijke en gewenste kennis en vaardigheden beschikt.Het belang van kennis en vaardigheden houdt niet op wanneer de medewerker eenmaal in dienst is. Kennis opgedaan tijdens de studie kan verouderen door nieuwe ontwikkelingen, nieuwe technieken en nieuwe werk-wijzen. Vooral in kennisintensieve beroepen (in bijvoor-beeld de gezondheidszorg, advocatuur en accountancy) wordt daarom vaak een systeem van permanente educatie gehanteerd op basis waarvan individuele beoefenaren, nadat zij hun diploma hebben behaald, geaccrediteerd blijven.Zoals uit de figuur op de rechterpagina blijkt, moet op strategisch, tactisch en operationeel niveau binnen de organisatie invulling gegeven worden aan de ontwikke-ling van het personeel. De figuur combineert verschil-lende modellen, waaronder het model voor strategisch opleiden van Bergenhenegouwen e.a. (uit 1992). De linkerkant van de cirkel betreft het voortraject of de ontwikkelingslijn: wat doet de organisatie in het kader van ontwikkeling op de verschillende niveaus.De rechterkant behelst het na-traject of de assess-mentlijn: hebben de inspanningen op het gebied van ontwikkeling de gewenste effecten op het niveau van het individu, de afdeling en de organisatie. De cirkel benadrukt dat de uitkomsten van het voortraject van invloed zijn op het na-traject en het na-traject input is

INVESTEREN IN JE PERSONEELKlopt het beeld dat lokale bedrijven weinig en ongestruc tu reerd investeren in de ontwikkeling van hun personeel? Coachi ng vroeg zich af hoe het staat met de investeringen in de ontwikkeling van personeel op Curaçao en ging op onderzoek uit.

TEKST Michiel van der VeurMet medewerking van Jeroen Jansen

HRM

voor een hernieuwde invulling van het voortraject. Dit is in lijn met bijvoorbeeld de kwaliteitscirkel van Deming en de actietheorie van Argyris.Uit een rondgang onder organisaties op Curaçao blijkt dat de meesten het belang van investeren in het per-soneel wel onderschrijven. Ook is vrijwel iedereen van mening dat het een gedeelde verantwoordelijkheid is van werkgever en werknemer. Maar bij veel organisaties lijkt een gebrek aan financiële middelen een structurele en duurzame invulling van een opleidingsprogramma te verhinderen.Op welk niveau in de organisatie aandacht wordt ge-schonken aan het onderwerp opleiding, blijkt opvallend genoeg sterk te verschillen. Kennisintensieve organisa-ties hebben de aandacht hiervoor vaak, mede als gevolg van internationale richtlijnen, vastgelegd in hun visie en per medewerker vertaald in een persoonlijk ontwikke-lingsplan. Arbeidsintensieve organisaties zijn veel meer op zoek naar een optimale aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt.Daarnaast is opleiden op Curaçao relatief duur vanwege het vaak bijkomende reisbudget. Bij traditionele, klassi-kale opleidingen moet immers of de cursist of de docent reizen. Het mag dan ook geen verbazing wekken dat op Curaçao E-learning steeds populairder wordt. Daarmee bespaart de cursist kosten en tijd, maar online studeren biedt ook flexibiliteit wat betreft tijd en plaats en geeft mogelijkheden voor maatwerk.In kleinere organisaties speelt verder mee dat elke me-dewerker op een directe manier bijdraagt aan de realisa-tie van de bedrijfsdoelen. Het volgen van een opleiding of training betekent dat de medewerker niet op kantoor is en de werkzaamheden blijven liggen. Nog los van de

9Coaching 3 2013

• Welk veranderings - proces• Welke toekomstige plannen• Welke prioriteiten

• Welke functie• Welke behoefte• Welke functies• Welke inhoud

Formuleren (nieuwe) ondernemingsdoelen

Realiseren ondernemingsdoelen

Formuleren beleidsplannen

Realiseren beleidsplannen

Analyse huidige werksituatie

Opleidingsrendement en transfer nieuwe

werksituatie

Evaluatie leerresultaten

Evaluatie opleidingsprogramma

Bepalen opleidingsnoodzaak

Ontwikkelen opleidingsprogramma

Uitvoeren opleidingsprogramma

Formuleren masterplannen

Realiseren masterplannen

• Wie• Waar• Wanneer• Hoelang• Welke kostprijs• Welk aanbod

Strategisch

Tactisch

Operationeel

kosten die zijn gemoeid met een opleiding, gaat het dus ook om de keuze (op de korte termijn) tussen of de medewerker werkt en inkomsten genereert of studeert en kosten maakt.Het is verder opvallend dat scholing en studiefaciliteiten niet terugkomen in de verslagen van onderhandelin-gen over (collectieve) arbeidsovereenkomsten in de Curaçaose media. De focus ligt veel meer op de klassieke invulling van de rechtspositie waarbij het loon of salaris en de arbeidsduur (de primaire arbeidsvoorwaarden) en secundaire voorwaarden op het gebied van vakan-

‘Bij veel organisaties lijkt een gebrek aan financiële middelen een structurele invulling van een opleidingsprogramma te verhinderen’

ele bedrijven is en geen onderdeel uitmaakt van de (collectieve) overeenkomst tussen de werkgever en werknemer.Veel vaker vormen opleiding en scholing een onder-deel van het personeelsreglement of van individuele afspraken die tussen werkgever en werknemer worden gemaakt in het kader van een persoonlijk ontwikkelings-plan en zijn deze geen onderdeel van de onderhandelin-gen over de (collectieve) arbeidsvoorwaarden. Hierdoor dreigen opleiding en scholing een persoonlijke beloning te worden en vormen ze niet altijd een onderdeel van een integraal beleid om de organisatiedoelen te realise ren.

tie, pensioen en (eventueel) bonus centraal staan. Het is eveneens onduidelijk of in de gesprekken tussen de werknemer(svereniging) en de werkgever(svereniging) waarin de arbeidsvoorwaarden voor de werknemer(s) worden besproken en vastgelegd, de overige secundaire arbeidsvoorwaarden wel ter tafel komen. In de praktijk lijkt het dat, als er al iets is geregeld op het gebied van scholing en opleiding, dat op het niveau van individu-

www.autoleasecuracao.com

10 Coaching 3 2013

G A S T C O L U M N

Reserveren is een absolute must. Bel 461 1056.

faceBook.com/elmexicanocuRacao

el mexicano is vanaf 1 augustus ook geopend vooR de lunch, elke maandag

tot en met zaterdag vanaf 12:00 uur! Geniet van de heerlijkste Mexicaanse (maar ook

andere) gerechten. Snel, smakelijk en sfeervol - en zeer betaalbaar dankzij onze ‘buenas

tardes’ lunchspecial (naf 14,50). Vraag ook naar onze aantrekkelijke stempelkaart.

Begin uw middag op z’n Mexicaans!

tip ons nieuwe panoRamateRRas is peRfect vooR uw feestjes en zakelijke evenementen!

1197_ElMexicano_LUNCH_Ad_Coaching.indd 1 6/7/13 11:00

Zelfreflectie, ja dat is het helemaal. Of beter nog: ‘een stukje’ zelfreflectie. Want volledig zelfreflecteren, dat gaat wel heel ver. Maar een beetje naar jezelf kijken, even kritisch doen, ‘boven jezelf gaan hangen’: dat is buitengewoon modieus. Het begon ergens in de tijd van de new age geloof ik. Toen was het nog een term waar-mee werd bedoeld ‘in je eigen psyche duiken en daar iets ontdekken’. Maar het begrip is inmiddels fors opge-rekt. Bedrijven doen nu ook aan zelfreflectie. En als er in een land een ramp gebeurt, dan doet een heel volk er zelfs aan. Je verwarring over het onbekende een plekje geven. Het bood gedragswetenschappers de mogelijk-heid om op terreinen bezig te zijn waar ze anders nooit kwamen. Plotseling zagen we niet alleen accountants en economen bij bedrijven over de vloer komen. Nee, sinds we reflecteren is een socioloog daar niet meer ver-dwaald en is een coach gewoon een heel normaal mens. De softe revolutie.

Nee, het is mooi, echt. Maar we slaan wel door. Ik moet dan altijd denken aan mijn roemruchte tijd als zanger in een geïmproviseerd studentenbandje. Type ‘u vraagt, wij draaien’. Op een gegeven moment kwam er een schuchter meisje aanlopen dat zich aanbood als zan-geres, naast mij. Omdat ze zichzelf wilde uitdagen. We hebben het geweten. Na elk nummer kwam ze steevast vragen hoe ze het deed. En of ze er wel goed bij stond. Stil voor de microfoon staan of juist dansen? Want ze wilde leren van ons. Wij niet. Wij wilden gewoon mu-ziek maken als groep. Vond ze maar heel irritant. Tril-lend als een rietje verdween ze van het podium. Want ‘we hadden niet de juiste feedback gegeven’. We zaten haar groeiproces ontzettend in de weg. Dat kwam mooi uit, want zij zat ons óók in de weg. En zo reflecteerde ze zichzelf een andere kant op.

Zelfreflectie is mooi, maar zonder goede begeleiding leidt het tot niets. Bedrijven hebben er pas echt wat aan als al die wilde gedachten en ambities op een rij gezet worden door iemand die dat kan. En dat valt nog hele-maal niet mee. Want de verleiding is groot om de kant van de opdrachtgever op te reflecteren. Of om een fijne afhankelijkheidsrelatie op te bouwen waar vooral de ad-viseur baat bij heeft. Kortom: het is nogal een klus om het van een modieus dingetje uit te laten groeien tot een waardevol element in je bedrijfsvoering. De finale reflectie hierover is nog ver weg.

Jeroen Jansen

Coaching 2 2013 11Coaching 3 2013

IN H

ET KORT

AwardsSustainable Innovation Award Innovatie Centrum Curaçao en Bedrijvenplatform Milieu reiken samen jaarlijks ‘The Sustainable Innovation Award’ uit. Op 26 september 2013 maken zij tijdens een evenement de winnaars bekend in de categorieën ‘duurzame en innova-tieve projecten’ en ‘duurzame en innovatieve bedrijven’. Meer informatie vindt bij mevrouw Suhailly Hooi (ICC): 737 1360 of de heer Tim Martina (BPM): 513 3475.

Pearls of the Dutch Caribbean AwardOp zaterdag 1 juni 2013 vond de tweede editie van ‘Pearls of the Dutch Caribbean’ plaats in Rotterdam. Hierbij werden de maatschappelijke successen van de Caribisch-Nederlandse gemeenschap gevierd met prijzen in acht categorieën. De ‘business pearl’ ging dit jaar naar Danitzah Jacobs uit Curaçao, mede-eigenaar van Márshè Breda, een collectief van vrouwen uit zestien verschillende culturen die authen-tieke gerechten uit diverse werelddelen aanbieden door middel van een proeverij en catering.

Vrouwennetwerk Curaçao AwardVoor de vijfde en laatste keer in deze vorm reikt Stichting Vrouwennetwerk op 19 september 2013 de SVC Award uit aan het meest vrouwvriendelijke bedrijf van Curaçao. In voorgaande jaren ging het prachtige bronzen beeldje van Hortence Brown naar HB Management, Maduro & Curiel’s Bank, Breezes Resort en VanEps Kunneman van Doorne. Meer informatie vindt u op www.facebook.com/vrouwen-netwerk.

Fatum Best in Business AwardOp 31 mei werd de jaarlijkse Pensioen- en bedrijvendag van Fatum georganiseerd in het Santa Barbara Plantation Resort. Tijdens deze dag werd de winnaar van de Fatum Best in Business Award bekend gemaakt. Na the Coffee Factory, IBIS Management, CRS, Chopstix en Stardeco mag dit jaar IT-bedrijf Netsys zich winnaar noemen van de jaarlijkse award. De heer Suares van Netsys ontving de prijs van NAf 10.000,- uit handen van president & ceo van Fatum, Steven Martina.

Employer of Choice Award 2013 Deloitte Dutch Caribbean is gestart met een nationaal me-dewerkertevredenheidsonderzoek waaraan alle organisaties op Curaçao met meer dan tien werknemers kunnen deelne-men. Onderwerpen als arbeidsverhoudingen, communicatie en loyaliteit komen aan de orde. Kosten voor deelname zijn afhankelijk van de grootte van het bedrijf. Deelnemende bedrijven ontvangen na afloop een rapportage op organisa-tie-, sectoren nationaal niveau. Aan het eind van het jaar wordt de ‘Employer of Choice 2013’ award uitgereikt aan de organisaties met de hoog-ste medewerkertevredenheid. Inschrijving is mogelijk tot 31 augustus 2013. Voor meer informatie en aanmelding: Marina Kooijmans, [email protected] of Maghalie van der Bunt-George, [email protected], telefoon 433 3333.

LEZERSAANBIEDINGEerste Hulp Bij Ongewenste resultatenWinkelwaarde NAf 60,-Korting voor Coaching-lezers 40%

Het boek is verkrijgbaar bij Uitgeverij Loket [email protected], telefoonnummer 465 7205

NAf 36,- (excl. ob)

Feest bij ENNIA en Banco di CaribeENNIA en Banco di Caribe zijn Coaching-adverteerders ‘van het eerste uur’. Sinds 2003 adverteren zij zeer regelmatig en dragen zij onmiskenbaar bij aan ons succes. Banco di Caribe viert haar veertigjarig jubileum, ENNIA bestaat in 2013 al 65 jaar. Masha pabien!

Feest bij Servir FraisDoor de vestiging van zijn wijnwinkel in een straat die destijds weinig aanzien had, toonde Arie Pieter Imhof in 2008 lef en ondernemersgeest. Pietermaai is inmiddels een bloeiende uitgaanswijk waar steeds meer ondernemers neerstrijken. Servir Frais bestaat 5 jaar. Daar drinken wij graag op!

Feest bij drukkerij Hi PrintingHi Printing bestaat in 2013 twintig jaar. Al sinds jaar en dag verzorgen Hensley Isidora, Milan Fundador en hun collega’s nauwgezet het drukwerk van Coaching. Niet één keer ging Coaching te laat op de post. Masha danki en nog vele jaren erbij!

Party time

Eerlijkheid loont op de werkvloerWat wordt er niet gezegd?Stelt u zich deze situatie voor: de nieuwe directeur van het bedrijf waar u werkt, presenteert enthousiast zijn plannen. U en de andere managers in het team willen hem niet tegenspreken en knikken geestdriftig mee. ‘Goed, gaan we doen ‘, hoort u zichzelf zeggen, terwijl u denkt: ‘Hij is gek, dat kan nooit’. Uit aardigheid slikt u alle kritiek in.

Deze en andere situaties vormen de basis van het boek Eerste Hulp Bij Ongewenste resultaten, van Loes Wouter-son en Pim Bouwman. Ze werken bij adviesbureau Het Consulaat in Amsterdam.‘Het probleem is dat veel mensen een eerlijke dialoog uit de weg gaan en zichzelf niet kwetsbaar op durven stellen. Veel nuttige informatie blijft uit beleefdheid, om de ander niet voor het hoofd te stoten, onbesproken’, zegt Bouwman, die op Curaçao woont. In dit boek wordt een efficiënte methodiek aangereikt om te ontdekken wat u niet zegt en wat u bij de ander, uw collega, niet hoort. Met die kennis gaat u een volgend gesprek heel anders aan.

12 Coaching 3 2013

NIE

UW

TALE

NT

Shandinella van Haute-Cornelia

Shamiro Anita

‘Onze cultuur leert ons heel hard te studeren om daarna voor iemand anders te werken’

13Coaching 3 2013

Ik schud Shamiro Anita de hand. We hebben afgesproken op een terras. Ik heb geen moeite hem te herkennen, want ik heb een paar van zijn filmpjes op YouTube gezien. Shamiro is naast ondernemer en student aan de UNA namelijk ook zanger.Op het visitekaartje dat Shamiro mij overhandigt staat dat hij managing director is van Customize Fire & Safety Solutions N.V. ‘Solutions that can save lives!’ vermeldt het kaartje verder en dat is een belangrijke toevoeging, benadrukt hij. ’Het gaat niet alleen om waar je je geld mee kunt verdienen, maar ook om wat je bijdrage aan de samenleving is.’ Shamiro is pas 23 jaar. Hij heeft zijn bachelor Business Admini-stration in 2012 afgerond en doet nu zijn master in Business Management and Organization Control. Als alles goed gaat is hij klaar in juli, vertelt hij me.

Hoe komt het dat je zo jong al ondernemer bent?‘Het ondernemende in mij vindt zijn oorsprong in Aruba. Mijn vader is van Curaçao en mijn moeder komt uit Aruba. Over het algemeen kent Aruba veel meer een ondernemerscultuur dan Curaçao.’Shamiro vertelt dat zijn bedrijf, dat zich richt op het installeren van branddetectie en preventie-installaties en ook trainingen op dat terrein verzorgt, in 2009 is opgezet door zijn oudere zus. Shamiro raakte al snel betrokken bij het bedrijf. Nadat zijn zus in 2012 bij een auto-ongeval overleed, heeft Shamiro de leiding overgenomen.

Hoe is het om op jouw leeftijd de algemene leiding over het bedrijf en de andere werknemers te hebben?‘We hebben nu twee vaste medewerkers en één parttimer. De medewerker die verantwoordelijk is voor de bedrijfsvoering is 45 jaar. De andere twee werknemers zijn echter jonger. Dus het valt wel mee. Als ik praat met klanten, dan voel ik soms wel dat ze me niet serieus nemen vanwege mijn leeftijd. Ik heb er geen pro-bleem mee om anderen aan te sturen, we praten heel veel. Ik ken ze ook persoonlijk en we hebben een goede relatie. We hebben duidelijke afspraken gemaakt en daar houden we ons aan. Dat houdt de professionele relatie goed’, zegt Shamiro zelfverzekerd.

Het lijkt me een hele klus om te studeren, een bedrijf te leiden en ook een muziekcarrière na te streven. Is dat ook zo?‘Nee hoor. Dat is een kwestie van time management’, antwoordt

Shamiro. ‘In mijn masteropleiding aan de UNA wordt ook reke-ning gehouden met mensen die werken. Ik volg drie avonden per week van zes tot negen colleges. Bovendien werken we in ons bedrijf heel projectmatig. We doen weliswaar dagelijks iets aan marketing, maar we hebben niet elke dag een installatie. Dus dan blijft er tijd over voor andere dingen.’‘Wat het zingen betreft: als ik weet dat ik op zaterdag moet zingen in de kerk dan werk ik doordeweeks dus extra hard. Ik heb verschillende hobby’s: ik hou van lezen, niet alleen over business maar ook gewone verhalen hoor. Ik speel tennis, maar niet zoveel meer als vroeger. Een van de voordelen van het ondernemer-schap is dat je je eigen tijd kunt indelen, ook voor je hobby’s.’ Waar heb je moeite mee als jonge ondernemer? ‘Met mensen soms. Je huurt bepaalde personen in en ze lijken heel betrouwbaar. Dat blijkt dan niet zo te zijn. Ik heb veel back-stabbing ervaren’, zegt Shamiro.‘Ingehuurde mensen die er midden in een project mee ophouden zonder iets te laten weten. In het begin wist ik niet wie ik kon vertrouwen.’ Shamiro denkt na en zegt vervolgens: ‘Financiën. Dat was ook lastig. Ik heb een andere managementstijl dan mijn zus had. Zij was meer gefocust op grote projecten. Die brengen veel winst in één keer, maar zijn weer niet goed voor de conti-nuïteit. Ik heb daar andere ideeën over: ik ben ook op zoek naar kleinere projecten. De cashflow is hierdoor trouwens heel goed geworden.’Shamiro heeft weinig aanmoediging nodig om door te gaan: ‘We hadden aanvankelijk best veel problemen met de inspecteur die de installaties moet goedkeuren. Hij was heel hard in zijn oordeel en strenger voor ons dan voor onze concurrenten, zo leek het. Hoe we dat hebben opgelost? We hebben doorgezet en zijn goede kwaliteit blijven leveren en we hebben de inspecteur laten zien dat we professioneel bezig zijn. Onze relatie is nu goed.’

En verder?‘Ik heb Business Administration gestudeerd en ik wist aanvan-kelijk niets van de systemen die ons bedrijf verkoopt en het vak jargon dat erbij hoort. Ik moest snel veel leren op technisch gebied. Daar is ook wel misbruik van gemaakt door onderaan-nemers. Ik vertrouwde in het begin te veel op hun oordeel. Nu laat ik me niets meer op de mouw spelden en heb in het bedrijf al veel voordeel gehad van mijn masteropleiding. Ik kan in de

Leerervaringen en lessen van startende managers deel 3

TEKST Willem Jan StokhofBEELD Carlo Wallé

Coaching gaat in gesprek met nieuw talent. Startende managers die voor allerlei uitdagingen staan en die hun persoonlijke ervaringen willen delen. In deel drie van deze serie een interview met Shamiro Anita. Een jonge ondernemer met een stevige visie.

14 Coaching 3 2013

praktijk toepassen wat ik daar leer. Ik kreeg veel coaching van mijn vader en ook van een business coach. Een neef van mij op Aruba heeft een groot bedrijf in de toeristische industrie. Ook hij heeft mij veel advies gegeven. Dat is superbelang-rijk. Elk bedrijf heeft een coach nodig.’

