!

Van het bestuur...Atari knuffelt eindelijk met Amiga

Waren het in het verleden felle concurenten van elkaar, nu zijn wij en de hardware wat ouder geworden. Het leek het bestuur wel leuk om bij onze clubdagen een Atari-hoek te hebben. Hopelijk zullen Sandra en Sijmen (ook wel bekend als Mr. en Mrs. Atari) hierbij aanwezig zijn. Onder het mom "hoe gezelliger hoe beter" probeert het bestuur zo de ruimte, kosten en bovenal de sfeer met elkaar te delen.

Wij weten op het moment van schrijven niet wat de exacte status hiervan is, maar wij staan hier 100% achter. Retro is namelijk niet merkgebonden, maar bestaat vanwege de sentimentele waarde die het heeft voor ons. Dit is het stuk waar onze vrouwen altijd afhaken... Maar het doet je weer de sfeer proeven die je toen achter je computer had. Allemaal wisten we dat dit de komende jaren een belangrijk deel van het leven zou worden en wij waren er in het begin al bij! Kinderen weten tegenwoordig niet beter dan dat de spellen opstarten als je een console aanzet. Programmeren is hier niet voor nodig en honderden regels tekst invoeren begrijpen ze al helemaal niet. (Daarbij hopende dat je geen fout had gemaakt in de data regels). Toch genieten ze ook van de games van weleer, om de doodeenvoudige reden dat de fun-factor altijd aanwezig was.

Wij hopen op een samenwerking met meerdere retrogroepen en bewonderen ons bestuur dat uit zoveel actieve mensen bestaat, die onze belangen weten te behartigen. Het is belangrijk om met nieuwe ideëen te komen, mee te veranderen en altijd in beweging te blijven. Daar maken we dan ook een diepe buiging voor en we hopen dat onze leden net zo actief zullen blijven!

Het valt ons op dat we waanzinnig enthousiaste mensen hebben die de Commodore scene een warm hart toedragen. We hebben een aantal mooie nederlandse websites tot onze beschikking; Commodorore-gg.hobby.nl, AmigaScene.nl, C64scene om er maar een paar te noemen. Het is elke maand een behoorlijke klus om de nieuwtjes bij elkaar te schrapen van deze sites, verschillende fora, twitter, facebook en de diepste spelonken van het internet. Het zou mooi zijn als we verregaande samenwerking kunnen bewerkstelligen. Met zijn allen staan we immers sterker!

Gelukkig krijgen we van lezers ook tips gemaild waar we mee aan de slag kunnen, dat helpt enorm. We kunnen daarnaast altijd enthousiaste mensen gebruiken die bijvoorbeeld spelreviews, verslagen van de beursdagen of andere items willen schrijven. We kunnen dan nog meer informatie brengen waardoor het blad nog meer informatie bevat en nog meer van ons allemaal wordt. Je hoeft echt geen schrijfwonder te zijn, de teksten aanleveren als platte tekst voldoet prima. Wij gieten dat dan in het layout en halen de fouten eruit.

We willen na de vakantie ook echt hardware reviews gaan doen. De nieuwe artikelen laten wij dan de revue passeren en vertellen de voor- of nadelen. Mocht je nu al een stuk hardware besproken willen zien, mail ons dat dan gerust.

We zijn afgelopen tijd aardig onder de retromensen geweest en hebben vele bekende gezichten van de CommodoreGG leden gezien. De reacties zijn altijd erg leuk en we zijn er nu wel achter dat het een club gezellige prettig gestoorde retroliefhebbers zijn. Soms praten we met mensen die met weemoed terugdenken aan de overvolle zalen met Commodore-fans. Het is een uitstervend ras en er vind nagenoeg geen vernieuwing plaats. "Wij zullen de laatste generatie Commodore aanhangers zijn," zegt men dan. Wij zien dat meer als een probleem van de volgende generatie; wij weten niet hoe u er over denkt, maar onze C64 en Amiga's gaan mee het graf in.

SpreekwoordelijkNog altijd zien wij verbeteringen en krijgen we tips van lezers. Vooral dit laatste stellen we zeer op prijs. Zoals eerder gezegd, het is een blad van ons allemaal! Het kost de mensen soms aardig wat tijd om een stukje te schrijven voor ons blad, wat ze met plezier doen. Het is altijd leuk om daar dan reactie op te krijgen. Vooral voor de cursussen die besproken worden is het zelfs belangrijk om de schrijver te laten weten hoe het gaat. Dit kan altijd via ons, info@retroguys.nl.

De Scene...

C o m m o d o r e I n f o B u l l e t i n A u g u s t u s 2 0 1 0

Voorwoord... Een mooie zomerdag, in de cabrio van Marcel met een Dominicaanse Balmoral sigaar in mijn mond en Maaseik in Belgie als bestemming. We zijn op weg naar de Rewired 2010 demoparty. We zijn er wel achter dat de C64 scene levendiger is dan wij dachten. Het nadeel is wel dat dit versnipperd is, iedereen doet leuke dingen maar weten we dit ook van elkaar?

info@retroguys.nl 2

Vervlogen tijdenC o m m o d o r e I n f o B u l l e t i n A u g u s t u s 2 0 1 0

Nieuws & Info

Amiga muziek programma'sEr zijn drie muziek programma's beschikbaar voor de Amiga. Normalize is een programma om het volume van audio bestanden aan te passen naar standaard waarden. MP3Gain onderzoekt en past mp3 bestanden zo aan dat ze hetzelfde volume hebben. VorbisTools kan gebruikt worden voor Vorbis muziek bestanden.http://amiga.sourceforge.net/

WHDLoad update:WHDLoad maakt het mogelijk om diskette spelletjes vanaf je harde schijf te spelen. Nieuw in deze update: 1st Division Manager (Codemasters), T-Zer0 demo (clickBOOM), The Art Of Chess (SPA), Profezia (Genias), Chess Player 2150 (Oxford Softworks). Verbeterd: Pinball Mania (21st Century Entertainment), Indiana Jones and The Last Crusade (Lucasfilm Games), Cybernoid 2 (Hewson), Cybernoid (Hewson), Extension (Pygmy Projects), Golden Axe (Virgin), Chess Player 2150, Workbench 3.1 (CBM). Gerepareerd: Car Vup (Core Design), Sensible Soccer (Sensible Software), Xenon (Bitmap Brothers).

http://www.whdload.de/

HyperCannon v1.1 - MorphOSKelly Samel heeft een nieuwe versie van zijn intense actie schieter HyperCannon uitgebracht. Het spel heeft vele niveaus, vele grafische plaatjes en effecten, een enorme hoeveelheid objecten op het scherm en arcade en survival modus. In deze nieuwe versie: Foutjes verholpen met joypad remapping, een tijd probleempje, nooit eindigen van een aanvals golf en de Esc toets kan nu gebruikt worden om het spel te beëindigen. Het spel kan worden gedownload van Kelly's web pagina.http://members.shaw.ca/realstar/hyper/hyperindex.html

MiniGame Compo 2010Dr Beep heeft een web pagina gemaakt voor de MiniGame Compo 2010. Je kan vanaf nu je mini game voor dit jaar insturen. De regels zijn 1 kByte, 2 kByte, 4 KByte bestand grootte en alleen 8-bit computers zijn toegestaan. Neen een kijkje op de MiniGame Compo 2010 web pagina voor alle details.http://minigamecompo2010.00freehost.com/

Tracker HeroTracker Hero is een muzikaal spel voor de Amiga wat gebruik maakt van MOD muziek bestanden. Het kan gespeeld worden met het toetsenbord, joystick of gitaar. Het spel kan gespeeld worden met een Amiga met AGA en kickstart 2.0. Het spel is een Beta versie en heeft nog een aantal kleine foutjes.http://aminet.net/package/game/misc/TrackerHeroAGA

TimberwolfNa lang wachten is er eindelijk de de eerste alfa versie van Timberwolf beschikbaar.Timberwolf is een port van FireFox, specifiek voor AmigaOS 4.www.amigabounty.net/?function=viewproject&projectid=44

Vintage Computer FestivalBrits Vintage Computer Festival brengt klassieke computers weer tot leven!In Bletchley Park bij de Britse stad Milton Keynes is op 25 juni het eerste Vintage Computer Festival gehouden. Meer dan 2000 liefhebbers konden in het National Museum of Computing een groot aantal ʻklassiekeʼ computers bewonderen en deels ook uitproberen. Bletchley Park is een landhuis waar in de Tweede Wereldoorlog Britse cryptografen de communicatie van de Duitse krijgsmachtonderdelen afluisterden. Met behulp van de Colossus – de eerste digitale, programmeerbare computer ter wereld – wisten ze de geheime codes van de Duitsers te kraken.Voor veel oudere festivalgangers kwamen met de uitgestalde computers jeugdherinneringen weer tot leven. Zo waren uit de jaren tachtig van de vorige eeuw onder meer de BBC Microcomputer, Sinclair ZX81, ZX Spectrum, Commodore VIC-20, Commodore 64 en Amiga te zien. Jeugdige bezoekers ontdekten dat spellen voor deze klassieke thuiscomputers simpeler en sneller werken dan de complexe en grafisch veel fraaiere computergames van tegenwoordig.http://tinyurl.com/2vuvy9k

DC2N v3Luigi Di Fraia werkt aan versie 3 van zijn DC2N. De DC2N is een digitale vervanger voor de C2N datassette. Met de DC2N kan je cassettes lezen en de data opslaan op een geheugen kaart. Het is ook mogelijk om de data op een geheugen kaart naar een cassette over te zetten. De DC2N is een stand alone systeem, wat inhoud dat je geen computer nodig

hebt voor de overdracht van de data. De nieuwste versie heeft USB ondersteuning en een een grafisch scherm wat het signaal toont tijdens de overdracht van data. Je kan diverse video's van de DC2N op youtube bekijken.http://www.youtube.com/user/thechaosengineer

C o m m o d o r e

4

Keep the BBS alive!Je zou het niet zeggen, maar de Bulletin Board Systems bestaan nog steeds. De websites BBS Outpost heeft als motto "Keep the Commodore Boards online" Een motto waarvan wij hier graag melding maken. De actieve Commodore BBS worden hier genoemd met hun status. Afstoffen dat modem!http://cbbsoutpost.servebbs.com/

64JPX - Joystick Port Expander64JPX is een smalle interface, ontworpen voor een verjongende manier van spellen spelen op de Commodore of Atari systemen. In de jaren 70 en 80 waren joysticks de rage, maar in de jaren daarna kwamen er steeds meer joypad controllers met meer knoppen en ergonomische bouw. De 64JPX laat je niet alleen veilig je Sega Genisis/Megadrive, Nintendo (S)NES joypads aansluiten, maar het claimt ook de gameplay te verbeteren met 100 direct selecteerbare play modes. Enkele modes zijn autovuur, racing, waddle (sportspellen) en de creep modus. Voor rond de € 20 te bestellen.http://www.64hdd.com/64jpx/64jpx.html

