C O L O F O N - Nederlandse Fruittelers Organisatie · 2016. 12. 12. · C O L O F O N Fruitteelt...

C O L O F O N

Fruitteelt is het verenigings-orgaan van de NederlandseFruittelers Organisatie.Abonnementen zijn alleen teverkrijgen door leden van deorganisatie.O p z e g g i n g:schriftelijk, minstens driemaanden voor het einde vanhet kalenderjaar.Wijziging bedrijfsgegevens:schriftelijk, voor 1 januari.AdresgegevensPostbus 3442700 AH ZoetermeerLouis Pasteurlaan 62719 EE ZoetermeerTelefoon: (079) 368 13 00Fax: (079) 368 13 55E-mail NFO-secretariaat enledenadministratie: [email protected] redactie: [email protected] Website: www.nfofruit.nlRedactieHerman Bus (hoofdredacteur)Caroline van AsscheIneke de GraaffDebora HavenaarMarijke van SchaikRedactiecommissieVoorzitter: J. ElenbaasL e d e n :H. BalkhovenA. GoesG. JeukensL. van LieropA. OostveenM. RaveslootB.J. van WestreenenAdvertentie-acquisitieRuud van [email protected]: (023) 571 47 45Fax: (023) 571 76 80DrukkerijDen Haag Offset, RijswijkVormgevingMirella Colauto

Uitgever en auteurs verklaren datFruitteelt op zorgvuldige wijze ennaar beste weten is samengestelden aanvaarden dan ook geen en-kele aansprakelijkheid voor scha-de, van welke aard ook, welke hetgevolg is van handelingen en/ofbeslissingen die gebaseerd zijn opbedoelde informatie. Gebruikersvan Fruitteelt wordt met nadrukaangeraden deze informatie nietgeïsoleerd te gebruiken, maar af tegaan op hun professionele kennisen ervaring. Niets uit deze uitgavemag op enige wijze worden ver-veelvoudigd, opgeslagen in eengeautomatiseerd gegevensbe-stand, of openbaar gemaakt zon-der voorafgaande schriftelijketoestemming van de uitgever.

In de nacht van 18 op 19 maart

werd in Südtirol voor het eerst

dit jaar beregend tegen nacht-

vorst. Foto: NFO

A R T I K E L E N

. ‘Geslaagd verkoopseizoenvoor Rubens’ 7Eind maart presenteerdeInova Fruit de afzetresul-taten van de Rubens-oogstvan 2007.

.Kijkje in keuken vanhandelsbedrijven in z a c h t f r u i t 8De NFO-commissie Houtigkleinfruit bezocht vorigemaand de handelsbedrijvenSpecial Fruit, Fruit WorldBreda en The Greenery.

. Spuitschade aan bijen-volk neemt af 1 0

. Fruitteelt in Südtirolmoderniseert te lang-z a a m 1 2Directeur Walther Waldnervan de adviesdienstBeratungsring drukt detelers in Südtirol op het hartdat ze innovatief moetenb l i j v e n .

.Volle bak bij koelcursus in Zuidwest-Nederland 1 4

R U B R I E K E N

N F O - i n f o 3Van week tot week 4M a r k t z i c h t 6W e r k w i j z e r 1 6A g e n d a 1 8

I n h o u d

o m s l a g

Wat is uw Fruitbedrijf waard?OvernameToekomstige woningbouw / industrie of natuurMaatschappenWetvoorkeursrecht Gemeenten

Ons kantoor is gespecialiseerd in de Nederlandse fruitsector op het gebied van:

NIEUWE PACHTRECHT (KORTE PACHT)BOOMGAARDENTAXATIESONTEIGENING EN SCHADEREGELINGENAAN- EN VERKOOP BEGELEIDINGFAUNASCHADE

Neem vrijblijvend contact met ons op.

Van Gellicum Vastgoed b.v.Roodseweg 114156 AP Rumpt (Geldermalsen)0345 - 651635 06 - 51260930www.vgv-rentmeesters.nl

Rentmeesters- Makelaars- & Ta x a t i e k a n t o o r

VAN GELLICUM VASTGOED b.v.

3

langhebbenden waarvan deNFO er één was. Het aantal in-zendingen overtrof daarmeeruim de eis van minimaal vijftig.Als alles spoedig verloopt, kande besluitvorming binnen de EUin juni worden afgerond. DeNFO verwacht dat een positievebesluitvorming volgt. Vanuit Nederland zal dan zeker een beroep op de financiële EU-middelen worden gedaan terversterking van de SchoolGrui-ten-campagne

M R L - h a rm o n i s a t i e

Per 1 september gelden vooreen groot aantal gewasbe-

schermingsmiddelen Europesemaximale residulimieten(MRL’s). De NFO is een grootvoorstander van deze harmoni-satie. Door harmonisatie komter binnen Europa immers veelmeer duidelijkheid en daarmeezijn de consument en de voed-selveiligheid gediend.Diverse milieuorganisaties willenactie gaan voeren tegen de har-monisatie van de MRL’s omdatze vinden dat een aantal nor-men moet worden versoepeld.Ook vinden zij dat er onvol-doende rekening is gehoudenmet de risico’s die residuen vangewasbeschermingsmiddelengeven voor kinderen. Bij hetvaststellen van de normen wordtechter gerekend met ruime vei-ligheidsmarges. Daarnaast wor-den er aparte berekeningen ge-daan voor kinderen, omdatkinderen gevoeliger kunnen re-ageren op gewasbeschermings-middelen. Hiermee wordt bij debepaling van de MRL’s rekeninggehouden. Bovendien wordt re-kening gehouden met het eet-patroon in de verschillende lan-den van Europa. Als er uit de

berekening een gezondheidsrisi-co voor consumenten in een vande Europese lidstaten blijkt,wordt de MRL voor alle lidstatenhierop aangepast.De NFO vindt dan ook dat de ac-ties van Milieudefensie niets metvoedselveiligheid van doen heb-ben. Milieudefensie jaagt deconsument ten onrechte angstaan voor het eten van groentenen fruit. In Nederland wordtaanzienlijke schade aan de ge-zondheid toegebracht door eenongebalanceerd voedingspa-troon. Duidelijk is dat de consu-ment baat heeft bij een geva-rieerd en verantwoordeetpatroon met voldoende voe-dingsstoffen, zoals vitaminen enmineralen. Consumptie van vol-doende groenten en fruit speelthierin juist een essentiële rol.

S c h o o l f ru i t

De sector is een stap dichterbij een Europese school-

fruitcampagne gekomen. De Eu-ropese Commissie heeft bekend-gemaakt dat de openbareconsultatieronde voor hetschoolfruitprogramma goed isverlopen. In totaal heeft de Eu-ropese Unie 122 inzendingenontvangen van verschillende be-

Het driftpakket ‘venturidop’(het gebruik van venturidop-

pen plus een teeltvrije zone van 3 meter én het enkelzijdig bespui-ten van de laatste gewasrij) magvanaf 2008 alleen worden uitge-voerd met een dwarsstroomspuiten niet meer met een axiaalspuit.Dit staat in het gewijzigde Lozin-genbesluit Open teelt en Veehou-derij, dat vorig jaar mei in werking is getreden. Op verzoek vande NFO heeft het PT vorig jaar bij PPO-fruit onderzoek latendoen waarin de drift van een dwarsstroomspuit en die van eenaxiaalspuit met elkaar zijn vergeleken voor het driftpakket ‘ven-turidop’. Daaruit is naar voren gekomen dat bij dit pakket dedrift van beide spuiten vergelijkbaar is.Begin maart heeft de NFO de resultaten van het onderzoek naarhet ministerie van Verkeer en Waterstaat (VW) gestuurd met hetverzoek de inzet van de axiaalspuit binnen het Lozingenbesluitgoed te keuren. Het ministerie heeft het verzoek deze week in-gewilligd en adviseert de waterschappen om de axiaalspuit wederom toe te staan binnen het Lozingenbesluit.De NFO brengt het advies van het ministerie van VW zo snel mo-gelijk over naar de waterschappen met het verzoek dit over tenemen. Zij verwacht dat alle waterschappen met het advies zul-len instemmen. De NFO heeft inmiddels de Algemene Inspectie-dienst (AID) op de hoogte gebracht van het besluit van het minis-terie met het doel om de handhaving daarop af te stemmen.De venturidoppen die zijn toegestaan binnen het Lozingenbe-sluit, zijn de Lechler ID 90-01C en de Albuz TVI 80-01 tot en met80-03. Daarnaast mogen van dezelfde doptypen doppen ge-bruikt worden met een grotere afgifte. De maximale spuitdrukvoor alle Lechler-ID-doppen is 5 bar en voor de Albuz-TVI-doppen is deze maximaal 7 bar. Bij de bespuiting van de buiten-ste gewasrij mag geen gebruik worden gemaakt van naar hetoppervlaktewater gerichte apparatuur.

Siep Konings k o n i n g @ n f o f r u i t . n l

Inzet axiaalspuit

n f o i n f o

U i t g e l i c h t

Bij de bepaling van deMRL’s wordt rekeninggehouden met het eet-patroon in de verschil-lende landen vanE u r o p a .Foto: NFO

FR U I T T E E L T 15, 11 A P R I L 2008, J A A R G A N G 9 8

Zaterdag 5 april werd op de nieu-we locatie van Legro Potgrondbe-drijf in Helmond het nieuwe zacht-fruitseizoen geopend. Vooraardbeien- en houtigkleinfruit-telers werden er diverse lezingeng e g e v e n .Eddie Bal van Veiling Borgloonging in op de ervaringen met deherfstframboos Sugana. Deze krui-sing van Tulameen en Autumn Blisswas in 2007 goed voor een aanvoervan bijna 17 ton bij Veiling Borg-loon. Ook de opbrengstprijzen enhet percentage klasse I waren voordit ras hoog. Wel zijn er volgensBal nog enkele aandachtspuntenmet betrekking tot Sugana. Zomoet dit ras dagelijks geoogst wor-den omdat de vruchten niet gelijk-tijdig rijp zijn. “Dit kan problemengeven met de vruchtrotbestrijding,

waarbij een middel nodig is meteen veiligheidstermijn van ééndag.” Ook gespleten vruchtjes, dievorig jaar tot wel 15% procent inhet gewas voorkwamen, vormennog een probleem.Toon Melis van Hortinova ging inop de planning in de frambozen-teelt. “Door gebruik te maken vaneen berekening van het aantal

groeigraaduren wordt meer inzichtverkregen in het tijdstip van bij-voorbeeld de bloei en de oogst vande frambozen.” Het aantal groei-graaduren (gdh) is als volgt te be-rekenen: (etmaaltemperatuur - 4,5 uur) x 24 uur. De aftrek van4,5 uur is voor het aantal uren perdag dat de plant niet groeit. Voorde zomerrassen geldt dat de plan-ten getopt kunnen worden bij4.200 gdh, ze in bloei staan na on-geveer 12.000 gdh en ze geoogstkunnen worden vanaf ongeveer24.000 gdh.De opening van het zachtfruitsei-zoen bij Legro Potgrondbedrijftrok veel bezoekers. Organisato-risch liet deze dag op sommigepunten echter nog wat te wensenover. Zo was de loods op meerderepunten nog niet gereed.