Vind je jezelf een geboren ondernemer? ‘Mijn ouders waren altijd al onderne-mers. Zij hebben een videotheek gehad en hebben nu een bedrijf dat apparte-menten verhuurt. Ik ben mijn ouders dankbaar, want ze hebben me in de levensstijl van het ondernemerschap opgevoed. Ik heb veel van mijn ouders geleerd. Mijn ouders financieren mijn opleiding, als ik klaar ben houdt dat op. Maar ik kan zeker al van mijn bedrijf leven.’Hij vervolgt: ‘Er zijn weinig jonge onder-nemers. Dat vind ik wel jammer. Ik voel me soms wel alleen daarin. Onze cultuur leert je dat je heel hard moet studeren om daarna voor iemand anders te wer-ken. De school leert je niet om onderne-mer te worden.’

Vertel eens wat meer over je visie op je bedrijf.‘Ik wil met mijn bedrijf op de beurs van Curaçao komen en aandelen in mijn be-

drijf verkopen.’ Shamiro zegt dat hij veel ideeën heeft. ‘Ik heb een grote visie voor dit bedrijf. Ik wil op mijn dertigste het grootste bedrijf in de Dutch Caribbean, en zelfs in Nederland, hebben op het ter-rein van fire and security. Er zijn in deze branche veel bedrijven die maar uit één persoon bestaan, die dus alles zelf doet. Die bedrijven wil ik allemaal onder één dak krijgen door acquisitie en merging.’

Heb je nog tips voor andere startende ondernemers?‘Je moet voordat je start, goed markt-onderzoek doen en een goed business plan hebben. Eigenlijk had ik dat zelf niet. Vraag jezelf af hoe je moet omgaan met de concurrentie. Wat moet je doen om je bedrijf in de schijnwerpers te zetten? Wat is je unique selling point? Dat was ook mijn grootste uitdaging. In het begin deed ik hetzelfde als iedereen. Dan moet

‘ALS JE START MOET JE BESEFFEN DAT JE ZEKER IN HET BEGIN SUPERHARD MOET WERKEN’

je dus op prijs concurreren met elkaar. Ik heb mezelf toen afgevraagd wat ik an-ders zou kunnen doen. Ons bedrijf biedt de klanten een totaalpakket aan, waarbij alles voor de klant wordt verzorgd vanaf het aanvragen van vergunningen tot en met de trainingen aan het einde van het traject. Je moet ook iemand hebben die kritisch naar je business plan kijkt. Ik wil-de te veel. Mijn vader vroeg: “Hoe ga je dat financieren? Wat willen je klanten?”.Als je start moet je beseffen dat je zeker in het begin superhard moet werken. Maar daarna, als je het goed doet, krijg je als bonus die flexibele tijd weer terug.’ ‘Mijn droom is een fireproof Curaçao. Ik weet hoe we dat kunnen realiseren. Het veilig maken van onze samenleving en daarmee levens redden, dat is ook belangrijk voor mij.’

NIEUW TALENT

Kan uw verzekeringsmaatschappij uw woonhuis-en autoverzekering bundelen waardoor u tot 20%

korting op uw premie kunt ontvangen?

We’ve Got You Covered ! • nagico.com

Now Ser vi n g: Anguilla • Antigua • Ar u b a • The Ba hamas • Bona i r e • B.V. I . • Curaçao • Dominic a • French Anti l les • Grenada Monts errat • Saba • S t. Eu s t at i u s • St . Kitts & Nevi s • S t. Lucia • St. Maa r te n • S t. M ar ti n • St. Vincent • Tr i n i dad & To ba g o

Voor meer informatie over de vele voordelen die NAGICO u kan bieden, bel 738-8222 of

u kunt langs gaan bij ons kantoor op Dhr. H. Fergusonweg 10.

NA1247-Coach Ad-FINAL.indd 1 2/1/13 10:58 AM

15Coaching 3 2013

Verantwoord proefschrift Op vrijdag 17 mei 2013 promoveerde Ralf Wieriks aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam tot doctor. Zijn proefschrift ‘The landscape of sustainability assurance’. toont aan dat er nog een behoorlijke weg te gaan is in de ontwikkeling van de effectieve controleaanpak door accountants met betrekking tot de verslaglegging van Maatschappelijk Ondernemen. Wieriks leidt het vaktechnisch bureau van de Assurance-afdeling bij PwC Dutch Caribbean en geeft daarnaast les aan de UNA en de Inter-Continental University of the Caribbean. Zijn proefschrift is te bestellen via www.eburon.nl.

Intensieve bootcampGR8-Skills organiseert in de week van 26 tot en met 30 augustus een ‘bootcamp’ projectmanagement PRINCE2. Centraal staan niet alleen de twee examens voor Foundation en Practitioner, maar ook een interactief simulatiespel waarbij u projecten leert managen op de PRINCE2-manier. Meer informatie vindt u bij trainer Willem Jan Stokhof, telefoon 670 4142 of via kantoor, telefoon 820 8888.

Persoonlijk trajectDit najaar start NACSI Curaçao in samenwerking met ITIP Nederland een programma voor professionals, die actief aan de slag willen met hun professionele en persoonlijke ontwikkeling. In groepen van maximaal zestien personen worden deelnemers professioneel begeleid met behulp van moderne en inspirerende werkvormen zoals gesprekken, visualisaties en medi-taties. Het inschrijfgeld bedraagt NAf 2.670,- excl. ob per persoon. Het eerste blok vindt plaats van 25 tot 27 oktober, het tweede blok van 13 tot 15 december. U kunt eind augustus/september 2013 een gratis kennis-makingsgesprek aanvragen, via [email protected] en meer informatie vindt u op www.na-csi.net en www.itip.nl.

Cross media monitor Stimul-IT presenteerde in mei 2013 de voorlopige resul-taten van de ‘Cross media monitor 2013’ aan minister Martina van Economische Ontwikkeling. Het onderzoek werd uitgevoerd door TNO en iMMovator, in samen-werking met Verburg Consultants en is onderdeel van een breder cross media programma, dat tot doel heeft om Curaçao te ontwikkelen tot hub voor cross media. Het rapport biedt feiten en cijfers met betrekking tot de IT-branche en de creatieve sector op Curaçao en is op te vragen bij Stimul-IT via telefoonnummer 738 6299.

Gecertificeerde assessortraining

Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) biedt een praktische en nuttige training aan voor mensen die gecertificeerd assessor willen worden. Als assessor kunnen zij de competenties van (aankomend) personeel binnen hun bedrijf erkennen. Geïnteresseer-den dienen te beschikken over aantoonbare communica-tieve vaardigheden en vakbekwaam te zijn op minimaal SBO-niveau 3 om zich te kunnen inschrijven. Heeft u de ambitie om u verder te ontwikkelen en wilt u zich certificeren als assessor? Meldt u aan via www.kbbcuracao.com of neem contact op met Diane Garmers van het KBB. Trainingskosten bedragen NAf 450,- per persoon, excl. ob en inclusief materiaal en begeleiding.

Impuls voor uw bedrijfVan 21 tot en met 26 november wordt door Esther Jacobs de meerdaagse workshop ‘Boost your business’ georganiseerd. Nieuwe ideeën voor uw bedrijf, kennis-making met inspirerende mensen, handige tips voor slimmer werken en meer. Opgezet voor ondernemers in Nederland die een week naar Curaçao komen om inspi-ratie op te doen voor hun bedrijf, maar lokale onderne-mers zijn ook erg welkom. Bij gebleken belangstelling hanteert Esther een speciale prijs voor deelnemers van Curaçao. Kijk voor meer informatie op www.estherjacobs.info/workshops.

Mkb-goeroe Brad Sugars unplugged Laat u inspireren door Brad Sugars, de Australische business coach en mkb-goeroe die eind september Curaçao bezoekt. Sugars is oprichter en voorzitter van ActionCOACH, een wereldwijde franchise van business en executive coaches. Ook op Curaçao is ActionCOACH actief en worden regelmatig workshops voor onder-nemers georganiseerd. Maandag 30 september spreekt Sugars voor een groot publiek over succesvol ondernemen, op dinsdag 1 oktober zal hij in een exclusieve dagsessie een groep van maximaal 25 ondernemers en executives coachen. Meer informatie vindt u op www.actioncoach.com/ArthurRosaria/promo/bib of via telefoon 737 0956.

Wilt u interessante evenementen, seminars, work shops, lezingen of publicaties onder de aandacht brengen van managers en professionals op Curaçao? Laat het ons weten. Mail uw informatie naar [email protected] of neem direct contact met ons op via telefoonnummer 465 7205.

KENNIS DEL

EN

16 Coaching 3 2013

Customer experience maakt tegenwoordig het echte

onderscheid tussen organisatiesIs een lopende rekening van MCB echt nu zo heel anders dan een van de Postspaarbank, is een autoverzekering van Nagico inhoudelijk heel anders dan een van RBC? Het is dus belangrijk om u als organisatie te onderschei-den. Customer experience is het vakgebied dat daarover gaat.

Customer experience bekeken vanuit drie kanten:

Vanuit de klantDe klant heeft te maken met alles wat een organisatie doet: de producten en diensten, maar ook de gebouwen, de billboards en de (verschrikkelijke) toespraak van de CEO op een klantendag. Mooi opgeschreven: (De som van) alle aspecten van interactie/contact van de klant met de organisatie, haar diensten en producten.

Vanuit de organisatieDe organisatie moet de juiste producten en diensten in huis hebben, er moet meerwaarde in zitten voor de klan-ten en de organisatie moet in staat zijn om iedere dag

opnieuw het beste uit zichzelf te halen. Een goede expe-rience mag niet afhankelijk zijn van toeval of een mede-werker met een goed humeur. Anders gezegd, het moet voldoen aan de drie D’s: Designing the right propositions, Delivering value to the customer en Developing capabili-ties to do it again and again. Dit vraagt goed inzicht in de klant en een enorme focus op de eigen organisatie.

Vanuit de plek waar klant en organisatie samenkomen Het gaat om constant feedback. Customer experience verandert, dus het is essentieel om goed contact met de klanten te onderhouden.

Als u niet weet welke ervaring u wilt bieden, dan moddert u

maar wat aanIn drie stappen aan de slagDe eerste stap is het goed omschrijven van de custo-mer experience die u als organisatie wilt bieden aan de klanten. Wat wilt u nu echt dat klanten ervaren als ze met uw diensten, communicatie en medewerkers in aanraking komen? Neem de tijd, test en herschrijf

Customer experience

Ook op Curaçao merken we het: de producten en diensten die organisaties bieden, lijken veel op elkaar. Wilt u als organisatie voorop blijven lopen, dan is customer experience de manier. Lucas Swennen, auteur van het boek ‘Next Experience Please!’ en eigenaar van het blog ‘CustomerExperienceNederland.com’, legt aan de hand van vijf stellingen uit wat customer experience is en hoe het werkt.

Opvallen tussen de concurrentie

TEKST Lucas Swennen

CUST

OM

ER EX

PERI

ENCE

17Coaching 3 2013

formuleringen, kijk of de waarden, emoties die voor uw organisatie van belang zijn, er echt in zitten. Is het kernachtig genoeg omschreven, zodat iedereen in de organisatie het kan begrijpen?Is er in de organisatie goed nagedacht over welke erva-ring u de klanten wilt bieden, welke emoties u bewust bij de klanten wilt oproepen? Dag in dag uit worden bij klanten emoties opgeroepen door communicatie-uitin-gen, door gedrag van medewerkers. Het is belangrijk om de emoties die u wilt oproepen, bewust te sturen, want 50% van de customer experience is gebaseerd op emoties.

Hoe beter u weet wat de klanten willen, hoe meer uw

organisatie zich kan onderscheidenU weet nu welke ervaring u wilt dat uw klanten beleven als ze met uw organisatie te maken hebben. Vervolgens is het van belang om input te krijgen van de klanten: hoe kijken zij tegen de organisatie aan, wat vinden ze lastig, waarom willen ze bij u kopen, wat drijft hen, welke vragen en wensen hebben ze? Met deze informatie kunt u aan de slag om de geboden experience nog beter te maken. Dat doet u in stap 2.

De tweede stap is het omschrijven van de customer journey en de verdieping daarvan. Een customer journey is de route die een klant aflegt als hij of zij met uw orga-nisatie te maken krijgt. Een veel gebruikte is Awareness - Consideration - Purchase - Use - Loyalty.Een voorbeeld: Je besluit als Nederlander om naar Curaçao te gaan en je daar voor enkele jaren te vesti-gen. Je komt er dan al snel achter dat het handig is om een mobiele telefoon te hebben van een lokale provider (‘Awareness’). Je besluit je te oriënteren en na gesprek-ken met mensen op het eiland kies je voor, bijvoorbeeld, Digicel (‘Consideration’). Je gaat naar de winkel en be-sluit om een prepaid abonnement te nemen (‘Purchase’). Je loopt de winkel uit en vanaf dat moment begin je met bellen (‘Use’). De diensten van Digicel bevallen je en je besluit meer diensten af te nemen en anderen over de goede service te vertellen (‘Loyalty’).

Voor u, als organisatie, is het van belang om bij iedere

fase goed inzicht te krijgen in wat de klant denkt, wil, verwacht, belangrijk en lastig vindt. Dit verdiepen wordt mapping genoemd. Een voorbeeld: een toerist gaat naar Parera om te tanken (’Purchase’). Dan wil deze toerist dingen weten als:- Moet ik zelf tanken of word ik geholpen?- Moet ik eerst betalen of kan ik direct beginnen met tanken?- Aan welke kant zit de tankdop van mijn huurauto?- Kan ik pinnen of moet ik cash betalen?

U heeft nu naar de vragen, wensen en behoeften ge-keken van een klant tijdens de fase ‘Purchase’. Zo kunt u voor dezelfde en de andere fasen ook bekijken hoe belangrijk in deze fasen zaken voor een klant zijn, hoe-veel stress het hem of haar oplevert, welke emoties het bij klanten oproept. Vervolgens besluit u of en hoe u op deze vragen, wensen, behoeften en dergelijke antwoord wilt geven. Dat laatste doet u via touch points.Touch points zijn die middelen die u als organisatie ge-bruikt om contact te maken met de klant: advertenties, websites, mededelingenborden, kantoor, callcenters, medewerkers.

Stuur op de emoties die u wilt oproepen

Als u bij stap 1 (customer experience statement) helder hebt omschreven welke ervaring u altijd wilt oproepen bij klanten, dan moet u ervoor zorgen dat alle touch points dit kunnen uitstralen. Let hier dus op bij het opleiden van nieuwe medewerkers, bij communicatie-uitingen, bij facturen en bij presentaties.De afdeling Human Resources moet daarom een belang-rijke rol krijgen bij de ontwikkeling van de customer experience, net als de afdeling (interne) communicatie.

Beoordeling customer journey door klanten o.b.v. NPS-scores

Awareness Consideration Purchase Use Loyality

+50

+25

0

-25

-50

‘Veel organisaties werken al jaren op een bepaalde manier en kunnen niet zomaar alles in één keer veranderen’

18 Coaching 3 2013

Actief Uiteindelijk moet de verandering uit alle hoeken komen. De overheid, werkgevers, werknemers en investeerders moeten samen de economie tot nieuwe hoogten brengen. De sleutelrol ligt echter bij de overheid. Allereerst als actieve investeerder. Minister van Economische Zaken Dr. Steven Martina schetst een financieel scenario waarbij de overheid

in het voor economische gezondheid vereiste scenario (‘catch up’) 484 miljoen van de benodigde 500 miljoen gulden in-vesteert. De overige 16 miljoen moet door private investeerders worden aan-gedragen. Doet de overheid haar werk nog beter, dan kan zelfs een katalysator-effect ontstaan waardoor nog meer groei wordt gerealiseerd (‘take off’). Maar zonder good governance zal dit plan niet slagen.

Productiviteit Vice President Corporate Banking Steven Coutinho van RBC Finan-cial Caribbean ziet voor de overheid een rol waarin de productiviteit van de beroepsbevolking wordt gestimuleerd. Er is een scheefgroei in de sectoren als gekeken wordt naar de verhouding tussen de lonen binnen de sector en de bijdrage van diezelfde sector aan het BNP. Bovendien lopen verschillende verdragen en contracten af in 2019. De

overheid heeft als taak om hierin de balans te herstellen. De aanpak verschilt per sector. Sommige sectoren hebben baat bij intensieve bemoeienis, andere sectoren kunnen beter functioneren als de over-heid slechts de regelgeving bepaalt.

Individu Naast het collectief, moet ook het individu onder de loep worden genomen. De opvoeding en manier van scholing bepalen voor een groot deel de produc-tiviteit. Ook hierbij geldt dat de overheid het succes moet sturen en alles erom-heen moet faciliteren.

AOV De overheid heeft eerder al bewezen in te kunnen grijpen en rigoureuze maat-regelen te kunnen nemen. Zo is het AOV-stelsel onlangs ingrijpend gewijzigd. In plaats van op je 60e, zul je tot je 65e moe-

ten wachten om te stoppen met werken. Deze veranderingen hebben hun impact op de beroepsbevolking. De ouderen werken immers vijf jaar langer door, ter-wijl er nog steeds 1500 jongeren per jaar op de arbeidsmarkt komen. Daarin liggen uitdagingen voor een actieve overheid, zo stelt Senior Manager Jason Nisbet van KPMG Meijburg Caribbean.

Pensioengat Wat betekent de verhoging van de AOV-leeftijd voor de beroepsbe-volking? Fong-Mang Cheong, Tax Director bij KPMG Meijburg Caribbean, laat twee scenario’s zien: of je werkt langer door, of je krijgt de eerste vijf jaar geen AOV naast je aanvullend pensioen. Wil je op je 60e stoppen, dan moet je extra sparen om het pensioengat op te vullen. Kies je ervoor om langer door te werken, dan krijg je een hogere uitkering door vijf jaar langer sparen.

Verplicht Het aanvullende pensioen wordt overigens verplicht, zo vertelt Valery Sinot, Manager Marketing & Sales bij Fatum. Een Concept Landsverordening Basis-pensioen ligt daarvoor te wachten op goedkeuring. En dat is maar goed ook, want op alleen een AOV, eventueel met een zelf gespaard pensioen, redt de ge-middelde pensionado het niet. Het advies blijft: begin zo snel mogelijk met pensi-oen opbouwen. Het liefst vandaag nog.

Meer weten? Fatum publiceert op de geheel vernieuwde website Fatum.com de verslagen van alle presentaties die tij-dens de Fatum Pensioen- en Bedrijvendag langskwamen. Wilt u meer informatie over pensioen, neem dan contact op met de pensioendesk van Fatum 777-7177.

Visies op een gezond Curaçao en een zorgeloos pensioen

Fatum Pensioen- en Bedrijvendag 2013

Er worden geen doekjes om gewonden tijdens de achtste Fatum Pensioen- en Bedrijvendag: Curaçao staat er financieel slecht voor. Werkloosheid stijgt tot alarmerende hoogten, de criminaliteit is in vier jaar tijd verdubbeld en ondertussen nadert in 2019 een ‘fiscal cliff’ die de ondergang van het eiland kan betekenen. De enige oplossing is veranderen. Maar wat moeten we veranderen? En hoe?

Dhr. I.S. Martina

Dhr. S.W. Coutinho

Dhr. V.A.M. Sinot

Dhr. J. Nisbet

Dhr. F. Cheong

135209_Fatum_AdvCoaching1/1.indd 1 04-06-13 18:05

19Coaching 3 2013

CUSTOMER EXPERIENCE

Aan human resources de taak om, samen met de afdelingen, te komen tot een juiste set van kennis, kunde en vaardigheden en vooral houding en gedrag per medewerker, evenals adequate training en de juiste beoordelingssystematiek. Als een bepaalde ervaring zo belangrijk is voor een organisatie, dan moet daar natuurlijk op worden getraind en gestuurd.

Ook een rijdende trein is te veranderen

Veel organisaties op Curaçao werken al jaren op een bepaalde manier en kunnen niet zomaar alles in één keer veranderen ten behoeve van een betere customer experience. Als u de noodzaak van een goede customer experience ziet, kunt u te werk gaan volgens onderstaande tweetrapsraket:- Laat klanten een oordeel uitspreken in de verschillende fasen van de customer journey.- Pak die fasen als eerste aan die het laagste scoren en het meeste impact hebben op de loyaliteit van klanten.

Onderzoek onder klanten kan met de NPS-me-thode, waarbij u vraagt in hoeverre de klant uw organisatie zou aanbevelen aan anderen, gebaseerd op de laatste ervaring. Dit zou het plaatje kunnen opleveren zoals op de vorige pagina afgebeeld.Op basis van de uitkomsten van het (continue) onderzoek in dit voorbeeld, blijkt dat de fasen van ‘Use’ en ‘Loyalty’ niet hoog scoren. U kunt hier dus bekijken wat u zou kunnen doen om de customer experience te verbeteren.

