weekblad van de neder landse fruitte lers organisat ie

fruitteelt 28 januari , 2011, jaargang 101, nr 4

Teeltbeschrijving van PT voor kiwibes | Organische mest; overdaad schaadt

Appel- of perenboom houdt van

bestuivers als naaste buren

2

Inhoud

RubriekenNFO-info 3Deze week 4Lezerspagina 8Marktzicht 12Werkwijzer 15Agenda 18

Artikelen

6 Bestuivers bewijzen hun nut

9 Organische mest, daar zitwat in

10 Kiwibes: lekkere vrucht metnog veel onbeantwoordevragen

4Op sommige percelen valt het opdat er dit jaar bijzonder veelmummies hangen. Ze zijn voorhet komend seizoen een bron vaninfectie. Stukken tak dus metmummies en al verwijderen. Foto: Caroline van Assche, NFO

6

9

10

15

Coverfoto

"We hebben de aar-

de niet gekregen van

onze ouders, maar te

leen van onze kinde-

ren." Met die woor-

den zei Henk Raaijmakers, directeur-ei-

genaar Boomkwekerij de oude Aa,

precies waar het bij Maatschappelijk Ver-

antwoord Ondernemen (MVO) over gaat.

Raaijmakers was vrijdag 21 januari een

van de sprekers bij de start van het MVO-

platform dat is opgericht door het Pro-

ductschap Tuinbouw.

Het MVO-platform richt zich op de gehe-

le Nederlandse tuinbouwsector. Via dit

platform wil de tuinbouwsector verant-

woording afleggen aan overheid en

maatschappij over de duurzaamheid in

de tuinbouw. Het MVO-platform bestaat

uit vertegenwoordigers van de deelsecto-

ren in de tuinbouw. Gezamenlijk monito-

ren zij ontwikkelingen op het gebied van

MVO in markt en maatschappij waar de

sector op in kan of moet spelen.

Het uitdragen van duurzame ontwikke-

lingen in de tuinbouw naar markt en

maatschappij is een belangrijke taak van

het platform. Onderdeel daarvan is het

uitbrengen van een jaarlijks internatio-

naal MVO-ketenverslag. Eerder vroeg

ook de SER de tuinbouwsector om trans-

parantie op het gebied van MVO in de

vorm van een internationaal MVO-keten-

verslag. Het platform heeft tevens als

doel om prestaties van de sector op

MVO-gebied bekender te maken bij over-

heden en het grote publiek. Het komt

nogal eens voor dat de beeldvorming

over bepaalde sectoren heel eenzijdig is.

Ook gaat het platform ervoor zorgen dat

de diverse sectoren in de tuinbouw van

elkaar kunnen leren. Bij het PT gaan be-

staande activiteiten op in het nieuwe

platform. Dit houdt in dat er geen extra

menskracht wordt aangesteld om het

platform op te richten.

De fruitsector zal zich in het kader van

het MVO-platform in eerste instantie

moeten toeleggen op het etaleren van

die zaken op het gebied van duurzaam-

heid, die de bedrijven al doen. Zo gaan

we zuinig om met grond- en hulpstoffen

als energie, water en meststoffen en le-

veren we toch een topproduct af. Er is

een groeiende maatschappelijke vraag

naar gezond en duurzaam geproduceerd

voedsel en naar een groene en veilige

leefomgeving. Als fruitteelt leveren we

daar een flinke bijdrage aan. Dat ont-

slaat ons echter niet om op zoek te blij-

ven gaan naar nieuwe wegen om de

duurzaamheid van de bedrijven te ver-

groten. Flink geholpen zouden we zijn

als we ook een faire prijs zouden krijgen

voor onze producten. Dat zou het Maat-

schappelijk Verantwoord produceren een

stuk vergemakkelijken.

Herman Bus

hbus@nfofruit.nl

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemenhet beleid is

h e t b e l e i d i s

3

Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101

infonfo

Ethrel A en Spruzitvloeibaar

Begin januari zijn de NFO-toe-

latingen van Ethrel A en Spru-

zit vloeibaar met één jaar ver-

lengd. Hierdoor kunnen telers

in 2011 Ethrel A weer inzetten

in de teelt van zure kersen en

Spruzit vloeibaar voor de be-

strijding van de appelbloesem-

kever in de biologische appel-

teelt. De volledige etikettekst

is terug te vinden op de NFO-si-

te www.nfofruit.nl. Voor Ethrel

A is 2011 het laatste teeltsei-

zoen waarin een DVG afgege-

ven kan worden. In 2009 is

door Bayer een reguliere toela-

ting in de teelt van zure kersen

aangevraagd. De NFO gaf rich-

ting het Ctgb aan dat uiterlijk

begin 2012 een besluit over de-

ze aanvraag genomen diende

te worden zodat Ethrel A ook

in 2012 beschikbaar is in de

teelt van zure kersen.

Het ministerie van EL&I en het

Productschap Tuinbouw beta-

len grotendeels de aanvraag-

en beoordelingskosten van de-

ze toelatingen.

Samenwerkingproductschappen

De productschappen gaan nau-

wer samenwerken. De medebe-

windstaken van alle schappen

worden samengevoegd in een

gezamenlijk uitvoeringorgaan.

Medebewindstaken zijn taken

die de schappen voor de over-

heid uitvoeren. Voor de fruit-

teeltsector is de belangrijkste

medebewindstaak de uitvoe-

ring van de GMO-regelgeving.

Diverse schappen besloten om

ook een aantal overige activi-

teiten in een gezamenlijke

werkorganisatie onder te bren-

gen. Het Productschap Tuin-

bouw heeft hiertoe nog niet

besloten. Het bestuur van het

PT onderzoekt de komende

maanden de meerwaarde van

een eventuele samenwerking.

De meerwaarde voor de tuin-

bouw staat hier voorop. Het PT

hecht er veel waarde aan dat

de tuinbouw goed herkenbaar

is. Ook wil het productschap in

kaart brengen of samenvoe-

ging leidt tot extra efficiëntie.

De NFO staat achter deze lijn

van het PT.

Uitgelicht

Tijdens de ‘aftrap’ van het MVO-platform, overhandigde Alexan-

der Rinnooy Kan (voorzitter SER) aan Tjibbe Joustra (voorzitter PT,

rechts) een met ballonnen versierde pen voor het schijven van

het jaarlijkse internationaal MVO-ketenverslag.

Foto: Vakblad voor de Bloemisterij

4

Frui

ttee

lt 4

, 28

jan

uari

201

1, J

aarg

ang

101

Deze week

Staatsecretaris Henk Bleker

van Landbouw heeft na

overleg met de Russische

staatsecretaris Elena Skryn-

nik bereikt dat Nederland en

Rusland gezamenlijk een ex-

port-protocol gaan opstellen

om Russische grensproble-

men te kunnen verhelpen.

Rusland houdt geregeld Ne-

derlandse producten aan de

grens tegen omdat deze niet

aan veterinaire of fytosani-

taire eisen zouden voldoen.

Het zijn juist deze proble-

men waar in het protocol

aandacht aan besteed gaat

worden. De NFO en Frugi

Venta zijn ook betrokken bij

de problematiek. Begin fe-

bruari wordt gestart met het

opstellen van het protocol.

Rusland

De Conferencepeer kreeg in het kader

van de promotiecampagne in Duits-

land ruimschoots aandacht tijdens de

Grüne Woche. Deze beurs is 's werelds

grootste consumentenbeurs voor land-

bouwproducten en wordt gehouden

van 21 tot en met 31 januari in Berlijn.

Een vrouw gehuld in een speciaal Con-

ferenceperen-pak stal de show. Het

model Conferencepeer begon al direct

met een glansrol. Zij stond in het mid-

delpunt bij de ontmoeting tussen de

Duitse en Nederlandse landbouwminis-

ter Ilse Aigner en staatsecretaris Henk

Bleker van Landbouw. Het model dien-

de dus als gewild fotomotief bij de ve-

le bezoekers en pers. Dit is ook terug

te zien via diverse mediakanalen in

Duitsland. Op de site

www.obstundgemuese.nl konden de

bezoekers hun persoonlijke foto met

de peer downloaden. Binnenkort ver-

schijnt het perenpak ook op de Fruit

Logistica in de Conferenceperen-stand

van GroentenFruitBureau, evenals bij

de stand van de Nederlandse peren-

handelaren zoals bijvoorbeeld Timmer-

mans en Oskam. In het perscentrum

werden alle journalisten op ludieke

wijze op de Conferencepeer geatten-

deerd. Deze keer geen saaie persmap,

maar een echte Conferencepeer met

een USB-stick met alle relevante infor-

matie. Hoogtepunt op de Grüne Wo-

che was overigens een speciale Confe-

renceBirnen quiz met Harry Wijnvoord.

Deze in Duitsland zeer bekende

quizmaster mocht vier kandidaten vra-

gen stellen over de peer. De winnaar

verdiende een mandje peren. Alle pas-

serende beursbezoekers konden uiter-

aard de Conferenceperen proeven. Op

www.conferencebirnen.de, onlangs

geïntroduceerd, is meer te lezen over

de peer.

Loslopende Conferencepeer gespot

Petitie tegen bijensterfte Een week nadat een internationale petitie is gestart die oproept

tot een verbod op pesticiden die bijensterfte zouden veroorza-

ken, zijn er al meer dan een miljoen handtekeningen verzameld.

De petitie roept de beslissingnemers van Amerika en Europese

landen op, te komen tot een onmiddellijk verbod op het gebruik

van pesticiden die behoren tot de neonicotinoïden. Volgens

Tjeerd Blacquière, onderzoeker bij Plant Research International,

is het meer een petitie tegen die middelen dan een actie voor de

bijen. Hij beaamt dat de nieuwe insecticiden zeker gevaarlijk zijn

voor bijen, logisch ze hebben een werking tegen insecten. Ook is

bewezen dat de systemische insecticiden in nectar en stuifmeel

voor kunnen komen. "Er is uitgebreid onderzoek gedaan in

Frankrijk, Amerika en Duitsland, maar daar heeft men nooit kun-

nen aantonen dat er een relatie is tussen die middelen en de bij-

ensterfte." Verder zijn de toe-

latingseisen voor middelen

streng en wordt er ook naar

gekeken om niet doelorganis-

men te beschermen. Blacquiè-

re blijft van mening dat een

combinatie van infectie door

varroamijt en scholingsge-

brek onder de imkers de

grootste boosdoeners zijn.

5

Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101

4

ZachtfruitBinnen Europa zijn aardbeien

nog altijd het belangrijkste

zachtfruitgewas. Echter in bij-

na alle Europese landen

groeit het areaal blauwe bes-

sen het

sterkst. Dit

kwam naar

voren tij-

dens het

eerste In-

ternational

Softfruit

Conference (Isfc), georgani-

seerd door DLV Plant en BVB

Substraat, op 20 januari in de

Brabanthallen in Den Bosch.