Net als in 2006 houdt de NFO ook dit jaar een koelcur-sus voor houtig kleinfruit. Deze cursus wordt gegevenop 14 en 21 mei in het gebouw van AFSG in Wagenin-gen. De laatste cursusmiddag is in combinatie met een avondexcursie naar één of twee praktijkbedrijven meteigen koeling.De lesstof richt zich voornamelijk op de bewaring vanrode bessen en voor een deel op de bewaring vanblauwe bessen. De cursus is zeer geschikt voor ieder-een in de kleinfruitsector die te maken heeft met pro-

ductkwaliteit en koeling. De kosten van de koelcursus,die gegeven wordt door koel- en teeltspecialisten vanAFSG en PPO-fruit, zijn e 600,- inclusief btw. Telers diehun medewerkers aanmelden voor deze cursus, kun-nen gebruikmaken van de subsidiemogelijkheden vanColland. Opgeven kan tot uiterlijk 1 mei bij het NFO-secretariaat in Zoetermeer, telefoon (079) 368 13 00,of e-mail [email protected]. Een aanmeldingsformulieris te downloaden via de website van de NFO,www.nfofruit.nl.

L e g ro Potgrondbedrijf opent aardbeien- en houtigkleinfru i t s e i z o e n


RechtszaakThe Greenery heeft eenrechtszaak aangespannentegen haar oud-directeurinkoop Hans van den Heu-vel en tegen het concurre-rend handelsbedrijf Hill-fresh. Zij beschuldigt Vanden Heuvel van betrok-kenheid bij Hillfresh, ter-wijl hij een concurrentie-beding bij The Greeneryheeft. Van den Heuvelvertrok vorig jaar zomeronverwachts bij The Gree-nery en nam zo’n vijftigmedewerkers mee naarhet kort daarna opgestar-te Hillfresh. Daardoorkwam de importafdelingvan The Greenery bijna stilte liggen, wat resulteerdein een tegenvallende im-portomzet.

AgroFreshBij AgroFresh, producentvan SmartFresh, vindenenkele wijzigingen plaats.Joachim Nieuwhoff, com-mercieel manager voorNoord- en Centraal-Europa wordt per 1 meiinkoopmanager agf/versbij Superunie in Beesd.Zijn functie wordt over-genomen door HeikoLembcke, met als stand-plaats Hamburg. Jan Ver-nooij, accountmanager bijAgroFresh voor Neder-land, wordt ook account-manager voor België.

Plus RetailIn Barendrecht wordt eendistributiecentrum voorPlus Retail gebouwd. Van-uit dit moderne distribu-tiecentrum gaat The-Greenerydochter C. denHollander Barendrecht al-le Plus-Retailsupermarktenin Nederland op winkelni-veau beleveren met pro-ducten uit het totale vers-assortiment. Naastgroenten, fruit en pad-denstoelen van The Gree-nery verzorgt Hollanderook de distributie van ver-se maaltijden dagversezuivel.

De FruitmastersGroep heeft in2007 een recordomzet gehaald van283 miljoen euro; er werd bijna400 miljoen kilo product omgezet.Het resultaat bedraagt e 4.522.000,-. Hiervan heeft Fruit-masters op 31 december 2007 eenbedrag van e 1.600.000,- gerestitu-eerd aan haar leden. Dit is onge-veer 40% van de in totaal door deleden betaalde provisie over 2007.In de praktijk betalen de professio-nele leden tussen 1% en 2% provi-sie over hun omzet.

In 2007 legde de Fruitmasters-Groep zich nog meer toe op ge-mak. In het verslagjaar werd Fruit-masters Juice als nieuwe dochtertoegevoegd aan de groep. Dit be-drijf introduceerde afgelopen jaarverse sappen.De afzetorganisatie startte in 2007ook het Fruitmasters Health Insti-tute, dat onderzoekt welke gezon-de eigenschappen de verschillendesoorten fruit hebben. Het doelhiervan is om met succes gezond-heidsclaims te verbinden aan fruit.

Daarnaast werd Fruitmasters FruitExperience opgericht, waarmeeFruitmasters de consument doorhet geven van gerichte informatiemeer in aanraking wil laten komenmet fruit.Tot slot opende Fruitmasters in2007 een nieuwe fustloods. Daar-voor werd de benodigde softwaregeheel vernieuwd. 95% van defustbestellingen door de fruittelersen de pakstations vindt nu via in-ternet plaats.

R e c o rdomzet voor Fru i t m a s t e r s

Koelcursus kleinfru i t

15van week tot week

VorstIn de nacht van 7 op 8 aprilheeft het in de grote Duit-se fruitteeltgebieden flinkgevroren. Er zijn meerderemeldingen van matigevorst met temperaturen la-ger dan -5°C. Hoe groot deschade is, is nog niet duide-lijk. Tijdens Pasen heeft hetin Duitsland, net als in Ne-derland, ook al goed ge-vroren. Daarvan wordt nuschade gemeld aan peer enJonagold. In Nederlandhebben diverse telers vanafzondagnacht ook meerde-re nachten beregend.

Folicur SCHet College voor de toela-ting van gewasbescher-mingsmiddelen en bioci-den (Ctgb) heeft eentoelating verleend voor defungicide Folicur SC in deteelt van kersen. Daarmeeis de toepassing van Foli-cur verruimd; het middelwas al toegestaan in depruimenteelt. De nieuwevloeibare formulering vanFolicur SC zal in de loopvan april 2008 beschikbaarzijn.

Jaarcijfers BFVDe Belgische Fruitveiling(BFV) in Sint-Truiden heeftin 2007 een recordomzetvan 137 miljoen euro bru-to gerealiseerd. In totaalwerd 217 miljoen kilo fruitverhandeld. Dat is 25 mil-joen kilo meer dan in2006. Er werden 10 mil-joen kilo appels verkocht(18 miljoen kilo meer danin 2006) en 92 miljoen kiloperen (16 miljoen meerdan een jaar eerder). Jona-gold is met een hoeveel-heid van 59.380 ton goedvoor 74% van het appel-volume. Het aanbod vanperen is over de afgelopendrie jaar met 22.000 tongestegen, wat neerkomtop een aanvoertoenamevan 32%.

NFO-websiteDe website van de NFOheeft een nieuw uiterlijk.Zie www.nfofruit.nl.

FR U I T T E E L T 15, 11 A P R I L 2008, J A A R G A N G 9 8 5

Door een omzetgroei van ruim 4%bij de eigen telers was de omzetover 2007 van The Greenery met1,94 miljard euro bijna gelijk (-1%)aan die van 2006. De nettowinstzakte van 13,7 miljoen euro naar10,5 miljoen euro. Op vrijdag 4april presenteerde The Greenery inBleiswijk haar jaarcijfers over 2007aan de pers.De totale omzet werd negatiefbeïnvloed door het omzetverliesbij de importafdeling na het ver-trek van de directie en het perso-neel van Hagé naar Hillfresh. Hetomzetaandeel van de Nederlandsetelers liep mede hierdoor op naar42% en is volgens The-Greenery-topman Philip Smits weer op het

niveau van 2003. De totale volume-groei bij The-Greeneryleden was4,1%. De sterkste volumegroei waser in 2007 bij het fruit, namelijk31%, terwijl het zachtfruitvolumemet 13% groeide.Theo Ammerlaan, voorzitter vancoöperatie The Greenery, toondezich op de persconferentie niet on-tevreden over de omzetgroei bij deNederlandse leden. Wel gaf hij aanpas echt tevreden te zijn als de om-zetgroei van The Greenery groteris dan de groei van de totale pro-ductie in Nederland. De eigendoelstelling voor een totale omzet-groei van 3% werd ook in 2007niet gehaald. Dit komt mede doorde verkoop van activiteiten op de

groothandelsmarkten in Groot-Brittannië en door het afstotenvan de aandelen in bloemenbedrijfDelft Flora.De daling van de winst van TheGreenery werd veroorzaakt doorde verscherpte concurrentie op hetimportfront en een voorzieningvan 5,6 miljoen voor een reorgani-satie in 2008 en 2009. Deze reorga-nisatie moet eind 2009 een bespa-ring opleveren van 25 miljoeneuro.The Greenery wist haar klantenvast te houden, maar verloor welenkele leveranciers. Het eigen ver-mogen werd verbeterd met 2,7%;de doelstelling was een verbete-ring van 2%.

Forse groei van fruitvolume bij The Gre e n e ry

Staatssecretaris vanEconomische ZakenFrank Heemskerk,voorzitter van hetConvenant Overge-wicht Paul Rosen-möller en directeurvan de KeukenhofPiet de Vries gavenop 5 april het start-sein voor de Friss-Fruit-campagne2008. In de Keuken-hof roerbakten zijvoor deze gelegen-heid gedrieën aard-beien, frambozenen blauwe bessen.Na de Keukenhofnemen tien attrac-tieparken in Neder-land in het kadervan de FrissFruit-campagne hetvoortouw om hetvoedingsaanbod teverruimen met gezonde producten. Zo willen zij eenbijdrage leveren aan de overgewichtproblematiek.FrissFruit is een initiatief van Frugi Venta, Fruit WorldBreda, de coöperatieve afzetorganisaties, NFO en LTOGroeiservice. De financiering loopt deels via het Pro-

ductschap Tuinbouw en de uitvoering vindt plaatsdoor AGF Promotie Nederland. Meer informatie is tevinden op www.frissfruit.nl.