BasEdit.net voor WindowsWil je snel een basic programma schrijven, maar heb je geen Commodore 64 in de buurt? Geschreven in Visual Basic, dus je hebt de .NET Framework 3.5 op de PC nodig. (Via Windows Updat te installeren als je dit nog niet gedaan had). De editor ondersteunt de volledige PETSCII karakterset. De features zijn enorm, inclusief support voor D64, D71 en D81 images (lezen en schrijven). Er is een Duitse en Engelse versie.http://www.stojalowski.de/BasEdit/default.htm

C64PrgGenC64prgGen is een Commodore 64 ontwikkel programma voor Windows. Met dit knappe staaltje programmeerwerk is het mogelijk om BASIC of Machine Code listing te converteren in een .prg bestand die gedraaid kan worden op een C64. (of in een emulator) Daarnaast bevat het een echte sprite en karakter editor en handige tools! Een waanzinnig stukje werk van Arthur Jordison.http://www.ajordison.co.uk

Comet64 Internet ModemDe Comet64 is een stukje hardware voor de user-port wat je toegang verschaft tot het internet. Het heeft een Ethernet connectie en een V-1541

(meegeleverd) of andere compatible stuk software nodig. Het werkt op de C64, SX-64 en de C128 en is een interface tussen de RS-232 poort en het internet via een Ethernet kabel. Je kunt de Comet64 gebruiken om games te spelen vanaf het internet, te downloaden, e-mails bekijken, twitteren, FTP, surfen etc. De V-1541 software staat je toe in te logggen met een CommodoreServer.com account waar je jouw eigen data kunt benaderen. Natuurlijk is wel een internet connectie nodig. De prijs is wellicht een afknapper, je zult er een goede 70 euro voor neer moeten tellen. Op de site staan wat

interessante instructie video's die de moeite waard zijn. Leuke innovatief stukje hardware met een origineel concept! Ik hou het toch maar bij mijn MMC64, dat werkt sneller dan 2400 baud.http://www.ajordison.co.uk

C64 MemoriesVorige maand bespraken we een Mac OSX frontend, deze maand stuitte we bij de C64scene.nl op een Windows frontend die zeker zo mooi is. C64 Memories is geheel geschreven in Adobe Air 2.0. De maker heeft ervoor gezorgd dat de TOSEC collection geïntegreerd kan worden. Ook kunnen bijna alle C64 images ingelezen worden. Ook de integratie met internet (Twitter, Youtube, reviews etc) is erg goed uitgedacht. Het gaat nu te ver om alle features te bespreken, maar we zullen er in de volgende uitgave uitgebreid aandacht aan besteden! De maker belooft ons ook nog Mac en Linux versies in de nabije toekomst!http://www.genereavventura.com/hosted/C64Memories/

RetroActionOnline magazines zijn altijd leuk, helemaal als ze gratis zijn. Retroaction is een erg mooi blad met leuke game reviews, artikelen en informatie. Deze maand bespreken ze Ghostbusters over de jaren heen en andere spellen. Erg leuk en de moeite waard. Tevens bespreken ze deze maand meerdere online magazines. Helaas staat ons bulletin er niet bij, omdat deze niet gratis is.http://www.retroactionmagazine.com

Silo 64Het is er dan toch van gekomen... Onze moeder aarde is vernietigd door een Nucleare Armageddon. Gelukkig heeft jouw familie, en die van anderen kunnen schuilen in de locale ondergrondse fall-out bunker, SILO 64 genaamd. Enkel jouw trouwe robot-gezelschap is al wat over is van je leven voor de ontploffing. Al het voedsel en voorraden zijn vernietigd... er staat je nog maar 1 ding te doen... gaat heen op zoek naar geluk in de woestijn. Lekker opbeurend nietwaar? Nou dat wordt het volgens de makers wel. Een heuze commando-achtige gameplay met fijne SID klanken zullen je de ellende al snel doen vergeten! Het spel laat zich prima emuleren, alleen de verslavingsfactor vond ik nogal hoog! Nog 1 keertje dan...http://www.silo64.com/

SIDin MagazineEen van de mooiste features van de C64 was toch wel de SID chip. Niet verwonderlijk dat er een online magazine bestaat wat geheel in het teken van dit "chipje" staat. SIDin Magazine bespreekt de trackers, players, updates in de HVSC en staat vol handige links voor de retro-muziek liefhebber. Zelfs het "rippen" van muziek uit spellen wordt hier besproken en uitgelegd. http://digilander.libero.it/ice00/tsid/sidin/

5

MiniMig's grote broer!

Op   het  moment   dat   de   eerste   Amiga   uitkwam,  waren   zijn   presta7es,   geluid   en   grafische  kwaliteiten   revolu7onair.   Twee   van   de  belangrijkste   troeven   van   de   Amiga   waren   de  aangepaste   grafische   chips   die   2D-­‐opera7es  versnelden,   en   de  mogelijkheid   van   de   CPU  om  direct  het  grafische  geheugen  te  benaderen    op  een   hoge   snelheid.   De   Commodore   Amiga   was  op   dat   moment   echt   de   concurren7e   voor.  Hierdoor  werden  andere  fabrikanten  gedwongen  om   hun   systemen   te   verbeteren,   terwijl   de  vooruitgang   bij   Commodore   zeer   traag   was.  Tegen   de   7jd   dat   de   AGA   chipset   werd  uitgebracht,  was  de   Amiga  haar   technologische  voorsprong   al   lang   kwijt.   De   AGA   chipset   had  ondersteuning   voor   256   kleuren  maar  miste   de  Chunky   Pixel  mode   en   de   echte   HiColor  modes.  De   afwezigheid   van   de   Chunky   Pixel  mode  was  rampzalig   op   het   gebied   van   3D   First   Person  schietspelen   zoals   Doom   en   Quake.   Dat   de  Amiga   CPU   direct   het   grafische   geheugen   kon  benaderen  was  nog  wel  een  voordeel,   iets  waar  andere   systemen   langer   over   deden.   Het   heeO  Commodore   6   jaar   gekost   om   de   AGA   uit   te  brengen   terwijl   de   PC   wereld   al   honderden  workarounds  gevonden  hadden  om  hun  systeem  sneller  te  maken…

De   or ig inele   Amiga's   waren   compleet  geïntegreerde  systemen  waar  CPU  en  hardware  op  synerge7sche  wijze  samenwerkte,  iets  wat  we  nu   enkel   nog   in   consoles   terugzien.   NatAmi  blaast   dit   concept   weer   nieuw   leven   in.   De  Natami   CPU   heeO   lokaal   (fast)   geheugen  beves7gd   aan   de   CPU.   De   NatAmi   GFX   (chip)  memory   is   erg   hoog   geklokt   double   data   rate  (DDR)   en   burstable.   De   BliYer   kan   deze  aanspreken   zonder   waitstates   van   de   CPU.  Hierdoor   is  de  NatAmi  bliYer  vele  malen  sneller  dan   de   originele   Amiga   bliYer   en   elke   andere  bliYer   op  GFX   kaarten  gebruikt   in   latere   Amiga  expansions   (PCI/AGP).   Daarnaast   laat   het  NatAmi   design   toe   dat   de   host   CPU   het   GFX  geheugen  vele  malen   sneller  benaderd  dan  elke  Amiga   ooit   kon!   Het   aanspreken   van   het  geheugen   van   de   NatAmi   sneller   dan   AGA   en  alle   PCI/AGP  kaarten  die  gebruikt  werden   in  de  Amiga's.   Een   groot   voordeel   van   het   Natami  Chipgeheugen   is   dat   er   geen   PC I/AGP  vertragingen  zijn  die  het  systeem  vertragen.

We  waren  al  zo  blij  met  de  MiniMig,  dat  perfect  in  staat  was  de  Amiga  500  te  vervangen  op  een  paar  bugs  na.  Nu  is  een  Amiga  500  wel  leuk  en  aardig,  maar  onze  harten  gaan  toch  echt  sneller  kloppen  van  AGA  bliBers.  Gelukkig  vonden  de  mannen  het  NaCve  Amiga  Project  (NatAmi)  dit  ook  en  begonnen  aan  een  moeilijke  reis  om  de  Amiga  1200  in  het  klein  na  te  bouwen  en  te  verbeteren.  Ze  hadden  zich  de  volgende  doelen  gesteld:  Bouw  de  originele  Amiga  zonder  emulaCe,  zonder  abstracCe  (OSI)  lagen,  zonder  legacy  beperkingen!  Dit  hielt  in  dat  de  amiga  vanaf  niets  opnieuw  opgebouwd  moest  worden.  Het  gebruikt  geen  standaard  PC  componenten  als  deze  workarounds  vereisen  met  betrekking  tot  de  prestaCes,  funcConaliteit  of  bruikbaarheid.  Het  belangrijkste  is  het  bouwen  van  een  simpel  systeem-­‐ontwerp  dat  voorspelbaar  is,  gemakkelijk  te  gebruiken  en  snel  is  -­‐  zoals  de  originele  Amiga's.

De  NatAmi  zal  een  vernieuwd  Amiga  model  zijn  door  reconstrucCe,  geen  emulaCe.  Nieuwe,  goed  presterende  componenten  worden  gebruikt  ten  gunste  van  de  efficienCe  van  het  product.  Men  houdt  de  originele  Amiga  filosofie  aan,  maar  tegelijkerCjd  verwijderen  ze  de  oude  beperkingen.  Hierdoor  is  de  NatAmi  een  Amiga  "compaCble"  machine,  waarop  je  de  naCve  Commodore  Amiga  soYware  kunt  draaien!

Het  board-­‐ontwerp  bestaat  uit  o.a.:

• NatAmi  68060/N070  board  target  design• Standard-­‐formfactor  board  with  one  or  more  PCI-­‐slots• Chip  and  Fastram  as  seperate  DDR2  SDRAM  banks.  Onboard  soldered  chips.• 68060  CPU  a  expansion  Card  -­‐  SRAM;  May  be  replaced  by  a  3rd  party  CPU  card• Future-­‐upgrade-­‐path  for  onboard  N070-­‐CPU  (by  Firmware-­‐Flash)  

Op  de  website  staan  de  volledige  specs,  die  er  erg  indrukwekkend  uitzien.  Vooral  naar  de  BliBer  en  Copper  prestaCes  zijn  we  erg  benieuwd!  

Omdat  de  moCvaCe  voor  NatAmi  het  compaCbiliteit  aspect  is,  zal  alle  legacy  van  de  originele  Amiga  modellen  bewaard  blijven,  tenzij  deze  beperkend  werken.  De  compaCbiliteit  slaat  echter  op  de  philosofie  van  Amiga,  niet  op  specifieke  modellen!  Het  is  dus  daarom  geen  vervanging  voor  een  A4000  of  een  A1200.  Het  prototype  zal  bijvoorbeeld  zowel  de  A1200  als  de  A4000  Kickstart  kunnen  draaien,  simpelweg  omdat  koppelen  van  de  beide  IDE  register  schema's  geen  nadelige  gevolgen  heeY.

"The most Powerful classic Amiga Compatible you've ever seen!"