Veel van de zachtfruitgewas-

sen worden geteeld onder

(tijdelijke) tunnels, waarbij

deze tunnels meer en meer

innovatief worden uitge-

voerd en steeds meer op kas-

sen gaan lijken. Tussen de le-

zingen in konden de ruim 300

bezoekers, afkomstig uit di-

verse Europese landen, net-

werken en de standhouders

bezoeken op de aangelegen

beurs.

Telers zouden meer rekening moeten

houden met winterrust en groei-

graaduren. Beide zijn per ras verschil-

lend en bepalen in sterke mate de

bloei en de groei van de vruchten,

stelt Marcel Kers van Croppings in

een lezing die hij onlangs hield voor

fruittelers van NFO-afdeling Zeeuws

Vlaanderen.

Kers gaf als voorbeeld de koudebe-

hoefte van Junami. Die zou 1200 uren

moeten bedragen op 1 februari, maar

bedroeg half januari nog maar 350

uren. “Dat halen we nooit meer in”,

voorspelt Kers. “Dat het aantal uren

winterrust niet hoger is, ondanks de

koude periode in december komt om-

dat de telling pas kan beginnen bij 50

procent bladval en bovendien tellen

de uren onder het vriespunt niet mee

als koude-uren”, verduidelijkt hij.

De bloei van Junami zal sowieso al

over een langere periode verlopen,

voorspelt Kers. “Dat heeft te maken

met de bloemknopvorming op het

meerjarig- en het eenjarig hout. De

eerste vond plaats onder hoge tem-

peraturen, vorig jaar zomer, terwijl

de bloemknopvorming op het eenja-

rig hout vertraging opliep door de

natte en relatief koude augustus-

maand. Dat gaan we straks terugzien

in de bloei.”

Telers doen er goed aan om de data

van volle bloei te noteren, adviseert

Kers. “Ieder ras heeft een specifiek

aantal groeigraaduren tot het fysiolo-

gische plukstadium. Door het verloop

van de groeigraaduren te vergelijken

met het verloop van de voorgaande

jaren, kun je het fysiologische pluk-

tijdstip voorspellen. Ook kun je al in

een vroeg stadium voorspellen of El-

star of Conference als eerste geplukt

moet worden.”

Winterrust en groeigraaduren

De klantendag van Peter van Arkel van Fruit Advies

Zuid-Limburg stond geheel in het teken van mechani-

sche snoei. In de regio Zuid-Limburg is er veel animo

voor. De ruim honderd telers die de dag bezochten, wer-

den uitgebreid bijgepraat over de voor- en nadelen van

mechanische snoei, een werkwijze die een compleet an-

dere manier van denken vergt. Gerhard Baab, onder-

zoekleider op de proeftuin in Klein-Altendorf, zette on-

derzoek van tientallen jaren op een rij. Hij concludeerde

dat de kleuring soms problemen kan geven en ook de

kleine vruchtmaat kan bij sommige rassen een punt van

zorg zijn. Luk van der Velpen, fruitteler en loonwerker

in België, schetste praktijkvoorbeelden en wat er goed

mogelijk is met mechanische snoei op Boskoop. Na de

theoretische kant werden vier verschillende machines,

twee maaibalken en twee machines met zaagbladen in

de boomgaard aan het werk gezet om hun kunnen te

demonstreren. Het leek de machines met de zaagbladen

gemakkelijker af te gaan. Enkele punten die Van der

Velpen noemde, zoals een boom die losgeduwd kan

worden, werd in het veld bevestigd. Erik Buitenhuis van

EB Fruit Projects, liet zien welke correctiesnoei nodig is

na omvorming. “Dit moet echt lopend gebeuren”, bena-

drukte hij. “Wanneer je als teler stil gaat staan bij een

boom bestaat het gevaar dat je gaat nadenken over de

snoei en teveel wegknipt.” Om deze boodschap extra

kracht mee te geven, had Van Arkel een deletehelm ge-

maakt met als doel duidelijk te maken dat bestaande

snoeiregels vergeten moeten worden. Fruitteler Gilbert

Petit van het demonstratiebedrijf, kreeg de eerste be-

handeling van Van Arkel.

Succesvolle klantendag in Zuid-Limburg

Peter van Arkel (links) en Gilbert Petit. Foto: Arna Vliegen-Verschure

6

Frui

ttee

lt 4

, 28

jan

uari

201

1, J

aarg

ang

101

Dr. Rolf Stehr, onderzoeker Van OVAJork, hield onlangs bij het Bundes-kernobstseminar een voordracht

over optimale bestuiverrassen en bestuiver-strategieën. Hij deed in het gebied van deNiederelbe bestuiveronderzoek naar nieu-we rassen zoals Wellant en Rubens. Daar-naast bestudeerde hij sierbestuivers enplantverbanden. Bestuiving is noodzakelijk bij triploïde ras-sen die zelf steriel stuifmeel aanmaken.

Maar ook andere appelrassen zijn maar ge-deeltelijk zelfbevruchtend. In jaren metzeer gunstige weeromstandigheden tijdensde bloei, kan bij appel bij diverse rasseneen behoorlijke mate van zelfbevruchtingplaatsvinden. In 2010 waren de weerom-standigheden ongunstig en was waarschijn-lijk nauwelijks sprake van zelfbevruchting.Daardoor konden percelen met ruime be-stuiving in 2010 verschillen in dracht. Vangroot belang is de overlap in bloeitijd en

daarnaast het aantal succesvolle bevruch-tingen. Bij de beoordeling of een ras eengoede bestuiver is, is het dan ook nodigzowel naar de overlap in bloeitijd, als demate van bevruchting te kijken.

S-allelenBij appels zijn inmiddels 27 verschillende S-allelen bekend vanuit onderzoek, zeiStehr. Van oudsher is bekend dat ap-pels met gelijke S-allelen mogelijk in-compatibele zijn. Maar uit onderzoekis gebleken dat dit bij appels en perenvan minder belang is dan bij kersen.Het is namelijk bij bepaalde rassenmet gelijke S-allelen mogelijk elkaarwederzijds te bevruchten. Maar erzitten grote verschillen tussen hetslagingspercentage bij appels met ge-lijke S-allelen. In Grondbeginselen be-schreven S. J. Wertheim en H. Schmidt dit al. Later is in een Eu-ropese werkgroep nog meer onder-zoek gedaan. Bij identieke S-allelenmoet men er op bedacht zijn dat vanincompatibiliteit sprake kan zijn,maar met bestuivingproeven kan ditpas zuiver worden vastgesteld. Somsmoeten deze proeven over meerderejaren plaatsvinden. Bij het ras Wellantis bijvoorbeeld ontdekt dat resulta-ten van een bestuivingproef in hetene en het andere jaar sterk kan ver-schillen, pas na drie jaar is bij het rasWellant echt duidelijkheid over decompatibiliteit met de bestuiver.

SierbestuiversSierbestuivers hebben meerdere voordelen,in onderzoek had Stehr nog nooit een sie-rappel als bestuiver die niet compatiblewas. In het Niederelbe-gebied wordt in depraktijk op een derde van het areaal ge-werkt met sierbestuivers in de aanplant.Stehr somde de voordelen van sierbestui-vers op. Een rijke bloei aan het eenjarigetot en met het driejarige hout en mededaardoor een relatief lange bloeitijd. Doorsierbestuivers zijn grote blokken van eenras haalbaar, hetgeen efficiënt werkt. Daar-om is er bij de pluk ook geen risico vanmenging van rassen, ook niet bij de watmeer onervaren plukkers. Nadeel is de ma-teriaalkosten van de boom en paal en deruimte die zij innemen in de rij zonder di-recte opbrengsten. Voor een optimale ze-kerheid voor wat betreft het bloeitijdstipkunnen telers kiezen voor twee verschillen-de sierbestuivers, dit wordt bij verschillen-

Onderzoek

Bestuivers bewijzen hun nut Om de vier rijen appel of peer een bestuiverras aanplanten

Arna Vliegen-Verschurekennisconsulent grootfruit vanNFO en PTavliegenverschure@nfofruit.nl

In 2010 hebben bestuivers zich op diverse percelen bewezen. Zowel

bij appel als bij peer was de zetting vaak beduidend beter pal naast

een rij bestuivers dan enkele rijen verderop. Niet elk jaar is het ver-

schil zo groot, maar voor jaren als 2010 is het goed bij een nieuwe

aanplant bestuiverbomen aan te planten. Bij sommige rassen, meer

nog bij peer dan bij appel, is het vanuit het oogpunt van bestuiving

nog steeds aan te bevelen om kleine blokjes van maximaal vier rijen

naast elkaar af te wisselen met een ras dat geschikt is als bestuiver.

Bij verschillende (club)rassen worden twee verschillende

sierbestuivers aanbevolen om zowel voor het eenjarig

als het tweejarig hout goede bestuiving te realiseren

qua bloeitijd. Bestuiver Red Sentinel op perceel Kanzi.

Sierbestuivers hebben meerdere voordelen

7

Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101

de clubrassen ook geadviseerd. Daarnaastis een aandachtspunt dat de bloemen aaneen sierbestuiver ‘aangeknipt’ moeten wor-den om te zorgen dat er voldoende bloei-end, eenjarig hout is voor het volgendegroeiseizoen. Stehr adviseerde om sierbe-stuivers binnen drie weken na het eindevan de bloei terug te snoeien. Wel zijn erook nog enkele andere nadelen aan sierbe-stuivers in de teelt. Golden Hornet bijvoor-beeld verliest de vruchten vrij laat en trektGloeosporium (een latente schimmel) aan

en bloedluis. Een Malus Hopa krijgt in on-behandeld wel wat schurft.

Betekenis van bestuiversStehr haalde ook onderzoek van Jorg Hil-bers (2005) aan waarbij was gekeken naarhet effect van bestuiving bij de rassen Ru-bens en Braeburn. Twee rassen die elkaargoed kunnen bestuiven stonden in tweeblokken naast elkaar. Bij Braeburn stond 12 procent sierbestuivers tussen de vrucht-bomen geplant. Bij het blok Braeburn hin-

gen in het derde groeiseizoen bijna 50 totruim 60 vruchten per boom. Het schommel-de een beetje per rij, de rij pal naast Ru-bens was niet zwaarder gezet dan de zesderij vanaf de perceelsgrens. Bij Rubens die inhet blok ernaast stond in het tweede groei-seizoen, stonden er geen sierbestuiverstussen geplant. Daar was een duidelijke af-name van dracht zichtbaar. Hoe verder hetperceel was verwijderd van het naastgele-gen perceel Braeburn, hoe kleiner dedracht per boom. In de eerste rij hingennog ruim 65 vruchten per boom, terwijl inde zesde rij vanaf de perceelsgrens ruim 35appels per boom hingen. Afhankelijk van hoe gemakkelijk het raszet, is blokbeplanting met vier rijen vaneen hoofdras en twee rijen met bestuivernog steeds niet uit de tijd, stelde Stehr.Daarmee is een percentage van 33 procentbestuiverras te realiseren. Bij sierappelsverspreid over het blok, en liefst twee ver-schillende, is normaal gesproken ook goedebestuiving te realiseren. Stehr merkte ookop dat bestuiving onder hagelnetten vanextra belang is. Telers kunnen ook werkenmet bee buster Hiermee wordt extra stuif-meel op de plank van een bijenkast aange-bracht. Bijen nemen dat mee als extra be-stuiverstuifmeel.

