Arbouw Magazine

Zomer! Geniet met mate.

Veiligheidsindex Bouw

Arbocatalogi

Vakblad over.

arbeidsomstandigheden.

magazinezomer

2010

Wat? Een tot luxe hotelsuite

omgebouwde Russische

Ilyushin. Voormalig DDR-leider

Honecker vloog er jaren in rond.

Het in 1960 gebouwde toestel

staat nu permanent op vliegveld

Teuge.

Wie? Steven Jansen (40).

van het gelijknamige.

schildersbedrijf uit.

Apeldoorn.

‘We zijn ontzettend trots op dit unieke project. Het staat er nu een jaar en heeft al veel positieve reacties opgeleverd. We hebben een onderhoudscontract voor vijftien jaar afgesloten. Vorig jaar hebben we het hele gevaarte grondig aangepakt. Het was compleet verwaarloosd. Overal bladderde de verf en droop olie en vet uit. Nu is het een kwestie van bijhouden.’

2 → mijn project

Ook een bijzonder project gezien? Mail naar: [email protected]

Een lekker temperatuurtje is nooit weg. Maar buiten werken in de zomer brengt ook risico’s met zich mee. In dit nummer van Arbouw Magazine lees je wat je kunt doen om verbranding van de huid of zelfs huidkanker te voorkomen. De zon is je beste vriend, maar geniet met mate.

Drie deskundigen van Arbouw beantwoorden vragen van lezers.

Hoe kun je de veiligheid beter meten dan met een goed instrument in de hand?

12 14Vraag het arbouw

Veiligheid sindex bouw

gadgets

thema: werken in de zomeren Verder

4 kort11 Mijnlijf17 test18 arbocatalogi20 Hoe?Zo!22 agenda23 stelling24 sterkverHaal

16

6

inhoud ← 3 Vakblad over.

arbeidsomstandigheden.

Informatie

Met dit blad informeert Arbouw werk-

gevers en werknemers over gezond en

veilig werken in de bouwnijverheid. Wil

je meer lezen over de arbeidsomstan-

digheden, neem dan eens een kijkje op

www.arbouw.nl. Hier staat zeer uitge-

breide informatie over arborisico’s en

maatregelen. Ook kun je er brochures

bestellen of downloaden. Met speci-

fieke vragen kunnen werkgevers en

werknemers elke werkdag van negen

tot vijf bij de Arbouw Infolijn terecht.

Bel 0341-466222 of mail naar:

[email protected]

zomer2010magazine

ArBouW mAGAzine • zomer 2010

tot 65 en niet VerderDoorwerken tot je erbij neervalt. Daar zit niet iedereen op te wachten. Weliswaar is het aantal mensen dat tot 65 door wil in vier jaar tijd verdubbeld: van 21% in 2005 naar 42% in 2009. Maar slechts 13% wil ook na die tijd aan het werk blijven. Dit blijkt uit de Nationale Enquête

‘Was sagen Sie?’ Regelmatig heerst er een taal-verschil op de werkplek. En daar komen ongelukken van. Toch wordt taal als oorzaak van zware ongevallen onderschat. Dat stelt onderzoeker Paul Lindhout, die op dit onderwerp promoveerde. ‘Hoewel 76 procent van de onderzochte bedrijven de gevaren onderkent, doet 65 procent op geen enkele manier aan de syste-

matische beheersing van het risico’, aldus Lindhout. Het gevaar zit ‘m in meertaligheid, maar ook in laag-geletterdheid. Dit laatste speelt bij circa één miljoen autochtonen en een half miljoen allochtonen. Nog veel veiligheidsdocumenten zijn opgesteld in moei-lijke taal. Hoe simpeler de instructies, hoe beter. Dan begrijpt iedereen het.

Duitse bouwvakkers.

taalVerschil bij ongeVallen onderbelicht

4 → kort

Mensen die door willen werken tot hun 65ste

gehele beroepsbevolking

bouwnijverheid

2005

42%

21% 33%

2009

Arbeidsomstandigheden 2009 (NEA). De bereidheid is het laagst in de bouw-nijverheid. Hier wil een derde van de werknemers doorwerken tot het 65ste levensjaar. Doorgaans zijn ouderen minder enthousiast om de rit uit te zitten dan jongeren. Dat geldt ook voor vrouwen en laagopgeleide werknemers.

winnaars puzzel arbouw pijlersIn de laatste editie van Arbouw Pijlers stond een puzzel met als oplossing Arbouw Infolijn. De volgende lezers winnen de bioscoopbon van twintig euro: H. Claus uit Boelenslaan M. de Ruiter uit Putten R. Meijer uit Loppersum Z. Luchies uit Noordscheschut


Werken in de bouw is mooi. Het geeft een zichtbaar resultaat. Met z’n allen maken we huizen, gebouwen en infrastructuur en zorgen we voor duurzaam onderhoud. Dat doen we op een vakkundige manier. Timmerlieden, schilders, metselaars, stukadoors, grondwerkers en uitvoer-ders. De lijst van beroepen is lang. In de bouw is veel vakmanschap. Maar wer-ken in de bouw kent ook zijn risico’s. De lijst met beroepen is misschien wel net zo lang als het aantal beroepsziekten. Hier zijn we ons terdege van bewust. Daarom is er niet alleen aandacht voor het resultaat, maar ook voor de gezondheid en veiligheid.