Zijn we er dan?Nee, er valt nog veel meer over customer expe-rience te vertellen. Denk aan het toepassen van trends in je organisatie, het gebruik van sociale

boeken Customer Experience

media, een meer coachende stijl van leidingge-ven, het ontwikkelen van een nieuw concept van dienstverlening, het empoweren van mede-werkers met klantcontact of de introductie van klantenpanels.Als u inziet dat uw organisatie nu ook al een (ongestructureerde, onbepaalde) ervaring biedt aan klanten, dan is het raadzaam snel stappen te zetten om daadwerkelijk uw customer expe-rience te ontwikkelen.

Meer informatie?www.customerexperiencenederland.com

Coaching geeft tien boeken ‘Customer Experience’ van Lucas Swennen weg aan haar lezers. Kijk op www.coaching-magazine.net hoe u hiervoor in aanmerking kunt komen!

Lucas Swennen is senior consultant bij The Accelaration Group en eigenaar van Swepper, een bedrijf dat gespeci-aliseerd is in brand building en customer experience. Swennen woont in Nederland, maar woonde en werkte jaren op Curaçao. Hij was mede-eigenaar van Stradius Strategic Brand Builders.

Over de auteur

20 Coaching 3 2013

Steven Martina, president & CEO van verzekeraar Fatum, werd op 31 december 2012 benoemd tot minister van Economische Ontwikkeling. ‘Ik ben altijd bezig geweest met de ontwik keling van het eiland in het algemeen en met de economische ontwikkeling in het bijzonder. Ik heb steeds mijn visie gegeven en geprobeerd een bijdrage te leveren. In de rol van minister heb ik dat verder uitgewerkt. Ik ben geïnteres seerd in het recept voor de economische ontwikkeling van Curaçao.’

21Coaching 3 2013

IN GESPREK M

ET...

Vier en een halve maand is Steven Martina minister van Economische Ontwikkeling als we hem spreken op zijn werkkamer aan het Molenplein in Otrobanda. Die peri-ode was genoeg om hem te doen inzien welke kant het op moet met de economische ontwikkeling van Curaçao: een nauwe samenwerking tussen overheid en bedrijfsle-ven biedt in zijn ogen de meeste kansen voor onze kleine economie. Zijn periode als minister noemt Martina ‘heel interessant en leerzaam’. ‘Als minister kun je veel doen, maar dat betekent ook dat je veel kapot kunt maken.’ Martina noemt zich ‘dankbaar’ dat hij de rol van minister mag vervullen. ‘Ik heb de kans gekregen om langs deze weg een bijdrage te leveren en daarbij heb ik inzicht opge-daan in de economische keuken van Curaçao. Op basis daarvan heb ik een route bepaald voor onze economie.’

Maar wat kunt u als minister nu precies doen? Er ligt toch al heel veel vast voor onze economie?‘Ik ben ervan overtuigd dat de ontwikkeling van ons ei-land begint met het gevoel dat we ‘onze zaakjes op orde’ hebben. Daarmee bedoel ik dat de public finance op orde is, dat er een gevoel is dat de overheid betrouwbaar is en dat de checks and balances op orde zijn. De aanwijzing van de Koninkrijksregering was natuurlijk een doorn in het oog voor de overheid en een waarschuwing voor investeerders. Niemand wil zijn geld steken in een land dat zijn eigen financiële zaken niet op orde heeft. Tegelijkertijd: doordat we als takenkabinet direct lieten zien dat wij onze verantwoordelijkheid namen en daarbij lef toonden, gaf dat wel een positief signaal dat er met dit kabinet een nieuwe richting is ingeslagen. Door onze aanpak waren na amper vier maanden de randvoorwaar-den voor het opheffen van vier van de zes punten van de aanwijzing ingevuld.’

Wat kunt u verder in de economische keuken van Curaçao uitvoeren?’Kort geformuleerd heb ik de gedachte ontwikkeld hoe we het economisch potentieel werkelijk kunnen benut-ten. We need to think anew and act anew to be new.’

Wat bedoelt u daarmee?’Laat ik beginnen dat het geen ‘rocket science’ is en ook al eerder in andere landen is toegepast, maar dat ik er wel een eigentijdse Curaçaose tint aan heb toegevoegd. Ik heb een bottom-up and inside-out aanpak gehanteerd waarbij ik verschillende sectoren en organisaties deze kernvragen heb gesteld: What is your current state? What is your future state? What are the imperatives to transition from the current state into the future state? Which initiatives are envisioned? What projects are on the way? And how can we make all of this work? Voordat ik deze kernvragen heb uitgewerkt en gepresenteerd, had ik al veel literatuur bestudeerd, over de vraag hoe landen – met name ontwikkelingslanden – economisch succes-vol zijn geworden. Op basis hiervan ben ik van mening dat we vooral ook de Public Private Partnership-gedachte verder moeten ontwikkelen op Curaçao.’

Dat wordt toch al lang geroepen?‘Laat ik eerst uitleggen hoe ik hierop ben gekomen. Bijna elk bedrijf op Curaçao krijgt met steeds terugkerende problemen te maken; de kleinschaligheid van de econo-mie, de cost of doing business ofwel de totale bedrijfs-kosten, heftige concurrentie en niet de vergeten de red tape. Om dat te doorbreken denk ik dat er een grote rol is weggelegd voor de overheid om stimulerend op te treden. De overheid moet volgens mij inventief partici-peren met specifieke projecten in een aantal sectoren. Maar wel onder een aantal strikte voorwaarden. De overheid moet in de projecten altijd een minderheids-aandeelhouder zijn met tussen de 25 en 33,3 procent van de aandelen. De resterende aandelen moeten in handen zijn van het bedrijfsleven.’ Martina vertelt dat de overheid voor het jaar 2013 bijna driehonderd miljoen gulden heeft begroot voor investe-ringen. Maar liefst circa 170 miljoen is vrijgevallen door de beslissing om de bouw van het nieuwe ziekenhuis niet ten laste van de landsbegroting te laten komen, maar door de particuliere sector te laten financieren. Volgens Martina kan dat budget het best worden be-steed door strategische productieve projecten te

TEKST Oscar van DamBEELD Marika Ringnalda

‘ECONOMISCHE GROEI IS EEN THEMA DAT PARTIJPOLITIEK OVERSTIJGT’In gesprek met demissionair minister van Economische Ontwikkeling Steven Martina

22 Coaching 3 2013

initiëren. Want ook voor de komende jaren zijn er veel projecten begroot, in totaal voor bijna een miljard gulden. Martina legt uit dat het verstandig is om als overheid in bepaalde projecten te investeren in samen-werking met de private sector. ‘Door 1/3 inbreng van het kapitaal door de overheid en 2/3 door de private sector, verdrievoudigt de totale investering.’Een van de projecten die Martina voor ogen heeft, is een maritiem centrum. ‘Er is een structuring document waar-in wordt uitgewerkt hoe we het huidige CDM (Curaçaose Droogdok Maatschappij) kunnen uitbouwen met scheepsbouw en scheepssloop. Daarbij is het plan dat er ook een school komt. Daarmee geven we een signaal dat we de sector willen uitbouwen. Dat kan tussen de 500 en 2000 extra banen opleveren. De overheid stimuleert en participeert. De private sector brengt het merendeel van het kapitaal in en is verantwoordelijk voor de opera-tie en het realiseren van de gestelde doelen. Dat is ook de kern van echt ondernemerschap.’

Waarom privatiseert de overheid het dok niet helemaal, dus zonder overheidsbemoeienis? ‘Daar zitten te veel haken en ogen aan. De assets, in dit geval onder meer terreinen, gebouwen, kade en kranen, zijn van de overheid. Moeten we dan gaan steggelen hoeveel dat waard is en over hoe en aan wie we het verkopen? Nee, die kant moeten we niet opgaan. De overheid moet stimuleren. Die ontwikkeling zie je wereldwijd. De overheid moet haar rol begrijpen en geen leidende rol spelen, maar faciliteren. De assets blijven van Curaçao maar de operatie komt in handen van succesvolle private partijen in de markt. Zo wordt gebruikgemaakt van ieders kracht. Dat is volgens mij dé oplossing om in dit geval de economie van Curaçao en de maritieme sector in het bijzonder te stimuleren.’

Wat zijn de andere beoogde projecten?‘Een tweede voorbeeld is een plan om de bestaande woningnood op Curaçao aan te pakken. Daar wordt nu over gesteggeld. Ik zeg: laat duizend woningen bloeien. De overheid faciliteert en participeert en bedrijven gaan daadwerkelijk bouwen. De overheid creëert de structuur, er wordt gezamenlijk geïnvesteerd, een belangrijk deel van de woningnood wordt opgelost en de economie wordt gestimuleerd. Het kan eigenlijk niet falen.‘Een derde project is het stimuleren van onze logistieke sector. De overheid draagt zorg voor fiscale incentives en infrastructuur. De private sector, met name internatio-nale bedrijven die Curaçao kunnen gebruiken als distri-butiepunt, biedt met behulp daarvan producten en dien-sten aan op de Latijns-Amerikaanse en Caribische markt alsook, door tussenkomst van Curacao, op de Europese en Noord-Amerikaanse markt. Daarmee wordt werk en inkomen voor Curaçao gecreëerd. We hebben het over het positioneren van Curaçao als logistiek centrum. Het komt neer op het gebruikmaken van onze geografische ligging, beschikbare terreinen, de haven, de, luchthaven, de ‘Freezone en E-zone’ en de internationale financiële dienstverlening.’

Waarom houdt de overheid het in dit voorbeeld niet allemaal zelf in de hand? Waarom samenwerken met de private sector?‘De overheid is een slechte ondernemer en moet leren van de fouten die er in het verleden zijn gemaakt.

Daarom zeg ik, we moeten ons als overheid beperken tot het creëren van de noodzakelijke randvoorwaarden om nieuwe investeringen te bevorderen. Het daadwerkelijk ondernemen moeten we aan ondernemers en dus de private sector overlaten.’

Om welke projecten gaat het nog meer?‘In onze marina’s zit een behoorlijke business case. Dat hebben we nog lang niet uitontwikkeld. Volgens mij kunnen wij als overheid daarbij een rol spelen door ervoor te zorgen dat de kaders voor investeringen wor-den gecreëerd. De overheid moet zorgdragen voor de basisinfrastructuur. De additionele, meer klantgerichte infrastructuur kan dan gerealiseerd worden door men-sen met een echte ondernemersgeest.’‘Ook de visserijsector heeft potentie om verder ontwik-keld te worden. We hebben veel vis in onze wateren en met een kleine investering kunnen we deze sector effectiever maken zodat we beter gebruik maken van de vis in onze wateren. Daarmee creëren we een exportpro-duct, zorgen voor arbeidsplaatsen en investeren in een duurzame economie.’

Hoe ziet u de uitvoering van de verschillende plannen voor zich?‘Als overheid praat je met verschillende stakeholders. Je werkt aan een masterplan, een businessplan en een ban-kable document. Als de plannen goed zijn uitgewerkt, krijg je rond de 70 procent vreemd kapitaal. Als het geen goed project blijkt te zijn, waarmee ik bedoel dat er geen investeerders op afkomen, dan gaat het niet door. We forceren niet. Een andere mogelijkheid is de ontwikke-ling van het Rifgebied in Otrobanda. Een tweede mega-

IN GESPREK MET...

23Coaching 3 2013

pier, cruise village, winkelcentrum, appartementen en een hotelcomplex behoren tot de reële mogelijkheden. Ook de ontwikkeling van een locatie voor privévlieg-tuigen bij de luchthaven, een zogenoemde Fixed Base Operator, is een kans bij uitstek, gelet op de vraag die er heerst. Dat is echt een niche en past goed in combinatie met de marina’s: eigenaars van boten en vliegtuigen hebben een veilige thuishaven op Curaçao.’

Wat Martina betreft zijn er nog veel meer mogelijk-heden. Hij noemt onder meer transnational education, het potentieel om de toeristische sector verder te ont-wikkelen en het innovatieve plan voor een koudwater-pijp voor airconditioning dat toegepast kan worden bij de ontwikkeling van Airport City. En, last but not least, de mogelijkheden van commerciële reizen in de ruimte, het SXC-project (Space Expedition Curaçao) tezamen met een Space Port. Voor hem is ook een verdere stimulans van de internationale financiële dienstverlening op Curaçao een kans bij uitstek om het economisch potenti-eel te realiseren. ‘Met een investering van niet meer dan drie miljoen kunnen we een wetgevingskader opstellen op een zodanige manier, dat de internationale financiële dienstverlening op Curaçao innovatieve producten kan aanbieden en daardoor beter kan concurreren met ande-re landen. Dat is een relatief kleine investering, waarmee de overheid kan bijdragen aan de wederopbloei van de sector. Het type banen dat deze sector oplevert is goed voor Curaçao. Het zijn banen die een hoge toegevoegde waarde kennen en hoogopgeleide mensen aantrekken.’

Tijdens het gesprek blikt Martina vaak terug op zijn tijd als directeur van Aqualectra, toen hij geregeld te maken had met publiek-private samenwerking. In die functie zag hij ooit de noodzaak om buitenlands kapitaal aan te trekken om het eigen vermogen te versterken. ‘We zijn een partnership aangegaan omdat het noodzakelijk was. De volledige Eilandsraad heeft toen ingestemd met het partnership van Mirant (een Amerikaanse energieprodu-cent - red.) en Aqualectra, omdat dat cruciaal was voor het realiseren van de toekomstvisie. Dat partnership heeft ertoe geleid dat de onderneming dermate solvabel was dat in de periode van 2002 tot 2006 maar liefst 500 miljoen is geïnvesteerd in vernieuwing en van de infrastructuur.’

Maar hoe realistisch is het? U kunt plannen maken, maar de politiek speelt ook een rol.‘Het economisch potentieel van Curaçao en hoe dit optimaal te benutten, is besproken met veel stakehol-ders, in de partij PAIS en binnen de regering. Er is in de Staten over gesproken met coalitie en oppositie. Er was veel enthousiasme voor. Iedereen is nu eenmaal gebaat bij economische groei. Ik zie het als een thema dat partij-politiek overstijgt. Werkgevers, werknemers, financiers, investeerders, overheid, allen vragen zich af wat er gaat gebeuren met de economie. Dit is – als het aan mij ligt – het antwoord. Dit geeft de richting. Dit is de basis voor een collective mindset.’

Als je als CEO van een bedrijf beslist in welke richting je wil, dan weet je zeker dat het bedrijf ook die kant op gaat...‘In de politiek is dat minder zeker, ja. Het is wispelturi-ger. Processen zijn stroperiger, maar in de fundamenten is het niet anders. Bepaal de koers, verkrijg de nodige

‘ER IS EEN GROTE ROL WEGGELEGD VOOR DE OVERHEID OM STIMULEREND OP TE TREDEN’

Curriculum Vitae Ivan Steve (Steven) Martina

Steven Martina (1961) was de eerste vijf maanden van 2013 minister van Economische Ontwikkeling en vicepremier van de regering van het Land Curaçao. Voor het aanvaarden van dit ambt was hij vanaf 2006 president & CEO van Fatum, chief administration officer en lid van de raad van bestuur van Guardian Holdings, de moedermaatschappij van Fatum.

Van 1999 tot 2006 was hij president en CEO van Aqualectra. In de periode van 1990 tot 1999 bekleedde hij verschillende functies als manager, general manager en management consultant en was in die hoedanigheid betrokken bij verschillende projecten in onder meer Brazilië, Argentinië, Colombia en de overige eilanden van de Dutch Caribbean. Hij was actief in het bestuur van verschillende stichtingen alsook lid van de raad van commissarissen van verschillende bedrijven.

Hij bekleedde het docentschap voor de Public Utility Research Center van de University of Florida, was gastdocent aan de University of the Dutch Caribbean (UDC), de Universiteit van de Nederlandse Antillen (UNA) en de Inter-Continental University of the Caribbean (ICUC).

Martina is getrouwd en heeft een zoon en een dochter. Hij is sportief en actief als volleyballer, fietser en zwemmer. Daarnaast is hij muziek-liefhebber en speelt af en toe als bassist en/of gitarist.

Hij draagt de titels ing./BSc. Industrial Engineering van de Hogere Technische School Tilburg, drs./MSc. Information Management van de Universiteit van Tilburg en dr./PhD. Applied Economics van de Technische Universiteit Delft.

24 Coaching 3 2013

Hoe het allemaal begonEen tienjarig jubileum is een feestje, maar ook een mooi moment om terug te kijken en vooruit te blikken op een nieuw decennium. Een lezersenquête is daarbij een goed hulpmiddel. ‘Ik ben er trots op dat we al tien jaar bestaan in een markt waarin tijdschriften in een rap tempo komen en gaan’, vertelt Mathias, die dit jaar hoofdredacteur van Coaching werd. ‘Dat is zonder meer de verdienste van mijn voorgangers die Coaching uitbouwden tot wat het nu is.’ De allereerste Coaching kwam in september 2003 uit als initiatief van drie zelfstandige ondernemers: Henk Dieperink, Bas Kok en Stella van Rijn. Het werd door vier personen gemaakt, telde twintig pagina’s en alleen het omslag was full color. Tien jaar later heeft Coaching een redactie van vijftien journalisten, een bereik van 2500 abonnees, telt het gemiddeld 52 pagina’s en wordt het volledig in full color gedrukt. Mathias: ‘De oprichters van Coa-ching hadden een vakblad voor ogen dat informeerde en inspireerde en dat lokale managers hielp om bij te blijven op hun vakgebied. Een gat in de markt, als je ziet hoe Coaching zich ontwikkeld heeft’.

Wie ons leestMaar wie leest Coaching nu precies? Coaching heeft de afgelopen tijd bewust haar lezersprofiel verruimd door zich niet meer uitsluitend te richten op managers, maar op alle professionals die serieus bezig zijn met hun werk. Mathias: ‘We willen graag schrijven voor jonge én ervaren professionals en managers en laten zien dat onze professionele gemeenschap, naast ge-vierde managers, ook uit veelbelovende jonge mensen bestaat. Vandaar bijvoorbeeld de rubrieken ‘Nieuw talent’ en ‘Uitblinkers’, over jonge managers en getalenteerde studenten. De uitkomsten van de lezersenquête laten zien dat de verbre-ding aanslaat. In totaal hebben 229 responden-ten, circa 10% van het totale lezerspubliek, de enquête ingevuld. Qua sekse hebben de vrouwelijke

TEKST Elly Hellings en Maya Mathias

consensus en draag zorg voor een succesvolle implementatie. We zijn als vakminister aangesteld. Niet om politiek te bedrijven. We moeten werken in het belang van Curaçao, dat is gebaat bij een CEO-aanpak.’

Hoe vindt u de politiek? Minister-presi-dent Daniel Hodge zei na enkele maanden dat het hem verbaasde hoeveel negatieve energie en wantrouwen er in de politiek heerst.‘Ik kom uit een politieke familie, met mijn vader (oud-MAN-leider Don Martina - red.) die lange tijd actief is geweest, ook als minister-president. Ik ben gewend geraakt aan de politiek en politieke spel-letjes. Ook als directeur van Aqualectra heb ik veel meegemaakt. Wat nu gebeurt is niet agressiever.’

Heeft het feit dat u uit een politieke familie komt meegespeeld bij de overstap naar de politiek?‘Ik ben altijd politiek geëngageerd geweest, vandaar dat het niet zo’n grote stap is geweest om als vak minister aan te treden. Daarbij komt dat ik het als een eer beschouw om mijn land te dienen. To serve is something noble.’

Hoe gaat het bij Fatum sinds u weg bent?‘Een goede CEO maakt zich misbaar. Zes maanden is te overzien dus ik neem aan dat het goed gaat.’ Martina lacht en zegt: ‘Misschien wel beter zonder mij.’

Is het werk van een vakminister zwaarder dan dat van een CEO?‘Het neemt meer tijd in beslag. Als CEO lukte het me vaak om ’s middags thuis te eten. Als minister lukt dat alleen nog maar op vrijdagmiddag, omdat ik dat hei-lig heb verklaard. Het is een veeleisende baan. Ik heb bijna geen tijd voor andere zaken, alleen af en toe ’s ochtends hard-lopen. Ik werk alle dagen van de week en ben voor iedereen toegankelijk.’

Vindt u het werk ook leuk?Hij denkt en lacht: ‘Ja. Dat ook. Ik ben in Nederland gaan studeren en heb er in totaal tien jaar gewoond. Maar bij elke verkiezing op Curaçao in die tijd ging ik terug en was ik de persoonlijke chauffeur van mijn vader, die natuurlijk campagne moest voeren en politiek bedrijven. Ik zat er met mijn neus bovenop en heb toen het beste college Curaçaose politiek gekregen dat je maar kunt bedenken. Aan de politieke realiteit hoef ik dus niet te wennen. Ik kan al mijn tijd en energie besteden aan het stimuleren van de Curaçaose economie. Door na te denken over de koers, te beraadslagen met sta-keholders, beleid te initiëren, plannen uit te werken en deze te vertalen in concrete acties. Kortom, door de route te bepalen voor het realiseren van wat ik noem: ‘Het Curaçaos economisch potentieel.’

IN GESPREK MET...

Wat vindt u van ons?Wat vinden lezers van ons tijdschrift? Heeft Coaching na tien jaar nog bestaansrecht? Spreken een aantal recente ver-nieuwingen aan? Zijn er onderwerpen die meer aandacht verdienen? Met deze vragen in het achterhoofd voerde on-derzoeksadviesbureau IndigoBlue Consult, op verzoek van de uitgeverij, een digitale lezers enquête uit. Samen met hoofd redacteur Maya Mathias werpt redacteur Elly Hellings een blik op de resultaten.