Ras Bloeitijd

Boskoop V - + + - - - + - + + + - - - + + + + + + + +

Braeburn V-M - - + + + + + - + + + + - + + + + + + + + +

Delbarestivale V-M - + - + + + + - + + + + + + - + + + + +

Elstar L - + + - + + + - + + + + + + + + + + + + + + +

Gala L - + + + - + + - - + + + + - + + + + + + + +

Golden Delicious M-L - + + + + - + - + + + - + + + + + + + +

Greenstar M-L - + + + + + - - + + + + + - + + + + +

Jonagold M-L - + + + + - + - + + + - + + + + + + + + + + +

Junami M-L - + + + + + + - - + + + + + + + + + + + +

Kanzi V - + + + + + + - + - + + + + + + + + + + + +

Pinova M - + + + + + + - + + - + + + + + + + + + + + +

Rubens V-M-L - + + + + - + - + + + - + - + + + + + + +

Santana M - + - + + + - + - + + + + +

Topaz V - + + - + - + + + - + + + + + +

Wellant M-L - + + + + + + - + + + - - + + + + + + +

Zari M-L - + - + + + - - + + + + + - + + + + +

Bo

sko

op

**

Bra

ebu

rn

Del

bar

esti

vale

Elst

ar

Gal

a

Go

lden

Del

icio

us

Gre

enst

ar

Jon

ago

ld**

Jun

ami

Kan

zi

Pin

ova

Ru

ben

s

San

tan

a

Top

az

Wel

lan

t

Zari

Dac

apo

(V

)

Go

lden

Gem

Go

lden

Ho

rnet

(M

)

Hill

ieri

Mal

us

Ever

este

(V

)

Pro

fess

or

Spre

ng

er (

V)

Red

Sen

tin

el (

M)

V = Vroeg; M = Middentijds; L = Laat - = slechte bestuiver: niet compatibel ** = Triploïd ras: slechte stuifmeelkwaliteit+ = compatibel = informatie niet bekend

Bronnen:(Nieuw) onderzoek in Jork in 2008 en 200919e Rassenlijkt voor grootfruitgewassen, Wageningen 1999Nieuw onderzoek op PPO Randwijk

INOVAPC Fruit, Bezoekersgids 2010 Pitfruit op basis van gekende S-allelenHoeller/Laimburg pers. med. 2008Markus Kellerhals pers. med. 2007 + 2008

Tabel. Bestuivingstabel op basis van de tabel uit de 19e Rassenlijst aangevuld met gegevens van PPO, met gegevens van OVA Jork, Pcfruit

Bestuiver Prof. Sprenger op perceel Kanzi. Foto’s: Arna Vliegen-Verschure, NFO

Bestuiverras

8

Frui

ttee

lt 4

, 28

jan

uari

201

1, J

aarg

ang

101

DAT VRAAGT

Lezerspagina

Vraag

Afgelopen jaar heb ik deelgenomen aan

de Brede weerverzekering. Tot op heden

heb ik nog steeds de subsidie niet ont-

vangen, hoe kan dat?

AntwoordVorig jarig heeft het ministerie aangege-

ven dat de uitbetaling uiterlijk december

2010 zou geschieden. De NFO heeft zich

er voor ingespannen om de termijn van

voorfinanciering in te korten. De NFO is

dan ook verbolgen over het feit dat de

afspraken niet zijn nagekomen. Op het

ministerie heeft men aangegeven dat het

probleem ligt bij Dienst Regelingen. Er is

toegezegd dat men zich tot het uiterste

zal inspannen om in maart alle betalin-

gen te doen.

Volgend jaar verschuift de datum waarop

de betaling binnen moet zijn naar 1 no-

vember 2011. Verzekeringsmaatschappij-

en kunnen daarbij hun eigen betalings-

voorwaarden aanhouden. Zo

vraagt de OFH een voorschot van

30 procent rond 1 juli zoals dit ook

gebruikelijk is bij de reguliere ha-

gelverzekering. Het ministerie

heeft beloofd dat de subsidie-uit-

kering er uiterlijk 1 februari 2012

zal zijn.

Wouter Bulk

beleidsmedewerker NFO

wbulk@nfofruit.nl

Stelling

Fruittelers merken niets van dehoge prijzen voor industriefruit

Ko Louws in Nisse is goed ge-

stemd. “Jazeker, kunnen we

iets merken van de goede prij-

zen voor industriefruit. Het

gaat lekker nu! Er komt ten-

minste wat in mijn portemon-

nee. De prijsvorming is nu

mooi. Ik begin morgen met het

sorteren van een cel Jonagold

en de prijzen lopen tussen de

50 en 62 cent per kg voor de

klasse I in het maattraject tus-

sen 70 en 95, dus ik ben best

tevreden. Maar ja, we zijn niet

zoveel gewend he? Het kan al-

tijd nog beter!”

Snelle keusFruitteler Willy Scheepers in

Gronsveld merkt een kleine

verschuiving in de afzet nu de

prijzen van industriefruit op

een niveau van bijna 25 cent

per kg liggen. Hij sorteert zelf

en merkt daardoor rechtstreeks

het effect. “Het prijsverschil

tussen klasse II en industriefruit

is nu zo klein dat de keus snel

gemaakt is en het product via

industriefruit verkocht wordt.

De industrieprijzen leggen een

bodem in de markt: we zien

dat het kwaliteitsfruit tegen

betere prijzen verkocht wordt.

Van een jaar als dit kunnen we

leren”, stelt Scheepers. “We

moeten met z’n allen eens

goed nadenken of er een mo-

gelijkheid is om een soort quo-

tum in te stellen voor de teelt

van appels in Europa. Dit afzet-

seizoen laat duidelijk zien dat,

als het aanbod iets kleiner is,

de prijs meteen een stuk hoger

ligt. Dat zouden we toch ieder

jaar wel willen? Laten we daar-

om proberen vast te stellen

hoeveel ieder fruitteeltbedrijf

mag uitbreiden in Europa,

eventueel zelfs uitbreiding te-

gen betaling. Dat komt gega-

randeerd de afzetprijzen ten

goede!”

Kroetappels“De industrieprijzen zijn onge-

kend goed”, beaamt Henk van

de Rijdt in Biddinghuizen. “Ik

heb net een cel gesorteerd, dit

zijn leuke prijzen zo.” Van de

Rijdt vindt het wel jammer ui-

teraard dat het verschil tussen

kroetappels en klasse I niet

groot is. “Ik heb liever dat de

goede appels meer opbrengen

en de kroet minder.” Hij vindt

dat hoge industrieprijzen, die

een goede bodem in de markt

leggen, ook de kwaliteit bij het

sorteren ten goede komt. Een

twijfelgeval gaat volgens de te-

lers dan toch iets eerder naar

de industrie.

Caroline van Assche

Marijke van Schaik

beiden vakredacteur Fruitteelt

om antwoord

Van een jaar als dit kunnen we leren

9

Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101

Het gebruik van organische mest iseen positieve zaak, je kunt er leu-ke resultaten mee bereiken. Maar

bij verkeerd toepassen kun je ook veelbrokken maken”, aldus Fruitconsultadvi-seur Eric van der Hoeff, tijdens zijn lezingop de Kennisdag eind vorig jaar in Wage-ningen.In de fruitsector gebruiken telers naastkunstmest verschillende soorten organi-sche mest zoals champost, kippenmest,groencompost en drijfmest. In vergelijkingmet het buitenland maakt Nederland veelmeer gebruik van organische mest, simpel-weg omdat wij kunnen profiteren van mestvia de champignonteelt, veehouderij encompostering van huisvuil. Champignon-mest is de mestsoort met de meeste voe-ding aan stikstof, fosfor en kalium. Naastde aanlevering van de mineralen stikstof,fosfaat en kalium, werkt organische mestook positief op het bodemleven, grond-structuur, mineralisatie, ziektewering enhet vochthoudend vermogen.

Hoeveel stikstof Wat neemt een boomgaard nu eigenlijk opaan de belangrijke meststof stikstof? In hetvoorjaar, als de bladmassa zicht opbouwt,en in de weken voor de oogst is de stikstof-behoefte die de boom vraagt het hoogst.Verder geldt uiteraard hoe groter de drachtdes te hoger de stikstofopname. Vanuit de

natuur gezien, ontstaat er juist in de zo-merperiode een piek aan stikstofaanbod.De bomen hebben het op dat moment niettot nauwelijks nodig, maar profiteren in dezes weken voor de pluk wel weer van devoorraad in de grond. “Om in het voorjaaraan de vraag te voldoen is bijbemesten no-dig, maar wel liever met kunstmest omdatdit meer zekerheid geeft.” Organische mestbevat vaak veel stikstof, maar de minerali-satie bepaalt wanneer de stikstof vrijkomten het is niet gezegd dat dit net gebeurttijdens de grote behoefte aan stikstof dienodig is tijdens de bloei en de celdeling. Telers moeten in acht nemen dat een hoogstikstofgehalte goed is voor de groei vande boom, maar meestal niet voor devrucht. Die kunnen een slechtere kleuring,smaak en hogere stipgevoeligheid ontwik-kelen. Conference lijkt blij te zijn met alleoverdaad aan stikstof. Veel stikstof bete-kent dan ook dikke groene peren. “Bij Con-ference lijkt het wel dat een te hoog stik-stofgehalte niet voor kan komen.” Tochplaatst Van der Hoeff een kanttekeningwant hoge stikstofgehaltes zijn niet posi-tief voor het calciumgehalte. De laatste ja-ren worden er volgens hem peren gemetenmet abnormaal lage calciumgehaltes, wel-

licht ook een aanleiding voor bewaarpro-blemen.Met de gift van kalium moet vooral bij ras-sen als Kanzi en Junami opgelet worden,omdat die rassen deze meststof makkelijkopnemen. “Die problemen zien we de laat-ste jaren best veel.” Een jonge boom (metuitzondering van Elstar en Conference)heeft weinig kalium nodig, door overbe-mesting kunnen kwaliteitsproblemen hetgevolg zijn.