Bij dit alles wil Arbouw Magazine helpen. Met tips, korte verhalen en treffende voor-beelden. Met inzichten uit de wetenschap en de praktijk. Met dit nieuwe blad richt Arbouw zich op zowel de werkgevers als de werknemers. En dat is allesbehalve eenrichtings-verkeer. Graag horen we van zo veel mogelijk mensen hun mening. Ja, ook die van jou. Wat vind je bijvoorbeeld van je eigen arbeidsomstandig-heden? Waar loop je tegenaan? En welke maat-regelen moet je als werkgever nemen? Laat het ons weten. De betrokkenheid van lezers is voor Arbouw van groot belang om de arbeids-omstandigheden verder te verbeteren.

Werken in de bouw is mooi. Ik hoop dat Arbouw Magazine het nóg een beetje mooier kan maken. Je ontvangt het blad vanaf nu vier keer per jaar gratis in de bus.

Jan Warning, directeur [email protected]

nieuw magazineeuropa Veiliger Onderhoudswerk kan gevaarlijk zijn. 20% van alle Europese arbeidsongevallen gebeurt tijdens onderhoudswerkzaam-heden. In 2012 moet dat een kwart minder zijn, vindt het Europese agentschap voor de arbeidsomstandigheden. Het organi-seert de komende jaren een speciale campagne over dit onderwerp. Meest opvallend is een heuse competitie voor goede praktijken. Tot 5 september kunnen hiervoor ideeën worden ingediend. Meer informatie: www.arboineuropa.nl

column ← 5


6 → themA


7

De straling van de zon is je vriend en vijand tegelijk. Mooi bruin worden en een goed humeur zijn van die zonnige voordelen. Toch dreigt ook het gevaar van huidkanker. Maatregelen zijn dan ook geen overbodige luxe. Werken in de zon, prima. Maar dan wel verstandig.


Hoewel UV-straling ook een positieve werking heeft, is het vooral oppassen voor een te grote portie. Positief is de vitamine D die onder invloed van de straling wordt aangemaakt. Er vormen zich daarnaast pigmentcellen die bescherming geven tegen zonlicht.

Maar UV-straling komt vooral negatief in het nieuws. Deze kan namelijk het erfelijk materiaal in de cellen beschadigen. Hierdoor kan huidkanker ontstaan. Ook het contact met chemische stoffen kan huidkanker veroor-zaken. Erfelijke aanleg is bij 5% van alle mensen met kanker de belangrijkste oorzaak. Meestal gaat het om mensen met een licht huidtype. Mensen met huidtype 1 en 2 (zo’n 39% van alle Nederlanders) hebben een ver-hoogde kans op het krijgen van de ziekte. Deze mensen verbranden snel en worden niet of heel langzaam bruin.

Volgens KWF is het aantal gevallen van huidkanker de laatste jaren schrikbarend toegenomen. Het aantal in Nederland nam de afgelopen tien jaar toe van 15 naar 40 duizend. Deze vorm van kanker staat daarmee op de vierde plaats, maar kent een relatief laag sterftecijfer. Meestal is huidkanker te genezen. Jaarlijks overlijden zo’n zeshonderd mensen aan een melanoom, de meest kwaadaardige vorm van huidkanker.

Hoe zonnebrand voorkomenOm verbranding van je huid te voorkomen, moet je deze goed beschermen. Gebruik een antizonnebrandmiddel met een goede beschermingsfactor. Het beste kun je deze een half uur tot een uur voordat je in de zon gaat

opbrengen. De werking loopt terug. Daarom moet je na twee uur opnieuw smeren. Dit geldt ook voor de zoge-heten waterproofmiddelen. Smeer je ook opnieuw in bij sterke transpiratie. Houd er rekening mee dat antizon-nebrandmiddelen nog wel UV-straling doorlaten. Als je langere tijd in de zon werkt, kun je toch verbranden.

Tussen 12.00 en 15.00 uur is de zon het felst. Dan kun je beter in de schaduw werken. Laat je huid geleidelijk wen-nen aan de zon. Draag beschermende kleding zoals een pet met zonneklep en nekflap, een shirt met lange mou-wen, een lange broek en een zonnebril. Eenmaal verbrand is het niet verstandig om bier of wijn te drinken. Alcohol verwijdt de bloedvaten en dit kan de zonnebrand vererge-ren. Blijf jezelf ook beschermen als je eenmaal bruin bent.

Een antizonnebrandmiddel moet dik worden aangebracht. Hoe hoger de factor, hoe langer het duurt voordat er roodheid van de huid optreedt. Gebruik bij huidtype 1 (zeer licht huidtype, verbrandt snel, bruint nooit) factor 30, huidtype 2 (licht huidtype, verbrandt vrij snel, bruint langzaam) factor 15-20, huidtype 3 (vrij licht huidtype, verbrandt niet snel, wordt makkelijk bruin) factor 10-15, huidtype 4 (iets getint huidtype, verbrandt vrijwel nooit, bruint snel) factor 5-10.

Het aantal gevallen van

Huidkanker is toegenomen

van 15 naar 40 duizend

HEKO Verenigde Schildersbedrijven is als eerste schildersbedrijf in Nederland OHSAS-gecertificeerd. Meer dan VCA dwingt het sy-steem tot verbeteren, zegt adjunct-directeur Hans van Straaten. Dus ook als het gaat om de bescherming tegen de zon. ‘Daar moeten we harder aan trekken. Maar het is het waard.’

