anl0307_UBouw-2013_02

Inhoud

2Investeringskosten energiebesparende maatregelen - Bestaande utiliteitsbouw 2013

1 SamenvattingAgentschap NL maakt in diverse studies, analyses, beschouwingen en instrumenten gebruik van

kostenkengetallen. De kostenkengetallen zijn investeringskosten en betreffen maatregelen uit

het EPA-maatwerkadvies voor bestaande utiliteitsbouw. Het zijn richtprijzen en hebben als doel

een financiële onderbouwing te geven van de kosten die gemoeid zijn met het nemen van

energiebesparende maatregelen en het effect daarvan op de exploitatielasten.

Deze rapportage omvat de kostenkengetallen en de verantwoording van de gehanteerde

werkwijze. Daarnaast is een gebruikershandleiding opgenomen en een uiteenzetting van de

historische, huidige en verwachte conjuncturele kostenontwikkelingen (marktwerking).

De kostenkengetallen, de basismethodiek en de kostenposten zijn gebaseerd op de systematiek

van de kostenkengetallen voor de bestaande woningbouw. Aansluitend zijn de getallen

gevalideerd door middel van een marktconsultatie.

De kostenkengetallen zijn per maatregel gedifferentieerd naar gebruikersfunctie (bijeenkomst,

cel, gezondheidszorg niet klinisch en klinisch, kantoor, logies, onderwijs, sport en winkel) en naar

moment van uitvoering (op zichzelf staand versus tijdens natuurlijk moment). Dit resulteert in

een differentiatie naar 18 kostensets. Daarnaast is per maatregel een bandbreedte opgenomen.

Eventuele bijkomende kosten, zoals het honorarium van de installatieadviseur en leges voor

benodigde vergunningen, zijn niet in de kostenkengetallen opgenomen. Deze kosten zijn als

aandachtsveld weergegeven bij de maatregel indien van toepassing. De niet in de specificaties

genoemde en de onvoorziene kostenposten vormen geen onderdeel van de kostenkengetallen.

De kostenkengetallen zijn exclusief btw. De peildatum is januari 2013.


2 InleidingAgentschap NL maakt in diverse studies, analyses, beschouwingen en instrumenten gebruik van

kostenkengetallen. De kostenkengetallen betreffen maatregelen uit het EPA-maatwerkadvies

voor bestaande utiliteitsbouw en zijn richtprijzen. De kengetallen hebben als doel een financiële

onderbouwing te geven van de kosten die gemoeid zijn met het nemen van energiebesparende

maatregelen en het effect daarvan op de exploitatielasten. Een voorbeeld van het gebruik van de

kostenkengetallen is de Energiebesparingsverkenner en het maatwerkadvies door de

EPA-adviseur.

Reeds sinds 2000 zijn kostenkengetallen voor energiebesparende maatregelen in bestaande

woningen voorhanden. In 2012 zijn hier ook investeringskosten van EPA-maatregelen voor de

utiliteisbouw aan toegevoegd.

Deze zijn door ARCADIS, Financial Engineers opgesteld conform dezelfde basismethodiek en

kostenposten als de investeringskosten bestaande woningbouw.

Deze rapportage omvat de geactualiseerde kostenkengetallen (prijspeil januari 2013) van de

maatregelen binnen het EPA-maatwerkadvies voor de bestaande utiliteitsbouw en de

verantwoording van de gehanteerde werkwijze. De conjuncturele kostenontwikkelingen zijn

eveneens geactualiseerd.

Het rapport bestaat uit twee delen. In hoofdstuk 3 zijn de uitgangspunten en de werkwijze

omschreven. Hoofdstuk 4 bevat de geactualiseerde kostenkengetallen. Aanvullend op deze

rapportage is in de bijlage de gebruikershandleiding opgenomen.


http://www.energiebesparingsverkenner.nl/p001.asp

3 BasismethodiekKennis van de projectbescheiden, de begrippen, de uitgangs punten en de werkwijze zijn van

eminent belang om de kostenkengetallen in de praktijk te kunnen toepassen. In dit hoofdstuk

wordt het genoemde uiteengezet.

3.1 Projectbescheiden

De actualisatie van de kostenkengetallen van de maatregelen binnen het EPA-maatwerkadvies

vindt haar oorsprong in een aantal ter beschikking gestelde projectbescheiden. Dit zijn de

volgende documenten:

• Investeringskosten maatregelen EPA-maatwerkadvies bestaande woningsbouw,

Agentschap NL (voorheen: SenterNovem), d.d. 21 mei 2007, 28 april 2009, d.d. 22 mei 2010,

d.d. juni 2011 en d.d. 27 september 2012.

• Investeringskosten maatregelen EPA-maatwerkadvies bestaande utiliteitsbouw,

Agentschap NL, d.d. 27 september 2012.

• ARCADIS Projectendatabase, ARCADIS, Financial Engineers d.d. januari 2013.

3.2 Uitgangspunten

3.2.1 Maatregelen

De maatregelen van het EPA-maatwerkadvies zijn gedefinieerd en toegelicht in bijlage 1. Deze

voldoen minimaal aan het niveau van het Bouwbesluit. Daarnaast zijn de maatregelen gebaseerd

op gangbare producten en bouwmethoden, een professionele benadering en de meest voor de

handliggende oplossingen.

3.2.2 Categorieën

De kostenkengetallen zijn per maatregel gedifferentieerd naar:

1 gebruikersfunctie (bijeenkomst, cel, gezondheidszorg {niet klinisch en klinisch}, kantoor,

logies onderwijs, sport en winkel)

2 moment van uitvoering (op zichzelf staand versus tijdens natuurlijk moment).

Dit resulteert in een differentiatie naar 18 kostensets. In figuur 3.1 is deze opdeling schematisch

weergegeven.

Figuur 3.1 Differentiatie kostensets maatregelen EPA-maatwerkadvies

Projectmatige aanpak

Op zich zelfstaand Vervangmoment

Bijeenkomst

Cel

Gezondheidszorg

Kantoor

Logies

Onderwijs

Sport

Winkel

Bijeenkomst

Cel

Gezondheidszorg

Kantoor

Logies

Onderwijs

Sport

Winkel


Ad 1. Gebruikersfuncties

Het onderscheid naar gebruikersfuncties is gebaseerd op de

genoemde functies in het vigerende Bouwbesluit. Bij elke

functie is het meest representatieve gebouw als referentie

vastgesteld. Deze gebouwen per functie zijn:

• Bijeenkomst → Theater

• Cel → Gevangenis

• Gezondheidszorg (niet klinisch) → Gezondheidscentrum

• Gezondheidszorg (klinisch) → Verpleegtehuis

• Kantoor → Kantoorgebouw

• Logies → Hotel

• Onderwijs → Schoolgebouw voor

voortgezet onderwijs

• Sport → Sporthal

• Winkel → Winkelplint

De gebruikersfunctie “industrie” valt buiten de scope van deze

rapportage.