BodemlevenHet bodemleven is enorm complex. Hetbodemleven is goed wanneer de minerali-satie goed is, er voldoende lucht in degrond zit en het blad makkelijk verteert

wat weer samenhangt met ziektewering. Doordat de meetmethodes van bodemana-lyses de laatste jaren sterk verbeterd zijn,heeft de teler een beter overzicht of hetnoodzakelijk is organische mest toe te die-nen of dat het gevaarlijk is voor het gewas.“Er is nog geen echt goede methode om tezien of het verbeteren van de bodem wel ofniet nodig is.” De simpelste en snelste ma-nier voor het analyseren van de boven-grond is altijd nog een spade in de grondsteken en deze te laten vallen om zo eenblik op de structuur te kunnen werpen.

Bemesting

Organische mest, daar zit wat inStikstof, fosfaat, kalium

“

Foto: NFO

Eric van der Hoeff ziet liever dat telers bijmesten

met kunstmest dan met organische mest.

Foto: Marijke van Schaik, NFO

In Nederland wordt veel gewerkt

met organische mest zoals cham-

post, kippenmest en compost.

Gunstig voor het bodemleven en

de kwaliteit van de vruchten,

maar overdaad schaadt.

Marijke van Schaikvakredacteur Fruitteeltmvschaik@nfofruit.nl

10

Frui

ttee

lt 4

, 28

jan

uari

201

1, J

aarg

ang

101

De kiwibes - ook wel minikiwi, baby-kiwi, Hardy kiwi of Siberischekruisbes genoemd - kan met schil

gegeten worden. De kiwibes (Actinidia argu-ta) komt oorspronkelijk uit Noordoost-Aziëen Siberië. Landen als Frankrijk, de Verenig-de staten en Nieuw-Zeeland telen de vruchtal professioneel. Het gekozen teeltsysteem heeft effecten opteeltkosten, aanvangsproductie, arbeids-prestatie, maar ook op de gevoeligheid vande vruchten tegen bijvoorbeeld windbe-schadiging. Meestal kiezen telers voor eenpergola- of T-systeem met betonpalen enmeerdere gewasdraden waarbij de vruch-ten beschermd onder het dichte bladerdekhangen. Na de vorming van een centrale

rechte stam houdt de teler zogenoemdedwarsliggers aan, waarop zich productie-scheuten vormen. Geleiding en (vervan-ging)snoei van de groeizame klimplant zijnnoodzakelijk om overwoekering te voorko-men en een goed evenwicht te behoudentussen regelmatige productie, arbeidsbe-hoefte, groeikracht en kwaliteit. De rijaf-stand bedraagt vaak 4 tot 5 meter met eenplantafstand van minimaal 2,5 meter (circa1.000 planten/ha). Aanplanten met een rui-mere plantafstand komen eveneens voor (4 x 5 meter). De aanvangproductie komtbij een dergelijke extensieve aanplant laterop gang.Er is een grote verscheidenheid aan rassenmet verschillende rijpingsperioden, vruch-tuiterlijk en -smaak. Naast de vaak noodza-kelijke (kruis)bestuiving, heeft een telerhierbij keuzemogelijkheden om gelijksoor-tige dan wel afwijkende rassen aan te plan-ten. Enkele rassen zoals Issai zijn wel twee-slachtig, maar daardoor vaak kleiner. Demeeste bekende rassen hebben de groottevan een druif. De vruchtvorm kan sterk va-

riëren van bolrond naar eivormig en lang-werpig cilindrisch. Vruchten zijn circa 2 cmbreed en 2 tot 5 cm lang en wegen tussende 5 en 20 gr. De vruchtkleur is meestalgroen of groen met een roodbruine dek-kleur. Enkele soorten kennen een opvallen-de roodpaarse kleur van het vruchtvlees zo-als de Purpurna Sadowa. Door rassenkeuzekunnen telers een oogstspreiding realise-ren. Een vroeg ras is bijvoorbeeld Geneva(rijping eind augustus), late rassen zijn on-der andere Ananasnaya en Issai (rijping ok-tober). Enkele andere bekende rassen zijn:Jumbo, Ken’s Red, Kiwino, Red Princess enWeiki. Nauwkeurige rasinformatie over rij-ping of productie en de gevoeligheid voorziekten en plagen ontbreekt vaak nog, ze-ker onder Nederlandse klimaatomstandig-heden.

Kleinfruit

Kiwibes: lekkere vrucht met nog veel onbeantwoorde vragen

De teelt van kiwibes staat in Ne-

derland en België in de belang-

stelling. Aspecten als oogstzeker-

heid, lange aanloopperiode en

hoge arbeidsbehoefte zijn echter

cruciaal bij een mogelijke schaal-

vergroting. Naar schatting heb-

ben België en Nederland een

twintigtal kiwibes-telers op circa

30 ha. Veelal betreft het nog jon-

ge aanplant. Het Productschap

Tuinbouw realiseerde onlangs een

teeltbeschrijving die is te down-

loaden van de PT-site*. Verder

moeten ervaringen in de praktijk,

maar ook onderzoek antwoorden

geven op de vragen die er over de

teelt van kiwibes bestaan.

Heino van DoornspeekDLV Plant h.vandoornspeek@dlvplant.nl

Teeltbeschrijving kiwibes van het PT

Uitgroei vruchten kiwibes onder dicht (beschermend) bladerdek.

Kiwibesvruchten met

windschade.

11

Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101

Bestuiving en productieDe bloei per ras is over het algemeen kort(zeven tot tien dagen) en vindt plaats eindmei/begin juni. Om vruchten te kunnen pro-duceren zijn doorgaans mannelijke en vrou-welijke planten nodig, welke ook op hetzelfde moment bloeien. Doordat de manne-lijke bloemen snel in vitaliteit achteruitgaan (binnen een/twee dagen) is de effec-tieve bestuivingperiode vrij kort. Vrouwelij-ke planten zijn meerdere dagen ontvanke-lijk voor stuifmeel (vier/vijf dagen). Hetvreemde stuifmeel is te realiseren door hetaanplanten van voldoende mannelijke plan-ten (een op zes tot acht vrouwelijke plan-ten). Deze dienen dan talrijk en gelijktijdigmet de te bestuiven rassen te bloeien. Aan-gezien het stuifmeel van mannelijke bloe-men slechts enkele dagen vitaal is, kan deteler overwegen meer mannelijke soortenaan te planten of de bestuiving op een an-dere (kunstmatige) wijze te organiseren.Ten behoeve van de bestuiving is nog eengoede verspreiding van vrouwelijke enmannelijke planten van belang. Behalve deverschillende rijpingsmomenten van de ras-sen hebben de meeste rassen ook een vrijgroot plukvenster. De rijping binnen eenstruik gebeurt niet op een moment waar-

door doorplukken een uniformer (be-waar)product oplevert. Uiteraard zorgtdit voor een hogere kostprijs. Naastoogst van losse bessen kan men devruchten ook als tros oogsten, waarnatijdens het vervolgproces de bessenlosgeknipt kunnen worden. Ook hierbijis het pluktijdstip belangrijk. Bij hetoptimale pluktijdstip kijkt men nu nogvooral naar het suikergehalte van debessen.

AandachtspuntenDe relatief zachte schil kan gevoeligzijn voor mechanische beschadigingen

en weerinvloeden zoals wind en hagel. Per-ceelligging, gekozen teeltsysteem en aan-dacht tijdens oogst en afzet, moeten scha-de voorkomen. Bij rijpe vruchten wordtvruchtvlees snel losgetrokken waardoor devrucht(tros) het beste geknipt kan worden.Hoewel de plant in rusttoestand zeer win-terhard is (tot wel -30 ˚C), is gebleken datplantendelen zoals scheuten en bloementijdens het groeiseizoen wel gevoelig zijnvoor lage temperaturen. Daarom is eengoede vorstbescherming in voor- en najaarnoodzakelijk. Hiervoor kunnen telers tech-nieken inzetten zoals gebruikelijk in hetklein- en steenfruit. De gevoeligheid vanhet gewas - met grove, harde bladeren -voor ziekten en plagen lijkt klein te zijn,toegestane middelen met de kiwibes-ver-melding ontbreken nog.

Een korte bewaring van de vrucht(tros) ismogelijk. Rijp geoogste vruchten zijn tweetot vier weken houdbaar, minder rijp ge-oogste vruchten en/of vruchttrossen onge-veer zes tot twaalf weken. Pluktijdstip enrijpheidstadium bepalen naast verpakkingen koelmethode - zoals bij meer fruitge-wassen - de bewaarmogelijkheden. Ge-noemde aspecten vragen bij een toenamevan productie de komende jaren om meeronderzoek.

Opkweek Het gewas kent een trage aanvangsperiode.Afhankelijk van het gekozen teeltsysteemen ras, start de productie vaak in het 3e

groei-jaar en vanaf het 6e groei-jaar is hetgewas pas in volle productie. Doordat deopzet in België en Nederland nog veelal op-kweek betreft, is het maken van een kost-prijsberekening met kosten en opbrengstennog lastig te maken. Diverse genoemde as-pecten hebben ook een sterke invloed opde opbrengsten. Ervaringen in de praktijkmoeten hierover uitsluitsel geven. De in-steekkosten van een aanplant kiwibes - in-clusief planten en betonondersteuning - lig-gen op circa 20.000 euro per ha (exclusiefarbeid). Een aanplant kan dertig jaar oudworden, maar door rassenontwikkelingmoeten telers eerder uitgaan van een kor-tere economische levensduur (vijftien tottwintig jaar). Het gekozen teeltsysteem, derassen en de opkweek(methode) bepalen insterke mate de aanvangproductie, arbeid-behoefte en bijbehorende kostprijs.De planten kunnen zeer productief zijn enonder optimale omstandigheden 10 tot 30 kg bessen leveren (gemiddeld 12 ton/havanaf het 7e of 8e groei-jaar). De literatuurmeldt ook hogere producties van 40 tot 50 kg, afhankelijk van het teeltsysteem.De oogst valt - afhankelijk van het ras - inonze regionen in de periode eind augustus

tot eind oktober. Door winter- en zomer-snoei, geleiding en aanbindwerk, oogst ensortering of verwerking, kent het gewaseen vrij hoge arbeidsbehoefte. Dit samenmet de noodzakelijke (kruis)bestuiving envorstgevoeligheid maakt het nog altijd nietduidelijk of het in Nederland een niche-markt kan invullen en zorgt voor een verde-re diversificatie van het product zachtfruit,of dat het voor telers op grotere schaalcommercieel goede perspectieven biedt.