Wordt het gevaar van UV-straling onderschat?‘Door de meeste mensen wel. Net als bij stof is het iets van latere zorg. Maar je moet de gevolgen niet onderschatten. We willen een goede werkgever zijn en onze werknemers maximaal beschermen. Daarom hebben we voor OHSAS-18001 gekozen.’

Hoe werkt het? ‘OHSAS gaat ervan uit dat het bedrijf zich steeds verder kan verbeteren. Je plant, voert uit, controleert en stelt bij. Ik zeg altijd: het kan groen zijn, veilig dus, maar het kan altijd nóg groener.’o

nd

ersc

hat

tin

g is

gr

oo

tste

ris

ico

Onbeschermd werken in de zon

verhoogt de kans op verbranding.

8


Een voorbeeld?‘Regelmatig werden de kantplanken op onze rolsteigers achterwege gelaten. De mensen vonden het vouwsysteem niet prettig werken. Vervolgens heeft onze leverancier nieuwe kunststof houders ontwik-keld. Hier kunnen de planken snel en gemakkelijk in worden geschoven. Ook hebben we de stabilisatoren fluorescerend gemaakt. En kortgeleden zijn alle beademingsmaskers in onze BHV-koffers vervangen.’

Heeft het personeel ook zeggenschap?‘We voeren regelmatig overleg met een dwarsdoorsnede van het bedrijf. We vinden het namelijk heel belangrijk dat de opmerkingen van onder naar boven gaan, van werk-vloer richting management dus.

Hoewel de certificering veel positieve reacties heeft opgeleverd, wordt er ook nog wel eens geklaagd. Traditionele opvattingen staan de vooruitgang soms in de weg.’

En diezelfde weerzin zie je bij het thema zomer, of niet? ‘Daar moeten we inderdaad harder aan trekken. Maar het is het waard. Ik ken mensen die huid-kanker hebben moeten laten wegsnijden. Vroeger kon ik zelf uren in de zon bakken. Vandaag de dag krijg ik al snel last van jeuk en blaasjes. Schilders werken vaak met de zon mee, maar dat kan niet altijd. Dus hebben we inmiddels aan al onze medewerkers een zomers pakket uitgedeeld, bestaande uit een pet met nek-flap, een zonnebril en een tube antizonnebrand middel.’

Toch is het ook met gebruik van een crème met een hoge factor niet verstandig om lang in de zon te blijven. De middelen beschermen de huid, maar verlengen niet de tijd dat je in de zon kunt zitten. Na het zonnen is de huid erg gevoelig. Daarom kun je het beste lauw douchen en daarbij geen zeep gebruiken. Aftersun kalmeert en verzacht de huid.

Check je vlekjeZe zien er raar uit. Het zijn geen moedervlekken, maar rode, geïrriteerde plekjes. Let op als je zoiets op je huid ziet. Het kan het begin zijn

van huidkanker. Bezoekers van de open dag bij het Albert Schweitzer ziekenhuis in Zwijndrecht, konden de oneffenheden op de huid meteen laten controleren. Er werden elf gevallen van huidkanker gevonden. ‘Aan de uitkomst van dit spreekuur kun je zien hoe belangrijk het is om een plekje op de huid dat je niet vertrouwt, of dat langzaam verandert, zo spoedig mogelijk aan een arts te laten zien’, concludeert specialist Ids Boersma. ‘Misschien dat deze elf patiënten daarmee langer zouden hebben gewacht, als ze niet op onze open dag waren gekomen. Aan een te laat behandeld melanoom kun je

uiteindelijk dood gaan.’ >>>

Hans van Straaten.

“ Het kan groen zijn,.

veilig dus, maar Het kan.

altijd nóg groener ”

9


Herken een zonnesteek

>> Een zonnesteek is het gevolg van zout- en vochtverlies. Dit ontstaat door langdurig verblijf of lichame-lijke arbeid in de zon (met name bij zon in de nek) en gaat gepaard met verwardheid, plotselinge spier-zwakte, hoofdpijn en een algemeen hittegevoel. In de meeste gevallen is er sprake van misselijkheid, braken, vermoeidheid, zwakheid, hoofdpijn, spierkrampen, spierpijn en duizelig-heid. Ook komen hallucinaties, ver-ward gedrag, moeilijkheden bij het ademhalen en desoriëntatie voor. Uit de zon blijven, goed drinken en wat extra zout gebruiken, kunnen een zonnesteek voorkomen.

Heeft iemand toch een zonnesteek, dan moet die persoon in de schaduw worden neergelegd. Maak knellende kleding los en zorg voor afkoeling door natte doeken op het hoofd te leggen. Laat de patiënt veel drinken en waarschuw altijd een arts. Zaak is om de patiënt zo snel mogelijk te laten verzorgen, want een ernstige zonnesteek kan zelfs dodelijk zijn.

Wat is de Werkgever verplicHt?

