ARBOKENNISSYSTEEM 34.A: Algemene risico's en oplossingen bij...

ARBOKENNISSYSTEEM

34.A: Algemene risico's en oplossingen bij de aanleg van kleine kunstwerken.

M 034-0001

Voor een volledig overzicht van arborisico's en oplossingsmogelijkheden is het noodzake-

lijk ook de volgende documenten te raadplegen:

34.01 Machinaal aanbrengen prefab onderdelen

34.02 Assisteren bij aanbrengen prefab onderdelen

34.03 Aanbrengen overstort

34.04 Aanbrengen krooshek, peilschaal, stalen brugleuning

34.05 Aanbrengen houten prefabbrug

1

1. ALGEMEEN

In dit document worden de veel voorkomende risico's, maatregelen en oplossingen bij de

aanleg van kleine kunstwerken beschreven. Hiertoe worden onder andere gerekend

eenvoudige prefab stuwen en prefab loop- of fietsbruggen.

Materialen:

- Betonnen elementen prefab stuw (stuwbak, stuwput, L-vormige elementen)

- Betonnen elementen prefab brug (draagbalken, brugdekelementen, stootplaten)

- Houten elementen prefab brug (balken, liggers, dekplanken)

- Stuwklep, stuwput, overstortschuif met frame, schuifafsluiter met frame

- Betonmortel, epoxymortel, elastische kitten

- Bevestigingsankers, bouten, moeren

- Krooshek, peilschaal

- Brugleuning

Materieel:

- Mobiele kraan (met telescoop-giek), dragline

- Stroomaggregaat

- Mobiele compressor

- Lasaggregaat, lasapparatuur

- Ponton, dekschuit

- Hijsgereedschap (hijsstroppen, kettingen, kabels, sluitingen, haken, klemmen,

oogbouten en -moeren, enz.)

Gereedschappen:

- Stootijzer, koevoet

- Troffel, voegmes, spaarbord, mortel-emmer

- Kitpistool

- Boormachine

- Slagmoersleutel, steek- en ringsleutels, schroevendraaiers, tangen, hamers, enz.

- Elektrische handcirkelzaag, motorkettingzaag, blokschaaf.

- Bandschuurmachine, vlakschuurmachine.

2

2. ARBORISICO'S

Toxische stoffen:

034-0002

Tijdens het aanleggen van kleine kunstwerken kan de werknemer in contact komen met

verontreinigde grond. Daarin kunnen toxische stoffen of schadelijke micro-organismen

aanwezig zijn.

Uitlaatgassen zijn afkomstig van het materieel waarmee er wordt gewerkt (kraan, dragline,

aggregaten). Toxische bestanddelen zijn gassen zoals koolmonoxyde (CO), stikstofoxide

(NO2) en roetdeeltjes. Dieseluitlaatgassen staan op de lijst van kankerverwekkende stoffen

en processen en kunnen longkanker veroorzaken. In hoge concentraties treedt irritatie van

ogen en luchtwegen op. Voor de lange termijneffecten van DME (dieselmotoremissies) is

(nog) geen grenswaarde vastgesteld. Gezien de kankerverwekkende eigenschappen van

dieseluitlaatgassen moet de blootstelling eraan zo veel mogelijk worden beperkt. De

hoogste concentraties zijn te verwachten bij windstil weer. De mate van blootstelling is

verder afhankelijk van de lengte en de plaatsing van uitlaten en de onderhoudstoestand van

de motor.

Geluid:

M 034-0003

Blootstelling aan geluid veroorzaakt door de apparaten en het materieel (kraan, dragline,

hydroblok, vrachtwagen, aggregaten) waarmee, of in de omgeving waarvan men werkt. De

3

grenswaarde voor geluid (zie Voorschriften) kan worden overschreden en bij onvoldoende

bescherming is er kans op gehoorschade.

Trillingen:

034-0004

De machinisten op het materieel worden blootgesteld aan lichaamstrillingen. Blootstelling

aan lichaamstrillingen kan leiden tot vermoeidheid en op lange termijn tot gezondheidsef-

fecten zoals aandoeningen van de wervelkolom. De grenswaarden voor lichaamstrillingen

(zie Voorschriften) worden bij machinisten in het algemeen overschreden.

Bij het werken met aangedreven gereedschap zoals boormachines, schuur- en

zaagmachines, motorkettingzaag, slagmoersleutel, worden de werknemers blootgesteld aan

hand-armtrillingen. Jarenlange blootstelling aan te hoge niveaus kan onder meer leiden tot

“witte vingers” en tot schade aan de gewrichten. Bij het werk kunnen de grenswaarden (zie

Voorschriften) worden overschreden.

Klimaat:

4

034-0005

Het werk vindt buiten plaats, zodat men wordt blootgesteld aan kou, wind en neerslag. Dat

kan bij onvoldoende bescherming leiden tot spier- en gewrichtsklachten en tot verkoudheid.

Met name in de zomerperiode en bij zonnig weer treedt blootstelling op aan UV-straling die

kan leiden tot huidverbranding en oogirritatie. Jarenlange blootstelling kan leiden tot

huidkanker op latere leeftijd. Bij werk op of langs het water kan sprake zijn van reflectie van

zonnestraling door het wateroppervlak.

Veiligheid:

034-0006

5

Diverse oorzaken kunnen aanleiding zijn tot ongevallen, zoals stoten, bekneld raken tussen

constructiedelen en materieel, in het water vallen met kans op verdrinking. Machines op een

talud of drijvend ponton kunnen kantelen. Ook kan men geraakt worden door uit de kraan of

heistelling vallende voorwerpen, of bekneld raken onder een omvallende kraan.

Bij het werken met aangedreven gereedschap is verwonden mogelijk door aanraken van

draaiende delen of door het wegschieten van het gereedschap.

Bij het werken met elektrisch handgereedschap in een natte werkomgeving bestaat

elektrocutiegevaar. Verder is er kans op uitglijden op een natte of gladde ondergrond.