F r i s s F ruit-campagne 2008 van start

Piet de Vries, Frank Heemskerk en Paul Rosenmöller (vlnr). Foto: NFO


Stabiele prijzen

Uit de eerste cijfers van maartblijkt dat de Duitse afzet-

coöperaties aanzienlijk minderappels hebben afgezet. In totaalwas dat nog geen 50 miljoen kilo, terwijl in andere jaren inmaart 55 tot 60 miljoen kilo ap-pels werd afgezet. Gezien dekleine voorraden is deze afnameook niet verwonderlijk. Op 1 april lagen in Duitsland nogruim 113 miljoen kilo appels invoorraad, wat 6% minder is daneen jaar geleden. Bij de meesterassen is de voorraad 5% tot10% kleiner. Alleen bij GoldenDelicious is deze 12% groter. HetDuitse marktanalysebureau ZMPverwacht dat de coöperaties inZuid-Duitsland tot eind mei El-star kunnen leveren. De coöpera-ties in het noorden van het land

hebben naar verwachting toteind april voldoende Elstar omde supermarkten te kunnen be-leveren.In Nederland zorgen de afgeno-men voorraden voor stabieleprijzen. Bij Elstar brachten begindeze week alleen de gewone65’ers nog net iets minder dan e 0,50 per kilo op, zo blijkt uithet overzicht van ZMP van de ge-middelde prijzen. De duurste Elstar-appels haalden daarin eenvermelding van e 0,80 per kilo.Jonagold noteerde e 0,50 tot e 0,60 per kilo. Dat was ook hetgeval in België, hoewel de mees-te sorteringen daar dichter bij devijftig dan bij de zestig cent za-ten. Conference is duur. De55’ers brengen bijna e 0,80 perkilo op en de grotere matenmeer dan e 0,90.

In heel Europa worden de prij-zen ondersteund door de positie-ve omstandigheden. Zo zijn devoorraden in Oost-Europa kleinen valt de import van appels uithet zuidelijke halfrond tegen.

Südtirol gaat door

De vlotte afzet in de eerstemaanden van dit kalender-

jaar zijn voor de afzetcoöpera-ties in Südtirol geen reden ge-weest om de verkopen terug teschroeven. De voorraden bedroe-gen 1 april jongstleden bijna 280miljoen kilo, terwijl dat in de ja-ren daarvoor minimaal 300 mil-joen kilo was. De voorraad Gol-den Delicious is 13% kleiner dandie van vorig jaar, maar datwordt gecompenseerd door degrotere voorraad van Braeburnen Fuji.

Eerste bramen

Zowel The Greenery als Fruit-masters heeft deze week de

eerste bramen van het seizoengeveild. Bij The Greenery warendat bramen van het ras Loch Tayvan René Pel uit Dongen. Hijvoerde ze aan onder het premi-umlabel Exquise. De opbrengstging naar CliniClowns. The Gree-nery verwacht dat de aanvoer dekomende weken gestaag zalgroeien tot grote volumes eindapril.Bij Fruitmasters werden de eerstebramen verkocht onder het Prestige-label. Zij waren afkom-stig van Albert Royakkers uit hetBelgische Kinrooi. De opbrengsthiervan ging naar Villa Par-does Anton Oostveen,freelance journalist

marktzicht

60

50

40

30

Figuur 1. Red Elstar, 70-75 mm, Balance, GlobalGap

max. prijs

min. prijs

* vrijdag 21 maart

12 12* 14 15 (week)11.000 6.765 2.585 2.420 (aanvoer in kg)

Klokprijzen van Fruitmasters op maandag

100

80

60

Figuur 3. Conference, 65-75 mm, Balance, GlobalGap

max. prijs

min. prijs

* vrijdag 21 maart

12 12* 14 15 (week)77.666 61.838 44.830 44.350 (aanvoer in kg)

400

350

300

250

Figuur 4. Rode bes, Rovada, Prestige, grof, 150 g

max. prijs

min. prijs

* vrijdag 21 maart

12 12* 14 15 (week)252 266 504 155 (aanvoer in kg)

60

50

40

Figuur 2. Jonagold-mutant, 80-90 mm, Top Prestige, GlobalGap

max. prijs

min. prijs

* vrijdag 21 maart

12 12* 14 15 (week)2.310 - 4.290 8.635 (aanvoer in kg)

____________

De vlotte afzet in de eerste maanden vandit jaar zijn voor de afzetcoöperaties in

S ü d t i rol geen reden geweest om de verko-pen terug te schro e v e n

*

Telers en verkopers kijken terug opeen geslaagd verkoopseizoen vanRubens”, aldus Karel van der Lin-

den. Eind maart presenteerde Inova Fruitde verkoopresultaten van de oogst van2007 aan alle Rubens-telers.Afgelopen najaar heeft er rond Rubens eenreclameoffensief plaatsgevonden. De aftrapvond plaats in de Week van de Smaak,waarbij Rubens-telers een proeverij uit-voerden. Vervolgens werden de consu-menten op de winkelvloer, via advertentiesin consumenten- en dagbladen, de verpak-kingen, de website en de tien ‘Rubens-vrachtwagens’ van The Greenery continuherinnerd aan deze appel. Ook de deelna-me aan de Margriet Winter Fair liet de ver-koopcijfers van Rubens duidelijk stijgen.Peter Hoekstra, marketingcoördinatorvoor Inova Fruit, schat dat door alle geza-menlijke inspanningen meer dan tien mil-joen mensen bereikt zijn. Dat was ook hetdoel van het communicatieoffensief: hetvergroten van de naamsbekendheid vanRubens onder de doelgroep.Het publiek waardeert Rubens. Dat blijktuit evaluatiemetingen onder bijna 700 Ne-derlanders. De naamsbekendheid van ditappelras is in vier maanden tijd verdubbeldnaar 7,2%. Ter vergelijking: de naamsbe-kendheid van Pink Lady is ruim vijftien jaarna marktintroductie 26%. De conclusie isdan ook dat het reclameoffensief gewerktheeft. In 2008 zal dezelfde strategie wordengevolgd: deelnemen aan de Week van de

Smaak en aan de Margriet Winter Fair. Welmoeten er in november en december meeractiviteiten op de winkelvloer plaatsvindendan in 2007 het geval was.

V e r k o o pDe Rubens-oogst van 2007 bedroeg 2.400ton. Het aandeel klasse I per perceel va-rieerde tussen 30% en 96%. Hierbij warende laagste percentages hoofdzakelijk hetgevolg van hagelschade, want van de totaleoogst is ruim 300 ton verhageld. Na sor-tering bleef er 1.800 ton over die voldeedaan de Rubens-kwaliteit.De verkoop startte in week 39 van 2007 enliep tot de jaarwisseling. Ruim 2.800 win-kels zijn door The Greenery en Fruitmas-ters beleverd. De verkopers gaven aanmoeilijkheden te hebben gehad met de ver-koop van de 65’ers aan het einde van hetseizoen. De stroeve marktomstandighedenvan Elstar hadden hun weerslag op de af-zet van deze kleine maten van Rubens.Vanwege de hagelschade is een gemiddeldeverkoopprijs over alle kilo’s niet maatge-vend voor de marktmogelijkheden van Ru-bens. De gemiddelde verkoopprijs van Ru-bens per fruitbedrijf is dat daarentegenwel. De ‘beste’ fruitteeltbedrijven kwamentot verkoopprijzen van gemiddeld 97 centper kilo voor hun klasse I, de ‘slechtste’ tot72 cent. Deze verschillen zijn ontstaandoor verschillen in maat en kleuring.Fruitmasters heeft de klasse II onder derasnaam Civni verkocht. Op de klok

bracht deze nog aardi-ge prijzen op. TheGreenery had te ma-ken met een aanzienlij-ke hoeveelheid fruitmet hagelschade. Omomlabeling van Civnitot Rubens in het han-delskanaal te voorko-men, koos zij ervoorom dat als schilfruit afte voeren. Dat gaf TheGreenery aan in eeneerder interview metFruitteelt.De afzetorganisatiesbrengen de prijzenvoor klasse II en IIIniet naar buiten. Op de

verkoopprijs wordt 3 cent promotieheffingen 2,5 cent Inova-Fruitheffing ingehoudenen verder de overige kosten die afzetorga-nisaties ook voor andere rassen in rekeningbrengen.

Dun- en plukadviesVorig jaar is vlak voor de oogst beslotenom een plukcoördinator aan te stellen. Ad-viseur René Albers van Fruitconsult heeftalle Rubens-telers bezocht. Aan de handvan de specifieke kleur- en zetmeelkaartvan Rubens adviseerde hij de telers over depluk. Vlak voor de voorpluk heeft hij allebedrijven nogmaals bezocht.Het advies van Albers is om het aantal ge-steltakken vanaf het derde groeiseizoen te-rug te brengen naar vier of hooguit vijf.Hierdoor ontstaat een meer open boom,wat de kleuring ten goede komt. Ten be-hoeve van de kleuring geldt bovendien éénappel per centimeter plantafstand.Het percentage 65’ers was afgelopen sei-zoen gemiddeld 18%. Achter dit gemid-delde zaten echter grote verschillen vanruim 4% tot bijna 70%. Een dergelijk ver-schil in maat leidde tot een opbrengstver-schil van bijna 13,5 cent per kilo. Met hetoog op rendementsverbetering blijvensnoei, dunning en pluktijdstip dus groteaandachtspunten. Inova Fruit geeft daardit jaar nadrukkelijk adviezen over

Caroline van Asschef r u i t t e e l t @ n f o f r u i t . n l

In 2007 werd zo’n 2.400 ton

Rubens geoogst. Maar om-

dat een aanzienlijk deel was

verhageld, kon daarvan

1.800 ton onder het

Rubens-label worden ver-

kocht. De verkoop verliep

goed, al waren de prijsver-

schillen tussen de telers

onderling groot. “Daar

wordt nu aan gewerkt”,

meldt Inova-Fruitdirecteur

Karel van der Linden.


A F Z E T

‘Geslaagd verkoopseizoen

voor Rubens’

7

“

Foto: Egbert Jonkheer

Langs de snelweg van Breda naar Ant-werpen (A16/E19) ligt het industrie-terrein Meer-Hoogstraten, net over

de grens met België. Op dit industrieter-rein heeft handelsbedrijf Special Fruit tweepanden in gebruik: een kantoorgebouw, eneen loods voor de opslag en het afzetklaarmaken van binnengekomen product. “Datis niet erg praktisch”, vertelde Johan vanAlphen van Special Fruit. “Het is de be-doeling om volgend jaar één groot nieuwpand te bouwen van waaruit we al onzeactiviteiten kunnen aansturen.”Special Fruit is een wereldwijde importeurvan een breed sortiment aan fruit en

groenten. Dat varieert van bessen en aard-beien tot exoten en andere specialiteiten.Het Belgische bedrijf heeft in Meer zestigmedewerkers in dienst. Daarnaast zijn ernog acht personen werkzaam op een eigenteeltbedrijf in Spanje, waar onder meerbramen en frambozen worden geteeld. De

totale omzet van Special Fruit is zo’n 70miljoen euro. De helft daarvan is afkom-stig van zachtfruit. De rode bessen, fram-bozen en bramen die Special Fruit verhan-delt, zijn - naast België, Nederland enSpanje - onder meer afkomstig uit Portu-gal, Chili, Mexico, Costa Rica, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten.

