booosting 0005tlng

AANKONDIGING VAN DE BIJEENKOMST OVER INNOVATIE­HINDERNISSEN BIJ HET AMFIBISCHE BOUWEN OP DONDERDAG 25 NOVEMBER 2004 VAN 14.00-18.00 UUR

AMFIBISCH BOUWEN, BOUWEN OP, BOVEN OF IN HET

WATER, IS POPULAIR BIJ DE PLANNENMAKERS EN

ONTWERPERS. ELKE MAAND VERSCHIJNEN ER WEER

NIEUWE PLANNEN MET PRACHTIGE BEELDEN VAN

DRIJVENDE OF BOVEN HET WATER ZWEVENDE

WONINGEN OF GEBOUWEN. HET AANTAL PROJECTEN

DAT OOK DAADWERKELIJK WORDT GEREALISEERD IS HElAAS MINIMAAl. ERGENS IN HET ONTWIKKELPROCES LOOPT HET BLIJKBAAR SPAAK.

INNOVATIEHINDERNISSEN IJ HET AMFIBISCHE BO E

Kan Booosting daar als innovatieversneller een rol spelen? Tijdens deze eerste wateractiviteit zullen diverse sprekers de innovatiehindernissen, voon äeze op zich zelf al vernieuwende manier van bouwen, be(toe)lichten. De locatie is passend; we zijn te gast bij ABC Arkenbouw te Urk. Een rkenbouwer die actief al enige jaren grootschaliger waterbouwprojecten

acquireert. Het nieuwe bedrijfsgebouw van ABC Arkenbouw is geheel op deze grootschalige stroom van waterwoningen uitgerust. De woningen kunnen aan een drijvende band worden afgebouwd en worden dan, geheel ingericht, de fabriek uit gevaren naar de plaats van bestemming. Een echte (water)woningfabriek. Ook hun nieuwste ontwikkelingen op het gebied van modulaire drijflichamen komen aan de orde. > Wat zijn de technische zaken die het proces verstoren of dusdanig kostbaar

dat'llet niet haalbaar is? hirlll4"rni,>e;>e;I~n bij andere partijen die voor af.. en uitstel

Rfi lksvvat,er.staalt, de waterschappen, de financierings regelgeving?

zullen de diverse sprekers met zowel het onderwerp kritisch belichten. De

leve water-tegen lezing diè de aanzet tot inspirerend n

14:00

14:15 14:25 14:45

16:15

Ontvangst bij ABC Arkenbouw te Urk Introductie Booosting door Atto Harsta, Aldus Bouwinnovatie Introductie ABC Arkenbouw door Ton Vianen, directeur De drijvende bouwsteen van ABC door Ties Rijeken, ABC Arkenbouw Rondleiding door de waterwoningfabriek van ABC Arkenbouw 'Innovatiehindernissen bij amfibisch bouwen' door ontwerper Rpb van Loenhout, Attika architecten 'Innovatiehindernissen bij amfibisch bouwen' door Rijkswaterstaat t 'Innovatiehindernissen bij amfibisch bo wen' door een bouwer

0005tlng AANKONDIGING VAN DE JAARLIJKSE BORREL VOOR AANGESLOTENEN OP WOENSDAG 8 DECEMBER 2004 VAN 15.00 TOT 19.00 UUR [ A V A ]

n9

Zonnepanelen op een dak vormen een bron van ergernis. De architec­tonische dakvorm wordt verstoord door lelijke Photo Voltaïsche (PV) 'glasbakken'. Bevestigingen veroorzaken veel lekkage. Montage van de panelen dient in 'weer en wind' te geschieden en de elektrische aansluitingen op het dak worden verzorgd door een extra partij .

Aanleiding voor Kalzip om een volledig geïntegreerd PV en stekkerklaar paneel AluPlusSolar te ontwikkelen. De PV-folie is vooraf in de fabriek aangebracht, is lichtgewicht en volgt moeiteloos iedere vorm van het Kalzip aluminium felsnaaddak.

Door toepassing van de 'Triple junction' technologie heeft de nieuwe folie een hoog elektrisch rendement (ca. 850 kWh/jaar per kWp) waardoor ook elektriciteit wordt opgewekt bij zwakke zoninstraling (bewolking, ochtend- en avondlicht).

Een ander voordeel is dat de montage van Kalzip, inclusief de elektrische montage, verricht wordt door slechts één partij . De zgn. plug-and-play­techniek.

Kalzip is reeds dertig jaar en wereldwijd marktleider op het gebied van aluminium felsnaaddaken en -gevels met een 70 miljoen m2 track record. Kalzip wordt in Nederland vertegenwoordigd door de firma Hafkon te Maasluis.