Ad 2. Moment van uitvoering

De kostenkengetallen zijn opgesplitst naar het moment van

uitvoeren van de maatregel(en). De uitvoering kan immers

plaats vinden tijdens natuurlijke (vervang)momenten en

mutaties of als op zich zelfstaande werkzaamheden.

Tijdens de natuurlijke momenten en mutaties is sprake van

meerkosten door het toepassen van de maatregelen ten

opzichte van de werkzaamheden die tijdens een dergelijk

moment al plaatsvinden. Tijdens een natuurlijk moment,

bijvoorbeeld een verhuizing, zijn vaak vervangings werk zaam-

heden gepland. Hierbij zijn vanzelfsprekend energiezuinigere

alternatieven mogelijk, welke gepaard gaan met bepaalde

meerkosten ten opzichte van de geplande werkzaamheden.

Dat zijn de genoemde meerkosten. In de onderbouwingen van

deze maatregelen worden deze meerkosten onder andere

inzichtelijk gemaakt door de kosten voor deze energiezuinige

alternatieven te corrigeren met de eventuele kosten van de

oorspronkelijke vervanging. Deze onderdelen zijn te herkennen

aan genoemde negatieve correctie. De posten die niet zijn

opgenomen in de meerkosten zijn in de specificatiebladen

gemerkt met een T.

De oorspronkelijk aan het natuurlijk moment gerelateerde

arbeids-, materiaal- en materieelkosten zijn in de meerkosten

dus niet verwerkt. Hetzelfde geldt ook voor de algemene

uitvoeringskosten.

Een voorbeeld van de genoemde meerkosten van een

specifieke maatregel tijdens een natuurlijk moment is de

volgende. Een gebouweigenaar gaat op een bepaald moment

een conventionele verwarmingsketel vervangen, omdat die

stuk is. Hij kan hetzelfde type ketel plaatsen, maar kan ook

kiezen voor een hoogrendementsketel, een energiezuiniger

alternatief. Aan beide mogelijkheden zijn bepaalde

investeringskosten verbonden. Het verschil in kosten

(meerprijs) tussen deze twee opties is weergegeven in de

differentiatie “tijdens natuurlijk moment”. In de

onderbouwingen is dit verschil onder andere inzichtelijk

gemaakt door de kosten van de alternatieve invulling te

corrigeren met de oorspronkelijke invulling.

De kosten van op zich zelfstaande werkzaamheden betreffen

alle kosten die aan de maatregelen zijn verbonden. Dit zijn alle

direct en indirect gerelateerde kosten.

3.2.3 Bandbreedte

Per maatregel zijn naast de gemiddelde kostenkengetallen ook

de minimale en de maximale waarden opgenomen. Deze

kosten zijn als volgt bepaald:

• De gemiddelde kostenkengetallen zijn gebaseerd op de

referentiegebouwen vanuit de eerder genoemde rapportage

“Aanscherping EPC-eisen utiliteitsbouw” en de daarbij

behorende hoeveelheden. In bijlage 2 is het overzicht van de

kenmerken per referentiegebouw weergegeven.

• De minimale en de maximale waarden van de

kostenkengetallen zijn bepaald op basis van de

projectendatabase van ARCADIS. In deze database zijn alle

door ARCADIS geanalyseerde projecten opgenomen. Deze

database omvat naast kostenkengetallen ook de benodigde

vormgegevens van genoemde projecten en genereert per

objecttype en per grootheid gemiddelde waarden en

bandbreedtes.

• Per maatregel zijn van het gemiddelde, minimale en

maximale referentiegebouw de totale investeringskosten

bepaald.

• Deze totale investeringskosten zijn teruggerekend naar

kostenkengetallen per eenheid.


De spreiding van totale investeringskosten binnen een

maatregel loopt op deze wijze van een minimale naar een

maximale waarde. Binnen de kostenkengetallen per eenheid

loopt de spreiding daarentegen in veel gevallen andersom,

omdat met name de vaste kosten gedeeld worden door een

kleinere deler.

3.2.4 Prijstechnische uitgangspunten

Het gehanteerde prijspeil is januari 2013. De kostenkengetallen

zijn exclusief btw. Bij de berekening inclusief btw dient in de

regel 21% opgeteld te worden bij de gegeven

kostenkengetallen.

De prijsvorming is gebaseerd op een projectmatige aanpak, de

uitvoering van een substantieel pakket aan maatregelen, door

een middelgroot tot groot bouwbedrijf en met een standaard

omvang van de bouwplaats.

In dit geval is sprake van minimaal één bouwstroom. Een ploeg

is hierbij continu voor minimaal een week bezig met de uit te

voeren werkzaamheden.

NEN 2634

De kostenkengetallen zijn onderbouwd in overeenstemming

met het kostenniveau 4 “technische oplossingen” van de

NEN2634 - Termen, definities en regels voor het overdragen van

gegevens over kosten- en kwaliteitsaspecten voor

bouwprojecten. Deze norm bevat een systematiek voor het

rangschikken van kosten- en kwaliteitsgegevens, rekening

houdend met de fase waarin deze worden overgedragen aan

andere partners in het bouwproces. De gedetailleerdheid van

de vraagstelling komt in dit geval overeen met het

kostenniveau 4. De kostenposten zijn hierin opgesplitst naar

arbeid, materiaal en materieel.

Directe kosten (uurlonen, normen en prijzen)

Het prijsniveau betreft het structurele niveau. Dit is het reële

kostprijsniveau. Hiertoe zijn de gehanteerde uurlonen

gebaseerd op de door de onafhankelijke stichting Bureau

Documentatie Bouwwezen vastgestelde uurlonen.

De normeringen komen overeen met de in de bouw- (Reed

Business) en installatiewereld (Ende / Uneto) gehanteerde

normeringen.

De materiaal- en materieelprijzen zijn op basis van de door

leveranciers afgegeven prijslijsten en de voor het toe te passen

materiaal en de aannemer geldende leverancierskortingen.

Indirecte kosten (algemene uitvoeringskosten, algemene kosten en winst

en risico)

De toegepaste opslagen van de aannemer bij de bouwkundige

maatregelen bedragen 7% voor de algemene kosten en 3% voor

de winst en het risico.

Ten aanzien van de algemene uitvoeringskosten is voor een

projectmatige aanpak en de uitvoering met een geringe

bouwplaats gerekend met een vast percentage van 8%.

Voor de installatietechnische maatregelen zijn andere opslagen

van toepassing. De risicotoeslagen voor netto materiaal en

derden bedragen 10% en 8%. De staartkosten winst en risico

van de installateur bedragen 3%.

Bij de projectmatige aanpak geldt hierbij een vast percentage

van 5% voor de algemene uitvoeringskosten.

Niet meegenomen kosten

De interne kosten van de woningcorporatie, het precario, de

subsidies, de leges, de honoraria voor de architect en/of

installatieadviseur en de kosten voor asbest zijn niet

opgenomen in de kostenkengetallen. Deze posten zijn als

aandachtsvelden bij de maatregelen weergegeven indien van

toepassing. Daarnaast vormen de niet in de specificaties

genoemde en de onvoorziene kostenposten uiteraard geen

onderdeel van de kostenkengetallen.


