Beweegprogramma Diabetes Mellitus type 2, Carans Scoop 3mrt2009

Beweegprogramma Diabetes Mellitus type 2

Recente ontwikkelingen

Drs. Nathan Hutting

Vertegenwoordiger KNGF in de werkgroep ontwikkeling en deskundigheidsbevordering Beweegkuur

16-3-2012 Beweegprogramma Diabetes Mellitus Type 2

Het Centrum Fysiotherapie & Manuele therapie

Inhoud

• Standaard Beweeginterventie

• Richtlijn vs standaard

• Inhoud KNGF standaard beweeginterventie Diabetes Mellitus type 2

• Enkele punten uit de standaard

• De BeweegKuur


Standaard Beweeginterventie

• Doelstelling: Zorgen dat mensen met een chronische aandoening hun fysieke fitheid verhogen en een actieve levensstijl ontwikkelen en handhaven, die minimaal voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB)

• Doelgroep: Fysiotherapeuten die een beweegprogramma voor personen met een chronische aandoening willen aanbieden



• KNGF-beweegprogramma Standaard Beweeginterventie

• Verplicht scholingstraject

• Leefstijl bevorderen en fitheid verhogen

• Op basis van oude beweegprogramma´s

• Géén gedetailleerde invulling



• Patiëntgroepen verschillen wat betreft:

– Achtergrond van de aandoeningen / specifieke klachten en symptomen

– Specifieke beperkingen

– Medicatiegebruik en invloed medicatie

– Specifieke behandeldoelen

– Inspanningstesten

– Preventieve waarde van bewegen en te verwachten trainingseffecten



• Tot nu toe ontwikkeld:

– Coronaire hartaandoeningen

– COPD

– Diabetes Mellitus type 2

– Artrose

– Osteoporose


Richtlijn, protocol, standaard

Een richtlijn is een document met aanbevelingen, adviezen en handelingsinstructies ter ondersteuning van de besluitvorming van professionals in de zorg en patiënten, berustend op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek met daarop gebaseerde discussie en aansluitende meningsvorming, gericht op het expliciteren van doeltreffend en doelmatig medisch handelen. Haamstede-definitie 2004



In protocollen wordt vooral aangegeven hoe precies in de dagelijkse praktijk gehandeld dient te worden, terwijl richtlijnen in meer algemene zin, en voorzien van wetenschappelijke onderbouwing, aangeven wat er het best gedaan kan worden.

Van Everdingen e.a. 2004



Ook kan er onderscheid gemaakt worden tussen standaarden en richtlijnen. Een standaard betekent de minimaal te bereiken norm, waar dus niet van afgeweken mag worden.

Van Everdingen e.a. 2004


KNGF-Standaard

Beweeginterventie Diabetes

Mellitus type 2


Ontwikkeling en implementatie

• Projectgroep Universiteit Maastricht, Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM), Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)

• Daarnaast voorgelegd aan experts

• De standaard verschijnt binnenkort…

• En zal worden aangeboden aan het ministerie van VWS en onder de aandacht gebracht worden bij zorgverzekeraas

Beweegprogramma Diabetes Mellitus Type 2 16-3-2012

SB Diabetes Mellitus type 2

• Doelgroep: Personen die het niet lukt zelfstandig een actieve leefstijl te ontwikkelen

• Doel: Streven naar en in stand houden van actieve leefstijl en vergroten van fitheid

• Opstellen beweegprogramma cfr. standaard en scholing


SB Diabetes Mellitus type 2

• Inhoud

– Diabetes mellitus

– Belang van bewegen, inspanningsfysiologie, trainingseffecten

– Schakel in de zorgketen

– Globale opzet beweegprogramma (intake, uitvoering, evaluatie)

– Aanbevelingen en conclusies


Optimalisatie beweegprogramma

• Belastbaarheid / blessurerisico

• Vergroten fysieke belastbaarheid

• Wegnemen van drempels

• Opstellen beweegplan (co-morbiditeiten) – Inzicht mogelijkheden bewegen

– Optrainen belasting / belastbaarheid

– Empowerment / self-efficacy

– Plezier in bewegen

– Groepsgewijze activiteiten



• Energie-equivalent van de inspanning

• Duurtraining: minimaal 3 sessies met energie-equivalent van 400 kcal per training

• Krachttraining: opvoeren naar 3 series van 8−10 hh op 70−80% van 1 RM.

• Minimaal 3 trainingssessies per week, max. 2 opeenvolgende inactieve dagen.

• Maatwerk!



• Recent gediagnosticeerde DM2

– Vaak obesitas; duurtraining i.c.m. energiebeperkend dieet

– Minimaal 1x per week krachttraining

• Langer bestaande DM2

– Frequent hoog cardiovasculair risicoprofiel; accent op vergroten spiervermogen d.m.v. kracht- en kortstondige intensieve intervalduurtraining



• Oudere patiënt met DM2

– Met name krachtoefeningen (7-10), opbouw naar 3 sets van 8-10 hh op 50-80% 1RM

– Dieetinterventie (eiwit) (arts of dietist)


Beweegprogramma in de zorgketen

• Belang van preventie

• Rol van de fysiotherapeut

• Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie (DTF)


Globale invulling beweegprogramma

• Medische gegevens – Voorgeschiedenis (cardiovasculair / orthopedisch)