25Coaching 3 2013

responden-ten de over-hand (62,9%) en qua leeftijd zijn de 40-plussers (77,7%) in de meer-derheid. De meeste respondenten zijn hoogopgeleid met een hbo- of universi-taire opleiding, maar de mbo’ers zijn met 13,5% redelijk aanwezig. Hoewel steeds meer medewerkers binnen de overheid en de non-profit sector Coaching weten te vinden, is tweederde van degenen die de enquête invulden (66,8%) nog altijd werkzaam in het bedrijfsleven en dan meestal (70,8%) als eigenaar, directeur of in een andere leidinggevende positie. Daarnaast hebben respondenten ook een ondersteunde functie zoals beleids-, staf- of HR-functionaris of adviseur. Mathias: ‘Binnen de (semi)overheid en de non-profit sector zijn ook boeiende ontwikkelingen gaande. Die brengen we graag in beeld.’ Wat zij vindenDe meest lezers van Coaching (74,6%) hebben een abon-nement. Slechts een enkeling koopt Coaching bij Bruna of Mensing’s Caminada. Ongeveer 1 op de 5 lezers (19,2%) leest een exemplaar dat op het werk circuleert. Leerzame informatie, op de hoogte blijven van wat zich in het lokale bedrijfsleven afspeelt en het krijgen van interessante inzichten in hoe andere professionals te werk gaan, worden het meest genoemd als motief om het magazine te lezen. Ongeveer tweederde van alle respondenten weet dat Coaching ook een eigen website heeft. De Facebookpagina is minder bekend en lang niet alle lezers weten dat alle artikelen uit Coaching op de website of als PDF te lezen zijn via www.issuu.com. Mathias: ‘Het fysieke tijdschrift is ons kernproduct, maar we doen steeds meer online. Onze abonnees lezen graag over inspirerende lokale professionals, over nieuwe initiatieven en business

ontwikkelingen op Curaçao. Onze vaste rubrieken zoals ‘Voorwoord’, ‘Het ronde-tafelgesprek’, ‘De werkplek van...’ en ‘Nieuw talent’ worden goed beoordeeld met gemiddeld een 7, maar ons cover-in-terview ‘In gesprek met...’ scoort met een 7.6 duidelijk het hoogst.’

Hoe wij verder gaanBegin 2013 is Coaching een nieuwe weg ingeslagen. Het schrijversteam is uit-gebreid met mensen met verschillende achtergronden en de thema’s in het tijd-schrift zijn verbreed. Ook is er gekozen voor meer korte artikelen, persoonlijke portretten en kort nieuws: veranderingen die het magazine toegankelijker moeten maken, omdat veel lezers Coaching nogal zwaar op de hand vonden. Deze recente vernieuwing is door een groot gedeelte van de lezers (79,0%) opgemerkt en door 66,4% als positief ervaren. Mathias: ‘Ik vond het verrassend en waardevol

hoeveel suggesties er in deze enquête zijn gedaan.’ Naast aandacht

voor regionale ontwikkelin-gen en specifieke sectoren

waaronder onderwijs en horeca, vragen lezers om meer concrete tips en handvatten voor bijvoor-

beeld conflicthantering binnen teams en nieuwe

technologieën. Ook zouden veel lezers graag zien dat

Coaching verschillende beroepen in de schijnwerpers zet en dat het over kleine marktonderzoeken, goede doelen en innovatieve ideeën van kleine onder-nemers publiceert. Mathias: ‘De komende edities gaan we bekijken hoe we concreet met deze sug-gesties aan de slag kunnen. Onze ambitie is duidelijk: we willen het beste allround business magazine zijn van Curaçao; een kritisch en constructief platform om kennis te delen, ideeën te genereren en aankondigingen te doen. Ik ben alle res-pondenten van onze enquête dankbaar voor hun feedback. Het sterkt mij in het gevoel dat we op de goede weg zijn met ons magazine.’

Wat vindt u van ons?TeamworkToen ik in 2001 met een opdrachtgever rond de tafel zat om de briefing voor een nieuwe opdracht door te nemen, had ik nog niet kunnen vermoeden tot wat die zou uitgroeien. De opdrachtge-ver was Henk Dieperink van Interamo, en de opdracht was het vormgeven en drukken van een nieuwsbrief voor zijn klanten. De nieuwsbrief heette Coaching en bestond uit vier pagina’s, bedrukt in twee kleuren.De nieuwsbrief werd goed ontvangen door de klanten van Interamo, en nadat er een aantal edities verschenen was, ontstond het idee het groter aan te pakken. Er werd een kleine redactie sa-mengesteld van mensen die inhoudelijk graag wilden bijdragen aan de pro-fessionalisering van het management op Curaçao en er werd enthousiast gewerkt aan de eerste editie van een magazine. Redactieleden van het eerste uur waren Henk Dieperink, Stella van Rijn, Molly Steward en Linda Taminiau. In september 2003 was de eerste editie van Coaching magazine een feit.Inmiddels zijn we tien jaar verder en is Coaching uitgegroeid tot een begrip op Curaçao. Tien jaar waarin we als team gegroeid zijn, als uitgeverij, maar vooral ook groei terug zien in het magazine. Tijdschriften moeten op ons eiland hard knokken voor hun voortbestaan en daarom geeft het des te meer voldoe-ning dit jubileum te kunnen vieren. En dat was zeker niet gelukt zonder het fantastische team achter Coaching, dat voor elke nieuwe editie weer vol enthousiasme te werk gaat alsof het om de eerste editie gaat. Uiteindelijk maken we het magazine voor u, als werkende professional op Curaçao. En dat doen we nog steeds met heel veel plezier!

Bas KokUitgever

26 Coaching 3 2013

Authentiek krioyo eten bij Landhuis Dokterstuin, vriendelijke service en vooral consistentie van kwaliteit. Dat is waar Komedor Krioyo voor staat. In de huidige vorm bestaat het bedrijf pas vanaf 1997, maar Komedor Krioyo biedt werk-gelegen heid aan maar liefst drie generaties van de familie Mogen – evenals aan talloze mensen uit de buurt die in de bediening en de keuken werken. Zelfs de kleine Gurshen (5), lid van inmiddels de vierde generatie, helpt soms al mee door de gasten naar hun plaatsen te begeleiden. Mater familias Bebi Mogen overleed in februari van dit jaar. Maar, haar ondernemerschap leeft voort in haar kinderen en kleinkinderen.

FAMILIEMOGEN

27Coaching 3 2013

Daisy Mogen (50), dochter van Bebi, is nu de manager van de onderneming. Ze was tot vorig jaar werkzaam als IT’er bij de overheid, maar werkte in haar vrije tijd altijd al mee. ‘Toen mijn moeder ziek werd, vroeg ze me om haar werk fulltime over te nemen. Elke dag kijk ik naar de schommelstoel waarin mijn moeder al-tijd zat en voel haar steun en goede raad. Die stoel doen we dus ook niet weg. Mijn vader zegt altijd dat mijn moeder zelfs een huis van plaats kon laten veranderen als ze daar haar zinnen op zette.’

Waar komt die ondernemerslust in jullie familie vandaan?‘Ik weet niet beter dan dat mijn ouders, en vooral mijn moeder, altijd onder-nemend waren. Mama organiseerde bazaars, feesten, bingo en bon kuné. Ze kookte altijd al en haar eten verkocht ook goed tijdens de georganiseerde evene-menten. Door een gesprek dat mama, mijn zus en ik een keer voerden, kwamen we op het idee om een restaurant op te zetten. Dat werd eerst het restaurant bij ‘Kas di pal’i maishi’ en daarna Landhuis Dokterstuin.’

Wat maakte Ma Bebi tot zo’n goede ondernemer?‘Het landhuis pachten we van de over-heid. Om dat te kunnen bereiken moest mijn moeder letterlijk de deur platlopen bij het toenmalige bestuurscollege. En waar iedereen het zou hebben opge-geven, hield zij vol. Dat is wat haar zo succesvol maakte: heel veel lef, een sterk geloof en de overtuiging dat eerlijk zaken doen het belangrijkste was. Ze had helemaal geen managers opleiding, maar gaf aan bekende ondernemers vaak heel bruikbare tips als ze haar erom vroegen.’

Hoe denkt de jongere generatie over het familiebedrijf?Daisy’s zoon Clayten (21) is vol lof over zijn pas overleden oma. Hij heeft, naast zijn externe baan in de accountancy, binnen het restaurant de leiding over het bedienende personeel. Zijn broer Kevin (24) zwaait de scepter in de keuken. In die keuken werken nog een broer en zus van Daisy. Een andere broer helpt mee met schoonmaken en klusjes. Ook vader Ruben is nog dagelijks in het restaurant te vinden en helpt mee. De wijze waarop oma Bebi haar kinderen en kleinkinderen heeft opgevoed, is volgens Clayten de

kracht achter het bedrijf. ‘We zijn er altijd voor elkaar en dankzij haar hebben we de visie dat we het bedrijf groter willen maken en weten we waarvoor we wer-ken. Anderen doen dat misschien alleen maar om geld te verdienen. Bij ons is de eenheid die we als familie hebben juist onze kracht. En dat we altijd vanuit een plan werken.’

Zijn jullie het dan altijd met elkaar eens?Daisy zegt dat in hun familie geen discus-sies voorkomen. ‘Niet dat we het altijd eens zijn met elkaar, maar we maken er geen ruzie om. We geven wel eerlijk aan dat iets beter had gekund. En dan zijn we er ook meteen klaar mee. Zand erover en verder gaan. Dat is veel belangrijker. Zo heeft mijn moeder ons allemaal op-gevoed. Maar’, voegt ze er met een lach aan toe, ‘hoewel ik altijd luister naar de opmerkingen die een ander heeft en ze ook gelijk geef, laat ik ze daarna toch wel weten dat desondanks de regel voor-schrijft dat het op mijn manier moet.’

Wat kan eventueel anders in de toekomst?De jongere generatie Mogen denkt wel dat er in de toekomst meer geautomati-seerd zal worden binnen het bedrijf. Clay-ten: ‘Je moet wel met de tijd meegaan natuurlijk. Maar toch zal bijvoorbeeld de manier waarop het eten bereid wordt, altijd volgens de regels en recepten van mijn grootmoeder gebeuren’. Daisy voegt eraan toe: ‘Daarom ben ik ook elke dag in de keuken en heb ik van mijn moeder geleerd om alles volgens haar re-cepten te koken. We hebben personeel in de keuken, maar we willen absoluut niet dat ze de recepten aanpassen. Wij accep-teren geen bakiou die wordt gemaakt met tomatenpasta terwijl mijn moeder altijd het authentieke ruku gebruikte voor de kleur en smaak. Dat is belangrijk als je een bedrijf hebt. Je kunt wel dingen leren van je personeel, maar je moet niet volledig afhankelijk van ze zijn.’

Dat het bedrijf voort blijft bestaan en zelfs nog zal groeien, staat vast voor de familie Mogen. Broers Clayten en Kevin hebben grote, maar voorlopig nog gehei-me uitbreidingsplannen die ze over een jaar of drie tot uitvoering willen brengen. Wat ze volgens hen daarbij in ieder geval nodig hebben, is lef, geloof en de sterke band tussen de kinderen en kleinkinde-ren van Bebi Mogen.

FAMILIEZAKEN

TEKST Corinne LeysnerBEELD Ton Verkuylen

Ziitend van links naar rechts: Win, Daisy, Ruben, GurshenStaand van links naar rechts: Clayten, Kevin, Edsel, Mite, Shailon

Komedor KrioyoTEKST Corinne LeysnerBEELD Ton Verkuijlen

28 Coaching 3 2013

ADVERTORIAL

De uitspraak wil ik u niet onthouden [LJN: BZ8542].

SmaadschriftHet strafbaar feit ‘verspreiden van een smaadschrift’ veronderstelt het aantasten van iemands goede naam door hem of haar te belasten met een bepaalde handeling met het doel daar ruchtbaarheid aan te geven door het verspreiden van afbeeldin-gen. De politierechter spreekt hem vrij van dit feit omdat onder ‘ruchtbaarheid’ moet worden verstaan ‘ter kennis brengen van het publiek’, terwijl met publiek op een bre-dere kring van betrekkelijk willekeurige derden gedoeld wordt [LJN: BQ2009 en LJN: BC9186]. Het enkele WhatsApp-bericht met het filmpje versturen naar één persoon met ook nog het verzoek dit niet te ver-spreiden vond de politierechter niet onder ‘ruchtbaarheid geven’ vallen.

BeledigingHet strafbare feit ‘belediging’ behelst het opzettelijk beledigen van iemand in het openbaar, in zijn of haar bijzijn of door toe-gezonden of aangeboden geschriften of afbeeldingen. De officier van justitie koos in de tenlastelegging van de jongeman voor de variant waarbij de belediging in het openbaar plaatsvond. Ten aanzien van die openbaarheid oordeelde de Hoge Raad in 2010 [LJN: BL9108] dat de uitlatingen in de zin van het beledigingartikel moeten zijn gedaan onder zodanige omstandigheden of op zodanige wijze dat zij in beginsel door

anderen dan degene tegenover wie de uitlatingen werden gedaan zouden

kunnen worden gehoord. Onder ver-wijzing naar die uitspraak oordeelde

de rechter dat er van belediging in het openbaar geen sprake was

aangezien het versturen van één WhatsApp-bericht naar één persoon, met het verzoek

dat niet verder te sturen, niet kan gelden als in het openbaar

gedaan. De jongeman werd dus ook van dit feit

vrijgesproken.

Merkwaardig blijft in de uitspraak van de politierechter in Almelo dat de officier van justitie - voor zover kenbaar uit de uitspraak - niet de variant van het ‘voorwaardelijk opzet’ uit de kast haalde. Met voorwaarde-lijk opzet in dit verband wordt geduid op een aanvaarding van het niet ondenkbare risico dat de voormalige vriendin (dus niet het ‘slachtoffer’), ondanks het daartoe strekkende verzoek, het toegezonden film-pje wel door zou sturen. Opmerkelijk is voorts dat degene die uiteindelijk voor doorzending van het filmpje zorgde, de voormalige vriendin dus, - voor zover ken-baar - in het geheel niet vervolgd werd. Nu de jongeman vrijgesproken werd kon de schadevergoedingsvordering van het slachtoffer niet worden toegewezen.

De hiervoor aangeduide zaak betreft niet een geïsoleerd geval. Een matroos van de Koninklijke Marine die (onder meer) naakt-foto’s van zijn vriendin toonde aan collega’s en op Hyves plaatste en daarvoor in 2010 terechtstond, ontsnapte ternauwernood aan veroordeling op grond van een formali-teit [LJN: BM8455]. Nu vaststond dat hij de foto’s aan meer dan een persoon toonde en op internet plaatste was, bij het voldaan zijn aan de formaliteit, zijn veroordeling wegens belediging onvermijdbaar. Strafrechtelijk optreden ligt dus op de loer wanneer er toezending naar meerdere per-sonen plaatsvindt of simpelweg op het internet wordt geplaatst. Overigens behoort ook een civielrechtelijke actie, waarbij een verbod op (verdere) versprei-ding of schadevergoeding gevorderd wordt, tot de mogelijkheden.

Ach, geachte lezer, verzucht ik mij. Het is aan u om te bepalen waarvan u filmpjes maakt, maar dat deze op ongewenste plek-ken terecht kunnen komen is inmiddels - ook op Curacao - een voorzienbaar en dus vermijdbaar risico geworden. En trouwens, zeg nou zelf, wat heeft een smartphone te zoeken bij het al dan niet op een rood laken bedrijven van de liefde...?

Een rood laken, een jongen, een meisje en een smartphone vormen de ingrediënten van een bericht dat recentelijk mijn aandacht trok in het NRC Handelsblad. De krant berichtte uitvoerig over een uitspraak van de politierechter van de Rechtbank te Almelo met betrekking tot een via WhatsApp verzonden filmpje van seksuele aard.

mr Mirto F. Murray

Corporate & commercial lawConstruction law

Labour lawBanking & financial law

Administrative law

www.sms-advocaten.com

Wat wilde het geval? Op enig moment heeft een nu eenentwintig jarige man met een smartphone een filmpje gemaakt ter-wijl hij en zijn vriendin op een rood laken de liefde bedreven. Het filmpje werd met haar instemming gemaakt en beide geliefden waren herkenbaar in beeld. De man stuurde het filmpje, waarvan de inhoud als privé-beelden werden beschouwd, naar zijn vriendin waar op zich - als je al voorstander van (het maken van) dergelijke filmpjes bent - niets mis mee was. Maar u voelt het al aankomen... de relatie loopt spaak en de man, die vermoedt dat zijn inmiddels ex-vriendin een ander heeft, stuurt het filmpje in een boze bui via WhatsApp door aan een meisje waarmee hij vroeger een relatie had. Hij bericht haar nog dat zij het filmpje niet mag verspreiden. Ook dit voelt u aankomen... zij doet dat toch en uiteinde-lijk belandt het filmpje op het internet.Het meisje blijft echter buiten schot en de jongeman wordt strafrechtelijk aangepakt. Hem wordt het ‘verspreiden van een smaadschrift’ en ‘belediging’ ten laste gelegd en hij moet zich ten overstaan van de politierechter in Almelo verantwoorden.

Filmpjesrecht?!


Als je jarig bent, hoort daar ook een traktatie bij, vinden we op de redactie van Coaching. We hebben niet alleen een speciale, mooie editie uitgebracht en geven tientallen boeken cadeau, maar hebben ook nog iets extra’s in petto. Iedereen die graag zijn idee, product of dienst wil promoten in Coaching, maakt nu kans op een gratis pagina in een van de volgende edities, ter waarde van NAf 2.995,-!

Vertel ons hoe u een pagina in Coaching zou vullen en waarom dit inte-ressant is voor onze lezers. Onze redactie zal alle ideeën bespreken en het idee dat de meeste stemmen krijgt, wordt uitgevoerd. Dat betekent dat u een eigen tekst en beeldmateriaal kunt aanleveren en Coaching de pro-fessionele opmaak zal verzorgen. Uw pagina wordt in overleg geplaatst in een van onze volgende edities in 2013.

Heeft u een idee of product dat onze lezer écht niet mag missen? Mail dan uw idee naar [email protected] onder ver-melding van ‘promotie gratis pagina’. Insturen kan tot 20 juli 2013.

Voorwaarden voor deze actie vindt u op www.coaching-magazine.net

COACHING TRAKTEERT!

Gratis pagina

ter waarde van NAf 2.995,-

COACHING SELECTIE

ProfessionalsCoachingTrainingWerving en selectiePersoonlijke ontwikkelingOpleidingen

Global Resourcing: Werving op niveau!Global Resourcing is toonaangevend op het gebied van werving en selectie, detachering en interim management voor opdrachtgevers op Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint Maarten. Wij zijn gespecialiseerd in het bemiddelen van professionals op midden- en hoger kaderniveau. Michael HenriquezTel.: +5999-5400613E-mail: [email protected]

InnovatieCentrum Curaçao

• Provide a better customer experience by innovating your value proposition• Quality assessments for small and medium enterprises

Tel: (5999) 737 1360Industriepark Brievengat F1P.O. Box 4267, Curaçao www.icc.an

MGL RESEARCH AND CONSULTING

• Marketing research• Social research• Statistical analyzing and reporting• Consulting (based on research)

Tel: 560 1983 info@mglresearchandconsultancy.comwww.mglresearchandconsultancy.com

SERENA’S ART FACTORY N.V.Workshops - paint a Chichi® together- and Team Building for groups & companies

Visit our beautiful location, our website or our FaceBook page and unleash your creativity!

Jan Luis 87a, Sta. Catherina, CuraçaoTel. 517 0212, shop 738 0648

www.chichi-curacao.com

CREATIVEENJOYABLE

LOCALCOLORFUL

AFFORDABLE

Making Technology EasyEen combinatie van ‘oude’ en nieuwe media en innovatieve technologieën creëert vele mogelijkheden voor groei van uw bedrijf. Stimul-IT laat u kennis-maken met deze mogelijkheden in diverse workshops, trainingen, seminars en conferenties. Bovendien kunt u in onze ‘FUTURE LAB’ hands-on de mogelijkheden, zoals 3D printing, uitproberen.