Fysieke belasting:

034-0007

Bij het plaatsen van prefab elementen worden de machinisten vooral statisch belast en de

grondwerkers zowel statisch als dynamisch. De machinist zit langdurig in dezelfde, soms

gedraaide, houding. In combinatie met blootstelling aan lichaamstrillingen kan dat op

termijn rugklachten veroorzaken. Bij het plaatsen van prefab elementen wordt door de

grondwerkers getild, geduwd en getrokken. Men loopt daarbij vaak op een

drassige/zuigende ondergrond.

6

3. OPLOSSINGS- EN VERBETERINGSMOGELIJKHEDEN

Technisch:

Hou rekening met de oplossingen beschreven in het blad Aanpak dieselmotoremissies in

de bouwnijverheid

Voor groot materieel buiten:

• Uitlaat verlengen naar boven

• Onderhoud volgens specificaties

• Alle materieel volgens Euro-2-norm.

• Gebruik van een zelfregenererend combifilter (CRT); een CRT moet in

samenspraak met de leverancier op het motorvermogen worden afgestemd.

Voor klein materieel buiten:

• Motoren onderhouden en afstellen volgens schema

• Uitlaat van de werknemer af

• Oxydatiekatalysator

Overige oplossingen:

- Materieel voorzien van geluid- en trillingsdemping.

- Gebruik hulpmiddelen voor het (ver)plaatsen van zware materialen.

- Groot materieel moet voorzien zijn van een akoestische achteruitrijdsignalering

- Afscherming van draaiende delen van materieel en gereedschappen.

- Maatregelen gericht op het beperken van de blootstelling aan geluid:

- geluidreducerende vloermatten

- geen onnodig hoog toerental; rustig rijden

- goede isolatie van materieel

- gesloten houden van ramen en deur

- zo kort mogelijk buiten de cabine verblijven

- omkastingen gesloten houden en kieren dichtmaken

- gehoorbescherming met ingebouwd communicatiemiddel (kan de cabine gesloten

blijven)

Organisatorisch:

- Hou rekening met de voorschriften die gelden wat betreft de Risico-Inventarisatie en

-Evaluatie en het V&G-plan (zie het hoofdstuk “Voorschriften”).

- Zorg voor gekeurd materieel en gereedschappen.

- Bouwput voorzien van randbeveiliging.

- Ga na of er zwakke plekken in de bodem aanwezig zijn. 7

- Zorg voor het inzetten van het juiste materieel (voldoende vermogen, toegerust met

de juiste hulpmiddelen); zorg voor een stabiele plaatsing b.v. met draglineschotten.

- Zorg voor stabiele en veilige steigers of werkplateau’s.

- Zoek tijdig contact met beheerders van vaarwegen omtrent de uit te voeren

verkeersmaatregelen en de te treffen veiligheidsvoorzieningen.

- Controleer voor aanvang van het werk of grond of water verontreinigd zijn.

- Voorlichting over het op een juiste wijze uitvoeren van de werkzaamheden.

- Zorg voor goede communicatie (handen armseinen) met de machinist.

- Zorg voor goede hygiënische omstandigheden; schaft- en sanitaire voorzieningen.

- Zorg voor goede voorzieningen in het kader van de bedrijfshulpverlening (onder

meer brandblussers, EHBO-voorzieningen, reddingsboei, eventueel motorvlet).

Individueel:

- Neem de voorschriften geldend voor werken rusttijden in acht.

8

4. VOORSCHRIFTEN

Keuringen en personeel:

Keuring van het groot materieel dient om de twee jaar plaats te vinden door een

gecertificeerde instantie; hijsgereedschappen en hefmiddelen dienen dagelijks gecontroleerd

te worden. Machinisten van de mobiele kraan of dragline moeten in het bezit zijn van een

certificaat van vakbekwaamheid (hijsbewijs) voor de categorie kraan waarmee wordt

gewerkt.

RI&E en V&G-plan:

Bedrijven zijn verplicht op grond van de Arbowet een Risico-Inventarisatie en Evaluatie

(RI&E) op te stellen en bijbehorend Plan Van Aanpak (PVA). De aard van de risico’s en de

te treffen maatregelen verschillen echter vaak per bouwproject. Bovendien zijn bij een

project vaak meerdere aannemers betrokken. Daarom moet ook een project-RI&E worden

opgesteld. Voor bouwprojecten wordt de project-RI&E en het bijbehorende V&G-plan,

opgesteld door de aannemer/werkgever die door de opdrachtgever is belast met de

veiligheids- en gezondheidscoördinatie.

Alle betrokken aannemers dienen de V&G-coördinator in staat te stellen het V&G-plan op

te stellen, door aanleveren van de noodzakelijke informatie over te verwachten risico’s en

te treffen maatregelen van de eigen werkzaamheden. Dat kan door aanleveren van de RI&E

met betrekking tot de eigen werkzaamheden op het project leidend tot een ‘deel-V&G-

plan’. De V&G-coördinator verwerkt die informatie in het V&G-plan voor het gehele

project.

Het V&G-plan moet tijdens de looptijd van het project regelmatig worden geëvalueerd en

waar nodig bijgesteld.

Fysieke belasting:

Fysieke belasting mag geen gevaren voor de gezondheid van de werknemers met zich

meebrengen, indien dit wel het geval is, moet de werkgever maatregelen nemen om de

risico's af te wenden. Fysieke belasting heeft betrekking op de werkhoudingen, uit te

voeren bewegingen en uit te oefenen krachten.

Arbeidsmiddelen:

De werkgever moet de nodige maatregelen treffen om ervoor te zorgen dat alle ter

beschikking gestelde arbeidsmiddelen zodanig zijn uitgerust en/of aangepast dat de

veiligheid en gezondheid van de werknemer tijdens het gebruik zijn gewaarborgd. Hiertoe

9

dienen de risico's te worden geïnventariseerd en maatregelen te worden genomen om deze

weg te nemen dan wel te verminderen.

