Brandveilig.com nr. 1

Vijfde jaargang nr.1 FEBRUARI 2011

VAKBLAD VOOR PROFESSIONALS IN BRANDPREVENTIE

MEER NIEUWS

brandveIlIg.com

focus op brandveilig leven

Bewustwording van risico’s belangrijk

Zorggebouw vaak onveilig

Thema Isolatie & AfdichtingKeurmerk BGB: Aantoonbaar voldoen aan brandveiligheidseisen

Rubriek

2

GER 12034 Adv A4 Brandveilig.com.indd 2 27-01-2012 16:20:50

1. Bestrijd brandstichting en fraudeBrandstichting is brandoorzaak nummer één. Stimuleer daarom detectie en bestrijding van brandstichting. Het Verbond komt in 2012 met een plan van aanpak en zet in op het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) en de daarbinnen door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) ontwikkelde module Brand. Ook wordt onderzocht wat slim omgaan met camera’s en andere moderne technieken op bedrijventerreinen en in winkelcentra kan betekenen. Het CCV en de Stichting CrimiNee! zijn uitgenodigd om hier via publiek-private samenwerking invulling aan te geven.

2. Verbeter de inspectie van elektrische installaties

Ondeugdelijke elektrische installaties en verkeerd gebruik van daarop aangesloten apparaten is een belangrijke oorzaak van brand; zowel bij particu-lieren als bij bedrijven. Installatie- en inspectie-bureaus worden opgeroepen de controles te verbe-teren en hun klanten voor te lichten over veilig

gebruik. Het Verbond en UNETO-VNI ontwikkelen een gezamenlijke visie, voorlichtingsmateriaal en controle-instrumenten. De inzet en voortgang zal worden vastgelegd in een samenwerkingsovereen-komst. Andere betrokken partijen, zoals de brand-weer, kennisinstituten en inspectiebureaus, zijn uitgenodigd hierover mee te denken en de resultaten via hun eigen achterbannen uit te dragen.

3. Verbeter branddetectie en voorkom loze meldingen

Tijdige branddetectie spaart levens en geld. De effectiviteit van branddetectie staat onder druk door het grote aantal loze meldingen. De brand-weer overweegt met de invoering van het Bouw-besluit 2012 de automatische branddoormelding te staken in gebouwen waarin zich geen minder-zelfredzamen bevinden. Verzekeraars, installatie-bedrijven en brandweer gaan samen afspraken maken over de kwaliteit en procedures rond brandmeldingen. Hierbij gaan slimme technologie, zorgvuldigheid en het aanspreken van partijen op hun eigen verantwoordelijkheid hand in hand.

In 2002 verscheen het rapport Grote branden*, dat belangrijke aanbevelingen bevatte om brandpreventie en -bestrijding steviger op de kaart te zetten. Het Verbond van Verzekeraars heeft de aanbevelingen uit het rapport onlangs opnieuw tegen het licht gehouden. De belang-rijkste conclusie is dat veel aanbevelingen ook vandaag de dag nog actueel zijn. Uit de hernieuw-de aanbevelingen vindt u hieronder een top 10, primair bedoeld voor verzekeraars, die aansluit bij de speerpunten van het schadepreventiebeleid van het Verbond. Bij de aanbevelingen is ook aangegeven wat de status is en welke partijen er concreet invulling aan kunnen geven.

Top 10 Aanbevelingen aanpak grote branden 2012

11

8

14

6

Inhoud

3

Verder in dit nummer18 IsolatIe & afdIchtIng22 UIt het brandlab25 colUmn JorIc WItlox27 certIfIcerIng KeUrmerK bgb voor JUstItIële JeUgdInrIchtIng32 branche-InformatIe vbe35 prodUct & marKt35 advertentIe-Index37 bedrIJvenIndex

5 | Van de redactie

6 | Nieuws

8 | Actueel Zorggebouwvaakonveilig

Focus op brandveilig leven

11 | Brandveiligheid versus duurzaamheid

14 | Project Brandveilig Leven

12 april | Ahoy Rotterdam | www.sbr.nl/nbc

Brandveilig.com is mediapartner van het Nationaal Brandveiligheidscongres 2012.

Informeer bij Aldo de Jong naar de sponsormogelijkheden: [email protected]

Van voorschrift naar mindsetWanneer volgt u niet klakkeloos de voorschriften?

NBC adv 2012 keuze def.indd 1 31-01-12 10:33

5

B+B VAKMEDIANET

HoofdredacteurErik Ruijs, [email protected]

EindredacteurAnnet van den Berg

Medewerkers aan deze uitgaveDennis van Asselt, Antonette van Beem, Aline de Bruin, Foka Kempenaar, Hans Sevenstern, Jan Sterk, Bas van Vliet en Joric Witlox

RedactieraadDe redactieraad adviseert de redactie van Brandveilig.com. De uitingen geven echter niet per se de mening weer van de leden.

Coen van Beek, Eric Bosscher, Xander van Bree, Arnoud Breunese, Maarten de Groot, René Hagen, Dingeman de Jong, Johan Koudijs, Leo Oosterveen en Joric Witlox

Art Director / VormgevingArjan Anderiesen / Gerbert Roggekamp

Coverontwerp Arjan Anderiesen

UitgeverRuud Bakker, [email protected]

MarketingLeendert van Wezel, [email protected]

AccountmanagerJeroen [email protected]

Abonnementenadministratie & TrafficJolanda van Selm, [email protected]

AdresB + B VakmedianetPostbus 219, 1400 AE BussumTel. [email protected]

AbonnementenBrandveilig.com is een tweemaandelijkse uitgave. Abonnement: Nederland € 97,50, overige landen € 120,00, los nummer € 17,00. Prijzen exclusief BTW. Abonnemen-ten worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor vervaldatum schriftelijk is opgezegd.

BankrelatieVan Lanschot Bankiers 22.63.05.716.

DrukVan der Wiel & Rosmalen Drukkers, Arnhem

DoelgroepProfessionals op het gebied van brandveiligheid, zoals architecten, aannemers, preventisten, brandweer, adviseurs, installateurs, leveranciers en beslissers op het gebied van facilitair management in bedrijf en gebouw.

CopyrightAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautoma-tiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopie-en, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

DisclaimerAlle in Brandveilig.com opgenomen informatie is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. De juistheid en volledigheid kunnen echter niet worden gegarandeerd. B + B Vakmedianet en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het directe of indirecte gevolg is van het gebruik van de opgenomen informatie.

B + B VAKMEDiANET iS AANGESLOTEN BiJ HET OPLAGE iNSTiTuuT (HOi) iSSN-NuMMER: 1876-5750

Brandveilig.com is een uitgave vanB + B Vakmedianet

Colofon

End useBij het bepalen van de brandklasse van producten gaat het om de zogeheten end use conditions. Dit wil zeggen dat de situatie wordt getest zoals deze in de praktijk wordt toegepast. Of moet ik zeggen in de praktijk behoort te worden toegepast.

De detaillering van bouwproducten blijkt namelijk in de praktijk toch niet altijd exact te worden toegepast zoals in het testlaboratorium. Uit pure kostenoverwe-ging zou het al niet interessant zijn om net zo veel tijd te besteden aan de montage op het werk als in een testlab. Met gevolg dat de inbouwsituatie (end use conditions) niet altijd overeenkomen met hetgeen is getest.

Ik spreek hierbij uit ervaring. In mijn eigen nieuwbouw-woning kan ik het piepschuim gewoon in de dakplaten zien zitten. Dit lijkt me niet volgens de test. Wat kunnen we dan zeggen over de waardering van deze producten? Zijn ze wel veilig? Zouden we de inspec-tie moeten opvoeren? Of hebben we oogkleppen op omdat er toch bijna nooit iets mis gaat? Ik vermoed het laatste. Wie de schoen past …

Erik [email protected]

Nieuws

Minder schade door grote branden

De schade door grote branden is vorig jaar afgenomen. Het totale aantal branden waarvan de schade meer dan 1 miljoen euro bedraagt, nam af van 100 in 2010 naar 91 in 2011. Het totale schadebedrag daalde van 385 miljoen euro naar 345 miljoen. Dit blijkt uit cijfers van Het Nederlands Instituut Van Register Experts (NI-VRE). De registratie van grote branden in 2011 is tot stand gekomen in samenwerking met de bij het NIVRE aangesloten expertisebureaus, expertiseorganisaties van verzekeraars en met verzekeraars.

8 maartInformatIemIddag normen rookwerendheId nen, Utrechtwww.nen.nl

Meer informatie over alle activiteiten: www.brandveilig.comAgenda12 aprIlnatIonaal brandveIlIgheIdscongres 2012rotterdamwww.sbr.nl

9 – 10 meIbeUrs beveIlIgIng & veIlIgheIdhoUtenwww.easyfaIrs.com/beveIlIgIng-nl

Brandweer en installateurs willen verplichte controle cv-ketels

De brandweer en installateurs willen dat cv-ketels verplicht worden gecontroleerd. Verouderde cv-ketels en gebrekkig onderhoud zijn volgens brancheorganisatie Uneto-VNI relatief vaak de oorzaak van ongevallen en overlijden. Brandweer-organisatie NVBR krijgt steun van de Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers voor haar pleidooi voor een verplichte keuring. De vrijwilligersorganisatie vindt een verplichte controle van gasgestookte installaties om de twee jaar nuttig. De discussie in de branche is op gang gekomen naar aanleiding van enkele ongevallen met koolmonoxide. Volgens Uneto-VNI is vaak sprake van een verouderd open gastoestel of cv-ketel, die de aanvoerlucht niet van buiten maar uit de ruimte zelf haalt. Ook worden sommige onderhoudsbeurten niet vakkundig genoeg uitgevoerd. Gebrek aan ventilatie, onder meer doordat mensen hun woningen beter isoleren, verhoogt het risico. In de praktijk blijkt dat veel mensen de periodieke controle van cv-ketels achterwege laten. Verplichte keuring van alle toestellen moet het aantal ongevallen drastisch terugdringen.

6

Efectis houdt seminar over watermist

Fire Protection with Water Mist – Advantages and Limits is de titel van het seminar over watermist bij Efectis in Rijswijk op woensdag 25 april. Volgens de organisatie is het hét evenement voor diegene die alles over watermisttechnologie voor brandbestrijding te weten wil komen. In één dag krijgen bezoekers een breed scala aan onderwerpen voorgeschoteld. Het programma omvat vooral presentaties over de toepassingen van lage- en hogedruksystemen. Sprekers behandelen de eigenschappen en bluswerking van watermist en manieren om watermist te genereren. Ook krijgen bezoekers inzicht in natio-nale en internationale richtlijnen en testvoorschriften. Verder is er een vooruitblik op de ontwikkelingen in de komende jaren en is er tot besluit een kleine demonstratie. Het seminar is interessant voor onder anderen veiligheidsingenieurs, brandweerlieden, architecten en fabrikanten. Ook voor verzekeraars, overheidsinstanties en eindgebruikers kan het een leerzame ervaring zijn.

Woningcorporatie Beter Wonen in Almelo heeft voor de ontwikkeling van een nieuw seniorencomplex gebruikgemaakt van de Toolkit Systems Engineering (SE). De faalkans bleek hierdoor kleiner en het bouwtoezicht kon beperkt blijven. SE structureert het bouwproces in twaalf stappen, vanaf het initiatief tot aan een evaluatie na oplevering. Bij SE zijn alle partijen vanaf de start betrokken, ook toekomstige bewoners, omwonenden en nutsbedrijven. Gezamenlijk stellen zij een programma van eisen vast. Deze beginfase kost meer tijd dan gebruikelijk, maar daarna ligt ieders verantwoordelijkheid ook vast. Beter Wonen verwacht dat de bouw en exploitatie goedkoper uitvallen en wil de systematiek ook bij toekomstige projecten inzetten.

Voorgestructureerd bouw proces beperkt faalkans

Nieuws

Rookmelder beperkt schade met 23 procent

Rookmelders hebben een positief effect op schade bij brand. Volgens verzekeraar Inter-polis verlagen werkende rookmelders de kostenpost van brandschade met 23 procent. Om-gerekend naar schadelast is dat gemiddeld 43.700 euro per woningbrand. In huurwoningen blijken minder rookmelders te hangen dan in koopwoningen. Lector Brandpreventie René Hagen doet dan ook een oproep aan verhuurders, verzekeraars en de politiek door te zorgen voor werkende rookmelders in huurwoningen. “Wanneer zij de besparing investeren door werkende rookmelders te plaatsen, beschermen ze hun huurders tegen rookvergiftiging en ernstige brandwonden en beperken zij de brandschade. Maatschappelijk gezien is het dus mogelijk om Nederland veiliger te maken.”

HtW Installatietechniek heeft op 30 november 2011 de complete brandmeldinstallatie van Woon-zorgcentrum Sprengenhof in Ugchelen vervangen door een Hertek brandmeldsysteem. Voor zover bekend vond niet eerder in Nederland een integrale vervanging in zo’n kort tijdbestek plaats. Met de eendaagse operatie door een tienkoppig team bleef de overlast voor de zorginstelling tot een minimum beperkt. De oude brandmeldinstallatie van Sprengenhof was aan vervanging toe, maar de overkoepelende organisatie Atlant Zorggroep huiverde voor de onrust die zo’n dagenlange operatie onder de circa tachtig bewoners zou veroorzaken. Om de overlast te beperken stelde HtW Instal-latietechniek voor om de vervanging met meer monteurs in één dag te doen. Zodoende werd de operatie uitgevoerd door een team van acht monteurs, een projectleider en een servicetechnicus.

Record: brandmeldinstallatie in één dag vervangen

7

Tien aanbevelingen tijdens borrel over brandveiligheid

Het Verbond van Verzekeraars organiseerde onlangs een Brandborrel. Hierbij stonden tien concrete aanbevelingen voor het verbeteren van brandveiligheid centraal. De honderd aanwezige brandverzekeraars bogen zich over taken en verantwoordelijkheden in het brandveiligheidsbeleid. Het Verbond verstrekte een hulpmiddel met daarop een top10 van aanbevelingen bij de aanpak van branden. Hierbij is aangegeven wat de status is en welke partijen concreet invulling geven aan iedere aanbeveling.Op nummer 1 van de lijst prijkt brandstichting en fraude. Dit is de belangrijkste oorzaak van brand. Het Verbond komt dan ook met een plan van aanpak voor de bestrijding van brandstichting. Hierbij zet het verbond ook in op de module Brand van het Keurmerk Vei-lig Ondernemen (KVO) en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Ook wordt onderzocht wat slim omgaan met camera’s en andere moderne technieken op bedrijventerreinen en in winkelcentra kan opleveren. De lijst bevat daarnaast een aanbeve-ling voor het voorkomen van ondeugdelijke elektrische installaties en de aanbeveling om meer sprinklerinstallaties toe te passen.

1. Bestrijd brandstichting en fraude

Brandstichting is brandoorzaak nummer één.

Stimuleer daarom detectie en bestrijding van

brandstichting. Het Verbond komt in 2012 met

een plan van aanpak en zet in op het Keurmerk

Veilig Ondernemen (KVO) en de daarbinnen

door het Centrum voor Criminaliteitspreventie

en Veiligheid (CCV) ontwikkelde module Brand.

Ook wordt onderzocht wat slim omgaan met

camera’s en andere moderne technieken op

bedrijventerreinen en in winkelcentra kan

betekenen. Het CCV en de Stichting CrimiNee!

zijn uitgenodigd om hier via publiek-private

samenwerking invulling aan te geven.