>> In het Arbobesluit artikel 6.1 staat dat de temperatuur op de arbeids-plaats niet schadelijk mag zijn voor de gezondheid van werknemers. Door bijvoorbeeld de werkplek zo in te richten dat de mensen niet aan zon worden blootgesteld. Als de ge-zondheid toch in gevaar komt, moet de werkgever persoonlijke bescher-mingsmiddelen verstrekken.

concentratieverlies

>> Door langdurig werken in de zon of bij warme machines, kan je lichaamstemperatuur behoorlijk snel oplopen. Hiervan is bekend dat de concentratie afneemt. Dat kan gevolgen hebben voor de veiligheid. De vereniging voor dakdekkers-bedrijven, de SBD, organiseert deze zomer zelfs een campagne over dit thema. Op daken leiden concentra-tieverlies en draaierigheid in combi-natie met werken op hoogte en met branders tot gevaarlijke situaties. De komende tijd wil SBD de goede praktijken tegen hitte verzamelen. (Bron UV-gevaar: KWF)

Tips&

Trucs

1 Vermijd de zon zo veel mogelijk tussen 12.00 en 15.00 uur

2 Voer zwaar werk zo kort mogelijk aaneen-gesloten uit

3 Werk als het kan in de schaduw en drink voldoende

4 Draag beschermende kleding: lange mouwen, lange broek, liefst van katoen

5 Draag een pet of helm met nekflap

6 Draag een zonnebril om direct zonlicht te vermijden

7 Smeer je elke twee uur in, doe dit vaker als je zweet

8 Meld gezondheids-klachten op tijd

10


mijn lijf ←11 Peter Mol (45).

uit Sint Willebrord,.

straatmaker.

‘Dertig jaar zit ik al in het vak. Sinds 2005 kamp ik met een hernia en een paar versleten rugwervels. Vijftien minuten gebogen werken, dat is echt de limit. Met dit soort klachten sta je als straatmaker al snel buitenspel. Ook in het dagelijks leven heb ik veel last. Wandelen met de hond hou ik niet lang vol. Vaak ben ik voor aansteller uitgemaakt. Maar gelukkig heb ik ná de diagnose veel erkenning gekregen. Mijn werk-gever ben ik dankbaar dat er nu een machine wordt gehuurd. Daarmee is het goed werken, hoewel mijn toekomst vanwege de pijn allerminst zeker is. Daarom probeer ik via het Loopbaantraject bouw en infra iets heel anders te gaan doen. Richting het schildersvak lijkt me wel wat.’

“ ik ben vaak

voor aansteller

uitgemaakt ”


‘Zeer veel. Zie de keuring als een uitgebreide check van je gezondheid. Het is nadrukke-lijk geen keuring waarbij je als werknemer kan worden afge-keurd. Hooguit kan de bedrijfs-arts vervolgstappen voor-stellen, variërend van lichte aanpassingen in het werk tot volledig omscholen. Dat laatste komt gelukkig niet veel voor. De keuring is vooral bedoeld om klachten te voorkómen. De arts onderzoekt enkele belang-rijke functies in je lijf. Zoals je longen, maar bijvoorbeeld ook het cholesterolgehalte in je bloed, je bloeddruk en natuur-lijk je ogen, oren, rug, armen en benen. De uitslag van de keu-ring en de adviezen die je krijgt thuisgestuurd, zijn nadrukkelijk anoniem. De werkgever krijgt deze dus niet, maar kan vanaf

elf gekeurde werknemers wel een bedrijfsrapport opvragen. Dit is het overzicht van de keu-ringen van al zijn werknemers. Maar: anoniem. Het geeft een beeld van de gezondheid van het totale personeel en gaat dus niet over individuen. Het stelt de werkgever in staat om gerichte maatregelen te ne-men. En ook Arbouw is blij met de gegevens van de medische keuringen. We gebruiken deze voor ons jaarlijkse onderzoek naar de arbeidsomstandighe-den. Daardoor zijn de adviezen die we geven altijd op de prak-tijk gebaseerd.’

Arbouw regelt het CAO-pakket Preventiezorg. Uitgebreide informatie voor werkgevers en werk nemers staat op www.arbouw.nl bij Medische keuringen.

1Wat heeft de werknemer aan de medische keuring? En de werkgever?

Op de bouwplaats geldt een algehele helmplicht. Moet de helm dan ook binnen worden gedragen?

Adri Frijters,

veiligheidskundige

Arbouw

‘Als de algehele helmplicht geldt (en dit is meestal het geval), dan moet dus echt overal een veiligheidshelm worden ge-dragen. De werkgever kan echter bepalen dat een uitvoerder afwijkende regels mag stellen. Mits hierdoor de veiligheid niet in het geding is. Het bedrijf heeft namelijk de belangrijke taak om het personeel te beschermen. Het personeel dient vervol-gens de regels die de werkgever stelt na te leven. Zoals ten aanzien van de helm, die gewoon heel belangrijk is. In de bouwnij-verheid wordt immers veel onder en boven elkaar gewerkt en worden kranen ingezet. De helm is een goed beschermingsmiddel

Jan Golsteijn,

hoofd Bedrijfsgezondheidszorg

Arbouw

12 → pAnel


2

Hoe kan ik acute rugpijn voorkomen?

Margo Caspers,.

bewegingsdeskundige.

Arbouw.

Ook een vraag? Bel of mail de Arbouw Infolijn. Hier kunnen werkgevers en werknemers elke werkdag van negen tot vijf terecht. Bel 0341-466222 of mail naar: [email protected]

tegen kleine vallende voorwerpen. Denk aan stukken uitgeharde specie of iets heel anders dat zomaar van een steiger kan vallen. Het spreekt voor zich dat een helm comfortabel moet zitten. Goed binnenwerk met zweetband draagt daar aan bij. De werkgever moet de helm verstrekken. De kosten vallen alleszins mee. Bij normaal gebruik gaat een polyethyleen helm drie jaar mee. Deze varieert in prijs van 8 tot 40 euro. In het minst gunstige geval kost de helm per werknemer dus ongeveer 13 euro per jaar. Een bedrag van niets als je het afzet tegen de grotere mate van veilig-heid die ermee wordt bereikt.’

