capelle aan den ijssel

Wat is Open Monumentendag

Op Open Monu-mentendag zijnduizenden mo-numenten inheel Nederlandeen dag ofweekend langgratis open voorhet publiek. Open Monumentendag biedt daarmee iedereen demogelijkheid om kennis te maken met monumentenen wil zo de belangstelling voor monumenten bij eenbreed publiek vergroten. De opengestelde monumen-ten zijn vaak het toneel van speciale activiteiten, zo-als tentoonstellingen, concerten en rondleidingen. Delandelijke organisatie is in handen van de StichtingOpen Monumentendag, die circa 350 deelnemendegemeentelijke comités ondersteunt.

Ook in Capelle aan denIJssel is een comité actief.De organisatie en coördi-natie hiervan is in handenvan de Historische Vereni-ging Capelle aan den IJs-

sel (HVC). Er wordt, mede afhankelijk van het themavan Open Monumentendag, samengewerkt met ver-schillende Capelse organisaties.

Open Monumentendag Capelle aan den IJsselDit jaar is het landelijk thema ‘Macht en Pracht’. Samen met de deelnemende organisaties hopen wij udeze keer een aantal aspecten van ‘Macht en Pracht’in Capelle aan den IJssel te laten zien. Zo heeft deHVC voor deze gelegenheid een verhalende expositiesamengesteld die een inkijkje geeft in hoe met namede macht in Capelle in vroegere tijden was georgani-seerd. Deze expositie is op Open Monumentendag tezien in het Van Cappellenhuis en daarna in het gemeentehuis.

Maar liefst vier kerken openen hun deuren op 14 sep-tember om de pracht van hun kerk te laten zien.

2

Sculptuur buitengevel St. Paulus' Bekering

Naast de Dorpskerk, een rijksmonument, zijn dat deHoeksteen, de Pauluskerk en de Moriakerk; de laat-ste drie kerken zijn gemeentelijke monumenten.

Als vanouds biedt het prachtige Van Cappellenhuis(rijksmonument) weer een geweldig muzikaal pro-gramma aan en verzorgen medewerkers van de HVCde hele dag rondleidingen in de statige regentenka-mer.

Vlakbij de Dorpskerk en het Van Cappellenhuis zal,traditiegetrouw, weer de Kunstmarkt gehouden wor-den. Ook Rijkswaterstaat doet mee deze keer. DeStormvloedkering (gemeentelijk monument) wordtopengesteld en ook daar vinden rondleidingen plaats.

Als u dan toch in de buurt bent kunt u ook een be-zoek brengen aan het kleinste museum van Neder-land, het Dief- en Duifhuisje (rijksmonument) en aan-sluitend genieten van een rondleiding door hetSlotpark.

En als u meer wilt weten over de oude ambachten inCapelle aan den IJssel dan is een bezoek aan hetHistorisch Museum in het Beijerinckgemaal (gemeen-telijk monument) op z’n plaats. Hier is de spiksplinter-nieuwe tentoonstelling ‘Ambachtelijk verleden’ te zien.Bovendien draaien op Open Monumentendag de ma-chines van het gemaal weer volop.

Kortom, er is weer veel te zien en te bezoeken op 14september tijdens Open Monumentendag in Capelleaan den IJssel. Dit uitgebreide programma wijst u de weg.

3

LOCATIE ‘DE OUDE DORPSKERN’

Van Cappellenhuis - Dorpsstraat 164Het Van Cappel-lenhuis is in1898 gebouwdals oude man-nen- en vrou-wenhuis. Hetheeft als zodanigdienst gedaanvan 1899 tot1973. Na eengrondige verbou-wing/restauratiein 2006/2007wordt het nu

deels gebruikt als kantoor en deels heeft het een cul-turele functie gekregen. In de Van Cappellenzaal vin-den het hele jaar door allerlei optredens plaats.

In de galerie wordt geëxposeerd. Zo kunt u er opOpen Monumentendag de verhalende expositie‘Macht en Pracht in Capelle’ zien. Ook wordt het ge-bouw gebruikt als trouwlocatie. Hét pronkstuk van hetVan Cappellenhuis is de regentenkamer op de eersteverdieping. Daarnaast is de prachtige tuin aan de Hol-landsche IJssel alleszins een bezoekje waard. Het gebouw is een rijksmonument.