2. Verbeter de inspectie van elektrische

installaties

Ondeugdelijke elektrische installaties en verkeerd

gebruik van daarop aangesloten apparaten is een

belangrijke oorzaak van brand; zowel bij particu-

lieren als bij bedrijven. Installatie- en inspectie-

bureaus worden opgeroepen de controles te verbe-

teren en hun klanten voor te lichten over veilig

gebruik. Het Verbond en UNETO-VNI ontwikkelen

een gezamenlijke visie, voorlichtingsmateriaal en

controle-instrumenten. De inzet en voortgang zal

worden vastgelegd in een samenwerkingsovereen-

komst. Andere betrokken partijen, zoals de brand-

weer, kennisinstituten en inspectiebureaus, zijn

uitgenodigd hierover mee te denken en de resultaten

via hun eigen achterbannen uit te dragen.

3. Verbeter branddetectie en voorkom loze

meldingen

Tijdige branddetectie spaart levens en geld. De

effectiviteit van branddetectie staat onder druk

door het grote aantal loze meldingen. De brand-

weer overweegt met de invoering van het Bouw-

besluit 2012 de automatische branddoormelding

te staken in gebouwen waarin zich geen minder-

zelfredzamen bevinden. Verzekeraars, installatie-

bedrijven en brandweer gaan samen afspraken

maken over de kwaliteit en procedures rond

brandmeldingen. Hierbij gaan slimme technologie,

zorgvuldigheid en het aanspreken van partijen op

hun eigen verantwoordelijkheid hand in hand.

In 2002 verscheen het rapport Grote branden*, dat belangrijke aanbevelingen bevatte om

brandpreventie en -bestrijding steviger op de kaart te zetten. Het Verbond van Verzekeraars

heeft de aanbevelingen uit het rapport onlangs opnieuw tegen het licht gehouden. De belang-

rijkste conclusie is dat veel aanbevelingen ook vandaag de dag nog actueel zijn. Uit de hernieuw-

de aanbevelingen vindt u hieronder een top 10, primair bedoeld voor verzekeraars, die aansluit

bij de speerpunten van het schadepreventiebeleid van het Verbond. Bij de aanbevelingen is ook

aangegeven wat de status is en welke partijen er concreet invulling aan kunnen geven.

Top 10 Aanbevelingen aanpak

grote branden 2012

Rechtgezet: in de decembereditie zou uit een artikel over de blusbom kunnen worden opgemaakt dat deze een Amerikaanse vinding is; het betreft hier echter een Nederlands product.

8

Actueel

moesthetaantalbrandonveiligesituatiesinzorggebouwentoteenminimumwordenbeperkt.Hetministerielietcongressenorganiserenenontwikkeldeeenhulpmiddelvoordebeoordelingvanbrandveiligheidinzorginstellingen(Firefish).

AbominabelUitonderzoekvandegezamenlijkerijks-inspectieskomtnaarvorendatnogaltijdsprakeisvanernstigetekortkomingen.Opbouwkundiggebiedblijkthetabominabelgesteldmetdecompartimentering.Bijdrieopdetienzorginstellingenissprakevanzulkeernstigegebrekendatingrijpennoodzakelijkis.

NaaraanleidingvandebrandinhetcellencomplexopSchipholin2005kreeghettoenmaligeCollegebouw

zorginstellingen(nuTNOZorgenBouw)in2007deopdrachtomdebrandveiligheidvanzorginstellingenteonderzoeken.Hieruitkwamnaarvorendateendeelvandezor-ginstellingennognietaandevereistenvanhetBouwbesluit2003voldeed.Ookgafruimdertigprocentvandezorgin-stellingenaaningevalvanbrandgeensnellehulpverleningtekunnenbieden.OpbasisvandezeconclusiessteldehetministerievanVWShetactieplanBrandveiligheidindezorgop.Doelhiervanishetverhogenvanhetbrandveiligheidsbewustzijn.Daarnaast

brandveiligheid in de zorg Zorggebouw vaak onveilig

Onderzoek door verschillende overheidsinstanties heeft uitgewezen dat de brandveiligheid van zorginstellingen nog steeds te wensen overlaat. De conclusies zijn

keihard: de bouwkundige brandveiligheid van veel zorggebouwen schiet tekort.

Bijveelinstellingenisdebrand-enrook-compartimenteringonvoldoende,watbijeenbrandkanleidentoteensnelleversprei-dingvanrookenvuur.Ookontbreektbijveelinstellingenmetbedgebondenpatiëntendesubcompartimenteringofisdezeonvol-doendevankwaliteit.Datkanbijeenont-ruimingernstigeconsequentieshebben.Tenopzichtevandeonderzoekenbijzorginstel-lingenin2003en2007iserweinigofgeenverbeteringgeconstateerdvoorwatbetreftdebouwkundigebrandveiligheid.Intotaalzijnbij81vande93onderzochtezorginstellingen(87procent)tekortkomin-gengeconstateerdmetbetrekkingtotde(sub)brand-en/ofrookcompartimentering.

Tekst Erik Ruijs

Voorbeelden van brandgevaarlijke oplossingen: manchet op steenwol gemonteerd en buis die brandwerend geïsoleerd hoort te

worden tot aan de brandklep.

9

Actueel

Debrandcompartimenteringvan72(77pro-cent)vandeonderzochtezorginstellingenmetzo’ncompartimenteringvoldoetnietaandeminimaleeisenvanhetBouwbe-sluitvoordebestaandebouw,namelijkeenbrandwerendheidvanminimaal20minuten.Veelvoorkomendetekortkomingenbijbrandwerendescheidingenzijnbijvoor-beeldhetontbrekenvanbrandwerendevoorzieningenbovendeplafonds,hetontbrekenvanbrandkleppeninventilatie-kanalenenhetniet-brandwerendafwerkenvandoorvoeringenvanleidingen.Ookdeverkeerdetoepassingvanbrandwerendglasennietgoedwerkendebranddeurenwerdenwaargenomen.

SchijnveiligheidEersthorizontaalontruimenendanverti-caalvluchten.Hetiseenveelgehoordekreetalshetgaatomveiligeontruimingvangebouwenmetmeerverdiepingen.BijeenbrandgaanBHV’erservanuitdatbrand-compartimenteneenweerstandbiedenvanminimaaltwintigminuten.Volgensheton-derzoeksrapportisinveelgevallendesitu-atienietoporde:“Indepraktijkblijkenrookenvuurzichveelsnellerteverspreidendanwordtverwacht.Infeiteiserindergelijkesituatiessprakevaneensoortschijnveilig-heidmetallerisico’svandien.”

Hetverhogenvanhetbrandveiligheids-bewustzijnwaseenanderepeilervanhetactieprogramma.Ookhierisruimtevoorverbetering.Deledenvanderadenvanbestuurendirectieledenzijnvolgenshetonderzoeksrapportnietaltijdopdehoogtevanbrandveiligheidgebreken.Alszewelopdehoogtezijnvantekort-komingen,gevenzeteweinigsturing.AlsvoorbeeldhalendeonderzoekerseenbeperkteaanwezigheidvanBHV’ersvoorontruimingindeavondennacht.Veelbestuurderszijnvanmeningdathuninstellingvoldoetaandewettelijkebrandveiligheidsvoorschriften,terwijlditvolgenshetonderzoekslechtsbij2pro-centvandeinstellingenhetgevalis.Ookdirectieenmanagementgaventijdensdeinterviewsaanzichverantwoordelijktevoelenvoordebrandveiligheidenvindendathuninstellingvoldoetaandebrandveiligheidseisen.Medewerkerszijnvanmeningzijndatervoldoendeaandachtbinnenhunorganisatieisvoordebrandveiligheid.Zijhebbenduidelijkomschreventakenenvoelenzichdoordebestuurdersvoldoendebetrokkenbijhetbrandveiligheidsbeleid.Tochishetbrandveiligheidsbewustzijnonvol-doende,concluderendeonderzoekers.Bijveiligheidwordtindezorgmeestaleerstgedachtaanmedicijnveiligheidenagres-

sieengeweldennietaanbrandveilig-heid.“Meeraandachtenkennisbijzowelhetmanagementalsopdewerkvloerisnodigomtoteenadequaatbrandvei-ligheidbewustzijntekomen”,aldushetonderzoeksrapport.

ControleVolgensdeonderzoekersiservanuitdetoetsendeinstantieteweinigaandachtvoorbouwkundigebrandpreventie.Re-gelmatigzoudenpreventiemedewerkersvandebrandweerhebbenopgemerktdatditniettothuntaak/mandaatbehoort.Debrandweercontroleertvaakalleenopdenalevingvandegebruiksvoorschriftenterwijlbouwkundigetekortkomingenbijnaoveralaanwezigblekentezijn.Debrandweerblijktervaakvanuittegaandatbouw-enwoningtoezichtbijhetgereedkomendanwelingebruiknemenvanhetpanddebouwkundigekwaliteitheeftgecontroleerdenakkoordbevonden.“Menlijkterzichonvoldoendevanbewustdatergedurendedelevens-loopvaneengebouwveelwijzigingenplaatskunnenvinden,bijvoorbeeldhetaanbrengenvannieuweleidingenenkanalendoorbrandscheidingen”.Deon-derzoekerszijndanookvanmeningdatgemeentenveelgebruiksvergunningentenonrechtehebbenafgegeven.

Voorbeelden van hoe het wél moet:

canalures afgedicht met brandplaat

conlit P (harde persing steenwol) en

naden afgedicht met brandwerende kit

Tangit FP410, het geheel gecoat met

brandwerende pasta Tangit FP800.

Kunststof buizen doorgevoerd door

holle wand, insteekmanchet Pacifire

AWM III en rondom afgecht met

brandwerende vulmassa Tangit FP410.

Doorvoer van elektra kabels, kabels

rondom in brandwerende intumiserende

kit Tangit FP440, sparing afgedicht met

Tangit FP550 en het geheel gecoat met

brandwerende coating FP800. Bron:

Akar voegafdichtingen.

SEALING SYSTEMS

De IBMO Brandwerende sponge materialen zijn eenvoudig en snel te installeren. In geval van brand vormt dit materiaal een hittebestendig koolstofschuim dat de verdere verspreiding van vuur en rook vertraagt.

IBMO Brandwerende Sponge MaterialenHet flexibele karakter van het zachtschuim maakt de daaruit vervaardigde producten uiterst montagevriendelijk. De IBMO Brandwerende sponge materialen zijn hierdoor zeer geschikt voor het afdichten van horizontale en verticale doorvoeren. De materialen kunnen direct toegepast worden in sparingen van zowel beton, steen, staal en flexibele wanden.

Voordelen: • Snelle en korte montagetijd• Schoner werken• Geen verf meer nodig• Eenvoudig en snel extra kabels doorvoeren • Materialen eenvoudig en snel door uzelf terug te plaatsen

Lorentzstraat 13 2665 JG Bleiswijk Tel : 010 522 75 05 Fax : 010 476 31 45 e-mail : [email protected] w-site : www.ibmo.eu

SEALING SYSTEMS

11

FOCUS OP bRAndveIlIg leven

Brandveiliglevenbetekentdatweallemaalonzeeigenverantwoor-delijkheidmoetennemen.Want

uiteindelijkhebbenwehetimmersoverhetbehoudvanmensenlevens.“Ditklinktheellogisch,maarisnietgemakkelijk.Wedenkennogteveeldisciplinair,ingeschei-densystemenenstandaardprocedures.Iknoemdatweleensdelastvandetwin-tigsteeeuw.Wemoetenweermeerzelfgaannadenken;organisatiesenprocessenbekijkeninrelatietotanderen,zodatver-bindingenzichtbaarwordenenwesamen

aanoplossingenkunnenwerken.”AanhetwoordisMariskavanDalen,vanhuisuitbedrijfseconoommetalsspecialiteitmilieukunde.Eengeneralist,dieervanhoudtzoalszezelfzegtzakenzointegraalmogelijktebenaderen.VanDalenwerktsinds2000alsduurzaam-heidsexpertbijTebodin.Eenadvies-eningenieursbureau,ooitgestartalssteunvoordeNederlandseindustriebijdewederopbouwin1945ennuuitgegroeidtoteeninternationaaltoonaangevendbureau.

Brandveiligheid versus duurzaamheid Alles draait om transparantie

We bouwen steeds meer en dichter op elkaar en maken vaker gebruik van hergebruikte materi-alen. Daarbij wordt het gescheiden bouwafval op een groeiend aantal plekken opgeslagen voor

hergebruik. Duurzaam bouwen is de toekomst, maar kunnen we de brandveiligheid nog wel garan-deren? Volgens Mariska van Dalen, consultant sustainability bij Tebodin, kan dat zeker.

Tekst Foka Kempenaar (SBR)

Mariska van Dalen:

uitgangspunt moet zijn

dat er überhaupt geen

risico's bestaan.

“WebegeleidenklantenvanAtotZmetadviesentechniek.Alsjehetdanhebtoverduurzaamheid,dandoelenwenietalleenopenergiebesparing,maaropdetotaleecologischefootprintdieeenbedrijfachterlaat.”Daarbijbaseertzezichopdecradle-to-cradlebenadering,dieuitgaatvanhetprincipedatafvaluit-eindelijkweeralsvoedselmoetkunnendienen.Ofomwatdichterbijdetechneutteblijven:deindustriemoetecosystemen–hetbiologischemetabolismevandenatuur–beschermenenverrijken.Tege-lijkertijdmoetzijeenveilig,productieftechnischmetabolismeinstandhoudenvoorhoogwaardiggebruikendecircula-tievanminerale,synthetischeenanderematerialen.*

Voorkomen van brandDuurzaamheidomvatookdeveiligheidvanonzeleefomgeving.Hetvoorkomenvanbrandvormtdaarbijeenbelangrijkefactor.Maarindepraktijklijkenduur-zaamheidenbrandveiligheidelkaarnogaleenstebijten.VanDalenbeaamtdatditzois.“Uitgangspuntmoetzijndatjevoor-komtdaterüberhauptrisico’sontstaan.Maardatisindepraktijknietzogemak-kelijk.Vaakspeeltregelgevingeenbelang-rijkrol.DenkbijvoorbeeldaanREACH.”REACH(Registration,EvaluationandAu-thorisationofChemicals)iseensysteemvoorregistratie,evaluatieentoelatingvanchemischestoffendieindeEuropeseUniegeproduceerdofgeïmporteerdwor-

*Bron:MBDC

12


Vervolgensbenjeernogsteedsniet,wantdangaathetoverdebestrijding:hoepakjediezoduurzaammogelijkaan?Welkeblusmiddelenzijnbijvoorbeeldnietscha-delijkvoordeomgeving?”

Delinktussenduurzaamheidenbrand-veiligwordtnogteweiniggemaakt.MaarhetisvolgensVanDalennoodza-kelijkomduurzaamheidterealiseren.“Opnieuwdraaitallesomeenintegrale

den.Dezeregelgevingissinds1juni2007vankracht.Hetdoelisombetereneerderinkaarttekrijgenwatdeeigenschappenzijnvanbepaaldechemischestoffen.Hetgevolgisdatstoffendieeenmogelijkgevaaropleveren,wordengeweerdvandemarkttothettegendeelbewezenis.Fabrikanten,importeursenanderenmoetenextraonderzoekdoen,dossiersinvullenenopzoeknaar(milieuvriendelijke)alternatie-ven.Erkomensteedsweernieuwestof-fen,maardiemogenpasopdemarktnajarentesten.Duspartijenzittenhierdoorlangdurigmiddenineenverandering.