Schottegatweg Oost 82-84 (Baroud Center) P.O. Box 4848, CuraçaoTel: (599 9) 738 [email protected]

Van goed naar GR8• Trainingen• Persoonlijke groei• Zakelijke competenties• Samenwerking

Voor meer informatie:www.gr8-skills.com [email protected]. 8208888Salinja Galleries A-202, Curaçao

Training, Coaching and Mentoring

Wij beschikken over Papiamentstalige, Nederlandstalige en Engelstalige trainers

Bo ke papia papiamentu?Nieuwe collega’s uit het buitenland? Moet je collega nou toch wel meer dan ‘bon dia’ gaan zeggen? Papiamentu leren, de cultuur leren kennen in kleine of grote groepen, 1- op- 1, lessen aan Nederlands- , Engels- en Spaanstaligen... bij jullie op kantoor...…lessen die precies passen!

door: Hellen Noort- Concessionpapiamentuopmaat

hellen noorthellen.noort

[email protected]

Schroederschool: als u kiest voor kwaliteit

• Nederlands basisonderwijs voor kinderen van 4 tot 12 jaar• Conform de Nederlandse Onderwijswetgeving• Cito uitslagen 2013: Gemiddelde Nederland: 534,7 Schroederschool: 539,5

St.Michielsweg 14 B, CuraçaoTel. 00 5999 8696375Fax. 00 5999 [email protected]

Educatieve ontwikkeling en begeleiding• Studiekeuze-/loopbaanbegeleiding (interesse, capaciteiten, motivatie, persoonlijkheid)• Studievaardigheden (o.a. faalangst)• Docententrainingen• Mentorentrainingen

Gerry Lendering & Merel [email protected] [email protected] 5609418 / 5601983www.sirenecuracao.com

SiRene

Omdat u alleen investeert in trainingen waar u echt wat aan heeft!

Management Skills • Professional Skills • Teambuilding

E [email protected] www.smartworkscaribbean.comT 05999 - 5280445 LinkedIn Maya Mathias

professional writing I professional training

Werkzaam op alle eilanden van de Dutch Caribbean

STAR Hospitality is uw partner op gebied van HR Management voor de gastvrijheidsindustrie

Uitzending, Werving en Selectie, Payroll, Detachering, Coaching

Cas Coraweg 69T. 737 1412 F. 737 2160 [email protected] www.starcaribe.com

• Training en opleiding• Potentieelontwikkeling• Coaching• Loopbaanbegeleiding• Management Drives

Snipweg 26, CuraçaoT: (+5999) 737 8831F: (+5999) 736 [email protected]

Create, Improve, Inspire

• 1-on-1 coaching• Executive coaching• Group coaching• Group training (Sales, Service, Time, Team etc.)• Workshops• Profile testing• And so much more; especially designed programs for your (business) needs

Arcturusweg 1 (corner of Neptunusweg)T 737 0956 F 737 [email protected]/arthurrosaria

HOW TO BUILD A BUSINESS THAT WORKS WITHOUT YOU!

In more than 50 countries

32 Coaching 3 2013

COACHING SELECTIE

ProfessionalsCoachingTrainingWerving en selectiePersoonlijke ontwikkelingOpleidingen

Als meer van hetzelfde niet meer werkt

T 6701988 [email protected] www.brigittegorsira-coaching.nl

Team- en leiderschaps ontwikkeling

Connect Business Advisory HRM Advies & Ondersteuning Strategie & Beleid Training Insights Discovery® CoachingKijk voor meer informatie over onze trainingen en andere diensten op onze website

w w w . c o n n e c t b u s i n e s s a d v i s o r y. c o m

Connect Business Advisory PO Box 4080 | Curaçao | Dutch Caribbean

Tel: +599 9 [email protected]

• individuele en/of groeps- begeleiding en therapie• vaardigheid- en gedrags- trainingen• advisering en begeleiding van management en organisatie• psychologisch onderzoek en werkomgevinganalyse• educatie en begeleiding van jongeren en ouders• advisering bij opvoedings- vraagstukken

Experientia NV

Voor het optimaliseren van de effectiviteit van mensen op elk niveau

in een organisatie

Concordiastraat 52A, CuraçaoTelefoon/fax: (+5999) 461 51 [email protected]

Where we bring people together for Unity in Diversity

Vegetarian Culinary Services, Spiritual Consultancy, Massages, Natural Face Lifting, Lymphatic Detoxing, Pain Relief, Laughter Yoga, Dance Therapy and moreSt. Rosaweg 23, CuraçaoT: +5999 7478999 / 5611008E: [email protected]: ubuntucuracaoTw: ubuntucuracaowww.ubuntucuracao.com

• A unique combination of outdoor teambuilding and “in-company” training • Creative concepts • Inspiring locations • One-stop-shopping (all inclusive packages with F&B and transport)

WANNA IMPROVE THE PERFORMANCE OF YOUR TEAM?

Ellemieke van Beek, Managing DirectorCaracasbaaiweg 231, Curaçaot: +5 999 5253720e: [email protected]: www.wannago-outdoors.com

Whatever your training needs are, just let us know!

We offer:

UNU connects your dreams with realityby facilitation, training, guidance and consultancy

Hoogstraat 27 (O), CuraçaoTel.: +5999 5271297 E-mail: [email protected]: www.unu.an

As social entrepreneur we work with all kinds of communities and groups, using the methodology of Oasis Game to transform your reality now in something that works for all involved in the process.

33Coaching 3 2013

ALLIANCE CENTER FOR EDUCATION (ACE)Eerste ‘online’ SBO-opleiding op Curaçao!

• Commercieel administratief medewerker, niveau 2• Administrateur, niveau 4• Medewerker Marketing en communicatie, niveau 4• Toerisme, niveau 2, 3 en 4• En veel meer...

Informatie: Tel. 513-7321 E-mail: [email protected] Website: www.ace-college.comFacebook: ACE-CURACAO

Dag- en avond-

opleidingen

Inter-Continental University of the Caribbean

Delivering high quality part-time academic and professional training programs and the best practices from the European and American continents on the

beautiful island of Curaçao for the working professional.Also we have excellent facilities available for seminars, workshops and conferences in the heart of Willemstad.

Inter- Continental Universityof the Caribbean

Delivering high quality part-time academic and professional training programs and the best practices from the European and American continents on the

beautiful island of Curaçao for the working professional.

Also we have excellent facilities available for seminars, workshops and conferences in the heart of Willemstad.

Inter-Continental University of the Caribbean

Plaza Brion 1 [email protected] • www.icuc.org

7666-300

MIXmarketing• Social Media Marketing - Consultancy - Workshops - Personal coaching• Marketing consultancy• Event consultancy & organization

Phone: 514 [email protected]

STAR Caribe is uw partner op gebied van Human Resource Management

Uitzending, Werving en Selectie, Payroll, Detachering, Coaching

Cas Coraweg 69T. 737 1412 F. 737 2160 [email protected] www.starcaribe.com

• Conflictoplossing• Trainingprogramma’s - op maat gemaakt• Training persoonlijk leiderschap

met persoonlijke, maar doelgerichte aanpak

MAAK KENNIS MET VANESSA GOMES COACH, TRAINER & CONSULTANT

VANESSAGOMES.NET

Telefoon 663 2057 | [email protected]

YOGA CENTRUM CURAÇAO N.V.

Kaminda Johan M. Statius van Eps 14Cell +5999 5283029 [email protected]

• Ayurvedische massage• Meditatie en selfhealing-technieken• Retraite-verdiepingsdagen • Therapeutische yoga, zoals: rug-bekken- klachten, problemen met de adem• Yogasessies, voor beginners/gevorderden• WorkshopsVoor meer informatie kunt u contact opnemen met Yvonne Martin.

Helderheid in ons bestaan is iets wat we zelf kunnen scheppen…

34 Coaching 3 2013

jaar Coaching

Adverteerders bedankt!Coaching is vanaf dag één voor managers en professionals verkrijgbaar via een gratis abonnement. Dat zou niet mogelijk zijn geweest zonder de bijdrage van onze adver-teerders. Onze continuïteit danken we mede aan alle organisaties die adverteren in Coaching. Kleine en grote bedrijven, eenmanszaken, stichtingen en instituten; we be-danken iedereen die, door te adverteren, bijdraagt of heeft bijgedragen aan Coaching.

Abel Tasman College • Academy Hotel Curaçao • ACE College • ActionCOACH • AD Training & Workshops • Adequate Financial Services • Afas Business Software • Affaire de Femmes • American Trading • Analytisch Diagnostisch Centrum • Anchor Waterfront • AON Antillen • Aqualectra • Arrarat Business Center • AS Aruba • AS Curaçao • ASCEND Motors • Atlas Insurance • Atradius • Auto City • Autolease Curaçao • Avila Beach Hotel • B & B Consultants • B-next • Balance Consultancy Group • Balance Recruitment • Banco di Caribe • Bay West AJP Trading • BBV Legal • BCS Dynamic • BDO • Bearing Point • Betonindustrie Brievengat • Bistro le Clochard • Bite Concept en Strategy • Bizz Accounting & Business Support • Boolchand’s Electronics & Cameras • Brakkeput Mei Mei • Breathe-IT • Breezes Curaçao • Bridge Gaps • Brigitte Gorsira Coaching • Buck Consultants • Building Depot • Business Advisors • Business in Control • Business School Nederland • C.S.R.D. • Capaz Consulting • Caresto • Caribbean Aluminium Solutions • Caribbean Executive Suites • Caribbean Factoring Services • Caribbean Fasteners • Caribbean Filmcom • Caribbean Motors Company • Caribbean Moving Services • Casablanca Beach Club/Jan Thiel Beach • Cashcomm • Casual Dine Inn • Centrale Handelsmaatschappij • Centrale Hypotheekbank • Chopstix • Coach Caribbean • Coby van Roest pensioenen • Coffee Factory • CommUnity • Connect Business Advisory • Copycenter Copymiri • Core • Corporate Financial Solutions • CPC • Crown Automotives • Cucin Arte • Curaçao Ecocity Projects • Curises • Curoil • Da Vinci Jewelry • Datatech • Dauvillier Yachting Curaçao • De Goudsmid • Délifrance • Deloitte • Design House • Directie Onderwijs, Sport & Cultuur • Docspro Caribe • Dos Mundos • Downtown Management Organization • DPV Ad Interim • Dragonfly Media • Drukkerij van Haaren • Dynaf • E.O.C.G.Wireless • Edupro • Engraving Designs • ENNIA • EOM • Ernst & Young • Eureka! • Evelien Sipkes • Exact Software Antilles • Experienta • Fatum • FirstCaribbean Bank • Floris Suite Hotel • Footloose • Forensic Services Caribbean • Fort Nassau • Four Seasons • Freeport Jewelers & Gifts • Fun Miles • Garage Cordia • Gartisch Tegelwerk • General Catering • George Consult • Giro Bank • ICUC • Global E-Trading • Global Placement • Global Resourcing • Gouverneur ‘De Rouville’ • GR8-skills • Grafitex • Granbeeuw • Green Building Technologies • Hertz • Hi Printing • HICC Kantoormeubelen • Hotel Kura Hulanda Resort • Hyatt Regency Curaçao • I AM Consultancy • IBIS Management Associates • IMD Consultancy • Indel • Industech • Info Capital • Infocus Accounting en Consulting • Infotrans Caribbean • Innotech • Innovatiecentrum Curaçao • Insel Air • Integrated home solutions • Inter-Assure • Intermedia Uitzendbureau • Interpress • ISA sales & agencies • Island’s Best • IT-Solutions • Janssen de Jong Project Development • Jonckheer advertising & Marketing • Joy Curaçao • Kaat Vermogens Beheer • Kadanz • Kadushisoft • Kamer van Koophandel • Kas di Alma Blou • Kauri Financial Freedom • Stichting KBB • Keesen Actuarissen • Kleinmoedig & Partners • KPMG Meijburg Carribean • Landmark Real Estate • Landsloterij NA • Lero Corporate Communication • Linkels & Van Wilgen • Lions Dive Beach Resort • Maduro & Curiel’s Bank • Manrique Capriles • Mau-Asam Travel • Max Mara • Mementos • Meyer Transport • MGL Research & Consultancy • Minihouse • Mio • MIXmarketing • Mojo • Mollen Consult • Mom & Co • Mon Art • Mosaic Marketing & Coordination • MTC Services • Multipost Antilles • Mundo Mio • NA Center for School Improvement • Nagico Insurances • Natax Group • National Car Rental • Nemo Restaurant • Network Solutions • Noort Advies • Netpro • O Mundo • Optique Ana • Orco Bank • Oris Business Support • Pallas Athena Caribbean • Parke Commercial • Penha & Sons • Peter Reijmer Grafisch Vormgever • Postspaarbank • Princess Beach Resort • Project Payrolling • Protec Mechnical Contractors • Prowin Motors • Quick Bind Book Advisors • Rao & Co • RBC Royal Bank • Regimac • Renaissance Curaçao Resort & Casino • Restaurant Cru • Rent-A-Chef • RSA • Salotti Italian Design • Sanders Opslag • Sandwiches Curaçao • Santa Catharina Resort • Scarlet • Schroederschool • Seguros Brouwer • Selikor • Sentry Sourcing Service • Serena’s Art Factory • Sero Yerba • Servisio na bo Ordu • SFT Bank • Sirene • Smart Works • SMS Attorneys at Law • Softex Product • Sorobon Beach Resort • Sound & Vision • Spigt Dutch Caribbean • Spin Webdesign • Spotlite Productions • SQL Integrator Consulting • Star Caribe • Stimul-IT • Stitch One • Stradius • Vida Nova • Suarez & Co • Suntech • Swiss Sense Caribbean • T-Sparkx • Tastemakers • Teldata Network Support • Telelease • The Curaçao Financial Group • The Galan Group • The Triangle • The Winecellar • Thelma & Louise • Total Services Curaçao • Training & Development Center UTS • Tu Tu Tango • Tusotra • Ubuntu Wellness Center • UDC • Unibind • United Insurance Company • UNU • UPS • Uralco • US Media Consulting • UTS • Van Loon Recruitment • Vanessa Gomes • Vehicle Options Lease • Vermaas • WannaGo Outdoors • Wasserij Korsow/Palthe • Wereldstage • Wientjes & Partners • Wulfsen & Wulfsen • Yoga Centrum Curaçao • Zebra Productions • Zenitel • ZOG Bedrijfstrainingen en Consultancy • en alle andere adverteerders...

35Coaching 3 2013

Hoe werkt het?Bedrijven, branches, stichtingen en (overheids-)organisaties stellen zelf een Coaching magazine samen. Daarbij kunnen zij een selectie van bestaande Coaching-artikelen, berichten en advertenties maken, die interessant zijn voor hun personeel- of klantenbestand. Maar ook nieuwe artikelen laten schrijven door het Coachingteam behoort tot de mogelijkheden. En die zijn legio; een coverinterview met uw directeur, een werkplekbeschrijving van een gewaardeerde medewerker, een interview met een nieuw talent of een rondetafelgesprek over thema’s en ontwikkelingen, die actueel zijn voor uw bedrijf of branche.

Wij denken graag met u mee en zetten ervaren schrijvers en journalisten in. Coaching wordt vormgegeven in haar eigen stijl in combinatie met uw logo en huisstijlkleuren. Een eigen in company business magazine, maar wel met de hoogwaardige en herkenbare uitstraling van Coaching. Uw Coaching wordt gedrukt in de oplage die u wenst en/of digitaal aangeleverd voor verspreiding via e-mail of uw website. Wij garanderen een maatwerkproduct van topkwaliteit.

Meer weten over Coaching op maat? Neem contact op met Saskia Matthijsse via [email protected] of telefoonnummer 465 7205.

Uw eigen in company business magazine met de hoogwaardige en herkenbare uitstraling van Coaching

Zoekt u een origineel relatiegeschenk of nieuwe wegen om bedrijfsinformatie op een professionele wijze naar buiten te brengen? Laat u buitenlandse partners of relaties graag zien welke zakelijke ontwikkelingen op Curaçao relevant voor hen zijn? Wilt u nieuwe diensten, samenwerkingspartners of medewer-kers in de schijnwerpers zetten? Dan is ‘Coaching op maat’ zeker iets voor u.

Coaching op maat

Nieuw!

Delivering high quality part-time academic and profes-sional training programs and the best practices from the European and American continents on the beautiful island of Curaçao for the working professional.

Also we have excellent faci-lities available for seminairs, workshops and conferences in the heart of Willemstad.

D e G o u d s m i d C u r a ç a oK U R A H U L A N D A

O T R O B A N D A

T e l : 4 6 2 9 3 8 3www.degoudsmidcuracao.com

Een persoonlijk sieraad nodig, of gaat u binnenkort trouwen?. De Goudsmid maakt het in overleg met u.

• trouwringen

• custom made

• reparaties

• vervanging van horloge batterij

• in nemen van uw oude sieraden

36 Coaching 3 2013

jaar Coaching

Medewerkers bedankt!

Michiel van der Veur • Michelle da Costa Gomez • Elizabeth Francisco • Margo Groenewoud • Willem Jan Stokhof • Elaine Marchena • Oscar van Dam • Otti Thomas • Inga van Uchelen • Mirjam Boers • Stella van Rijn • Henk Dieperink • Dick Drayer • Ellen Timmer • Molly Steward • Linda Taminiau-Franken • Ivonne Zegveld • Ervina Djasman • Corinne Leysner • René Bergsma • Marika Ringnalda • Frank Kunneman • Jacques Heide • Roel in ‘t Veld • Douwe Douwes • Jacomine Lagas • Brede Kristensen • Nancy Abendanon • Ivette van der Velden • Elisa Koek • Susanne van Sambeeck • Annemarie Post • Maya Mathias • Ton Verkuijlen • Van Haaren Printers • Drukkerij Hi Printing • Martin van den Blink • Rudolf de Wit • Carla Vliex • Wim de Boer • Roald Amanda • Xandra Kleine • Duart Dongen • Alexander Isings • Mirto Murray • Glenn Rellum • Marike Zwartjes • Stimul-IT • Ron Gomes Casseres • Roxanne Martha • Luis Santine • Monique Rosalina • Daphne Vermeulen • Melinda Domacassé • Gert Jan de Boer • Wiel Broecks • Igorr Hieroms • Dionee Gouvernante • Nathalie Beaujon • Gonneke van den Kieboom • Carlo Wallé • Jim de Rooij • Kelly van der Kwast • Ellen Evenhuis • Bo Loefstok Schillemans • Claartje Visser • Susette Marchena • Gionarlo Pietersz • Loeki Nicolaas • Jeroen Jansen • Elly Hellings • Marjolijn Verwater • Guido M. Rojer • Prince Victor • Lianne Leonora • Madeline Hewitt • Lucas Swennen • en alle anderen...

We begonnen in 2003 met een team van vier redactieleden en één vaste fotograaf. Inmiddels is het aantal mensen dat aan Coaching meewerkt fors uitgebreid; gemiddeld dragen per editie zo’n tien tot vijftien schrijvers en vier fotografen bij aan de totstand-koming van het magazine. We willen van deze gelegenheid gebruikmaken om iedereen die heeft bijgedragen, te bedanken voor hun enthousiasme, geduld en positieve inbreng.

38 Coaching 3 2013

Wist u dat (MKB-)bedrijven die innoveren krachtiger zijn dan bedrijven die dat niet doen? De groei van hun omzet is duur-zamer en ze beschikken over meer veerkracht om te overle-ven in economisch slechtere tijden. Dit artikel gaat in op wat innovatie is, wat zij u als ondernemer kan brengen, welke vormen er zijn, wat u nodig heeft om te kunnen innoveren en op welke trends u kunt anticiperen.

BLIJF UW CONCURRENT DE BAAS

INN

OVA

TIE

De kracht van innovatie

Heeft u een langetermijnvisie, en hoe ziet deze er uit? Voldoet ze nog aan de behoeften en wensen van uw klanten? Hoe onderscheidend bent u ten opzichte van uw concurren-ten? Hoe ziet de groei van uw markt(en) er uit? En hoe zien uw markten en de markten van uw klanten er uit?

Is de cultuur van uw organisatie gericht op het continu verbeteren van de organisatie? Stimuleert u uw medewerkers tot innovatief gedrag?

In welke mate zijn de bedrijfsactiviteiten gericht op het bieden van klantwaarde? Welke activiteiten dragen niet bij aan de klantwaarde en zijn als het ware verspilling? Is uw organisatiestructuur gebaseerd op het proces of op de hiërarchie?

Heeft u toegang tot technologie en kennis om te kunnen innoveren?

Hoeveel ideeën worden er in uw organisatie gegenereerd? Wat gebeurt hiermee?

Heeft u voldoende ‘afmakers’ in uw organisatie die de gegenereerde ideeën kunnen omzetten in concrete marktrijpe producten en/of diensten?

Beschikt u over voldoende mogelijkheden om uw ideeën te vermarkten? Maakt u gebruik van nieuwe marketingmogelijkheden zoals het internet?

Beschikt uw bedrijf over voldoende vaardigheden om te kunnen innoveren?

Heeft u voldoende toegang tot financiële bronnen om uw ideeën te kunnen vermarkten?

Beschikt u over voldoende middelen om uw nieuwe producten te kunnen exploiteren?

Visie/strategie

Innovatiecultuur

Procesgerichte organisatie

Verkrijgen van technologie en kennis

Genereren van ideeën

Concretiseren van ideeën

Vermarkten van nieuwe ideeën

Vaardigheden

Financiering

Exploiteren van nieuwe producten

FUNDAMENT: RANDVOORWAARDEN VOOR INNOVATIE

39Coaching 3 2013

Wat is innovatie en wat kan het voor u betekenen?Innovatie is het regelmatig vernieuwen van uw organisatie door het concreti-seren van ideeën. Het resultaat hiervan is dat u sneller duurzame groei bereikt: meer omzet, meer klantwaarde, meer nettowinst en/of meer export. Er zijn vier pijlers op basis waarvan groei kan worden gerealiseerd (zie figuur 1):• Nieuwe producten/diensten;• Nieuwe markten/marketing;• Nieuwe technologie/ICT;• Nieuwe organisatie/processen.