3.2.5 Loon- en prijswijzigingen

De loon- en prijswijzigingen vinden ieder jaar plaats. Hieraan

zijn uiteraard ook de kostenkengetallen onderhevig. De

vereffening van deze wijzigingen vindt op duurzame wijze

plaats door middel van de BDB Projectindex “Maatregelen

EPA-maatwerkadvies Bestaande Utiliteitsbouw”. Deze

projectspecifieke indexering geeft de structurele

kostenontwikkeling weer van dit project. De structurele

kostenontwikkeling is de autonome prijsontwikkeling van de

productiekosten bij een onveranderde vraag. Het indexeren van

loon- en prijsstijgingen van dit project geschiedt op basis van

deze kostenontwikkeling. In bijlage 3 is de genoemde

projectindex opgenomen.

De opbouw van de BDB Projectindex is op basis van de in de

bouw gehanteerde STABU-systematiek. Deze systematiek

wordt gebruikt voor het contractueel vastleggen van de

ontwerpspecificaties tussen een opdrachtgever en een

uitvoerende partij. Door de kostenposten van de verschillende

maatregelen ook te categoriseren naar de genoemde STABU-

systematiek is het mogelijk de kostenposten te indexeren naar

het prijspeil met de daarbij behorende door de onafhankelijke

stichting Bureau Documentatie Bouwwezen vastgestelde

projectindex. In bijlage 5 is deze codering opgenomen.

De conjuncturele kostenontwikkeling van het project is voor de

volledigheid niet meegenomen. Deze kostenontwikkeling vindt

plaats indien de algemene prijsontwikkeling wordt veroorzaakt

door een verschuiving van de vraag bij een onveranderd

aanbod. Dit wordt marktwerking genoemd en betreft de prijs

waarvoor de aannemer bereid is het werk aan te nemen. Deze

kostenontwikkeling is sterk afhankelijk

van de bouwconjunctuur, de aard en de omvang van het

project, de aansluiting op de beschikbare bouwcapaciteit en de

bereidheid van de aannemer en treedt op op het moment van

“aanbesteden”. Ter illustratie is in bijlage 4 de BDB

Projectindicator “Maatregelen EPA-maatwerkadvies Bestaande

Utiliteitsbouw” toegevoegd. Deze BDB Projectindicator geeft

een algemene indicatie van het historische, huidige en

verwachte conjunctureel kostenniveau.

3.2.6 Basismodel

De eerder genoemde uitgangspunten zijn verwerkt in het

basismodel. In figuur 3.2 op de volgende pagina is het

basismodel weergeven inclusief de benodigde uitleg. In bijlage

6 is de afkortingen lijst opgenomen.


Figuur 3.2 Basismodel (inclusief benodigde uitleg)

Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouw Versie: 12-2011Projectnummer: E04031.000225Peildatum: 1-1-2013 (Basis prijspeil 1-1-2012)BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: Specificatieblad met onderbouwing kosten van maatregelenDoelgroep: Zie matrixMaatregel: 000 Voorbeeld Uurloon: 39,00Toelichting: Aanbrengen EPS parels (dik 50mm) in spouw, bij ongeïsoleerde gevelUitgangspunten: Geschikte spouw, geen koudebruggen, minimaal 50mm breed

Sta Functie: Kantoor Ehd

bu Moment van uitvoering: Op zich zelfstaand Top Laag Uiterst Arbeid Materiaal Verlies Korting Materieel O.A. Totaal Top Laag Uiterst56 43 104 m2 mu € % % € € € € € €

begroting:T 5 voorbereiding/inmeten/maatvoering 1 1 1 won 2,00 1,00 1% 1% 1,00 80,00 80 80 80T 48 verwijderen en afvoeren vloerbedekking 56 43 104 m2 0,10 1,00 4,90 272 208 510T 45 verwijderen en afvoeren plint 44 40 68 m1 0,05 0,05 2,00 89 81 135

24 lev.en aanbr.regelwerk 32x50mm h.o.h.400mm 139 106 260 m1 0,10 0,90 3% 4,83 670 513 1.25524 bevestigingsmiddelen 139 106 260 m1 0,10 0,10 14 11 2624 lev.+aanbr. isolatieplaten dik 100mm 56 43 104 m2 0,10 8,55 5% 25% 10,63 590 452 1.10624 lev.+aanbr. dampremmende folie 56 43 104 m2 0,05 0,75 15% 2,81 156 120 29324 lev.+aanbr. underlayment platen 19mm 56 43 104 m2 0,25 6,00 7% 16,17 897 687 1.68124 bevestigingsmiddelen 56 43 104 m2 0,15 0,15 8 6 16

T 45 lev.+aanbr.plint hh. 44 40 68 m1 0,10 1,65 5% 5,63 250 227 38145 deuren inkorten 4 4 5 st 0,25 2,00 11,75 47 47 5945 dorpels aanbrengen 4 4 5 st 0,20 6,60 14,40 58 58 72

T 5 opruimen 1 1 1 won 1,00 39,00 39 39 39T 48 aanbrengen bestaande vloerbedekking: pm 56 43 104 m2T 48 vergoeding nieuwe vloerbedekking: pm 56 43 104 m2

! Exclusief de volgende aanpassingen:! - verhogen/aanpassen vloeren toilet ! - verhogen/aanpassen vloeren! - installatiewerkzaamheden algemeen

Potentiële aandachtsvelden:-

Totaal directe kosten 56 43 104 m2 3.170 2.528 5.652T ABK 8% 8% 8% 254 202 452

Opslagen 10% 10% 10% 350 279 623Totaal bouwkosten 56 43 104 m2 3.773 3.010 6.727

Prijs per eenheid 56 43 104 m2 68 71 65

Structurele kostenontwikkelingPrijspeil = einddatum

Totaal bouwkosten 3.773 3.010 6.727


BDB Projectindex 01-2013

Hoeveelheid Per eenheid projectmatig Totaal projectmatig

01-2013

De betreffende functie en het betreffende moment van uitvoering

De betreffende maatregel met de daarbij behorende toelichting en uitgangspunten

De versie van de desbetreffende maatregel

Het gemiddelde uurloon voor de desbetreffende maatregel

De kostendrager van de desbetreffende maatregel

De toewijzing met betrekking tot het moment van uitvoering

De toewijzing van de kostenpost naar stabu-onderdelen t.b.v. projectindex

De eventuele financiële aandachtsvelden van de desbetreffende maatregel

De tekstuele onderbouwing van de desbetreffende maatregel met eventuele opmerkingen

De bijbehorende hoeveelheden, eenheden en haar spreiding (min + max)

De financiële onderbouwing van de desbetreffende maatregel (arbeid, materiaal, materiaalverlies, materiaalkorting, materieel en onderaanneming).

De totale kosten per activiteit van de desbetreffende maatregel met haar spreiding.