TransparantieEnzijnernieuwe,duurzameremateri-alenontwikkeld,danismisschienpermateriaalwelduidelijkwatdit‘doet’bijbrand,maarwatalsjegaatcombineren?Ineenluchtdichterbouwontwerp?VanDalen:“DenkbijvoorbeeldaanhetPas-siefhuisconcept.Ofsteldatjeveelvandienieuwematerialenbijelkaaropslaatopsteedsmeerplaatsen.Hoegrootishetrisicoopbranddan?Enwatalsertochbranduitbreekt,watzijndandeeffecten?

Het 3D ontwerpprogramma dat Tebodin gebruikt voor onder meer duurzaamheidsscenario’s.

Experts in overleg.

13


kijk.Bedrijven,overhedenenconsumen-tenwillenallemaalindividueelophuneigenmaniereenbijdrageleverenaaneenduurzamesamenleving.Kijkeensnaarjeeigendoelstellingenenvergelijkdievooralmetjebuurmanenmetande-reninjeomgevingofinjeproductketen.Probeervervolgenstegenstrijdighedenopteheffenentezoekennaarovereenkom-sten.Kunjeeenovereenkomstvinden,bijvoorbeelddatallepartijenwillengaanvooreenschonerelucht,dangeefikjeopeenbriefjedatjeallemensenmeekrijgt.”

Industriële symbioseOmhaarverhaalteillustrerenwijstVanDalenophetprincipevanindustriëlesymbiose,datwordttoegepastdooreengrotegroepbedrijvenindeprocesindu-strie,indeRotterdamsehaven.Zijhebbenelkaargevondenindeonderlingeverhan-delingvanoverschottenvanondermeerrestwarmteenCO2.Deongemakkelijkerelatievanonderlingeafhankelijkheidishiervervangendoordeluxepositievangevenennemen,alnaargelangdebe-hoefte.Ookdeomgevingkanprofiteren;denkaanShelldieallangerCO2levertaantuindersinhetWestland.“Doordatbedrijvenditsoortduurzameverbindingenaangaan,ziejedatzebijvoorbeeldookmeersamenwerkeinre-latietotbrandveiligheid.Hetgaatomdestappendiejeoplangeretermijnmaakt.Jemoeteenfabriekzienalsonderdeelvaneenintegraalgeheel;hetisuiteinde-

Cursussensbr organiseert de komende maan-den tevens een aantal brandveilig-heidscursussen, waarbij uitgebreid wordt ingegaan op het nieuwe bouwbesluit 2012, in relatie tot de sbr-serie brandveiligheid: ontwer-pen en toetsen en het rekenen aan brandveiligheid. meer informatie: www.sbr.nl.

Brandveiligheidscongres 2012 - #nbc2012mariska van dalen is één van de experts die tijdens het nationaal brandveiligheidscongres 2012 op 12 april een themasessie leidt. centraal staat ieders eigen verantwoordelijk-heid als het gaat om brandveiligheid. het congres vindt plaats in ahoy, in een heel nieuwe setting: het programma wordt ingevuld volgens de zogeheten open space-methode.

lijkeenecosysteemdatverbondenismetdeomgeving.Hetgaateromdatjevraagenaanbodgoedweetteverbinden.“Kijknaarjebuurmanenkijknaarjehelepro-ductketen.Kijkbijvoorbeeldofjestappenkuntoverslaan,waardoordeheleketengroenerwordtenjouwfootprintlager.Metalsuiteindelijkdoeldatjewinstenbehaalt,energetischéneconomisch.”

Alle experts hard nodigMariskavanDalengeeftsupportaanbe-drijvenomdaadwerkelijkduurzaamaandeslagtegaan.“Ikhelpzehunmindsetteveranderen,zodatzeopeenpraktischemanierdevertaalslagvanuitdeeigenpraktijkmakennaarduurzaamheid.”Het-zelfdewilzetedoenbijdethemasessieoverduurzaamheid,diezijleidttijdenshetNationaalBrandveiligheidscongres2012.Zehooptdatveelexpertsdedis-cussieoverdekoppelingtussenduur-zaamheidenbrandveiligheidaangaan.“Samenwerkingtussendisciplinesmetalleexpertsdiebeschikkenoverkenniseninzichtishardnodigvooreenveiligerwereld.”

14


V oorbeeldenvoorbrandveiliglevenbestaanaljareninlandenalsAu-stralië,CanadaenGroot-Brittannië.

VolgensMarcelvanGalen,projectleidervanhetprojectBrandveiligLevenvanbrand-veiligheidsorganisatieNVBR,kwamdeimpulsominNederlandmeeraandachttebestedenaaneenbrandveiliglevenvooraluitdatlaatstgenoemdeland.HieroverweetlectorBrandpreventieRenéHagenvanhetNIFVtemeldendatdezealin1999werdennagevolgdbijhetAmsterdamseproject

Meerroodopstraat.Dathadalsdoelomdebrandveiligheidindestadteverhogenendearbeidsveiligheidvanhetbrandweerper-soneelteverbeteren.In2006haaldehijMikeHagen(geenfami-lie)vandebrandweerinLiverpoolnaarhetNIFVvooreenpresentatieovercommuni-tysafety.DezeverteldeondermeerdatdeBritseaanpakinvijfjaartijdhadgezorgdvoor31procentminderwoningbrandenen64procentminderdodelijkeslachtoffers.DatideestondBasGulvanbrandweer

Amersfoortwelaan.HijwerddeinitiatorvoorhetAmersfoortseprojectVeiligWo-nen.Ookdaarbijdraaithetomhuis-aan-huisbezoekendoordebrandweer,waarbijeenveiligheidsonderzoekmensenbewustmaaktvandegevarenvanbrand.Dereac-tiesvanallebetrokkenenwarenzeerposi-tiefenin2009wonBrandweerAmersfoortmethetprojectdeInnovatieprijsBrandvei-ligheid,eeninitiatiefvandeSBR.BijnatweejaargeledenwerddewerkwijzeuitgewerktinhetHandboekVeiligWonen.

Project Brandveilig Leven

Meer aandacht voor veiligheid, minder slachtoffers

Het aantal slachtoffers van brand ligt al enkele jaren op hetzelfde niveau. Volgens de brandweer is er op dit punt veel winst te behalen bij het voorkomen en beperken van brand. De brandweer kan

bijdragen aan een brandveiliger leven. Dat is de essentie van het project Brandveilig Leven van de NVBR. Projectleider Marcel van Galen, hoofd Risicobeheersing van Brandweer Flevoland, vertelt

over de oorsprong en het verloop van dit project.

Tekst Jan Sterk

15


DeontwikkelingeninAmersfoortgingenaandebrandweerindenlandenieton-gemerktvoorbij.Datkwamookomdatdebrandweeralenigetijdbezigwaszichtebezinnenoverzijnpositieenrolindever-anderendemaatschappij.DeRaadvanRe-gionaalCommandantenhadhiertoeeenprojectgroepopgerichtdiedeopdracht

kreegvernieuwingvandebrandweerteonderzoeken.DatgebeurdeonderleidingvanprofessorTacovanSomeren,specialist

Marcel van galen:

een woningbrand

ontwikkelt zich

tegenwoordig

razendsnel.

BRANDPREVENTIEWEEKWat doe jij bij brand? Was het thema van de brandpreventieweek 2011. brandweer flevoland bijvoorbeeld haakte daar op in met een campag-ne gericht op veilig vluchten vanuit de woning. Uit cijfers blijkt dat de meeste slachtoffers vallen bij brand in de eigen woonomgeving. Jonge gezin-nen met kleine kinderen zijn een extra risico. flevoland heeft voor de campagne gekozen voor de wedstrijd Wie maakt het beste vluchtplan? deze werd in september en oktober onder de aandacht gebracht door de groepen 7 en 8 van basisscholen in heel flevoland te bezoeken en werd afgesloten met een film over dit onderwerp waaraan ewout genemans van Zapp-tv meewerk-te. dit filmpje komt op You tube.

ophetgebiedvanvernieuwingstrajectenbijorganisaties.In2008/2009concludeerdendepro-jectgroepdatdebrandweerzichindetoekomstmeerzoumoetenrichtenophetvoorkomenvanmaatschappelijkeontwrichtingbijcalamiteiten.Maarookdathetsteedsmoeilijkerwordtomnaeenbrandalarmoptijdtearriverenomslachtofferstevoorkomen.VanGalen:“Eenbrandineenwoningontwikkeltzichtegenwoordigrazendsnel.Bijdegebruike-lijkeopkomsttijdisdebrandweerdaarombijnaaltijdtelaatomnoglevensteredden.Debrandweermoetzichdaaromvooralinzettenomburgersenbedrijvenbewusttemakenvandegevarenenomzetehelpenbrandtevoorkomen.Encommunitysafety,zoalshetVeiligWonen-projectuitAmersfoort,speeltdaarheelgoedopin.BijBrandveiligLevengaathetvooralomhetvergrotenvande(brand)veiligheidindedirecteleefomgevingdoordeeigenverantwoordelijkheidtestimuleren.Het(landelijke)projectrichtzichopbepaaldewijkenenopdemeestdoorwoningbran-

Je denkt vast dat je jouw huis goed kent. Maar weet je ook hoe je veilig kunt vluchten als er in jouw huis brand uitbreekt?

aan voorbereiding vooraf?

Wat kun je doen Vluchten bij brand!

Als je brand of rook ziet, of als de rookmelder afgaat: probeer niet in paniek te raken en denk aan de afspraken in jullie vluchtplan.Ga zo snel mogelijk naar buiten.Ga nooit terug het huis in als je eenmaal buiten bent! Brand kan zich opeens snel uitbreiden, waardoor je opgesloten kunt raken.

In een vluchtplan staan de afspraken die je thuis

Vluchten bij brand!

Bij brand komt veel rook vrij. Rook is giftig en zorgt ervoor dat je (bijna) niks meer kan zien. Daarom is het belangrijk dat je weet wat je moet doen en dat

staat in je vluchtplan.

Zie www.brandweerflevoland.nl voor meer informatie over het maken van een vluchtplan.

Vluchten bij brand!

Als je brand of rook ziet, of als de rookmelder afgaat: probeer niet in paniek te raken en denk aan de afspraken in jullie vluchtplan.Ga zo snel mogelijk naar buiten.Ga nooit terug het huis in als je eenmaal buiten bent! Brand kan zich opeens snel uitbreiden, waardoor je opgesloten kunt raken.

In een vluchtplan staan de afspraken die je thuis met elkaar maakt voor als er brand uitbreekt.

Bij brand komt veel rook vrij. Rook is giftig en zorgt ervoor dat je (bijna) niks meer kan zien. Daarom is het belangrijk dat je weet wat je moet doen en dat

staat in je vluchtplan.

Zie www.brandweerflevoland.nl voor meer informatie over het maken van een vluchtplan.

Wat kun je winnen? Wat kun je winnen? Het beste,

mooiste, origineelste vluchtplan

wordt bij jouw thuis gefilmd met

Ewout. Voor de winnaars wordt

een speciale VIP-dag georgani-

seerd bij de brandweer met een

Meet and Greet met Ewout.

Maak jij het beste

vluchtplan? Ewout Genemans, bekend

van TV, komt bij jou thuis

het vluchtplan filmen

als je wint...

Wat moet je doen?Bedenk thuis met je huisgenoten een vlucht-

plan en schrijf het op… of maak er een filmpje

van… of misschien weet je nog wel een andere

leuke manier om ons duidelijk te maken hoe

jouw vluchtplan eruit ziet!!

Stuur je inzending vóór

29 oktober naar:

Brandweer Flevoland

t.a.v.: Vluchtplan-actie

Postbus 10334

1301 AH ALMERE

Lees snel op de achterkant

alles wat je moet weten over een

vluchtplan!

Brááánd!!!Brááánd!!!Brááánd!!!Wat doe jij bij brand? Denk er nu over na en maak je eigen vluchtplan!

16


Publicatiesover de zoektocht naar het bedrijfsmo-del voor de brandweer in de toekomst en over het project brandveilig leven zijn diverse publicaties verschenen. Ze zijn te vinden op www.brandweerken-nisnet.nl en www.nvbr.nl. het gaat om de volgende publicaties:• De brandweer over morgen - strate-

gische reis als basis voor vernieu-wing beschrijft de zoektocht naar het nieuwe bedrijfsmodel voor de brandweer.

• Spoorboekje Risicobeheersing 2010-2014: de uitkomsten van de strategische reis uitgewerkt in een ‘spoorboekje’.

• Brandveilig Leven: evolutie of revolutie is een onderzoek naar projecten in binnen- en buitenland om de leefomstandigheden in de eigen omgeving te verbeteren.

Project Brandveilige Wijkhet ccv (centrum criminaliteitspre-ventie en veiligheid) lanceerde een jaar geleden het project brandveili-ge Wijk, dat toegang biedt tot kennis en praktijkervaring over brandveilig-heid in woonwijken. dit instrument is bestemd voor iedereen die direct aan de gang wil om de (brand)veilig-heid in bepaalde wijken naar een hoger plan te tillen, functionarissen van gemeenten, woningcorpora-ties en andere partijen, waaronder ook de brandweer. op de web-site www.hetccv.nl/instrumenten/brandveilige+wijk/index zijn onder meer achtergrondinformatie en een stappenplan te vinden.

denbedreigdegroepen:ouderen,jeugdenstudenten.Elkedoelgroepvergteeneigenaanpak.Zoisgeblekendatinforma-tiediewordtgebrachtdoorbrandweerlie-deninuniformoverhetalgemeengoedoverkomt,maarjuistnietbijstudenten.Enookdatscholeneenlespakketoverbrandveiligheidnognietaltijdevenenthousiastontvangen.Deconcurrentiemetanderelespakkettenisgrootendetijdschaars.Opditogenbliklopenerverschillendeproefprojectenenwordendiverseandereinitiatievenontwikkeld.OokvindengeregeldnetwerkdagenBrandveiligLevenplaatsomkennisenervaringuittewis-selenenomnieuweideeënoptedoen.VanGalenvindthetbemoedigenddatdebelangstelling,ookuitanderesectorenvandesamenleving,voordenetwerkda-gentoeneemt.Hijverteltdatbijalleproevenmetingenwordenuitgevoerdomhetbereikteeffect

tebeoordelen.Deeersteresultatenvanmetingenwordenbinnenkortbekend-gemaakt.Danzalblijkenwelkesoortprojectenhetmeesteffectiefzijnendebesteresultatenopleveren.“Dieinformatiezullenwedoorgevennaardebrandweerinhethelelandmetaanbevelingenomelkedoelgroepopdemeestgeschiktemaniertebenaderen”,vervolgtVanGalen.“Wemikkendaarbijookopsamenwerkingmetanderepartijen,wantwehebbennietdeillusiedatwealleszelfkunnendoen.ZoiseenorganisatiealshetCCVonzepart-ner,maarbijvoorbeeldookziekenhuizen,woningbouwcoöperatiesofzorginstel-lingen.Debrandveiligheidindezorgvergtimmersveelinzetenaandacht.Nietalleenvandedirectie,maarookopdewerkvloer.OverigensdraagtookderijksoverheidhaarsteentjebijaandeontwikkelingvanBrandveiligLeven.HetMinisterievanVeiligheidenJustitiesubsidieerthiertoediverseinitiatieven.”

Marcel van galen: brandveiligheid in de zorg vraagt veel aandacht.