Het fundament voor succesvolle innovatieHieronder treft u randvoorwaarden die nodig zijn om het innovatief vermogen van uw bedrijf te vergroten. Per rand-voorwaarde ziet u vragen die u zelf kunt beantwoorden. Welk cijfer geeft u zich-zelf in de huidige situatie en welk cijfer

TEKST Wiel Broecks

CaseMkb-producent van bouwliften

Een ondernemer die een bedrijf overnam dat bouwliften produceer-de, ondervond dat hij in versnelde mate marktaandeel verloor aan zijn concurrenten. Hij onderzocht de feiten en kwam tot de volgende oorzaken: de wensen van de klant waren sterk veranderd, de technologie die hij ge-bruikte was verouderd en de benade-ring van de klant mocht veel beter. De ondernemer ging gesprekken aan met zijn klanten, de bouwbedrijven. Ook deed hij research op internet. Hij kwam er achter dat de eisen die aan een bouwlift worden gesteld, sterk veranderd zijn. Daarnaast willen klan-ten dat er heel snel wordt ingegrepen als de lift een storing heeft. Want dat kost het bouwbedrijf immers geld. Samen met diverse mensen ging hij creatief en anders kijken naar de bouwlift, wat leidde tot een onder-scheidende visie. Zo kwam hij bijvoor-beeld met nieuwe geleidingssystemen en veranderde hij de gehele construc-tie van de bouwlift. Door gebruik te maken van internettechnologie kon hij een aantal meetwaarden op afstand monitoren en tijdig ingrijpen. Vaak zelfs voordat zich een storing aankon-digde. En zo ontstond ook een nieuwe inkomstenbron voor de ondernemer: service op afstand. Inmiddels is deze ondernemer uitge-groeid tot een internationale markt-leider.

Noot: De ondernemer innoveerde langs twee groeipijlers: het op de markt zetten van een nieuwe dienst en het gebruikmaken van nieuwe technische materialen en internettechnologie.

is voor u belangrijk in de toekomstige situatie? De volgende stap is te bedenken wat u nodig heeft om dit te veranderen. Stel op basis hiervan uw eigen innovatie-groeiplan op waarin staat hoe u dit gaat aanpakken.

Beter en sneller dan uw concurrent Uit een onderzoek van Syntens Inno-vatiecentrum blijkt dat Mkb-bedrijven die over een sterk innovatief vermogen beschikken tot 25% sneller groeien dan bedrijven die niet over dit vermogen beschikken. Toch is de kans groot dat u als ondernemer, gedreven door de waan van de dag, niet bewust bezig bent met vernieuwen. Daardoor ontstaat een reële mogelijkheid dat u marktaandeel gaat verliezen. Dit overkomt overigens niet alleen Mkb-bedrijven maar ook groot-bedrijven. Een voorbeeld is voormalig marktleider Nokia dat op het gebied van mobiele telefonie marktaandeel verliest

40 Coaching 3 2013

aan zeer innovatieve bedrijven als Apple en Samsung. Zo ook Sony en Panasonic. Door gebrek aan technologische innovatie en de veranderende behoeften aan muziek- en beeldbeleving, zien zij de achterstand op hun concurrenten groeien. Tien jaar geleden had niemand dit kunnen bevroeden. U kunt zich derhal-ve voorstellen dat regelmatig innoveren u een sterkere positie kan opleveren ten opzichte van uw concurrent. Gun u zelf dus innovatie!

Belangrijke trends in innovatieDe volgende trends spelen momenteel binnen innovatie.

• Sociale innovatie. Hiermee wordt ‘slimmer werken’ bedoeld, de mens staat in het centrum van vernieuwing. Het woord sociaal wordt gebruikt om aan te geven dat er geen relatie met technologie bestaat. Deze trend wordt ook wel ‘meer doen met minder’ genoemd. Uit de uitkomsten van de Erasmus Concur-rentie en Innovatie Monitor 2005-2010 blijkt dat technologische innovaties 25% van het innovatiesucces verklaren, terwijl sociale innovaties 75% voor haar rekening nemen (Volberda, Jansen & Van den Bosch, 2006). De organisatie wordt als het ware ‘Lean’ ingericht. Alle verspillingen, zoals wachttijden, voorraadvorming en dergelijke, worden uit de bedrijfsprocessen van uw organisa-tie gehaald. Uw organisatie wordt gekanteld en wordt gericht op het proces. Met als uitkomst een hogere klanttevredenheid en een hogere medewerkertevredenheid tegen lagere kosten.

INNOVATIE

SCHOTTEGATWEG OOST 37, TEL. 7370555

O(o)rlando?

‘Anderen nadoen kan altijd nog’

41Coaching 3 2013

www.mcb-bank.com

Masha Pabienvan jullie Banko Amigu!

1427_MCB_Coaching10yrsad_190x138.indd 1 5/30/13 10:02

• Co-creatie. De markt vraagt om steeds snellere innovaties. Het probleem is vaak dat bedrijven niet in staat zijn om snel genoeg te reageren door een gebrek aan kennis, aan financiering, of beide. In toenemende mate werken bedrijven met elkaar samen om een product of dienst op de markt te brengen. Ze zoeken elkaar op en vestigen zich zelfs bij elkaar in de buurt om snelle interactie mogelijk te maken. Randvoorwaarde is dat organisa-ties hun ideeën met elkaar durven te delen. Soms wordt ook wel de term ‘open innovatie’ gebruikt, om aan te geven dat er een bepaalde mate van openheid nodig is om te durven delen en gebruik te willen maken van andermans ideeën. Wellicht biedt ‘open innovatie’ ook u mogelijkheden voor groei.

• Crowd sourcing. Dit is een speciale vorm van co-creatie. Stel, u heeft een goed idee, maar u beschikt over onvoldoende kennis of creatief vermogen in uw bedrijf om dit te realiseren. Er zijn diverse partijen die uw idee, via het internet en derhalve over de gehele wereld, door verschillende mensen kunnen laten (door)ontwikkelen. Een creatieve wereld ligt daardoor letterlijk aan uw voeten.

• Triple Helix. Dit staat voor de samenwerking tussen overheid, onderwijs en ondernemingen om versneld te kiezen voor bepaal-de thema’s waarop geïnnoveerd gaat worden. Het voordeel is dat de overheid erbij betrokken is, waardoor zij randvoorwaarden zoals wetgeving en/of subsidiëring snel kunnen invullen. Het onderwijs kan meteen haar curriculum aanpassen als blijkt dat er behoefte ontstaat aan nieuwe kennis.

Als u uw concurrent de baas wilt blijven, werk dan continu aan het innovatief vermogen van uw organisatie. Blijf onderschei-dend en vernieuwend. Anderen nadoen kan immers altijd nog.

Economische groei voor bedrijven is ge-stoeld op vier groeipijlers met daaronder een stevig funda ment dat gevormd wordt door een aantal randvoor waarden. Deze zijn nodig om te kunnen innoveren.

Nie

uwe

prod

ucte

n/di

enst

en

Nie

uwe

mar

kten

/mar

ketin

g

Nie

uwe

tech

nolo

gie/

ICT

Nie

uwe

orga

nisa

tie/p

roce

ssen

4 gr

oeip

ijler

s

Economische groei:meer omzet, meer klantwaarde,

meer nettowinst, meer werk gelegenheid, meer export

Fundament: versterkt het innovatief vermogen van de organisatie, dit gebeurt door het invullen

van een aantal randvoorwaarden

HET INNOVATIEHUIS VOOR ORGANISATIES

Over de auteur Drs. Wiel Broecks is een ervaren management consultant die gespecialiseerd is in vraagstukken op het gebied van innovatie, strategie en optimalisatie. Zijn adviezen dragen bij aan het succesvoller wor-den van organisa-ties. Op Curaçao heeft hij meerdere jaren leiding gege-ven aan Deloitte Consulting.

42 Coaching 3 2013

trends in corporate

wear

Passende kleding in een zakelijke omgeving: het lijkt per definitie in contrast met een uitgesproken persoonlijke stijl – maar dat hoeft niet zo te zijn. In het kader van ons tienjarig bestaan geeft Elizabeth Francisco, modekenner en Coaching-journalist, tien tips die iedere zakenvrouw en zakenman kunnen helpen om indruk te maken.

Tijdloze must haves voor de zakenvrouw en zakenman

TEKST Elizabeth Francisco

43Coaching 3 2013

Het horloge

Tijd is essentieel voor zakenmensen en je zou kunnen denken dat een horloge een gepasseerd station is in onze huidige wereld, met al haar moderne technologie. Onze smartphones en tablets houden de tijd wel voor ons bij. Maar dat wil nog niet zeggen dat ze een horloge kunnen vervangen. Een horloge zegt veel – misschien wel alles – over de persoonlijkheid, stijl en zelfs status van degene die hem draagt. Het is een van de belang-rijkste accessoires om een zakelijke uitstraling mee af te maken. Om bij de tijd te blijven: Baume & Mercier, Movado, Bulova, Audemars Piguet.

Het pak

A good wardrobe doesn’t necessarily turbocharge your career, but a poor one invariably will sink it. Mode-auteur John T. Molloy schreef deze woorden in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen vrouwen langzaam maar zeker toetraden tot de door mannen gedomineerde zaken-wereld. Tegenwoordig zien we dat het strak gesneden jasje de plaats inneemt van het wat agressieve, oversized schoudergevulde pak voor dames. Pakken voor heren sluiten nauw aan het lichaam aan. Maak je pak af met persoonlijke manchetknopen.Pak aan: www.asos.com (verscheping naar Curaçao mogelijk), Wulfsen & Wulfsen, J. Crew, H&M, Tommy Hilfiger.

Reis in stijl

Zakelijk reizen moet je altijd in stijl doen. Je bagage, zelfs al is het handbagage, moet verpakt zijn in stevige, duurzame en lichte koffers – die wel voldoende ruimte bieden. Ik beveel zo’n koffer op wieltjes aan die alle kanten op kunnen draaien. Om mee te nemen: Samsonite Black Label Cosmolite 32” Spinner, Tumi Tegra-Lite, Briggs & Riley Carry-on Wheeled Garment Bag.

Kantoorvriendelijke geurtjes

Om Coco Chanel te citeren: “Een vrouw die geen parfum gebruikt, heeft geen toekomst”. Denk er eens aan welk effect het parfum dat je gebruikt, heeft op je carrière: dat geldt zowel voor vrouwen als voor mannen. Is je parfum niet te overheersend? Welk geurspoor laat het achter? Citrusachtig, houtachtig, een bloemengeur? Op Curaçao, met zijn tropische klimaat, adviseer ik om in een zakelijke omgeving subtiele geuren te gebruiken.Een keur aan geuren: Aqua Allegoria collection by Guerlain, Bvlgari Man, Dolce & Gabanna Light blue.

Recept voor de maandagblues

Laten we er niet omheen draaien: iedereen heeft een hekel aan maandagen. We gaan naar ons werk omdat het moet en tellen de dagen tot het vrijdag is. Waar-om dan niet iets kiezen om je de dag door te helpen? Te veel afleiding is natuurlijk niet de bedoeling, maar geur therapie kan wonderen doen voor je energieniveau

– zonder dat je je toevlucht tot sloten cafeïne hoeft te nemen. Koop een brander en een paar oliën voor wat extra vitaliteit. In de olie: citrus, pepermunt, eucalyptus, jasmijn.

Op kousenvoeten

Het is niet anders: blote benen en enkels zijn not done in een zakelijke omgeving – zelfs als het te warm is. Een panty aan een damesbeen ziet er gewoon beter uit: het verbergt muggenbeten, littekens en andere vlekken. Voor de meeste heren geldt dat sokken of kousen nauwelijks aandacht krijgen, terwijl je op dit gebied juist heel creatief kunt zijn terwijl het nog steeds bij de rest van je outfit past. Op de been blijven: Scholl, Spanx, Calvin Klein, Brooks Brothers, DKNY.

Het draagbare kantoor

De traditionele organizer en de pen lijken zo langzamer-hand definitief het loodje te hebben gelegd ten opzichte van het tablet en de smartphone. Eerlijk gezegd ben ik niet helemaal gelukkig met deze verandering, maar toe-gegeven: het is een manier om veel sneller en efficiënter te communiceren. Zorg dan ook dat je up-to-date bent op digitaal gebied.Kantoorbenodigdheden: Tablets: iPad, Samsung Galaxy Tab of Kindle fire. Smartphones: Samsung Galaxy s4, iPhone 5, Blackberry Z10, HTC One.

Wie de schoen past

Hoge hakken – het ziet er schitterend uit, maar kijk uit. Als je te hoog mikt, loop je snel de kans dat het ordinair wordt. Ook niet onbelangrijk: zorg dat je geen voetklach-ten oploopt. Investeer in goede schoenen die comfort bieden – je moet ze de hele dag aan hebben. Voor de heren: niets ziet er beter uit dan een paar echt lederen schoenen met doorgestikte zolen. Looptips: Hush Puppies, Aerosoles, Nine West, Hugo Boss.

Het visitekaartje

Natuurlijk, we hebben Facebook, Twitter en allerhande andere social media-applicaties, maar visitekaartjes zijn nog steeds belangrijk. Het gaat tenslotte om de eerste indruk die je achterlaat en de identiteit van je merk, dus zorg ervoor dat je visitekaartje laat zien wie je bent en waar je voor staat.

Het koffertje

Wie je ook bent en wat je ook doet: een zakenkoffertje ziet er altijd cool uit. Een klassiek vertoon van macht en heel stoer. Een lederen zakenkoffertje is het perfecte voorbeeld van een onmisbaar attribuut voor een ge-slaagde zakenman of zakenvrouw. Kofferverkopers: Marks & Spencer, Montblanc, Vélez, Kenneth Cole.

1

6

7

8

9

10

2

3

4

5

RECEIVE DOUBLE INSEL STARMILES

on trips between Aruba, Bonaire,

Curaçao, St. Maarten

and between

Curaçao - Suriname and

St. Maarten - St. Domingo

For more information about rules and regulations visit www.fl y-inselair.com/starmiles

BOOK AND CHECK-IN ONLINE AT WWW.FLY-INSELAIR.COM INSELAIR TICKET OFFICE +599 9 737 0444 OR YOUR LOCAL TRAVEL AGENT

Curaçao, St. Maarten

Become an Insel

StarMiles memberNOW!

GET 500 BONUS STARMILES when signing up as a new StarMiles member!

ac

co

un

tin

g •

ta

x •

au

dit

• a

dv

iso

ry

DRS. CARLOS N. ALVES DA SILVADIRECTOR

parera business center • unit gasielweg z/n • curaçao

phone +(5999) 461 2020fax +(5999) 465 0711cell +(5999) 511 [email protected]

signature• Mortgages

• Debit & Credit Cards• Corporate & Personal Savings

• Current Account Facilities• Time Deposits

• Internet Banking• Insurances

Orco Bank Curaçao • Landhuis Cerrito • Tel. +5999 737 2000 • www.orcobank.com

45Coaching 3 2013

Menno George (35) studeerde manage-ment, economie en recht aan de Hogeschool van Utrecht en werkt nu bij de consultancy-tak van Deloitte. Een drukke baan, waarin hij veel uren maakt. Menno ging op zoek naar een opleiding die flexibiliteit kon bieden en vond die in het ‘buitenland’. Net als Danielle Zuiderwijk (30), human resources mana-ger op de afdeling personeelszaken bij Wasserij Korsow. Zij zegt: ‘Curaçao biedt nauwelijks mogelijkheden om een studie flexibel te integreren in mijn persoonlijke leven. Daarom doe ik mijn masterop-leiding management online, ik studeer wanneer het mij uitkomt’.

Niet de schoolbanken inMenno volgt een Masters in Business Administration (MBA) bij Business School Nederland (BSN). ‘Wil je een leiding-gevende baan bij de overheid of in het bedrijfsleven en ben je niet universitair opgeleid, dan is een MBA sterk aan te raden’, zegt Menno. De bestaande opleidingen via de UNA of via ICUC – het vroegere Curises – waren voor hem geen optie. ‘Die opleidingen duren welis-waar ook twee jaar, maar dan moet ik de boeken en de schoolbanken in. Dat is lastig combineren met mijn werk en privéleven.’Bij toeval kwam Menno in contact met BSN. ‘Eens in de drie jaar komt dit instituut naar Curaçao om een klas te for-meren. De voorlichtingsavond miste ik, dus toen heb ik een persoonlijke afspraak gemaakt. Dat klikte, vooral ook omdat BSN met het Action Learning-concept werkt. Dat is mij op het lijf geschreven: geen klassikale lessen en dikke boeken.’Action Learning houdt in dat eens in de acht weken een docent ingevlogen wordt. Dan volgen drie intensieve dagen met soms een extra masterclass, waar an-

deren ook op kunnen inschrijven. ‘Daarna krijg je een opdracht die je met je groep in acht tot zestien weken moet maken. Je leert elkaars competenties te gebrui-ken door te praten en te reflecteren. Een dure opleiding, maar door verschillende subsidies toch betaalbaar.’ De opleiding staat volgens Menno hoog aangeschre-ven. ’Rond de 25.000 euro kost het. In Nederland is een subsidiesysteem voor het volgen van buitenlandse opleidingen. Dat is in de vorm van een beurs vanuit de Dick Gerdzen Foundation. Ik maak daarvan gebruik en betaal daardoor uiteindelijk 9.900 euro. Mijn baas betaalt daarvan weer de helft, dus het kost mij ongeveer 5.000 euro voor twee jaar.’

Lastig om de juiste opleiding te vindenDanielle Zuiderwijk zit als HR-manager op de juiste plek. Zij zocht een oplei-ding om beter in haar vak te worden; niet om een carrièresprong te maken, zoals Menno. Danielle kwam drie en een half jaar geleden bij Wasserij Korsow. Het bedrijf had een enorme groeispurt doorgemaakt en was van tachtig naar tweehonderd werknemers gegaan. Maar de zaak werd nog gerund als een klein familiebedrijf. ‘Alles ging op goed vertrouwen, er werd nauwelijks perso-neelsadministratie gevoerd, werknemers kwamen te laat of namen onverwacht vakantiedagen op; het overzicht was totaal kwijt’, zegt Danielle.Ze komt uit de hoek van de bedrijfskun-de, is daarna bestuurskunde gaan doen met een minor in sociale organisatiepsy-chologie. Op Curaçao krijgt Danielle de opdracht om ‘de chaos uit het bedrijf te halen’. ‘Ik heb eerst de workflow van de wasstraat aangepakt, eenduidige afspra-ken gemaakt. Toen dat op orde was, ben ik me gaan bezighouden met het perso-

Jonge professionals op Curaçao die in zichzelf willen investeren, zijn vooral op zoek naar flexibiliteit: opleidingen moeten zich aanpassen aan hun privé- en werksituatie en niet andersom. Een jong gezin of een uitdagende nieuwe positie plegen al een grote aanslag op de beperkt beschikbare vrije tijd; een klassieke opleiding in de avonduren is dan geen optie meer.

PROFESSIONELE ONTWIKKELING OP CURAÇAO

TEKST Dick Drayer

EDUCATIE

LEREN OP AFSTAND

E-learning beperkt zich niet tot de landsgrenzen. Voor Curaçao betekent dit dat er wereldwijd een groot aantal E-learning-opleidingen beschikbaar is, al naar gelang de gewenste instructie-taal. E-learning wordt op verschillende manieren aangeboden op internet. In Nederland was de Open Universiteit een van de eerste die zich profileerde met leren op afstand. Andere univer-siteiten bieden Massive Open Online Courses (MOOC’s) aan (zie ook het artikel op pagina 53). Het is aan te raden om bij een zoek-tocht naar een geschikte opleiding goed de referenties van het oplei-dingsinstituut, de hoge school of de universiteit te controleren. Daarmee kan ook bepaald worden welk niveau wordt aangeboden. Samenwerkings-verbanden met gerenommeerde opleidingsinstituten en/of universi-teiten zijn daarin geen graadmeter; dat is uiteindelijk het instituut dat de opleiding certificeert of het diploma uitgeeft.

ACTION LEARNING LEERMETHODE

Business School Nederland hanteert de Action Learning leermethode, wat inhoudt dat de student proactief en praktijkgericht aan de slag gaat met de problematiek uit zijn eigen organisatie. De student en zijn orga nisatie staan gedurende twee jaar centraal. De kosten van de opleiding bedragen na aftrek van de beurs van uit de Dick Gerdzen Foundation € 9.900,-.

Werving & Selectie

Vier goede sollicitanten,maar wie is de juiste ‘match’ voor uw bedrijf?

Elke kandidaat zet zijn beste beentje voor tijdens het sollicitatiegesprek, maar hoe komt u er nou achter wie goed bij uw bedrijf past? Die keuze vergt tijd maar vooral ook inzicht. Waarom zou u daar alleen voor willen staan?

Kadanz brengt mens en werk samen. Wij zijn ervaren in Werving en Selectie van personeel en kennen de arbeidsmarkt op ons duimpje. Integriteit, transparantie, kwaliteit en daadkracht zijn kernwaarden die ons op het lijf zijn geschreven. Kadanz levert u tijdswinst en expertisewinst, door gebruik te maken

van de juiste methoden, processen, wervingskanalen en databases om de beste ‘match’ te vinden.