Voorschriften voor constructie en gebruik van arbeidsmiddelen zijn vastgelegd in de

arboregelgeving en in NEN-normen.

Toxische stoffen:

Voor stoffen die bij inademen in stofvorm of gasvorm, schadelijk kunnen zijn voor de

gezondheid worden grenswaarden (MAC-waarden of wettelijke grenswaarden) opgesteld.

De grenswaarde is in het algemeen een tijdgewogen gemiddelde concentratie (TGG) over

een periode van 15 minuten en/of een periode van 8 uur.

Indien de grenswaarde wordt overschreden moeten maatregelen worden getroffen om de

concentratie tot onder de grenswaarde te verlagen. Indien het technisch (nog) niet mogelijk

is de concentratie tot onder de grenswaarde te verlagen is het gebruik van

ademhalingsbescherming noodzakelijk.

Bij sommige stoffen kan ook een concentratie lager dan de grenswaarde tot

gezondheidsschade leiden. Dat geldt met name voor kankerverwekkende stoffen waarvoor

geen drempelwaarde kan worden vastgesteld. Bij die stoffen kan het dragen van

ademhalingsbescherming ook bij een concentratie lager dan de grenswaarde noodzakelijk

zijn.

Geluid:

Bij geluidsniveaus hoger dan 80 dB(A) moeten gehoorbeschermingsmiddelen ter beschik-

king worden gesteld en moet voorlichting worden verstrekt. Bij geluidsniveaus hoger dan

85 dB(A) moeten maatregelen worden getroffen om het geluidsniveau te verlagen, moet de

gevarenzone worden gemarkeerd en moet gehoorbescherming worden gedragen.

Trillingen:

Voor lichaamstrillingen geldt een drempelniveau van 0,25 m/s2, een actieniveau van 0,5

m/s2 en een maximumniveau van 0,7 m/s2.

Voor hand-arm trillingen geldt een drempelniveau van 1 m/s2, een actieniveau van 2,5 m/s2

en een maximumniveau van 5 m/s2.

Bovenstaande niveaus gelden voor een blootstellingsduur van 8 uur per dag.

Boven het drempelniveau is voorlichting verplicht. Boven het actieniveau zijn maatregelen

ter vermindering van de blootstelling verplicht, tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden

gevraagd. Boven het maximumniveau moet de blootstelling worden verlaagd door onder

meer een beperking van de blootstellingsduur.

10

Persoonlijke beschermingsmiddelen:

034-0008

Indien de werknemer aan gevaren wordt blootgesteld moeten die worden bestreden. Zolang

dat (nog) niet op afdoende wijze is gebeurd moeten doelmatige, passende, op de werknemer

afgestemde persoonlijke beschermingsmiddelen door de werkgever ter beschikking worden

gesteld en door de werknemer worden gebruikt. Om een goed functioneren te realiseren

zijn voorlichting over het gebruik, periodiek onderhoud en reiniging/ontsmetting

noodzakelijk.

11

5. LITERATUUR

Stichting Arbouw:

- Handboek Arbozorg en Verzuimbegeleiding in de bouwnijverheid; deel 2 en 3:

Bouwberoepen en specifieke werkzaamheden, 1997.

- Aanpak dieselmotoremissies in de bouwnijverheid, 1999.

- Ergonomie van cabines voor mobiele machines, april 2002.

- Lawaai in de bouwnijverheid; bijlagen, 2002.

- Inventarisatie van eenvoudige lawaaibeheersmaatregelen op de bouwplaats, 2002.

- Productgroep Informatie Systeem Arbouw (PISA).

- Arbouw-adviezen voor de bouwnijverheid.

- no 1: Hygiënische voorzieningen op de bouwplaats.

- no 3: Elektrisch en pneumatisch handgereedschap.

- no 5: Persoonlijke beschermingsmiddelen.

- no 8: Trillingen en schokken in de bouw: lichaamstrillingen

- no 9: Trillingen en schokken in de bouw: hand-arm trillingen

- no 11: Hijsgereedschappen en veilig hijsen

- no 12: Ademhalingsbeschermingsmiddelen

- no 16: Lawaai in de bouw

- no 18: Bedrijfshulpverlening

Aboma+Keboma:

- Abomafoon nr. 3.01 Materieelkeuringen.

- Abomafoon nr. 3.02 Beveiliging van achteruitrijdende voertuigen

- Abomafoon nr. 3.10 Kantelgevaar bij hijskranen en funderingsmachines.

- Abomafoon nr. 3.40 Hijsgereedschap (algemeen).

- Abomafoon nr. 7.18 Motorkettingzaag.

- Abomafoon nr. 7.28 Aggregaten.

Overige:

- Vereniging Verticaal Transport:

VT-gids 2000-2001

- Veilig en gezond werken in de GWW-sector; een toelichting op het

Bouwprocesbesluit Arbeidsomstandighedenwet voor de grond-, wegen waterbouw.

Uitgave van Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

12

6. CHECKLIST

Ontwerp/V&G-plannen/werkvoorbereiding:

- Hou rekening met de voorschriften wat betreft het opstellen van RI&E en V&G-plan

(zie het hoofdstuk “Voorschriften”).

- Tref voorzieningen en maak afspraken (met alle betrokken instanties) om de kans op

ongevallen door aanvaringen tot een minimum te beperken.

- Tref waar nodig maatregelen om een te hoge blootstelling aan onder meer geluid,

trillingen, verontreinigde grond of water, dieseluitlaatgassen te verminderen en om

de veiligheid en ergonomische aspecten te verbeteren (zie oplossingsvoorstellen in

dit document en bij de verschillende deelwerkzaamheden).

- Regel dat het materieel is voorzien van akoestische achteruitrijdsignalering.