BEDRIJF LPCB Nederland is een certificatie-instelling op het gebied van branden inbraak-beveiliging. LPCB Nederland voert certificatieschema’s uit op de volgende terreinen:• Vast opgestelde blusinstallaties (sprinkler, blusgas, watermist e.d.)• Opstellers uitgangspuntendocumenten (UPD)• Brandmeldinstallaties• Onderhoud kleine blusmiddelen (REOB)• Inbraakbeveiliging (BORG en PKVW)De organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een snelle besluitvorming waarbij zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en initiatief nemen centraal staat.

FUNCTIE In verband met de toename van certificatiewerkzaamheden zoeken wij een certificatiemanager voor brandbeveiliging, met als specialisatie brandblusinstallaties. De werkzaamheden bestaan aanvankelijk uit het assisteren van de huidige certificatiemanagers en het volgen van een oplei-dings- en inwerktraject. Na te zijn gekwalificeerd worden audit- en certificatiewerkzaam heden zelfstandig uitgevoerd. Als certificatiemanager bent u op diverse vlakken betrokken bij het ontwikkelen en uitvoeren van regelgeving en controlemethoden op het gebied van brand-beveiliging. De werkzaamheden vinden voornamelijk op locatie in Nederland plaats. De werkzaamheden vereisen een hoge mate van zelfstandigheid, accuratesse. assertiviteit, diplomatie, integriteit en uitstekende communicatieve vaardigheden.

PROFIELU heeft belangstelling in brandbeveiliging en wilt actief zijn in de onafhankelijke controle en certificatie ervan. U heeft enige jaren werkervaring, bij voorkeur ook in de installatiebranche, en bent op zoek naar een betrekking waarbij via opleiding en ervaring de functie wordt verdiept en verbreed. Het communiceren in woord en geschrift in het Nederlands maar ook in het Engels gaat u makkelijk af en u bent in staat op nauwkeurige wijze te werken. U beschikt over een technische opleiding op HBO niveau. Naarmate u over meer werkervaring beschikt en opleidingen heeft gevolgd, verwachten we dat u zich daarbij heeft gespecialiseerd in brand-beveiliging, brandblus¬installaties en mogelijk ook certificatie. U woont bij voorkeur centraal in Nederland. REAGEREN Heeft u interesse in deze functie dan nodigen we u uit te solliciteren. Uw cv en motivatie kunt u zenden aan:

LPCB Nederland B.V.T.a.v. mevrouw M. van KempenPostbus 3425300 AH ZaltbommelE-mail: [email protected]

CERTIFICATIEMANAGER BRANDBEVEILIGING GEZOCHT

FSS International – Oplossingen in passieve brandbeveiliging

Brandwerende ventilatieroosters Brandkleppen Brandwerende afdichtingsproducten

Kugelgarn brandvertragend projecttapijt

FSS International is partner vanFSS International is partner van

FSS InternationalFSS InternationalFSS biedt een compleet programma biedt een compleet programma brandwerende ventilatie- en afdichtingscomponenten voor brandwerende ventilatie- en afdichtingscomponenten voor de bouwen installatiewereld.Wij ontwikkelen en produceren in eigen beheer.Wij ontwikkelen en produceren in eigen beheer.FFS International biedt maatwerkoplossingen voor FFS International biedt maatwerkoplossingen voor projectspecifieke vraagstukken.

Schonenvaardersstraat 8c – 7418 CC DEVENTER – 0570-630678 – www.fssinternational.nl

18

Thema Isolatie & afdichting



Bewustwording van

honderden zorginstellingen hebben in het afgelopen jaar te maken gekregen met brand. in een aantal gevallen waren hierbij slachtoffers te betreuren. het

volledig uitsluiten van dergelijke situaties is onmogelijk. Wel kunnen de kansen op en de gevolgen van brand aanzienlijk worden beperkt, stellen de senior consultants hans Sevenstern en Bas van Vliet bij Marsh Risk Consulting.

Tekst Hans Sevenstern en Bas van Vliet

19


Dezorgsectorheeftpatiëntveiligheidhooginhetvaandelstaan.Ditheeftvoornamelijkbetrekkingophet

behandelenofverzorgenvanpatiënten.Delinkmetdeveiligheidvandegebouwen,waarzijverblijvenofbehandeldworden,wordtechteronvoldoendegelegd.Zokanhetgebeurendaternogsteedsonnodiggewondenenslachtoffersvallenbijbran-deninzorginstellingen.Eentweedefacetdatinhetgedrangkomtbijeenbrandisdecontinuïteitvanzorgprocessen.Deleveringvanzorgwordtonderbrokenenpatiëntenofbewonersmoetenvoorlangeretijdeldersonderge-brachtworden.Kortom:dedienstverleningwordternstigbeïnvloed.Incombinatiemeteventueleslachtofferskanditeenenormeimpacthebbenophetimago,hetvertrouweninendefinanciëlepositievaneenzorginstelling.

ProblemenEendeelvandeproblemenligtbijdere-gelgevingrondombouwenenbrandveilig-heid.VeelinstellingenhebbengebouwendieindevorigeeeuwzijngebouwdendietoenkeurigvoldedenaanhetBouwbe-sluit.HetBouwbesluitgeeftechtergeencorrecteafspiegelingmeervandesituatieanno2012.Devergrijzingheefterimmersvoorgezorgddathetaantalbedlegerigepersonenenormistoegenomenenzorgtervoordathetbijeencalamiteitveellan-gerduurtvoordateenpandisontruimd.Dezetendenshoudtvoorlopignogwelaan.Daarnaastligteendeelvanhetprobleembijdezorginstellingenzelf.Erwordtonvol-doendeaandachtbesteedaanhetnastre-venvaneenveiligeomgevingenookwordtonvoldoendeingegrepenbijsituatiesdieeenverhoogdrisicometzichmeebrengen.Daarbijkanwordengedachtaangeblok-keerdenooduitgangenenongeoorloofdeopslag,zoalsopslagintechnischeruimtes,gangenenniet-gebruiktepatiëntenka-mersdienietingerichtzijnvoordedanaanwezigevuurlast.

KnelpuntenOmdatnietopallevlakkentegelijkver-beteringendoorgevoerdkunnenworden,moetwordenbekekenwaarknelpuntenliggen.Dooreenkoppelingteleggentus-sen(zorg)activiteiten,locatieswaardezeplaatsvinden,de(brand)beveiligingopdelocatiesendefinanciering/inkomstenvan

dezeactiviteitenkaneeneersteinschat-tingwordengemaaktvanmogelijkeknelpunten.Denkhierbijvoorbeeldookaandezelf-redzaamheidvanpatiënten.Potentiëledreigingen,zoalsbrand,maarookandereoorzakenalsstroomstoringen,waterover-lastenvirusuitbrakenmoetenwordenmeegewogen.Hetzelfdegeldtvoorde

gevolgen.Waarbestaateengevaarvoordeveiligheidvanpersonen?Watalsonzeprimairelocatieverlorengaat?Watzijngevolgenvoordefinanciëlecontinuïteitvandezorginstellingtegendeachtergrondvandealmaarwijzigendefinancieringvandezorgsector?Dezebenaderinggeefteenbeeldvanwaarkritischeactiviteitenenknelpuntenliggen.Maarhetmagnietbijenkelvaststellingvanprobleemgebiedenblijven.Daadkrach-tigoptredenen(ingrijpende)verande-ringenzijnnoodzakelijkomgevaarlijkesituatieszoveelmogelijktevoorkomenoftebeperken.Vervolgensdienteenjuistemixtoegepasttewordenvan(brand)beveiligingsmaatregelendiehetminimaleniveauvanhetBouwbesluitontstijgen.Hetgaathierommixvanbouwkundige,installatietechnischeenorganisatori-schemaatregelen.BijdezezogehetenBIO-maatregelenzijndebouwkundigemaatregelenleidend,gevolgddoordemaatregelenopinstallatietechnischentotslotorganisatorischgebied.

BrandcompartimentenBijbouwkundigemaatregelengaathetindeeersteplaatsombrandcompartimentenenbijbehorendebeveiligingsmaatregelen.Indezorghebbenwehetdanoverruimtesvanmaximaal500vierkantemeterensubbrandcompartimentenalskamersvoorniet-zelfredzamepatiënten.Veelalwordtvoldaanaandeprestatie-eisenuithetBouwbesluit.Brandcompartimentenmoetenechteradequaatwordenafgeslo-ten.Datbetekentdusgeenkeggenonderbranddeuren,geenopenafscheidingentussencompartimentenbijhetdoorvoe-renvankabelsenzekergeengebruikvanbrandbareisolatiematerialen.Hetgebruikvanbrandbareisolatiematerialenisnaasthetopenhoudenvanbranddeurenéénvandemeestvoorkomendeoorzakenvansnelleverspreidingvanbrandengroterookpro-ductie.

VerbrandingsprocesHetmerendeelvandestandaardindebouwtoegepastekunststofisolatiemateri-alenneemtalbijlagetemperatuur(vanaf100°C)directdeelaanhetverbrandingspro-ces.Daarnaastgaathetverbrandingsprocesvandekunststofisolatiematerialenvelemalensnellerdanbijhoutenhoutproduc-ten.Doordatkunststofisolatiematerialengefabriceerdwordenuitkoolwaterstoffen

20


producerenzebijbrandzeergrotehoeveel-hedendikkevetterookenroet.Bijinstallatietechnischemaatregelengaatheteromdatelektrischeenwerktuigbouw-kundigeinstallatiestijdigenadequaaton-derhoudenworden,maarookdatvoldoen-deredundantiewordtingebouwd.Dezeredundantiemoetgrotendeelsgebaseerdwordenopkritischeprocessenenknelpun-ten.Maarookbrandbeveiligingssystemenzijnvangrootbelang.Eensprinklersysteemisinveelgevallendemeestbetrouwbarebeveiliging,maarwordtvaakalsduurgezienenlastigaantebrengeninbestaandebouw.Maarookdeprojectievandebrandmeldinstallatieisvangrootbelang.Bijhetaanbrengenvanbijvoorbeeldrook-en/ofbrandmeldersmoetrekeninggehoudenwordenmetdezelfredzaamheidvanpatiënten/bewoners,potentiëlebronnen(zoalsoudetelevisies)endeaanwezigheidvanbrandbaremate-rialen.Bijorganisatorischemaatregelengaathetommenselijkhandelenenjuistdatisdemeestonbetrouwbarefactor.Omzoveelmogelijkleedoporganisatorischgebiedtevoorkomen,ishetdaaromvanbelangdatzorginstellingenveelaandachtbestedenaandebedrijfshulpverlening(BHV)enhetinstruerenvanhetpersoneelhoetehandeleningevalvanbrand.Vaakblijktdatbedrijfshulpverleningonvoldoendeisgeëquipeerdomsneltekunnenreagerentijdensdenachtelijkeuren.BHV’ersmoeten

ookgetraindwordenophuneigenlocatie,inplaatsvanenkelopeenexterneoefenlocatie.Crisisplannenmoetendeorganisatieinstaatstellenomadequaattereagerenopeeninci-dent.Binnendezeplannenmoetenverant-woordelijkheden,rolleneninformatielijnenduidelijkbenoemdworden.Omenigezeker-heidtehebbenoverdefeitelijkecrisisbeheer-sing,ishetnoodzakelijkdatdezeplannenenverantwoordelijkendaadwerkelijkgetraindworden.Deervaringleertdatdergelijketrainingalszeernuttigwordtervaren,maarvooralessentieelisvooreengoederespons.Uitdeveleincidentenblijktdaternogsteedseenonderschattingvanderisico’splaats-vindtbijveelzorginstellingen.Dooropeenproactievewijzemetrisicobeheersingenbrandveiligheidomtegaan,kunnenveelproblemenvoorkomenofbeperktworden.Hetisechterwelzaakdaterbewustwor-dingkomtvoordedreigingenengevolgenwaaraandagelijkspatiënten,personeelendeomgevingwordenblootgesteldbinnenzorginstellingen.Uitdeveleincidentenblijktdaternogsteedseenonderschattingvanderisico’splaats-vindtbijveelzorginstellingen.Dooropeenproactievewijzemetrisicobeheersingenbrandveiligheidomtegaan,kunnenveelproblemenvoorkomenofbeperktworden.Hetisechterwelzaakdaterbewustwor-dingkomtvoordedreigingenengevolgenwaaraandagelijkspatiënten,personeelendeomgevingwordenblootgesteldbinnenzorginstellingen.

ProBlEEMgEBIEDEn

Uit de hand gelopen incidenten

kunnen een oorzaak zijn van

diverse facetten. Hieronder enkele

voorbeelden. leg een instelling langs

de meetlat. Voldoet het pand aan een

of meer van onderstaande vragen

dan is het tijd actie te ondernemen.

•Isuwpandoudenvoldoethet

alleen aan het ‘oude’ Bouwbesluit?

•Heeftugeeneigendrempelniveau

gedefinieerd waaraan

brandveiligheid moet voldoen?

•Isdecompartimenteringteruim

bij kritische activiteiten en/of

patiëntengroepen?

•Wordenfysiekemaatregelen

omzeild door vervangende

maatregelen? Denk daarbij

bijvoorbeeld aan het niet-

toepassen van zelfsluitende deuren

op subbrandcompartimenten, maar

laten sluiten door de BHV.

•Isdebedrijfshulpverleningniet

ingericht op basis van risicoprofiel

van gebouw en patiënten?

•IsdeBHVwelgetraind,maar

niet onder vergelijkbare

(locatiespecifieke)

omstandigheden?

•Issprakevanhetontbrekenvan

eengedegeneigenrisicoanalyse?


een integrale risicobeheersing?

•Issprakevanonduidelijke

verantwoordelijkheden op het vlak

van risico- en crisisbeheersing?

•Vindennieuwbouwen

gebouwbeheer afzonderlijk plaats?


crisisplannen?

ThermoTop CTGBrandveilige plat dak isolatie met de meeste pluspunten

ThermoTop CTG is een extreem goed isolerende plat dak isolatie die toepasbaar is bij vrijwel alle afdichting systemen. Het bestaat uit een 20 tot 30% beter isolerende EPSHR-SE isolatiekern en een toplaag van mineraal glasvlies. Qua brandveiligheid is de ThermoTop CTG getoetst aan de nieuwste brandveiligheidseisen van het Bouwbesluit en voldoet het product ruimschoots aan de eisen. Op belangrijke andere aspecten scoort ThermoTop CTG zelfs beter dan traditionele isolatiematerialen.

www.isobouw.nl/ThermoTop

IsoBouw Systems bv • Postbus 1 • 5710 AA Someren • Tel.: 0493 - 49 81 11Fax: 0493 - 49 59 71 • E-mail: [email protected]

Bron: Fabrikanten (product-)certifi caten Bron: Fabrikanten productinfoBron: Zweeds nationaal test- en onderzoeksbureau SP

Brandveilig Het laagste gewichtGeen emissie van toxische isocyanaten

PIR Steenwol

Eur

ob

rand

klas

se (E

nd u

se)

Eurobrandklasse (End use)

D

E

C

B

A

ThermoTop CTG

PIR (0,023) PIR (0,027)

Steenwol

kg/m

2

Gewicht isolatieplaat (bij RD=3,5)

0

10

5

15

20

ThermoTop CTG

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 40.000

EPS(ThermoTop CTG)

PIR

Steenwol

Emissie van toxische isocyanaten bij verbranding

μ g/g

0

Bron: BRE, British Research EstablishmentBron: BDA Bron: Giraf Results: adviesbureau afval management

De beste milieuscoreDe beste vochtbestendigheid Het best recyclebaar

Steenwol 160kg/m3

Steenwol 140kg/m3

PIR

ThermoTop CTG

Milieubeoordeling (Green guide ratings)

C

B

A

A+

EPS (ThermoTop CTG)

EPS (ThermoTop CTG)

PIR

PIR

Steenwol

Steenwol

-60% -50% -40% -30% -20% -10% 0% 10%

na 14 dagen onderdompeling in water

na 2 dagen onderdompeling in water

% verlaging isolerend vermogen door invloed van vocht

-58%

-7% -28%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

PIR

Steenwol

EPS(ThermoTop CTG)

Recycling: potentieel hergebruikspercentage in de bouw (theoretisch)

70%

25%

0%

+

++

+

+

20128068_ThermoTopCTG_adv_A4_pr01.indd 1 03-02-12 09:35

Uit het brandlab

22

Hetdoelinvluchtveiligheidisniethetvoorkomendatgiftigemoleculenindeluchtkomen,maardatergeengevaarontstaatvoordemens.Ookineenhaard-vuurkomenzeergiftigestoffenvrij.Bijtoxiciteitgaathetomdehoeveelhedenenvervolgenshoeontvankelijkdemensdaarvooris.Veelmaterialengevenbijverbrandinggiftigestoffenaf.Datgeldtvoordeinven-taris,maarookvoorbepaaldebouwmate-

Debouwregelgevingzegtnietsovertoxiciteit.Hetbelangrijkstedatvanoverheidswegeisgeregeldisdat

personenhetgebouwuitzijnvoordatderookhetvluchtenechtbelemmert.Bijhetontwerpenvangebouwenisdevlucht-capaciteitdaaromvangrootbelang.Insommigebouwwerkenisditlastigenkostbaaromteverhinderendatmensenmoetenvluchtendoorrook.Denkbijvoor-beeldaaneentunnelonderwater.