Tot slotKnelpunten van de teelt zijn de hoge ar-beidsbehoefte, de lange aanlooptijd en degevoeligheid voor onder andere harde winden vorstschade in het voorjaar. Door een ge-controleerde vermeerdering dient het plant-materiaal gezond en rasecht te blijven. Ras-senkeuze en optimaliseren van de(kunstmatige) bestuiving moeten zorgenvoor oogstzekerheid zonder beurtjaren. Op-timaliseren van pluktijdstippen en bewaar-omstandigheden moeten zorgen voor eenverdere aanvoerspreiding. Een verdere ont-wikkeling van bemestingadviezen, maar ookeen beschikbaar middelenpakket is nodigvoor een professionele en rendabele teelt.Uit de eerste ervaringen bleek dat naastkwalitatief goed plantmateriaal tevens winst-punten bij de aanvangproductie te behalenzijn door de gekozen opkweekmethode. Afgelopen seizoen verliep de afzet van kiwi-bessen in België en Nederland nog niet vlek-keloos, enerzijds door de kleine productieanderzijds door de korte aanvoerperiode enwisselvallige kwaliteit. Een verdere structu-rering van de stijgende productie in combi-natie met pluktijdtip- en bewaaronderzoeken promotie zijn onvermijdelijk.

*Het Productschap Tuinbouw financierde de teeltbe-

schrijving kiwibes. De teelthandleiding is te downlo-

aden van de site: www.productschaptuinbouw.nl.

Kenmerkende slingergroei kiwibes. Foto’s: Kick Randwijk

12

Frui

ttee

lt 4

, 28

jan

uari

201

1, J

aarg

ang

101

Afzet rode bes blijftop peil

De afzet van rode bes is in ja-

nuari op peil gebleven. Daar-

door is de voorraad in de ULO-

cellen waarschijnlijk niet veel

groter dan vorig jaar, hoewel

dit niet zo nauwgezet wordt

bijgehouden als het Product-

schap Tuinbouw dat bij de ap-

pels en peren doet. Deze voort-

gang is welkom na de stagna-

tie voor de jaarwisseling. Tot

december verliep de afzet

stroef en door het slechte weer

van eind december zijn veel

bessen niet of te laat geleverd.

Met als gevolg dat de vraag

net na kerst zwak was.

Toch zullen telers met gemeng-

de gevoelens het verloop van

de afzet beoordelen. De afzet

blijft namelijk op peil omdat

diverse afnemers in de markt

blijven door de relatief lage

prijzen. Die liggen met onge-

veer €4,50 per kg duidelijk on-

der de kostprijs. Vooral Duitse

retailers houden de bessen in

het schap. En nu ze die erva-

ring eenmaal hebben, schept

dat misschien ook mogelijkhe-

den voor het volgende jaar.

Tot december stond de export

naar Duitsland op een laag pit-

je. Maar dat is veranderd nu de

eigen voorraad op is. Behalve

naar Duitsland kwam ook de

export naar Rusland, Frankrijk

en Spanje op gang. Nederland

is na de jaarwisseling een van

de weinige leveranciers in Eu-

ropa van rode bes. Mogelijk

dat daarom problemen met

certificering een minder grote

rol spelen dan bij peer. Zeker

ten opzichte van de daghandel

neemt de export een belangrij-

ke plaats in.

Over het algemeen is de kwali-

teit van de bewaarde bessen

goed waardoor de afzet naar

verwachting goed zal doorlo-

pen. Dat geldt ook voor het

overige houtig kleinfruit dat

nu uit het buitenland komt.

Maar voor beide geldt dat een

teleurgestelde consument niet

snel tot een herhalingsaankoop

overgaat, terwijl die zich door

bijvoorbeeld aardbeien wel

een tweede keer laat verleiden.

Duitse consumptie De consumptie van Conference

is de afgelopen seizoenen weer

hoger uitgevallen. De Duitse

consument kocht echter in het

algemeen vorig jaar weer min-

der peren en kweeperen. Daar-

door steeg het

marktaandeel van

Conference sterk.

Dit blijkt uit een

analyse van het

AMI die het op-

stelde aan de

hand van 13.000

Duitse huishoud-

panels van onder-

zoeksbureau GFK.

Dit werd duidelijk

tijdens de studie-

dag voor hard-

fruit in St.-Trui-

den.

Hoewel de con-

sumptie van Con-

ference ieder jaar

op een hoger ni-

veau ligt, neemt

ze in het voorjaar

af. Tegelijkertijd

stijgt de aankoop van Pack-

ham’s Triumph cq Williams uit

het zuidelijk halfrond. Maar

over meer jaren bezien, neemt

dat weer af. Dat schept kansen

voor Conference in de tweede

helft van het seizoen, vindt

Paul Coenen van de Keulse ves-

tiging van Vlam, de organisatie

die de afzet van Vlaamse land-

bouwproducten ondersteunt.

Maar de consumptie van Willi-

ams van eigen bodem in het

najaar, laat geen daling van de

consumptie zien in de afgelo-

pen jaren. Die valt rond de jaar-

wisseling scherp terug, waarna

het overzeese product de con-

sumptie overneemt. Misschien

biedt dat ook kansen om dit ras

in België te telen voor de ex-

port naar Duitsland, zo werd in

de wandelgangen van de stu-

diedag geopperd. Het ras is er

goed te telen en de peer is bij

de consument bekend.

Appels van Duitsebodem

In tegenstelling tot de con-

sumptie van peren is het ver-

bruik van appels in Duitsland

vorig jaar hoger uitgevallen.

Dat is vooral door de toegeno-

men consumptie van Duitse ap-

pels veroorzaakt, zo analyseert

het AMI. Dat nam gemiddeld

met 300 gram per huishouden

toe tot bijna 12 kg. Mede daar-

door nam de totale consumptie

van hardfruit met een halve kg

tot 19,5 kg per huishouden.

Ook het bedrag dat voor dit

fruit werd betaald, lag vorig

jaar enkele procenten hoger

dan het jaar ervoor.

Maar per saldo vertoont de

consumptie van vers fruit in

Duitsland een continu dalende

lijn sinds 2005. In de afgelopen

vijf jaar nam het verbruik af

van 3,6 naar 3,2 miljoen ton.

Deze afname is mede te wijten

Marktzicht

De export van rode bessen naar Europese landen kwam op gang

De afzet van rode bes is in januari op peil geble-

ven. Foto's: Marijke van Schaik, NFO

Duitse con-

sumptie van

Conference is

de afgelopen

seizoenen weer

hoger uitgeval-

len.

13

Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101

aan de hogere prijzen, aldus

het AMI. Het gemiddelde huis-

houden kocht vorig jaar voor

€127,30 aan vers fruit. In 2009

was dat €124,80. De aankopen

aan fruit van eigen bodem

daalden met 2 procent. Dat is

volgens het AMI weinig, gezien

de lagere oogst van diverse

producten in het afgelopen

jaar. Duits fruit wordt goed be-

taald, zo blijkt uit de gemiddel-

de besteding van € 26,70 voor

16,2 kg per huishouden.

Weinig peren in VSDe export van Amerikaanse pe-

ren naar Europa is vorige

maand tot een dieptepunt ge-

daald, meldt het AMI. Dat

komt niet alleen door de grote

perenvoorraad in Europa, maar

ook door de zeer kleine in de

Verenigde Staten. Aan de west-

kust, waar de belangrijkste pe-

renstaten liggen, bedroeg de

voorraad op 1 januari jongstle-

den ruim 157 miljoen kg. Dat is

bijna een kwart minder dan in

de voorgaande jaren.

Veel Gala in VSAan appels liggen in de Ver-

enigde Staten net als in Europa

veel minder tonnen opgesla-

gen. Maar in tegenstelling tot

bij peer geldt dat niet voor alle

rassen. Door een afname van

het areaal is de voorraad Red

Delicious meer dan honderd

miljoen kg ofwel 17 procent

kleiner. Ook bij Golden Delici-

ous zijn de voorraden kleiner

dan in de voorgaande jaren

door een afname van het are-

aal.

Maar door de uitbreiding van

het areaal lag aan het begin

van dit jaar een recordhoeveel-

heid van 272 miljoen kg Gala in

de cellen. Dat resteerde na

eveneens een recordhoeveel-

heid van 55 miljoen kg die van

dit ras in december is afgezet.

Desondanks zal het niet mee-

vallen alle Gala voor de zomer

af te zetten. In december is nog

geen 80 miljoen kg Red Delici-

ous afgezet, bijna een kwart

van alle verkochte appels.

Opvallend is het grote aandeel

van 68 miljoen kg dat aan de

verwerkende industrie is gele-

verd. Die oefent een grote

vraag uit op het aanbod door

het wereldwijde krappe aan-

bod aan appelsapconcentraat.

Belgische peren naarChina

Als alles volgens plan verloopt,

zijn gisteren de eerste Belgi-

sche peren ver-

scheept naar China.

Het gaat om Confe-

rence uit het Waas-

land, een gebied

ten westen van

Antwerpen. De ge-

meenten Beveren,

Sint-Niklaas, Sint-

Gillis-Waas en

Zwijndrecht zijn

door de Belgische

overheid vrij ver-

klaard van bacterie-

vuur, meldt AGF-

news. Dat is een

van de eisen van de

Chinese autoritei-

ten. Een andere is

de nultolerantie

voor fruitmot, maar

dat is ook op de

vruchten te contro-

leren.

België is verder met de export

van peren naar China dan Ne-

derland, hoewel Frugi Venta de

noodzaak ervan al wel onder

de aandacht heeft gebracht

van de Nederlandse Landbouw-

raad in China. De vier gemeen-

ten in het Waasland hebben als

voordeel dat ze een aaneenge-

sloten geheel vormen, dat rela-

tief makkelijk is te controleren

op bacterievuur. Ook is deze

ziekte langs de kust misschien

minder gevaarlijk dan in het

meer continentale klimaat van

Belgisch Limburg, waar de

meeste peren worden geteeld.

Breed sortiment inactie

De hausse aan citrusfruit lijkt

voorbij. Die indruk wekt het

overzicht van de supermarktac-

ties die het Productschap Tuin-

bouw wekelijks uitbrengt. Alle

soorten zijn daarin weer verte-

genwoordigd, niet alleen ap-

pels maar ook peren. Daarbij

zakken de actieprijzen van El-

star en Jonagold ruim en van

Conference nipt onder de euro

per kg. Kanzi is afgeprijsd tot

anderhalve euro per kg, net als

het conceptras Jazz dat Enza

uit Nieuw-Zeeland op de markt

zet. Veelal bedraagt de winkel-

prijs voor deze rassen meer dan

twee euro per kg, waarbij de

appels gelegd en gestickerd

worden aangeboden. Afgaan-

de op de prijzen bij de groot-

handel staat de verkoop van

Rubens wat onder druk; die ligt

iets lager dan voor de jaarwis-

seling.

