Autisme
description
Transcript of Autisme
![Page 1: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/1.jpg)
1
Autisme
prof.dr.Jean SteyaertJeugdgezondheidszorg2009
![Page 2: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Deficits: gedragsniveau
![Page 3: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Gedragskenmerken autisme
Stoornissen in sociale wederkerigheid
Stoornissen in de communicatievaardigheden
Inflexibiliteit en beperkt repertorium (tekort voorstellingsvermogen)
Er zijn deficits voor de leeftijd van 3 jaar.
![Page 4: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Autisme: Stoornissen in sociale wederkerigheid
Stoornissen in sociale glimlach, Joint Attention, reactie op aangesproken worden, anticiperen, hechtingsgedrag*
Stoornissen in de sociale afstemming
Participate-sociaal
* Mate en kwaliteit van hechting blijkt vaak redelijk normaal
![Page 5: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/5.jpg)
5
Noot: spelen een rol in sociaal contact
Sociale motivatie Vermogen tot sociale
wederkerigheid / afstemming Sociale angst Context / cultuur-gebonden “know-
how”
![Page 6: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Indeling L. Wing: wijze contactzoeken
Aloof Passive active-but-odd hyperformeel
![Page 7: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Stoornissen in de communicatievaardigheden
Verbaal: Morfologisch/syntactische taalaspecten Intonatie, stemvolume, ritme Vreemd accent Directe en uitgestelde echolalie Taalpragmatiek
Figuurlijke betekenissen, ironie, spontane grapjes… Initiëren, onderhouden, afstemmen van gesprek
non-verbaal Emotieherkenning Lichaamstaal, communicatieve gebaren
Let wel: communicatieproblemen in beide richtingen !Non-verbaal
Contexblindheid
letterlijk
![Page 8: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/8.jpg)
8
beperkt repertoire activiteiten en interesses (Stoornissen in het voorstellingsvermogen)
Verstoorde spel & fantasieontwikkeling (opgelet: rol imitatie) langer sensopathisch spel concreet spel
Fascinaties / preoccupaties met (delen van) voorwerpen Eenzijdige interesses Gebrek aan mentale flexibiliteit Repetitieve motorische gedraginigen / gedachten Routines Ook:
Gebrek aan probleemoplossend vermogen Moeite met keuzes maken
inflexibiliteit
routines
Ongewoneinteresse
![Page 9: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/9.jpg)
9
DSM-IV criteria:
Tenminste 6 van de 12 diagnostische criteria aanwezig (zie verder)
Eerste symptomen merkbaar voor de leeftijd van 3 jaar
![Page 10: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/10.jpg)
DSM-IV: A) Kwalitatieve beperkingen in de sociale interacties (tenminste 2 kenmerken)
1. Opvallende beperking in het gebruik van meervoudig non-verbaal gedrag zoals oogcontact, gezichtsuitdrukking en gebaren die sociale interactie reguleren.
2. Tekortschieten in het aangaan van leeftijdsadequaat vriendschapsgedrag.
3. Gebrek aan het spontaan delen van plezier, interesses of activiteiten met anderen.
4. Gebrek aan sociale of emotionele wederzijdsheid.
10
![Page 11: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/11.jpg)
DSM-IVB) Kwalitatieve beperkingen in de communicatie (tenminste 1 kenmerk)
1. Late ontwikkeling van verbale communicatie, zonder poging om dit op een andere wijze op te lossen, bijvoorbeeld met gebaren. Soms afwezigheid van verbale communicatie.
2. Bij diegenen die spreken een opvallend onvermogen een gesprek aan te knopen of voort te zetten.
3. Vreemd gebruik van inhoud of vorm van de taal (bijvoorbeeld echolalie).
4. Afwezigheid van fantasie-activiteiten en gevarieerd spelgedrag.
11
![Page 12: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/12.jpg)
DSM-IVC) Beperkte, zich herhalende stereotiepe patronen van gedrag, belangstelling en activiteiten (tenminste 1 kenmerk)
1. Preoccupatie met een of meer stereotiepe en beperkte interesses.
2. Star vasthouden aan specifieke, niet-functionele routines of rituelen.
3. Stereotiepe, repetitieve motorische handelingen.
4. Aanhoudende preoccupatie met voorwerpen of onderdelen van voorwerpen.
12
![Page 13: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Opgelet:
Ook bij autisme rekening houden met gedragsequivalenten in functie van ontwikkelingsleeftijd !