Behoorlijke kwaliteitDe excursie langs drie handelsbedrijven inde buurt van Breda was georganiseerddoor de commissie Houtig kleinfruit vande NFO. Tijdens de rondleiding bij Spe-cial Fruit kon de groep van zo’n twintigkleinfruittelers met eigen ogen zien dat debuitenlandse blauwe bessen, rode bessen,frambozen en bramen van een behoorlijkekwaliteit zijn. In de discussie achteraf be-nadrukte Van Alphen dat nog eens. “Alswe bijvoorbeeld kijken naar de frambozenen bramen, dan zien we dat er op dit mo-ment met name vanuit Spanje uitstekendepartijen Tulameen en Loch Ness beschik-baar zijn. Dat zijn wel partijen die devroege glasteelten in Nederland en Belgiëflink voor de voeten kunnen lopen.” Watdat betreft, zag Van Alphen voor de Ne-derlandse telers meer toekomst in deherfstteelten.

Kijkje in keuken van handelsbedrijven

in zachtfru i t

Op 26 maart bezocht een

groep kleinfruittelers drie

handelsbedrijven die gespe-

cialiseerd zijn in zachtfruit.

Op de werkvloer van

Special Fruit, Fruit World

Breda en The Greenery was

te zien wat voor producten

er vanuit het buitenland bij

de bedrijven binnenkomen.

Tijdens de rondleidingen

werd er gediscussieerd over

de kansen voor het Neder-

landse zachtfruit op een

markt die flink in ontwik-

keling is.

H O U T I G K L E I N F R U I T


____________

‘ Vooral in landen als Spanje en Italië gaat hetniveau op de teeltbedrijven met sprongen vooru i t ’

*

Enkele kleinfruittelers bekijken de rode bessen bij Special Fruit in Meer, België. Foto’s: AllroundFruit

Bij rode bessen is het aandeel importpro-duct in deze periode slechts 20%. Dat zijnveelal rode bessen uit Chili. “Voor de be-waarbessen uit Nederland en België blijftvoorlopig voldoende ruimte op de markt.De bessen uit Chili dienen in de periodevan januari tot mei als aanvulling op deaanvoer”, legde Van Alphen uit.

Black Label Fruit World Breda is onderdeel van deBest Fresh Group van de wereldwijdegroente- en fruitimporteur en -exporteurValstar. Fruit World Breda heeft veertienwerknemers in dienst en verkoopt op jaar-basis 7 miljoen kilo zachtfruit. Aardbeiennemen naar schatting 80% van de totaleomzet voor hun rekening en 11% is af-komstig van de handel in blauwe bessen enframbozen. Bramen en rode bessen verde-len vrijwel gelijkmatig de laatste 9%. Voorde afzet van blauwe bessen is Fruit WorldBreda in Nederland een samenwerkingaangegaan met een groot aantal Neder-landse telers. Dit samenwerkingsverband,onder de naam Blueberry World, is ver-antwoordelijk voor de afzet van de bessenafkomstig van 70 tot 80% van het Neder-landse blauwebessenareaal.Ook bij Fruit World Breda konden de

kleinfruittelers een breed scala aan vooralbuitenlandse producten bekijken. Sales-manager Piet Meerkerk lichtte de werkwij-ze toe. Hij liet onder meer een grote ver-pakkingsmachine zien voor het insealenvan plastic bakjes. “We werken veel metprivate labels; onze producten bieden weop wens van onze afnemers aan in wel der-tig verschillende verpakkingen. Daarnaastvoeren we het Black Label: een merk dat isbedoeld voor onze topkwaliteit. Black-

Labelproducten zijn vooral bestemd voorde horeca en het topsegment van de vers-markt.”

Jaarrond kersenFruit World Breda is volgens Meerkerk deenige schakel tussen teler en supermarkt.Het handelsbedrijf steekt veel energie inde rechtstreekse contacten met de telers.Bovendien moeten alle teeltbedrijven vol-doen aan de eisen van GlobalGap. “Het isonze doelstelling om onze afnemers jaar-rond te voorzien van kwalitatief hoog-staande producten”, aldus Meerkerk.“Voor aardbeien, rode bessen, blauwe bes-sen, bramen en frambozen hebben we datal goed voor elkaar.”De rode bessen komen vooral uit Neder-land en voor een klein deel uit Zuid-Amerika. Wat de bramen betreft, wordtvanaf mei tot december Loch Ness uit Ne-derland aangeleverd; in de winter en hetvroege voorjaar worden bramen van het rasTupi vanuit onder meer Mexico geïmpor-teerd. Frambozen komen uit Nederland,Spanje en Tanzania. In het Afrikaanse landparticipeert Fruit World Breda in een teelt-bedrijf waar het ras Polka wordt geteeld.Meerkerk: “We zorgen ervoor dat super-markten jaarrond schapruimte vrijhouden

voor zachtfruit, dat komt de afzet uitein-delijk ten goede.” Dat beslaglegging opschapruimte belangrijk is, blijkt wel uitconsumptiecijfers van bijvoorbeeld fram-bozen. Kocht enkele jaren geleden nogslechts 1% van de Nederlandse consumen-ten wel eens frambozen in een winkel, vol-gens de laatste cijfers is dat in 2007 geste-gen tot 7%.Naast de bestaande producten besteedtFruit World Breda ook aandacht aan pro-

ductinnovatie. Een mooi nieuw productdat Meerkerk kon laten zien en dat dit jaarin de markt gezet wordt, zijn de Baby-kiwi’s. Deze kleine kiwi’s, ook wel kiwi-berry’s genoemd, komen uit Chili enNieuw-Zeeland en kunnen met schil wor-den gegeten. Andere nieuwe ontwikkelin-gen zijn granaatappelpitten en het jaarrondaanbieden van zoete kersen. Meerkerk:“Dat laatste willen we vanaf komende zo-mer gaan proberen. Naast binnenlandsproduct gaan we daarvoor kersen inkopenvanuit onder meer Noorwegen, de Ver-enigde Staten, Zuid-Amerika, Griekenlanden Spanje.”

B r i l l i a n c eBij de locatie van The Greenery in Bredakregen de kleinfruittelers vooral aardbeiente zien. Het overige zachtfruit dat de af-zetorganisatie verhandelt, wordt bewaarden verwerkt op het bedrijf en pakstationvan Anton van Garderen in Schalkwijk.Bij The Greenery houden drie verkoperszich bezig met zachtfruit. Ook de afne-mers van deze afzetorganisatie kunnenjaarrond beschikken over producten alsframbozen, bramen, rode bessen en blau-we bessen.Niet alleen bij appels, peren en pruimen,maar ook op het gebied van zachtfruithoudt The Greenery zich bezig met de in-troductie van nieuwe rassen. Bij framboosbetreft dat onder meer het nieuwe ras Bril-liance. Verkoper Marcel van Lith: “We be-geleiden de telers die zo’n nieuw ras uit-proberen in de praktijk, intensief instudiegroepverband.” Hij legde uit datThe Greenery Brilliance ziet als aanvullingop het succesras Tulameen. “Tulameen isqua smaak en kwaliteit echt een framboosvoor het topsegment. Brilliance lijkt optermijn zeer geschikt voor verkoop via desupermarkten. Het ras is productiever engemakkelijker in de teelt, zonder dat we alte veel concessies doen aan de smaak.”In een analyse concludeerde Van Lith datde markt voor zachtfruit een flinke ont-wikkeling doormaakt. “Zachtfruit is nietmeer alleen een exclusief product; het aan-bod in de supermarkten neemt toe en datbiedt zeker mogelijkheden.” Maar ook hijattendeerde de kleinfruittelers op de goedekwaliteit van product dat uit het buiten-land komt. “Vooral in landen als Spanje enItalië gaat het niveau op de teeltbedrijvenmet sprongen omhoog. Het aandeel vanproducten uit die landen op onze marktzal de komende jaren zonder twijfel toene-men ”

Haijo Dodde,N F Oh d o d d e @ n f o f r u i t . n l


Fruit World Breda haalt ook rode bessen uit Chili.

Jaarlijks komt de werkgroep ‘Bestui-vende insecten en gewasbescher-mingsmiddelen en biociden’ bijeen

om gevallen van spuitschade bij bijen te be-spreken. Ook effecten op hommels komendan ter sprake. In 1990 is deze werkgroepopgericht vanuit de PlantenziektenkundigeDienst (PD) met hierin vertegenwoordi-gers vanuit de bijenhouderij, Algemene In-spectiedienst (AID), Artemis, College toe-lating gewasbeschermingsmiddelen enbiociden (Ctgb), Nefyto, DLV Plant,LTO, PD en Bijen@wur van PRI (voor-heen PPO-bijen). Waar nodig onderneemtde werkgroep actie om problemen in hetvervolg te voorkomen. In de fruitteelt zetten telers bij de meestegewassen honingbijen in. Hierdoor is ermeer zekerheid qua bestuiving met daar-door een betere vruchtzetting met kwalita-tief beter fruit. Denk hierbij aan dikkerevruchten met minder kwaliteitsafwijkin-gen. Bij appel en peer is het advies om perhectare twee (sterke) volken in te zetten.Voor een goede bestuiving zijn wel vol-doende bestuiverbomen nodig, circa 10%.Zeker bij triploïde rassen als Boskoop enJonagold zijn bestuiverbomen belangrijk,maar ook op grote percelen met alleen ééndiploïd ras, zoals Elstar, blijken bestuiver-bomen nodig.

Bijenteelt in NederlandNederland telt ongeveer 7.000 imkers, diesamen circa 50.000 bijenvolken houden.Voor veel imkers is dit een belangrijkehobby. Slechts enkele imkers hebben hunberoep gemaakt van het houden en verhu-ren van bijenvolken voor bestuiving. Delaatste jaren wordt aan het einde van dewinter vaak sterfte van bijenvolken gemeldin Nederland en omringende landen. Dieproblemen worden waarschijnlijk veroor-zaakt door de aanwezigheid van varro-amijten (Varroa destructor) in combinatiemet virussen en door de Nosema-ziekte.Nosema apis is een microsporidium, metandere woorden een eencellige parasiet,die in de bij leeft. De varroamijten wordenmet natuurlijke middelen (thymol, mie-renzuur en oxaalzuur) bestreden op mo-menten dat de volken niet worden ingezetvoor de honingwinning. Een goede stuif-meeldracht gaat het optreden van de Nosema-ziekte tegen.

