Begeleid leren voor adolescenten met psychische problemen in het voortgezet onderwijs

drs. Lindy Beukema

dr. Andrea de Winter prof. Menno Reijneveld dr. Lies Korevaar dr. Jacomijn Hofstra

Overzicht workshop

Introductie

Het onderzoek

Workshop

Deel 1: Houding en Communicatie

Deel 2: Probleemeigenaarschap

Afronding

20-5-2019 2

• Grote impact dagelijks functioneren en omgeving

• Problemen om te voldoen aan eisen die worden gesteld in gezin en op school

• Op school vaak concentratieproblemen, teruglopende schoolresultaten enschoolverzuim

20-5-2019 3

Waarom aandacht voor leerlingen met psychische problemen in het VO?

20-5-2019 4

20-5-2019 5

Psychischeproblemen

Thuiszitten / schooluitval

Educatie / startkwalificatie

Werk

Maatschappelijkeparticipatie

Het onderzoek

20-5-2019 6

Begrijpen Preventie

1. Survey 2. Interventie studie

Begeleid LerenEen goede methodiek voor het Voortgezet Onderwijs?

MBO/HBO: Effectieve methodiek!

20-5-2019 7

Uitgangspunten Begeleid Leren

20-5-2019 8

Is deze methode effectiever dan de gebruikelijke begeleiding?

Verandering in functioneren? Tevredenheid? Gevoel? Inzicht?

Hoe verloopt de communicatie tussen leerling enbegeleider?

20-5-2019 9

Onderzoek Begeleid Leren in het VO

20-5-2019 10David Hockney, Garrowby Hill

• Wetten: leerplicht, zorgplicht

• Leeftijd: puberbrein

• Ouders

20-5-2019 11

Eerste resultaten: VO versus MBO/HBO

20-5-2019 12

Eerste resultaten: belemmeringen

20-5-2019 13

Eerste resultaten: wat werkt wel?

De workshop

20-5-2019 14

Deel 1: Houding en Communicatie

20-5-2019 15

Oefening 1: lastige situatie

Lastige situatievoorbeeld

Huidig gedrag (negatief) Gevolg

Nieuw gedrag (positief) Gevolg

20-5-2019 16

Referentiekader van de leerlingals uitgangspunt nemen

20-5-2019 17

Aansluiten bij contactstijl

1. Eigen voorkeursstijl?

2. Behoefte van de leerling?

20-5-2019 18

Fysiek Emotioneel

VerstandelijkLevens-

beschouwelijk

Gespreksvoering

Meedenken

Niet Oplossen

Niet Invullen

Luisteren

Begrip tonen

Doorvragen

20-5-2019 19

Deel 2: Probleemeigenaarschap

20-5-2019 20

Uitgangspunt begeleiding:

Wat wil de leerling?

Wil jij je opleiding blijven volgen? Dit jaar overgaan? Je diploma halen?

Zo ja, wat belemmert jou daarbij?

Welke vaardigheden en hulpbronnen heb je daarbij nodig?

20-5-2019 21

5-stappen model

Stap 1 Start traject: knelpunten en opleidingsdoel

Stap 2 Knelpunten onderzoeken

a. Succes: Wat zijn de ‘eisen’ vanuit school?

b. Tevredenheid: Wat zijn de ‘wensen’ van de leerling?

c. Brainstormen: Knelpunten oplossen

Stap 3 Vaardigheden/hulpbronnen

Stap 4 Het Individueel School Ontwikkelplan (ISOP) opstellen

Stap 5 ISOP uitvoeren, monitoren en evalueren

20-5-2019 22

Oefening 2 Brainstormen:

Waar zijn we in de begeleiding: • Opleidingsdoel is vastgesteld.

• Eisen opleiding en bijbehorende knelpunten zijn vastgesteld.

• Wensen van de leerling en bijbehorende knelpunten zijn vastgesteld.

Vervolg:

• Wat kan de leerling doen om knelpunt op te lossen?

20-5-2019 23

Brainstormen = Creativiteitstechniek

Doel

snel, veel nieuwe ideeën over onderwerp of vraagstuk genereren

Kenmerk

waardeoordeel uitstellen totdat alle ideeën zijn opgesomd

20-5-2019 24

Oefening 2: Brainstormen

Tweetallen of viertallen

• Kies twee knelpunten

• Beschrijf minimaal 8 mogelijke oplossingen per knelpunt

• Bespreek de effectiviteit en haalbaarheid.

• Kies de beste optie en beschrijf VH en HB

20-5-2019 25

Nabespreking en vragen

20-5-2019 26

Extra slides

20-5-2019 28

Bron: Ministerie van OCW, 2018

20-5-2019 29

ROL + OMGEVINGLeerling + School

Vaardigheden Hulpbronnen

Succes Tevredenheid+

+

20-5-2019 30

Stepped support

20-5-2019 31

Eigen kracht

= Zelf doen

Steun uit eigen netwerk

familie/ medeleerling/ vriend

Mentor

Onderwijsprofessional begeleiding

Maatwerk

Onderzoek Begeleid Leren in het VO

Vragen:

• Werkt Begeleid Leren? (t.o.v. gebruikelijke begeleiding)

• Wat werkt er?

Methode

• Vragenlijst

• Per 2 maanden

• Invultijd +- 10 minuten per keer

Deelnemers

• Leerlingen die begeleiding krijgen

• De begeleiders

20-5-2019 32

Is deze methode effectiever dan de gebruikelijke begeleiding?

Verandering in functioneren? Tevredenheid? Gevoel? Inzicht?

Hoe verloopt de communicatie tussen leerling enbegeleider?

20-5-2019 33

Onderzoek Begeleid Leren in het VO

Oefening 2: Klikt het of klikt het niet?

• Neem twee personen in gedachten.

• Eén met wie het klikt en één met wie het niet klikt.

• Hoe komt dit?

20-5-2019 34