Het % algemene bouwplaatskosten naar projectomvang

Het % algemene kosten, winst en risico naar projectomvang

De totale directe kosten,prijspeil januari 2012

De kostenkengetallen van de desbetreffende maatregel voor desbetreffende functie, moment van uitvoering en haar spreiding, prijspeil januari 2012

De totale bouwkosten,prijspeil januari 2012

De structurele kostenontwikkeling vanaf peildatum tot en met einddatum

De totale bouwkosten,prijspeil einddatum


De verschillen in financiële onderbouwing tussen de diverse functies


4 KostenactualisatieIn dit hoofdstuk is een totaaloverzicht opgenomen van alle investeringskosten van de

maatregelen binnen het EPA-maatwerkadvies met peildatum januari 2013. De specificaties van

de kengetallen zijn vanwege de grote hoeveelheid informatie als aparte PDF opgenomen.


Actualisatie Investeringskosten Utiliteitsbouw 2013IK Overzicht

Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouw Versie: 01-2013Projectnummer: E04031.000225Peildatum:BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: InvesteringskostenoverzichtDoelgroep: Zie matrixMaatregel: 000 Volledig overzicht

Code Maatregel EhdGem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max.

001 Buitengevelisolatie: EPS 100mm - sierpleister m2 NGO 158 159 155 132 132 132 158 159 155 132 132 132002 Buitengevelisolatie: EPS 800mm - sierpleister extra isolatie van Rc1,3 naar Rc 3,5 m2 NGO 156 156 153 130 130 130 156 156 153 130 130 130003 Spouwisolatie: 50mm EPS parels m2 NGO 23 23 23 16 16 16 23 23 23 16 16 16004 Spouwisolatie: 30mm EPS parels m2 NGO 21 21 21 14 14 14 21 21 21 14 14 14005 Gevelisolatie: 100mm binnenzijde - regelwerk en gipsbeplating - behangklaar m2 NGO 94 94 94 84 84 84 75 75 76 66 66 67006 Gevelisolatie: 80mm binnenzijde - regelwerk en gipsbeplating - behangklaar m2 NGO 92 92 92 82 82 82 73 73 74 65 65 66007 Gevelisolatie: vulpaneel spouw - sandwichpaneel trespa 6 mm - 100 mm PS m2 NGO 203 203 203 185 185 185 203 71 71 185 63 62008 Gevelisolatie: vulpaneel spouw - sandwichpaneel trespa 6 mm - 80mm PS m2 NGO 202 202 202 184 184 184 202 70 69 184 61 61009 Dakisolatie: PS 100mm op bestaande dakbedekking - ballastlaag hergebruiken m2 NDO 68 68 68 24 24 24 68 68 68 24 24 24010 Dakisolatie: PS 80mm op bestaande dakbedekking - ballastlaag hergebruiken m2 NDO 66 66 66 14 14 14 66 66 66 14 14 14011 Dakisolatie: PS 100mm - vervangen dakbedekking APP m2 NDO 99 99 99 24 24 24 99 99 99 24 24 24012 Dakisolatie: PS 80mm - vervangen dakbedekking APP m2 NDO 97 97 97 24 24 24 97 97 97 24 24 24013 Vloerisolatie: eps isolatieplaten 100mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO 20 20 20 16 16 16 20 20 20 16 16 16014 Vloerisolatie: eps isolatieplaten 80mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO 19 19 19 14 14 14 19 19 19 14 14 14015 Vloerisolatie: pur isolatie 100mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO 32 32 32 26 26 26 32 32 32 26 26 26016 Vloerisolatie: pur isolatie 80mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO 30 30 30 25 25 25 30 30 30 25 25 25017 Vloerisolatie: thermokussen (3 kamers) isolatie aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO 26 26 26 21 21 21 26 26 26 21 21 21018 Vloerisolatie: thermokussen (1 kamer) isolatie aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO 24 24 24 19 19 19 24 24 24 19 19 19019 Bodemisolatie: schuimbeton dik 300mm; 500kg/m3 m2 NBO 20 23 20 16 18 15 20 20 19 15 15 15020 Bodemisolatie: schuimbeton dik 150mm; 500kg/m3 m2 NBO 12 15 12 8 11 8 11 12 11 8 8 8021 Isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.K m2 OG 165 169 161 113 115 111 226 230 222 113 115 111022 Isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.K m2 OG 167 171 163 113 115 111 227 231 223 113 115 111023 Uraam (glas+kozijn) <= 1,5 W/m2.K, kozijnen alu.Uschrijnwerk 2 W/m2.K met isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG 492 496 488 389 390 388 552 556 548 389 390 388024 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel aluminium isolerende beglazing & panelen m2 OG 386 389 383 324 324 324 446 449 443 324 324 324025 Uraam (glas+kozijn) <= 1,15 W/m2.K, kozijnen hardhout Uschrijnwerk 2 W/m2.K isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG 508 512 504 345 346 345 568 572 564 345 346 345026 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel hout isolerende beglazing & panelen m2 OG 417 421 413 308 309 307 477 481 473 308 309 307027 Uglas <= 1,1 W/m2.K, ZTA = 0,30 Isolatieglas Uglas = 1,0 W/m2.K m2 OG 269 273 265 209 211 207 330 334 325 209 211 207028 Uraam (glas+kozijn) <= 1,5 W/m2.K, ZTA = 0,30, kozijnen alu.Uschrijnwerk 2 W/m2.K met isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG 570 574 566 462 462 461 630 634 626 462 462 461029 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel aluminium isolerende beglazing & panelen m2 OG 456 459 453 389 389 389 516 519 513 389 389 389030 Uraam (glas+kozijn) <= 1,15 W/m2.K, ZTA = 0,30, kozijnen hardhout Uschrijnwerk 2 W/m2.K isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG 733 737 729 568 569 567 793 797 789 568 569 567031 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, ZTA = 0,30, vliesgevel hout isolerende beglazing & panelen m2 OG 645 649 641 519 520 518 705 709 701 519 520 518032 Buitenzonwering automatisch bediend met windvaste screens, aluminium m2 OG 153 153 153 108 108 108 213 213 213 164 164 164033 Buitenzonwering automatisch bediend met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG 198 198 198 150 150 150 258 258 258 205 205 205034 Buitenzonwering automatisch bediend op basis van zoninstraling met windvaste screens, aluminium m2 OG 190 194 189 143 147 142 249 250 249 198 198 197035 Buitenzonwering automatisch bediend op basis van zoninstraling.met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG 230 234 229 179 183 179 289 289 289 234 234 234036 Buitenzonwering handbediend met windvaste screens, aluminium m2 OG 68 68 68 58 58 58 128 128 128 113 113 113037 Buitenzonwering handbediend met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG 94 94 94 82 82 82 154 154 154 138 138 138038 Isolerende deur U-waarde van maximaal 2,2 W/m2.K, hout m2 OG 898 898 898 644 644 644 624 293 1.160 496 238 915039 Open plafond bij vloerconstructies met een massa >100 kg/m2 m2 OG 29 30 29 22 22 22 29 29 29 22 22 22

Op zich zelfstaand Tijdens vervangmomentCelfunctie

1-1-2013 (Basis prijspeil 1-1-2012)