Van Cappellenzaal Op zaterdag 14 september a.s. is in het Van Cappel-lenhuis i.s.m. de SKVR-Capelle een MACHTIG ENPRACHTIG programma te zien en te beluisteren, datvoor iedereen gratis toegankelijk is. En….. voor eenhapje en/of drankje staan doorlopend de gastvrouwenvan het Van Cappellenhuis klaar!

ActiviteitenTijden zullen zoveel mogelijk worden aangehouden.10.00 u. Opening 10.10-10.30 u. Harpensemble SKVR-Capelle 10.40-10.55 u. Capels Vrouwenkoor

o.l.v. Mirjam Pool 11.00-11.25 u. Pianoduo Julia Achkinazy

& Bernhard Touwen 11.30-11.55 u. ‘Masterclass’ voor maximaal

3 pianoduo’s of 3 pianisten

4

12.00-12.15 u. Capels Vrouwenkoor o.l.v. Mirjam Pool

12.25-13.00 u. SKVR-swingband met o.a. de docenten Kurt Schwab (sax)Theo Hartman (trompet)Peter Bansbergen (percussie)Ramon de Wilde (gitaar)

13.10-13.40 u. Rotterdams Blaasensemble ‘I Fiati’ o.l.v. Maarten Karres

13.45-14.15 u. Capels Dagkoor o.l.v. Ardjoena Soerjadi

14.25-15.10 u. Rotterdams JeugdStrijkersEnsembleo.l.v. Jim Roodnat

15.20-16.00 u. Operakoor Maasstad o.l.v. Jelle Leistra m.m.v. Ardjoena Soerjadi

16.10-16.25 u. Kinderkoor/zangworkshop 16.30-17.00 u. Als UITSMIJTER: workshop/

presentatie Braziliaans slagwerk o.l.v. Matthias Haffner

GalerieIn de geest van het thema van Open Monumenten-dag zijn medewerkers van de Historische VerenigingCapelle aan den IJssel in het verleden gedoken opzoek naar families, mannen en vrouwen die destijdsde macht hadden in Capelle. Wat kwamen ze zoal tegen…………? U kunt het zelf zien en lezen. Tot 20 september in het Van Cappellenhuis, daarnanog tot begin november in het gemeentehuis.

Activiteiten10.00-16.00 u. Expositie ‘Macht en Pracht

in CapeIle’ met uitleg van de samenstellers

5

Regentenkamer10.00-16.00 uur Rondleidingen

door medewerkers van de HVC

Dorpskerk - Kerklaan 2In de oude dorpskern van Capelle aan den IJssel do-mineert al meer dan 400 jaar de Dorpskerk uit 1593van de Nederlands Hervormde Gemeente. De kerkbestaat uit een éénbeukig schip en een smaller vijfzij-dig gesloten koor (1665), overdekt door tongewelvenmet trekbalken. In het interieur is onder meer de 17e-eeuwse eikenhouten preekstoel en een Tien-Gebo-den-bord met omlijsting en fronton uit 1656 te bewon-deren. Het prachtige Van Dam orgel stamt uit 1904. De kerktoren, eigendom van de burgelijke gemeente,is van 1806. In het kader van OMD-Klassendag be-zoeken ook dit jaar weer enkele schoolklassen (groep7/8) in de week voor Open Monumentendag deDorpskerk. De Dorpskerk is een rijksmonument.

6

Activiteiten10.00-16.00 u. De hele dag door is de pracht van de

Dorpskerk te bewonderen - op hetplein naast de kerk is een kraam metkoffie, thee, frisdrank en etenswaren- ook zal nu weer het machtige VanDam orgel worden bespeeld

10.30-13.30 u. Orgelspel door Anthon den Braber13.30-16.00 u. Wiggert Pols lost hem af

Kunstmarkt - Kerklaan De Kunstmarkt wordt dit jaar voorde 43ste keer georganiseerd.Maar liefst 60 kramen staan in dehistorische kern van Capelle, in deKerklaan en rondom de Dorps-kerk, opgesteld. Daarin komen di-verse kunstuitingen tot hun recht.Traditiegetrouw staat bij de pomp,onderaan de trap naar het VanCappellenhuis, de informatie-

kraam van de Historische Vereniging Capelle aan denIJssel. Op de Kunstmarkt is muziek te horen en ookeen hapje en drankje ontbreken niet.

