Annet H. de LangeAnnet H. de Lange

26-03-201026-03-2010

Een leven lang gemotiveerd Een leven lang gemotiveerd aan het werk?aan het werk?

1. Quiz: Mythen en feiten oudere werknemer

2. Waarom focus op Leeftijd?

3. Motivatie om te werken?

4. Leeftijdsgerelateerde processen:

Beeldvorming en Tijdsperspectief

5. Management?

Agenda

3

1 Quiz: Mythen of feiten?

Wat denkt u?

Is de levensverwachting van mensen in 2050 lager

of hoger dan 82?

Hoger

Vraag 1

In 2013: zal 30% van de beroepsbevolking 50 of ouder zijn.

Waar of niet Waar?

Niet waar: nu al 32%, dan 34%

Vraag 2

De gemiddelde leeftijd dat vrouwen met pensioen gaan is 60

Waar of niet waar?

Niet waar (59, mannen 61)

Vraag 3

Oudere werknemers verzuimen meer dan jongere werknemers

Waar of niet waar?

Niet waar (maar wel langere duur)

Vraag 4

8

2 Waarom focus op leeftijd?

›Vergrijzing Babyboomgeneratie en ontgroening arbeidsmarkt›Recente kabinetsvoorstellen: minder mogelijkheden vervroegd met pensioen›Pensioensgerechtigde leeftijd opgeschroefd van 63-67›Carrière en welzijn krijgt meer aandacht, maar wij weten nog te weinig›Leeftijd is een interessante en complexe factor!

3 Werkmotivatie?

“Ergens voor gaan” Motieven = redenen voor het

(intern) behoeften, verlangens (extern) beloningen Doelen, plannen en intenties beslissingen gebaseerd op verwachtingen en

overtuigingen Vergelijking met anderen

10

Leeftijd en behoeften?

›Studie Kooij, De Lange et al. (2010):

›Meta-analyse van 58 studies:

›Veiligheid behoefte: Leeftijd

›Sociale behoefte: Leeftijd

›Zelf actualisatie behoefte: Leeftijd

Hebben ouderen Prestatiedoelen?

Hebben deze doelen een effect op de werkmotivatie?

Gericht op positieve prestatie/competentie

Voorkomen van negatieve prestatie/competentie

De betekenis van Prestatiedoelen

Avoidance Approach

2x2 prestatie doelenmodel (Elliot, 1999)

Mastery Performance

Gericht op taakgerichte of intrapersoonlijke competentie

Gericht op normatieve competentie

Hoe definiëren mensen competentie?

Performance-avoidance

Mastery-Approach (MAp)

Je eigen niveau verbeteren

Mastery-Avoidance (MAv)

Not onder je niveau presteren

Performance-Approach (MAp)

Winnen van de ander

Performance-Avoidance (PAv)

Niet verliezen van anderen

Approach

Avoidance

Mastery Performance

The 2 × 2 Prestatie Doel theorie

Elliot, A.J., & McGregor, H.A. (2001). A 2 x 2 achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501-519.

Theoretische Achtergrond› Mastery approach doelen zijn gerelateerd aan positieve werk

uitkomsten (Jansen & Van Yperen, 2004);

› Demografisce kenmerken mogelijk van invloed op prevalentie prestatie doelen? (Elliot, 1999);

› Maehr and Kleiber (1981): Voor ouderen is competitie minder aantrekkelijk dan voor jongeren (Meer mastery dan performance?);

› Levensfase theorie: voorkomen en veiligheid voor ouderen belangrijk.

› Elliot and McGregor (2001) MAV doel : “Elderly people who begin to focus on not performing worse than before, not stagnating, or not losing their skills, abilities or memory” (p. 502).

› Nooit onderzocht voor ouderen

Methode› N=172 werknemers >61 jaar

Gemiddelde leeftijd=68.99 (SD=3.16), 61-79; › Referentie groep: 278 Dutch workers.

Gemiddelde leeftijd was 36.82 (SD = 11.59), 18-61 years.