6

Tot  zover  de  introducCe,  maar  hoe  zit  het  met  de  harde  specs?  Nou,  die  liegen  er  dus  niet  om.  Voor  wat  betreY  de  compaCbiliteit  beschrijY  de  website:

• The  NatAmi  is  compaCble  met  de  OCS/ECS/AGA  Amiga  chipsets.• AMIGA  Kickstarts  1.2,  1.3,  3.0,  3.1  worden  ondersteund• NatAmi  adviseert  om  de  Amiga  Workbench  3.0  -­‐  3.9  te  gebruiken• AMIGA  4000/1200  register  compaCble  IDE  controller  on  board  (enhanced,  PIO  and  DMA)• Bestaande  Amiga  IDE  harddisks  kunnen  onveranderd  gebruikt  worden• Amiga  DD/HD  diskeBe  ondersteuning  support  met  standaard  PC  Floppy  drives.• DiskeBe  toegang  kan  omgeleid  worden  (mounten)  naar  ADF  images  op  de  harddisk.• Amiga  applicaCes,  spellen  en  demos  die  draaien  op  classic  68060-­‐Systemen  zullen  ook  op  NatAmi  draaien  zolang  

ze  geen  restricCes  hebben  op  het  gebied  van  chipset  Cming/beperkingen.  • Direct  aanspreken  van  de  Amiga  hardware  werkt  naCve.  • Alle  features  die  in  de  Commodore  Hardware  Reference  Manual  opgenomen  zijn  werken  idenCek  op  de  NatAmi.• Verbeteringen  zullen  in  dezelfde  sCjl  en  kwaliteit  beschreven  worden.  • PS/2  muis  en  toetsenbord  kunnen  gebruikt  worden,  net  zoals  de  originele  i/o  apparatuur.  • PS/2  devices  worden  gemapped  aan  de  originele  hardware  registers.

De  NatAmi  zal  in  een  betaalbare  versie  op  de  markt  gebracht  worden.  Een  amiga  die  krachCg  genoeg  is  om  vandaag  de  dag  weer  gebruikt  te  worden  voor  vele  uiteenlopende  doeleinden.  De  lange  termijn  doelstellingen  van  NatAmi  zijn  er  ook  niet  minder  om.  Ze  willen  een  Amiga  CompaCble  ontwerp  zijn  waarop  het  originele  AmigaOS,  binaire  OS  vervangingen  en  Amiga  applicaCes  kunnen  draaien.  Daarnaast  zul  je  er  je  oude  en  nieuwe  Amiga  games  op  kunnen  spelen.  Door  de  toevoeging  van  24bit  truecolor  en  16bit  audio  zal  dit  zeker  mogelijk  blijven.  Ook  ondersteuning  voor  USB,  Ethernet  en  Flashdisk  staan  op  de  planning.  Zelfs  zorgeloos  surfen  op  het  internet  en  online  video's  bekijken  met  ondersteuning  voor  DivX,  Xvid  en  DVD  behoren  in  de  toekomst  tot  de  mogelijkheden!

De  Amiga-­‐community  is  nog  steeds  een  levendige  scene!  (red:  Duh!)    Bij  NatAmi  komen  van  over  de  gehele  wereld  bijdragen  en  fantasCsche  berichten  binnen  van  vele  Amiga  liejebbers.  We  hebben  in  deze  twee  pagina's  nog  maar  het  topje  van  de  ijsberg  besproken  en  we  raden  iedereen  aan  op  het  forum  van  NatAmi  en  in  de  F.A.Q.  te  neuzen.  Wij  gaan  in  elk  geval  op  de  loer  liggen  om  één  van  de  eerste  modellen  te  bemachCgen.  Zodra  we  hierin  geslaagd  zijn,  zal  er  natuurlijk  een  volledig  verslag  van  gemaakt  worden  in  het  Info  BulleCn!

Meer  info  kun  je  vinden  op:  www.natami.net.  Het  YouTube  filmpje  van  de  eerste  beelden  staan  op  hBp://Cnyurl.com/natamiproto!

7

IK+ SpecsRelease: 1987Publisher: ActivisionDeveloper: Archer Maclean

IK+'s  aanvulling  van  een  derde  persoon  was  een  schot  in  de  roos.  De  "Way  of  the  Exploding  Fist"  en  de  C64  versie  van  "Interna7onal  Karate"  hadden  de  mogelijkheden  van  een  one-­‐on-­‐one  vechtspel  op  verschillende  computers  al  ontdekt.  Maclean's  derde  vechtersbaas  gaf  IK+  een  geheel  nieuwe  dimensie:  chaos,  druk,  een  snelheid  dat  zijn  voorgangers  deed  lijken  op  voetgangers  in  slow-­‐mo7on.

Archer Maclean's vertaling van 3rd PersonEDGE  magazine  had  een  interview  met  IK+  ontwikkelaar  Archer  Maclean.  In  deze  edite  van  het  Info  Bulle7n  de  vertaling  van  zijn  verhaal...

"Bestond  het  drie-­‐speler  concept  vanaf  het  begin?"  herhaalt  de  ontwikkelaar  Archer  Maclean.  "Ja,  absoluut!  Ik  kreeg  het  idee  aan  het  einde  van  de  ontwikkeling  van  de  eerste  IK.  Ik  wilde  de  derde  speler  introduceren  omdat  dit  meer  mogelijkheden  bracht.  Één  speler  tegen  twee  computer  spelers,  twee  spelers  tegen  elkaar  en  de  computer  of  twee  players  tegen  de  computer  -­‐    je  kreeg  de  keus  om  samen  te  werken."

De  lol  van  IK+  was  het  repertoire  van  moves,  sommige  ambi7euzer  dan  anderen  vechtspellen  van  die  7jd!  "Een  van  mijn  favorieten  is  de  kopstoot,  omdat  deze  snel  is  -­‐  twee  anima7eframes  -­‐  en  deze  snelheid  is  angs7g  accuraat!"  zegt  Maclean.  "Een  andere,  spectaculair  indien  goed  uitgevoerd,  was  de  doube-­‐face-­‐kick.  Deze  was  in  werkelijkheid  geïnspireerd  door  Jackie  Chan  in  The  Cannonball  Run.  Op  een  gegeven  moment  is  Jackie  in  gevecht  met  twee  motorrijders  en  opeens  springt  hij  omhoog  en  schopt  elk  van  de  motorrijders  tegelijker7jd  in  het  gezicht  met  een  soort  van  vliegende  split.  Deze  move  was  erg  indrukwekkend  en  geen  truckage  (een  acteur  hield  er  een  gebroken  kaak  aan  over).  Ik  zag  dit  en  dacht,  wow,  deze  move  moet  ik  gewoon  hebben,  en  ben  daarna  een  eeuwigheid  bezig  geweest  met  het  maken  ervan!"

Hoewel  MacClean  geen  formele  ar7s7eke  training  gehad  heeO  was  hij  wel  verantwoordelijk  voor  alle  IK+  visuals!  "Ik  heb  al7jd  kunnen  tekenen  of  anima7es  kunnen  maken,  hoewel  het  een  erg  langdurig  proces  is",  geeO  hij  eerlijk  toe.  "Er  waren  al  veel  karate  spelen  gemaakt,  Karate  Champ,  Fist  -­‐  een  van  mijn  persoonlijke  favouriten  -­‐  en  veel  van  deze  spellen  hadden  dezelfde  bewegingen.  Ik  wilde  iets  maken,  wat  compleet  anders  was!"

"Om  iets  als  een  backflip  te  doen  -­‐  wat  nog  in  geen  enkel  spel  gemaakt  was  -­‐  heb  ik  van  alles  geprobeerd...  Een  was  gewoon  tekenen,  maar  ik  kon  de  flow  niet  goed  krijgen.  Vervolgens  ben  ik  een  video  camera  gaan  kopen  en  filmde  mijzelf  al  springend  in  het  rond.  Dat  werkte  ook  niet.  Ik  bekeek  honderden  tekenfilms,  karate  films,  verschillende  films,  zoekende  naar  de  bewegingen  die  ik  wilde.  Een  was  de  backflip  -­‐  dit  moest  een  manier  zijn  om  snel  te  kunnen  ontsnappen  of  sneller  te  kunnen  bewegen  van  de  ene  kant  van  het  scherm  naar  het  andere  dan  lopen.  Om  dit  te  flikken,  had  ik  filmmateriaal  nodig...  veel  filmmateriaal.  Een  avond  zat  ik  toevallig    Grease  te  kijken  met  mijn  vriendin.  Helemaal  aan  het  einde  zit  een  kermis  scene...  en  in  de  achtergrond,  aan  de  zijkant,  is  een  man  die  een  backflip  maakt.  Ik  keek  deze  scene  keer  op  keer  op  keer,  en  zei:  dat  is  hem!  Een  echt  persoon,  die  een  backflip  maakt.  He  was  perfect!".  Bepakt  met  een  dure  video  recorder  met  een  bruikbare  sta7sche  pauze-­‐func7e,  voerde  Maclean  een  kleine  opera7e  uit  op  zijn  televisie.  

Ergo quoniam omnino aliquid agendum duxi, et id tempus ad

8

Iznachal'no te geny, kotorye otvechajut za okrasy, risunki i tip shersti, byli u vseh homjachkov odinakovye (prirodnyj vneshnij vid sirijskogo homjaka - zolotistyj korotkosherstnyj bez risunka). Odnako za desjatiletija soderzhanija ih v domashnih uslovijah pojavilis' mutacii - izmenennye geny, vlijajushhie na vneshnij vid homjachka, blagodarja chemu teper' sushhestvuet

Hij  opende  deze  en  maakte  aanpassingen  om  het  beeld  ver7kaal  uit  te  rekken  tot  de  grooYe  die  hij  nodig  had  voor  IK+.  "Ik  plaatste  een  stukje  cellofaan  over  de  TV,  bevroor  het  beeld  en  tekende  de  omlijning  met  een  pen."  verduidelijkt  Maclean.  "Ik  spoelde  steeds  twee  frames  en  tekende  het  volgende  stukje  anima7e.  Ik  deed  er  7entallen.  Ik  plakte  vervolgens  de  getekende  cellofaan  op  mijn  computerscherm,  en  bouwde  pijnlijk  elk  beeld  weer  op  in  pixels.  Dat  vormde  de  primi7eve  'mo7on  capture'  die  mij  de  snelheid  gaf  van  een  lichaam  dat  door  de  lucht  beweegt  in  real-­‐7me!  Zo  heb  ik  de  backflip  gemaakt."