Op zich zelfstaand Tijdens vervangmomentBijeenkomstfunctie

IK Overzicht29-5-2013 | 20:33Pagina 1 | 15

ARCADIS, Financial Engineers | Beaulieustraat 22 | 6814 DV Arnhem | NederlandPostbus 264 | 6800 AG Arnhem | Nederland

T. 026 3778810 | F. 026 3515235



Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouwProjectnummer: E04031.000225Peildatum:BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: InvesteringskostenoverzichtDoelgroep: Zie matrixMaatregel: 000 Volledig overzicht

Code Maatregel Ehd

001 Buitengevelisolatie: EPS 100mm - sierpleister m2 NGO002 Buitengevelisolatie: EPS 800mm - sierpleister extra isolatie van Rc1,3 naar Rc 3,5 m2 NGO003 Spouwisolatie: 50mm EPS parels m2 NGO004 Spouwisolatie: 30mm EPS parels m2 NGO005 Gevelisolatie: 100mm binnenzijde - regelwerk en gipsbeplating - behangklaar m2 NGO006 Gevelisolatie: 80mm binnenzijde - regelwerk en gipsbeplating - behangklaar m2 NGO007 Gevelisolatie: vulpaneel spouw - sandwichpaneel trespa 6 mm - 100 mm PS m2 NGO008 Gevelisolatie: vulpaneel spouw - sandwichpaneel trespa 6 mm - 80mm PS m2 NGO009 Dakisolatie: PS 100mm op bestaande dakbedekking - ballastlaag hergebruiken m2 NDO010 Dakisolatie: PS 80mm op bestaande dakbedekking - ballastlaag hergebruiken m2 NDO011 Dakisolatie: PS 100mm - vervangen dakbedekking APP m2 NDO012 Dakisolatie: PS 80mm - vervangen dakbedekking APP m2 NDO013 Vloerisolatie: eps isolatieplaten 100mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO014 Vloerisolatie: eps isolatieplaten 80mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO015 Vloerisolatie: pur isolatie 100mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO016 Vloerisolatie: pur isolatie 80mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO017 Vloerisolatie: thermokussen (3 kamers) isolatie aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO018 Vloerisolatie: thermokussen (1 kamer) isolatie aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO019 Bodemisolatie: schuimbeton dik 300mm; 500kg/m3 m2 NBO020 Bodemisolatie: schuimbeton dik 150mm; 500kg/m3 m2 NBO021 Isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.K m2 OG022 Isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.K m2 OG023 Uraam (glas+kozijn) <= 1,5 W/m2.K, kozijnen alu.Uschrijnwerk 2 W/m2.K met isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG024 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel aluminium isolerende beglazing & panelen m2 OG025 Uraam (glas+kozijn) <= 1,15 W/m2.K, kozijnen hardhout Uschrijnwerk 2 W/m2.K isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG026 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel hout isolerende beglazing & panelen m2 OG027 Uglas <= 1,1 W/m2.K, ZTA = 0,30 Isolatieglas Uglas = 1,0 W/m2.K m2 OG028 Uraam (glas+kozijn) <= 1,5 W/m2.K, ZTA = 0,30, kozijnen alu.Uschrijnwerk 2 W/m2.K met isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG029 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel aluminium isolerende beglazing & panelen m2 OG030 Uraam (glas+kozijn) <= 1,15 W/m2.K, ZTA = 0,30, kozijnen hardhout Uschrijnwerk 2 W/m2.K isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG031 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, ZTA = 0,30, vliesgevel hout isolerende beglazing & panelen m2 OG032 Buitenzonwering automatisch bediend met windvaste screens, aluminium m2 OG033 Buitenzonwering automatisch bediend met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG034 Buitenzonwering automatisch bediend op basis van zoninstraling met windvaste screens, aluminium m2 OG035 Buitenzonwering automatisch bediend op basis van zoninstraling.met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG036 Buitenzonwering handbediend met windvaste screens, aluminium m2 OG037 Buitenzonwering handbediend met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG038 Isolerende deur U-waarde van maximaal 2,2 W/m2.K, hout m2 OG039 Open plafond bij vloerconstructies met een massa >100 kg/m2 m2 OG


Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max.

158 154 155 132 132 132 158 154 155 132 132 132156 152 153 130 130 130 156 152 153 130 130 130

23 21 23 16 16 16 23 21 23 16 16 1621 19 21 14 14 14 21 19 21 14 14 1483 74 70 74 66 61 79 71 95 70 63 8581 72 68 72 64 59 77 69 93 68 61 83

203 77 71 185 68 63 203 100 77 185 90 68202 76 69 184 67 61 202 99 75 184 88 67

68 68 68 24 24 24 68 68 68 24 24 2466 66 66 14 14 14 66 66 66 14 14 1499 99 99 24 24 24 99 99 99 24 24 2497 97 97 24 24 24 97 97 97 24 24 2420 20 20 16 16 16 20 20 20 16 16 1619 19 19 14 14 14 19 19 19 14 14 1432 32 32 26 26 26 32 32 32 26 26 2630 30 30 25 25 25 30 30 30 25 25 2526 26 26 21 21 21 26 26 26 21 21 2124 24 24 19 19 19 24 24 24 19 19 1920 20 20 15 15 15 20 21 20 16 16 1612 12 12 8 8 8 12 13 12 8 9 8

165 167 161 113 115 111 165 167 161 113 115 111167 169 163 113 115 111 167 169 163 113 115 111492 493 488 389 390 388 492 493 488 389 390 388386 387 383 324 324 324 386 387 383 324 324 324508 512 504 345 346 345 508 512 504 345 346 345417 418 413 308 309 307 417 418 413 308 309 307269 271 265 209 211 207 269 271 265 209 211 207570 572 566 462 462 461 570 572 566 462 462 461456 457 453 389 389 389 456 457 453 389 389 389733 735 729 568 569 567 733 735 729 568 569 567645 646 641 519 520 518 645 646 641 519 520 518153 151 153 108 108 108 153 151 153 108 108 108198 195 198 150 150 150 198 195 198 150 150 150191 192 190 144 147 143 192 215 190 145 168 142231 231 230 180 183 180 232 255 229 181 205 179

68 66 68 58 58 58 68 66 68 58 58 5894 92 94 82 82 82 94 92 94 82 82 82

898 898 898 644 644 644 898 898 898 644 644 64429 30 29 22 22 22 30 30 29 22 22 22

Gezondheidszorgfunctie zonder bedOp zich zelfstaand Tijdens vervangmoment

Gezondheidszorgfunctie met bedOp zich zelfstaand Tijdens vervangmoment



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd




158 154 155 132 132 132 158 159 155 132 132 132156 152 153 130 130 130 156 156 153 130 130 130

23 21 23 16 16 16 23 23 23 16 16 1621 19 21 14 14 14 21 21 21 14 14 1482 72 107 73 64 96 77 77 77 68 68 6880 70 105 71 62 94 75 75 75 66 66 66