- Zorg voor een goede en stabiele plaatsing van de kraan.

- Regel dat voorlichting/instructie over het op een veilige/gezonde wijze uitvoeren

van de werkzaamheden wordt verstrekt.

- Zorg dat er op het werk goede hygiënische- en sanitaire voorzieningen (toilet,

schaftgelegenheid, mogelijkheid tot handen wassen) aanwezig zijn, inclusief schone

handschoenen en werkkleding. Laat verontreinigde werkkleding die wordt

hergebruikt chemisch reinigen.

- Zorg voor aanwezig zijn van beschermingsmiddelen (onder meer doorwerkkleding,

veiligheidsschoeisel, veiligheidshelm, gehoorbescherming).

Uitvoeringsfase:

- Controleer of de vereiste (zie onder meer V&G-plan) voorzieningen / maatregelen

om veilig en gezond werken mogelijk te maken, zijn gerealiseerd.

- Zorg ervoor dat het personeel geïnstrueerd is in het gebruik van de persoonlijke

beschermingsmiddelen en overtuigd is van het belang ervan. Controleer of de te

dragen middelen aanwezig zijn en ook daadwerkelijk worden gebruikt.

- Controleer dagelijks de veiligheid van elektrisch, hydraulisch of pneumatisch

aangedreven gereedschap.

- Gebruik voor het reinigen van handen zeep en water.

- Controleer of voorschriften in verband met veiligheid en gezondheid in acht worden

genomen; gegeven instructies regelmatig herhalen.

13

ARBOKENNISSYSTEEM

Werkzaamheid 34.01:

Machinaal aanbrengen prefab onderdelen.

M 034-0009



34.A: “Algemene risico’s en oplossingen bij de aanleg van kleine kunstwerken.”

14

1. ALGEMEEN

Omschrijving van de werkzaamheid:

034-0010

Prefab stuwen worden meestal in een drooggemalen bouwput gebouwd, maar soms ook

vanaf de oevers, met behulp van pontons. Een stuw wordt opgebouwd uit een prefab

stuwbak en stuwput of uit L-vormige elementen en wordt voorzien van een stuwklep of een

vaste dan wel afsluitbare overstortschuif.

Betonnen prefab bruggen worden vanaf de oever en vanaf pontons gebouwd. Ze worden

samengesteld uit brugdekdelen en stootplaten en voorzien van een stalen of houten leuning.

Voor het aanbrengen van de zware betonnen en houten prefab onderdelen wordt veelal

gewerkt met een mobiele kraan met telescopische giek, soms met een hijskraan/dragline.

De werkzaamheid heeft betrekking op het beroep:

- Machinist

Materialen:

- Prefab betonnen elementen

- Stuwklep

- Overstortschuif en schuifafsluiter met frame

- Brugleuning

- Oplegplateau

- Aangietmateriaal

Materieel:

- Mobiele kraan met telescoop-giek

- Dragline

- Pontons


oogbouten en -moeren, enz.).

Gereedschappen:

- Stootijzer, koevoet.

15

Samenvatting belastende factoren:

Beoordeling per factor:

- geel: verhoogd risico, maatregelen opnemen in een plan

van aanpak

- rood: sterk verhoogd risico, maatregelen noodzakelijk

toxische stoffen: uitlaatgassen

- geel

fysische factoren:

geluid lichaamstrillingen

- geel/rood - geel/rood

fysieke belasting:

repeterende

handelingen

(schouder):

statische belasting

(lage rug):

- geel - rood

veiligheid:

- kantelen kraan

- materiaal kan uit hijsinrichting vallen

- ongevallen door aanrijden of bekneld raken door het materieel of de last

- kans op vallen, struikelen, uitglijden, door slechte op- of afstapmogelijkheid of door

ontbreken van leuningwerk

16

2. ARBORISICO'S

Toxische stoffen:

Blootstelling aan dieseluitlaatgassen, afkomstig van de kraan en van ander materieel in de

omgeving. Onder ongunstige condities kunnen klachten optreden, bijvoorbeeld door

emissies van verouderd of slecht onderhouden materieel in combinatie met een ongunstige

windrichting.

Geluid:

De machinist wordt blootgesteld aan geluid veroorzaakt door de kraan die hij bedient. Het

geluidsniveau is afhankelijk van eventuele geluiddempende voorzieningen, de

onderhoudstoestand, het vermogen en de belasting van het materieel, werken met open

raam of deur.

Het geluidsniveau in de cabine ligt tijdens het werk meestal tussen de 80 en 100 dB(A); door

met gesloten cabine te werken wordt het geluidsnveau met ongeveer 5 dB(A) verlaagd.

Het geluidsniveau overschrijdt regelmatig de grenswaarde (85 dB(A)). Ook de gemiddelde

blootstelling over een 8-urige werkdag overschrijdt meestal de grenswaarde.

Trillingen:

De machinist van de kraan wordt blootgesteld aan lichaamstrillingen. De trillingsintensiteit

is afhankelijk van het type kraan, de vering van de stoel, de ondergrond en dergelijke. Van

de trillingsintensiteit van mobiele kranen zijn geen gegevens bekend.

Het trillingsniveau is naar verwachting van dezelfde orde van grootte als die van

graafmachines, ongeveer 0,7 m/s2. De gemiddelde blootstelling over een 8-urige werkdag is

mede afhankelijk van de duur van de werkzaamheden. De grenswaarden voor

lichaamstrillingen (zie Voorschriften) kunnen worden overschreden.

Veiligheid:

034-0011

De machinist kan bekneld raken door draaiende delen bij onderhoud of verhelpen van

storingen. Door slechte op- of afstapmogelijkheid of door ontbreken van leuningwerk is er

kans op vallen, uitglijden of struikelen. Kantelen, wegschuiven of het in beweging komen

van de machine nadat de machinist de cabine heeft verlaten, kan leiden tot ongevallen.