H o m m e l sDoor afname van het aantal beschikbaresterke bijenvolken worden in verschillen-de teelten steeds meer hommelvolken in-gezet. Bijen vliegen vanaf 10ºC, hommelsvanaf 8ºC. Hommels vliegen buiten in debloei dus iets eerder bij koud weer. Bo-

vendien zijn ze niet gevoelig voor varro-amijten. In verschillende groentegewassen,zoals tomaat en paprika, worden stan-daard hommelvolken ingezet. Bij tomaathebben hommels het handmatig trillen tenbehoeve van de bestuiving geheel vervan-gen. Ook in de teelt van aardbeien zettentelers steeds meer hommels in. In de ap-pel- en perenteelt twijfelen fruittelers aande meerwaarde van hommelvolken bovende inzet van bijenvolken. Dit jaar wordtop het bedrijf van Vogelaar Fruitculturesin Krabbendijke in samenwerking metKoppert een proef uitgevoerd met de inzetvan hommels bij Conference. Op de Perendag, 1 augustus 2008, zullen de eer-ste resultaten worden besproken.

Ervaringen laatste jarenVolgens ervaringen uit de werkgroep zijner de laatste twee jaar weinig gevallen vanschade aan bijen vastgesteld. Elk jaar mel-den wel enkele imkers verzwakte volkenmet dode bijen, maar een relatie met mo-gelijke bespuitingen met pesticiden kanmeestal niet worden gelegd. De meldin-gen, zo’n tien per jaar, worden door deAID onderzocht. De PD houdt een data-base bij met de meldingen en bevindingen.In het verleden kwam massale sterfte vanbijen voor als aardappels bespoten waren

Spuitschade aan bijenvolk neemt af

Bijen en hommels spelen

een belangrijke rol bij de

bestuiving van verschillen-

de groente- en fruitgewas-

sen. Sommige gewas-

beschermingsmiddelen heb-

ben een negatief effect op

deze bestuivende insecten.

Een werkgroep inventari-

seert eventuele spuitschade-

gevallen en onderneemt

waar nodig actie.

G E W A S B E S C H E R M I N G


Hommels vliegen vanaf 8ºC en zijn niet gevoelig voor varroamijten. Foto: DLV

met dimethoaat. Vooral het spuiten metdit insecticide in de zomer tegen luizen,was berucht. De bijen vlogen op de ho-ningdauw van de luizen op het gewas enkwamen zo in aanraking met dimethoaat.Mede door actie van de werkgroep is di-methoaat sinds 2006 na 30 juni niet meertoegelaten in de aardappelteelt. Ook is hetmiddel niet toegestaan op bloeiende ge-wassen of andere gewassen die actief wor-den bezocht door bijen en hommels. Doordeze maatregel is voor de imkerij ‘de angeluit de spuitschadeproblematiek’ gehaald.In 2004 en 2005 speelde een discussie metbetrekking tot Steward (werkzame stof in-doxacarb). In 2005 heeft Bijen@wur metgrootschalig onderzoek in boomgaardenvastgesteld dat Steward geen negatief effectheeft op bijen. Een jaar later bleek uit on-derzoek bij appel en peer dat Steward deeerste dagen na een bespuiting wel een ef-fect had op de mortaliteit en het broed vanhommels. Uit de praktijk blijkt dat als hetgewas langer nat blijft, de negatieve effec-ten voor hommels groter zijn, hoewel inonderzoek van Bijen@wur geen relatie metde bladnatperiode is gevonden. Spuitenmet Steward op een nat gewas is daaromongunstig voor een hommelvolk. Als het

gewas is opgedroogd, kunnen de hommelsweer veilig in het gewas worden losgela-ten. Kies als fruitteler voor een alternatiefgewasbeschermingsmiddel, bijvoorbeeldRunner, wanneer er hommels zijn ingezet.Incidenteel wordt een fungicide of eenherbicide genoemd als veroorzaker vanbijensterfte, maar een causaal verband isnooit gevonden.

Aandachtspunten Zowel voor de bijenhouder als de fruit-teler is het nadelig als er schade aan bijenof hommels ontstaat door een verkeerd ge-bruik van gewasbeschermingsmiddelen.Bijen zijn wettelijk beschermd. Ook alsbijen van elders aanvliegen en het slacht-offer worden van een bespuiting, is de be-treffende teler aansprakelijk. Als een mid-

del gevaarlijk is voor bijen of hommels,staat dat vermeld in het Wettelijk Ge-bruiksvoorschrift. De tabel geeft een over-zicht van insecticiden met een negatief ef-fect op bijen en/of hommels. Gebruik deze

middelen dus niet kort voor of tijdens debloei. Let ook op met bloeiende onkruidenop de percelen. Algemeen gelden de vol-gende richtlijnen voor het gebruik van ge-wasbeschermingsmiddelen in buiten- enoverdekte teelten:

niet stuiven met gewasbeschermings-middelen;niet spuiten als bijen of hommels vlie-gen; spuit daarom bij voorkeur ’s och-tends of ’s avonds; niet spuiten op een vochtig gewas; voorkom dat na het spuiten water opplastic blijft staan; schade aan een volkkan ook door nawerking ontstaan;

als bijen of hommels de tunnel of kas uitmoeten, zet dan de gesloten bijenkastenweg bij een temperatuur van 10 tot 15ºCen de hommels bij 15 tot 20ºC. De vol-ken moeten hierbij voldoende ventilatiehebben en daarna op exact dezelfdeplaats worden teruggezet.

C N I ’ sBij de inzet van insecticiden speelt eennieuwe groep werkzame stoffen een apar-te rol. Van deze groep van neonicotinoï-den (CNI’s) zijn de eerste middelen nuzo’n tien jaar op de markt. Een aantal vandeze middelen heeft een negatief effect ophommels en bijen, en een aantal niet. Hetgaat hier om middelen op basis van dewerkzame stoffen imidacloprid (merkna-men Admire, Admire O-TEQ, Kohinor

70WG), thiamethoxam (Actara), aceta-miprid (Gazelle) en thiacloprid (Calyp-s o ) .De werkzame stoffen imidacloprid enthiamethoxam hebben een negatief effect

op bijen en hommels; acetamiprid en thia-cloprid hebben geen negatief effect. Ombijen en hommels te beschermen hebbenmiddelen op basis van imidacloprid enthiamethoxam beperkingen op het etiket.Zij mogen in de appel- en perenteelt wor-den toegepast tot en met het muizenoor-stadium en na de bloei. Als fruittelers eenbehandeling tegen luizen en wantsen kortvoor de bloei of in de bloei willen uitvoe-ren, moeten zij kiezen voor alternatievemiddelen zoals Calypso of Gazelle. Gaathet alleen om luizenbestrijding, dan isTeppeki (werkzame stof flonicamid) ookeen alternatief.

Tot slotDe laatste jaren zijn er gelukkig weinig ge-vallen van schade aan bijen- en hommel-volken. Er komen echter steeds nieuwemiddelen op de markt terwijl andere mid-delen verdwijnen. Deze dynamische om-geving maakt dat de werkgroep ‘Bestui-vende insecten en gewasbeschermingsmid-delen en biociden’ de komende jaren zalblijven bestaan. De volgende bijeenkomstis in januari 2009 gepland

Pieter Aalbers (DLV Plant) enHenk van der Scheer (gewasbescher-mingsdeskundige, imker en voorzitterwerkgroep ‘Bestuivende insecten en ge-wasbeschermingsmiddelen en biociden’)p . a a l b e r s @ d l v p l a n t . n lh r i @ o r a n g e . n l

FR U I T T E E L T 15, 11 A P R I L 2008, J A A R G A N G 9 8 1 1

Tabel. Gewasbeschermingsmiddelen met negatief effect op bestuivende insecten

Middel Werkzame stof Effect op Effect op Opmerkingenbijen hommels

Admire, Admire O-TEQ,Kohinor 70WG imidacloprid ja ja -

Actara * thiamethoxam ja ja -Envidor spirodiclofen ja ja -Insegar fenoxycarb ja Geen direct effect. Vooral schadelijk voor bijenbroed.Steward indoxacarb nee ja Niet op vochtig gewas spuiten.Vertimec abamectine ja ja -

* Actara is in Nederland alleen toegelaten in bloemisterijgewassen onder glas.

____________

Bij de inzet van insecticiden speelt een nieuwe gro e pwerkzame stoffen een aparte ro l

*

Een van de mooiste fruitteeltgebiedenvan Europa is zonder twijfel Süd-tirol in Noord-Italië. Dit gebied van

18.500 ha appel ligt grofweg tussen Meranen Bozen, met een uitloop in Vinschgau.Daarnaast bevat het de fruitteeltgebiedenin het Eisackdal en het Pusterdal. Aan denoordzijde wordt Südtirol begrensd doorde Alpen, aan de oostzijde door de Dolo-mieten en aan de andere zijden door na-tuurgebieden en steile berghellingen.

Kleine bedrijvenDe fruitteeltpercelen liggen in het vrijvlakke dal en aan de voet van de bergen(de zogenoemde Hanganlagen). Overalwaar een appelboom kan groeien is er eengeplant. Uitbreiding is er nauwelijks, wantalle voor fruitteelt geschikte grond is al ingebruik voor deze teelt.De percelen in het gebied zijn klein - vaakmaar een paar honderd vierkante meter -en de fruitteeltbedrijven zijn gemiddeldeen paar hectare groot. Schaalvergrotingvindt er maar weinig plaats, mede omdat

de grondprijzen met e 35,- tot e 80,- pervierkante meter op duizelingwekkend gro-te hoogten liggen. De meeste telers hebbennog neveninkomsten uit het uitbaten vaneen vakantiewoning.Op alle percelen in Südtirol is beregeningaanwezig. In de zomer is het noodzakelijkom te beregenen tegen droogte en in hetvoorjaar ter bestrijding van nachtvorst.

Wanneer het voorkomt dat ’s nachts detemperatuur onder 0ºC zakt, gaat hetbrandweeralarm gedurende enkele minu-ten af, zodat alle telers op hun hoede zijn.In de nacht van 18 op 19 maart werd in hetgebied voor het eerst beregend. Enkelerassen bevonden zich toen in het rode-knopstadium. De ontwikkeling van de ge-wassen loopt ongeveer twee weken voorop die in Zuid-Nederland en België.Een oppervlak van ongeveer 2.000 ha isvoorzien van hagelnetten. Begin jaren ne-gentig is daarin veel geïnvesteerd. Van de

nieuw te beplanten percelen wordt onge-veer 30% voorzien van netten, die grijs ofzwart moeten zijn. Er bestaat nog altijdeen overheidssubsidie van 50% op de ha-gelverzekeringspremie.Voor de biologische teelt bestaat veel be-langstelling bij de fruittelers in Südtirol.Het areaal biologische fruitteelt in het ge-bied neemt dan ook toe. Momenteel is deomvang 1.000 ha, wat neerkomt op 6%van het totale fruitareaal.