![Page 14: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/14.jpg)
Autistische stoornis versus Asperger syndroom (AS)
Autistische stoornis
Deficits in de sociale wederkerigheid
Deficits in de communicatieve vaardigheden
Waaronder stoornissen in de vroegkinderlijke taalontwikkeling
Deficits in het voorstellingsvermogen / eenzijdige activiteiten en interesses
Eerste tekens aanwezig voor 3 jaar
Asperger syndroom
Deficits in de sociale wederkerigheid
Deficits in de communicatieve vaardigheden
Maar mijlpalen van de vroegkinderlijke ontwikkeling zijn volledig normaal
Deficits in het voorstellingsvermogen / eenzijdige activiteiten en interesses
Eerste tekens aanwezig voor 3 jaar (alhoewel hierover discussie bestaat)
IQ ≥ 7014
![Page 15: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/15.jpg)
Autistische stoornis
Aspergersyndroom
Rett syndroom
Multiple complex developmental disorder
desintegratiestoornis
Pervasieve Ontwikkelingsstoornissen
Autismespectrumstoornissen
Complexe taalstoornissen
Visuo-spatiëleleerstoornissen
PDD-NOS
Autisme: een spectrum
![Page 16: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/16.jpg)
Differentiaal diagnose:
Taalontwikkelingsstoornis (peuters !) Mentale retardatie ADHD Reactieve hechtingsstoornis Very early onset schizophrenia
16
![Page 17: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Comorbiditeit & andere symptomen
Andere symptomen: Sensorische overprikkelbaarheid Speciale verwerking van sensorische prikkels
Co-morbide ontwikkelingsstoornissen MR (30-40%) ADHD (± 25%) TS (± 10%) Motorisch …
![Page 18: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Secundaire stoornissen
Voedingsproblemen slaapproblemen angst Agressie Stemmingsstoornissen (Reactieve) psychose Persoonlijkheidsstoornissen?
![Page 19: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/19.jpg)
Prevalentie
Autismespectrumstoornissen: 6-10 / 1000
kern-autisme 2-4 / 10.000
Jongen / meisje ± 4/1 toename : ???
Meer diagnostische capaciteit & kunde criteria breder geïnterpreteerd autisme versus mentale retardatie als
hoofddiagnose.
19
Baird, G. 2006, 2008
![Page 20: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/20.jpg)
Biol. oorzaken
Hersendysfuncties
Primaire neuropsychologische deficits
Sociale interactie Communicatie Inflexibiliteit, beperkt repertorium
Triade van auti-symptomen
Co-morbide symptomen & aandoeningen:
mentale retardatie, motorische stoornissen, ADHD... Secundaire symptomen:
Slaap- & voedingstoornissen, angsten….
![Page 21: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/21.jpg)
21
een ontwikkelingsstoornis
Genetische factoren
Stoornissen in de ontwikkeling van de hersenenMilie
ufac
tore
n
Neuropsychologische deficits
Auti-symptomen
Secundaire symptomen, beleving
Tijd
![Page 22: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Verschillende diagnostische niveau ’sWaarneembaar gedrag/ psychiatrischestoornis
Autisme
Neuropsychologie Bv. "centralecoherentie-stoornis"
Neurofysiologie Abnl. EEG ; epilepsieNeuroanatomie Purkinje-cellen
Neurochemie serotonine
Genen Milieu
![Page 23: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Primaire neuropsychologische deficits:
Theory-of-mind Centrale coherentie Executieve functies
![Page 24: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Theory-of-mind (TOM)(S. Baron-Cohen,1993; Tager-Flusberg 2007)
Ik denk dat je denkt…
TOM= mentaal proces, waarbij individu « theorie » heeft over wat er zich in het hoofd van een ander individu afspeel. Deze theorie wordt voortdurend aangepast kent een eigen ontwikkelingsverloop integreert diverse informatiebronnen
(eigen referentiekader, context, waarneming…)
Eerste, tweede, enz.… -orde TOM False beliefs
![Page 25: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Zwakke centrale coherentie (Happé & Frith, 2006)
Globale verwerking van informatie verloopt moeizamer / niet preferentieel t.o.v. fragmentaire vewerking.
![Page 27: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Zwakke Executieve functies(Pennington & Ozonoff, 1996, 2004)
EF = werkgeheugen, impulsinhibitie, planning, mentale flexibiliteit, …
Interessant: verklaart bepaalde problemen van ASS testbaar
Probleem: verklaart niet alle symptomen van ASS is al zeer complex om « basisstoornis » te zijn
![Page 28: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Verschillende diagnostische niveau ’sWaarneembaar gedrag/ psychiatrischestoornis
Autisme
Neuropsychologie Bv. "centralecoherentie-stoornis"
Neurofysiologie Abnl. EEG ; epilepsieNeuroanatomie Purkinje-cellen
Neurochemie serotonine
Genen Milieu
![Page 29: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Epilepsie & autisme
4-32 % van de personen met ASS hebben epilepsie specifiek type ? (vaker frontale focus ??) meer bij mentale retardatie en ASS ander verloop ? Betekenis ?
verband epilepsie en taal & communicatieontwikkeling ?