Het gebruik van versleten of beschadigd hijsgereedschap kan leiden tot ongevallen.

17

De assisterende werknemers kunnen geraakt worden door de last of door vallende

materialen.

Fysieke belasting:

Het bedienen van een mobiele kraan is energetisch niet belastend. Wel kan het langdurig in

dezelfde houding werken leiden tot klachten. Er is sprake van een statische lage

rugbelasting doordat er 4 uur per dag of meer in een zittende houding wordt gewerkt.

Afwisseling van werkhouding is veelal niet mogelijk. De machinist maakt veel dezelfde

bewegingen. Vooral de schouders worden belast. De bovenarmheffing is tussen 20 en 60

graden en is sterk afhankelijk van de inrichting van de cabine, de positie van de

bedieningsmiddelen en de lichaamslengte van de machinist.

18


Technisch:

- Veilige bordessen met leuningwerk en veilige open afstapmogelijkheden.

- De cabine van de dragline/mobiele kraan moet op de individuele eigenschappen van

de machinist ingesteld kunnen worden, de cabine moet goed toegankelijk zijn, de

bedieningsmiddelen binnen handbereik en de machinist moet een goed overzicht

hebben. De vering van de stoel moet worden ingesteld op het gewicht van de

machinist en de te verrichten werkzaamheden.

Organisatorisch:

- Zorg voor goed contact tussen machinist en werknemers rond de kraan.

Individueel:

- Persoonlijke beschermingsmiddelen: gehoorbescherming; veiligheidshelm;

veiligheidsschoenen/-laarzen; kleding die afdoende bescherming biedt tegen kou/-

wind/regen; zonnebril met UV-filter; reddingsvest bij werk langs het water en

veiligheidsvest bij werk langs de weg.

19

4. VAN TOEPASSING ZIJNDE RAW- EN STABU-CATEGORIEËN

RAW:

47.11.01 Aanbrengen stuw met prefab L-vormige elementen

47.11.02 Aanbrengen geprefabriceerde betonnen stuwbak

47.11.03 Aanbrengen stuwbak van prefabbetonelementen

47.11.11 Aanbrengen stuwklep

47.11.12 Aanbrengen overstortschuif met frame

47.11.13 Aanbrengen schuifafsluiter met frame

47.11.21 Aanbrengen stuwput

47.12.01 Aanbrengen krooshek

47.13.01 Aanbrengen peilschaal

47.31.01 Aanbrengen verband in paaljuk

47.31.11 Aanbrengen brugdek van prefab betonelementen

47.31.12 Aanbrengen van liggers met dekplanken

47.31.21 Aanbrengen betonnen stootplaten

47.31.31 Aanbrengen leuning

20

ARBOKENNISSYSTEEM

Werkzaamheid 34.02:

Assisteren bij aanbrengen prefab onderdelen

M 034-0012




21

1. ALGEMEEN


034-0013

Voor het aanbrengen van de zware onderdelen van een prefab stuw of prefab brug wordt

veelal gewerkt met een mobiele kraan met telescoop-giek, soms met een dragline.

Grondwerkers assisteren bij het plaatsen van de elementen en strijken de voegen van

betonnen elementen af met mortel of met elastische kit om de constructie waterdicht te

maken.


- Monteur, grondwerker, bouwvakhelper

Materialen:

- Prefab betonnen elementen

- Betonmortel

- Epoxymortel

- Elastische kitten

Materieel:

- Mobiele kraan met telescoop giek

- Dragline

- Pontons



Gereedschappen:

- Stootijzer, koevoet.

- Troffel, voegmes, spaarbord, mortel-emmer

- Kitpistool.

22




van aanpak


toxische stoffen*: uitlaatgassen

- geel

fysische factoren:

geluid

- geel/rood

fysieke belasting:

duwen en trekken statische belasting

(lage rug en

knieën):

- rood - geel

veiligheid:

- kantelen kraan



- vallen in het water

- vallen van hoogte

* Huidcontact met betonmortel en met kitten

23

2. ARBORISICO'S

Toxische stoffen:

034-0014




windrichting.

Bij het werken met betonmortel en met de elastische kitten (bitumineus, epoxy) is

huidcontact mogelijk met het materiaal. Mortel en kit kunnen schadelijke componenten

bevatten die huidirritatie veroorzaken en/of via de huid in het lichaam kunnen worden

opgenomen. Huidcontact met epoxy kan leiden tot het ontstaan van overgevoeligheid.

Geluid:

De werknemer wordt blootgesteld aan geluid veroorzaakt door het materieel. Het

geluidsniveau is afhankelijk van eventuele geluiddempende voorzieningen, de

onderhoudstoestand, het vermogen en de belasting van het materieel en ligt meestal tussen

80 en 85 dB(A). Het geluidsniveau overschrijdt regelmatig de grenswaarde (85 dB(A)). De

gemiddelde blootstelling over een 8-urige werkdag ligt meestal rond de grenswaarde.

Veiligheid:

034-0015

Het kantelen of wegschuiven van de machine, of het in beweging komen van de mobiele

kraan nadat de machinist de cabine heeft verlaten, kan leiden tot ongevallen.

Ook het gebruik van versleten of beschadigd hijsgereedschap kan leiden tot ongevallen.

Werknemers kunnen worden geraakt door materieel, de last of door vallende materialen.

Vallen van hoogte, onder andere bij werk langs een niet beveiligde bouwput. Bij werk

boven water kan men in het water vallen, met kans op verdrinken.

Fysieke belasting:

034-0016

Het assisteren van de machinist van de kraan is fysiek belastend. Bij diverse

werkzaamheden, zoals aanbrengen van stroppen en kettingen, het manoeuvreren van de

zware delen van een constructie wordt in ongunstige werkhoudingen (kortdurend) een vaak

grote duw- of trekkracht geleverd (uitgeoefende kracht niet bekend). Duw- en trekkracht

wordt ook uitgeoefend bij het werken met stootijzer en koevoet. Bij het aanbrengen van 24

mortel en kitten is sprake van een statische belasting van lage rug en knieën door 1 - 4 uur

werken in een voorovergebogen (meer dan 60 graden) houding.