U i t b e t a a l p r i j z e nDe afzet verloopt voor nagenoeg alle telersvia de coöperaties. Daarvan bestaan ertientallen in Südtirol. Elk groter dorpheeft er minstens één. Er bestaan tweekoepelorganisaties, de VOG en de VI.P,maar de onderlinge concurrentie blijft eenfeit.De meeste coöperaties werken met voor-schotten in uitbetaalprijzen. Aan het eindvan het seizoen vindt de afrekening plaats.De totale uitbetaalprijzen lagen in 2007(dus over de oogst van 2006) op 35 tot 40cent per kilo. Alle naoogstkosten (bewaar-, sorteer- en verpakkingskosten,de promotiekosten en eventuele lidmaat-schapskosten) zijn dan ingehouden. Met40 cent per kilo kunnen de telers in Süd-tirol aardig rondkomen, want er wordt in

F ruitteelt in Südtirol modern i s e e rt

te langzaam Het gaat redelijk goed met

de fruitteelt in het Noord-

Italiaanse Südtirol. De uit-

betaalprijzen liggen op een

aardig niveau en de grote

vernieuwing in de opstan-

den die vlak na 2000 plaats-

vond, werpt nu letterlijk en

figuurlijk haar vruchten af.

Directeur Walther Waldner

van de adviesdienst Bera-

tungsring is echter bang dat

telers in zijn gebied niet

innovatief genoeg blijven.

B U I T E N L A N D


De fruitteeltpercelen in Südtirol liggen in het vrij vlakke dal en aan de voet van de bergen.

____________

De ontwikkeling van de gewassen loopt ongeveer tweeweken voor op die in Zuid-Nederland en België

*

vergelijking met Nederland weinig vreem-de arbeid ingezet. Directeur WaltherWaldner van de adviesdienst Beratungs-ring verwacht dat de uitbetaalprijzen voorde oogst van 2007 op ongeveer hetzelfdeniveau komen.

O n t g i n n i n g e nNieuwe ontginningen in het Vinschgaudalen Eisackdal geven dit jaar een uitbreidingvan ongeveer 600 ha. Het gaat dan omfruitteeltpercelen die vrij hoog gelegenzijn, namelijk op 1.000 tot 1.200 meter bo-ven zeeniveau. Het groeiseizoen is daarkorter dan in het dal, ongeveer vergelijk-baar met het groeiseizoen in Nederland,waardoor de rassenkeuze beperkter is.Veel Südtiroler telers kiezen opnieuw voorGolden Delicious en Gala. In 2007 beston-den de nieuwe aanplanten voor 39% uitGolden (een jaar of vier geleden was datnog amper 10%) en voor 16% uit Gala.Red Delicious, die het op de lokale marktnog altijd prima doet, wordt slechts op12% van het areaal geplant. Daarna volgenBraeburn (11%), Kanzi (5%) en CrippsPink (4%). Voor dit laatste clubras bestaatmeer interesse, maar de uitbreiding wordtvanuit de club beperkt gehouden. De res-terende 13% van de nieuwe aanplantwordt verdeeld over meer dan vijf kleinerevariëteiten.Rubens wordt in Südtirol nietmeer geplant. Dit ras is daarteelttechnisch een flop geweest.In het dal geeft de kleuring na-melijk problemen en op de Hanganlagen is Golden Deli-cious een betere keuze.

Te oudRuim 5.200 ha is nog beplant metoude mutanten van Gala, Brae-burn en Fuji, die alle drie slechtkleuren in het Noord-Italiaansefruitteeltgebied. Wat Waldnerzorgen baart is de beperkte ver-nieuwing in die opstanden. Van1996 tot 2000 zijn erg veel fruit-opstanden vernieuwd, wel zo’n6% van het totale oppervlak perjaar. Daar plukken telers mo-menteel letterlijk en figuurlijk devruchten van, want deze bomenzijn nu in volle productie. Nuligt het vernieuwingspercentageop slechts 4%. “Als dat niet ver-andert, gaat de leeftijd van de bo-men richting de 25 jaar, en dat isoud”, vindt Waldner.De Beratungsring - nog voor dehelft gefinancierd door de pro-vinciale overheid - drukt de te-lers op het hart dat ze innovatief

moeten blijven. Tegelijkertijd waarschuwtze de telers dat zij goed na moeten denkenover de keuze voor nieuwe clubrassen.“Met het planten van Kanzi worden mo-menteel in Südtirol grote fouten gemaakt”,constateert Waldner. “De fouten die ge-maakt zijn met Elstar en Rubens, herhalenzich. Kanzi moet geplant worden op gro-tere hoogte en niet zoals nu gebeurt in dedalen. Er zullen problemen met de kleu-ring ontstaan”, voorspelt hij. In het hogergelegen Vinschgaudal en op de Hanganla-gen zou de kleuring wel goed verlopen,maar daar kiezen telers voor andere rassen.Waldner vindt dat telers die de nieuweclubrassen Jazz en Modi willen planten,vrij grote risico’s nemen. “Die rassen zijnniet, zoals de Inova-Fruitrassen in Neder-land, vooraf getoetst op hun gebruiks-waarde voor de regio. De investeringskos-ten zijn hoog, want het gebruik vanhagelnetten is voor deze nieuwe rassenverplicht en alle risico’s liggen bij de te-ler.”

‘Minder erg dan het lijkt’“Over bacterievuur en heksenbezemziek-te wordt veel gesproken, waardoor hetprobleem groter lijkt dan het is”, verze-kert Waldner. “In de Italiaanse vakbladenzijn onlangs overzichten gepubliceerd vanbesmettingen. Daaruit blijkt dat het in

onze regio allemaal erg meevalt.”Heksenbezemziekte kwam in 2006 op bij-na 1% van de bomen voor, maar door deaanpak van meteen rooien bij de eerstesymptomen is de ziekte vorig jaar terugge-drongen tot 0,6% van de bomen. Het zijnhoofdzakelijk bomen van vijftien jaar enouder waarin heksenbezemziekte voor-

komt. “Het kwam voor dat deaantasting zo hevig was dat debomen moesten worden ge-rooid, maar dat was gelukkigmaar op enkele plaatsen nood-zakelijk”, aldus Waldner.Bacterievuur is vorig jaar op126 plaatsen in Südtirol aange-troffen. Gezien de omvang vanhet gebied en het feit dat hetvaak gaat om de melding vaneen enkele boom, valt dit ookerg mee, vindt Waldner. “Het is belangrijk dat de aan-dacht voor heksenbezemziekteen bacterievuur niet verslapt”,benadrukt Waldner, “want hetzijn twee ziekten die snel kun-nen uitbreiden en een rampvoor het hele fruitteeltgebiedkunnen worden. Het is daaromgoed dat de Tag der Technik inmaart werd gehouden met alsargument een ‘besmetting vanbacterievuur te voorkomen’.Dan zijn alle telers weer alerten houden ze hun eigen perce-len beter in de gaten ”

Caroline van Asschef r u i t t e e l t @ n f o f r u i t . n l


Ook toeristisch de moeite w a a rd

Südtirol is een mooi fruitteeltgebiedwaar elke Nederlandse teler zijn ogen

uitkijkt. Maar daarnaast is het gebiedook toeristisch meer dan de moeitewaard. Er zijn mooie bergwandelingen temaken, met steeds het prachtige uitzichtover de fruitteeltpercelen in de dalen.Meer informatie is te vinden op www.suedtirols-sueden.info/nl/. Met de auto ishet gebied te bereiken in zo’n elf uur rij-den. Met het vliegtuig is Rotterdam-Inns-bruck (Oostenrijk) een goede verbinding;het is dan nog anderhalf uur rijden totBolzano. Deze stad in het noorden vanSüdtirol heeft zelf ook een luchthaven,maar het aantal vluchten is beperkt. Van6 tot en met 8 november vindt de twee-jaarlijkse internationale beurs Interpomaplaats in Bolzano. Meer informatie daar-over volgt in Fruitteelt. *

Walther Waldner benadrukt dat telers goed na moeten denkenover de keuze voor nieuwe clubrassen. Foto’s: NFO

Zakken met verse kalk van 20 kilo,moeten ook daadwerkelijk 20 kilowegen. Zijn de zakken zwaarder,

dan is de kalk al voor een deel verzadigden kan hij daardoor minder CO2 opne-men. Weeg daarom altijd enkele zakken naom er zeker van te zijn dat je start met ver-se kalk. Een zak van 20 kilo kan uiteinde-lijk ongeveer 7 kilo CO2 opnemen.” Hetwas een van de vele praktische tips dieFrank van de Geijn en Alex van Schaikvan AFSG de deelnemers aan de koelcur-sus in Goes meegaven. Zij wisselden waarmogelijk de grote hoeveelheid theoretischeinformatie af met heldere praktijkvoor-beelden.De cursus Koeling en Productkwaliteitnam in totaal drie cursusmiddagen inbeslag. Aan de laatste cursusmiddag werdeen avondexcursie naar twee praktijkbe-drijven gekoppeld. Voor de cursus inZuidwest-Nederland was veel animo.Maar liefst 26 cursisten hadden zich opge-geven. Naast zeven studenten van GroenCollege Goes waren dat fruittelers enmedewerkers van fruitbedrijven en afzet-organisaties, al dan niet met ervaring ophet gebied van bewaring van appels enperen.

Aanbevolen regimesDe cursus begon met het hoofdthemaproduct. Tijdens de eerste les behandeldeVan Schaik onder meer de fysiologischeprocessen die in de bewaring een rol spe-len. Verder was er aandacht voor rijp-heidsbepalingen en het belang van het

pluktijdstip op de bewaarkwaliteit. VanSchaik liet ook beelden zien van bewaaraf-wijkingen. Hij gaf daarbij een toelichtingover de oorzaken en de eventuele maatre-gelen om de afwijkingen tegen te gaan.De tweede cursusdag draaide alles om debewaartechniek. Nu was het de beurt aanVan de Geijn, die alle onderdelen van dekoelinstallatie de revue liet passeren. Hijlegde onder meer het verschil uit tussendirecte en indirecte koelsystemen met devoor- en nadelen.Op 11 maart was de laatste bijeenkomstvan de cursus in het ZLTO-gebouw inGoes. Toen stond het hele bewaarprocescentraal. Zaken als inkoelen, kisten stape-len, ontdooien en bevochtigen kwamendaarbij aan bod. Ook kregen de cursistenper appel- en perenras informatie over debewaarregimes bij mechanische koeling enbij ULO-bewaring. Tot slot waarschuw-den Van Schaik en Van de Geijn nog maareens voor de gevaren van het bewaren metextreem lage zuurstofgehalten. “Zorgervoor dat de ULO-cellen niet zomaarvoor iedereen toegankelijk zijn”, bena-drukte Van de Geijn. “En draag voor uweigen veiligheid altijd een veiligheidspieperop zak, die gaat af als het zuurstofgehaltein de lucht lager is dan 19 procent.”