De  ontwikkeling  van  de  kunstma7ge  inteligen7e  (AI)  van  IK+  was,  in  vergelijking,  niet  minder  efficient.  "Het  was  in  feite  erg  gemakkelijk."  schept  Maclean  op.  "In  die  dagen,  heeYe  het  niet  eens  AI  -­‐  wij  zouden  het  'figh7ng  logic',  of  zoiets  genoemd  hebben.  Het  hele  verhaal  was  gebaseerd  op  look-­‐up  tabellen  van  welke  bewegingen  te  gebruiken  gebaseerd  op  hoe  ver  weg  de  tegenstander  was.  Het  spel  weet  natuurlijk  welke  beweging,  mocht  deze  gebruikt  worden,  zou  leiden  tot  een  directe  hit  op  dat  moment  in  7jd.  Voor  het  gemakkelijke  level,  meteen  bij  het  begin,  keken  de  computer  tegenstanders  90%  van  de  7jd  wat  de  beste  move  zou  zijn  en  deze  vervolgens  negeren.  Naarmate  de  moeilijkheidsgraad  steeg  daalde  dat  percentage,  tot  zo  rond  level  25.  Op  dit  punt  was  de  computer  tegenstander  zo'n  95%  accuraat.  Dit  werkte  fantas7sch."  

"Een  van  IK+'s  meest  memorabele  features  was  het  waanzinnige  geluidsontwerp.  In  de  achtergrond  de  door  Rob  Hubbard  beroemde  muziek  -­‐  later  door  Dave  Lowe  omgezet  naar  de  16bit  versies  -­‐  Maclean  besteedde  veel  aandacht  aan  het  oppoetsen  en  perfec7oneren  van  de  zgn.  spot  effecten.  "Het  ene  sound-­‐effect  dat  iedereen  zich  kan  herinneren  was  de  shin-­‐kick,  wat  een  Bruce  Lee-­‐s7jl  geluidseffect  laat  horen",  zegt  hij  alvorens  hem  onnatuurlijk  accuraat  uit  te  voeren.  "Ik  heb  erg  veel  7jd  schreeuwend  in  microfoons  doorgebracht",  lacht  hij.  De  4bit  samples  van  de  C64  versie  -­‐  opgeschoond  voor  de  Amiga  en  ST  versies  -­‐  inspireerde  elke  move,  elke  met  succes  gelande  vuist,  met  een  rouwe  maar  bevredigende  kracht  die  de  huidige  beat'em  ups  maar  zelden  lijken  te  evenaren.  Een  specifiek  stukje  slim  audio  design  kan  ook  terug  gevonden  worden  in  de  bal-­‐afweer  bonus  ronde.  Terwijl  de  snelheid  van  de  ballen  omhoog  gaat,  gaat  ook  de  pitch  van  het  geluid  van  de  ballen  op  het  schild  omhoog  net  zoals  Space  Invaders.  Hierdoor  gaat  de  spanning  op  een  sub7ele  maar  krach7ge  manier  omhoog.  "Ik  wilde  dat  de  sound  effects  de  mensen  lieten  zweten",  herinnert  Maclean.

Omdat  hij  aanvankelijk  werkte  met  de  beperkende  C64  hardware,  geeO  Maclean  toe  dat  hij  bepaalde  features  moetst  opofferen.  Zo  had  hij  bijvoorbeeld  het  idee  dat  het  plateau  waar  de  spelers  op  vechten  vanaf  vier  verschillende  standpunten  bekeken  kon  worden,  welke  zou  roteren  tussen  de  par7jen.  Spelers  zouden  zo  de  zon  op  zien  komen  aan  de  ene  kant  en  de  maan  zien  dalen  aan  de  andere  kant.  Teleurgesteld  met  de  "dode"  sta7sche  achtergronden  van  Interna7onal  Karate,  probeerde  hij  een  compromis:  "Ik  wilde  geen  RAM  verspillen  aan  sta7sche  achtergronden.  Dat  is  de  reden  voor  het  kiezen  van  één  achtergrond,  maar  wel  geanimeerd  -­‐  wat  zorgde  voor  veel  sfeer."  Maclean  speelde  ook  met  het  idee  van  een  drie-­‐speler  modus:  "Ik  wilde  dit  er  in  stoppen  en  de  programmatuur  had  hier  best  mee  om  kunnen  gaan",  herinnerde  Maclean.  "Het  probleem  was  dat  je  beperkt  was  tot  twee  joys7ck  poorten,  waardoor  er  één  speler  al7jd  op  het  toetsenbord  moest  -­‐  wat,  voor  een  snel  ac7espel,  voor  mij  onacceptabel  was."

Hoewel  het  C64  origineel  gevuld  was  met  incidentele  anima7es  (de  worm)  en  verborgen  grapjes,  voegde  Maclean  vele  programmaregels  en  toetsen  commando's  toe  aan  de  16bit  versies,  waarvan  velen  verborgen  berichten  toonden.  Sommige  van  deze  berichten,  vertelt  hij,  moeten  nog  ontdekt  worden.  "Er  zijn  er  ongeveer  60.  Sommigen  reageren  op  spefieke  vloekwoorden  -­‐  en  als  je  er  te  veel  in7kte,  veroorzaakte  dit  een  reset",  gniffelt  hij.  Zulke  details  leken  Maclean  veel  voldoening  te  geven;  je  zou  hem  er  bijna  van  verdenken  dat  hij  plezier  had  in  het  ontwikkelen  van  IK+.  Als  hij  terugkijkt,  waar  is  hij  dan  het  meest  trots  op?  "Ik  denk  dat  dit  de  soepelheid  van  de  anima7e  is  en  het  gevoel  van  verbondenheid  die  je  kreeg  met  de  moves  die  je  uitvoerde",  zegt  Maclean.    "En  dan  waren  daar  nog  de  kleine  dingen  -­‐  de  schuine  schaduwen,  de  manier  waarop  de  bladeren  van  de  boom  vielen  en  zich  ophoopte  op  de  grond.  Er  was  zelfs  een  limiet  van  maximaal  30  bladeren  die  getoond  konden  worden,  en  als  dit  overschreden  werd,  kroop  een  kleine  worm  voorbij.  Daar  was  de  worm  voor  gemaakt  -­‐  om  de  bladeren  te  eten.

"Ik  was  extreem  gelukkig  met  IK+.  Ik  ging  soms  ziYen  en  verwonderd  kijken  naar  wat  ik  had  gecreëerd.  Ik  wist  dat  ik  iets  heel  speciaals  ontwikkeld  had.  Weinig  mensen  zagen  het  voordat  het  af  was,  los  van  een  paar  mensen  van  Ac7vision  die  moesten  toezien  hoe  ik  ervoor  stond,  en  zij  konden  het  niet  snel  genoeg  in  ontvangst  nemen.  Zelfs  nu,  meer  dan  17  jaar  later,  praten  mensen  er  nog  steeds  over.  Duizenden  en  duizenden  spellen  zijn  sindsdien  uitgekomen,  wetende  dat  mensen  IK+  nog  steeds  herinneren  is  waanzinnig!"

Dit  smeekt  om  de  vraag:  met  zoveel  lieyebbers  met  mooie  herinneringen  en  vernieuwde  versies  voor  de  PlaySta7on  en  GameBoy  Advance,  plus  een  versie  die  nu  te  bestellen  is  op  de  Wii's  Virtual  Console,  kunnen  we  ooit  een  waardige  opvolger  verwachten  van  IK+,  om  uiteindelijk  de  IK++  te  spelen  die  ooit  in  het  geruchtecircuit  de  ronde  ging?  Is  dit  waarschijnlijk?  "Het  is  defini7ef,  punt",  lacht  Maclean  -­‐  en  dit  is  een  antwoord  uit  2004.  "Maar  dit  zal  geen  gewone  buYon-­‐basher  zijn",  vertelt  hij.    "Ik  wil  terug  naar  de  goede  oude  7jd  van  simpele  bediening,  soepele  bewegingen  en  benodigde  vaardigheden...  maar  met  daarachter  een  groot,  groot  spel!".  Zes  jaar  later,  echter,  houden  we  nog  steeds  onze  adem  in...

9

De beoordeling gaat van 1 tot 5, waarbij 5 de hoogst mogelijke score is.

GhostbustersNa de tophit single en de film kwam ghostbusters ook uit op de commodore 64. Na het zien van de videoclip op het toenmalige Skychannel ging je op zoek naar de Activision game. In de verte het geluid van een radio.. Het geluid van een liedje dat in je hoofd blijft hangen. Tegelijk met de melodie verschijnen de woorden met een bal op het scherm. Druk op de spatie-balk en het spel begint. Je krijgt 10000 dollar om spookverjagings-apparatuur aan te schaffen, plus een plattegrond van de stad waarop de plaats van de spoken staat. Dan via de rijksweg, naar een gebouw in het midden van de stad. In en om het gebouw hangen de geesten rond. Je zet een val op en probeert het spook te vangen. Maar let op, de spoken zijn niet weerloos. Ben je succesvol, dan hoor je de uitstekende stem-synthesizer schreeuwen "Ghostbusters" en ontvang je ook nog wat geld. Een uitstekend spel. Niet het beste wat ik ooit gespeeld heb, maar zeer zeker de moeite waard.

Impossible MissionVanaf het moment dat je de stem van Dr. Elvin Atombender hoort, weet je dat dit spel anders is dan andere. Snelle actie, fantastische grafische en geluidseffecten en een mooie spraak-synthesizer. Met de spelpook controleer je een radslag maken-de figuur, die alle stukken van de puzzel moet verzamelen uit dertig verschillende kamers, terwijl meer dan negentig robots je proberen te stoppen. Je gaat met de lift naar alle verdiepingen en kamers. Elke keer dat je een stuk van de puzzel hebt gevonden wordt het automatisch overgebracht naar de centrale computerruimte. Na het

verzamelen, ga je passen en meten om de stukken in de juiste volgorde te krijgen. Je kunt de stukken horizontaal of verticaal draaien en hun kleuren veranderen, of hulp vragen aan de computer. Maar haast je, want de tijd loopt door. Er zijn twee codekamers met codewoorden om

bijvoorbeeld de robots tijdelijk uit te schakelen. In deze codekamers moet de speler in de juiste volgorde een stuk muziek naspelen om een codewoord te krijgen. Als je niet binnen de tijd klaar bent met de puzzel zal Dr. Atombender je op een bijzonder cynische manier uitlachen, terwijl het scherm uit elkaar valt. Elke keer dat je dit spel speelt, wordt er een nieuw patroon aan kamers gegenereerd. Dit spel gebruikt de technische mogelijkheden van de Commodore uitstekend!

Commodore 64 gaming op z'n best!Stuk voor stuk juweeltjes die de moeite waard zijn!

Arabian NightsArabian Nights is gebaseerd op de eeuwenoude sprookjes van Sheherazade. De computerversie van Interceptor is verschrikkelijk leuk. Om het spel goed te spelen moet je de vazen met de letters in de juiste volgorde(arabian) ophalen. Maar wees voorzichtig, want je wordt bedreigd door octopussen en roofvogels. Het vervolg van de reis gaat over een van krokodillen vergeven rivier, waar ook nog kwaadaardige bedouïnen je met stenen bekogelen, naar de ondergrondse grotten. Daar bedreigen geesten je leven. Eindelijk bereik je het vliegende tapijt en vlieg je nieuwe uitdagingen tegenmoet. Bij Bagdad word je aangevallen door de luchtmacht van de Sultan op vliegende tapijten. Vanaf de grond wordt je beschoten met dodelijke pijlen. Mocht je dit alles overleven, dan bereik je eindelijk het paleis van de Sultan waar nieuwe uitdagingen en de Prinses wachten. Dit leuk uitgevoerde spel heeft een ingebouwde stem-synthesizer die het sprookje vertelt. Prachtige plaatjes en geluid maken dit spel een genot om te spelen.