25


Technisch:

- Gebruik kitten met een gering gehalte aan schadelijke stoffen.

Organisatorisch:


Individueel:

- Persoonlijke beschermingsmiddelen: veiligheidshelm, veiligheidsschoenen of laarzen,

handschoenen; gehoorbescherming; handschoenen die bescherming bieden tegen

huidcontact met mortel/kit; kleding die afdoende bescherming biedt tegen kou/-

wind/regen; zonnebril en crème met UV-filter; reddingsvest bij werk langs het water

en veiligheidsvest bij werk langs de weg.

26


RAW:















27

ARBOKENNISSYSTEEM

Werkzaamheid 34.03:

Aanbrengen overstort.

M 034-0017




28

1. ALGEMEEN


034-0018

Een stuw wordt opgebouwd uit een prefab stuwbak en stuwput of uit L-vormige elementen

en voorzien van een stuwklep of een vaste dan wel afsluitbare overstortschuif.

De klep of schuif wordt met een frame aangeleverd, geplaatst met behulp van de mobiele

kraan en in de stuw bevestigd door middel van ankers, schroeven, bouten en moeren. Zo

nodig worden de naden en voegen waterdicht afgekit met elastische kit.


- Monteur, bouwvakhelper

Materialen:

- Stuwklep

- Overstortschuif en schuifafsluiter met frame

- Bevestigingsankers, bouten, moeren

- Betonmortel, epoxymortel, elastische kitten

Materieel:

- Mobiele kraan met telescoop giek

- Dragline

- Pontons

- Elektrisch aggregaat, mobiele compressor



Gereedschappen:

- Boormachine, slagmoersleutel

- Handgereedschap: steek- en ringsleutels, schroevendraaiers, tangen, hamers enz.

- Kitpistool

- Troffel, voegmes, spaarbord, mortel-emmer.

29




van aanpak


toxische stoffen*: uitlaatgassen

- geel

fysische factoren:

geluid hand-arm

trillingen

- geel/rood - geel

fysieke belasting:


(lage rug):

tillen

- rood - geel - geel

veiligheid:



- uitschieten handgereedschap

- elektrocutiegevaar bij werken met elektrisch gereedschap in natte omgeving

* Huidcontact met betonmortel en met kitten

30

2. ARBORISICO'S

Toxische stoffen:




windrichting.

Bij het boren van gaten in beton, ten behoeve van de verankering en de

bevestigingsschroeven, wordt men blootgesteld aan kwartsbevattend stof. De gemiddelde

blootstelling over een 8-urige werkdag is afhankelijk van de duur van de werkzaamheden en

overschrijdt naar verwachting niet de grenswaarde voor respirabel kwartsstof.




opgenomen. Huidcontact met epoxy kan leiden tot het ontstaan van overgevoeligheid.

Geluid:

De werknemers worden blootgesteld aan het geluid van de mobiele kraan, compressoren,

aggregaten (70 tot 90 dB(A)). Het geluidsniveau is afhankelijk van eventuele

geluiddempende voorzieningen, de onderhoudstoestand, het vermogen en de belasting van

het materieel. Tijdens het werken met een boormachine of een pneumatische

slagmoersleutel wordt men blootgesteld aan geluidsniveaus tussen 85 en 124 dB(A).

Het geluidsniveau overschrijdt regelmatig de grenswaarde (85 dB(A)). De gemiddelde

blootstelling over een 8-urige werkdag ligt meestal boven de grenswaarde.

Trillingen:

Bij het werken met een boormachine of met een pneumatische slagmoersleutel wordt de

werknemer blootgesteld aan hand-armtrillingen; de gemiddelde effectieve versnelling

bedraagt ongeveer 6 à 8 m/s2.

Grenswaarden kunnen worden overschreden indien langer dan circa 0,5 – 1 uur per dag met

deze apparatuur wordt gewerkt. Naar verwachting is dat meestal niet het geval

31

Veiligheid:

034-0019

Het kantelen of wegschuiven van de mobiele kraan, of het in beweging komen van de

machine nadat de machinist de cabine heeft verlaten, kan leiden tot ongevallen.

Ook het gebruik van versleten of beschadigd hijsgereedschap kan leiden tot ongevallen.

Werknemers kunnen worden geraakt door materieel, de last of door vallende materialen.

Ongevallen bij het werken met boormachines of slagmoersleutels zijn mogelijk door het

wegschieten van gereedschap, door het wegspringen van betongruis, het wegspringen van

schroeven of moeren.

Fysieke belasting:

034-0020

Het assisteren van de machinist van de kraan bij het aanbrengen van een overstort is fysiek

belastend. Bij diverse werkzaamheden, zoals aanbrengen van stroppen en kettingen, het

manoeuvreren van de schuif met frame wordt in ongunstige werkhoudingen (kortdurend)

een vaak grote duw- of trekkracht geleverd (uitgeoefende kracht niet bekend).

De boormachines wegen tussen 2,3 en 12 kg. Tijdens het werk wordt de machine

regelmatig getild met een frequentie van minder dan 1 maal per minuut.

Er is sprake is van een statische belasting van lage rug door 1-4 uur werken in een licht

voorovergebogen (20 tot 60 graden) houding.

Bij het boren is sprake van een bovenarmheffing tussen 20 en 60 graden. Tijdens het boren

wordt een duwkracht geleverd van gemiddeld 90 Newton. Bij het werken met

(bekrachtigde) sleutels wordt veel duwen trekkracht geleverd (maximaal circa 500

Newton).

32


Technisch:

- Apparatuur voorzien van geluid- en trillingsdemping

- Gebruik scherp gereedschap.