?

Corus bouwcentrum Bauke Bonnema T 025'49593'

Hafkon Maassluis

T 010-59 '5 300

'GEZOCHT: CREATIEVE CONSTRUCTEURS' WAS DE UITDAGENDE TITEL VAN HET Na Ed van Hinte belichten vier constructeurs hun visie op de positie van het MINISYMPOSIUM OP 28 SEPTEMBER IN DE UTRECHTSE PAPERDOME, EEN constructeursvak. Voor Jan van der Windt, directeur van Ingenieursbureau ONTWERP VAN SH/GERU BAN. Zonneveld, is het vooral belangrijk dat een architect weet wat hij wil. 'De

arch itect hoeft zelf geen groot constructief inzicht te hebben als hij maar Inzet was te onderzoeken welke rol constructeurs in toekomstige projecten duidelijk kan overbrengen wat zijn ideeën zijn' aldus van der Windt. Goed kunnen spelen: medeontwerpers die de nieuwste technieken beheersen of voorbeeld uit zijn praktijk is het winkelcomplex Alexandrium in Rotterdam op de achtergrond blijvende cijferaars die de ontwerpen van de architect waar Fons Verheijen duidelijk aangaf hoe hij de kurkentrekker hellingbanen realistisch maken. Ed van Hinte, publicist en schrijver van boeken als naar het parkeerdak wilde hebben. 'De constructeur kan dan een goed en Lightness en Smart Architectu re die een andere kijk op bouwen belichten , realistisch voorstel maken.' spiegelde een constructiewereld gebaseerd op andere constructiesystemen. Jan Font Freide van Corsmit Raadgevend Ingenieurs wenst meer waardering Niet de klassieke constructies met staal en beton maar een techniek van voor eenvoudige zuivere constructies. Constructies wikkelen en winden, vergelijkbaar met de plastic krimpfolie rondom een van architecten zijn vaak meer beeldhouwwerken. stapel. Van Hinte werkt onder andere voor TU Delft Lucht en Ruimtevaart- Een brug van Calatrava suggereert een constructieve techniek en ziet daar dat ingesleten uitgangspunten moeizaam verdwijnen. zuiverheid maar ontbeert deze meestal. Tegenover Bi jvoorbeeld: de afstand van de ribben in aluminium vliegtuigen is nog de overwaardering van deze hoogstandjes zouden steeds 50 centimeter omdat de oude tekenl inialen niet langer dan 50 de gewone gebouwen, zoals de naoorlogse hoog-centimeter waren . > bouw, met simpele en doeltreffende constructies

meer waardering verdienen. 'Rekenen wordt vaak denigrerend bekeken, maar het is het gereedschap van de constructeur, zoals het schetsen het gereedschap van de architect is' zo bestrijdt Font Freide de soms negatieve beeldvorming over het constructeurschap. Rob Nijsse van ABT onderscheidt vier gradaties constructeurs: van de passieve constructeur die de ontwerpen van architecten doorrekent, via de constructeur-ontwerper en de ontwerpende constructeur naar de architect. Ontwerpende constructeurs zijn actiever bij het ontwerp betrokken. Hij wordt concurrerend met de architect. Dit kan tot fantastische samenwerking leiden, maar vormt ook de kiem voor aanvaringen. De meeste constructeu rs zij n nu nog de passieve uitwerker van de plannen. Een creatieve construc­teur zal zich een deel van de ontwerpinspanning moeten toe-eigenen.

John Kraus van D3BN bewees fijntjes dat een creatieve constructeur een 'contradictio in terminis ' is. Creativiteit impliceert dat je iets creëert uit het niets. Dat doen constructeurs niet. Inventivit eit, wat inhoud dat je vraagstukken oplost, sluit beter aan bij het werk van de const ructeur. Ter vergelijking stelde Kraus het werk van een kunstenaar naast een wetenschapper: zonder Tolstoi was er geen 'Oorlog en Vrede' (creatie) zonder James Watt was de stoommotor door iemand anders uitgevonden (i nventiviteit).