Activiteiten10.00-16.00 u. Kunstmarkt - in de voormiddag

spelen de ‘Moods’ gezellige swingIn de namiddag speelt als vanoudsBas Boon jazzy muziek

10.00-16.00 u. Informatiekraam HVCmet boeken, DVD’s etcetera over de geschiedenis van Capelle

7

LOCATIE DIEF- EN DUIFHUISJE EN OMGEVING

Dief- en Duifhuisje - Nieuwe Laan 11Dit rijksmonument,nu het kleinste mu-seum van Neder-land, stamt waar-schijnlijk uit hetbegin van de 17eeeuw en is één vande laatste restantenvan het Slot van Ca-pelle. Dat slot stondop het Sloteiland inhet Slotpark, dat aande overzijde van deSlotlaan te vinden is.In het Dief- en Duif-huisje wordt opOpen Monumenten-dag zowel aandachtbesteed aan de

pracht als de macht van de oude kastelen en hun be-woners.

Activiteiten10.00-16.00 u. Expositie ‘Straf en Recht’

Dit jaar wordt aandacht besteed aan de rechtspraak van vroeger ennu - de straffen die werden gegeven- plaatsen waar de dieven werdenopgesloten etc.Op zolder wordt het verhaal van dekastelen van Capelle verteld

Op het plein bij het Dief- en Duifhuisje staat eenschandpaal opgesteld, er wordt gebrandmerkt en wieniet uitkijkt loopt de kans om in de boeien geslagen te worden.

En dan hebben we nogde ‘Lieverdjes van Ca-pelle’. Van bezoekersvan het Dief- en Duif-huisje, die eerder ditjaar te schande hebbengestaan, hangt het pleinvol met foto’s. Hang jij er ook bij?????

8

Slotpark e.o. Vanaf het Dief- enDuifhuisje wordentijdens Open Mo-numentendagrondleidingen doorhet Slotpark ver-zorgd. Daarbijwordt ook aan-dacht besteed aan

de plannen die er zijn om op het Sloteiland de con-touren van het oude Slot weer zichtbaar te maken.

Activiteiten11.00 u. Rondleidingen 14.00 u. door het Slotpark15.00 u Startpunt bij het Dief- en Duifhuisje

Stormvloedkering - Ketensedijk 2aDe Stormvloedkering in de Hol-landsche IJssel is het eerstekunstwerk van de Deltawerken.Het complex ligt op de grens vande gemeenten Krimpen aan denIJssel en Capelle aan den IJssel.Het bestaat uit een stormvloed-kering, een naastgelegen sluisen een brug bestaande uit eenvast en beweegbaar deel. DezeAlgerabrug is vernoemd naar de

toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat. Deltawerken Met de Deltawerken is Zuidwest-Nederland be-schermd tegen hoog water. Het plan was al vóór 1953ontworpen door Johan van Veen, maar werd door deWatersnoodramp van 1953 versneld uitgevoerd. DeDeltawet uit 1958 maakte de uitvoering mogelijk. In2010 zijn de Deltawerken afgerond. In het complexeproject werden vele kunstwerken ontwikkeld, o.a. be-weegbare stormvloedkeringen, dammen, sluizen.Hiermee werd de kustlijn met 700 kilometer verkort.Volgens de American Society of Civil Engineers be-horen de Deltawerken tot een van de zeven modernewereldwonderen. De Stormvloedkering in de Holland-sche IJssel is een gemeentelijk monument.

Activiteiten10.00-17.00 u. Rondleidingen

9

LOCATIE BEIJERINCKGEMAAL

Historisch Museum/Beijerinckgemaal- Bermweg 13

Het gemaal is in 1868/1869 gebouwd voor het droog-malen van de Prins Alexanderpolder. Het heefttot 1991 als zodanig dienst gedaan. Het voormalig ke-telhuis is sinds 1997 in gebruik als museumdoor de Historische Vereniging Capelle aan den IJs-sel.

Het gebouw, de motoren, de watergangetc. werden in 2008/2009 grondig gerestaureerd enop speciale dagen wordt er gemalen. Dit gebeurtook op 14 september a.s. Verder kan op Open Monu-mentendag de nieuwe expositie ‘Ambachtelijk verle-den’ bezocht worden.

10

Nieuwe tentoonstellingOp Open Monumentendag start in het Historisch Mu-seum de nieuwe tentoonstelling ‘Ambachtelijk verle-den’. De tentoonstelling toont een aantal oude am-bachten, die tot enkele tientallen jaren geleden hetgezicht van de Capelse nijverheid bepaalden.