‘Acute rugpijn kan veel oorza-ken hebben. De belangrijkste is het werken in een ongunstige houding. De rug is immers gemaakt om te bewegen en niet om langdurig in één positie kracht te leveren. In dit kader is ook de werkhoogte van belang. Werk niet boven de schouders, maar pas de hoogte aan door bijvoorbeeld een trapje, bor-des of steiger te gebruiken. Doe dat ook tussentijds als de werkhoogte niet gunstig meer is. Til bovendien niet meer dan 25 kilo alleen en 50 kilo met zijn tweeën. Als je vaak moet tillen, probeer er dan lichtere eenheden van te maken. Of be-

ter nog, zet een hulpmiddel in. Zwaar tillen kan vaak worden voorkomen door een goede voorbereiding en op de juiste momenten mechanisch te op-peren, bijvoorbeeld met behulp van een verreiker, shovel of lift. Dit voorkomt de welbekende spit in de rug. Zorg er ook voor dat je hersteltijd inlast door tussentijds even rechtop te gaan staan. Neem ook ’s avonds en in het weekend je rust. En misschien komt het wat betut-telend over, maar het is ook belangrijk om tocht op je spieren te voorkomen. Dus mannen (en vrouwen): het hemd altijd in de broek!’

3 13


Met de Veiligheidsindex Bouw van Arbouw doen werknemers zelfstandig waarnemingen op hun bouw-plaats. ‘Een prima methode om de betrokkenheid te vergroten’, zegt veiligheidskundige Dick Kraaijenbrink van Mobilis TBI Infra.

14 → veiliGheidsindex

Op de bouwput van het nieuwe centraal station van Rotterdam is het een drukte van jewelste. Voor het ongetrainde oog is het moeilijk te zien waar al die bedrijvigheid toe leidt. Maar wie hier in 2013 nog eens komt, zal zijn ogen niet geloven. ‘Dan moet op deze plek het mooiste station van Nederland staan’, zegt Kraaijenbrink.

Medewerkers Wim van Os (links) en

Hans Rovers beoordelen hun bouwplaats

met de Veiligheidsindex Bouw.


de Veiligheidsindex bouw in een notendop

• Arbouw stuurt kosteloos een compleet pakket toe

• Het bedrijf informeert zijn werknemers

• Werknemers voeren de waarnemingen uit

• De bouwplaats wordt beoordeeld op zes onderdelen

• De waarnemingen leiden tot een score

• De score geeft aanknopingspun-ten voor concrete verbeteringen

• Een reeks scores geeft een goed beeld van de veiligheid

• De scores zijn te vergelijken met eigen en andere bouwplaatsen

Gezamenlijk gebruikWordt de bouwplaats normaal gesproken door een uitvoerder of veiligheidskundige beoordeeld, met de VI gebeurt dat door ‘gewone’ werknemers. Op een scoreformulier vullen zij alle correcte en niet-cor-recte uitvoeringen van de arbomaat-regelen in.

Wim van Os en Hans Rovers zijn de eersten die namens Mobilis werken met de VI. Met een pen in de aanslag hebben zij zich op een strategisch punt opgesteld. Vanaf deze plek kunnen ze het project goed overzien. Straks zullen ze aan de overkant gaan staan, waar ze de bouwplaats vanaf de andere kant kunnen beoordelen.

AfgebrokenOp het scoreformulier staan zes onderdelen, waaronder het valge-vaar. De keurig aangebrachte rand-beveiliging is goed voor een groot aantal positieve beoordelingen. Maar niet alles is in orde. ‘Kijk, daar staat iemand op een metselsteiger met maar één plank erop. Dat is een streepje bij niet correct’, zegt Rovers hardop. Van een houten trap is een leuning afgebroken. Dat is een tweede streepje bij niet correct. Waar de twee staan, ligt ook een ladder op de vloer. ‘Daar kun je over struikelen. Dat ding had iemand even moeten opruimen’, zegt Van Os, die het zelf maar even gaat doen.

Om een goed beeld te krijgen van de veiligheid moeten minimaal honderd van dit soort waarnemingen worden gedaan. Na verloop van tijd, wanneer een aantal rondes is afgewerkt, kan het bedrijf conclusies trekken over het feitelijke niveau. Kraaijenbrink is bijzonder geïnteresseerd in deze informatie. ‘Een waarneming mag dan een momentopname zijn, al die momentopnames bij elkaar geven toch een goed beeld. Als op het ge-bied van het valgevaar de score laag is, weet je dat je daar extra alert op moet zijn. Door aanvullende maat-regelen en een verscherpt toezicht. Ook kunnen we het personeel ge-richter voorlichten, bijvoorbeeld met

een toolboxmeeting. Een verhoogde veiligheid, daar is het om te doen.’Volgens Kraaijenbrink zal dankzij de VI ook de bewustwording verbe-teren. ‘Het doen van waarnemingen leert de mensen kritisch naar hun eigen werkplek en die van anderen kijken. Het maakt de werknemers bewuster van de risico’s. En dus ook kritischer. Mondigheid is goed, want onveilige situaties moeten zo snel mogelijk worden gemeld.’