203 81 73 185 72 65 203 77 70 185 69 62202 79 72 184 70 63 202 76 68 184 67 60

68 68 68 24 24 24 68 68 68 24 24 2466 66 66 14 14 14 66 66 66 14 14 1499 99 99 24 24 24 99 99 99 24 24 2497 97 97 24 24 24 97 97 97 24 24 2420 20 20 16 16 16 20 20 20 16 16 1619 19 19 14 14 14 19 19 19 14 14 1432 32 32 26 26 26 32 32 32 26 26 2630 30 30 25 25 25 30 30 30 25 25 2526 26 26 21 21 21 26 26 26 21 21 2124 24 24 19 19 19 24 24 24 19 19 1920 20 20 15 16 15 21 22 19 16 17 1512 12 12 8 8 8 13 14 11 9 10 7

165 167 161 113 115 111 165 169 161 113 115 111167 169 163 113 115 111 167 171 163 113 115 111492 493 488 389 390 388 492 496 488 389 390 388386 387 383 324 324 324 386 389 383 324 324 324508 512 504 345 346 345 508 512 504 345 346 345417 418 413 308 309 307 417 421 413 308 309 307269 271 265 209 211 207 269 273 265 209 211 207570 572 566 462 462 461 570 574 566 462 462 461456 457 453 389 389 389 456 459 453 389 389 389733 735 729 568 569 567 733 737 729 568 569 567645 646 641 519 520 518 645 649 641 519 520 518153 151 153 108 108 108 153 153 153 108 108 108198 195 198 150 150 150 198 198 198 150 150 150191 196 189 143 150 142 192 192 189 144 145 142230 235 228 180 187 178 231 232 228 181 181 178

68 66 68 58 58 58 68 68 68 58 58 5894 92 94 82 82 82 94 94 94 82 82 82

898 898 898 644 644 644 898 898 898 644 644 64429 30 29 22 22 22 29 30 29 22 22 22

Kantoorfunctie LogiesfunctieOp zich zelfstaand Tijdens vervangmoment Op zich zelfstaand Tijdens vervangmoment



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd




158 159 155 132 132 132 158 159 155 132 132 132156 156 153 130 130 130 156 156 153 130 130 130

23 23 23 16 16 16 23 23 23 16 16 1621 21 21 14 14 14 21 21 21 14 14 1486 75 148 76 66 134 70 68 70 62 60 6284 73 146 75 64 132 68 66 68 60 58 60

203 88 73 185 78 65 203 111 76 185 100 67202 86 72 184 77 63 202 110 75 184 99 66

68 68 68 24 24 24 68 68 68 24 24 2466 66 66 14 14 14 66 66 66 14 14 1499 99 99 24 24 24 99 99 99 24 24 2497 97 97 24 24 24 97 97 97 24 24 2420 20 20 16 16 16 20 20 20 16 16 1619 19 19 14 14 14 19 19 19 14 14 1432 32 32 26 26 26 32 32 32 26 26 2630 30 30 25 25 25 30 30 30 25 25 2526 26 26 21 21 21 26 26 26 21 21 2124 24 24 19 19 19 24 24 24 19 19 1920 20 20 15 16 15 20 22 20 15 17 1512 12 12 8 8 8 12 14 12 8 10 8

165 169 161 113 115 111 165 169 160 113 115 111167 171 163 113 115 111 167 171 162 113 115 111492 496 488 389 390 388 492 496 488 389 390 388386 389 383 324 324 324 386 389 383 324 324 324508 512 504 345 346 345 508 512 504 345 346 345417 421 413 308 309 307 417 421 413 308 309 307269 273 265 209 211 207 269 273 265 209 211 207570 574 566 462 462 461 570 574 566 462 462 461456 459 453 389 389 389 456 459 453 389 389 389733 737 729 568 569 567 733 737 729 568 569 567645 649 641 519 520 518 645 649 641 519 520 518153 153 153 108 108 108 153 153 153 108 108 108198 198 198 150 150 150 198 198 198 150 150 150189 198 189 142 150 141 195 267 191 147 214 143229 238 228 179 187 178 234 306 230 184 250 180

68 68 68 58 58 58 68 68 68 58 58 5894 94 94 82 82 82 94 94 94 82 82 82

898 898 898 644 644 644 1.304 1.304 1.304 1.020 1.020 1.02031 31 31 24 24 24 30 30 30 22 22 22

OnderwijsfunctieOp zich zelfstaand Tijdens vervangmoment

SportfunctieOp zich zelfstaand Tijdens vervangmoment



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd



Gem. Min. Max. Gem. Min. Max.

158 154 155 132 132 132156 152 153 130 130 130

23 21 23 16 16 1621 19 21 14 14 1482 72 112 73 64 10180 70 110 71 62 99

203 277 104 185 254 94202 276 103 184 252 92

68 68 68 24 24 2466 66 66 14 14 1499 99 99 24 24 2497 97 97 24 24 2420 20 20 16 16 1619 19 19 14 14 1432 32 32 26 26 2630 30 30 25 25 2526 26 26 21 21 2124 24 24 19 19 1922 25 21 17 20 1614 17 13 10 13 9

165 166 160 113 115 111167 168 162 113 115 111492 493 488 389 390 388386 387 383 324 324 324508 512 504 345 346 345417 418 413 308 309 307269 271 265 209 211 207570 572 566 462 462 461456 457 453 389 389 389733 735 729 568 569 567645 646 641 519 520 518153 151 153 108 108 108198 195 198 150 150 150198 332 190 150 277 142238 372 229 187 313 179

68 66 68 58 58 5894 92 94 82 82 82

898 898 898 644 644 64430 30 30 22 22 22

WinkelfunctieOp zich zelfstaand Tijdens vervangmoment



T. 026 3778810 | F. 026 3515235








040 HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 5 9 5 1 2 1 4 4 4 1 1 1041 HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 5 7 4 1 2 1 3 4 3 1 1 0042 HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 6 10 6 1 3 1 5 5 5 1 1 1043 HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 6 9 6 1 1 0 5 5 5 0 1 0044 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 3 3 1 1 1045 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 3 3 0 1 0046 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 3 5 4 2 3 2047 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 3 5 4 2 3 2048 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 4 4 0 0 0049 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 4 4 0 0 0050 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 4 4 0 0 0051 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 4 4 0 0 0052 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO053 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO054 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO055 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO056 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO 105 215 115 97 201 106 71 86 71 66 80 65057 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO 105 215 115 97 201 106 71 86 71 66 80 65058 Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO 122 94 113 86 103 90 95 96 82 88059 Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO 122 94 112 86 103 90 95 96 81 87060 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO 65 94 69 58 84 62 53 64 53 49 58 48061 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO 65 94 69 59 85 63 53 64 53 49 59 48062 WKK in combinatie met c.v. VR ketel m2 GO063 WKK in combinatie met c.v. HR ketel m2 GO064 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 5 9 5 1 2 1 4 4 4 1 1 1065 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 4 6 4 0 1 0 3 3 3 0 0 0066 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 6 10 6 1 3 1 5 5 5 1 1 1067 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 5 9 6 0 1 0 5 4 4 0 0 0068 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 3 3 1 1 1069 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO 3 3 3 1 1 1070 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 3 5 4 2 3 2071 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO 3 5 4 2 3 2072 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO 93 215 83 86 201 76 66 81 67 61 75 61073 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO 105 215 114 97 201 105 71 86 71 66 80 65074 Collectieve Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO 122 94 113 86 103 90 95 96 82 88075 Collectieve Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO 122 94 115 88 103 90 95 98 85 90076 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO 85 120 69 78 109 63 55 64 53 50 59 49077 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO 85 120 69 78 109 62 55 64 53 50 58 48078 Individuele bemetering bij collectieve installaties m2 GO 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2079 Isoleren van warmtedistributieleidingen m2 GO 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd


040 HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO041 HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO042 HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO043 HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO044 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO045 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO046 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO047 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO048 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO049 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO050 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO051 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO052 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO053 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO054 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO055 Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO056 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO057 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO058 Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO059 Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO060 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO061 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO062 WKK in combinatie met c.v. VR ketel m2 GO063 WKK in combinatie met c.v. HR ketel m2 GO064 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO065 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO066 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO067 Collectieve HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO068 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO069 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO070 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO071 Collectieve Combi Tap HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO072 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO073 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO074 Collectieve Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO075 Collectieve Elektrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO076 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO077 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ kW m2 GO078 Individuele bemetering bij collectieve installaties m2 GO079 Isoleren van warmtedistributieleidingen m2 GO




7 7 6 1 2 1 7 15 7 1 4 26 6 5 1 1 1 6 12 6 1 3 18 8 8 2 2 2 14 8 3 18 8 7 1 1 0 13 7 2 0

7 6 7 1 1 17 6 7 1 1 1

7 16 3 5 11 27 16 3 5 10 2

8 7 8 1 1 18 7 8 0 0 08 7 8 1 1 18 7 8 0 0 0

111 165 121 102 153 113 160 408 133 148 378 122111 165 121 102 153 113 160 408 133 148 378 122126 148 164 117 133 152 142 197 129 180126 148 164 116 132 151 142 196 129 179

95 97 87 87 88 79 99 201 81 89 179 7295 97 86 87 88 79 99 201 81 89 181 72

23 1823 22

7 7 6 1 2 1 7 15 7 1 4 25 5 5 0 0 0 5 10 5 0 1 08 8 8 2 2 2 14 8 3 17 7 7 1 1 0 12 7 1 0

7 6 7 2 2 27 6 7 1 1 1

7 16 3 5 11 27 16 3 5 10 2

101 144 114 92 133 105 142 415 128 131 385 118111 165 121 102 153 113 160 408 133 148 378 122126 148 164 117 133 152 142 197 129 180126 148 164 119 138 155 142 196 132 185

95 129 90 87 119 83 130 201 91 119 181 8395 129 90 87 119 83 130 201 91 119 180 83

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 21 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd





6 8 5 1 2 1 6 7 1 25 8 4 4 6 4 5 6 1 29 10 7 2 2 1 7 6 2 18 9 6 1 1 0 6 6 1 03 3 1 13 3 0 0

13 15 8 1013 15 7 9

4 4 0 04 4 0 0 0 04 4 0 04 4 0 0 0 0

100 207 89 92 192 83 106 154 98 144100 206 89 92 192 83 106 154 97 144100 228 150 93 206 139 121 133 112 120100 228 150 92 204 138 121 133 111 119

61 90 71 55 81 65 90 93 82 8561 90 71 55 82 65 90 93 82 86

6 8 5 1 2 1 6 7 1 24 6 4 0 1 0 4 4 0 0 0 09 10 7 2 2 1 7 6 2 18 8 6 1 1 0 6 6 0 03 3 1 13 3 1 1

13 15 8 1013 15 7 9

80 208 83 73 193 77 96 129 88 120100 206 89 92 192 83 106 154 97 144100 228 150 93 206 139 121 133 112 120100 228 150 94 213 142 121 133 113 124

77 115 71 71 105 65 90 122 82 11377 115 71 71 105 65 90 122 82 113

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 21 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd






5 8 1 2 6 17 6 1 5 15 6 1 1 5 13 4 1 4 16 28 5 1 5 1 8 7 2 16 27 5 0 1 0 7 6 1 1

4 1 8 24 1 8 1

5 18 4 3 11 2 14 13 9 75 18 4 3 11 2 14 13 9 7

5 0 0 10 15 0 0 0 10 0 1 05 0 10 15 0 0 0 10 0 0 0

115 177 107 164 144 551 116 133 513 107115 177 107 164 144 551 116 133 513 107

82 109 75 99 88 240 63 80 216 5682 109 75 99 88 240 63 80 217 56

5 8 1 2 6 17 6 1 5 14 5 0 0 0 0 4 10 4 0 1 06 28 5 1 5 1 8 7 2 16 27 5 0 1 0 7 6 1 0