Het matige aanzien van de constructeur steekt de constructeurs soms. Arie

V INITIATIEFNEMER FRIDO VAN NIEUWAMERONGEN V TEG EN LEZER MICK EEKHOUT

worden gemangeld tussen de economen en de juristen ' verzucht Rob Nijsse. 'Het mag steeds minder kosten , en als er iets fout gaat, staan de juristen klaar voor schadeclaims '. Dat maakt dat de gemiddelde construc­teur zeer behoudend blijft. Caroline Kruit, van het vakblad Bouwen met Staal , ziet daarin een verschil met het verleden. Tien jaar geleden organiseerde zij voor Ten Hagen & Stam een ronde tafel gesprek tussen architecten en constructeurs . 'Toen was het vooral een ageren tegen elkaar; nu, tijdens dit symposium, liggen constructeurs en architecten dichter bij elkaar, maar strijden ze tezamen tegen verzwaarde maatschappelijke eisen.'

Krijgsman neemt het de journalistiek kwalijk dat ze uitgebreid Van Berkel Conclusie's werden er niet getrokken. De constructeur zal meer naan interviewen bij de opening van de Erasmusbrug, maar niet de moeite nemen buiten kunnen treden om zijn werk ruimere bekendheid te geven. Of, de de constructeur te interviewen . 'Maar de architecten komen naar ons toe en indeling van Rob Nijsse in gedachten, moet de constructeur duidelijken brengen hun verhalen, de constructeur zoekt ons nooit op' ageerde aangeven wat voor een type constructeur hij is. Voor tachtig procent van de journalist Pieter de Mos van Cobouw. Passiviteit als weerkerend kenmerk van gebouwen is een rekenaar-constructeur voldoende, voor tien procent de constructeur wordt al aangeleerd tijdens de studie, zo beamen de een ontwerper-constructeur en voor tien procent een _____ _ aanwezige studenten . constructeur-ontwerper. Maar dan moet wel het verschil Mick Eekhout behoort niet tot de passieve constructeurs . Als gewaagd duidelijk zijn. 'Misschien zijn wij de diskjockeys van de bedenker en producent van menig constructief hoogstandje weet hij zijn rol toekomst. Vroeger slijtte de diskjockey zijn dagen in wel over het voetlicht te krijgen . In binnen- en buitenland wordt hij benauwde zweethokjes in een hoekje naast de dans gevraagd voor risicovolle projecten. Een goede afscherming van je risico's vloer, nu staat hij op een troon in het midden van de

is bij zulke projecten essentieel. > dansvloer en is hij de held van de avond_._' ____ ....

...J W

'" W N f­<I)

o CL

bIl s::::

-<-' Vl o o o

C()

N tv'I

s:::: Q)

> C1l

-C Vl "-Q) ~

C1l

E 0.. Q) Q)

-C U

VI

E C1l

""0 "-Q)

-<-' -<-' o 0::: C()

>

WIJZIGINGEN BOOOSTING

SECRETARIAAT

• PER 01 10 Per 1 oktober 2004 heeft het Booosting secretariaat een nieuw adres.

Scheepmakershaven 32

3011 VB Rotterdam

T 010 2829 950

F 010 2829 813

E info@booosting.nl

I www.booosting.nl

BEREIKBAARHEID Jolanda Steenhouwer is aanwezig op maandag en dinsdag de gehele dag en op donderdag (in plaats wan woensdag) tot 13.00 uur.

OPENEN BINNENGEVEL IS ONHANDIG GROOT. DE ALTERNATI

MAATGEVEL MET EEN VLAKDOEK BINNENSPOUWBLAD, TEVENS FUNCTI

EREND ALS ZONWERING, BIEDT HIERVOOR EEN OPLOSSING.

Door de vlakdoek zonwering wordt de zonne-energie deels naar buite ecteerd, terwijl in de gevelspouw de zonnewarmte door middel va

echanische ventilatie wordt afgezogen. Het vlakdoek functioneert da als binnenspouwblad van de klimaatgevel en als zonwering. 0

ie van zonnestraling naar buiten te bereiken, is het moderne V'''''U\J<::''

de buitenzijde voorzien van een opgedampte aluminium laag. n dit artikel wordt het Quintet Office Park (QOP) te Amsterdam, ontworpe oor Hans van Heeswijk architecten vergeleken met het Mercator 1

(Ml) te Nijmegen, ontworpen door Pau! de Ruijter. P bestaat uit vijf kantoortorens die op een , onder het park

rkeergarage staan. De verdiepingsoverschrijdende vliesgevels zij itgevoerd als vlakdoek klimaatgevels. Bij Ml is de buitenhuid als ee

ige glazen gevel rondom het volume opgetrokken.

DOEK KLIMAATGEVEL (GLAS-DOEK) VS_

RADITIONELE KLIMAATGEVEL (GLAS-GLAS)

De klimaatgevel is ontwikkeld om met binnenzonwering en (nagen heldere doorzichtbeglazing een voldoende lage ZTA-waarde te ve om installatietechnisch het binnenklimaat efficiënt te kunnen regelen .