Biovak 2011De afzet van biologische land-

bouwproducten is veel minder

geconcentreerd dan het gang-

bare sortiment. Die indruk gaf

Biovak 2011, de vakbeurs voor

biologische landbouwproduc-

ten die vorige week in Zwolle

werd gehouden. Voor de afzet

en verwerking gaven daar veel

groot- en tussenhandelaren ac-

te de presence. Nederlands

Tabel. Fruitaanbiedingen in supermarkten, week 4

Product Normale Actieprijs Supermarkt Inhoud Verpakking Actieprijs prijs per kilo

Jonagold 1,99 1,00 AH 1500 gr zak 0,67Kanzi 1,49 Hoogvliet 1000 gr los 1,49Elstar 1,39 0,69 Super de Boer 1000 gr los 0,69Kanzi 1,79 Jumbo 1000 gr los 1,79Jazz 2,98 1,49 Nettorama 1000 gr los 1,49div. soorten 2,29 1,99 Jan Linders 6 stuks schaal n.v.t.Handperen* 3,58 1,79 Plus 1000 gr los 1,79Conference 0,99 Nettorama 1000 gr los 0,99Conference 1,29 Golff 1000 gr los 1,29Gieser Wildeman 1,49 Poiesz 1500 gr los 0,99 2e 1000 gram gratis

Bron: Productschap Tuinbouw

De actieprijs van onder meer Jonagold zakt in de

supermarkt ruim onder de euro per kg.

14

Frui

ttee

lt 4

, 28

jan

uari

201

1, J

aarg

ang

101

O P I N I E

De betekenis van

het containerbe-

grip Maatschappe-

lijk Verantwoord

Ondernemen, krijgt

voor mij steeds meer inhoud. Ter gele-

genheid van de oprichting van het MVO-

Tuinbouwplatform van het PT op 21 ja-

nuari, schetsten drie ondernemers een

realistisch en imposant beeld van de

kansen die MVO biedt om hun concur-

rentiepositie en daarmee hun continuï-

teit te verbeteren.

Aandacht voor het milieu, vermindering

van de CO2-uitstoot, zuinig omgaan met

water, vermindering van de productuit-

val in de keten en thuis bij de consu-

ment, acceptabele arbeidsomstandighe-

den en een eerlijk loon, kunnen prima

samengaan met versteviging van de om-

zet- en winstcapaciteit van deze drie on-

dernemingen. MVO betekent vooral be-

zig zijn met innovatie om voorbereid te

zijn op de toekomst.

U neemt mij hopelijk niet kwalijk, dat

het verhaal van ons bestuurslid Shawn

Harris, directeur van exotenimporteur

Nature’s Pride de meeste indruk op mij

maakte. Zij ontwikkelde onder andere

het concept Ready to eat, gegarandeerd

eetrijpe mango’s, avocado’s et cetera in

het winkelschap, afkomstig uit ontwik-

kelingslanden in Afrika en Zuid- en Mid-

den-Amerika. Dit is een logistieke en

technologische prestatie zonder weerga.

Zeker als je bedenkt dat de afnemers

van Nature’s Pride van Noord-Noorwe-

gen tot Nederland en van Engeland tot

Zuid-Duitsland gevestigd zijn.

De leveranciers zijn in veel gevallen

kleinschalige, nauwelijks opgeleide te-

lers in ontwikkelingslanden, die net zo

goed moeten voldoen aan de bovenwet-

telijke MRL-eisen van Europese retailers.

Zij krijgen een fair price waarmee de be-

kostiging van hun basislevensbehoefte -

huisvesting, dagelijks voldoende eten,

medische zorg - in hun omgeving boven

het minimum haalbaar is. Nature’s Pride

ziet erop toe, dat de kinderen van hun

telers onderwijs krijgen. Handhaving van

zo’n afspraak is niet eenvoudig, omdat

Nature's Pride maar een paar weken per

jaar ter plaatse kan controleren. Met de-

ze bedrijfsfilosofie heeft Nature’s Pride

de afgelopen jaren een gemiddelde om-

zetgroei van 20 tot 30 procent gereali-

seerd. Wilt u hierover meer weten, Natu-

re’s Pride is prominent aanwezig op de

Fruit Logistica.

Leo Welschen

Frugi Venta

Met MVO 25 procent omzetgroei O P I N I E

fruit was onder andere te zien

bij Raspberry Maxx, Smile Fruit

en Biofruit. Deze laatste groep

fruittelers is ook te 'zien' op

hun appels die via Eosta wor-

den afgezet. Deze im- en ex-

porteur wijst consumenten via

een sticker op het product de

weg naar de website van de

producent.

Maar biologische producten

vinden ook steeds meer hun

weg via de supermarkt, zo

werd duidelijk bij Naturelle.

Deze dochter van The Greenery

deelde een stand met Bio +.

Dit is een overkoepelend merk

van de onafhankelijke Stichting

Merkartikel Bio +. Deze stich-

ting streeft ernaar de markt

voor biologische voeding geza-

menlijk te ontwikkelen. Diverse

producten worden dan onder

het merk Bio + bij verschillende

supermarkten gepresenteerd.

Dat geldt niet alleen voor

groenten en fruit, maar ook

voor de rietsuiker en melk in

de koffie van de stand. De

stichting streeft ernaar catego-

riemanagement te realiseren

voor een zo groot mogelijk bi-

ologisch sortiment.

Franse stakingDe export van Frans fruit on-

dervindt steeds meer hinder

van de stakingen in de havens.

Daar leggen havenarbeiders

geregeld het werk enkele da-

gen neer om hun eisen kracht

bij te zetten voor handhaving

van de pensioenleeftijd. Daar-

door komt het steeds vaker

voor dat fruit in containers te

lang op de kade blijft staan.

Exporteurs proberen uit te wij-

ken naar Zeebrugge, Antwer-

pen of Barcelona. Maar uit soli-

dariteit wordt ook daar het

fruit niet altijd ingescheept. De

omvang van de schade is nog

niet bekend. Frankrijk expor-

teert vanouds appels naar over-

zeese bestemmingen als het

Verre Oosten.

Argentinië De productie en export van pe-

ren uit Argentinië zou toch

weer hoger uitvallen dan tot

voor kort werd aangenomen.

Voor de jaarwisseling gingen

analisten er nog van uit dat de

export 21 procent hoger zou

uitvallen dan vorig jaar. Maar

vlak voor de oogst leek dat niet

haalbaar door slecht weer vlak

voor de oogst. Nu de pluk van

Williams goed op gang is geko-

men, wordt in berichten uit het

land weer over productietoe-

names van ruim 20 procent ge-

rept. De eerste peren uit Ar-

gentinië worden volgende

week in de Europese super-

marktprogramma’s opgeno-

men.

Anton Oostveen

freelance journalist

fruitteelt@nfofruit.nl

Kanzi ligt in de winkel voor anderhalve euro per kg.

15

Fruitteelt 4, 28 januari 2011, Jaargang 101

Na de oogst Na de plukGewasbescherming

Bespuitingen

WerkwijzerTeelt

Grootfruit

SorteerschadeTijdens de pluk was al te mer-

ken dat de appels dit jaar een

stuk gevoeliger zijn voor but-

sen. Bij het sorteren en de kwa-

liteitscontrole komt deze ge-

voeligheid weer naar voren. De

beoordeling van de butsen

moet gedaan worden daags na

de sortering. Maar het is soms

erg confronterend om het ge-

sorteerde product een dag la-

ter te bekijken. Kijk toch nog

eens kritisch naar alle bewegin-

gen die de appel op de sorteer-

machine moet ondergaan. En

vergeet ook niet de laatste

handeling vanaf de sorteerma-

chine naar het eindfust. Dat is

in de meeste gevallen nog

handwerk en dus persoonsge-

bonden. Om kritische punten

op de sorteermachine vast te

stellen bestaat er een elektro-

nische appel die alle bewegin-

gen registreert. Goed kijken op

de plaatsen waar snelheidsver-

andering van de vruchten

plaatsvindt. Butsgevoeligheid is

vooral rasgebonden. Golden

Delicious en Jonagold zijn daar

erg gevoelig voor. Er is ook een

duidelijk jaareffect. Bladbe-

spuitingen met fosfaat voor de

pluk of in ieder geval een goe-

de fosfaatvoorziening, verla-

gen de gevoeligheid, maar aan

die wetenschap hebben we nu,

voor de opgeslagen oogst,

niets meer. Voor het te sorte-

ren product is het nu belang-

rijk om het niet te koud en te

vers uit de cel te sorteren en

om extra voorzichtig te zijn

met de machine aangaande

snelheid en verzamelplaatsen

van het fruit.

Bij de peren gebeurt het er-

gens in deze periode weer dat

de partijen ‘plotseling’ een

stuk gevoeliger worden voor

strepen en vegen. Ook hier is

dat eigenlijk pas één tot enkele

dagen later goed zichtbaar op

het gesorteerde product. Aan-

gezien er nogal wat rijpere

partijen gesorteerd moeten

worden, is het wel belangrijk

om ook daar voorzichtigheid te

betrachten.

BekalkenOp een aantal percelen is het

een probleem om de pH (zuur-

graad) van de grond op niveau

te houden. Een pH van rond de

5,5 tot 6 is nodig om de opna-

me van de diverse elementen

veilig te stellen. Onder erg zure

omstandigheden en op cal-

ciumarme gronden zou zelfs de

opname van calcium proble-

men kunnen geven. Een goed

kalkgehalte is voor de grond

ook noodzaak voor de struc-

tuur van de grond. Alle reden

dus om nog eens te bekijken of

bekalking op uw percelen no-

dig is. Voor het planten van

een nieuw perceel kan de pH

heel goed op niveau gebracht

worden door de kalk onder te

werken in de bouwvoor. In be-

staande percelen is dat niet

mogelijk en moet u jaarlijks of

om de twee jaar een onder-

houdbekalking uitvoeren. Hier-

voor is het makkelijker om kor-

relkalk te gebruiken in plaats

van poederkalk. Dat is wel wat

duurder, maar u kunt het met

de kunstmeststrooier uitrijden.

De ontkalking en verzuring is

op zwart gehouden grond veel

sterker dan op begroeide

grond. Zorg er voor dat u uit-

gaat van de meetwaarde van

de zwarte grond (de zwart-

strook) en strooi daar de mees-

te kalk.

PeerHet is relatief gezien een klein

ras, maar op veel percelen voe-

ren telers de snoei van Triom-

phe de vienne uit zoals zij ge-

wend zijn bij Conference en

Doyenné du Comice. Helaas

lukt het bij dit ras moeilijk om

op het dikke hout een goede

bekleding te houden. Zeker bij

een iets te hoog groeiniveau

ontstaat er een erg bossige

boom met te veel scheutgroei.