Rookvergiftiging bij brand

Personen komen bij brand meestal om door rookvergiftiging. Niet door de hitte van de brand. Brandveiligheidsexpert Rudolf van Mierlo van Efectis heeft onderzoek verricht naar de samenstelling en gevolgen van rook.

rialen,waaronderisolatiematerialen.Bijdeverbrandingvanwolenpur/pirkomtbijvoorbeeldblauwzuurgas(HCN)vrij.Datiseenvoormensenzeergiftigestof.DetoxiciteitvanEPSismindergroot,maardeoptischedichtheidvanderookisjuistheelgroot.Omdegiftigheidvanrooktebepalenishetbelangrijktewetenhoeveelrookerindeluchtkomt,uitwelkestoffendezerookbestaatenwateenmenskanhebben.

Vluchtvaardigheid Deuitwerkingvangiftigestoffenkanoptweemanierendevluchtvaardigheidvan

23

Uit het brandlab

KoolMonoxIDE

Koolmonoxide (Co) is de stof

waar we bij brand het meest

mee te maken hebben. Voor een

fatale afloop is niet veel nodig.

Een geiservlammetje kan al

voldoende ervan produceren.

Dat bleek onlangs weer bij

het trieste overlijden van twee

tienermeisjes in een badkamer.

Jaarlijks komen in ons land vijf

tot tien personen om het leven

door koolmonoxidevergiftiging.

Zelfs bij een geringe concentratie

van Co in de lucht kunnen

vergiftigingsverschijnselen

optreden, omdat het zuurstof-

transport door het bloed wordt

belemmerd.Desymptomen

van koolmonoxidevergiftiging

zijn hoofdpijn, misselijkheid,

duizeligheid en vermoeidheid.

Bij langere blootstelling wordt dit

gevolgd door bewusteloosheid

en ten slotte de dood door

zuurstofgebrek in de hersenen.

lABorATorIUMonDErZoEKEn

laboratoriumonderzoeken zijn moeilijk te vergelijken met

‘echte’ branden. De uitstoot bij branden in de praktijk is

afhankelijk van vele factoren, zoals de weersomstandigheden,

de constructie van het gebouw en de werkwijze die wordt

gevolgd bij de bestrijding van de brand. ook zijn er vaak

grote hoeveelheden van diverse materialen in de brandhaard

aanwezig die elkaar beïnvloeden.

Hier vindt u meer informatie over metingen bij branden:

http://alturl.com/bkd8o

mensenbelemmeren.Eenstofkandezintuigenirriteren,denkaantranendeogen;dezewerkingstartvrijweldirectnablootstelling.Eenstofkanookverstikkenofdehuidofluchtwegenirriteren,eenwerkingdielangzameroptreedt.Kool-monoxideenblauwzuurgasvoorkomenbijvoorbeelddatzuurstofkanwordenopgenomen.Ditkanernstigegevolgenhebben(ziekader).Chemischereactieszijnextreemafhan-kelijkvantemperatuur.Bijiedere10gradenmeergaanreactiestweemaalzosnelenontstaananderestoffen.Bijeennatuurlijkebrandkomenvrijwelalletemperaturenvoor,afhankelijkvandeplaatsindebrandenvanhetbrandver-loopindetijd.Toxiciteitisdaaromnietalleeneenmateriaaleigenschap,maarookdeverbrandingstemperatuurspeelteenbelangrijkerol.Uitmilieuoogpuntishetmisschienbeteromeenbrandhelemaaluittelatenbran-denopeenzohoogmogelijketempera-tuur.Bijbijvoorbeeld1400°Choudjenogmaarweinigschadelijkestoffenover.Vandaarookdatverbrandingsovensopeenhogetemperatuurverbranden.Bijhettestenvandeproductievangiftigestoffenwordtdoorgaansgemetenbijtweetemperaturen:circa350°Cenonge-veer800°C.Maarbijeenpraktijkbrandzijneraltijdplekkenmetanderetempe-raturen.Erisdusveelonzekerheidaandeproductiezijdevangiftigestoffen.

Hettweedeprobleem:hoeontvankelijkisdemens?Ditismoeilijktemeten.Erzijninhetverledenveeltestsmetproefdierenuitgevoerd,maartochiserveelonduide-lijkheid.Mensenzijnonderlingookheelverschillend,denkaanouderenofkleinekinderenmaarookaanmensenmetastmatischeproblemen.Daarnaastver-sterkenofverminderendegiftigestoffenelkaarbijdeinwerkingophetlichaam.Erisdusookveelonzekerheidoverheteffectvangiftigestoffenopdemens.

RegelgevingBijgiftigheidwordtvaakgekekennaaréénvandevolgendeschalen.Waarmagjeveertigjaarlangveertiguurperweekaanwordenblootgesteld(arbeidsom-standigheden).Hoeveelmensenoverle-venbijkortstondigeblootstellingaaneenstof(letaliteitswaarden,bijvoorbeeldinoorlogssituaties).Opgebiedvanbrandveiligheidzittenwedichterbijdetweedeschaal.Erismeestalsprakevanhoogstensenkeleminutenblootstelling,namelijktijdenshetvluch-ten.Welkeblootstellingweaccepterenisnietvastgelegdindewet.Erzijngeensetsvancriteriaspecifiekvoorhetbeoor-delenvanvluchtomstandigheden.Indepraktijkwordendaaromcriteriagebruiktuitanderetoepassingen,zoalsdeERPG-niveau’s.Omhetrisicovanblootstellingteverminderenkunnenvoorzieningen

wordengetroffen.Denkhierbijvoortun-nelsbijvoorbeeldaankorteafstandentotvluchtdeuren,rookwarmteafvoerofblussystemen.HetBouwbesluitkijktnietnaartoxiciteitbijbrandenooknietnaarmilieuschadealsgevolgvanbrand.Jekuntjeafvragenwatallegrotebrandensamenproduceren.

Uit het brandlab

24

nieuwenormopgenomen.“DehuidigeNe-derlandsebepalingblijftnaarverwachtingdriejaargeldig,naastdenieuwenorm”,zegtVandenBergDezeovergangsperiodeisbedoeldomdemarktnietteveelopkostentejagen.Ineersteinstantieisdezerookwerendheidsbepalingbedoeldvoordeuren,maardezekanookvooranderegebouwconstructies,zoalsplafondsofwanden,wordentoegepast.”Datrookdoorgangindehuidigenor-meringgeenrolspeeltisniethelemaalcorrect.Bijbepalingvanbrandwerend-heidwordtaandeniet-brandzijdemetwattenkussensgekekenofontbrandingplaatsvindtdoorrook.Ditisdoorgaanswelhetgevalalsderookeentemperatuurvan400°Cbereiktheeft.Maarookkouderookkanschadelijkzijnenslachtoffersmaken.DenieuwenormEN1634-3maaktonder-scheidintweetemperatuurklassen:SaenSm.Sastaatvoormetingbijambienttem-peratuur20°C,terwijlderookdoorlaatSmbijmediumtemperatuurwordtgemeten,tewetenop200°C.Ditonderscheidis

Rookwerendheidisietsheelandersdanbrandwerendheid.Datlijkteenlogischestelling.Rookkandooroverdrukalsneldoordekleinstekierenennadenzijnwegzoekennaareenandereruimte.Tochgaatdehuidigeregelgevingervanuitdatderookwerendheidgelijkstaataanander-halfmaaldebrandwerendheid.Datwilzeggendatalsheteenuurduurtvoordatvlammendooreenbouwcon-structieslaanderookwordtgeachtpasnaanderhalfuurteverschijnen.Vreemdaangezienrooksnellerontsnaptdanbrand.Ditwordtinmiddelsookerkenddoordewetgeverdieeropaanstuurtdatereennieuwenormkomt.GertvandenBergvanEfectisislidvandewerkgroep.VoorbepalingvanderookwerendheidisdeEN1634-3inhetlevengeroepen.DezeEuropesenormwordtviadeNederlandsenormNEN6075naarverwachtingspoe-diginhetBouwbesluit2012opgenomenmiddelseenAlgemeneMaatregelvanBestuur(AMvB).Inhetconcept-Bouwbe-sluit2012isnoggeenverwijzingnaarde

Uit hEt BRaNDlaBin elke uitgave van

Brandveilig.com verzorgt Efectis enkele pagina’s. Met meer dan tweehonderd medewerkers is

Efectis de grootste organisatie die is gericht op brandveiligheid in Europa. De Efectis groep heeft

vestigingen in Nederland (Rijswijk), Frankrijk (Parijs, Metz, lyon, Montpellier en Bordeaux), Spanje (Madrid) en turkije (istanbul) en beschikt naast deskundig personeel over een uniek en breed

scala aan beproevingsfaciliteiten en moderne computersimulatie

middelen. Verder onderhoudt Efectis actief relaties met de

brandweer en toezichthouders en ook met kennisinstellingen, zoals universiteiten en onderzoeksinstanties. hierdoor is Efectis in

staat voor haar brede klantenkring altijd snel een pasklaar antwoord

of oplossing te genereren.Meer informatie: www.efectis.nl

Nieuwe norm voor rookwerendheid

gemaaktomdeurentekunnenbeoorde-lendieineenbrandruimtestaan,danweldeurendieverderwegstaanwaarderookheeftkunnenafkoelen.Voorhettestenconformdezenieuwenormiseenspecifiektestapparaatnodig.OpditmomentheeftEfectisdeze‘oven’alleennoginhaartestlabinhetFranseMetz.VandenBergverwachtdathettest-apparaatoptermijnookinhetvernieuw-delaboratoriumvanEfectisbeschikbaaris.Denieuwetestmethodehoeftnietperseteresultereninduurderedeuren.Ingevallenwaarbijvoorbeeldalleeneenrookwerendheidseisgeldt,hoefteendeurnietaanbrandwerendheidseisentevol-doen.Alsglaswordttoegepast,kaninveelgevallenwordenvolstaanmetstandaardofgehardglas,inplaatsvanhetduurderebrandwerendeglas.

25

Columnn

Illusie!?

Joric Witlox is voorzitter van verenigingBrandveilig Bouwen Nederland (BBN).

Joric Witlox

“De brand die woedde bij ons verpleeghuis, was atypisch. Je kúnt niet op álles voorbereid zijn”, stelt de voorzitter van de Raad van Bestuur van een niet bij name te noemen verpleeghuis. “Volledige veiligheid is een illusie.”

Het verhaal gaat verder: “We hebben zeker geluk gehad. En ja, van dat geluk waren we in deze situatie afhankelijk. Of dat mag? Het was niet anders. We voldeden aan alle regels. We hadden risicoanalyses gedaan. De brandweer had de reguliere controles gedaan. We hadden goed getrainde bedrijfshulpverleners.”

Wat is een typische en wat een atypische brand? Een typische brand is in Nederland en Europa vastgelegd in normen. Die komen tot stand nadat heel veel wijze mannen en vrouwen soms jarenlang met elkaar van gedachten wisselen en waarin uiteindelijk op basis van compromissen een definitie gegeven wordt.

Zo is bijvoorbeeld de standaardbrandcurve een begrip. De temperatuur is hier na 10 minuten ongeveer 700˚C en na 60 minuten 875˚C. Let wel: dit is een norm. Een typische brand bestaat natuurlijk niet, behalve in geconditioneerde omgevingen zoals laboratoria. Alle branden zijn daarmee in werkelijkheid altijd atypisch. Klopt ook: een opslagloods voor toiletpapier heeft meer brandlast dan die voor tegels.

Atypisch gebruiken als argument om te zeggen dat je niet op alles voorbereid kunt zijn, is echter wat kort door de bocht. De geciteerde bestuursvoorzitter bedoelt het ook niet zo. Ik ken het betreffende verpleeghuis als een serieuze partij. Ik ben alleen bang dat dergelijke uitspraken ervoor zorgen dat een zekere berusting in Nederland ontstaat. Je kunt je namelijk wel degelijk op alles voorbereiden als het om brandveiligheid gaat.

Wanneer men berust, is er al snel een excuus denkbaar. “Tja, een brandmeldinstallatie. Vals alarm.” “Sprinkler? Waterrisico.” “Bouwkundige voorzieningen? Nooit in orde.” ”Trainen van BHV’ers? Ze kunnen zich beter op echte zorgtaken richten en laten we wel zijn, je kunt toch niet op alles voorbereid zijn.”

Zo moet het dus niet. De praktijk wijst uit dat er in geval van brand inderdaad vaak meer zaken fout gaan. Chemiepack is daar onlangs weer voor in het nieuws geweest. De wet van Murphy bestaat, maar mag niet leiden tot berusting. Integendeel zelfs.

Ik ben ervan overtuigd dat gebouweigenaren zich op alles kunnen voorbereiden. Doen ze dat met de wet in de hand en met minimale inspanningen als doel dan wordt het lastig. Maar wanneer ze werkelijk een brandveilig gebouw willen, dan kunnen ze zich voorbereiden op zaken die fout kunnen gaan en een extra schil bouwen. Dat kan en hoeft niet veel meer te kosten!Volledige veiligheid is geen illusie, volledige veiligheid op basis van minimale eisen op het randje en besparen van kosten wel.

26

Congres bbn

Door boerenverstand veel brandveiliger

Gebouwen zijn met gezond nadenken veel brandveiliger te maken. Dat is het thema van het congres dat Brandveilig Bouwen Nederland (BBN) onlangs hield

tijdens de VSK Beurs in Utrecht.

Hettisbelangrijkomaltijdhelderenduidelijkteblijvennadenkenenvoortdurendteblijvenoverleggen.

Alleenopdiemanierzijngebouwenveelbrandveiligertemaken.DatisdeboodschapdieallesprekersoverbrachtentijdenshetcongresDoor boerenverstand veel brandveili-ger opdeVSKinUtrecht.TijdenshetcongresvanBrandveiligBouwenNederland(BBN)isbrandveiligheidvanuitverschillendehoekenbelicht.Samenwer-kenenoverleggentussenontwerpersentoeleveranciers,opeenverstandigemanieromgaanmetbrandtests,voorbeeldenuitdepraktijkvanbrandpreventieinUtrechteneenpraktijkgerichtetoelichtingoverbrandveiligegebouwenpasseerdenderevue.