Bij de vlakdoek klimaatgevel kan de gebruiker (of het G BS) de stand van het vlakdoek zelf instellen. Dat is nood­zakelijk omdat de klimaatgevel minder functioneel is indien de zon niet op de gevel staat. Bij te openen ramen in de gevel en geen directe zonbelasting kan het raam geopend worden. Een horizontale lamellenzon­wering, zoals toegepast in klimaatramen en klimaat­gevels, is beter instelbaar voor de regulering va n uit­zicht en daglichttoetreding. Bi j het vlakdoek is het doorzicht een vast gegeven en is de optie op, neer of gedeeltelijk neer. Er zijn wel mogelijkheden om dit ook variabel te maken. Het reinigen van de traditionele klimaatgevel is duurder en stoort de gebruikers. De vlakdoek klimaatgevel heeft nagenoeg dezelfde reinigingslasten als een enkelschalige glasgevel. Daarnaast zi jn de investeringskosten van een traditionele klimaatgevel hoger dan van een vlak­doek klimaatgevel. De klimaatgevel is in de winter comfortabel, omdat de afvoerspouwlucht het binnenglasblad nagenoeg op kamertemperatuur houdt. Bij de vlakdoek klimaatgevel is dit effect minder en in winter zal de koude binnenruit in het onde

NTET OFFICE PARK VS. MERCATOR 1

De glassoort die gebruikt is bij beide projecten verschilt niet veel van elkaar. Om het gebruiksgemak te dienen zijn bij QOP de doeken door middel van afstandsbediening te besturen, bij M1 is de bediening handmatig. De bediening van de vlakdoek zonweringen is niet aangesloten op het gebouw-beheer-systeem (G BS). Dat is minder efficiënt, omdat e.e.a. afhankelijk is van het bedieningsgedrag van de gebruiker. Bij QOP is gekozen voor een doek dat aan de binnenzijde een grijze kleur heeft, die donkerder is dan bij Mlo Dit om reflectie van (kunst-)Iicht vanuit andere ramen nog meer te beperken en het zicht naar buiten te verbeteren. Bij QOP is gekozen voor een doektype dat minder licht door laat op de Zuid-, Oost- en Westgevels, dan op de Noordgevel. Achteraf is af te vragen of dat juist niet tot gevolg heeft dat de doeken eerder omhoog worden gezet waardoor de klimaatgevel minder goed werkt. Bij QOP is de afzuiging direct gepositioneerd in het plenum boven aa iedere verdieping. Bij M1 was de afzuiging via plafond. Nu zijn er kanale aangebracht om direct af te zuigen bovenin de ruimte aan de gevel. De breedte van de doeken is bij beide projecten verschillend.

eisen va n doorval len en brandoverslag. Er is bewu geen gelaagd glas toegepast. De aangepaste uuu vv -u,',,"

besluitregels staan een goedkope en transpara oplossing zoals de vlakdoek klimaatgevel in de omdat tot borstweringshoogte gelaagd glas worden toegepast. De vraag rijst daarom of het besluit moet worden aangepast!

MOGELIJKE VERBETERINGEN

o Wellicht zijn er in de toekomst weefmanieren vinden zodat een doek, dat in één keer is geweven verschillende doorlaatpercentages heeft op verschil lende hoogten.

f) Onderzocht moet worden ofhet doek vervangen worden door dunne lamellen.

o Wellicht is het beter de doekbreedte te beperken 1500 of 1200 mm om plooivorming tegen te gaan.

o Het is belangrijk om de zonwering elektrisch bedien baar te maken , gekoppeld aan het G BS, echter alti overrulebaar door de gebruiker.

van Nieuwenhuizen info@moveyou.nu

veYou is sinds januari 2004

ngesloten bij Booosting.)

STEEL STUDY HOUSE RC l:Il ~ELON I W~E ERS

De ambitie voor het ontwerp van het Steel Study House vertegenwoordig1j ogenschijnlijk een contradictie. Het is enerzijds een huis dat is samen te stellen uit zo veel mogelijk prefab (stalen) componenten. Anderzijds is het een persoonlijke woning die specifiek voor een plek ontworpen is. Met andere woorden, het Steel Study House moet de vooroordelen, dat prefal:> talen huizen altijd steriele cataloguswoningen zijn die worden samengestel

uit schrale en goedkoop ogende materialen, wegnemen.

teel Study House 1 is gelegen in de wijk Noordhoven te Zoetermeer. Deze ijk ligt tegen de Noordhovensepias en telt zestig vrije kavels. Zoals

gebruikelijk in Nederland staan de huizen veel te dicht op elkaar. Vanuit de stedenbouwkundige randvoorwaarden werd per zone gedefinieerd welk agen bebouwd mochten worden. Het architectonische ontwerp is op t

'-'atten als een minimalistische interpretatie van deze randvoorwaarden om tot een maximaal volume te komen.

