Het sterven van adolescenten - wanneer geven jonge tapuiten de geest?

Herman van Oosten

m.m.v. Frank Majoor, Maja Roodbergen, Remco Versluijs, Stef Waasdorp & Chris van Turnhout

D

C

ADC

A

1973-77(Sovon)

2010(Sovon)

• aanleiding: de tapuit verdwijnt uit Nederland• nu: toegepast én fundamenteel

weinig bekend over sterfte in eerste jaar na uitvliegen

(1) verschilt sterfte tussen vroege en late legsels? (2) waar wordt gestorven* in het broedterrein voor wegtrek?

* op trek plus wintergebied?

alle jongen kleurringen en als een dolle aflezen!

1e jaarsoverleving vroege jongen (wit) hoger dan van late jongen (zwart)

2008 2009 2010 20110

0.050.1

0.150.2

0.250.3

0.350.4

0.45

jaar

lijks

e ov

erle

ving

geboortegrond trek / winter0.82

0.84

0.86

0.88

0.90

0.92

0.94

0.96

0.98

over

levi

ng p

er tw

ee w

eken

• overleving vroeg (wit) hoger in beide periodes dan laat (zwart)

• overleving beide periodes verschilt niet binnen vroeg en binnen laat

vergelijking literatuur

• vroege jongen sterven meer dan late jongen bij veel vogelsoorten • overleving tapuiten na uitvliegen hoog t.o.v. andere zangvogels• jaareffecten, gebiedseffecten?

soort 14 daagse overleving referentieHooded Warbler Wilsonia citrina 0.436 Rush and Stutchbury 2008 Sprague's Pipit Anthus spragueii 0.513 Fisher and Davis 2011Dickcissel Spiza americana 0.574 Berkeley et al. 2007Rose-breasted Grosbeak Pheucticus ludovicianus 0.726 Moore et al. 2010Western Bluebird Sialis mexicana 0.732 Wightman 2009Paapje Saxicola rubetra 0.744 Tome and Denac 2012Ovenbird Seiurus aurocapilla 0.776 King et al. 2006Wood Thrush Hylocichla mustelina 0.806 Anders et al. 1997Worm-eating Warbler Helmitheros vermivora 0.835 Vitz and Rodewald 2011Dickcissel Spiza americana 0.869 Suedkamp Wells et al. 2007Ovenbird Seiurus aurocapilla 0.888 Vitz and Rodewald 2011Eastern Meadowlark Sturnella magna 0.914 Suedkamp Wells et al. 2007Larksparrow Chondestes grammacus 0.522/0.441 Yackel Adams et al. 2006mezen Paridae 0.775/0.326 Naef-Daenzer et al. 2001White-throated Robin Turdus assimilis 0.818/0.695 Cohen and Lindell 2004Beflijster Turdus torquatus 0.842/0.536 Sim et al. 2013Tapuit Oenanthe oenanthe 0.932/0.880 deze studiePurple Martin Progne subis 0.939/0.868 Tarof et al. 2011Eastern Meadowlark Sturnella magna 0.944/0.914 Kershner et al. 2004

waaróm is de sterfte onder laat geboren jonge tapuiten hoger:

• voedsel: aantallen prooien lager? vangbaarheid prooien lager? • predatie hoger? maar overleving trek/winter ook lager• concurrentie met vroege jongen en volwassen vogels?

Dank!

• Herman van Oosten: Oenanthe Ecologie herman_vanoosten@yahoo.co.uk

• Frank Majoor, Maja Roodbergen, Chris van Turnhout: Sovon• Remco Versluijs: Stichting Bargerveen• Stef Waasdorp: Stichting Biosfeer