Het gehele traject, van het schrijven van het functieprofiel tot en met het opstellen van het arbeids-contract, nemen wij uit uw handen. Zodat u zich kunt bezig houden met uw ‘core business’.

Wilt u ook profiteren van onze kennis en inzet? Neem dan contact met ons op. Vandaag nog.

47Coaching 3 2013

Rooi Catootjeweg 4 • Postbus 3271 • Curaçao • T: (5999) 738 5122 • F: (5999) 738 7455 E: [email protected] • W: www.buckconsultants.an

Actuarissen • Employee Benefits • Human Capital

Dé specialist voor al uw pensioenzaken!

neel. Het is hard en zwaar werken in de wasserij, dus je moet een stapje extra doen om je personeel te houden.’Google is haar beste vriend geworden. ‘In mijn zoektocht naar aanbod van oplei-dingen heb ik internet afgestruind. ‘Het is enorm lastig op dit kleine eiland om de juiste opleidingen voor ons personeel te vinden. Vaak zijn ze er ook niet. Er zijn wel kleine trainingsbureaus, zoals Team-work Curaçao van Maarten de Jong en Danielle van Joolingen. Ze bieden geen geaccrediteerde masterprogramma’s, maar hebben wel een aardig aanbod op het gebied van projectmanagement, timemanagement en presenteren. Ook Coach Caribbean van Pieter Spuijbroek verzorgt trainingen aan bedrijven en werknemers. Om zelf up-to-date te blijven als HR-professional, raadpleeg ik vooral mijn eigen netwerk. We zijn een klein eiland en dan is het van groot belang om mensen in je vakgebied te kennen. Zij worstelen vaak met dezelfde problemen.’ Danielle sloot zich, toen ze bij de wasserij kwam, direct aan bij het HR-netwerk. ‘Dat is een grote groep van HR-professio-nals op Curaçao die elkaar ondersteunen. Dit netwerk kent ook een intervisie groep van acht HR-managers, die elke maand bijeen komen. Daar worden alledaagse HR-problemen neergelegd en bediscussi-eerd door HR-managers van Deloitte tot aan die van de politie. Daar leer ik heel veel van.’ Danielle kwam in haar zoektocht naar verbreding uit op het masterprogramma van het Nederlands Commercieel Oplei-dingsinstituut (NCOI). Ze zocht ook op Curaçao, maar kreeg de indruk dat hier vooral opleidingen op hbo-niveau wor-den aangeboden. Het NCOI biedt haar deelvakken van haar masterprogramma aan door middel van het E-learning- concept. ‘De deelvakken bestaan uit drie

of vier mastervakken op universitair niveau. Ik volg de studie management, organisatie en verandering.’ Via E-learning kan zij haar tijd zelf in-delen. ‘Ik volg alleen de examens op een bepaald tijdstip, samen met de mensen die in Nederland studeren. Voor mij is dit ideaal. Ik hoef ’s avonds niet naar col-leges. Bovendien leer ik gemakkelijk door zelf boeken door te nemen, dat deed ik vroeger al in de collegebanken, dan las ik gewoon vooruit.’ De opleiding is prijzig, ongeveer 8.000 euro. Maar een deel wordt vergoed door haar werkgever.

Persoonlijk initiatiefWat opvalt in de verhalen van Menno en Danielle is dat doorstuderen vooral van de medewerker zelf afhangt. Wasserij Korsow heeft maar een beperkt oplei-dingsbudget voor het hoger kader, maar daar ligt het probleem volgens Danielle niet. ‘Veel komt aan op het persoonlijk initiatief van de managers. De meeste van mijn collega’s zijn gewoon druk met hun targets halen en hun werk goed uitvoeren.’ Ook bij op de consultancy-af-deling van Menno bij Deloitte loopt het niet storm met consultants die naast hun werk of in de tijd van de werkgever studeren. ‘Bij de audit tak van Deloitte zijn ze heel actief, maar de adviestak waar ik in werk heeft gevarieerde klan-ten. Elke opdracht vereist weer andere competenties. Daar kun je geen stan-daard opleidingstraject op loslaten’, zegt Menno. Beiden raden anderen aan om vooral over de grenzen te kijken. Menno: ‘Zeker als je op zoek bent naar geaccredi-teerde opleidingen: die zijn hier namelijk niet. Als je accreditatie geen probleem vindt, is het aanbod op Curaçao goed, maar voor mij niet flexibel genoeg om in te passen in mijn persoonlijke werken privésituatie.’

‘HET ACTION LEARNING-CONCEPT IS MIJ OP HET LIJF GESCHREVEN: GEEN KLASSIKALE LESSEN EN DIKKE BOEKEN’

EDUCATIE

MBA-OPLEIDINGEN OP CURAÇAO

De eerste MBA-opleiding die op Curaçao werd aangeboden, was een samenwerking tussen de Universiteit van de Nederlandse Antillen (UNA) en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dat gebeurde tegen het einde van de jaren tachtig. Motor achter dit programma was Valdemar Marcha, de toenmalige Rector Magnificus van de UNA. Door onenigheid tussen de UNA en Erasmus is de samenwerking verbroken. Curises werd in 1994 for-meel opgericht, als initiatief van een groep docenten om op de UNA een business school op te zetten. Curises heeft tijdelijke relaties gehad met de Nyenrode Business Universiteit, de Vrije Universiteit Amsterdam en Erasmus. De business school organi-seerde onder meer MBA-opleidingen en opleidingen tot register accountant of public accountant. Later werden de masteropleidingen aangevuld met bacheloropleidingen en werd het aanbod uitgebreid, onder andere met hotelmanagement. Curises is in 2010 uit de UNA gestapt en zelfstandig verder gegaan als de Inter-Continental University of the Caribbean (ICUC). De MBA-programma’s van de UNA en ICUC zijn internationaal niet geaccrediteerd. De University of the Dutch Caribbean (UDC) biedt volgend collegejaar wel een internationaal geaccrediteerde MBA-opleiding onder de vlag van de Webster University in St. Louis, Verenigde Staten.

48 Coaching 3 2013

Na een carrière als stewardess bij DCA, begon Elaine Con in 2004 op de boekenafdeling bij Mensing’s Caminada. Ze heeft van haar hobby’s ‘boeken en lezen’ haar werk gemaakt.

DE POPULAIRSTE MANAGEMENTBOEKEN

Wees niet bang dat we midden in de bank

luidkeels in gezang uitbarsten. Het is meer

zo dat we zachtjes in onszelf neuriën bij het

kopieerapparaat. Maar we menen wel wat

we zingen. Onze klanten zijn de reden dat we

bestaan, en daarom krijgt u onze volledige

persoonlijke aandacht, deskundig advies en

vriendelijke service. En misschien zo nu en

dan een serenade. SFT Bank… more than

just a bank. www.sftbank.com

More than just a bank.

“Ain’t no mountain high enough.”WAT WE ZINGEN MET ONZE KLANTEN

IN GEDACHTEN #17

0970_SFT_Campagne2012_Ad_Coaching190x138_NL.indd 2 1/29/13 08:48

TEKST Mirjam Boers

VAKL

ITER

ATU

UR

Inmiddels is ze al vier jaar manager Kliente Kontentu. ‘Ik dacht dat ik veel van boeken wist, maar dat viel tegen. Ondertussen is mijn kennis behoorlijk toegenomen en heb ik heel wat schrij-vers beter leren kennen, door nog meer te lezen dan ik al deed.’

Ontwikkeling van de laatste jarenDe afgelopen tien jaar hebben manage-mentboeken een aanzienlijke ontwik-keling doorgemaakt, vertelt Elaine. ‘De focus lag eerst op de leiderschapsboeken

van John Maxwell en Ben Tiggelaar, daarna zagen we een duidelijke stijging in de vraag naar marketing- en change-managementboeken zoals ‘Purple cow’ van Seth Godin en ‘Who moved my cheese’ van Spencer Johnson. Maar ook HRM-boeken maakten hun opmars; met name over het vraagstuk ‘hoe moeten we omgaan de generaties Y en M’?’ Een ander type boeken dat de laatste tijd erg in trek is volgens Elaine, zijn werken over duurzaam management, het zogenaam-de going green en social media. Het boek

‘The three levels of sustainability’ dat de lokale schrijver George Curiel samen met Elena Cavagnaro schreef, is dan ook een groot succes.

BlijvertjesToch blijven de boeken over leiderschap van John Maxwell – de schrijver die leiderschap met het spirituele combi-neert – nog steeds goed verkopen. De werken van Maxwell blijven met name een hit, omdat ze vaak leidend zijn bij een seminar of workshop. ‘De laatste tijd is zijn boek ‘Everyone communicates, few connect’ over het bereiken van de gewenste verandering, een groot succes. Ook zijn bestseller ‘The difference maker’ wordt nog steeds verkocht en is duidelijk een blijvertje.’ ‘Maar’, zegt Elaine, ‘Step-hen Covey is met zijn ‘Seven habits of highly effective people’, dat al sinds 1989 over de toonbank gaat, echter nog steeds dé nummer één in dit genre.’


Handboek inspirerend leiderschap• Tom Kok

The fifth disciplineThe art &practice of the learning organization• Peter M. Senge

Taking people with youThe only way to make big things happen• David Novak

First things firstCoping with the ever-increasing demands of the workplace• Stephen R. Covey & co

The M-factorHow the millennial generation is rocking the workplace• Lynne C. Lancaster & co

Anticipate Knowing what customers need before they do• Bill Thomas & Jeff Tobev

The new rules of marketing & PRHow to use social media, online video, mobile apps, blogs, new releases & viral marketing to reach buyers directly • David Meerman Scott

The financial crisis and the free market cure• John A. Allison

IJs verkopen aan eskimo’sDe psychologie van overtuigen• Pacelle van Goethem

The green to gold business playbookHow to implement sustainability practices for bottom-line results in every business function• Daniel C. Esty & P.J. Simmons

COACHING EN MENSING’S CAMINADA GEVEN TIEN MANAGEMENT BOEKEN WEG!

management-boeken

Kent u iemand die graag Coaching zou willen ontvangen op zijn of haar werkadres? Meld hem of haar als nieuwe abonnee* en maak automatisch kans op een van deze boeken.

* Een e-mail voorzien van volledige naam, organisatie, werkadres, functie en e-mailadres, kunt u sturen naar abonnee@coaching-magazine, onder vermelding van ‘actie Mensing’s Caminada’. De voorwaarden voor deze actie zijn te lezen op www.coaching-magazine.net

Hoe kunt u een van deze boeken winnen?

50 Coaching 3 2013

DE W

ERKP

LEK

VAN

...

KENNY CROES Professioneel fitnesstrainer en documentairemaker ‘Mijn overtuiging is dat je het beste aan je fysieke

welzijn kunt werken door middel van bewegingsoefe-ningen en voeding. Het gaat om het ontwikkelen van je hogere energielevels door het in balans brengen van je lichaam en geest’, zegt hij half in het Engels. ‘Als je niet helemaal in balans bent, heb je geen energie. Balansoe-feningen – het sterk maken van je kern – zijn essentieel om de combinatie tussen het zenuwstelsel en de spieren te ontwikkelen. Dat je daarbij afvalt, is een bonus.’ ‘Gezondheid komt op de eerste plaats. Ik wil dat iemand zich fit voelt. Als je gezond leeft, krijg je meer energie en meer zelfvertrouwen. Ik train iedereen; van mensen die nauwelijks of nooit hebben bewogen tot topatleten. Ik zorg ervoor dat ze klaar zijn voor de uitdaging die ze zelf hebben gekozen. Van topfit worden voor een bepaalde triatlon tot het verwerken van een zware emotionele klap in het leven’, vertelt Kenny.

Verslaafd aan energieGezonde voeding is voor Kenny een levensvoorwaarde:‘Ik mediteer elke ochtend en maak daarna vijf liter rauw groentesap van komkommer, tomaten, broccoli en peterselie. Ik laat de groenten eerst een paar uur in soda liggen, zodat de bacteriën eruit gaan. Dan gaan er een paar scheppen mineralen, calcium en magnesium en duizend milligram vitamine C in poedervorm bij. Dat mengsel drink ik de hele dag door. Tuurlijk neem ik ook weleens een biertje en gisteren heb ik toevallig zelf friet

TEKST Mirjam BoersBEELD René Bergsma

Aan het eind van de Martin Luther King Boulevard buigt de weg naar rechts en kom je uit bij sportschool Body Beach op Bapor Kibrá, een van de werkplekken van fitnesstrainer Kenny Croes. Als ik aan kom lopen, eet hij net buiten op het bankje zijn vegetarische maaltijd en drinkt hij zijn zelfgemaakte groentesap. We gaan de sportschool binnen, waar hij vol energie in de koele trainingsruimte vertelt over zijn werk en filosofie.

51Coaching 3 2013

energie en zelfvertrouwen te geven. Ik begeleid ook mensen die ziek zijn of waren en willen aansterken. Artsen ver-wijzen patiënten naar mij door, zodat ze weer langzaam kunnen aansterken met het juiste bewegingspatroon. Mensen helpen, iets betekenen voor een ander, daar leef ik voor. Ik groei mee met mijn klanten en krijg heel veel energie van mensen die zich weer fit en energiek voelen’, zegt de fitnesstrainer.

AfwisselingDe carrière van Croes is indrukwekkend: hij deed in 1977 met het Curaçaose kara-teteam mee aan het WK in Japan, zwom van Aruba naar Venezuela en kajakte terug en zette het zwemrecord van Klein Curaçao naar Curaçao op zijn naam. In Amerika studeerde hij Physical Education en werkte hij in New York als fitnessma-nager bij één van de grootste sportscho-len van Amerika, Sportclub LA en bij the Athletic department of Chesapeake College in Maryland. Op Aruba werkte hij zes jaar als recreatiemanager bij het Hyatt Hotel. Maar, geboren en getogen op Curaçao, keerde Kenny zeven jaar

‘Ik train iedereen; van mensen die nog nooit hebben bewogen tot topatleten’geleden terug naar zijn eiland. ‘Ik had de afwisseling nodig en wilde het land, dat Curaçcao inmiddels was geworden, hel-pen. Ik wil mensen begeleiden in het be-wustwordingsproces van gezond leven, maar niet alleen door een-op-een met ze te werken in de sportschool. Ik wil een grotere hoeveelheid mensen bereiken met mijn filosofie. Daarom maak ik do-cumentaires om iedereen het belang van gezond leven te laten inzien. Momenteel ben ik bezig met een documentaire over kanker; over de ziekte in het algemeen, het genezingsproces en het belang van gezond leven daarbij.’ Ook de documen-taire over de Ride for the Roses staat op naam van deze personal trainer.

Onmisbaar materiaalAangekomen in de gymzaal, zegt Kenny: ‘Kijk, deze grote blauwe plastic ballen ge-bruik ik voor balansoefeningen. Je core – de kern van je lichaam: het gebied van je buik- en rugspieren tot je lies – speelt de hoofdrol in alles wat je doet. Als je core sterk is, ben je in balans.’ Kenny komt aanlopen met twee blauwe schijven en vertelt hoe je er leuke balansoefeningen op kunt doen. ‘Ze zijn zacht en door ze te gebruiken, leer je je evenwicht bewaren door het aanspannen van je core. Balans-oefeningen verbeteren de communicatie tussen je hersenen en je spieren. Het-zelfde doet de ‘groen/grijze glijplaat’: je voet laten glijden over de vloer heeft een beter effect op je zenuwen en je voelt het nog meer in je buik dan wanneer je een stap zet. Wist je dat je bilspier de sterkste spier in je lichaam is? Daarom kun je goed met je heupen wiegen. Al kan de één dat beter dan de ander’, lacht Kenny.

LevensmottoAls ik afscheid neem van Kenny, vat hij nog even kort zijn filosofie samen: ‘Houd altijd vertrouwen in wat je wilt bereiken, zorg voor vreugde in je hart, vreugde is de vloeistof die door alle negativiteit heen kan. En boven alles: vermijd stress. Het sijpelt door naar je organen en maakt je ziek.’

gemaakt van verse aardappelen. Maar daarna ben ik erg moe omdat mijn lichaam het niet gewend is. Ik ben verslaafd geraakt aan het gevoel van veel energie.’

Zeven componenten voor het vinden van balans‘Om in balans te komen, let ik op de vol-gende zeven componenten. Fysiek wel-zijn: bewegingsoefeningen en voeding. Intellectueel welzijn: boeken lezen over gezondheid. Emotioneel welzijn: jezelf kunnen uiten op een positieve manier. Sociaal welzijn: een goede relatie hebben met anderen; dat zorgt ook voor herstel en genezing. Spiritueel welzijn: uit je ego komen en de meest krachtige energie verkrijgen: liefde. Omgevingswelzijn: een eenheid vormen met de natuur en zorgen voor je omgeving. En als laatste: arbeidswelzijn: een balans vinden tussen werken en andere aspecten van het leven, en niet je hele leven alleen maar werken en op die bureaustoel zitten. Hierover geef ik workshops bij verschil-lende bedrijven. Ik probeer de werkne-mers in balans te brengen en ze meer

52 Coaching 3 2013

Kaya Jacob Posner 39 • Tel. 461-5644 • Fax. 461-7516 • www.garagecordia.com

YOUR TRUSTED PARTS

& SERVICE LEADER

A LEXUS you have to experience to believe!Introducing the new face of Lexus.

Where invigorating handling next-generation technology and unforgettable styling combine to

provide an experience that doesn’t just raise the bar

it sets a new one altogether.

GELIJKHEEFTU

Scharlooweg 37 Willemstad, CuraçaoT: 461 88 99 www.bbvlegal.com

53Coaching 3 2013

KPMG Meijburg Caribbean, belastingadviseurs,verleent fiscale diensten vanuit haar kantoren op Aruba, Bonaire, Curaçao en St. Maarten, alsmede vanuit haar Dutch Caribbean & Suriname Desk, te Rotterdam. Tevens worden vanuit deze kantoren de Surinaamse en Cubaanse markten bediend.

Voor de uitbreiding van ons team op de diverse locaties zoeken wij gekwalificeerde (Senior) Tax Managers en (Junior) Tax Advisers.

Nadere actuele informatie wordt verstrekt op onze website www.kpmg.com/dutchcaribbean

of telefonisch door: Harry Canters / Fong-Mang Cheong: 732-5400

TAX is our business!

© 2013 KPMG Meijburg Caribbean, belastingadviseurs, is een Curaçaos samenwerkingsverband van besloten vennootschappen en is lid van het KPMG netwerk van onafhankelijke leden verbonden aan KPMG International Cooperative (“KPMG International”), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.

Aru

ba-B

onai

re-C

uraç

ao-S

t. M

aart

en-R

otte

rdam

-Sur

inam

e-C

uba

In een wereld waarin levenslang leren niet meer weg te denken valt, lijkt het te mooi om waar te zijn: college volgen aan gerenommeerde onderwijsinstituten zoals Harvard, Yale, MIT (Massachusetts Institute of Tech-nology) of de Technische Universiteit Delft. Niet alleen open toegankelijk, maar ook waar je wilt, wanneer je wilt en in je eigen tempo.

MOOC is de onderwijsvorm die dit mogelijk maakt; het staat voor Massive Open Online Course. U volgt hierbij via internet vanuit uw luie stoel college bij de beste hoogleraren in uw vakgebied. Vrijwel alle grote universiteiten hebben in de afgelopen jaren een divers aanbod van MOOC’s ontwikkeld. Inmiddels zijn vier soorten MOOC’s te onderscheiden . De meest bekende hiervan is de xMOOC, waarbij in colleges de inhoud (kennisoverdracht) cen-traal staat. Een andere veelvoorkomende variant is de cMOOC, een meer interactieve vorm waarbij coaching bij het behalen van een leerdoel centraal staat.

Vrijwel vanaf het allereerste begin was de MOOC een doorslaand succes. Aan een van de eerste MOOC’s, opgezet in 2008 aan de University of Prince Edward Island in Canada, deden direct 23.000 studenten mee. Inmiddels is het aanbod van MOOC’s enorm toegenomen en gediversifieerd. Gelukkig kun je in het overweldigende aanbod je weg vinden via gespecialiseerde web-sites als www.edx.org, www.mooc-list.com of www.coursera.org. MOOC’s zijn meestal gratis; wel is in veel gevallen registratie vereist.

Ter illustratie enkele voorbeelden:Organizational Analysis (Stanford University)Dit vak behandelt de meest actuele theorieën over gedrag van mensen in organisaties en hoe deze worden toegepast in veran-dertrajecten.

Financial Theory (Yale)Verdiept uw kennis over de rol van de financiële markt in de globale economie.

Inspiring Leadership through Emotional Intelligence (Cape Western Reserve University)Hoe emotionele intelligentie, maar ook compassie en spirituele concepten zoals mindfulness van invloed kunnen zijn op inspire-rend leiderschap.

Writing II: Rhetorical Composing (Ohio State University)Verbetert uw vermogen om effectieve teksten te schrijven.

Democratic Development (Stanford University)Behandelt factoren die de ontwikkeling van democratische prin-cipes in een samenleving bevorderen of juist remmen.