ZaxxonZaxxon is het klassieke driedimensionale speelhalspel, waarin de speler zoveel mogelijk schade moet toebrengen aan de vijand in Asteroid City. Vernietig luchtafweergeschut, kruisraketten en brandstoftanks. Met behulp van de hoogtemeter, links in beeld, vlieg je door gaten in muren, onder laserstralen door, ondertussen dodelijk afweergeschut ontwijkend. Na een succesvolle missie door Asteroid City ga je de ruimte in om daar bedreigd te worden door ruimteschepen en vijandelijke jagers. Zorg ervoor dat je in Asteroid City genoeg brandstoftanks weet te raken, want anders stort je neer bij gebrek aan brandstof. Na de trip door de ruimte kom je in de tweede Asteroid City, het fort van Zaxxon. Deze stad is wezenlijk anders dan de eerste. De dodelijke robot verschijnt terwijl hij doelzoekende raketten afvuurt. Die robot is alleen te vernietigen door hem drie keer frontaal te raken. Als je Zaxxon kan vernietigen gaat het spel verder en worden de aanvallen sneller en heftiger. Bij verlies van het schip in een van de Asteroid Cities, begin je opnieuw aan het begin van de stad. Het spel eindigt wanneer je je laatste schip verloren hebt. Bij 20.000 punten krijg je een extra schip. Om door de gaten in de muren te vliegen kan je het beste blijven vuren om de positie te bepalen. Al met al, een van de mooiste driedimensionale spellen voor de commodore 64. Iets langzamer dan in de speelhallen, maar nog steeds een uitdaging voor de ware speler.

10

Deel 2, de BASICs bijschaven

Dit  deel  van  de  cursus  is  een  beetje  korter  dan  het  vorige.  Ik  wil  jullie  tensloYe  niet  elke  keer  vermoeien  met  eindeloos  lange  verhalen.  Deze  keer  voeg  ik  dus  ook  maar  een  paar  regels  toe  aan  het  programma.  En  je  krijgt  nog  huiswerk,  ook.

Net  nu  je  dacht,  dat  de  school7jd  achter  je  lag...  Maar  ja,  ik  zal  wel  moeten,  echt  waar!  Ik  dacht  nu  eenmaal,  omdat  dit  toch  een  cursus  is,  dat  ik  ook  graag  zou  zien  dat  cursisten  iets  leren.  Niet  dat  ik  meteen  cijfers  ga  geven  of  zo.  Het  doel  van  deze  cursus  blijO,  om  vooral  plezier  te  hebben  aan  de  C64,  en  ik  hoop  dat  dat  nog  steeds  zo  is.  Ga  de  uitdagingen  aan,  die  je  tegenkomt  en  leer  ervan,  of  wacht  lang  genoeg  tot  ik  het  correcte  antwoord  geef  en  leer  het  op  die  manier.  Je  hebt  de  keus.  Maar  zelf  proberen  de  oplossing  te  vinden  zal  leuker  zijn  en  leert  je  veel  meer  dan  ik  je  zal  kunnen  leren.  Leren  is  tweerich7ngsverkeer.  Ik  vertel  je  wat  ik  weet  en  jij  vertelt  mij  wat  je  wilt  weten.  Maar  je  moet  me  dan  ook  laten  zien  wat  je  tot  nu  toe  geleerd  heb,  voor  zover  je  iets  geleerd  hebt.

Er  zit  natuurlijk  wel  een  addertje  onder  het  gras:  Pas  als  ik  genoeg  antwoorden  krijg,  zal  ik  de  correcte  oplossing  laten  zien,  en  het  volgende  deel  van  de  cursus  presenteren.  :)  Gebeurt  dat  niet,  dan  wacht  ik.  En  ik  kan  geduldig  zijn...  Zeer  geduldig.  :)

Dus,  als  je  wilt  dat  ik  doorga  met  de  cursus,  stuur  dan  je  antwoord  in!  Als  het  je  niets  uitmaakt,  mag  je  me  dat  ook  laten  weten,  natuurlijk.  Maar  probeer  dan  wel  aardig  voor  me  te  blijven,  ik  probeer  alleen  maar  te  helpen.  :)  Ik  ben  er  niet  in  geïnteresseerd  mijn  vocabulaire  aan  scheldwoorden  uit  te  breiden,  als  je  begrijpt  wat  ik  bedoel...

IF - THEN nader bekeken. Goed.  Nu  ik  dat  allemaal  van  me  af  heb  geschreven,  gaan  we  eens  beginnen:

Zoals  ik  in  de  introduc7e  al  meldde,  kunnen  cursorbewegingen  ook  binnen  een  spel  worden  bestuurd.  Ik  dacht  alleen  dat  mijn  beschrijving  vorige  keer  niet  duidelijk  genoeg  was  over  hoe  de  symbolen  eruit  zagen.  Vandaar  het  volgende:

Het  bovenstaande  plaatje  laat  zien  hoe  de  cursorbesturingstekens  eruit  zien,  als  je  ze  tussen  aanhalingstekens  gebruikt.  Er  zijn  nog  meer  tekens  die  je  moet  kennen.  Het  Scherm  wissen-­‐teken,  en  het  Cursor  naar  de  "home"-­‐posi7e  teken.  Die  zie  je  hier:  

Als  we  dan  nu  allemaal  weer  helemaal  bijgepraat  zijn,  komt  het  volgende  deel.  Het  bijschaven  begint!  We  hebben  nu  een  programma,  in  BASIC,  dat  we  kunnen  wijzigen  en  uitbreiden  zoveel  we  willen.  In  de  introduc7e  beschreef  ik  al,  dat  het  programma,  zoals  het  nu  is,  incorrecte  invoer  toestaat.  

door  C64scene  lid  c64addict

11

Iznachal'no te geny, kotorye otvechajut za okrasy, risunki i tip shersti, byli u vseh homjachkov odinakovye (prirodnyj vneshnij vid sirijskogo homjaka - zolotistyj korotkosherstnyj bez risunka). Odnako za desjatiletija soderzhanija ih v domashnih uslovijah pojavilis' mutacii - izmenennye geny, vlijajushhie na vneshnij vid homjachka, blagodarja chemu teper' sushhestvuet

Zoals  je  misschien  wel  weet,  zullen  gebruikers  van  computers  alles  uitproberen,  om  te  zien  of  het  kan.  Om  te  zorgen,  dat  wat  ze  doen  geen  kwaad  kan,  of,  boBer  gesteld,  dat  ze  alleen  kunnen  doen  wat  wij  willen  dat  zij  doen,  is  er  een  eenvoudige  manier  om  dit  te  omzeilen.  En  dan  is  er,  ik  zou  bijna  zeggen  natuurlijk,  ook  nog  een  moeilijkere  weg.  Die  komt  eventueel  later  aan  bod,  als  jullie  daar  prijs  op  stellen.  Als  je  dat  wilt  leren,  laat  het  me  dan  weten.  Verderop  zie  je,  hoe  je  met  mij  in  contact  kunt  komen.

Om  fouCeve  invoer  te  voorkomen,  gebruiken  we  IF  ...  THEN-­‐statements*.  Je  zou  kunnen  zeggen,  dat  zonder  IF  ...  THEN  geen  BASIC-­‐programma  kan  werken.  Ze  zijn  de  ruggegraat  van  programmeren,  de  kapstok  waaraan  je  programma  opgehangen  wordt.  In  Commodore  BASIC  V2.0  heb  ik  eigenlijk  nog  nooit  een  IF  zonder  THEN  gezien.  Probeer  je  dat  toch,  krijg  je  een,  inmiddels  bekende,  foutmelding  te  zien,  die  ik  al  in  deel  1  behandeld  heb.

Goed  beschouwd  staan  er  in  ons  programma  zoals  het  nu  is  al  een  paar  IF  ...  THEN-­‐statements,    waarmee  ik  eigenlijk  het  gelijk  van  mijn  vorige  bewering  al  bewijs.  Kijk  maar  eens  naar  het  programma  zoals  het  tot  nu  toe  is:

0 PRINT[CL]"RAAD HET GETAL"10 PRINT"DOEL VAN HET SPEL IS, HET GETAL"20 PRINT"(EEN NUMMER TUSSEN 0 EN 100, INCLUSIEF"30 PRINT"0 EN 100) DAT DE C64 UIT HEEFT GEZOCHT"40 PRINT"IN ZO MIN MOGELIJK BEURTEN TE RADEN."50 PRINT60 PRINT"SUCCES!"70 REM INSTRUCTIES VOOR DE SPELER ZIJN73 REM NUTTIG. DEZE REGEL ZAL MEER DAN 40 MAAR MINDER DAN 80 TEKENS HEBBEN77REM DIT GELDT VOOR ALLE PROGRAMMAREGELS!.100 REM REGELNUMMERS OVERSLAAN LAAT RUIMTE VOOR WIJZIGINGEN EN UITBREIDINGEN110 REM INITIALISATIE (HET GERAAMTE MAKEN)120 A=0:B=0:C=0:REM IN C64 BASIC KAN LETA=B=C=0 NIET. LET A=0 WEL, HOEFT NIET140 PRINT"GOED, IK HEB EEN NUMMER."150 INPUT"AAN WELK NUMMER DENK IK NU";B:REM INPUT VRAAGT ALTIJD OM NUMMERS155 REM DIE GEBRUIKERS IN MOETEN VOEREN. LETTERS KUNNEN NIET GEBRUIKT WORDEN160 IFA=BTHENC=C+1:GOTO1000170 IFA<>BTHENC=C+1180 PRINT"DAT IS HEM NIET! PROBEER HET NOG EENS":GOTO150190 END:REM ALS HIER GEEN END STOND, ZOU REGEL 1000 WORDEN UITGEVOERD1000 PRINT"JE RAADDE HET NUMMER IN";C;"BEURTEN!"1010 PRINT"NOG EEN KEER? J/N"1020 GETA$:REM WACHT OP INVOER (KAN ELK KARAKTER ZIJN)1030 IFA$=""THEN1020:REM GEEN INPUT? WACHT ER DAN WEER OP1040 IFA$="J"THENRUN:REM OPNIEUW STARTEN1050 IFA$="N"THENPRINT"JAMMER, HET WAS LEUK!"1060 GOTO1020:REM GEEN J OF N, DAN WEER OP INVOER WACHTEN!

Zie  je  regels  160  en  170,  en  niet  te  vergeten  regels  1030,  1040  en  1050?  Laten  we  nog  een  IF  ...  THEN  toevoegen:

155 IFA<0ORA>100THENPRINT"[cu][cu]":GOTO 150:REM CURSOR UP WORDT157 REM 2 X GEBRUIKT OM DE TEXT OP DEZELFDE PLAATS TE ZETTEN.