– Duur van de diabetes

– Complicaties

– HbA1c en nuchtere glucose waarde

– Stabiliteit van de bloedglucose regulatie

– Bloeddruk

– Medicatiegebruik / insulineschema´s

– Evt. resultaat inspannings EGC


Globale invulling beweegprogramma

• Intake en inleidend gesprek – Uitleg

– Includeren / excluderen

– Specifiek gericht op ziektebeeld

– Fitheidstests

– Krachttests

– Meten BMI / buikomvang

– Vragenlijst NNGB, PAR-Q

– Bepalen beweegscore


Evaluatie en uitstroom

• Evaluatie na 3, 6 en evt. 9 maanden

• Terugvalpreventie

• Uitstroomcriteria 1. Trainingsdoelen zijn

• Bereikt

• Niet bereikt (cliënt kan deze zelf bereiken)

• Niet bereikt, maximaal haalbare is behaald

2. De cliënt weet welke vervolgstappen nodig zijn om zijn/haar activiteiten te continueren en is op de hoogte van regionaal beweegaanbod


Evaluatie en uitstroom

• Uitstroomcriteria (vervolg)

3. Beweegscore is tenminste 6, maar bij voorkeur 8.


Besluit:

De standaard beweeginterventie Diabetes Mellitus type 2 geeft dus een globaal raamwerk en achtergrondinformatie voor een beweegprogramma voor personen met DM2.

Fysiotherapeuten moeten voor uitvoering van een beweegprogramma aanvullend geschoold zijn.


De BeweegKuur

• Opzet

• Doel: Realiseren van gezondheidswinst door middel van meer bewegen en gezonde voeding voor personen met DM2 of een hoog risico op DM2

• Partners

• Prototype

• Implementatie


Inclusiecriteria

• Mensen met een gestoorde glucosetolerantie

• Mensen met diabetes mellitus type 2

• Daarnaast:

– Gemotiveerd voor gedragsverandering

– Een inactieve leefstijl (niet voldoen aan NNGB)


Exclusiecriteria

• DM2 + drie of meer diabetes complicaties (hart/vaatziekten, nefropathie, retinopathie, neuropathie, diabetische ulcus)

• DM2 + ernstige polyfarmacie (>5 therapeutische klasses)

• DM2 + hypertensie graad 3 (RR>180/110 mmHG)

• Comorbiditeit die deelname onmogelijk maakt

• Cognitief disfunctioneren


Instroom

• Huisarts

• Leefstijladviseur

• Fysiotherapeut

• Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie (DTF)


Beweegprogramma´s

• Primaire doelen op korte en lange termijn

VERANTWOORD EN GEZOND ZELFSTANDIG BEWEGEN EN ACTIEVE LEEFSTIJL

• Secundaire doelen op korte / middellange termijn

VERBETEREN BEÏNVLOEDBARE PARAMETERS (glucosegehalte, BMI, middelomtrek, bloeddruk, cholesterolgehalte, roken)

• Secundaire doelen op lange termijn

–PREVENTIE ONTSTAAN DM2 (bij hoog risico)

–VERLAGEN KANS DIABETES COMPLICATIES


Verschillende beweegprogramma´s

• Zelfstandig Beweegprogramma

• Opstartprogramma

• Begeleid beweegprogramma


Indeling in beweegprogramma

1. Aanwezigheid van inspanningsbeperkingen volgens inspannings-ECG

2. Aanwezigheid van nevenpathologie

3. Aanwezigheid van bewegingsgerelateerde klachten

4. Aanwezigheid van een startdrempel voor bewegen


Indeling in beweegprogramma

• Indien geen van criteria 1-4 aanwezig:

ZELFSTANDIG BEWEEGPROGRAMMA

• Startdrempel en/of inspanningsbeperking tussen 90 en 100%: OPSTARTPROGRAMMA

• Inspanningsbeperking < 90% en/of nevenpathologie en/of bewegingsgerelateerde klachten:

BEGELEID BEWEEGPROGRAMMA


Aandachtspunten

• Beweegplan

• Gedragsverandering

• Voeding en gewichtsbeheersing

• Samenwerking in ketenzorg

• Lokale samenwerking

• Scholing

• Eigen verantwoordelijkheid


Rol van de fysiotherapeut


Samenwerking

• Huisarts

• Leefstijladviseur

• Fysiotherapeut met aanvullende scholing

• Diëtist

• Lokale sport- en beweegaanbieders

• Regionale ondersteuningsstructuren (ROS)

• Cardioloog, sportarts



• Voorbereidende fase t/m december 2007

• Implementatie prototype vanaf januari 2008 in zeven pilotregio´s

• 2009: verdere implementatie (voorlopig) definitieve versie (uitbreiding pilotregio´s)

• Vergezeld met begeleidend evaluatief onderzoek

• Doorontwikkelen BeweegKuur



• Periode 2009-2011 staat in teken van voorbereiding landelijke implementatie.

• Indien de BeweegKuur per 1-1-2012 wordt opgenomen in het basispakket dient deze immers daadwerkelijk overal beschikbaar te zijn.

• Tevens ontwikkelen BeweegKuur voor andere doelgroep(en).


Vragen?

Blijf in beweging!

DANK VOOR UW AANDACHT.


Beweegprogramma Diabetes Mellitus type 2, Carans Scoop 3mrt2009

Documents

Transcript of Beweegprogramma Diabetes Mellitus type 2, Carans Scoop 3mrt2009