Epilepsie -> dysfunctie van postero-anterieure aandachtsas bij de zuigeling -> gestoorde joint attention ?
Verband temporale epilepsie + tubers + ASS bij tubereuze sclerose
![Page 30: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Verschillende diagnostische niveau ’sWaarneembaar gedrag / psychiatrische stoornis
Autisme
Neuropsychologie Bv. "centrale coherentie-stoornis"
Neurofysiologie Abnl. EEG ; epilepsie Neuroanatomie Purkinje-cellen
Neurochemie serotonine
Genen Milieu
![Page 31: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Groot hoofd hoofdomtrek > + 2SD: 20-25% van A.S.S. Vooral snellere groeicurve hoofdomtrek 0-
3 jaar onafhankelijk van IQ geen andere congenitale anomalieën familiaal ook meer macrocefalie Betekenis: ???
![Page 32: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Courchesne E, et al. JAMA 2003; 290(3), 337-44
![Page 33: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Neuroanatomie:
Verminderd aantal Purkinje-cellen in cerebellum (9/9 casussen, Kemper 1998)
Amygdala groter / kleiner ? Gyrus fusiformis Spiegelneuronen
![Page 34: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Amygdala
Vroege lesies bij muizen & apen geen contact zoeken,
als ook hippocampus en nabije temp.cortex lesie: ook stereotypieën e.a.
Late lesies hebben dit effect niet.
Overzicht: Thayne, 2002
![Page 35: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Amygdala
Post mortem: microscopische afwijkingen bij 9/9
casusses (Kemper, 1998) MRI: bij Asperger syndroom: bilat.
Kleiner volume
![Page 36: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/36.jpg)
36
Vb 2: functie van de gyrus fusiformis bij aangezichtsherkenningstaak
![Page 37: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Bij volwassenen met A.S.S.
![Page 38: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/38.jpg)
38
De spiegelneuronen
![Page 39: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/39.jpg)
39
De spiegelneuronen
![Page 40: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/40.jpg)
40
De spiegelneuronen bij ASS
Dapretto, 2005
![Page 41: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Verschillende diagnostische niveau ’sWaarneembaar gedrag / psychiatrische stoornis
Autisme
Neuropsychologie Bv. "centrale coherentie-stoornis"
Neurofysiologie Abnl. EEG ; epilepsie Neuroanatomie Purkinje-cellen
Neurochemie serotonine
Genen Milieu
![Page 42: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/42.jpg)
42
Neurochemie: ???
Serotonine? Glutamaat / GABA ? Oxytocine ? Testosterone
![Page 43: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/43.jpg)
43
Verschillende diagnostische niveau ’sWaarneembaar gedrag / psychiatrische stoornis
Autisme
Neuropsychologie Bv. "centrale coherentie-stoornis"
Neurofysiologie Abnl. EEG ; epilepsie Neuroanatomie Purkinje-cellen
Neurochemie serotonine
Genen Milieu
![Page 44: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/44.jpg)
44
Invloeden van het milieu Infecties
rubella, herpes (temporale encefalitis !), mazelen (colitis ?), cytomegaalvirus: (?) influenza (zie muizen !) toxoplasmose (?)
chemisch : psychofarmaca ? Voeding ? Gluten? Caseïne? Andere ?
![Page 45: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/45.jpg)
45
Verschillende diagnostische niveau ’sWaarneembaar gedrag / psychiatrische stoornis
Autisme
Neuropsychologie Bv. "centrale coherentie-stoornis"
Neurofysiologie Abnl. EEG ; epilepsie Neuroanatomie Purkinje-cellen
Neurochemie serotonine
Genen Milieu
![Page 46: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/46.jpg)
46
Familiestudies :
Voorkomen van aandoening in families waar 1 patiënt bekend is
Voorkomen in bevolking
Bv. Bij autisme is factor ± 50
![Page 47: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/47.jpg)
47
De eerste populatieonderzoeken
Familiestudies (Rutter et al) : “In families waar 1 patiënt met autisme
bekend is, komt autisme bij de andere familieleden 10 tot 100 maal vaker voor dan in de gewone bevolking.”
![Page 48: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/48.jpg)
48
Herhalingsrisico:
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Eeneiig kinderen broers neven verder
![Page 49: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/49.jpg)
49
Tweelingstudies
Concordantie van ziekte (i.c. autisme) of kenmerk bij eeneiige versus twee-eiige tweelingen.