MOOC’s brengen Yale en Harvard binnen handbereikTEKST Margo Groenewoud

Gedurende de dag worden de muren en daken van gebouwen door de zon opge-warmd. Blokken hebben een hoge thermal mass. Dit houdt in, dat wanden gemaakt van blokken, de temperatuur van de omgeving opnemen en vasthouden. Als gevolg daarvan krijg je warme wanden, die ook warmte uitstralen. Dit kun je testen door simpelweg je handen tegen de wand te houden. Dit geldt ook voor betonnen constructies.

Om de temperatuur binnen een gebouw weer aangenaam te krijgen, kun je de airco aan zetten. Op die manier ben je echter bezig om de hitte, die de hele dag in de constructie is opgeslagen, af te koelen. Door ervoor te zorgen dat de construc-tie niet in contact komt met de zon, kan dit probleem heel makkelijk voorkomen worden.

Om dit te kunnen realiseren werken wij sinds 2012 samen met Quad LockBuilding Systems. Zij leveren geisoleerde panelen (EPS), de enige met een certificaat op het gebied van kwaliteit (ISO9001) en van milieu (ISO 14001). Doordat de geïsoleerde panelen een lage thermal mass hebben, zorgen zij ervoor dat de hitte van de zon en de koeling van de airconditioning niet in de constructie terecht komt. Hierdoor blijft de hitte buiten en de koeling van de airconditi-oning binnen.

Quad Lock Building Systems levert drie systemen, namelijk: quad-lock wanden, quad-deck vloeren & daken en retrofit (voor bestaande gebouwen). Quad-lock is een ICF (insolated concrete forms) wandsysteem, bestaande uit geïsoleerde panelen (EPS), kunststof koppelstukken, metalen profie-len en beugels. De quad-lock panelen zijn gemaakt met een hoge dichtheid, brand-vertragend geëxpandeerd polystyrene (EPS), waarvoor geen formaldehyde, HFK’s

of CFK’s gebruikt zijn. De kunststof koppel-stukken hebben een drie-dubbele func-tie. Ze koppelen de geïsoleerde panelen, geven ondersteuning aan de wapening die benodigd is in de betonnen muur en zorgen ervoor dat de gipsplaten en/of gevelbepla-ting direct op de koppelstukken gemon-teerd kunnen worden. De metalen profielen worden gebruikt om de wanden te begelei-den, waarna de metalen beugels gebruikt worden om de hoeken te versterken. De quad-lock producten worden toegepast in onder andere dragende wanden, brandwe-rende wanden, kelderwanden, keermuren en funderingsmuren, bij zowel residenden-tiële woningen als utiliteitsbouw.

Quad-deck combineert de kracht, veiligheid en betrouwbaarheid van beton met de energie-efficientie, flexibiliteit in design en comfort van ICF-vormen. Quad-deck pane-len vormen een reeks van T-balken om de 610 mm, die integreren met een betonnen plaat. De monolitische betonnen construc-tie biedt een overspanning in minder tijd met minder beton.

Het R-ETRO systeem is een snelle, flexibele, non-invasieve vorm van isolatiepanelen welke worden toegevoegd aan bestaande wanden. Het systeem past zich aan, aan de vorm van een bestaand gebouw. Hierdoor kun je bestaande gebouwen, energiezuini-ger maken.

Groen wonen in de Caribbean begint hier

Green Building Technologies (GBT) is opgericht om mensen bewust te maken van de mogelijkheden om groener te gaan wonen en/of wer-ken. Wij ontwerpen gebouwen aan de hand van duurzame en energie-zuinige producten. Wij geven klan-ten graag advies over hoe zij hun huidige situatie kunnen aanpassen om te komen tot minder energie-verbruik. Daarnaast leidt GBT mensen en bedrijven op om met de producten te kunnen werken met de producten uit ons aanbod.

www.quad-lock.com

Op Curaçao is het een bekend verschijnsel; hoe later op de dag, hoe hoger de temperatuur in huis. De enige oplossing lijkt dan het aanzetten van de airco. Maar het kan ook anders.

airconditioner

betonnen constructie

geïsoleerd paneel (EPS)

geïsoleerd paneel (EPS)

ADVERTORIAL

VOORBEELD QUAD-LOCK WAND

Voor meer informatie over (de producten van) Green Building Technologies:Ing. R. Poelen, telefoon 461 1532 / 519 0110, e-mail: [email protected]

betonnen constructies

ook voor zwembaden

De voordelen op een rij:• de temperatuur in uw huis is altijd

comfortabel

• door de isolatie wordt lawaai van bijvoorbeeld auto’s en vliegtuigen geweerd

• het systeem is veilig en gezond; de betonnen constructie kan zwaar weer doorstaan

• flexibel in ontwerp

• er hoeft minder gekoeld te worden, dus er is minder energieverbruik

55Coaching 3 2013

‘Dropbox is mijn niet-fysieke bureau waarvan ik mensen de sleutel van een bepaald laatje kan geven’

SLIMMER WERKEN MET APPS

Elke zaterdagmiddag is Natasja te horen in het programma Nieuws-week op Dolfijn FM. Daarnaast schrijft ze voor de Nederlandse publieke omroep NTR. Ze neemt haar iPhone overal mee naar toe. Mocht ze hem een keer kwijt-raken, dan is er gelukkig de app Zoek mijn iPhone, die haar via een kompas op een ander iOS-appa-raat naar haar telefoon leidt.

Tropisch klimaatNatasja (33) is in Hilversum geboren en woont sinds vier jaar op Curaçao. ‘Mijn ouders zijn hier

in Valencia, Spanje en maakte een zeilreis van New York naar Sint Maarten. Hierdoor borrelde het verlangen naar een warm klimaat op. Een vriendin attendeerde me toen op een functie bij het Antilliaans Dagblad en weg was ik’, lacht Gibbs.

Mijn apps‘De MacBook Air en mijn iPhone zijn gesynchroniseerd, dat is wel zo handig.’ ‘Op mijn telefoon gebruik ik uiteraard de gratis en super-handige app WhatsApp. Met de

van een bepaald laatje kan geven. Dan kunnen ze alleen in dat ene mapje, ideaal!’

Een boek lezen tijdens het poetsen‘Mijn lievelingsapp is Audiobooks. Hiermee luister je naar iemand die een verhaal voorleest. Handig voor als je bijvoorbeeld aan het schoonmaken bent, dat maakt het een stuk minder erg. Veel mensen zeggen dat ze geen tijd hebben om te lezen, dan is dit een uitkomst. Ik maak ook gebruik van iTunes U, dat vind ik een geweldige uitvinding. Via deze app kun je colleges volgen van verschillende universiteiten. Nu heb je de kans om van een bepaalde professor een college te volgen, terwijl je daar normaal misschien het geld of de tijd niet voor had. Als laatste wil ik de app Wunderlist laten zien’, zegt de Hilversumse enthousiast. ‘Ook een van mijn favorieten namelijk; een to-do list, die veel weg heeft van een ouderwetse agenda. Je kunt er heerlijk afvinken en de details worden ook nog eens doorgestuurd naar je e-mail, wat wil je nog meer?’

Tot slot‘Apps zijn heel persoonlijk. De één vindt een bepaalde app ontzet-tend achterhaald, terwijl de ander niet zonder kan. Het is eigenlijk jammer dat nog geen enkele nieuwsdienst op het eiland een app heeft ontwikkeld. Alhoewel ik heb gehoord dat de Papiaments-talige nieuwsdienst Notisia360.com al bezig is. Ik ben heel benieuwd hoe dat gaat uitpakken en hoe snel andere media zullen volgen.’

Coaching laat iedere editie een jonge professional aan het woord over hoe je slimmer en sneller werkt met een tablet. Dit keer Natasja Gibbs, journalist en correspondent, over haar iPhone en MacBook Air.

Teks

t: M

irjam

Boe

rs

Tips voor de moderne professional

Natasja GibbsJournalist en correspondent bij de NTR

geboren en getogen, maar ik niet. Ik groeide op in Nederland en was de enige met een kleurtje op school. Thuis spraken we Papia-ments en Nederlands. Totdat mijn juf tegen mijn moeder zei dat het beter was om voor één taal te kiezen, dat was duidelijker voor het kind. Onzin natuurlijk, hier wordt bijna ieder kind viertalig opgevoed. Uiteindelijk bleven mijn ouders Papiaments tegen elkaar spreken, dus ik versta het nog steeds zonder problemen.’ In Utrecht studeerde de schrijfster journalistiek en psychologie. ‘Ik was een groot liefhebber van het vak massabeïnvloeding: waarom gedragen mensen zich zoals ze zich gedragen? In de eerste func-tie na mijn afstuderen mocht ik dat meteen op de proef stellen bij een werving- en selectiebureau. Daarna heb ik verschillende pro-jecten gedaan, deed ik onderzoek

app Facebook begin ik de dag; posts van vrienden bekijken, maar ook het nieuws lezen dat andere journalisten en politici erop zetten. Ik gebruik Facebook ook als promotietool voor mijn artikelen, die deel ik dan weer op Twitter. ‘Een andere favoriete app is Instagram, een fotoprogram-ma. Je kunt er foto’s op verschil-lende manieren mee bewerken, echt te gek. Zo heb je ook tadaa, een minder succesvolle foto-app overigens. Je foto’s blijven in het bezit van tadaa en je moet verplicht inloggen. Ik ben groot fan van de app Dropbox; al mijn documenten en bestanden heb ik via deze app bij de hand, waar ik ook ben.Toen ik bijvoorbeeld voor de film ‘Tula The Revolt’ werkte, deelde ik de foto’s van deze pro-ductie met de media via Dropbox. Het is mijn niet-fysieke bureau waarvan ik mensen de sleutel

56 Coaching 3 2013

van

naa

r

Arthur Rozendalvan Seguros Brouwernaar Rozendal & Kos ta Bon! Verzekeringen

Xandra M. Kleine-van Dijkvan Spigt D.C.naar Tax-Insight

Golda Candelaria-Davelaarvan Korps Politie Arubanaar Forensic Services Caribbean NV

Shurminia Martina Rafael van Practical Business Solutionsnaar SGR-Groep

Per 1 april 2013 is Shurminia werk-zaam bij de Stichting Gehandicapten- en Revalidatiezorg (De SGR-Groep) als Communicatie- en pr-medewerker. Shurminia heeft meer dan zes jaar ervaring op het gebied van com-municatie, met name PR en corpo-rate communicatie. Hiervoor was ze onder andere werk-zaam bij het com-municatie- en managementad-viesbureau Practical Business Solutions. Bij De SGR-Groep gaat ze zich vooral bezig houden met het opstellen van com-municatiebeleid, het verder professi-onaliseren van de interne en externe communicatie en fondsenwerving.

Rozendal heeft per maart 2013 samen met Richard Kos, bekend van Kos ta Bon! Pensioenenen Hypotheken, Rozendal & Kos ta Bon! Verzekeringen B.V. opgestart. Rozendal, al dertig jaar in het ver-zekeringsvak, is verantwoordelijk voor de portefeuille schadeverzekerin-gen. Door samen-bundeling van krachten kan het kantoor nog beter inspelen op ont-wikkelingen in de markt. Voor Arthur is de grootste uitdaging is om in tijden van econo-mische teruggang toch succesvol te ondernemen en de toekomst met ver-trouwen tegemoet te zien.

Xandra Kleine-van Dijk heeft zich sinds 1 januari gevestigd als zelfstandig belas-tingadviseur en advocaat onder de naam Tax-Insight B.V. Xandra richt zich naast de lokale en internationale fiscale advies-praktijk op Estate Planning met een nadruk op bedrijfs-opvolging. Hierbij kan Xandra steu-nen op dertig jaar ervaring als belas-tingadviseur bij grote internationa-le accountants kan-toren in Nederland, Washington D.C. en (vijftien jaar) in Curaçao.

Golda Candelaria-Davelaar komt oorspronkelijk uit Aruba en heeft daar in verschillen-de leidinggevende functies bij het Korps Politie Aruba gewerkt. Per 1 november 2012 heeft zij de over-stap van publieke naar privésector gemaakt en werkt zij als onderzoe-ker bij Forensic Services Caribbean op Curaçao. De laatste jaren van haar carrière bij de politie heeft zij zich gespecialiseerd in integriteit en vei-ligheid. Haar exper-tise gebruikt Golda voor onder andere het verrichten van diverse soorten onderzoeken en het uitvoeren van employment screeningen.

Rieuwen Groeneveldvan Meyer Movingnaar Eigen onderneming

Per januari 2013 is Rieuwen Groeneveld een eigen onderne-ming gestart. Als directeur van Meyer Moving heeft Rieuwen de laatste vijfeneen-half jaar het bedrijf ontwikkeld en een netwerk opge-bouwd op Curaçao. Zijn interesse in onroerend goed heeft hem doen besluiten voor zich-zelf te beginnen. Samen met een partner kocht hij kavels op Villapark Flamboyan voor ontwikkeling en verkoop. Bij Curaçao Beach Boulevard is hij verantwoordelijk voor de verhuur van de units. Het samenbrengen van mensen en pro-jecten beschouwt Rieuwen als een taak die hem op het lijf geschreven is.

Kees BongersVan programmeur naar project manager

Kees Bongers viert dit jaar zijn 25-jarig jubileum bij Exact. Zijn collega’s noemen hem een ware nestor in de IT-branche, die op diverse Caribische eilanden projecten heeft begeleid en uitgevoerd. Hij startte zijn carrière in 1977 als pro-grammeur maar al snel richtte hij in 1982 Info’Track N.V. op. In 1988 werd Info’Track N.V. dis-tributeur van Exact Software, waarbij Kees als eindver-antwoordelijke voor verkoop, sup-port en consultan-cy veel vertrouwen genoot van moe-derbedrijf Exact in Delft. In 1996 werd op Curaçao Exact Software Antilles N.V. opgericht, wat voor Bongers de doorbraak was. Van programmeur is hij uitgegroeid tot senior con-sultant en niet in de laatste plaats tot een dierbare collega.

No job too big...no job too small

T o t a l S e r v i c e s C u r a - c a o - M a u r i t s l a a n # 2 - W i l l e m s t a d - T e l 7 3 6 4 9 4 0

W i n d o w C l e a n i n g

C a r p e t & S p e c i a l t y Cleaning

C l e a n i n g p r o d u c t s & m a t e -

H o u s e k e e p i n g

D o m e s t i c C l e a n i n g

57Coaching 3 2013

Cathy Beresfordvan HBN Lawnaar Balance Consulltancy Group

Jolanda Smuldersvan ENNIAnaar Studio SPAM

Jolanda Smulders maakte van verze-keraar ENNIA de overstap naar een eigen bedrijf. Met twintig jaar erva-ring als make-up artist en styliste is zij als zelfstandige inzetbaar voor vis-agie, styling, pro-ducties en events. Al zeven jaar verzorgt Jolanda producties voor lokale en inter-nationale recla-mecampagnes, commercials, tv programma’s, film en mode. Onder de naam Studio SPAM (Styling, Photography, Art Direction and Make-up) werkt zij samen met fotografe Marika Ringnalda.

Iwan Zundervan BlackDutchnaar UNDP Curaçao

Na twintig jaar Nederland was het voor Iwan Zunder ‘tijd om te gaan’. Na een mooie peri-ode van internatio-naal werken, met de boodschap dat de huidige kansen vooral in de Nieuwe Wereld lig-gen, werd het tijd om zelf de daad bij het woord te voe-gen. Met zijn bedrijf BlackDutch-Investment with Sense is hij actief in de EU, Afrika en de Caribbean op het vlak van duurzame economische ont-wikkeling. Iwan gaat voor het United Nations Development Programma aan de slag als projectma-nager Nation Building Curaçao.

Per april 2013 is Cathy Beresford als HR & Recruitment consultant in dienst getreden van Balance Consultancy Group/Balance Recruitment waar ze de mogelijkheid krijgt om haar twee interessegebieden recruitment en HR te combineren. Bij HBN Law heeft ze als HR manager de directie onder-steunt en oplos-singen geboden op het gebied van HRM. Als recruit-ment deskundige heeft ze zich de afgelopen acht jaar gespecialiseerd in het succesvol matchen van top professionals met ambitieuze orga-nisaties. Door een goede kennis van de arbeidsmarkt heeft zij tevens ervaring met het begeleiden van outplacement- en herintegratietra-jecten.

Hoe is het met…Zij beten de spits af in de rubriek ‘Van > Naar’ in de allereerste Coaching in 2003: Gilbert Martina en Roland Pietersz. Hoe verliep hun carrière daar-na? Coaching zocht ze op en vroeg naar hun ervaringen van de afgelo-pen tien jaar.

Drs. ing. Gilbert Martina MBA (41): Toen: managing director bij

De Amersfoortse Antillen (het huidige ENNIA Caribe Zorg) Nu: Chief Operations Officer bij ENNIA

In 2002 nam verzekeringsmaatschappij ENNIA zorgverzekeraar De Amersfoortse Antillen over. Gilbert Martina was vanaf be-gin 2003 verantwoordelijk voor de integratie van de nieuwe werkmaatschappij en maakte er in drie jaar een rendabele unit van. In zijn huidige functie als COO stuurt hij sinds 2006 de backoffice van ENNIA aan, bestaande uit 65 medewerkers. Zijn stijl van managen beschrijft hij als veeleisend maar zeker ook motiverend: ‘Ik leg de lat redelijk hoog om sa-men met mijn medewerkers tot vernieuwing te komen. Hierbij is vertrouwen van beide kanten onmisbaar’. Deze drive leverde hem in 2009 de award ‘The Other Manager’ van de Nederlandse multiculturele business club ‘The Other Network’ op. Bijzonder, want Martina won de verkiezing terwijl hij werkzaam is op Curaçao. Hij is trots op het koperen beeldje dat in zijn kantoor staat en hoopt dat de prijs als inspiratie dient voor andere jonge lokale professionals. Coaching leest hij nog altijd met interesse: ‘Het ‘blaadje’ is in tien jaar een volwaardig tijdschrift geworden; Coaching is vernieuwend bezig.’

Mr. Roland Pietersz (51): Toen: chief commercial officer bij ENNIA Nu: co managing partner bij uitvaart -

verzekeraar Onderlingehulp

Roland Pietersz werkte van 2003 tot 2008 als commercieel directeur bij ENNIA waar hij het marketing- en verkoopbeleid op zich nam. Vervolgens stapte hij over naar de wereld-wijd opererende verzekeringsmakelaar Aon. Als algemeen directeur van Aon Dutch Carib-bean was hij in 2009 verantwoordelijk voor de bouw van het Curaçaose hoofdkantoor. Sinds anderhalf jaar werkt hij als een van de managing partners bij Onderlingehulp, met twintig medewerkers de grootste uitvaart-verzekeraar op de ABC-eilanden. Na jaren bij grotere bedrijven gewerkt te hebben, ervaart Pietersz de korte lijnen bij een kleinere

Hoe kunt u zich opgeven voor Van > Naar?Verandert u van functie en wilt u graag aan geven wat uw uitdaging in uw nieuwe functie is? Mail dan uw naam en telefoonnummer door naar: [email protected]. Wij zullen contact met u opnemen.

Coaching 1,2013

organisatie als positief. ‘Ik deed altijd al graag zaken in een ongedwongen sfeer. Misschien heeft het ook met mijn huidige levensfase te maken’, lacht hij. Als recente carrièremijlpaal noemt hij de campagne ‘Tur mucha sigurá’ in 2012, waarbij ouders tijdelijk de kans geboden werd een gratis uitvaartverzekering voor hun kinderen af te sluiten, ongeacht hun medische voorgeschiedenis. Pietersz: ‘We moesten mensen echt overtuigen dat er geen verdere verplichtingen aan vastzaten. Natuurlijk hoopten we dat de ouders ook voor zichzelf een betaalde verzekering wilden afsluiten, maar ons uitgangspunt was een bijdrage leveren aan de maatschappij en onder-tussen mensen bewust maken van de noodzaak om hun eigen uitvaart goed te regelen.’Coaching bladert hij, eerlijk gezegd, alleen af en toe eens door. Wel is hij van mening dat het magazine zich goed positioneert op de markt.

Bertil Postemavan Noord Nederlandse Assurantiemakelaars (NNAM) Groningennaar Atlas Insurance Curaçao

Bertil Postema is met ingang van 1 mei 2013 werkzaam bij Atlas Insurance als (co) managing director. Bertil heeft ruim 24 jaar ervaring in de zake-lijke schade assu-rantiemarkt. Hij is beëdigd Register-makelaar in Assurantië. Postema zal zich richten op nieuwe zakelijke klanten en dagelijks leiding geven aan het kan-toor. Hij heeft met name ervaring in het opzetten van niet traditionele verzekeringscon-structies die voor klanten profijtelijk zijn.

TEKST Jacomine Lagas

De Coach Tien jaar

© U

itge

veri

j Lo

ket

1

Krijg nou wat! Toen bestond

ik nog niet eens...

Tjonge, Coaching al weer tien jaar...

Wat deed ìk eigenlijk tien jaar

geleden?

Toegewijd aan jou! Voor meer informatie: 433 91 30 Fax: 461 78 61 E-mail adres: [email protected] Website: www.girobank.an

Coaching 3 2013

Documents

Transcript of Coaching 3 2013