Praktische vragen’s Avonds bezochten de cursisten de fruit-teeltbedrijven van Marien Paardekooper

en Marcel vanWaarde inKattendijke. Beidefruittelers hebbeneen eigen bewaar-complex laten bou-wen en daarbijbewust gekozenvoor bepaaldeinstallaties. Van deGeijn gaf in demachinekamersnogmaals tekst enuitleg over de ver-schillende onder-delen die daar tezien waren. Verderbeantwoordde hijsamen met defruittelers de laat-

ste praktische vragen van de cursisten overcelgroottes, de keuze voor het koudemid-del, isolatiediktes, celdeuren en het belangvan een goede installateur

Haijo Dodde,N F Oh d o d d e @ n f o f r u i t . n l

Volle bak bij koelcursus in

Z u i d w e s t - N e d e r l a n dSamen met ZLTO hield de

NFO afgelopen winter in

Goes de cursus Koeling en

Productkwaliteit. Deze

werd gegeven door Frank

van de Geijn en Alex van

Schaik van AFSG. Maar

liefst 26 cursisten meldden

zich aan, onder wie zeven

studenten van de fruitteelt-

opleiding van Groen

College Goes.

B E W A R I N G


“

C o l l a n d - s u b s i d i e

De cursus Koeling en Productkwaliteitin Goes, georganiseerd door de NFO

en ZLTO, komt in aanmerking voor subsi-die uit het Colland-fonds voor Arbeids-marktbeleid. De subsidie is bestemd voorfruitteeltmedewerkers en dient als stimu-lans voor werkgevers om hun werkne-mers deel te laten nemen aan cursussen.Enkele voorwaarden zijn dat de cursusbetaald wordt door de werkgever, dat dewerknemer doorbetaald krijgt op de cur-susdagen en dat de werkgever voor dewerknemer Colland-premie afdraagt. Desubsidie bestaat uit een kostenvergoe-ding voor de cursus. Voor de sectorenopen teelten tuinbouw, waaronder defruitteelt valt, geldt een maximale ver-goeding van e 75,- per dagdeel. *

De cursisten kregen onder meer uitleg over de fysiologische processendie in de bewaring een rol spelen. Foto: NFO/AFSG


Te e l tGrootfruit

N a c h t v o r s tDe nachtvorstperikelen blijvende fruitteelt bezighouden. Metde koude perioden van de afge-lopen weken begint 2008 aardigop 1997 te lijken. Ook toen be-gon het seizoen vrij vroeg quaontwikkeling met vervolgenseen langdurige periode met lagetemperaturen en nachtvorsten.Lage temperaturen in de bloeimaken het moeilijk om de situ-atie rond de zetting te beoorde-len. Voor appel en kers is hetnog niet zo ver maar ook diehebben een lange periode vanmuizenoor tot aan begin bloei.Moeilijk zettende rassen hebbenbij de huidige temperaturen eenslechte zetting. Dat bleek ook in1997 toen die lage temperaturenaanhielden tot ver in de bloeivan de appels. Zo ver is het alle-maal nog niet en enkele dagenmet hoge temperaturen kunnenhet beeld geheel doen verande-ren. Voorlopig is het dus raadza-mer om te proberen de bestui-ving en de zetting te verbeterenen daarna een eventuele dun-ning uit te voeren. Zorg dus voorvoldoende bestuiving en spuitregelmatig ureum en borium omde effectieve bestuivingsperiodeenigszins te verlengen.Bij koud weer is de zuurstofbe-hoefte van de boom gelukkigniet zo groot. Enige waterover-last op een perceel door berege-ning hoeft dan ook niet meteennadelige invloed te hebben opde boom. Bij oplopende tempe-raturen speelt dat wel degelijk.Bij peer en steenfruit geven kou-de en natte omstandigheden ex-tra kans op Pseudomonas. Vooralbloeiende bomen zijn erg gevoe-lig. Bij peer zijn de rassen BeurréAlexandre Lucas, Conference enGieser Wildeman erg gevoelig.Vooral jonge bomen die dik inde bloemen zitten, kunnen ern-

stig aangetast worden.Bij bespuitingen om de weer-stand van de boom te vergrotenkunnen gibberillinen worden in-gezet. Door het inzetten vaneen groeihormoon zal er moge-lijk iets meer groeiactiviteitplaatsvinden. De hormonenmoeten wel opgenomen wor-den, dus zoek daar een momentvoor uit dat het wel enigszins ac-ceptabel is. Met het spuiten vanvoedingselementen moet vooralgedacht worden aan ureum enzinkbevattende meststoffen alshet om vermindering van Pseu-domonas-druk gaat en omureum en borium als het om eenverbetering van de zetting gaat.Bespuitingen ter regulatie vanzetting en dunning zijn moeilijkin te schatten en uit te voeren.Bekijk de kwaliteit van de bloe-men kritisch en bedenk of ze vol-doende goed weer hebben mee-gemaakt. Bij Conference metweinig bloemen en vorstschadekan er voor gekozen worden omtoch een mix te maken van enke-le (één tot vier) pillen GA 3 meteen halve liter GA 4/7 per hecta-re.

Aan en uitDe algehele gesteldheid maaktde beslissing om wel of niet te

beregenen moeilijker. Al het extra water kan grote nadelenhebben, maar met bevrorenbloemen is het jaar ook snel af-gesloten. De overwegingen omte starten zijn onder andere af-hankelijk van de ligging van hetperceel, het gewasstadium, hetaantal bloemknoppen en de uit-eindelijk laagste temperatuur.Het opstarten van de berege-ning (ver) onder het vriespunt isaltijd een risicovolle aangelegen-heid. De installatie is dan altijdal moeilijker aan de gang te krij-gen als gevolg van vastgevrorenonderdelen. Dat is allemaal nogte voorkomen en op te lossen.Het bijkomende natuurkundiggedeelte van laat opstartenwordt echter nog veel te vaakonderschat. Op het moment vanijsvorming aan de boom ont-staat er in principe altijd een on-derkoelingseffect. Hierbij neemthet ijs, en dus ook de knop of debloem, een lagere temperatuuraan dan de actuele buitenluchtom vervolgens naar -0ºC teg a a n .Bij een lage luchtvochtigheid iser sprake van meer verdampingen een groter onderkoelingsef-fect. Opstarten onder nul bijeen lage relatieve luchtvochtig-heid geeft in ieder geval tijde-

lijk een nog grotere tempera-tuurdaling. Ook blijkt het ver-volgens moeilijker om in deloop van de nacht weer in debuurt van de -0ºC te komen.Gaandeweg de ontwikkelingvan de knoppen speelt het op-starten onder nul (gelukkig) eenstuk minder.Als simpele natuurkundige be-nadering kan worden aange-houden dat nat ijs in principe -0ºC is. Bij het afzetten van deinstallatie kan met dit uitgangs-punt rekening worden gehou-den door al in een vroeg stadi-um enkele sproeiers uit tezetten. Als het ijs nat blijft endus uit zichzelf verder smelt,kan er in principe gestopt wor-den met beregenen. Let hierbijwel op de randeffecten langseen perceel met windhagen enhoge bomen die ’s morgensvroeg een lange schaduw heb-ben. De laatste jaren durvensteeds meer telers vroeger testoppen en dat blijkt nog aande veilige kant te zijn. Ook oppercelen waar de installaties uit-vielen, is te leren dat laat uitval-len achteraf meestal meevalt. Tonnie van Kessel,AgroBuren/Van WesemaelG r o e pa m m v a n k e s s e l @ h o t m a i l . c o m

werkwijzer

Als het ijs natblijft en dusuit zichzelfverder smelt,kan er inp r i n c i p egestopt wor-den metb e r e g e n e n .Foto’s: NFO


Ge w a s b e -s c h e rm i n g

Grootfruit

W a n t s e nDe groene appelwants veroor-zaakt in sommige jaren veelschade, in andere jaren weinig.Door zijn grillig gedrag is hijmoeilijk te bestrijden. Daar komtnog bij dat de middelen die voorbestrijding in aanmerking komenmatig werken.Vorig jaar kwam ondanks be-spuitingen opvallend veel schadevoor in de Noordoostpolder. El-ders viel het mee. Dit zegt nietsover de te verwachten aantas-ting dit jaar.Kort voor de eerste bloemen bijBoskoop opengaan, zijn de eer-ste larven te verwachten. Bijmooi weer komen alle eieren inkorte tijd uit, bij koud weer overeen veel langere tijd. De grotelarven veroorzaken de meesteschade, maar kleine larven ver-oorzaken kort na het uitkomenook al schade. Het is belangrijkom vast te stellen wanneer delarven verschijnen. Dat kan meteen klopnet maar ook door zoe-ken bij wortelopslag en langshoutwallen. Op Forsythia of rodebes komen vaak erg veel want-sen voor. Minerale olie is een goede basis

voor de bestrijding. Dit voorjaaris dit vanwege het koude natteweer en de dreiging van nacht-vorst weinig ingezet. De bestrij-ding moet nu volledig op de jon-ge larven worden gericht.Gebruik Calypso of Gazelle plusuitvloeier. Beide middelen zijnniet gevaarlijk voor bijen enhommels, gebruik in de bloei isdus toegestaan. Controleer eenweek na de bespuiting weer oplarven.

S c h u r f tBegin deze week was circa 50%van de ascosporen al uitgestoten.Veel bespuitingen zijn onder ma-tige omstandigheden uitgevoerd.U moet afwachten of de bestrij-ding goed of minder goed heeftuitgepakt. Bij oplopende tempe-ratuur zal het blad snel ontwik-kelen. De preventiewerkingsduuris dan veel korter. In extreme ge-vallen slechts drie dagen.In deze periode zijn Chorus enScala het meest geschikt voor decuratieve bestrijding. Score magvoor 1 mei alleen op percelenaan een sloot met een tunnel-spuit of venturidoppen. Op per-celen zonder sloot is gebruikvoor 1 mei niet toegestaan.

Verwarring fruitmotDe laatste week van april moetRAK 3 voor de verwarring vanfruitmot opgehangen worden.