Regel  155  is  eigenlijk  al  genoeg  om  verkeerde  input  te  voorkomen.  Er  zijn  natuurlijk  nog  meer  manieren  om  het  programma  te  verzieken.  Hoe  je  die  voorkomt,  volgt  dus  later.  Er  zijn  ook  nog  trucs  om  te  voorkomen  dat  iemand  jouw  noeste  arbeid  verknalt,  trouwens.  Die  bespreken  we  in  de  toekomst  ook  nog.

Ik  had  het  er  ook  over,  dat  we  een  bericht  aan  de  speler  konden  toevoegen,  als  het  getal  dat  werd  ingevoerd  te  hoog  of  te  laag  was.  Met  wat  je  nu  weet,  zou  je  die  zelf  in  kunnen  voegen.  Sterker  nog,  dat  ga  je  doen  ook!

Stuur  me  dus  een  berichtje  via  mailto:c64addict@hotmail.com  als  je  denkt  dat  je  de  oplossing  gevonden  hebt.  Ik  zal  iedereen  die  een  antwoord  instuurt  van  antwoord  voorzien,  ook  als  je  geen  oplossing  instuurt,  maar  een  vraag  van  jezelf  over  iets  waar  je  mee  zit.  De  uitdaging  is,  als  het  goed  is,  niet  al  te  moeilijk.  Ik  zal  dus  of  mijn  eigen  oplossing  publiceren  in  de  toekomst,  of  de  beste  van  de  ingestuurde  oplossingen,  als  ik  die  beter  vind  dan  de  mijne.  En  jawel,  daar  zal  ik  eerlijk  over  zijn,  als  dat  zo  is!  :)

12

Iznachal'no te geny, kotorye otvechajut za okrasy, risunki i tip shersti, byli u vseh homjachkov odinakovye (prirodnyj vneshnij vid sirijskogo homjaka - zolotistyj korotkosherstnyj bez risunka). Odnako za desjatiletija soderzhanija ih v domashnih uslovijah pojavilis' mutacii - izmenennye geny, vlijajushhie na vneshnij vid homjachka, blagodarja chemu teper' sushhestvuet

Voor  deze  keer  zijn  we  door  de  stof  heen.  Stuur  me  de  juiste  oplossing  of  eventuele  vragen  die  je  hebt  gewoon  toe!  Dan  behandel  ik  ze  eventueel  in  een  volgend  deel  van  de  cursus.

Het  bijgewerkte  programma  ziet  er  (zonder  REM  statements)  dan  ongeveer  zo  uit:

0 PRINT[CL]"RAAD HET GETAL"10 PRINT"DOEL VAN HET SPEL IS, HET GETAL"20 PRINT"(EEN NUMMER TUSSEN 0 EN 100, INCLUSIEF"30 PRINT"0 EN 100) DAT DE C64 UIT HEEFT GEZOCHT"40 PRINT"IN ZO MIN MOGELIJK BEURTEN TE RADEN."50 PRINT60 PRINT"SUCCES!"70 REM INSTRUCTIES VOOR DE SPELER ZIJN73 REM NUTTIG. DEZE REGEL ZAL MEER DAN 40 MAAR MINDER DAN 80 TEKENS HEBBEN77REM DIT GELDT VOOR ALLE PROGRAMMAREGELS!.100 REM REGELNUMMERS OVERSLAAN LAAT RUIMTE VOOR WIJZIGINGEN EN UITBREIDINGEN110 REM INITIALISATIE (HET GERAAMTE MAKEN)120 A=0:B=0:C=0140 PRINT"GOED, IK HEB EEN NUMMER."150 INPUT"AAN WELK NUMMER DENK IK NU";B155 IFA<0ORA>100THENPRINT"[cu][cu]":GOTO 150160 IFA=BTHENC=C+1:GOTO1000170 IFA<>BTHENC=C+1180 PRINT"DAT IS HEM NIET! PROBEER HET NOG EENS":GOTO150190 END1000 PRINT"JE RAADDE HET NUMMER IN";C;"BEURTEN!"1010 PRINT"NOG EEN KEER? J/N"1020 GETA$:REM WACHT OP INVOER (KAN ELK KARAKTER ZIJN)1030 IFA$=""THEN1020:REM GEEN INPUT? WACHT ER DAN WEER OP1040 IFA$="J"THENRUN:REM OPNIEUW STARTEN1050 IFA$="N"THENPRINT"JAMMER, HET WAS LEUK!"1060 GOTO1020

 

TERMINOLOGIEHet  IF...  THEN-­‐statementIn  mijn  tekst  schreef  ik:  "laten  we  nog  een  IF  ...  THEN  toevoegen".  Ik  kan  je  nu  al  beloven,  dat  er  nog  vele  zullen  volgen.  Er  bestaat  geen  enkel  BASIC  programma  waar  geen  IF  ..  THEN-­‐construcCes  in  ziBen.  Er  zijn  construcCes  mogelijk  met  andere  begrippen  dan  IF  en  THEN,  maar  het  idee  is  dat  er  op  een  bepaald  punt  in  het  programma  een  keuze  gemaakt  moet  worden  die  naar  een  ander  resultaat  leidt  dan  een  andere  keuze  op  datzelfde  punt.

13

DemoSceneEen verslag van de Rewired 2010 in België

Introduc)eIk  ben  NebulaH,  ook  wel  bekend  als  Niels  van  Dijkhuizen  (30   jaar),   lid   van   de   Commodore   GG   en   wil   jullie   wat  informa7e  geven  over  de  demoscene.

De   demoscene   is   een   subcultuur   voor   computerkunst   die  zich   specialiseert   in   het   produceren   van   demo’s,   dit   zijn  niet-­‐interac7eve  audiovisuele  presenta7es  die  in  real-­‐7me  op  een  computer  worden  uitgevoerd.  Deze  demo's  worden  op   zogenaamde   demopar7es   in   compe77everband  vertoond,   of   online   verspreidt.   Met   een   demo   laat   een  groep  (of  persoon)  zien  wat  hun  muziekale-­‐,  ar7s7eke-­‐  en  programmeervaardigheden  zijn.

De  demoscene   is   ontstaan   in   de   jaren   80.   Toen   er   op  de  welbekende   8-­‐biYers   uit   die   7jd   soOware  werd   gekraakt  om  kopieën  mogelijk  te  maken,  ontstond  er  een  behoeOe  aan   naamsbekendheid   onder   deze   crackers   (aliassen  weliswaar).   Daarom  werd   voor   je   een   gekraakt   spel   kon  spelen   eerst   een   meldingstekst   gegeven   van   de   kraker,  met  een  tekst  en  wat  effecten.  Op  den  duur  is  dit   los  van  het   kraken   komen   te   staan   en   is   men   compe77es   op  gelijksoor7ge  pla{ormen  gaan  organiseren.  Zo  bestaat  er  nog   steeds   een   C64-­‐only   demoparty   genaamd   X2010  (www.scs-­‐trc.net/x2010).

Omdat   de   demoscene   zijn   hoog7j   in   de   jaren   90   heeO  gehad   zijn   er   alleen   op   hele   grote   demopar7es   nog   erg  veel  verschillende  compe77es.  Gangbare  compe77es,  ook  voor  kleine  par7es  zijn:  

• Demo  Compo  -­‐  meestal  PC  demo's

• Graphics  Compo  -­‐  grafische  kunst  (pixel-­‐art,  ray  traced  graphics,  etc)

• Music  Compo  -­‐  tracker-­‐muziek,  streaming  muziek,  etc

• Oldskool  Compo  -­‐  Commodore,  Amiga,  Atari,  etc

• Wild  Compo  -­‐  Alles  dat  op  niet  gangbare  pla{ormen  uitvoerbaar  is.

Rewired   is   een   Belgische   demoparty   die   van   2008   tot   heden   jaarlijks   gehouden  wordt.  De  naam  is  een  knipoog  naar  de  voormalige  wired  demoparCes  die  van  1994  t/m   1998   in   België  werden   gehouden.   Er   is   geen   officieel   verband   tussen   de   twee  parCes.   Rewired   heeY   een   andere   locaCe,   andere   organisators   en   ‘helaas’   minder  bezoekerscapaciteit.   De   party   vindt   plaats   in   Maaseik   en   er   worden   compeCCes  gehouden  in  de  bovengenoemde  categorieën.  

DemoparCes  zijn   interessant  voor  mensen  die  het   leuk  vinden  om  op  een  creaCeve  manier  bezig  te  zijn  op  hun  favoriete  plavorm.  Zo  is  het  voor  de  Commodore  GG  club-­‐ers  heel  interessant  om  mee  te  doen  met  een  compeCCe.  Ben  je  goed  in  het  maken  van  een  mod-­‐je  op  je  Amiga,  dan  kun  je  prima  meedoen  met  de  muziek  compeCCe.  Vindt  je  het  leuk  om  op  je  C64  met  pixels  aan  het  werk  te  zijn,  dan  kun  je  meedoen  aan  C64-­‐executable  graphics  compeCCe.  Leuker  is  het  nog  als  je  gelijk  gestemde  vindt  die  andere  vaardigheden  hebben  en  samen  een  groep  vormt.  Met  elkaar  kun  je  dan  een   demo   of   intro   (kleine   demo)   maken.   Hierbij   wel   de   kanBekening   dat   men  zogenaamde  party-­‐lurkers  en  gamers  over  het  algemeen  verzoekt  thuis  te  blijven  en  een  ieder  die  komt  oproept  een  bijdrage  te  leveren.

Voor  mij  zijn  demoparCes  een  persoonlijke  uitlaatklep.  Ik  kan  mijn  creaCes  vertonen  aan  mensen  die  het  begrijpen.   Ik  doe  daar   interessante  contacten  op  en  verkrijg  er  nieuwe  ideeën.  Daarnaast  is  het  fantasCsch  om  te  zien  wat  anderen  maken  en  wordt  er  lekker  gefeest!

De   sfeer   op   de   parCes   waar   ik   ben   geweest   is   zeer   tolerant   en   gemoedelijk.   De  mensen  zijn  relaxed  en  je  kunt  bijvoorbeeld  zelf  bepalen  of  je  gaat  socializen  of  in  je  uppie  gaat  ziBen  coden.

14

Op   rewired   2010   heb   ik   de   laatste   hand   gelegd   aan   een   audio   track:   hBp://Cnyurl.com/nebulah.   Daarnaast   ben   ik   twee   Brazilianen  tegengekomen  en  heb  ik  hun  geholpen  met  wat  geluid  voor  een  intro  op  een  Magnavox    Odyssey²  /  Philips  Videopac  G7000  spelcomputer  uit  1978:  hBp://Cnyurl.com/nebulah2.

Ik  heb  de  meeste  affiniteit  met  muziek  en  maak  zowel  met  groepen  als  in  mijn  eentje  releases.  Met  de  Braadworsten  brigade  heb  ik  de  meest  toffe  dingen  gedaan  tot  nu  toe.  Dit  was  een  demo  in  MS  Excel  in  de  categorie  real/wild:    hBp://Cnyurl.com/Excelence.