BenchmarkenWerken met de VI leidt dus tot meer inzicht bij zowel de werkgever als de werknemer. Daarnaast kunnen de bedrijven die dat willen, zich met andere vergelijken. Benchmarken

wordt dit genoemd. Arbouw heeft hiervoor een website ingericht. Hier kunnen de behaalde scores worden ingevoerd en vergeleken met de eigen bouwplaatsen en die van de sector in zijn geheel.

Bestel het VI-startpakket kosteloos op www.veiligheidsindexbouw.nl

15

“ alle momentopnames

bij elkaar geven

een goed beeld van

de veiligHeid ”Terwijl het treinverkeer gewoon doorgaat, realiseert Mobilis hier tot 2013 een heel nieuw station. Het is een even prestigieus als hectisch project. Desondanks zal regelma-tig tijd vrij worden gemaakt om de bouwplaats aan een kritische blik te onderwerpen. Mobilis gebruikt hiervoor de Veiligheidsindex Bouw (VI), door Arbouw ontwikkeld voor de bedrijven in de bouw en infra. Uit een uitgebreide test blijkt dat het instrument prima werkt. In Finland, het land van herkomst, zijn de arbeids ongevallen door het werken met de VI zelfs nagenoeg gehalveerd.


Volop waterpret!

Met de Waboba 2010 is er een hoop lol te beleven. De bal (diameter 5,5 centimeter) stuitert namelijk over het water. Het record uit 2009 staat op 22 keer. Stuiter jij dat uit de boeken deze zomer?

www.iCadeau.nl€ 8,95

Auto kwijt?

Nooit meer de auto zoeken met de Ecco GPS Locator. Het handige apparaatje is speciaal gemaakt om je makkelijk terug te brengen. Je kunt er, naast de plek van je auto, twee extra locaties op invoeren. Zoals die eettent waar je nog even langs wilde…

www.megagadgets.nl€ 79,95

De zon doet het werk

Ergens op locatie je mobieltje, camera of iPod opladen, kan met de lichtgewicht Power Charger. De opla-der is voorzien van een sterke accu. Bijvoorbeeld een mobiele telefoon is in anderhalf uur opgeladen. Aan-sluitstukjes voor de meeste popu-laire apparaten worden bijgeleverd.

www.gadgethouse.nl€ 44,95

Altijd warme koffie

Vergeet rustig alles om je heen als je achter de computer zit. Koffie en thee blijven namelijk op tem-peratuur met de USB Cup Warmer. Je sluit ‘m gemakkelijk aan op de USB-poort van de pc of laptop. De plaat is extra groot, er passen dus verschillende bekers op.

www.gadgethouse.nl € 9,95

16 → GAdGets


‘Dit is echt een arbovriendelijk hulpmiddel, vind ik. Bij een gewone rolsteiger klim je recht omhoog. Dat is vermoeiend, je voelt het ’s avonds best. Nu loop je gemak-kelijk via de trappen naar boven. Dat is ook nog eens veiliger. Zeker als je materialen mee moet nemen, zoals een emmer of gereedschap. Op de bovenste slag na, heb je geen luiken meer die open kunnen blijven staan. Op elke slag is een klein bordes met voor en achter een leuning. Doordat de trappen verspringend zijn geplaatst, kun je ook grotere materialen mee naar boven nemen. Met een gewone rolsteiger gaat dat via de buiten-kant, met een touw bijvoorbeeld. Dan heb je kans dat er iets valt en iemand wordt geraakt. De rolstei-

ger zelf bestaat uit lichtgewicht materialen. De buizen zijn vrij dik, wat zorgt voor stabiliteit. Ook het kliksysteem werkt goed. Alle ma-terialen liggen bovenop, waardoor ze er zo invallen. Deze rolsteiger is wat mij betreft een prima vinding. Eigenlijk vreemd dat zoiets nog niet eerder is bedacht…’

Meer informatieOp de website www.arbovriende-lijkehulpmiddelen.nl staan ruim driehonderd hulpmiddelen voor de bouwnijverheid. De in dit artikel besproken rolsteiger staat bij het onderdeel Ladders en steigers. De rolsteiger type 5300 van Altrex bevat diverse extra onderdelen zo-als trappen, loopbruggen, triangel-bruggen en doorloopframes.

test ←17

rolsteigertest

Test: aluminium rolsteiger met trappen Wie: Rob Weijers (31) Functie: servicemedewerker Waar: Weijers Eikhout, Groesbeek

“ eigenlijk vreemd

dat zoiets nog

niet eerder

is bedacHt ”


Overzichtelijk, actueel en gemakkelijk in het gebruik, zo laten de arbocatalogi zich het beste omschrijven. Voor álle knelpunten in de dagelijkse bouwpraktijk, waaronder valgevaar, lawaai en zwaar werk, is wel een oplossing. De catalogi staan op internet, waar de informatie met een paar muisklik-ken kan worden gevonden.

Op twee manieren kan naar de informatie worden gezocht. Enerzijds via het risico. Door bijvoorbeeld te kiezen voor stof, volgt een uitleg over dit risico en komen de arbomaatregelen overzich-telijk in beeld. Door te kiezen voor beroep, bijvoorbeeld timmerman-nieuwbouw, komen alle risico’s en maatregelen in beeld waarmee de werknemers in dit beroep te maken hebben.