WerkoverlegJoostLabachvanBAMEngineeringenAdviesbenadruktedenoodzaakvanconstantwerk-overlegtussenontwerpers,toeleveranciers,adviseursentestinstituten.“Hetisbelangrijkomsamentewerkenaaneenbrandveiliggebouw.Vooreengoedeinstallatievandebrandwerendevoorzieningeniseenbouw-kundigeeninstallatietechnischeafstemmingnodig.Andersontstaanerproblemen:gatenwordennietweggewerktofbuizenlopenopenoverelkaar,waardoorereendoolhofontstaat.Hetisookbelangrijkomrekeningtehoudenmetdefunctionaliteitvandenood-uitgangendelooproute.Voeljeverantwoor-delijkenstelvragen!”Datstatementkwamookterugindetoe-spraakvanArnoudBreunesse,technischdi-recteurvanEfectis.Hijginginopbrandtestsineenonafhankelijklab.“Testszijnbelangrijk,maaraanvullendbewijsblijftaltijdnodig.Jeleertnamelijkalleenoverdeprestatiesvaneenproductopeenbepaaldtijdstip,overafwijkendeomstandighedenweetjedannogniets.Erzijnweloplossingenomtesten

praktijkdichterbijelkaartebrengen.Zokunjesteedsietsgrotertesten,eenmobieleovengebruikenofbeoordelenopbasisvankennisenervaring.”

Praktische ervaringPraktischeervaringmetbrandpreventieheeftJelleMuldervandeafdelingbrandpreventievandeBrandweerUtrechtmeerdanvoldoende.Hijhamerdevooralopdejuistevoorlichting.“Huurderseneigenarenmoetengoedgeïnfor-meerdworden.Hetgaatnamelijknogveeltevaakmisophetgebiedvandeverantwoorde-lijkheid.Iedereenschuiftfoutengraagopelkaaraf.Hetisbelangrijkomonderlingduidelijke

afsprakentemaken,heldernatedenkenenjemeerterichtenopdekwaliteitsbepaling.”MarkvanTilborgvanBrandveiligBouwenNederlandginginopbrandveiligegebouwendievoldoenaandeeisindeWoningwetomdeveiligheidvandemenseninhetgebouwtewaarborgen.“Erzijneenaantalessentiëlecontrolepunten.BBNheeftdaarvooreencheck-listontwikkeldombetrokkeneneenhandvattegevenombouwkundigebrandveiligheideenvoudigtecontroleren.Opdelijststaanonderandereeisenvoorindustriëlebrand-deuren,platen,blokkenenisolatiemateriaal.Brandveiligheidbegintalbijhetontwerpendebouw.”

Tekst Aline de Bruin

Afbeelding op

de uitnodiging

van het congres

van BBn.

Certifi cering

27

Keurmerk BGB voor justitiële jeugdinrichting

JJi lelystad is sinds enige tijd BGB gecertifi ceerd. Met dit keurmerk Brandveilig Gebruik Bouwwerken is de justitiële jeugdinrichting van lSGRentray een van de eerste in Nederland die dit certifi caat heeft behaald. “Voor ons is het een prestatie van formaat. Niet omdat we één van de eerste BGBgecertifi ceerde JJi’s zijn. Wél omdat we laten zien dat we de verantwoordelijkheid voor onze jongeren serieus nemen. Je moet er toch niet aan denken een verkoold kind aan te treffen”, zeggen directeur Belia haasbroek en unitmanager facilitair

Paul Kijk in de Vegt van JJi lelystad.

HetstartpuntomdebrandveiligheidvandejustitiëlejeugdinrichtingJJILelystadextraonderdeloeptene-

menbegintbijdeSchipholbrandinoktober2005.Debrandinditjustitiëlecellencom-plexkostteaanelfgedetineerdeillegalenhetleven.Bovendienraaktenvijftienmen-sengewondonderwieookenkelebewaar-

ders.Hetministerievanjustitielegtvanafdatmomentdefocusopdebrandveiligheidvanallejustitiëleinrichtingen.InLelystadwordtintensiefoverlegdinhoeverreheteigengebouwnogbeterkanvoldoenaanoptimalebrandveiligheid.UnitmanagerfacilitairPaulKijkindeVegt:“Onsgebouwstamtuit2003envoldeedop

momentvanopleveringaanallebrandvei-ligheidseisen.Enzodraernieuweinzichtenkwamen,voerdenwediemeteenuit.””Maarhoedanook:jesluitjongerenop.Zekunnennietweg.Alskindvaneenbrandweermanbenikmealtijdheelbewustgeweestvanbrandveiligheid”,vervolgtdirecteurBeliaHaasbroek.“DankzijdeBGB-certificeringzit-

JJI lelystad behaalt bgb-keurmerk

Tekst Antonette van Beem

Certificering

28

tenwemetonsgebouwophetniveauvannieuwbouw.Ennee,wegaannietachter-overleunen.Onzejongerenenmedewerkersenookonzeprocessenenvoorzieningenverdienenelkmomentalleaandacht.”MeteennadeSchipholbrandsteldedeOnderzoeksraadVoorVeiligheidonderleidingvanmr.PietervanVollenhoveneenonderzoekin.“Naelfmaandenverscheenhetonderzoeksrapportmetvernietigendeconclusiesoverregelgevingenhandhaving”,vervolgtKijkindeVegt.“DeDienstJustitiëleInrichtingen(DJI)steldenaaraanleidinghiervaneenprojectleideraandiealsnelconcludeerdedaterbinnendejustitiëleinrichtingenheelveelmoestgebeurenenadviseerdedeinrichtingenomzelfeengrondigebrandveiligheidsinspectietelatenuitvoeren.Vooronshetseinommetdecer-tificerendeinstantieDijkoraadViavestauitDeventercontactoptenemen.Zijhebbenhetprocesvanafdequickscantotenmetdeeindkeuringbegeleid.”

VerbouwingskostenHaasbroek:“VoordatjeBGB-gecertificeerdwordt,moetjevoldoenaanzeergedetail-leerdebrandveiligheidseisen.Ditbrengtflinkeverbouwingskostenmetzichmee.IkvindhetprijzenswaardigdatDJIditdeelopzichheeftgenomen.”Verbouwenineengebouwdatdagennachtinbedrijfis

vooreendoelgroepdiejenietzomaarkuntverplaatsen.Datheeftopz’nzachtstgezegdnogalwatvoeteninaardegehad.“Diewerk-zaamhedenluisterenheelnauw”,aldusKijkindeVegt.“Endeverbouwingsactiviteitendiejemoetuitvoerenomaanhetkeurmerktevoldoen,zijnnietmis.Zokanelkkiertjetussentweeruimtendeaanleidingzijndatdebrandvandeenenaardeandereruimteoverslaat.Ditbetekentdatallekierenmoestenwordengedicht,dusookbovendeplafonds,onderdevloeren,zelfsachterdetoiletpotten.Alleenalwatditbetreftheb-benwehetovertweekilometerafdichtin-gen.Ennadeverbouwingisvanwegedeeindtoetsálleswatweaanverbouwingenhebbengedaan,nagelopen.Duszijnalleplafondsopengelegdenookonderdevloe-renzijninspectiesuitgevoerd.”KijkindeVegtgeeftaandatdeverbou-wingswerkzaamhedengedurendezevenmaandendooreenploegvanzesmanvanonderhoudsbedrijfCofelyzijnuitgevoerd.HaasbroekverklaartdekeuzevoorCofely:“Ditbedrijfkentons,kentderisico’sénhetprotocol.Jekunteenschroevendraaiernietzomaarlatenliggen,laatstaaneengereed-schapskistonbeheerdlatenstaan.Decoör-dinatievanhetproceshebbenwedaaromzeernadrukkelijkbijonsgehouden.”“Elketechnischemaatregelheeftbovendienconsequentiesvoorjebedrijfsvoering”,ver-

volgtHaasbroek.Alsvoorbeeldnoemtzehetaanbrengenvandevrijloopdrangersopdeceldeurendiealleenbijbrandautomatischwordengeactiveerd.“Vanwegedezewerk-zaamhedenmoestgroepvoorgroepwordengeleegd.”Datkonalleenophetmomentdatweelfinplaatsvantwaalfgroepeninhuishadden,waardoordegroepeninternuit‘lo-geren’konden.Eendergelijkinternlogistiektrajectkunjenietaaneenanderoverlaten.Ookomdathetheelnauwluistertwelkegroepeerstuitlogerengaat.Nogmaals,wezijneenorganisatiedie24uurperdagen7dagenindeweekinbedrijfis,meteenspe-cifiekedoelgroepinhuis.Elkeveranderingmoetjeminutieusvoorbereiden;datkosttijd.Diehebbenwegenomen,vandaardatweeenpaarjaarbezigzijngeweestmethetbehalenvanhetkeurmerk.”

Voortschrijdend inzichtBehalvehettijdsaspect,kreegJJILelystadooktemakenmetwatHaasbroekenKijkindeVegtbetitelenalsvoortschrijdendinzicht.Deunitmanagerfacilitairlegtuit:“Gedu-rendehetproceswerdonsgeadviseerdomdecentraledeurvergrendelingeraftehalen.Technischgezienisdittienminutenwerk.Maarmedewerkersomscholeninhethandmatigvergrendelenenontgrendelenvandedeurenbinneneenaantalminuten,iseenheelanderverhaal.Veeltechnischemaatregelenhebbeninderdaadconsequen-tiesvoordeinterneorganisatieénvoordemensendiehierwerken.”Inhetgeheleprocesisnauwsamengewerktmeteenaantalbedrijven.Onderhoudsbe-drijfCofelyendecertificerendeinstantieDijkograafViavestazijnalgenoemd.“Ookmetdegemeentehebbenweveelvuldigcontactgehad”,gaatHaasbroekverder.“Ditisimmershetofficiëlebevoegdegezagwan-neerhetomdeafgiftevanvergunningengaat.Metdebrandweerhebbenwesowiesocontact.Inditproceswatintensiever,omdat

De Schipholbrand in 2005 is voor

de justitiële jeugdinrichting in

Lelystadaanleidinggeweestde

brandveiligheid nader onder de

loep te nemen.

Certifi cering

29

BgB: onDErSCHEIDEnD VEIlgHEIDSKEUrMErK

Het keurmerk Brandveilig gebruik Bouwwerken (BgB)

staatvooreensystematischebrandveiligheidscontrole

die jaarlijks wordt herhaald. Dit keurmerk is op initiatief

van de brandweer Haaglanden en de KIWA tot stand

gelomen. Dijkoraad Viavesta uit Deventer is als lid

van het klankbordteam bij de ontwikkeling betrokken

geweest en is bovendien een BgB-gecertifi ceerd

opnamebedrijf. De intentie is om het keurmerk een

landelijke erkenning en dekking te geven. op dit moment

hebben de vier grote gemeentes toegezegd achter het

keurmerk te staan. Immers, grote gebouwen vormen

risico-objecten wanneer het om brandveiligheid gaat.

gebouwen met een BgB-keurmerk tonen aan dat het

gebouw voldoet aan de brandveiligheidseisen, wat het

veiligheidsbewustzijn en -gevoel vergroot.

naaraanleidingvandeheleexercitie,debrandweergoedkeuringopdeaanpassingvanonzeproceduresmoetgeven.Enniettevergeten:ookmetonzefinancierendeinstantie,hetDJI,hebbenweregelma-tigoverlegd.”Staanernogmeercertificeringenopstapel?Haasbroek:“WezijnookHKZ-gecertificeerd.DatstaatvoorHarmonisatieKwaliteits-beoordelingindeZorgsectorenbetekentinonzesectordatjejekwaliteitsmanagementsysteemopordehebt.Ookmetditkeurmerkzijnweheelblij.”Totslotdevraag,hoehetvoélt,zo’nBGBkeurmerk.Beiden:“Hetgeefterkenningdatjehetgoeddoet.Wezijnverant-woordelijkvoor98jongerenen225medewerkers.Zo’nkeurmerkgeeftaandatjejeverantwoordelijkheidzeerserieusneemt.Eenkeurmerkisgeenvrijbriefomnietsmeertedoen.Jeverantwoorde-lijkheidnemeniseencontinuproces.Maarerevenbijstilstaanenervangenieten,jadathebbenwewelgedaan.”

Identificatie

Veiligheid

Signalisatie

Vraag onze GRATIS catalogusGRATIS catalogus

Tel. 0800 020 5886Fax 0800 020 5885Fax 0800 020 5885

www.seton-nl.com

Vind ons terug op uw smartphone ! uw smartphone !

Meer dan 25 000 Producten !

30

Advertorial

30

Advertorial

Winst vooral te behalen bij nieuwbouw

Brandveiligheid van doorvoeren vraagt aandacht

Zo verscheen eind december eenRijksinspectierapport waarin werdgeconstateerd dat de scheiding tus-senverschillendeafdelingenvanzor-ginstellingen lang niet altijd in ordeis. Een gebouw met een zorgfunctiedient opgebouwd te zijn uit afzon-derlijkebrand-enrookcompartimen-ten, waardoor de brand vertraagdwordt en bewoners en personeel dekanskrijgenomwegtekomen.Inhetrapport wordt onder meer gestelddat vooral de doorvoer van leidingen

nietaltijdbrandveilig is,waardoordebrandcompartimentering niet opti-maalis.

compartimenten en doorvoerenOmhetuitbreidenenverspreidenvaneen brand tegen te gaan of te vertra-gen worden gebouwen gecomparti-menteerd.Eeninzo’nruimteontstanebrandkanevennietverder,opgeslotentussenbrandwerendemuren,plafondsendeuren.Maaruiteraardmoetenookin een brandcompartiment (elektrici-

teits)leidingenwordenaangelegd,da-takabels aangesloten of luchtbehan-delingkanalengeïnstalleerd.Dielopenvanhetenenaarhetanderecomparti-mentenermoetdusergenseendoor-gangwordengemaakt.Naafloopvande installatie moet die doorvoer de-zelfde brandweerstand hebben als demuur, het plafond of de vloer waarinhijisaangebracht.Endaargaathetnuvaakmis.Cyril Vallen, Product Manager bij(brandveilige) isolatieproducentRock-

De Zorgplicht die het Bouwbesluit neerlegt bij eigenaren en exploitanten van gebouwen houdt onder meer in dat deze er verantwoordelijk voor zijn dat installaties volgens de voorschriften functioneren en adequaat worden beheerd, onderhouden en gecontroleerd. toch verschijnen geregeld rapporten waarin wordt geconstateerd dat bouwkundige situaties en constructies niet aan de eisen en regels

voldoen. Ook op het gebied van brandveiligheid.