Schalen:› Prestatie doelen (Van Yperen, 2006);› Werk engagement (Schaufeli & Bakker, 2003);› Betekenis van werk (Mor-Barak, 1995) sociaal,

financieel, generatief, persoonlijk

Prevalentie

Dominant achievement goal: Older workers>65 years

Reference group18-61years

Performance-approach 24.8 % 14.7 %

Performance-avoidance 18.2 % 19.4 %

Mastery-approach 18.2 % 37.5 %

Mastery-avoidance 38.7 % 28.4 %

Total N 137 23279.7%

(χ2 = 15.26, df = 3; p < .01),

(χ2(df = 3) = 18.21, p < .01)

Conclusies

› Ouderen: relatief meer “mastery avoidance” doelen

› Voor werk engagement, persoonlijke en sociale betekenis van werk:

› Mastery-approach doelen meest positief en mastery-avoidance meest negatief

› Benadrukken van lange termijn doel in een werktaak kan MAP doel faciliteren

19

Operationalisatie Leeftijd?

›Effecten van leeftijd hangen samen met veel onderliggende processen›Leeftijd is aspecifiek of container begrip

›Definities Ageing in Engels (Longman, 2003, p. 28): › “the number of years someone has lived or something existed (How old)”, › “one of the particular periods of someone’s life

(such as old age, middle age etc.)”, › “the state of being old”, and “a particular period of history”.

Cognitieve, psychische, lichamelijke veranderingen

ChronologischeLeeftijd

Organisatie of prestatie

Leeftijd

Leefsituatie of levensfase

Leeftijd

PsychosocialeLeeftijd

FunctioneleLeeftijd

KalenderLeeftijd

Vak-BekwaamheidDienstervaring

Privésituatie(Zelfbeeld

Sociale percepties

Gezondheid&

Cognitief functioneren

4 Leeftijdsgerelateerde processen? (De Lange, 2006)

Veranderend tijdsperspectief

Tijd tot dood

Tijd tot pensioen

Tijd sinds geboorte

Levensloop theorie: effecten verandering Pensioensperspectief

Korte termijn

Verdieping en behoud relaties

Lange termijn doel groei en ontwikkelingOpen

Beperkt

Resultaten Psychologisch Contract Breuk

-2

-1

0

1

2

PC breach high PC breach lowrelational obligations relational obligations

wo

rk m

oti

vati

on

(T

2)

retirementpersp low

retirementpersp high

25

Effecten Beeldvorming?

Meta-stereotypen

Stereotypen

Stereotypen manager

Intentie te stoppen met werken2

1

3

Het negatieve beeld rond de oudere werknemer zorgt er voor dat ouderen sneller willen stoppen met werken.

26

5 Management:Levensfasebeleid

Definitie

Beleid dat inspeelt op

veranderingen in wensen en situaties van medewerkers gedurende hun levensloop, omwille van hun duurzame inzetbaarheid

27

Meta-analyse (38studies): Kooij,…De Lange (2010)

Leeftijd

H1 (+)Ervaring HR

praktijkenWerk

attitudes

H2 (+)

*Relatie tussen personeel en prestatie management HR praktijken en attitudes stijgt met leeftijd

*Relatie tussen werknemer participatie pratijken en attitudes daalt met leeftijd

*Overige HR praktijken zijn met name interessant voor werknemers van middelbare leeftijd

28

Model loopbaanlange fitheid Nauta & De Lange (2010)

Soorten leeftijd

Vakbe-kwaam-

heid

Privé-situatie

(Zelf-)beeld

Gezond-heid

Cognitie

Mede-werker

Levenslang

Leren

Privé-levenorganisere

n

Jong en wijs

overkomen

Veel bewegen

&Gezond

eten

Hersenen trainen

HR-praktijken

Ontwikkel- mogelijk-

heden

Flexibele werktijden

Diversiteit promoten& mythen bestrijden

Gezond werk

bieden& werk

aanpassen

Passende leertrajecte

n

Leeftijdsgerelateerde veranderingen, behoeften en passende HR practice

Age does not depend upon years,

but upon Temperament and Health.

Some men are born old,

and some never grow so.

Tryon Edwards (American theologian, 1809 - 1894)

Meer info:http://www.rug.nl/staff/a.h.de.lange/index

a.h.de.lange@rug.nl