De maatregelen zijn gerangschikt volgens de zogenoemde arbeidshygiënische strategie. Dat betekent dat als eerste de bronmaatregelen (het voorkomen dat een risico kan ontstaan) worden ge-noemd. Daarna volgen de collectieve en organisa-torische maatregelen (het oplossen van een risico). Het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen geldt als laatste redmiddel.

Geen verplichting, wel raadzaamBij controle op de naleving houdt de arbeidsinspec-tie rekening met de arbocatalogi. Echter, zorgen voor goede werkomstandigheden mag ook op een andere manier dan in de catalogus omschreven staat. Maar dan zal de werkgever wel moeten aantonen dat de gekozen aanpak net zo gezond en veilig is. Bijvoorbeeld met meetrapporten van het geluid dat bepaald gereedschap produceert. Dit aanvullende bewijs is bij de maatregelen uit de arbocatalogi niet nodig. Deze zijn namelijk uitvoerig

getest voordat ze een plek in de catalogus heb-ben gekregen.

Regels voor zzp’ersVoorlopig hebben de zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) geen eigen arbocatalo-

gus. Wel moeten zij aan de meeste punten uit de Arbowet voldoen, zoals lawaai, valgevaar en

gevaarlijke stoffen. Vooralsnog vormt de lichame-lijke belasting hierop een uitzondering. De zzp’ers mogen zelf weten hoe zwaar en hoe vaak zij tillen. Demissionair minister Donner (SZW) heeft wel de intentie uitgesproken om de regels voor iedereen op de bouwplaats gelijk te maken. Uit eerder ge-daan onderzoek is namelijk gebleken dat de zzp’ers hun lichaam zwaarder belasten dan werknemers.

Het is niet altijd eenvoudig om de juiste arbomaatregelen te nemen. Maar dankzij de arbocatalogi wordt het een stuk gemakkelijker. Nu is het zaak dat werkgevers en werknemers met deze ‘oplossingenboeken’ aan de slag gaan.

18 → ArBocAtAloGi

Je vindt de

arbocatalogi via

www.arbocatalogi-

bouwnijverheid.nl

--------


18 → ArBocAtAloGi 19

Feitelijk is er voor alle bedrijven en werknemers in Nederland op dit moment of in de nabije toe-komst een arbocatalogus. Door deze te volgen, voldoen bedrij-ven aan de Arbowet. In deze wet staan de doelen omschreven. De maatregelen die daar invul-ling aan geven, zijn de afgelopen jaren door sociale partners in werkgroepen overeengekomen en in de catalogi samengevat. Een groot deel van de kennis is door Arbouw geleverd.

waarom catalogi?


20 → hoe? zo!

Werken op een ladder is door wetgeving aan banden gelegd. Toch zijn er klussen waarbij de ladder uitkomst biedt. En ook mág. Ga echter nooit roekeloos te werk. Lees deze tips om het gebruik zo veilig mogelijk te maken.

1 Voorkom een let-terlijke uitglijder. Plaats de ladder altijd onder een hoek van zo’n 75 graden.

7 Plaats de ladder niet op een hellend vlak, een zachte, oneffen of gladde ondergrond, op een tafel of een kist, achterstevoren of ondersteboven.

2 Borg de ladder aan de bovenzijde tegen zijdelings wegglijden of zet de ladder vast met een touw.

3 Stevige wind? Gebruik de ladder niet bij wind-kracht zes of hoger.

8 Zorg voor voldoende vrije ruimte voor het plaatsen van de ladder.

9 Houd de toegang van de ladder vrij van obstakels.

En verder >

10 Blokkeer de deur als de ladder ervoor moet staan en sluit de deur af.

11 Plaats een ladder niet direct tegen een raam; gebruik dwarssteunen.


Het Arbobesluit beperkt het gebruik van de ladder als werk-plek. Eerst moet worden gezorgd voor een veiliger alternatief, zoals een hoogwerker of steiger. Kan dit redelijkerwijs niet, dan mag alsnog naar de ladder worden gegrepen. Hierbij gelden wel enkele regels. Zo mag de stahoogte maximaal 7,5 meter zijn en de statijd niet meer dan vier uur (per dag, per specifiek project). Ook mag niet meer dan 100 Newton aan kracht worden uitge-oefend (de kracht die nodig is om je van een muur af te duwen). De reikwijdte is maximaal één armlengte.

4 Houd de sporten schoon. Klim niet omhoog met gladde of vuile zolen.

5 Eén hand voor het werk en één voor de veiligheid… Houd dus met minimaal één hand de ladder vast.

6 Laat ladders niet onbeheerd achter uit oogpunt van de veiligheid van omstanders.

12 Voorzie de ladder zo nodig van een stabiliteits balk aan de onderzijde tegen wegzakken of wegglijden.

13 Draag veiligheids schoenen.

14 Houd beide voeten op de ladder.

15 Beklim de ladder (zonder plat-form) niet hoger dan de vierde tree van boven.

16 Zorg dat de ladder minimaal één meter uitsteekt bij vloeren en daken.

17 Breng materiaal en gereedschap met een hijsmiddel omhoog.

21


cOLOFON

Arbouw Magazine is een uitgave van Arbouw. In het bestuur van Arbouw zijn vertegenwoordigd: Bouwend Nederland, Stichting FOSAG-NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen.