Het basisvolume is het resultaat van twee eenvoudige transformaties: c> splits een rechthoekig volume in twee lagen

trek elk van deze volumen in een tegengestelde richting.

Op die manier ontstaat een gedifferentieerd volume met een grot itkraging aan de voorkant en een zonnig dakterras op de eerste verdieping

Haaks op deze twee gestapelde dozen loopt op de begane grond een gerende wand van glazen bouwstenen. Deze markeert de grens tussen openbare en privé ruimte. Deze wand volgt over de gehele breedte van de avel exact de 'rooilijn' van de begane grond. De afmetingen van d itkraging en het dakterras komen voort uit de andere maatlijnen uit het tedenbouwkundig plan.

de twee bovengenoemde genoemde transformaties ontstaat er ineair pad dat vijf verschillende ruimten aan elkaar rijgt. Elk met

illend programma en karakter.

overgang van publieke naar privé ruimte is als volgt ontworpen.T !hP(1on"pn met een grote leegte onder de uitkraging, als een stedelijke lu

de met flagstones aangeklede entree. Achter de glazenhollJw<:rF'npnl nd bevindt zich de keuken. En het midden van het huis is de no,nO"OT'"

imte, met direct zonlicht via een bovenlicht en een dakraam. Dan volgt d mer en tot slot de buiten kamer. De buiten kamer is een su

r de tuin. I n een wijk waar de vrije kavels zeer dicht op elkaar staan is isleidend om over tuinen te praten. Om toch aantrekkelijke buitenru verkrijgen zijn een dakterras, buitenkamer en een patio ontworpen. H

akterras staat via een buitentrap rechtstreeks in verbinding met de buitenruimten.

n het interieur treffen we ook de buitenmaterialen aan. Zowel de ho van de buitenkamer als het stalen plafond van de uitkraging zetten

oor naar binnen. De ontmoeting van deze twee materialen is de plek e trap is geplaatst en waar men door het daklicht de sterren kan zien. oewel de twee verschoven volumen lang zijn - respectievelijk 14 en

diep - ontstaat er door samenspel van uitkraging, binnenruimte itenkamer een totale ruimte van ongeveer 23 meter diep.

n dit wijkje zijn de huizen rond een niervormig plein gegroepeerd. Daar ng, juist waar het plein smal wordt, een prominente plaats in

idden van het plein inneemt, is er een kolomvrije uitkraging gemaakt e openheid van de ruimte niet te belemmeren. n de verdere uitwerking vormde deze grote uitkraging het kader voor

structie en materialisering. In de materialisering is gebruik gemaakt ële producten die hun oorsprong vinden in de utiliteitsbouw va

Cladding (stalen sandwich panelen, prefab staalconstructie, I plaatbeton vloer).

rp: 1997, opgeleverd 2004.

T 070 338 75 70 E buro@archipelontwerpers.nl

0005tln

for Buildings behandelt de 200 •

",p""narnkste basis bouwmaterialen met een Imlll1in :~O'rntf' close-up foto van het materiaal op

formaat, enkele voorbeelden van toe- , singen en informatie over het productie­

de belangrijkste technische eigen­rc:r~">n ,n .. n en het gebruik van het materiaal in de

rchitectuur. prachtige materialen bibliotheek is de >, die de zintuiglijke beleving van het

,rn"TP""'" vooropstelt. Uiteraard krijgt het visuele veel aandacht. maar ook tast. geur en geluid in een zogenaamde sensorische tabel bij elk materiaal

van

Skins for Buildings lAut~f'urc~ o.a. Ed Melet, Piet Vollaard, Els Zijlstra

~UI12ever. BIS Publishers

ooosting SCHEEPMAKERSHAVEN 32 3011 VB ROTTERDAM TELEFOON 010 2829 950 TELEFAX 010 2829 813 E-MAIL INFO@BOOOSTING.NL SITE WWW.BOOOSTING.NL

CONTACTPERSOON Jolanda Steenhouwer BEREIKBAAR maandag en dinsdag 9.00.'7.00 uur donderdag 9.00 . '3.00 uur REDACTIE Jolanda Steenhouwer VORMGEVING

«< A A A