- Boorgaten niet leegblazen maar met een stofzuiger leegzuigen.


Organisatorisch:


Individueel:

- Persoonlijke beschermingsmiddelen: gehoorbescherming (oorkap of otoplastiek);

handschoenen; veiligheidslaarzen of -schoenen; veiligheidshelm (afhankelijk van de

situatie); veiligheidsbril of gelaatsscherm aan de helm; bij het boren

ademhalingsbescherming (ten minste P2-filter); kleding die afdoende bescherming

biedt tegen kou/wind/regen; zonnebril en crème met UV-filter; reddingsvest bij werk

langs het water en veiligheidsvest bij werk langs de weg.

33


RAW:















34

ARBOKENNISSYSTEEM

Werkzaamheid 34.04:

Aanbrengen krooshek, peilschaal, brugleuning

M 034-0021




35

1. ALGEMEEN


034-0022

Na het plaatsen van de stuw wordt deze meestal voorzien van een stalen krooshek en een

peilschaal. Een betonnen prefab brug kan worden voorzien van een stalen brugleuning.

Deze onderdelen worden met ankers en/of met schroeven, bouten en moeren aan het beton

bevestigd.


- Monteur, bouwvakhelper

Materialen:

- Krooshek

- Peilschaal

- Stalen brugleuning

- Bevestigingsankers

- Schroeven

- Bouten en moeren

Materieel:

- Pontons

- Elektrisch aggregaat


Gereedschappen:

- Boormachine

- Slagmoersleutel


36




van aanpak


toxische stoffen*:

fysische factoren:

geluid hand-arm trillingen

- geel/rood - geel

fysieke belasting:


(lage rug en knieën):

tillen

- rood - geel - rood

veiligheid:


- vallen van hoogte

- vallen in het water en kans op verdrinken


* Huidcontact met kitten (o.a. epoxy).

37

2. ARBORISICO'S

Toxische stoffen:

034-0023

Blootstelling aan dieseluitlaatgassen, afkomstig van materieel in de omgeving. Naar

verwachting treden in het algemeen geen concentraties op die tot klachten leiden.

Bij het boren van gaten in beton, ten behoeve van de verankering en de

bevestingingsschroeven, wordt men blootgesteld aan kwartsbevattend stof. De gemiddelde

blootstelling over een 8-urige werkdag is afhankelijk van de duur van de werkzaamheden en

overschrijdt naar verwachting niet de grenswaarde voor respirabel kwartsstof.




opgenomen. Huidcontact met epoxy kan leiden tot het ontstaan van overgevoeligheid

Geluid:

De werknemers worden blootgesteld aan geluid veroorzaakt door het gebruikte materieel

(compressoren, aggregaten): 70 tot 90 dB(A). Tijdens het werken met een boormachine of

een pneumatische slagmoersleutel wordt men blootgesteld aan geluidsniveaus tussen 85 en

124 dB(A).


blootstelling over een 8-urige werkdag ligt naar verwachting rond de grenswaarde, maar ligt

er boven indien veel gebruik wordt gemaakt van aangedreven gereedschap.

Trillingen:

Bij het werken met een boormachine of met een pneumatische slagmoersleutel wordt de

werknemer blootgesteld aan hand-armtrillingen; de gemiddelde effectieve versnelling

bedraagt ongeveer 6 à 8 m/s2.

Grenswaarden kunnen worden overschreden indien langer dan circa 0,5 – 1 uur per dag met

deze apparatuur wordt gewerkt. Naar verwachting is dat meestal niet het geval

Veiligheid:

034-0024

Ongevallen bij het werken met boormachines of slagmoersleutels zijn mogelijk door het

wegschieten van gereedschap, door het wegspringen van betongruis, het wegspringen van 38

schroeven of moeren.

Bij het werken op of aan het water kan men in het water vallen en verdrinken. Vallen van

hoogte bij werk aan een brugleuning.

Fysieke belasting:

034-0025

Afhankelijk van de aan te brengen voorzieningen wordt er staand, voorovergebogen of

knielend gewerkt. Er is sprake is van een statische belasting van lage rug en knieën door 1 -

4 uur werken in een licht voorovergebogen (20 tot 60 graden) of knielende houding. De

boormachines wegen tussen 2,3 en 12 kg. De aan te brengen voorzieningen hebben een

gewicht van 5 tot 40 kg. De tilfrequentie is minder dan 1 maal per minuut.

Tijdens het boren wordt een duwkracht geleverd van gemiddeld 90 Newton. Bij het werken

met (bekrachtigde) sleutels wordt veel duwen trekkracht geleverd (maximaal circa 500

Newton).

39


Technisch:



- Boorgaten niet leegblazen maar met een stofzuiger leegzuigen.


- Boormachine met waterkoeling om blootstelling aan kwartsstof te beperken.

Organisatorisch:

- Stalen brugleuning voor montage van de brug aanbrengen.

Individueel:


handschoenen; veiligheidslaarzen of -schoenen; veiligheidshelm (afhankelijk van de

situatie); veiligheidsbril of gelaatsscherm aan de helm; bij het boren

ademhalingsbescherming (ten minste P2-filter); kleding die afdoende bescherming

biedt tegen kou/wind/regen; zonnebril en crème met UV-filter; reddingsvest bij werk

langs het water en veiligheidsvest bij werk langs de weg.

40


RAW:















41

ARBOKENNISSYSTEEM

Werkzaamheid 34.05:

Aanbrengen houten prefab brug, steiger.

M 034-0026




42

1. ALGEMEEN


034-0027

Voor houten prefab bruggen wordt veelal tropisch hardhout gebruikt. Voor het aanbrengen

van de zware onderdelen wordt veelal gewerkt met een mobiele kraan met telescoopgiek,

soms met een hijskraan/dragline.

Grondwerkers en timmerlieden assisteren bij het plaatsen van de houten elementen en

bevestigen de onderdelen door middel van ankers, schroeven, bouten en moeren. Zo nodig

worden de elementen passend gemaakt door zagen, schaven en/of schuren.