31

wool,verbaastdatniet.“Zelfsopfoto’sdiebedoeldzijnalsvoorbeeldvancor-rectgeïsoleerdedoorvoerenziejevaakdathetnietklopt.Datgeefttedenken.Hetkanzijndathet isolatiemateriaalniet goed is aangebracht, maar bij-voorbeeld ook dat een manchet aandeverkeerdekantzitofdateenbrand-klepnietjuistofopdeverkeerdeplekisgemonteerd.”In de dagelijkse bouwpraktijk is hetuiteraard niet beter. “Veelal wordteen overmaats gat voorzien waar alleleidingen en kabels door worden ge-voerd.Hetbrandwerendafdichtenvande overmaatse sparing wordt overge-latenaanderden.Devaakgrotediver-siteit aan leidingen, kabels, kabelgo-tenenluchtkanalenkunnenvaaknietsamen in een doorvoering wordengeplaatst, doordat de afdichtingsma-terialen dan niet toereikend zijn. Inveel gevallen is het daardoor onmo-gelijk om aan de regels te voldoen. Inanderegevallenontbreekthetgewoonaankennisvandeexacteeisenenvande methoden om daaraan te voldoen.Over het algemeen kun je stellen dathetvooreengebouweigenaarerglas-tig is om nieuwe doorvoeren in eenbestaandgebouw100procentvolgensspecificaties aan te laten leggen. Mo-menteelisergeenverplichtecontroleop de uitvoering. Bovendien is er noggeen onafhankelijk instituut dat ineen opleiding tot brandwerend ap-plicateur voorziet. Intussen gaat degebouweigenaar of opdrachtgever erwelvanuitdatallesvolgensderegelsisaangelegdenhijaanzijnzorgplichtvoldoet.”Fire Safety Manager Louis Cleef vanRockwool:“Ditprobleemisnietnieuwen er wordt al jaar en dag aandachtvoor gevraagd. In inspectierapportenvanVROMkomthetprobleemtelkensterug; of het nu gaat over justitiëleinrichtingen, oude hotels of zorgin-stellingen. Over het algemeen is erbij eigenaren en gebruikers absoluutgeen sprake van moedwil of nalatig-heid. Men denkt dat de doorvoerenvolgensderegelszijnaangelegd,maarvaak is bij de testsituatie waarop hetcertificaatgebaseerdisuitgegaanvanomstandigheden en voorwaarden die

net weer anders zijn. Als de brand-weer dan gaat controleren, blijkt hetinsommigegevallenniettevoldoen.”In een artikel dat op de NOS-websiteaanhetbovengenoemdeinspectierap-port werd gewijd zegt een woordvoe-der van Actiz, de brancheverenigingvan verpleeg- en verzorgingshuizen:“Wehebbenonsde laatste jarenmis-

schien te veel verlaten op de aanne-mers en installatiebureaus. We heb-ben te vanzelfsprekend aangenomendateenverbouwingdoorhenookzon-dermeerbinnendebrandveiligheids-voorschriften gerealiseerd zou wor-den. Daar moeten we dus veel meeraandachtaanbesteden.”

Ontwerpfase Hoeisdezesituatietevoorkomen?Cy-rilVallen:“Inbestaandegebouwenzulje altijd tegen problemen aanlopen.

De echte winst is te halen bij nieuweprojecten. Tegenwoordig staan dewandenvanhetgebouwsomsalover-eind, terwijl de werktuigbouwkundigofelektrotechnisch ingenieurnogbe-zigismethetontwerpenvandetech-nische installatie. Er zou al in de ont-werpfase van een gebouw veel meermoetenwordennagedachtoverdoor-voeren. Er moet al bij de start van debouweenplanzijnhoemetdoorvoe-ren wordt omgegaan en bedacht zijnhoezeergaanuitzien.Welkeleidingenwel bij elkaar kunnen en welke niet.Alsarchitectenenaannemersdaar ineenvroegstadiumbijstilstaan,iseralveelgewonnen.Dekostenpostvandeduredoorvoeringenkanhiermeeflinkworden gereduceerd en de efficiencyflinkverhoogd.”

Laatste eisenLouis Cleef: “Het is belangrijk dat elkgebouw voldoet aan de laatste eisenop het gebied van brandveiligheid.Daarin spelen brandwerende sparin-genendoorvoereneenbelangrijkerol.Een nog belangrijker aspect is kennisoverhoebrandveiligtecompartimen-teren. Binnen de brandveiligheidsec-tor zijn verschillende visies ontwik-keldoverhoejeditkuntbereiken.Ditveroorzaakt verwarring bij de instal-lateur en kan uiteindelijk leiden totonvoldoende bescherming bij brand.Als marktleider op het gebied vanbrandwerende isolatie ervaren we alsRockwool een verantwoordelijkheidvoorhetinformerenvandesectoroverdejuisteaanpakvandeproblematiek.Niet alleen staan onze technisch ad-viseurs klaar voor architecten, aanne-mers,opdrachtgeverseninstallateurs,ookoponzewebsiteisveeldocumen-tatiebeschikbaar.”

Een inzichtelijk document over regelsen eisen bij doorvoeren vindt u op:www.rockwool.nl

Brandscheiding

32

DoelstellingenDelen van kennis op het gebied van brandveiligheid is wat de VBE doet. De VBE vormt een netwerk van specialisten en organiseert een discussieplatform voor allerlei (actuele) thema's. Tevens vormt zij een sociaal netwerk voor de experts. De VBE is een sectie van de Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid (NOVB) en bestaat sinds 2007. Iedereen die een positieve bij-drage kan leveren aan de ont-wikkeling van kennis binnen het vakgebied en de doelstellingen van de vereniging onderschrijft, kan lid worden. Het lidmaatschap is persoonlijk. De huidige leden zijn doorgaans werkzaam bij adviseurs, installateurs, inspectie-instellingen, verzekeraars, brand-weer, overheid, aannemers, toele-veranciers, projectontwikkelaars of in het facilitair management.

Lid worden?Bent u expert in een of meer as-pecten van brandveiligheid, meldt u zich dan aan via de website en geef bij voorkeur een VBE-lid als referentie op.

Verenigde Brandveiligheid Expertshogeweg 37a5301 lJ Zaltbommeltel. 0418510828Email [email protected]

ProgrammaOm invulling te geven aan de doel-stelling van de VBE, het delen van kennis, organiseert de VBE onder meer themabijeenkomsten en jaarlijks een seminar. Er wordt ingespeeld op de actualiteit, waarbij dieper wordt ingegaan op de diverse onderwer-pen. Op korte termijn is de planning van 2012 gereed, suggesties zijn van harte welkom.Het sectiebestuur heeft onlangs de data waarop de themabijeenkomsten en het jaarlijks seminar plaatsvin-den vastgesteld. Noteert u alvast de volgende dat in uw agenda: 7 juni, 10 oktober, 6 november en 12 december.

ThemabijeenkomstHoge druk droge blusleidingen (28 maart). Voor het actuele aanbod kijkt u op onze website.

Seminar 2012Het onderwerp wordt op korte ter-mijn via de website bekendgemaakt. Maar reserveert u alvast 10 oktober in uw agenda.

Opleidingen brandveiligheid De VBE adviseert het Opleidings-Centrum Brandveiligheid OCB over de ontwikkeling van opleidingen. De volgende cursussen zijn beschikbaar: • WorkshopBouwbesluit2012 • NEN12845/1073studiedag• Sprinklertechniek1en2• WorkshopModelIBB;Integrale

Brandveiligheid Bouwwerken Meer informatie: www.hetocb.nl

Themabijeenkomst grote brandcompartimentenOp 2 februari vond een herhaling plaats van de themabijeenkomst grote brandcompartimenten. Er wa-ren zoveel geïnteresseerden voor de eerste bijeenkomst, dat we besloten de sessie te herhalen op een locatie elders in het land. Ruud van Herpen, lector brandveiligheid in de bouw, www.brandveiligheidslimbekeken.nl

en Marcel Lasker van Prevent-ivg, verzorgden wederom een alterna-tieve methodiek voor het brandveilig maken van grote compartimenten. Over deze methodiek verscheen al eerder een artikel in dit blad.VBE bedankt Saxion Hogeschool in Deventer voor haar gastvrijheid. Voor meer informatie en de pre-sentaties verwijzen wij u naar onze website.

Voordeel VBE-ledenVBE-leden mogen gratis deelnemen aan al onze activiteiten, worden regelmatig geïnformeerd over de activiteiten van de vereniging en hebben hun eigen discussieplat-forms. Daarnaast zijn er regelmatig kortingen op evenementen van derden. Op onze website staan de actuele voordelen op een rij. Kent u een seminar, opleiding of andere interessant item? Dan mag u con-tact met ons opnemen. VBE-leden maakten de afgelopen periode ge-bruik van korting tot toegang tot het Nationaal Brandveiligheidscongres, het SBO-seminar opslag gevaarlijke stoffen en de sprinkleropleiding van March/NFPA.OokontvangenVBE-leden dit blad tegen een aantrek-kelijke prijs.

Linkedin en Twitter De leden kunnen zich aansluiten bij de VBE-Linkedin groep. Ruim 120 van onze leden hebben zich tot heden aangemeld. De discus-sies op de VBE-Linkedin-groep zijn zeer divers. Ze gaan over de beste beveiligingsmethoden van bijvoor-beeld parkeergarages en tunnels, maar we zien ook commentaar op branden en de gevolgen maar ook onderzoeksresultaten. Uiteraard gebruiken we de plek ook voor aan-kondigingen van evenementen over brandveiligheid. VBE-leden kunnen hun vragen uiteraard delen met andere leden.VBE twittert regelmatig mee om iedereen die het wil horen te infor-meren: twitter.com/vbe_novb

Branche-informatie VBE

VBE-lid aan het woord

Hoewel de ledenlijst van de VBE niet openbaar is, laten we in elke uitgave een VBE-lid aan het woord. In de vierde aflevering Frank Butterman.

Wie is Frank butterman?“Een energieke commerçant, die met veel drive, passie en plezier de aerosolblustechniek van af-x fire solutions onder de aandacht brengt van alle brandveiligheidex-perts.”

Wat doe je in het dagelijkse leven?“Salesmanager bij af-x fire solutions en zorgen voor een brandveilige leef- en werkomgeving.”

Wat is je expertise?“Aerosolblustechniek, het aanpakken van een brand in een zo vroeg mogelijk stadium en het voorkomen van grote schade door de gevolgen van brand.”

Waarom ben je lid geworden?“Het vergroten van mijn netwerk als salesmanager is erg belangrijk en het delen van informatie waarmee ieder-een binnen de branche zijn voordeel kan doen. Veel men-sen kennen af-x fire solutions al, maar nog niet iedereen. Daar is de VBE natuurlijk perfect voor.”

Heeft lidmaatschap al voordelen opgeleverd?“Wie haalt de kastanjes uit het vuur was een leuk semi-nar dat zorgde voor nieuwe inzichten en nieuwe relaties die ons versterken. Ook nu weer met de zoektocht naar een projectmanager is het netwerk van de VBE van be-lang.”

Heb je nog tips om kennis over brandveiligheid te delen?“Ja, delen van kennis moet iedereen blijven doen, maar vaar niet blind op de meningen van anderen; test en onder-vind innovaties ook zelf. Vorm dan een mening en versterk jezelf met je eigen ervaring en met die van een ander.”

Wie zou je graag aan het woord zien?“Andere commerçanten, omdat ik graag wil weten hoe zij gebruikmaken van VBE.”

33

Branche-informatie VBE

product & BedriJF

35

Nieuw WBDBO 60 met brandwerend sandwichpaneel SAB WB EW30 SAB-profielheefthetassortimentsandwichpanelenuitgebreidmetdeSABWB80.1000EW30endeSABWB100.1000EW30.Desandwichpa-nelenhebbenbeideeenbrandwerendheidvan30minuten,waarmeeeenWBDBOvan60minutenkanwordenbehaald.MetbetrekkingtotbrandgedragvallendepaneleninklasseB-s2,d0volgensNEN-EN13501-1.DebrandtestszijnuitgevoerddoorEfectis.Desandwichpane-lenzijnverkrijgbaarindeliniëringenLL,M8L,M16LenRL.MetbeidetypenpaneleniseenRCvanmeerdan3,5mK/Wtebehalen,waarmeetevensvoldaanwordtaanhetnieuweBouwbesluitdatop1aprilvankrachtwordt.NetalshetverdereSABsandwichassortimentzijndeEW30panelenindestandaardColorcoat-productenen-kleurenteverkrijgen.Meer informatie: www.sab-profiel.nl

Gyproc introduceert brandveilige en geluidsisolerende wanddoos voor elektrische installatiesGyprocintroduceertdeGlasrocFFireBox,eenvolledigbrandveiligeengeluidsisolerendewanddoosvoorelektrischeinstallaties.DenieuweGyproc-innovatieisgemaaktvanhoogwaardiggipsmetglasvezelwapeningenheefteenbrandwerendheidvanzestigminuten.DeGlasrocFFireBoxisvolgensdeleverancierideaalalsbeschermingvanelek-tradozeninwoningscheidendewandenenbrandwerendescheidingswandenindeutiliteitsbouw.DankzijdekoelendewerkingvangipsbijbrandendeinwendigevezelversterkingzorgtdeGlasrocFFireBoxvooreenhogebijdrageindebrandwerendheid.ZoisdeFireBoxvoorzienvaneenopschuimendeenbrandwerendestrip.Dezezwelttijdensbrandop,kneltdeelektrabuisafenvoorkomtverspreidingvanvuurviadebox.BovendienzorgtdeGlasrocFFireBoxervoordatdegeluidsisolatievandeGyproc-wandnietnadeligwordtbeïnvloed.“Deprestatiesophetgebiedvangeluidsisola-tieenbrandwerendheidzijnvolledigonderbouwddoorgerenommeerdebureaus”,aldusGyproc.Meer informatie: www.gyproc.nl

Softwaretool Siemens moet onterechte brandmeldingen voorkomenSiemensBuildingTechnologiesheefteenportabledemonstratiekast,deRookbox,voorproefbrandenontwikkeld.MetbehulpvaneensoftwaretoolkanmendaarmeeoplocatieaantonendatdeSiemensbrandmeldersgeenongewenstemeldingengeven,maarwelreagerenopeenechtebrandenzoonterechtemeldingenvoorkomen.Siemensbeschiktovereensoftwaretoolomhetgedragvanbrandmeldersteanalyserenendaarmeeinzichtteverkrijgeninonterechtemeldingen.“Steldatineenhotelvaakonterechtemeldingenvoorkomen”,managersteltSjaakTaalvanhetKnowledgeCentreFirevanSiemensBuildingTechnologies.“Metonzesoftwaretooleneenlosseinterface,dieweopdebetreffendemelderaansluiten,kunnenweexactzienwaardemelderopreageert.Bijvoorbeeldopstoomuitdedouche.Opbasisvandieinformatiekunnenwedeinstellingenvandeomstandigheidstoombijstellenenwelopzo’nmanierdatdemel-derdaarnietmeeropreageert,maarwelbinnendewettelijkenormenblijft.”KlantenenrelatieskunnenbijSiemenseendemonstratiemetderookboxaanvragen.DedemonstratievindtdoorgaansplaatsbijSiemens,maarkaninoverlegeventueelookbijdepartnerofbijdeklantplaatsvinden.Meer informatie: www.siemens.nl

applicom 10

fss International 17

fX fire solutions 40

gerco brandpreventie 2

Ibmo 10, 36

Advertentie-index Isobouw systems 21, 36

Iwma 34

lpcb 17

metacon 39

rockwool benelux 30/31

sbr 4

seton 29 35

IbMO-producten nu ook toepasbaar in gipswanden!

Test geslaagdIBMO heeft met succes een brandtest volgens NEN-EN 1366-3:2009uigevoerdopeenflexibelewand.Tijdensdetestwerdenver-schillendeproductengetestopmeerderedoorvoeringenvoorver-schillendesituaties.ToepasbaarheidAlle producten hebben de test glorieus doorstaan en kunnenvoortaan zonder meer op alle cellenbeton en flexibele wandenwordentoegepast.ProductenHieronderstaandematerialenwelkezijngetest.