Voordat  je  naar  zo’n  party  toe  gaat,  bedenk  je  meestal  even  wat  je  daar  wilt  releasen.  Ajankelijk  van  het  soort  release  raap  je  de  juiste  hard-­‐  en   soYware  bij   elkaar   en   ga   je   op  pad.  Meestal   is   het  ook  wel   handig  om  even   te   controleren  wat  de   slaapfaciliteiten   zijn  om  daar  op   te  kunnen  anCciperen.  Je  betaald  bij  aankomst  op  een  party  meestal  wat  toegangsgeld.  Als  je  echt  goed  je  best  gedaan  hebt  (of  als  er  erg  weinig  opkomst  op  een  party  is)  kun  je  in  de  prijzen  vallen.

De  volgende  parCes  zijn  goed  bereikbaar  voor  Nederlandse  sceners:Dit  jaar  al  geweest  (maar  volgend  jaar  vast  weer):Outline  2010  (Eersel,  NL)Rewired  2010  (Maaseik,  BE)

Nog  te  bezoeken  dit  jaar:Evoke  2010  (Keulen,  DE)X  2010  (Someren,  NL)

Als  je  meer  wilt  weten,  schiet  me  gerust  even  aan  op  een  clubdag  of  stuur  me  een  email:  niels_van_dijkhuizen@yahoo.com.

Groeten,NebulaH

15

Addy en Niels (NebulaH)

                     

Wanneer  is  de  X1000  verkrijgbaar?Trevor  Dickinson:  Beta  testers  kunnen  er  al  een  kopen  binnen  6  tot  10  weken,  maar  de  commerciële  versie  is  pas  verkrijgbaar  wanneer  de  beta  testers  tevreden  zijn  hoe  de  machine  funcConeert.  10  to  12  weken  later  wanneer  er  besteld  is  wordt  deze  bezorgd.  Voor  kerstmis  willen  we  een  commercieel  systeem  uitbrengen.  We  willen  beginnen  met  250  stuks.

Wat  gaat  de    prijs  worden?Trevor  Dickinson:  Dat  is  een  hele  moeilijke  vraag!  We  willen  de  prijs  natuurlijk  zo  laag  mogelijk  houden,  maar  het  blijY  toch  een  prijzig  systeem.  Alleen  de  CPU(processor)  is  al  400  tot  450  euro  en  momenteel  is  er  nogal  een  fluctuaCe  in  de  waarde  van  geld(  voor  processors  en  veel  andere  componenten  betalen  we  in  dollars).  De  prijs  zal  vermoedelijk  boven  de  1500  pond(!)  zijn.

Bij  wie  kunnen  we  de  x1000  bestellen?Trevor  Dickinson:    We  hebben  al  een  aantal  Poolse  distributeurs  gevonden.  Amigakit  is  de  hoofd  distributeur  van  de  A-­‐EON.  Als  je  met  ons  contact  legt  (via  mail)  zullen  we  je  in  contact  brengen  met  Amigakit.

Wat  voor  processor  zal  er  in  de  Amiga  X1000  zi?en?Trevor  Dickinson:  Dat  is  ongeveer  de  50ste  keer  dat  mij  dat  gevraagd  wordt.  Daar  willen  we  nog  niets  over  zeggen,  de  beta  testers  zullen  daar  snel  genoeg  achter  komen.  Alleen  mogen  ze  de  informaCe  nog  niet  vrijgeven  zoals  vermeld  in  de  NDA  agreement.  Maar  ik  denk  dat  de  meesten  van  jullie  wel  kunnen  raden  wat  voor  processor  er  in  de  X1000  zal  ziBen.

Hoeveel  computers  moet  je  verkopen  om  het  een  succes  te  noemen  en  door  te  gaan  met  het  onderzoek  naar  de  x1000  serie?Trevor  Dickinson:  Ik  als  Amiga  enthousiast  ben  al  blij  als  we  zonder  schulden  eindigen.  Op  dit  moment  hebben  we  er  al  200.000  euro  in  ziBen  en  dat  zonder  dat  er  nu  nog  maar  een  cent  is  binnengekomen.

Zal  er  mulCcore  ondersteuning  zijn  Cjdens  als  de  x1000  voor  het  eerst  uitkomt?Trevor  Dickinson:  AmigaOS4  kan  momenteel  alleen  met  een  singlecore  processor  werken,  maar  de  mulC-­‐core  processor  zal  werken  als  het  systeem  dit  gaat  ondersteunen.

Zijn  jullie  ook  van  plan  een  laptop  versie  van  dit  systeem  uit  te  brengen?Trevor  Dickinson:  Ik  zie  het  SAM  systeem  als  een  laptop.  Onze  computer  is  te  duur  voor  een  laptop.  Er  is  een  probleem  dat  er  weinig  soYware  is  voor  de  Amiga.  Wat  denken  jullie  om  een  soort  van  APP  store  uit  te  brengen  net  als  Apple  doet?  Goedkope  applicaCes  en  een  winkel  kun  je  geld  mee  maken.  Vergelijkbare  winkels  worden  steeds  populairder.  Er  is  bijvoorbeeld  een  versie  voor  Ubuntu  en  Linux  Mint  onderweg.  Trevor  Dickinson:  Het  zou  een  geweldige  oplossing  zijn  als  dit  gemaakt  zou  worden,  maar  momenteel  hebben  nog  geen  plannen  in  die  richCng.  We  weten  dat  er  een  tekort  is  aan  soYware  daarom  gaan  we  Office  for  Kids  overzeBen(porten)

Zijn  er  ook  plannen  om  een  goedkopere  Amiga  te  introduceren?Trevor  Dickinson:  We  hebben  SAM  al.  Op  het  moment  zijn  de  producCekosten  zeer  hoog,  maar  als  het  massaproducCe  gaat  worden  zullen  de  kosten  zeker  omlaag  gaan.  Misschien  dat  het  in  de  toekomst  mogelijk  is  om  een  X500  uit  te  brengen  met  mindere  funcConaliteit  en  prijs,  maar  laten  we  er  eerst  voor  zorgen  dat  de  X1000  een  succes  gaat  worden.

Waarom  heeF  A-­‐EON  geïnvesteerd  in  de  Amiga  markt?Trevor  Dickinson:  Dat  is  een  lang  verhaal,  maar  een  simpel  antwoord  is  dat  ik  een  Amiga  enthousiasteling  ben  sinds  hele  lange  Cjd  toen  ik  er  eentje  had  in  1987  en  daarvoor  nog  de  Commodore  64.  Ik  schreef  heel  veel  arCkelen  voor  de  Total  Amiga.  Ik  schreef  over  de  historie  van  de  Amiga,    de  goede  en  de  slechte  kanten,  crisissen  en  successen  -­‐  alles!  En  toen  had  ik  de  kans  om  te  investeren  en  leek  het  mij  geweldig  om  de  Amiga  terug  te  zien!  Het  is  een  grote  community  overal  in  de  wereld  met  landen  als  Engeland,  Polen,  Duitsland,  Frankrijk,  Japan  en  Schotland  en  Nederland  natuurlijk.

Denk  je  dat  de  Amiga  een  kans  heeF  om  net  zo'n  succes  te  worden  als  Apple?Trevor  Dickinson:  Het  succes  van  Apple  is  niet  zijn  computers,  maar  de  Iphone,  Ipad  etc.  We  zullen  geen  Apple  worden,  en  persoonlijk  hou  ik  niet  zo  van  Apple.  Als  ik  mocht  kiezen  tussen  Apple  en  Commodore  dan  zou  ik  Commodore  kiezen.  Ik  heb  wel  een  Apple,  maar  dan  wel  met  MorphOS  geïnstalleerd.

Interview over de nieuwe Amiga X 1000 op 19 juni 2010 met Trevor Dickinson door Nicholas and Richard Piotrowski

16

!"#$%&'$%""($"")$*""($+"',&&+-"$-&+$+"%.(-")$/"#$0"",$1"",$1"('203,,")-"$'..(#")$3)$/"4&&($+"4)5#'",-"$(.6.#'7$8&)$"")$%&''#(&&#$1..($-"$&5#.$#.#$(.6.#'$-3"$"")$+"1"20#$3)$"")$&(")&$)3"#$53#$-"$%"+$+&&)9$:"$4""4$:"$.+")$53#7$;<8$=#("20#$%&'$..4$).+$&&)%"*3+$*.-&#$0"#$)&-"(0&)-$..4$).+$.>$#","13'3"$6"4"4")$4.)$%.(-")7$$$

12 juni

Floppy error?Lezersvraag:  Ik  heb  PC0:  geprobeerd  met  een  Stroage  3.0  floppy  (op  een  Workbench  2.05,  want  ik  heb  niet  de  Workbench  van  3.0  en  ook  niet  de  Stroage  floppy  van  2.05)  Maar  hij  geeY  dan  een  error  aan  met  een  lange  code  (iets  van:  0000000000333333  zo)  en  het  énige  wat  ik  kan  doen  is  supense  of  reboot.  Als   ik  opnieuw  reboot  dan  gaat  hij  overnieuw  opstarten  en  geeY  ie  een  knipperende  error  aan.  Wat  moet  ik  nou  doen  om  toch  wel  720Kb  floppys  te  lezen???  ik  heb  de  Amiga  explorer  geprobeerd  met  een  null  modem  kabel  maar  daar  snap  ik  niks  van  en  hij  doet  het  niet.

Antwoord  van  lezer:Je   kunt   voor  de  Amiga  diverse  decomprimeerprogramma's   downloaden,  waaronder  unzip,   lha  en  unlzx.  Deze  zul  je  voor  Windows  (PC)  nodig  hebben,  maar  ook  voor  de  Amiga   (Amiga  OS,   te  vinden  op  hBp://ancient.amiga.hu/uCls.html   )  Wanneer   je  een  floppy  wilt  gebruiken  om  bestanden  van  de  PC  naar  de  Amiga  over  te  zeBen  heb   je  wel   het   programma   FMT   nodig.   Deze   kun   je   vinden   ophBp://www.paehl.de/english.php.  Dit  programma  is   in  staat  om  een  pc-­‐floppy  te  formaBeren  naar  720kb.  Dit   kan   Windows   XP   namelijk   niet   (meer).   Mocht   een   ADF-­‐bestand   na   het  comprimeren  met  LHA  nog  te  groot  zijn  dan  kun  je  het  programma  HJSPLIT  gebruiken  (   hBp://www.freebyte.com/hjsplit/   ).   Met   dit   programma   kun   je   een   bestand   in  stukken  hakken  zodat  deze  op  een  720kb  floppy  past.  Download  ook  de  Amiga  versie(!).   Je  moet   de   bestanden   namelijk   ook   weer   samenvoegen   op   de   Amiga.   Het   kan  voorkomen  dat  de  Amiga  OS  de  bestandsnaam  a}apt.  Zorg  er  dan  wel  voor  dat  je  de  bestandsnaam   hernoemt   (in   bijvoorbeeld   Filemaster   op   de   Amiga)   naar   game.lha.001   /   game.lha.002   /   etc.   Met   de   opCe   "hjsplit   -­‐j   game.lha"   (in   Shell/CLI)   kun   je  vervolgens  het  bestand  weer  tot  één  maken.  