Zo zijn o.a. de werkzaamheden van de smid, de touw-slager, de turfsteker, de steenbakker en de scheeps-klinker uitgebreid in beeld gebracht. Door middel vanobjecten, foto’s, films en levensecht vormgegeven fi-guren wordt duidelijk hoe de ambachtsman in het ver-leden zijn brood verdiende. De harde arbeid, die metname in de steenbakkerijen ook door vrouwen en kin-deren werd verricht, wordt in deze expositie duidelijkover het voetlicht gebracht.

Ook voor kinderen is deze tentoonstelling zeer ge-schikt, er valt voor hen heel wat uit te zoeken en tepuzzelen.

Activiteiten10.00-16.00 u. Ketelhuis

Tentoonstelling ‘Ambachtelijk verle-den’ - oude ambachten in het Ca-pelle van de 19e en 20e eeuw

10.00-16.00 u. MachinekamerDe machines in het gemaal zullenook op deze dag draaien en het be-roep van machinist, hoewel zekernog niet geheel verdwenen, wordt zoeveneens aanschouwelijk gemaakt

11

JONGE CAPELSE MONUMENTEN

Het Capels cultureel erfgoed bestaat uit monumentenen andere beeldbepalende panden, dorps- en stads-gezichten, archeologische waarden, landschapsele-menten en het historisch archief. Op dit moment kentCapelle aan den IJssel 66 beschermde monumenten:49 door de gemeente en 17 door het Rijk aangewe-zen. Daarnaast heeft de gemeente ook zes be-schermde dorpsgezichten aangewezen. Op OpenMonumentendag wordt - mede afhankelijk van hetthema en de bereidheid om mee te doen - aandachtbesteed aan een gedeelte van het Capels cultureelerfgoed. Dit jaar doen ook drie kerken mee die nog maar en-kele jaren gemeentelijk monument zijn. Dat zijn deHoeksteen (monument sinds 2009), de Moriakerk(monument sinds 2004) en de Pauluskerk (monumentsinds 2009).

De Hoeksteen - Rivierweg 15Gereformeerde Kerk de Hoek-steen is een jong gemeentelijkmonument. Dit met name doorz’n mooie stoere vormgevingwaarbij het kunstwerk op hetmidden van het dak direct in het

oog springt. Deze sculptuur heeft in de volksmondvele namen, zoals ‘de tulp’, ‘de ui’, of ook wel ‘dat dingop het dak’. In het kader van het thema ‘Macht enPracht’ zal de pracht getoond worden van een 40 taldoopjurken. In een beamerpresentatie worden doop-gebruiken toegelicht.

Activiteiten10.00-16.00 u. Open huis

Tentoonstelling doopjurken14.30 u. Lezing van ds. Hoekstra

over de betekenis van de doop

De Moriakerk - Doormanstraat 12De 1e steen voor de kerk vande Gereformeerde GemeenteCapelle aan den IJssel werdgelegd op 2 januari 1953. Tij-dens de rampnacht van 1953stonden de spanten overeind.

Gevreesd werd dat deze om zouden waaien, maar

12

dat is niet gebeurd. De kerk werd op 15 september1953 in gebruik genomen. Het uurwerk is een ge-schenk van de gemeente Capelle aan den IJssel.

Activiteiten10.00-16.00 u. De deuren staan open voor het pu-

bliek - de gastheren en -dames infor-meren u graag over de pracht vanhet gebouw en haar inhoud

10.00-16.00 u. De hele dag wordt het orgel bespeeld

St. Paulus’ Bekering - Merellaan 352Op 21 februari 1960 ontstondin Capelle aan den IJssel denieuwe parochie St. Paulus’Bekering. Op zondag 5 maart1967 werd de eerste steen ge-legd. Parochianen konden te-

gen een vergoeding een steen metselen in de nieuwekerk. Het aardige is dat de stenen ook werkelijk op debestemde plaatsen kwamen en niet meer door debouwers werden verwijderd. Eind 1967 kwam denieuwe kerk aan de Merellaan gereed. Architect is V.Dorigo. Het ontwerp ging uit van de tekst: ‘Ik zal op-gaan naar het altaar van God’. Open Monumenten-dag leent zich er helemaal voor om de symboliek vanhet licht in de kerk te ontdekken en te genieten vande andere schatten die het gebouw herbergt.