Het is ook problematisch om

een licht opgaande frametak

te bewerkstelligen. Bij Triom-

phe de vienne, en enkele ande-

re soorten die qua groeipa-

troon hier op lijken, is het

beter om met een vervanging-

snoei te werken met afwisse-

lend één-, twee- en driejarig

hout. Dat houdt in dat u jaar-

lijks éénjarig hout moet sparen

om het tweejarig te laten wor-

den. De boom kijkt hierdoor na

het snoeien wat wilder en vol-

ler en dat zijn de meeste snoei-

ers niet meer zo gewend. Bij

Triomphe de vienne en Beurre

Alexandre Lucas zakken twij-

gen makkelijk door. U moet

dan niet schromen juist een

iets sterkere scheut te sparen.

In de wetenschap en inschat-

ting dat hij toch wel zal uitzak-

ken, moeten dat de mooie pro-

ductieve takken worden met

de mooiste vruchten.

SysteemBij het snoeien van de bomen

is het dikwijls het beste om dat

volgens een bepaald systeem

te blijven doen. Met de eerste

twee tot vijf ingrepen per

boom moeten de belangrijkste

zaken geklaard zijn. Dit zijn

vaak ook ingrepen die aan de

basis op de harttak moeten

worden gedaan. Door eerst

een aantal van die zware in-

grepen te doen zijn de belang-

rijkste belichtingsproblemen

aangepakt en schakelt u voor

zover nodig over op het kleine-

re knipwerk. Probeer die volg-

orde zo goed mogelijk aan te

houden. Als u zich daar toe

aanzet, merkt u dat dit de snel-

heid van het werk ten goede

komt. Bij de keuze van de tak-

ken die in zijn geheel weg

moeten, kunt u het beste

steeds bovenaan de boom be-

ginnen. Daar zit immers het

belichtingsprobleem. Door dit

jaar op jaar te doen, krijgt

zwaarder hout in de kop geen

kans zich te ontwikkelen.

Tonnie van Kessel

AgroBuren/Van Wesemael Groep

ammvankessel@hotmail.com

Gewasbe-scherming

Grootfruit

Ziekten en plagen bijsnoei

Bij de snoei komt u als fruitte-

ler oog in oog te staan met el-

ke boom. Het gaat dan in eer-

ste instantie om een goede

snoei voor een optimale pro-

ductie en kwaliteit. Let bij de

Bij het sorteren van de vruchten, komt de extra gevoeligheid voor butsen

om de hoek kijken. Foto: Marijke van Schaik, NFO

16

Frui

ttee

lt 4

, 28

jan

uari

201

1, J

aarg

ang

101

TeeltBladvoedingen Volop in bloei

snoei ook op aandachtspunten

voor de gewasbescherming.

Soms kan het een extra knip

zijn, maar soms kan het note-

ren van een bepaalde aantas-

ting in een bepaald perceel

nuttig zijn om later op de juis-

te plek te kunnen controleren

en te spuiten.

Probeer zoveel mogelijk tak-

ken die met vruchtboomkanker

zijn aangetast weg te snoeien.

Voor de harttak en gesteltak-

ken lukt dat zelden. Behandel

deze wonden later om verdere

uitgroei te voorkomen. Rassen

die extra vatbaar zijn voor

vruchtboomkanker moet u niet

tijdens regen snoeien. Benut

daarvoor een droge periode in

februari/maart. Een bespuiting

met captan kort na de snoei

voorkomt veel aantasting op

de verse snoeiwonden.

Eindknoppen die door meel-

dauw zijn aangetast zijn dun

en rafelig. Het stuk twijg onder

de eindknop is meestal wit van

kleur. Knip deze twijgen weg.

Daarmee brengt u de infectie-

druk sterk omlaag.

Vruchten die vorig jaar waren

aangetast door Monilia han-

gen nu nog vaak aan de tak-

ken als verdroogde mummies.

Dat zijn voor komend seizoen

de infectiebronnen. Knip die

stukken tak met de mummies

weg. Alleen de mummie weg-

halen is niet afdoende omdat

de monilia-schimmel ook in het

hout kan zijn binnengedron-

gen.

Zowel de kommaschildluis als

de oestervormige schildluis

kunnen voorkomen, soms zijn

ze er beide. Als de schildjes op-

vallen dan is het raadzaam te

noteren waar dat is. Het schild-

je van de kommaschildluis is

bruin en kommavormig, die

van de oestervormige is zwart

en vrijwel rond. Bij bomen die

zwaar zijn aangetast door de

oestervormige schildluis hangt

meestal nog veel blad.

Soms liggen er zoveel winterei-

eren van bladluizen dat ze op-

vallen. Als ze vrijwel allemaal

op de eenjarige twijgen liggen,

zijn ze vrijwel zeker van de

groene appeltakluis. Deze ko-

men vooral voor bij sterk groei-

ende bomen die lang hebben

doorgegroeid. Liggen de ei-

eren zowel op het meerjarige-

als op het eenjarige hout dan

zullen ze van de appelgrasluis

zijn. Van beide soorten zijn de

wintereieren zwart. Noteer

waar dat is.

Wintereieren van fruitspint zijn

donkerrood. Deze liggen veelal

op ruwe plaatsen en op over-

gangen van één- naar meerja-

rig hout. De meeste liggen aan

de onderkant van de takken.

Een enkel ei valt niet op, maar

als er veel liggen is de rood-

kleuring goed te zien. Meestal

komen deze pleksgewijs voor,

soms op een tiental bomen

soms op enkele rijen. Noteer in

welk perceel en welke rijen.

De rupsen van de gestippelde

houtvlinder vreten een gang in

de takken en stam. Soms zitten

er meerdere in een boom.

Rond de stam ligt soms wat

'knaagsel'. Spechten proberen

meestal die rupsen uit het hout

te halen door die open te ma-

ken. Als er aanwijzigingen zijn

dat er rupsen in de boom zit-

ten dan deze opsporen en ver-

nietigen. De rupsen zijn geel

met donkere stippen, jonge

rupsen zijn grijsblauw.

Een verwante soort is de (rode)

wilgenhoutvlinder. De rupsen

daarvan hebben een rode kleur

met een lichte buik, de kop is

donker. Deze komen voorna-

melijk voor bij elzen, van daar-

uit kunnen ze naar appelbo-

men gaan.

Let vooral op bij percelen en

bomen waar eerder aantasting

van bacterievuur in zat. Hout,

zowel het een- als het meerja-

rige, dat zwart verkleurd is, is

verdacht. Zeker als de scheut-

toppen krom zijn. Als er ook

zwarte bloemresten of kleine

vruchtjes te vinden zijn, is het

vrijwel zeker bacterievuur. Wat

ziek is direct weghalen tot ver

in het gezonde hout en vernie-

tigen. Ook bij twijfel deze tak-

ken weghalen. Het gebruikte

gereedschap daarbij ontsmet-

ten. Bij vriezend weer is de

kans op het overbrengen van

de aantasting door het werk

klein.

SpatschurftEr komen steeds meer meldin-

gen van spatschurft. Soms is

een paar procent van de vruch-

ten aangetast maar soms is het

meer dan 40 procent. Het gaat

tot heden om partijen van per-

celen waar afgelopen zomer

schurftaantasting voorkwam.

Op zich is het niet verwonder-

lijk. Door de grote hoeveelheid

regen in de nazomer en herfst

was de kans op infectie zeer

groot. Daarbij kwam dat de

mogelijkheden om op tijd on-

der goede omstandigheden te

spuiten klein waren.

Wij adviseren u om de cellen

wat vaker te controleren dan

andere jaren. Zet steeds een

monster bij kamertemperatuur

en volg dat een paar weken.

Mummies zijn bronnen van infecties. Foto: Caroline van Assche, NFO

Rupsen van de gestippelde houtvlinder vreten een gang in de takken en stam

BewaringNa de pluk

Uitzettenfruitteelt percelen

LandmeterDick van Oostrum

Kuipersweg 2s, 3449 JA WoerdenMob: 0650 227178, www.oostrum.biz

Te Koop gevraagd:

Oude houten fruitkisten

Tel. 0187 - 641661

Mob. 06 - 51420044

Rentmeesters- Makelaars- & Taxatiekantoor

VAN GELLICUM VASTGOED B.V.

TE KOOP:Gunstig gelegen klein fruit-bedrijf in Kedichem (Leerdam), oppervlakte ca. 4 ha. incl. moderne bedrijfshal.

Voor meer informatie kijk op:www.vangellicumvastgoed.nl

Of neem vrijblijvend contact op:

T: 0345 - 651635M: 06 - 51260930

Als spatschurft zichtbaar wordt

dan bij voorkeur snel ruimen.

Jan van Mourik

Centrale Adviesdienst Fruitteelt

jvmourik@caf.nl

Klein- en steenfruit

Toelating Movento De telers van pruimen en ker-

sen hebben er een nieuw mid-

del bijgekregen voor de bestrij-

ding van luizen en trips. Vorige

week is het middel Movento

toegelaten door het Ctgb.

Movento is een middel op basis

van de werkzame stof spirote-

tramat. Het is een systemisch

insecticide dat door middel van

een bladbespuiting toegepast

dient te worden. Zoals voor

veel insecticiden geldt moet

ook Movento met 1000 liter

water per hectare gespoten

worden. Er hoeft geen uitvloei-

er aan toegevoegd te worden,

want het is een middel op olie-

basis gemaakte formulering.

Het middel mag niet in de

bloei worden toegepast, maar

een dergelijke toepassing heeft

geen toegevoegde waarde,

omdat het middel door blad

moet worden opgenomen.

Vooral bij steenfruit komt er na

de bloei pas voldoende blad.

De bestrijding van de groene

kortstaartluis en de pruimen-

zaagwesp dient dan ook met

Calypso te gebeuren. De meli-

ge pruimenluis en de zwarte

kersenluis kunnen wel met

Movento worden bestreden.

De dosering bedraagt 0,5 liter

per ha, waarbij 1 toepassing

voldoende is om luizen goed te

bestrijden. Het veiligheidster-

mijn bedraagt 21 dagen.

VBC In kassen en tunnels waar niet

gestookt wordt, zijn de meeste

gewassen nog in rust. VBC Ul-

tra is momenteel de laatste

VBC-formulering die is toegela-

ten. VBC kan het beste toege-

past worden als het gewas in

winterrust is. U mag het ten

hoogste toepassen tot er een

heel geringe vorm van leven in

het gewas komt. VBC heeft een

brede werking op diverse in-

secten en heeft als bijwerking

dat stammen die groen zijn

van algenaanslag weer schoon

worden.

De dosering van VBC is 60 liter

per ha. Het gewas moet u goed

bevochtigen zodat alles goed

geraakt wordt. Zeker bij be-

dekte teelten waar Calypso

geen toelating heeft, is het aan

te raden gebruik te maken van

middelen als VBC en Minerale

olie (Olie H).

Geert van Gessel

Centrale Adviesdienst Fruitteelt

ghvgessel@caf.nl

Er komen steeds meer meldingen van spatschurft.