Om   een   floppy   op   de   Amiga   (1200)   weer   te   lezen   is   het   nodig   om   PC0:   te  "mounten".Dit  doe   je  door   te  gaan  naar  de  map:  Workbench>>Storage>>Dosdrivers  en   dan   PC0:   dubbel   aan   te   klikken.   Hiervoor  moet   wel   crossdos   op   de   HD   van   de  Amiga  geïnstalleerd  staan  (na  te  gaan  in  map  Workbench>>Tools>>CommodiCes.  Hier  hoort  een  Crossdos  icoontje  te  staan).  Vervolgens  kun  je  in  bv  Filemaster  of  Directory  Opus   de   bestanden   vanaf   PC0:   kopieren   naar   je   HD.   Eénmaal   op   de   HD   gezet   (en  eventueel   samengevoegd   met   HJSPLIT)   dienen   de  bestanden  uitgepakt  te  worden  met  LHA  via  Shell/CLI.  

Nadat   dit   gebeurd   is   kun   je   de   adf-­‐bestanden   die   op   de  Amiga-­‐HD   staan   weer   naar   een   floppy   (Amiga-­‐geformaBeerd)   terug   schrijven   met   behulp   van   het  programma  ADFBLITZER,   en   voilá:  We   hebben  weer   een  Amiga-­‐spel  op  diskeBe  staan.

Joystick poortLezersvraag:Ik   heb   een   C64   en   ben   nog   steeds   spellen   aan   het   spelen   (vooral   uitproberen   van  spellen   die   ik   nog   niet   gespeeld   heb)  maar   niet   alle   spellen  werken   op   port   2   (dus  soms  ook  port  1  (meestal  de  oudere  spellen)).  Ik  weet  dat  er  een  kabel  bestaat  om  1  joysCck  op  de  2  poorten  aan  te  sluiten  maar  dit  lijkt  niet  juist  te  werken.  Wanneer  je  de  joysCck  in  de  verkeerde  port  doet  reageert  het  spel  toch  op  de  verkeerde  manier.  Klopt  dat  en  zo  ja,  is  er  een  andere  oplossing  voor?  

Antwoord:Je   kan  een   schakelaar  maken  waarmee   je   schakelt   tussen  de  beide  poorten.   Ik  heb  zelf  bij  mijn  Amiga  de  omgekeerde  weg  gevolgd  om  zo  een  Amiga  muis  en  een  joysCck  op   1   poort   aan   te   sluiten.   De   meest   prakCsche   en   goedkope   oplossing   is   echter  gewoon  twee  joysCcks  aansluiten.  Voor  een  paar  euro  kan  je  die  wel  op  de  kop  Ckken.  Kijk  anders  eens  op  marktplaats  of  kom  naar  een  clubdag!

Commodore 64 via LCD?Lezersvraag:Ik  wil  een  LCD  scherm  kopen  om  de  C64  hierop  aan  te  sluiten,  maar  uit  de  C64  komen  2  tulpen  voor  het  videosignaal  geel  en  rood  (wit  en  zwart  is  bij  mij  voor  het  geluid)  en  de  ingang  op  de   LCD  heeY  maar  1   tulp   (geel).  Hoe   is  dit  op   te   lossen?  Hebben  alle   LCD  maar  1   ingang?  Je  zou  ook  de  RF   ingang  kunnen  gebruiken  maar  dan  krijg   je  nooit  zo  mooi  beeld.

Antwoord  van  lezer:Ik   heb   ook   sinds   kort   mijn   commodore   uit   het   stof  gehaald  en  aangesloten  op  mijn  samsung  lcd  tv.  Via  de  rf  kon  ik  het  kanaal  niet  vinden.  Ik  heb  toen  een  5-­‐pin  din   gekocht   bij   de   elektroboer   en   aangesloten  op  de  video-­‐in  poort  met  alleen  een  tulp  stekker.  Dit  gaf  bij  mij   rode   strepen.   Toen   ik   vervolgens   met   hetzelfde  kabeltje   via  de   scart   aangesloten  was  waren  de   rode  

strepen  verdwenen.  En  ter  info,  een  5  polige  din  past  gewoon  op  een  8-­‐polige  ingang.  Ik  raad  je  dus  aan  om  een  din-­‐kabeltje  te  kopen  voor  ongeveer  5  euro.

Vergeelde computer?Vraag  van  lezer:Mijn  commodore  is  erg  vergeeld  in  de  loop  van  de  jaren.  Ik  krijg  de  kast  nog  wel  redelijk  schoon  maar  het  toetsenbord  is  niet  te  doen  om  dat  schoon  te  krijgen.Iemand  die  hiervoor  een  oplossing  weet?

Antwoord  van  lezers:Je  kunt  het  keyboard  wat  je  hebt  natuurlijk  ook  ont-­‐gelen.  Op  lemon64  staat  bescheven  hoe  je  dat  het  beste  kunt  doen:  hBp://www.lemon64.com/forum/viewtopic.php?t=28011  

Ik  heb  het  op  een  vergeeld  plus/4  keyboard  geprobeerd,  en  het  werkt  echt  goed!  Het  is  nu  een  van  de  witste  keyboards  van  al  m'n  commodore  computers

Van  een  andere  lezer:Wat   ik   gebruikt   heb   is   30%  waterstofperoxide  wat   ik   verdund   heb  met   gedesClleerd  water  tot  ongeveer  7,5%,  en  daarna  een  theelepel  punt  Vanish  Oxy  AcCon  erbij.  Deze  oplossing  heb  ik  onder  af  en  toe  roeren  twee  dagen  buiten  laten  staan,  en  klaar!  De   één   liter   fles   van   30%  waterstofperoxide   heb   ik   bij   de   apotheek   gekocht,   en   die  koste  iets  van  7  euro.  Dat  is  genoeg  om  2  keyboards  te  behandelen.Wat   ik   tot   nu   toe   gelezen   heb   op   verschillende   fora   werkt   het   met   alle   plasic  onderdelen.

Retro EHBOWe zien vaak vragen uit de verschillende fora naar voren komen, die interessant zijn om met de clubleden te delen. Met toestemming van de beheerders publiceren we in elk bulletin wat topics. Dank gaat dan ook uit naar de mensen van ons eigen CommodoreGG forum, de C64scene en Amigascene. Via info@retroguys.nl kunnen natuurlijk altijd vragen opgestuurd worden.

19

amigamuziekclubdag

hitteknutselmodulemuziek

opwarmenprintplaatrepareren

sidsoldeerbout

solderentangen

tintinker

workshop

Voor de puzzelaars onder ons, twee breinbrekers om op te lossen!20

Een jongeman gaat biechten"Mijnheer pastoor, ik heb gezondigd." "En waaruit bestond die zonde precies, mijn zoon?" "Ik heb geslachtelijke betrekkingen gehad."

"Dat is een zware zonde, mijn zoon. En met wie was dat dan?" "Euh... dat zou ik liever niet vertellen, eerwaarde".

"Als je het niet vertelt, dan kan ik u niet vergeven, mijn zoon.""Toch liever niet, eerwaarde."

"Was het misschien met Maria van de bakker?" Neen, eerwaarde." "Was het dan met Melanie van de smid?" "Ook niet, eerwaarde." "Met Stefanie van de slager?" "Neen, eerwaarde."

"Ja, jongen, ik kan u in deze omstandigheden niet vergeven. Ga nu maar in vrede."

De jongeman loopt de kerk uit, waar zijn vriend staat te wachten. "En, heb je de absolutie gekregen?"

"Neen, maar wel drie goede adressen."

Frietje Patricia PaayIk sta gisteren in de friettent, bestelt er een man voor mij een patatje Patricia Paay...'Paay' ? Vraagt de verkoper,' wat is dat nou weer' ?'Nou', zegt die man, ' alles mag er overheen, behalve curry!!

RobotleugendetectorEen man komt thuis van zijn werk, met een robotleugendetector onder de arm.Zijn zoon van 12 komt thuis van school, twee uur overtijd."Waar heb jij gezeten?", vraagt zijn vader."Ik was in de bibliotheek om een huistaak voor te bereiden!"

De robot richt zich naar de knaap, en geeft hem een ferme oorveeg... De vader legt uit: "Zoon, deze robot is een leugendetector! Je doet er beter aan direct de waarheid te vertellen...""Ok... Ik was bij een vriend en we hebben een film bekeken, De Tien geboden." En paf ! De robot geeft hem opnieuw een oplawaai...

"Ai, oke okee eigenlijk was het een pornofilm...", zegt zijn zoon.De vader: "Ik ben beschaamd in jou! Op jouw leeftijd beloog ik nooit mijn ouders!"En paf ! De robot geeft de vader een muilpeer... De moeder zegt lachend: "Natuurlijk, het is jouw zoon."En paf ! Moeder krijgt een draai om de oren...

Music,  Tinker  and  soldeer...  Op deze dag gaan we aan SID en Amiga muziek doen. Op deze clubdag nodigen we iedereen uit die iets wil laten zien over het maken van muziek op de Amiga en Commodore computers. Verder houden we voor de tweede keer een knutsel en soldeer workshop! Vooral voor mensen die misschien nog nooit een soldeerbout in hun handen hebben gehad. De bedoeling is te oefenen op oude kapotte Commodore 64 moederborden. Maar ook andere oefenobjecten zullen aanwezig zijn. Het materiaal, dus soldeerbouten, tin, tangen enzovoorts zullen beschikbaar gesteld worden door de Club! Als laatste extra is er een (retro)game wedstrijd.Let wel dit soort thema's zijn altijd extra! Dus worden niet gehouden in plaats van een "normale" clubdag! Entree is gratis. Natuurlijk is er de hele dag door van alles te doen op Amiga en Commodore gebied.

Agenda25 Jaar Amiga Party - 24 juli 2010Pannekeetweg 201704 PL Heerhugowaard

Zaterdag 21 augustus 2010Trefpunt, Kerkweg 21 te Maarssen van 10:00 tot 16:00 uur.

X·2010 - De 10e X party1 oktober 2010 - X-2010 partyDe Hoof 18 te Someren. (€ 80,=)http://www.scs-trc.net/x2010/

17 - 19 September 2010 - SilesiaTrznadla 1 te Czeladz Slaskie (PL)http://en.silesiaparty.pl

Wordt Lid van de HCC Commodore Club!Voor 24,75 euro per jaar ben je lid van de HCC Commodore Gebruikers Groep!Als EXTRA krijg je dan een PDF jaarabonnement op dit mooie magazine "het Info Bulletin kado!"

Verder krijg je:• 4x per jaar het HCC!magazine• 10mb webruimte, en een eigen emailadres • Op vertoon van de clubkaart gratis deelname aan al onze Clubdagen• Gebruik van de weggeeftafel op Clubdagen• Ondersteuning van onze "helpdesk"• Hulp bij reparaties

Ga naar http://commodore-gg.hobby.nl/lidworden.htm en join the club!

22