![Page 50: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/50.jpg)
Eeneiig Twee-eiig
Concordant = 8/9Discordant = 1/9
Concordant = 6/9Discordant = 3/9
Tweelingstudies
![Page 51: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/51.jpg)
51
Mate van erfelijkheid
0%
20%
40%
60%
80%
100%A
utis
me
AD
HD
Dys
lexi
e
harti
nfar
ct
Geh
euge
n
Inte
llige
ntie
![Page 52: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/52.jpg)
52
En als het zo eens was?
0%
20%
40%
60%
80%
100%A
utis
me
AD
HD
Dys
lexi
e
harti
nfar
ct
Geh
euge
n
Inte
llige
ntie
Gen-omgevingsinteracties
Zuiver genetischPersico & Bourgeron, 2006
![Page 53: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/53.jpg)
53
Stoornissen in genetisch materiaal
Chromosoomafwijkingen Monogeen Polygeen
defectenongelukkige combinatie van
polymorfismen
![Page 54: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/54.jpg)
54
Chromosoomafwijkingen
Tientallen unieke translocaties, inversies, microdeleties.
VCFS (22q-) Smith-Magenis (17p-)
![Page 55: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/55.jpg)
55
Monogeen Tubereuze sclerose Neurofibromatose-1 (ziekte van Von
Recklinghausen) Fragiel-X syndroom
Noot: bij dergelijke aandoeningen wel verhoogde prevalentie van A.S.S., maar groot % heeft geen A.S.S. !! (fenotypische heterogeniteit)
![Page 56: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/56.jpg)
56
Polygeen
defecten ongelukkige combinatie van
polymorfe genen
VRAAG = welke genen ???
![Page 57: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/57.jpg)
57
![Page 58: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/58.jpg)
58
Behandeling van autisme / A.S.S.
![Page 59: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/59.jpg)
59
Geen “behandeling” naar herstel.
Wel Voorspelbaar en duidelijk maken van de
omgeving: TEACCH Stimulatie van ontwikkelingsgebieden:
communicatie verbeteren voorstellingsvermogen verbeteren secundaire problemen vermijden
![Page 60: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/60.jpg)
60
TEACCH
Structureren van ruimte & tijd
Routines
Vaste associaties
…
![Page 61: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/61.jpg)
61
Stimuleren & leren Gestructureerde
gedragsinterventies (Discrete trial training) Bvb Lovaas 1987 Zeer kleine gedragselementen worden
bekrachtigd, in erg gestructureerde omgeving
Naturalistische gedragsinterventies: Meer natuurlijke omgeving (klas, thuis)
en langere interacties of gedrag met natuurlijke finaliteit wordt bekrachtigd.
![Page 62: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/62.jpg)
62
Strategieën voor stimulatie van de communicatie: niet pratend
Visuele ondersteuning pictogrammen foto’s scenario’s van onderzoeken
voorbereiden Picture Exchange Communication
System
![Page 63: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/63.jpg)
63
Strategieën voor stimulatie van de communicatie: pratend
Verbale ondersteuning van activiteiten bekrachtigen
Aangepast taalgebruik geen dubbele betekenissen of figuurlijk
taalgebruik opletten met grapjes aut. kind begrijpt alles letterlijk: opgelet
met sommige uitspraken...
![Page 64: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/64.jpg)
64
Rekening houden met beperkt voorstellingsvermogen
Grote voorspelbaarheid: plannen en afspraken maken niet plots afwijken van plan routines inbouwen
Plaatsen / procedures tonen, niet alleen over praten.
![Page 65: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/65.jpg)
65
Begrijpen van gedragsproblemen
Socialewederkerigheid
Commun
icatieInflexibiliteit,
stereotypieën
Theo
ry
Of m
ind
Centrale
coherentie
Executievefuncties
![Page 66: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/66.jpg)
66
Behandelen van gedragsproblemen
Antecedent interventies Bvb. stimulus change procedures
Consekwentie wijzigen Afleiden Bekrachtiging (pos., neg.)
Let op: hoe duidelijk is de betekenis van de bekrachtiging?
Extinctie (bvb negeren)
![Page 67: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/67.jpg)
67
Medicatie bij autisme:
Geen medicatie voor autisme Wel medicatie voor bepaalde
klachten/symptomen: angst druk gedrag / concentratiestoornissen dwanggedrag ….
![Page 68: Autisme](https://reader035.fdocuments.nl/reader035/viewer/2022070422/56816504550346895dd7723c/html5/thumbnails/68.jpg)
68
Websites:
www.participate-autism.be www.autismevlaanderen.be www.autismecentraal.be http://aappolicy.aappublications.org/
cgi/content/full/pediatrics;120/5/1183