Foto: Marijke van Schaik, NFO

Na de oogstSnoei

Het complete

agenda-overzicht

op een rij?

Zie www.nfofruit.nl

Fruitteelt is het verenigingsor-gaan van de Nederlandse Fruitte-lers Organisatie. Abonnementenzijn alleen te verkrijgen doorleden van de organisatie.

Opzegging:schriftelijk, minstens drie maan-den voor het einde van het ka-lenderjaar.Wijziging bedrijfsgegevens: schriftelijk tot 1 januari.

AdresgegevensPostbus 3442700 AH ZoetermeerLouis Pasteurlaan 62719 EE ZoetermeerTelefoon: (079) 368 13 00Fax: (079) 368 13 55

E-mail NFO-secretariaat en ledenadministratie: info@nfofruit.nl

E-mail redactie: fruitteelt@nfofruit.nl Website: www.nfofruit.nl

RedactieHerman Bus (hoofdredacteur)Caroline van AsscheMarai EbbenMarijke van Schaik

RedactiecommissieJ. Elenbaas (voorzitter)H. BalkhovenH. v. DoremaeleA. GoesG. JeukensA. OostveenM. RaveslootH. ReindersC. UijttewaalB.J. van Westreenen

Advertentie-acquisitieRuud van ViersenPostbus 20, 2040 AA Zandvoortr.vanviersen@bureauvanvliet.comTelefoon: (023) 571 47 45Fax: (023) 571 76 80

DrukkerijDeltaHage, Den Haag

VormgevingMirella Colauto

Uitgever en auteurs verklarendat Fruitteelt op zorgvuldigewijze en naar beste weten is sa-mengesteld en aanvaarden danook geen enkele aansprakelijk-

heid voor schade, van welkeaard ook, welke het gevolg isvan handelingen en/of beslissin-gen die gebaseerd zijn op be-doelde informatie. Gebruikersvan Fruitteelt wordt met na-druk aangeraden deze informa-tie niet geïsoleerd te gebrui-ken, maar af te gaan op hunprofessionele kennis en erva-ring. Niets uit deze uitgave magop enige wijze worden verveel-voudigd, opgeslagen in een ge-automatiseerd gegevensbe-stand, of openbaar gemaaktzonder voorafgaande schriftelij-ke toestemming van de uitge-ver.

C O L O F O N

Fruittelers (die tevens NFO-lid zijn)

kunnen vangbandjes indienen. Aanvra-

gen kan alleen via: www.nfofruit.nl /

link: Opgave vangbandjes. Insturen

vóór maandag 12.00 uur.

Prijs: E 27,50 incl. btw voor vijf

regels; elke regel meer kost E 2,50.

Uw informatie mag geen handelsdoel-

einden betreffen.

Vangbandje

TE KOOP Fendt 203 smalspoor € 4.750 kwh opbouw-

blower voor kersen en klein fruit 300 l tank

€ 1.750. 2 beregeningsunits met 6 cyl. Ivelo

motoren goed voor 2 x 11 ha beregening 500

draaiuren samen € 10.000.

Tel. 06 5157 9083.

TE KOOPJohn Deere spuit, bouwjaar 2003, gekeurd

2012 incl. aftakas, spuitmonitor, bedienings-

kast. Perfect hefmast 2.70m compleet, bouw-

jaar 2004.

Tel. 06 2212 7818.

nfoagendaNoord-Holland

Maandag 7 februariBijeenkomst over gewasbescher-ming licentie teelt onder leidingvan Jan van Dillen (AgroBuren/VanWesemael Groep). Deze bijeen-komst telt mee voor de verlengingvan uw spuitlicentie onderdeelTeelt. Neem uw licentiepas mee.Locatie: De Schalm Westwoud.Aanvang: 19.30 uur.

Midden-NederlandZuid-GelderlandDinsdag 1 februari

Algemene ledenvergadering metaansluitend fiscale actualiteiten;veranderingen en tips. Sprekerszijn: Mark van der Put en G. vanBaaren (Alfa Accountants). Loca-tie: Gasterij De Arend, NotarisRoesstraat 28 , 6645 AJ Winssen.Aanvang: 19.30 uur.

Zeeland/Noord-Brabant

Zeeuws-VlaanderenMaandag 31 januari

De jaarlijkse Bhv-cursus is opmaandag 31 januari en op 14 en28 februari. De kosten zijn € 35. Ukunt zich opgeven voor de cursusbij Erwin Baecke via e-mail: ebaec-ke@hetnet.nl of tel. 06 5053 6572.De cursuskosten kunt u overmakenop bankrekeningnr. 33 00 01 116op naam van NFO Zeeuws-Vlaan-deren. Locatie van de cursus: Dal-linga 5, 4541EB Sluiskil. Aanvang19.00 uur.

Vrijdag 11 februariBezoek aan bedrijf Yara Sluiskil,een wereldwijd opererende onder-neming gespecialiseerd in land-bouwproducten, milieubescher-mende middelen en ’s wereldsgrootste leverancier van kunst-meststoffen. Yara Sluiskil beschiktover ruime mogelijkheden voor re-search & development gericht opde ontwikkeling van nieuwe sa-menstellingen en verbetering vanbestaande producten en technie-ken. Deelnemers aan deze excursiekunnen zich voor 10 februari op-geven bij Erwin Baecke, Zuiddijk18, 4585PP Hengstdijk, e-mail: eba-ecke@hetnet.nl, tel. 06 5053 6572.Het bedrijf eist van de bezoekerseen geldig legitimatiebewijs endat zij dichte schoenen en kledingdragen. Locatie: Yara Sluiskil, In-dustrieweg 10, 4541 HJ, Sluiskil.Aanvang: 13.00 uur.

West-Zuid-BevelandDinsdag 1 februari

Algemene ledenvergadering. Opde agenda staat onder meer debestuursverkiezing, aftredend enherkiesbaar zijn: Rinus van 't West-einde en Jacko Meulblok. Tegen-kandidaten kunnen zich aanmel-den tot voor de opening van devergadering. Na de pauze geeftfruitteler Antoon Andela een le-zing over zijn werkbezoeken aanlanden zoals China, Mongolië enWit Rusland. Na afloop is er ruimtevoor discussie en een drankje. Lo-catie: Dorpshuis Ons Dorpsleven,Poelvoordestraat 3, 4431 BP ‘s-Gra-

venpolder. Aanvang:19.30 uur.Oost-BrabantWoensdag 2 februari

Jaarvergadering met aansluitendeen lezing van Rien van der Maas(PPO Fruit) over bemesting engrondverbetering. Locatie: Zalen-centrum de Koksehoeve, Koksedijk25, Gemert. Aanvang: 19.30 uur.

Zuid-HollandVijfheerenland en AlblasserwaardDinsdag 1 februari

Jaarvergadering van de afdelingVijfheerenlanden en Alblasser-waard. Na de pauze vertelt afde-lingvoorzitter G. van Dieren overzijn werk in Japan. Locatie: HetBrandpunt, Torenstraat 2, Nieuw-land. Aanvang: 19.30 uur.

Dinsdag 8 februari Snoeidemonstratie met specialeaandacht voor de snoei van appelsen nieuwe rassen onder leidingvan Anthony de Kruijff (CAF). Lo-catie: Fruitbedrijf Jan Brouwer,Kortgerecht 22, Schoonrewoerd.Aanvang: 13.30 uur.

NFO-ledenbijeen-komsten In februari en maart houdt de NFOzeven informatie- en discussiebij-eenkomsten over drift en regelge-ving. Sprekers zijn Marcel Wenne-ker (PPO Fruit) en Jaco vanBruchem (NFO). De bijeenkomstenzijn erkend voor verlenging van despuitlicentie, onderdeel veiligheiden techniek. De kosten zijn € 25.

Aanmelden (verplicht) kan tot eenweek voor de bijeenkomst via e-mail info@nfofruit.nl of tel. 079 368 1300. De maximalegroepsgrootte is 25 personen. Locaties en data van de eerste bij-eenkomsten zijn:

dinsdag 8 februariShortgolf Swifterbant, Rivierduin-weg 9, 8255 PJ Swifterbant;

dinsdag 22 februariHCR van Saaze, Dam 16, 8317 AVKraggenburg;

maandag 7 maartPPO Randwijk, Lingewal 1, 6668 LARandwijk. Aanvang alle avonden:19.30 uur.

Specialisten in het bouwen van:

Koel- en vriescellen

Geconditioneerde ruimtes

Cellen voor ULO-bewaring

Renovatie ULO-cellen

Aftesten van ULO-cellen

Adresgegevens:Oldenhof 57 – 6665DT – Driel

The NetherlandsT +31 (0)26 474 27 88F +31 (0)26 474 27 88

M +31 (0)6 5267 71 34 (Willy)M +31 (0)6 3853 07 21 (Robert)

E info@willyvanrooijen.nlI www.willyvanrooijen.nl

“Gewoon doen”

I S O L AT I E S Y S T E E M B O U W B . V.

H.Hol&Zn.

Garage- & landbouwmechanisatiebedrijf H. HOL & ZN.meer dan 75 jaar ervaringDen Bommel 8, 4194 TZ Meteren, tel: +31 345-569294 fax:+31 345-569542www.hholenzoon.nl

Pellenc Lixion elektrische snoeischaar Bediening d.m.v. trekker Knip diameter 30mm Lichte lithium-ion accu (2.3kg)

Pellenc Treelion elektrische snoeischaar Eenvoudige bediening d.m.v. drukschakelaar Twee variabele mes standen 0-30 en 0-50 mm Knipdiameter 45mm Perfecte gewichtsverdeling schaar Lichte lithium-ion accu (2.3KG)

Vraag geheel vrijblijvend een demo schaar aan.

Campagnola/Felco/Paterlini/Lisampneumatische scharen Toebehoren haspels, slangen en koppelingen

Servicecenter voor het onderhoud van: Elektrische snoeischaren Pellenc/Felco Pneumatische snoeischaren

Campagnola/Felco/Paterlini/Lisam

Wat is uw Fruitbedrijf waard?OvernameToekomstige woningbouw / industrie of natuurMaatschappenWetvoorkeursrecht Gemeenten

Ons kantoor is gespecialiseerd in de Nederlandse fruitsector op het gebied van:

NIEUWE PACHTRECHT (KORTE PACHT)BOOMGAARDENTAXATIESONTEIGENING EN SCHADEREGELINGENAAN- EN VERKOOP BEGELEIDINGFAUNASCHADE

Neem vrijblijvend contact met ons op.

Van Gellicum Vastgoed b.v.Roodseweg 114156 AP Rumpt (Geldermalsen)0345 - 651635 06 - 51260930www.vangellicumvastgoed.nl

Rentmeesters- Makelaars- & Taxatiekantoor

VAN GELLICUM VASTGOED b.v.