Activiteiten10.00-16.00 u. ‘Kerkplein' - 'ontmoetingsmarkt':

'Kerk-zijn' in het huidige tijdsgewrichtmet een overzicht van werkgroepenin onze R.K.Gemeenschap - zorgvoor elkaar binnen de gemeenschap,binnen Capelle en daarbuiten - dekracht van de gemeenschap.

10.00-16. 00 u. 'Nostalgie..., beeld van kort geledenoude 'Macht en Pracht'? - overzichtvan wat de Pauluskerk nog beschik-baar heeft

10.30/12.30/14.30 u. Rondleidingen??.?? u. Lezing: 'Macht en Pracht

in de R.K. Kerk'10.00-16. 00 u. Achtergrondmuziek... Gregoriaans!Koffie, thee en limonade staan voor u klaar.U bent de hele dag van harte welkom.

13

Overzicht Programma (kijk voor de details in deze brochure)

LOCATIE ‘DE OUDE DORPSKERN’Van CappellenhuisDorpsstraat 164Van Cappellenzaal10.00 u. Opening10.10-10.30 u. Harpensemble 10.40-10.55 u. Capels Vrouwenkoor11.00-11.25 u. Pianoduo11.30-11.55 u. Masterclass piano12.00-12.15 u. Capels Vrouwenkoor12.25-13.00 u. SKVR-swingband13.10-13.40 u. Rotterdams Blaasensemble13.45-14.15 u. Capels Dagkoor14.25-15.10 u. Rotterdams JeugdStrijkers

Ensemble15.20-16.00 u. Operakoor Maasstad16.10-16.25 u. Kinderkoor/zangworkshop16.30-17.00 u. UITSMIJTER Braziliaans slagwerkGalerie10.00-16.00 u. Verhalende expositie

‘Macht en Pracht’Met uitleg van de samenstellers

Regentenkamer10.00-16.00 u. Rondleidingen

DorpskerkKerklaan 210.00-16.00 u. Open huis10.30-13.30 u. Orgelspel door Anthon den Braber13.30-16.00 u. Orgelspel door Wiggert Pols

Kunstmarkt10.00-16.00 u. Kunst - Muziek - Hapjes en Drankjes

Informatiekraam HVC

LOCATIE ‘DIEF- EN DUIFHUISJE E.O.’Dief- en DuifhuisjeNieuwe Laan 1110.00-16.00 u. Expositie ‘Straf en Recht’

Expositie ‘De kastelen van Capelle’Expositie ‘De Lieverdjes van Capelle’

11.00 / 14.00 / Rondleidingen door het Slotpark;15.00 u. startpunt: Dief- en Duifhuisje

14

StormvloedkeringKetensedijk 2a10.00-17.00 u. Rondleidingen

LOCATIE ‘BEIJERINCKGEMAAL’Historisch Museum / BeijerinckgemaalBermweg 13Ketelhuis10.00-16.00 u. Tentoonstelling

‘Ambachtelijk verleden’Machinekamer10.00-16.00 u. Het gemaal is in werking

JONGE CAPELSE MONUMENTENDe HoeksteenRivierweg 1510.00-16.00 u. Open huis en tentoonstelling

van een 40-tal doopjurken14.30 u. Lezing over de betekenis

van doopjurken

MoriakerkDoormanstraat 1210.00-16.00 u. Open huis met informatie

over het gebouw10.00-16.00 u. Orgelspel

PauluskerkMerellaan 35210.00-16.00 u. Kerkplein – ontmoetingsmarkt –

werkgroepen presenteren zich –achtergrondmuziek – koffie/theeu bent van harte welkom!

10.30 / 12.30 / Rondleidingen 14.30 u.

ALLE ACTIVITEITEN: GRATIS TOEGANGDeelname aan Open Monumentendag, het betredenvan gebouwen, deelnemen aan een rondleiding of ex-cursie enz. en alle andere activiteiten geschieden ge-heel op eigen risico. De HVC en al degenen die me-dewerking verlenen zijn niet aansprakelijk.

15

Dit programma wordt ugratis aangeboden door

de Historische Vereniging Capelle aan den IJssel

in samenwerking met:

Stichting BeijerinckgemaalVan CappellenhuisRijkswaterstaatDe HoeksteenKunstmarktPauluskerkDorpskerkMoriakerk

Gemeente Capelle aan den IJssel

Bermweg 132906 LA Capelle aan den IJssel

tel. 010-4500080 info@hvc-capelle.nlwww.hvc-capelle.nl