Het gebruik in Nederland neemteerder af dan toe. Toch is ver-warring een mooie methode alsbasisbehandeling. Vooral in situ-aties met een geringe druk kanRAK 3 prima werken. Als vorigjaar meer dan 0,5% schade voor-kwam, zijn aanvullende bespui-tingen in juni en juli noodzake-lijk. Voor percelen met een erghoge fruitmotdruk is RAK 3 min-der geschikt.Jan van Mourik,Centrale Adviesdienst F r u i t t e e l tj v m o u r i k @ c a f . n l

Be w a r i n gZacht in ElstarGezien de vroege oogst in 2007is het bewaartraject van de Elstar-appels inmiddels langdu-rend. Bij zwakkere partijen be-ginnen bewaarproblemen danook meer en meer de kop op testeken. Allereerst werden er bijdiverse gevoelige partijen schil-vlekjes geconstateerd. Dat pro-bleem speelt nog steeds een rol.Op dit moment zijn er ook partij-en Elstar die heel duidelijke slij-tageverschijnselen beginnen tevertonen. Deze appels zijn zachtaan het worden en gemakkelijkin elkaar te knijpen. Vooral devoorlopers vertonen dit beeld.Dit geeft direct aan dat slijtageniet noodzakelijkerwijs in de la-tere plukken optreedt. Behalvehet zacht worden van de appels,zijn ook structuurverlies en hetoptreden van meligheid kenmer-ken van slijtage.Er zijn ook Elstar-partijen met in-wendig bruin. Het gevaarlijkevan inwendig bruin is dat dit ophet moment van ruimen nog welmee lijkt te vallen. Maar als dezeappels enkele dagen in het han-delskanaal zitten of op de fruit-schaal liggen, is de vruchtkwali-teit heel slecht.Om zacht en inwendig bruinvoor te zijn, moet u de mogelijkzwakkere partijen en vooral de

duidelijke voorlopers goed con-troleren. Controleer niet alleende appels ín de cel - denk om uwveiligheid - maar leg ook appelseen paar dagen weg bij kamer-temperatuur en kijk dan nogeens naar de kwaliteit.

Nu leren van de perenHoewel bewaarders uitgebreidemogelijkheden tot hun beschik-king hebben qua meetappara-tuur, koelinstallaties en dergelij-ke, is bewaren een kunst. Datgeldt zeker voor het bewarenvan peren. Dit jaar is een goedjaar voor de peren en ook de be-waarresultaten zijn over het al-gemeen prima. Dit komt mededoor de gemiddeld groverevruchtmaat, waardoor slappenekken minder voorkomen. Tochmoet u alert blijven.Als u peren uit de koelcel haalt,kijk dan nog eens goed naar dekwaliteit van de peren. Contro-leer niet alleen de bovenstevruchten, maar graaf ook dieperin de kisten. Kijk naar de hoe-veelheid rot in de kisten: waarkomt dat vandaan, hoe is het af-spuiten gebeurd? Ga tevens naof de peren die bij de luchtsple-ten van de voorraadbak liggen,slapper zijn. En zijn er peren on-derin de kist met drukplekken?Kijk bovendien naar de plek inde cel waar de kisten vandaankomen. Dat kan aanwijzingengeven over bijvoorbeeld stape-ling, luchtcirculatie en inkoelen.Daarnaast is het goed om enkelevruchten door te snijden wan-neer partijen uit de cel komen.Zijn er peren met hol en bruin ofhet begin van buikziek? Dit kanverband houden met het pluk-tijdstip (de rijping van de perenen met name de grondkleur vande vruchten bij de oogst), de ma-nier van inkoelen, de gevoelig-heid per perceel, enzovoorts.Leer van deze ervaringen voorkomend seizoen Alex van Schaik,A F S Ga l e x . v a n s c h a i k @ w u r . n l

De groene appelwants is door zijn grillig gedrag moeilijk te bestrijden.


Voorsterweg 20, 8316 PT Marknesse | E-mail: [email protected]: 0527 - 203096 | Mobiel: 06 - 51351880 | Fax: 0527 - 203761

Voorheen Ko Reinhoudt

Voor alle soorten taxaties en berekeningen o.a.

bij schades en onteigeningen en voor fiscale en banktaxaties

Gespecialiseerd in fruitteelt onroerend goedzaken

F ruitteelttaxaties, adviezen & begeleiding

Kees de Jongh

Da’s pas sap!

In de vernieuwde appeltap of in flessen.Heerlijke sappen van uweigen fruit.

Meer omzet door de appeltap.Vraag naar onze referenties.

Fruit- en verwerkingsbedrijfVan AppevenGroeneweg 16049 CE Herten (L)Tel.: 0475-334810www.appeven.nl

TE KOOP GEVRAAGD:

- SCHILAPPELEN

- INDUSTRIE-

A P P E L E NBlokzijlerdwarsweg 12, MarknesseTel 0527-203917, Fax 0527-203944Mob. 06-53294479

Postbus 397, 2700 AJ Zoetermeer, tel. 079 - 3681333, fax 079 - 3681320, [email protected] FRUITTELERS HAGELVERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ OFH/U.A.

HAGEL komt hard aanVORST óók

De specialist in fruitteelt gewasbeschermingsmachines.

Importeur van: Lipco tunnelspuiten een- en tweezijdige.Muller onkruidspuitbomen

Dealer van: John Deere boomgaardspuiten en trekkers.

SKL. Erkend boomgaardspuit keuringsbedrijf.Grote voorraad onderdelen Douven boomgaardspuiten

Garage- & landbouwmechanisatiebedrijf 1933 H. HOL & ZN. 2 0 0 370 jaar kwaliteit en vakmanschapDen Bommel 8, 4194 TZ Meteren, tel: 0345-569294, fax: 0345-569542www.hholenzoon.nl

TE KOOPSproeiers en standpijpen/kogelkraantjes

3/4-25.

Tel: (06) 12 24 00 37

TE KOOP± 5.000 stuks boompalen van 250 x

6 cm. Ook in kleine partijen.

Beregeningspijpen en fustreiniger.

Tel: (06) 54 72 82 39

vangbandjesVangbandjes dienen uiter-

lijk maandagochtend 12.00 uur schriftelijk in het bezit te zijn van

het NFO-secretariaat. Kosten:e 26,- incl. btw voor vijf regels;

elke regel meer kost e 2,50. Alleen voor fruittelers die lid zijnvan de NFO en als het geen han-

delsdoeleinden betreft.

F l e v o - N o o rdDinsdag 22 aprilG e w a s b e s c h e r m i n g s b i j e e n k o m s tm.m.v. Han Weustenraad (Allian-ce), bij Fam. Vereecken, Steenwij-kerweg 6 in Marknesse; 19.30 uur.

M i d d e n - N e d e r l a n dZ u i d o o s t - U t r e c h tDonderdag 24 aprilActualiteiten rond de bloei, o.l.v.Arie van Horssen (Alliance), op debedrijven van J. van Rijn en F. vande Grift. Verzamelen op Kapelle-weg 3 in Cothen; 19.00 uur.B e t u w e l a n dDinsdag 15 aprilDemonstratie van een zelfrijdendedubbele Lipco-spuit. Tevens wor-den de actualiteiten rond de bloeibehandeld, o.l.v. Tonnie van Kessel(AgroBuren/Van Wesemael Groep),bij Jan van Olst, Meyburg 1 in Andelst; 19.00 uur.

N o o rd - H o l l a n dMaandag 14 aprilVoorbloeibijeenkomst o.l.v. Janvan Mourik (CAF) en Siep Fennema(Agrifirm), bij Max en Ron Baas,Oosteinderweg 42 in Wognum;19.00 uur.

Z u i d - H o l l a n dZ u i d - H o l l a n d - W e s tDinsdag 22 aprilAvond over chemische dunning engewasbescherming, o.l.v. Hans deMan (Van Iperen). Tevens wordeneen aangepaste spuit voor de be-strijding van bloedluis en de nieu-we venturidop gedemonstreerd.Locatie: Gebr. van der Erve, Nieu-wendijk 21 in Goudswaard; 19.00 uur.

Z e e l a n d /N o o rd - B r a b a n tO o s t - B r a b a n tMaandag 21 aprilBedrijfsbezoek bij Jos van Mulle-kom, Achterdijk 4 in Erp; 19.00 uur.

n f oa g e n d a

P C F ru i tHoutig KleinfruitZaterdag 26 aprilOpendeurnamiddag op de proef-tuin. Fanny Pitsioudis (PCFruit-PAH), Wendy Odeurs (PCFruit-PAH)en K. Stevens (ADLO) gaan in opde vervroegde teelten van houtigkleinfruit onder glas en plastic.Daarbij komen de volgende onder-werpen aan bod: koudeactie engevolgen van het zachte klimaatvoor de vroege teelten; vergelij-king van substraten bij Tulameen;voorjaarsoogst en scheutlengteherfstframboos Sugana; startda-tum en koelcelbewaring forcerieLoch Ness; forcerie rode bes (tros-dunning, ouderdom plantmateri-aal, spaar- versus gloeilampen,rustdoorbreking, startdatum, hoe-veelheid vruchthout); rassenproe-ven rode bes, braam en zomer-framboos; actualiteiten bij debestrijding van onkruid, ziektenen plagen in 2008.Tevens wordt o.l.v. S. Raskin (Best)de Pacific Jet Sorter gedemon-streerd. Deze machine sorteertblauwe bessen, kruisbessen, zwar-te bessen en cranberry’s op kleur.Daarnaast komt de sortering opbasis van led-licht, laserstralen enröntgenstralen aan bod. In samen-werking met PCFruit-PAH zal on-derzocht worden of frambozen,bramen en blauwe bessen gesor-teerd kunnen worden op stevig-h e i d .Locatie: Sint-Truidersteenweg 321in Tongeren, België; 14.00 uur.

Geheel verwijderen vanboomgaardenVerklepelen, versnipperenboomgaardStobben vrezenVerhuur champost wagensVerhuur sporenvuller

Bel vrijblijvend voor informatie:

Bart Kempwww.kempschalkwijk.nl

Tel. 030 - 6012595Mob. 06 - 22548402

BV

www.meeuwse-goes.com E-mail: [email protected]

Nog beschikbaar dit voorjaarPerenbomen: Conference 2jr AA Kwee Adams en Kwee C

Alexander Lucas 2 jr AA op tussenstam

Appel M.9 VV: Knip AA Jonagold Excel ®, Red Elswout – Bel-El®,Sissired ®, Red Sentinel, Golden Gem, Prof, Sprenger

Bosstraat 83-85

3545 – Halen – België

Tel: +32 (0) 13-441 966

Fax: +32 (0) 13-443 963

[email protected]

Wij leveren:

Topkwaliteit

Maatwerk

Divers Assortiment

Hoogveredelde Bomen

Jos MORREN Boomkwekerij – Fruitteelt – Fruithandel

C O L O F O N - Nederlandse Fruittelers Organisatie · 2016. 12. 12. · C O L O F O N Fruitteelt...

Documents

Transcript of C O L O F O N - Nederlandse Fruittelers Organisatie · 2016. 12. 12. · C O L O F O N Fruitteelt...