Er wordt gewerkt vanaf de oever en vanaf pontons.


- Grondwerker

- Bouwvakhelper

- Timmerman

Materialen:

- Prefab houten brugdelen

- Bevestigingsankers

- Schroeven

- Bouten en moeren

43

Materieel:

- Pontons

- Mobiele kraan met telescoopgiek of hijskraan/dragline

- Elektrisch aggregaat


Gereedschappen:

- Boormachine, slagmoersleutel


- Motorkettingzaag, elektrische handcirkelzaag, blokschaaf

- Bandschuurmachine, vlakschuurmachine

44




van aanpak


toxische stoffen: houtstof:

- geel/rood

fysische factoren:

geluid hand-arm

trillingen

- geel/rood - geel

fysieke belasting:


(lage rug en

knieën):

tillen

- rood - geel - geel

veiligheid:


- verwonding aan de schaaf of zaagmachine


45

2. ARBORISICO'S

Toxische stoffen:

034-0028

Blootstelling aan dieseluitlaatgassen, afkomstig van de kraan, compressor en aggregaat.

Onder ongunstige condities kunnen klachten optreden, bijvoorbeeld door emissies van

verouderd of slecht onderhouden materieel in combinatie met een ongunstige windrichting.

Bij het bewerken (zagen, schaven) van houten brugdelen, is blootstelling mogelijk aan

houtstof. Fijn stof van sommige (vooral tropische) houtsoorten kan irritatie of allergische

reacties van de huid, ogen en/of luchtwegen veroorzaken. Houtstof staat op de lijst van

kankerverwekkende stoffen en processen; de wettelijke grenswaarde bedraagt 2 mg/m3 en de

gezondheidskundige advieswaarde bedraagt 0,2 mg/m3. De grenswaarde voor houtstof zal

tijdens diverse houtbewerkingen worden overschreden. De gemiddelde blootstelling over een

werkdag is mede afhankelijk van de duur van de werkzaamheden en ligt naar verwachting op

de meeste projecten rond de grenswaarde.

Geluid:

M 034-0029

De werknemers worden blootgesteld aan het geluid veroorzaakt door het materieel en door de

motorkettingzaag (100 tot 125 dB(A)) of de handcirkelzaag (99 tot 109 dB(A)).

Tijdens het werken met een boormachine of een pneumatische slagmoersleutel wordt men

blootgesteld aan geluidsniveaus tussen 85 en 124 dB(A).

46


blootstelling over een 8-urige werkdag ligt naar verwachting meestal rond de grenswaarde,

maar ligt er boven indien veel gebruik wordt gemaakt van aangedreven gereedschap.

Trillingen:

Bij het werken met een boormachine, schuurmachine, elektrische handcirkelzaag,

motorkettingzaag of met een pneumatische slagmoersleutel wordt de werknemer

blootgesteld aan hand-armtrillingen; de gemiddelde effectieve versnelling bedraagt bij deze

apparaten ongeveer 6 à 8 m/s2. Bij sommige types kan de versnelling 10 m/s2 of hoger zijn.

De gemiddelde blootstelling over een 8-urige werkdag is afhankelijk van de duur van de

werkzaamheden.

Grenswaarden (zie Voorschriften) kunnen worden overschreden indien langer dan circa 0,5 –

1 uur per dag met deze apparatuur wordt gewerkt. Naar verwachting is dat meestal niet het

geval.

Veiligheid:

034-0030

Het gebruik van versleten of beschadigd hijsgereedschap kan leiden tot ongevallen.

47

Werknemers kunnen geraakt worden door de last, door vallende materialen en worden

overreden door materieel. Kans op verwonden door aangedreven gereedschap, door het

wegschieten van gereedschap of het wegspringen van materialen. Door het werken met

elektrisch gereedschap bij het water is er kans op elektrocutie. Ook kan men in het water

vallen en verdrinken.

Fysieke belasting:

034-0031

Het assisteren bij het aanbrengen van houten prefab bruggen is fysiek belastend. Bij diverse

werkzaamheden, zoals het manoeuvreren van de zware delen van een constructie wordt in

ongunstige werkhoudingen (kortdurend) een vaak grote duw- of trekkracht geleverd

(uitgeoefende kracht niet bekend).

Afhankelijk van de (positionering van de) te bewerken of te bevestigen materialen wordt er

staand, voorovergebogen of knielend gewerkt. Tijdens het boren wordt een duwkracht

geleverd van gemiddeld 90 Newton. Bij het werken met (bekrachtigde) sleutels wordt veel

duwen trekkracht geleverd (maximaal circa 500 Newton).

Houtbewerkingsmachines worden regelmatig getild met één of twee handen in niet optimale

asymmetrische tilhoudingen. Het tilgewicht is circa 10 kg en de tilfrequentie is minder dan

1 keer per minuut. De machines worden over korte afstanden gedragen.

Er is sprake is van een statische belasting van lage rug door 1 - 4 uur werken in een licht

voorovergebogen (20 tot 60 graden) houding.

48


Technisch:



- Houtbewerkingsapparatuur voorzien van stofafzuiging.

Organisatorisch:

Individueel:

034-0032


handschoenen; veiligheidsschoenen; veiligheidshelm (afhankelijk van de situatie);

veiligheidsbril of gelaatsscherm aan de helm; ademhalingsbescherming (ten minste P2-

filter); kleding die afdoende bescherming biedt tegen kou/wind/regen; zonnebril en

crème met UV-filter; reddingsvest bij werk langs het water en veiligheidsvest bij

werk langs de weg.

49

50


RAW:















ARBOKENNISSYSTEEM 34.A: Algemene risico's en oplossingen bij...

Documents

Transcript of ARBOKENNISSYSTEEM 34.A: Algemene risico's en oplossingen bij...