HoofdredactieDennis Derksen

MedewerkersAngenieta Garcia y Draijer Cor van Duivenbooden Floor de Goede Jan Golsteijn Ellen Lakrone Edmondt Wijk Mario Witlox

FotografieTon Borsboom Victor van Breukelen Erik Buis Peter Drent Jeroen Poortvliet Michel Pootjes Arbouw

ConceptArbouw ZB Communicatie, Ede

VormgevingFrank van Munster (Type 3)

PrepressMark Boon

DrukWeissdruck, Monschau (Duitsland)

DistributieSandd, Apeldoorn

RedactieadresPostbus 213, 3840 AE Harderwijk Telefoon: 0341-466200 E-mail: [email protected]

Adreswijziging? Op het adreslabel bij dit magazine staat een code: ARB, NAT, A&O of CDS. ARB: 0341-466200 (mail: [email protected]) / NAT: 030-2142485 (mail: [email protected]) / A&O: 070-3366240 (mail: [email protected]). Code CDS: schriftelijk aan Cordares, afd. Werkgeversdiensten, Postbus 637, 1000 EE Amsterdam. Wanneer u het adreslabel niet meer heeft, is in de meeste gevallen uw CAO bepalend. CAO voor de Bouw-nijverheid: CDS, CAO voor de Afbouw: A&O en CAO voor het Natuursteen-bedrijf: NAT.

Opzeggen? Bij voorkeur e-mailen naar: [email protected], of bel 0341-466222.

Beton vAkdAGen 2830 september gorincHeMVakbeurs waar fabrikanten, importeurs, adviseurs, dienstverlenende en andere branchegerelateerde bedrijven vertegenwoordigd zijn.Meer informatie: www.evenementenhalgorinchem.nl

sGA vAkdAGen2628 oktober gorincHeMBeurs voor ondernemers en relaties op het gebied van verf, glas en afbouw. Meer informatie: www.evenementenhalgorinchem.nl

medische keurinGen Arbouw regelt het CAO-pakket Preventiezorg voor de bouwnijverheid. Dit bestaat onder andere uit de medische keuring (PAGO), de keuring voor jongeren (AGO-J) en het arbospreekuur. Arbodiensten voeren de activitei-ten uit. Arbouw betaalt de diensten en ziet toe op de kwaliteit. De bedrijfs-artsen die werknemers keuren moeten een specifieke opleiding volgen. Uitgebreide informatie voor werkgevers en werk nemers

vind je op www.arbouw.nl bij Medische keuringen.

22 → AGendA

BouWrelAtiedAGenTrefpunt voor ondernemers

en relaties in de bouw.

79 september

gorincHeMMeer informatie: www.evenementenhalgorinchem.nl

1214 oktober

HardenbergMeer informatie: www.evenementenhalhardenberg.nl


‘Er is de laatste jaren al veel verbeterd. Maar het kan natuurlijk altijd beter. Regelmatig moeten we de werkplek tegen valgevaar beveiligen. Dan is het leuningwerk niet in orde of ligt er een sparing open. Terwijl toch iedereen weet dat vallen zeer doet. Als je goede afspraken maakt, heb je al veel gewonnen.’

de arbeidsomstandigheden zijn Voor Verbetering Vatbaar...

‘Misschien. Het is in elk geval een gezamenlijke inspanning. Het be-drijf is verantwoordelijk. Maar ook de werknemer moet alert blijven. Een uitvoerder is tenslotte niet de hele dag op het werk. Vroeger gebeurde het nog wel eens dat je zonder afzetting aan het werk ging. Dat komt niet meer voor. Of het nu om verkeer gaat of iets anders, de veiligheid komt altijd op de eerste plaats.’

‘Op sommige punten wel. Het ziekteverzuim is vrij hoog. Het werk van de stukadoor is name-lijk zwaar. Er zijn wel hulpmid-delen, maar een groot deel blijft handwerk. Dus kan de druk van de uitvoerders om het werk af te maken soms best wat minder. Het is gewoon belangrijk om niet té lange dagen te maken. Daar heb-ben we zelf ook invloed op.’

Richard Donkerbroek (27),

timmerman, Katwijk

Remon Ramak (36),

eigenaar stukadoorsbedrijf, Leiden

Kees van Schooneveld (58),

elektromonteur infra, Gouda

stellinG ← 23


Danny Kortekaas (37), straatmaker uit Leiden (rechts): ‘Drie jaar geleden moest ik in Zoeterwoude een poort tussen twee huizen betegelen. Dat stuk grond ligt er beroerd bij, dacht ik nog. De uitvoerder was voor mij uitgereden. Even kort besproken wat de bedoeling was, de hoogtes doorgenomen, je kent dat wel. Dus ik ga tegelen. De mensen bieden me koffie aan.

Leuk, denk ik nog. De volgende dag zit ik er weer om een uur of zeven. Het gaat lekker, ik ben bijna klaar. Maar op een gegeven moment komt de uitvoerder met piepende banden aanrijden. Stoppen, zegt 'ie! Het is de verkeerde poort. Je moet niet in Zoeterwou-de maar in Házerswoude zijn! Wat een grap. Toevallig heette die straat precies hetzelfde. En het mooie was: de bewoners waar ik bezig was, hadden net afgespro-ken om die poort zelf te gaan bestraten. Ze zullen dus wel blij zijn geweest!

24 → sterk verhAAl

“ dat stuk grond

ligt er beroerd bij,

dacHt ik nog ”

piepende banden

Arbouw Magazine

Documents

Transcript of Arbouw Magazine