Product Flexibele wandsituatieIBMO Wurgmanchet Voorhetbrandwerendafdichtenvankunststofleidingen,ookincombina-

tiemetmof!IBMO Putty Pad MetdePuttyPadmaaktu ineenhandomdraaieenbrandwerendeholle

wanddoos,toepasbaaraanéénzijdevandewandofaanbeidezijdenvandewand!

IBMO Wurgband Knijptbijbrandzondermoeitedeleidingdichtindeflexibelewand.Snelleeneenvoudigemontagezonderborenenschroeven!

IBMO flexibel sponsmateriaal Voorhetafdichtenvankabelgoten,achterafgemakkelijkextrakabelsdoor-voeren,materialenzijneenvoudigensnelterugteplaatsen!

Meer informatie: www.ibmo.nl

Isobouw: ePS-producten voldoen aan alle brandveiligheidseisenIsoBouwproduceertEPS-isolatiesystemendiezichonderscheidendoordehogeisolatiewaarden,vochtbestendigheid,gunstigemilieuscoresenbewezenbrand-veiligheid.OmditlaatsteaantetonenlaathetbedrijfregelmatigonafhankelijkonderzoekdoennaardebrandveiligheidvanisolatiesystemeningebouwenmetalsresultaatdatdeproductenvanIsoBouwnauwelijksbijdragenaanbrand-enrookuitbreiding.IsoBouw-productenbehalenbijeenstaaldakconstructieeenmetsteenwolvergelijkbareEurobrandklasseB(Enduse).VoorderookproductiegeldteenS1-classificatiewatnagenoeggeenrookproductiebetekent.Dit isvergelijk-baarmetsteenwolenzelfsbeterdanbijPIR.HetdakoppervlakdientvolgenshetBouwbesluit vliegvuurbestendig te zijn. Diverse combinaties dakbedekkingenmetEPSvoldoenaanBrooft1enzijnhiermeeaantoonbaarveilig.

Aansluitdetail tussen dak en wand maatgevend voor de brandveiligheid. EenbrandwandwaarbijEPSophetdak ligt,kanmetde juistedetailleringeenbrandwerendheidvan60minutenbehalen.Zondergoedebrandwerendedetailszouookbij‘onbrandbare’dakisolatiedebrandwandnietbrandwerendzijn.Iso-BouwheeftinhoudelijkbijgedragenaandeSBRbrochureBrandwerendedetailswoning-enutiliteitsbouw.

EPS onderscheidend in brandveiligheidIntegenstellingtotandereisolatiematerialenkomenergeenvezelsofgiftigegas-senvrijbijverbranding,zoalsisocyanaten.DaarnaasthebbendebeterisolerendeEPSHRproducteneennoglagergewichtmeteennoglagerevuurlasttotgevolg.Meer informatie: www.isobouw.nl

Advertorial

Advertorial

Dakbedekkingen in combinatie met EPS aantoonbaar vliegvuurbestendig.

brandveilig.com bedrijvenindex

37

Adembeschermingdräger safety nederlandwww.draeger-safety.nl

AdviesbureAusadviesbureau leeuwesteijnwww.leeuwesteijn.org

adviesbureau peutzwww.peutz.nl

agnesiwww.agnesi.nl

altavilla brandveiligheidwww.altavilla.nl

amma de bruin www.ammadebruin.nl

bartels Ingenieursbureau www.bartels.nl

breijer brandveiligheidwww.facilicom.com

cauberg-huygen raadgevende Ingenieurs www.chri.nl

ccb groep www.ccb-groep.nl

de wit cadwww.dewitcad.nl

déteyewww.deteye.nl

detectronwww.detectron.nl

dgmrwww.dgmr.nl

dijkoraad viavestawww.brandweerondersteuning.nl

floriaan www.floriaan.nl

Interconceptwww.interconcept.nl

nieman raadgevende Ingenieurswww.nieman.nl

obexwww.obex.nl

vgib onderhoudsmanagementwww.vgib.nl

Aedbreijer brandveiligheidwww.facilicom.com

nu-swift brandbeveiligingwww.nu-swift.nl

Afdichtingen applicomwww.applicom.nl

bbwestwww.bbwest.nl


firestopsupply www.firestopsupply.nl

gerco beveiligingen www.gerco.com

Ibmowww.ibmo.eu

klf building productswww.klf.nl

sabawww.saba.nl

walraven www.walraven.eu

AfvAlbAkken ehcmwww.ehcm.nl

Arboccb groepwww.ccb-groep.nl

AspirAtiesystemenaerocheckwww.aerocheck.eu

beglAAsde profielstAlen puien mhb www.mhb.nl

ods geveltechniekwww.ods-geveltechniek.nl

bhv breijer brandveiligheidwww.facilicom.com

ccb groep www.ccb-groep.nl

dspa.nlwww.dspa.nl

wagnerwww.wagner-nl.com binnendeuren albo deurenwww.albodeuren.nl alprokon aluminiumwww.alprokon.com

berkvenswww.berkvens.nl

bouwproducten Zomerwww.bpz.nl

gns branddeuren en rolluiken www.gns.nl

limburgia Utiliteitsdeurenwww.limburgia.nl

reinaerdt deurenwww.reinaerdt.nl

theuma doorsystemswww.theuma.nl

blusgAsinstAllAties ajax chubb varel www.ajaxchubb.nl

breman brandbeveiligingwww.breman.nl

def nederland fire-technologywww.def-firetech.nl

dspa.nlwww.dspa.nl

hi-safe systems www.hisafe.nl

nofiq fire & safety systemswww.nofiq.nl

blusmiddelen ajax chubb varel www.ajaxchubb.nl

berki brandbeveiligingwww.berki.nl


dspa.nlwww.dspa.nl

hugen brandbeveiliging en adviesbureau www.hugen.com


saval brandbeveiligingwww.saval.nl

schuurman-brandbeveiligingwww.schuurman-brandbeveiliging.nl

bouwmAteriAlen draka kabelwww.draka.nl

gyprocwww.gyproc.nl

klf building productswww.klf.nl

promatwww.promat.nl

reppelwww.reppel.nl

bouwplAntoetsing bartels Ingenieursbureau www.bartels.nl

brAnd/gAsdetectie ajax chubb varelwww.ajaxchubb.nl

breijer brandpreventiewww.facilicom.com

breman brandbeveiligingwww.breman.nl

dräger safety nederland www.draeger-safety.nl

brAndbeveiliging breijer brandpreventiewww.facilicom.com

dictator productiewww.dictator.nl

gerco beveiligingen www.gerco.com

kuijpers beveiligingssystemenwww.kuijpers.com


saval brandbeveiligingwww.saval.nl

terberg installatiebedrijf www.terberg.eu

wbd brandbeveiliging www.wbd-brandbeveiliging.nl

brAndkAstenbumaxwww.bumax.nl

brAndkleppen aldes beneluxwww.aldesbenelux.com

dame-ltd nederlandwww.dame-ltd.com

fss Internationalwww.firestopsystems.nl

seac Internationalwww.seac.nl

brAndkrAnen bermad fire protectionwww.bermad.nl

brAndmeldinstAllAties breijer brandpreventiewww.facilicom.com

bd service nederland www.bdservice.nl

brakel atmos www.brakelatmos.com

comsafe beveiligingwww.comsafe.nl

def nederland fire-technologywww.def-firetech.nl

hefas branddetectie www.hefas.nl

hertek www.hertek.nl

protec brandbeveiligingwww.protecfire.nl

synorga beveiliging & telecommunicatiewww.synorga.nl

brAndslAnghAspels ajax chubb varel www.ajaxchubb.nl


brAndtestenefectis (voormalig tno)www.efectis.com/nl

38

brandveilig.com bedrijvenindex

38

brAndvertrAging brandprevent applicationswww.brandprevent.nl

finivlamwww.finivlam.nl

fireprevention.nl www.fireprevention.nl

flame guardwww.flameguard.nl

noflame brandpreventiewww.noflame.nl

walraven www.walraven.eu

brAndweerde wit cad www.dewitcad.nl

dspa.nl www.dspa.nl

tbta www.tbta.nl

cfd adviesbureau peutzwww.peutz.nl

efectis (voormalig tno)www.efectis.com/nl/

exisswww.exiss.eu

floriaanwww.floriaan.nl

one simulationswww.onesimulations.com

deuren industrie gns branddeuren en rolluikenwww.gns.nl

a. leering enschede www.leering-enschede.nl

hoefnagels branden bedrijfsdeurenwww.hoefnagels.com

merford special doorswww.specialdoors.nl

metaconwww.metacon.nl

protec Industrial doorswww.protecindustrialdoors.com

deurvergrendelingen alprokon aluminiumwww.alprokon.com

dictator productiewww.dictator.nl

droge blusleidingenbreijer brandpreventiewww.facilicom.com


evAcuAtie escape mobility companywww.escape-mobility.com

hezemans textiel www.hezemans.com

gAsblussystemen breijer brandpreventiewww.facilicom.com

glAs agc flat glass nederland www.yourpyrobel.com

bovema glaswww.bovemaglas.nl inspectiebureAus brand veiligheid Inspecties bvI www.bvibv.nl


bureau veritaswww.bureauveritas.nl

dijkoraad viavestawww.brandweerondersteuning.nl

r2b Inspecties www.r2b.nl

isolAtiemAteriAAl kingspan duurzame bouwsystemenwww.kingspanpanels.nl

opstalanwww.opstalan.nl

rockwool benelux www.rockwool.nl

kAbel draka kabelwww.draka.nl

lAdders/trAppen gorter luiken www.dakluiken.nl

luiken gorter luiken www.dakluiken.nl

noodverlichting ajax chubb varel www.ajaxchubb.nl


hertek www.hertek.nl


saval brandbeveiligingwww.saval.nl pArkeergArAge-ventilAtie colt International www.coltgroup.com

excelair www.excelair.nl

geveke technical solutions www.geveke-klimaattechniek.nl

hc ps - parkeergarage ventilatiewww.hcgroep.com

rucon systemairwww.rucon.nl

pictogrAmmen europictowww.europicto.nl

setonwww.seton-signalering.nl

rook- en wArmteAfvoer bovema glaswww.bovemaglas.nl


colt International www.coltgroup.com

dame-ltd nederlandwww.dame-ltd.com

rookschermen bovema glaswww.bovemaglas.nl


firetexxwww.firetexx.com

hoefnagels branden bedrijfsdeurenwww.hoefnagels.com

roosters fss Internationalwww.firestopsystems.nl

seac Internationalwww.seac.nl

schoorsteenvegers de griffioenwww.schoorsteenveger-rotterdam.nl

schoorsteenveegbedrijf boomgaardshoekwww.boomgaardshoek.nl

schuimblustechniek Innovfoamwww.innovfoam.com

sprinklers ajax chubb varelwww.ajaxchubb.nl

breijer brandpreventiewww.facilicom.com

breman brandbeveiliging www.breman.nl

kemkens brandbeveiligingwww.kemkensbrandbeveiliging.nl

kuijpers beveiligingssystemenwww.kuijpers.com

wolter & dros www.blussenmetbeleid.nl

sprinklers toeleverAncier mIc europe www.mic-europe.eu totAAlinstAllAteur afg group www.afggroup.nl

terberg systeemintegratie www.terberg.eu

trAining/opleiding ajax chubb varel www.ajaxchubb.nl


hertek www.hertek.nl vluchtluiken gorter luiken www.dakluiken.nl vuurlAstberekening bartels Ingenieursbureau www.bartels.nl

wAtermist def nederland fire-technologywww.def-firetech.nl

fire technology www.firetechnology.nl

Unica automatic sprinkler www.unica.nl/brandbeveiliging.htm

Uw bedrijf ook in de bedrijven index? bel of mail accountmanager Jeroen baar, telefoon 035-6940740, [email protected]

Metacon groeit. Het jasje in Gouda werd wat te krap. En daarom heeft Metacon er sinds november nog een vestiging bij. In Waddinxveen is een groot gedeelte van de afdeling branddeuren neergestreken. Het pand biedt veel ruimte voor verdere groei en innovatie. Metacon bestaat nu uit de vestingen Metacon te Gouda, Metacon te Waddinxveen en MIR Europe te Brecht (België). InnovatIe Metacon ziet in de markt van brandwerende producten nog vele mogelijkheden voor innovatie. Er wordt constant gekeken naar oplossingen die aansluiten bij de wensen van de leveranciers die onze producten verkopen. Maar Metacon gaat verder! Een eigen team van gespecialiseerde techneuten volgt de nieuwste technische ontwikkelingen op de voet en creëert volop innovatieve oplossingen. Er is een nieuw type brandwerende schuifdeur geïntroduceerd, de MET BRAND-SCHUIFDEUR TYPE SGS. Deze brandwe-rende schuifdeur kan worden uitgevoerd met een geïntegreerde loop-/vluchtdeur die in combinatie gecertificeerd is. Deze loop-/vluchtdeur kan worden uitgevoerd zonder dorpel, zoals een deur in een vluchtroute moet worden uitgevoerd.

Eveneens nieuw is onze BRANDCOCON. Onlangs werd deze succesvol getest bij Efectis. De BRANDCOCON is ontwikkeld met als doel een brandhaard te isoleren en de schade te beperken tot de locatie waar de brand ontstaat. Het is een door onze specialisten ontwikkeld brandwerend doek en een omkasting, van waaruit bij brand het doek zich als een cocon om het brandende object ontvouwt. De brandhaard kan zo volledig worden afgesloten. Maatwerk Metacon levert altijd maatwerk. Dit komt omdat de toepassing van onze producten nooit hetzelfde is. Elke klant heeft zijn eigen functionele eisen. De omstandigheden, bedrijfs- en logistieke processen zijn steeds anders. Dit houdt ons flexibel en scherp! Naast de eisen vanuit de klant zijn er ook de geldende weten regelgeving waar we steeds naar kijken en onze producten aan conformeren. Metacon hanteert de hoogste kwaliteitslabels, bevestigd door de certifi-caten van Efectis en/of SKG. Tevens is Meta-con onlangs ISO 9001 gecertificeerd! Breed assortIMent Metacon heeft een breed aanbod aan brandveilige oplossingen. Wij leveren op maat gemaakte brandwerende rolschermen,

Metacon groeIt

a d v e r t o r i a l

rolluiken, rol- en hefdeuren en schuifdeuren. En Metacon blijft zijn producten uitbreiden en vernieuwen. ProductIeProces Metacon houdt de productieprocessen in eigen hand en beschikt daarbij zelf over verschillende verspanende en niet-verspa-nende machines. Desgewenst past Metacon ook uiteenlopende oppervlaktebehandelin-gen toe. dealers Metacon levert uitsluitend aan de tussen-handel en niet aan de eindgebruikers. Een bewuste keuze. Metacon vindt een goede samenwerking met dealers die onze pro-ducten voeren en installeren erg belangrijk. Daarbij wordt één doel centraal gesteld: het ontzorgen van de klant. “Meedenken, vooruitdenken en ontwikkelen om te komen tot maatwerkoplossingen, die bruikbaar en toereikend zijn voor de toekomst.”

Al sinds 1927 is Metacon een fabrikant die zich steeds aanpast aan de vraag vanuit de markt. Tegenwoordig levert Metacon maatwerkoplos-

singen aan leveranciers van branddeuren, inbraakvertragende rolluiken, constructiewerk en stalen zonweringen.

nieuwe vestiging Metacon in Waddinxveen. Metacon brandwerende rolluiken. Metacon brandwerende rolschermen.

www.metacon.nl / tel. (0182) 510777

39

Blussen zonder water.

www.afxf ireblocker.com| faster than f ire.

Brandveilig.com nr. 1

Documents

Transcript of Brandveilig.com nr. 1