5 1 8 25 1 8 2

5 18 4 3 11 2 14 13 9 75 18 4 3 11 2 14 13 9 7

109 148 101 137 120 551 105 111 513 96115 177 107 164 144 551 116 133 513 107

82 141 75 130 115 306 82 105 280 7582 142 75 130 115 306 82 105 279 74

2 3 2 2 2 2 2 3 2 2 3 21 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd





12 33 7 3 10 18 25 4 2 9 1

6 15 1

5 18 6 1 4 15 17 6 1 3 1

6 22 7 0 2 16 22 7 0 1 16 22 7 2 8 26 22 7 0 1 0

286 1.199 92 264 1.120 83286 1.199 92 264 1.120 83

142 585 55 125 531 47142 585 55 126 535 48

12 33 7 3 10 17 18 4 1 3 0

6 15 0

5 19 6 1 5 15 18 6 1 4 1

286 1.199 97 264 1.120 88286 1.199 92 264 1.120 83

142 584 55 126 535 48142 585 55 125 533 48

3 7 2 3 6 21 1 1 1 1 1



T. 026 3778810 | F. 026 3515235








080 Isoleren van luchttoevoerkanalen m2 GO 7 7 7 6 6 6 7 7 7 6 6 6081 Individuele regeling per vertrek m2 GO 21 21 21 20 20 20 46 46 46 44 44 44082 Individuele regeling per vertrek m2 GO 21 21 21 20 20 20 46 46 46 44 44 44083 Het verlagen van de aanvoertemperatuur van het verwarmingswater bij warmtepompen i.c.m. een stooklijn m2 GO 1 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0084 Automatische pompregeling st. 4.450 4.238 4.450 4.238085 Collectieve pompregeling hoofdcirculatie st. 3.943 3.755 3.943 3.755086 Collectieve automatische regeling aanvullende circulatiepomp(en) st. 2.416 2.301 2.416 2.301087 Thermostatische radiatorafsluiters m2 GO 2 4 2 2 4 2 7 7 7 6 6 6088 Energiezuinige HF verlichting m2 GO 11 11 11 10 10 10 17 17 17 15 15 15089 LED verlichting m2 GO 3 3 3 3 3 3 5 4 5 4 4 4090 Veegschakeling voor verlichting m2 GO 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0091 daglichtschakeling voor verlichting m2 GO 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1092 aanwezigheiddetectie voor verlichting m2 GO 3 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1093 daglichtregeling m2 GO 7 7 7 6 6 7 1 1 1 2 2 2094 Koudeopslag m2 GO 129 245 123 122 231 116095 Koudeopslag m2 GO 84 158 80 79 149 75096 Lage temperatuur bron m2 GO 86 162 82 82 154 78097 Koelinstallatie met verdampingscondensor of natte koeltoren (temperatuurtraject 14 - 18 graden celcius) m2 GO 19 36 18 18 34 17098 Hulpenergie koeling, open/gesloten koelcircuit bij koeltoren/verdampingscondensor m2 GO 38 72 36 36 68 35099 Luchtgekoelde warmtepomp m2 GO 29 54 27 26 50 25100 Warmteterugwinning ventilatielucht m2 GO 9 17 9 8 16 8 8 7 8 7 6 7101 Verbetering rendement wtw installatie m2 GO 29 55 28 26 50 25 25 21 25 23 19 23102 Wtw ventilatie m2 GO 33 63 32 30 57 29 29 24 29 26 22 26103 Wtw ventilatie m2 GO 26 49 24 23 44 22 22 19 22 20 17 20104 Terugregeling ventilatie m2 GO 40 76 38 38 72 36 35 29 35 33 28 33105 Opwekkingsrendement bevochtigingstoestel m2 GO 30 56 28 28 52 26 26 22 26 24 20 24106 Opwekkingsrendement bevochtigingstoestel m2 GO 68 128 64 64 121 61 58 49 59 55 46 55107 Warmwatertoestel met hoog rendement st. 8.094 7.253 8.094 7.253108 Isoleren voorraadvat st. 1.027 978 1.027 978109 Isoleren distributieleidingen mtr.110 Isoleren circulatieleidingen mtr.111 Douche WTW m2 GO 2 3 3 2 3 3112 Warmtepompboiler m2 GO113 PV-panelen (photo voltaische zonne-cellen) m2 242 242 242 231 231 231 242 242 242 231 231 231114 Energiedak m2 NDO 144 144 144 112 112 112 144 144 144 112 112 112115 Zonneboiler met zonnekeur m2 GO 1 1 1 1 1 1 1 1116 Zonneboiler met zonnekeur m2 GO117 Watergekoeld VRV III Systeem m2 GO 184 191 212 175 182 202 167 170 271 159 162 258118 Luchtgekoeld VRV III Systeem m2 GO 161 136 177 154 130 169 145 145 246 138 138 234119 Luchtgekoelde warmtepomp en Fancoils m2 GO 77 54 28 73 51 26



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd


080 Isoleren van luchttoevoerkanalen m2 GO081 Individuele regeling per vertrek m2 GO082 Individuele regeling per vertrek m2 GO083 Het verlagen van de aanvoertemperatuur van het verwarmingswater bij warmtepompen i.c.m. een stooklijn m2 GO084 Automatische pompregeling st.085 Collectieve pompregeling hoofdcirculatie st.086 Collectieve automatische regeling aanvullende circulatiepomp(en) st.087 Thermostatische radiatorafsluiters m2 GO088 Energiezuinige HF verlichting m2 GO089 LED verlichting m2 GO090 Veegschakeling voor verlichting m2 GO091 daglichtschakeling voor verlichting m2 GO092 aanwezigheiddetectie voor verlichting m2 GO093 daglichtregeling m2 GO094 Koudeopslag m2 GO095 Koudeopslag m2 GO096 Lage temperatuur bron m2 GO097 Koelinstallatie met verdampingscondensor of natte koeltoren (temperatuurtraject 14 - 18 graden celcius) m2 GO098 Hulpenergie koeling, open/gesloten koelcircuit bij koeltoren/verdampingscondensor m2 GO099 Luchtgekoelde warmtepomp m2 GO100 Warmteterugwinning ventilatielucht m2 GO101 Verbetering rendement wtw installatie m2 GO102 Wtw ventilatie m2 GO103 Wtw ventilatie m2 GO104 Terugregeling ventilatie m2 GO105 Opwekkingsrendement bevochtigingstoestel m2 GO106 Opwekkingsrendement bevochtigingstoestel m2 GO107 Warmwatertoestel met hoog rendement st.108 Isoleren voorraadvat st.109 Isoleren distributieleidingen mtr.110 Isoleren circulatieleidingen mtr.111 Douche WTW m2 GO112 Warmtepompboiler m2 GO113 PV-panelen (photo voltaische zonne-cellen) m2114 Energiedak m2 NDO115 Zonneboiler met zonnekeur m2 GO116 Zonneboiler met zonnekeur m2 GO117 Watergekoeld VRV III Systeem m2 GO118 Luchtgekoeld VRV III Systeem m2 GO119 Luchtgekoelde warmtepomp en Fancoils m2 GO




7 7 7 6 6 6 7 7 7 6 6 623 23 23 22 22 22 23 24 23 22 22 2223 23 23 22 22 22 23 24 23 22 22 22

1 1 0 1 1 0 0 2 0 0 2 04.450 4.238 4.450 4.2383.943 3.755 3.943 3.7552.416 2.301 2.416 2.301

3 3 3 3 3 3 3 4 3 3 3 326 26 26 24 24 24 26 26 26 24 24 24

6 7 6 6 6 6 6 6 6 6 6 61 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 18 8 8 8 7 7 8 8 8 7 8 7

12 11 11 11 11 11 4 4 4 3 4 427 26 27 26 25 25 26 27 27 25 26 26

134 152 106 126 144 100 98 467 103 93 440 9787 99 69 82 93 64 61 290 64 57 272 6089 101 70 85 96 67 62 296 65 59 282 6219 22 15 18 21 14 14 67 15 13 63 1439 45 31 37 43 30 29 138 30 28 131 2930 34 24 27 31 22 22 104 23 20 95 21

9 11 9 9 10 8 7 33 7 6 30 730 34 24 27 31 22 22 105 23 20 96 2135 39 27 31 36 25 25 121 27 23 110 2427 30 21 24 27 19 20 93 20 18 84 1842 47 33 40 45 31 31 145 32 29 138 3031 35 24 29 32 23 23 108 24 21 100 2270 79 55 66 75 52 52 245 54 49 232 51

8.094 7.253 8.094 7.2531.027 978 1.027 978

10 11 5 9 10 5

242 242 242 231 231 231 242 242 242 231 231 231144 144 144 112 112 112 144 144 144 112 112 112

3 5 2 3 5 2

191 119 151 182 113 144 249 366 385 237 348 367167 85 127 159 81 121 214 261 309 204 249 294

26 29 20 24 28 19 19 89 20 18 85 19



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd





7 7 7 6 6 6 7 7 7 6 6 629 29 29 28 28 28 23 23 23 22 22 2229 29 29 28 28 28 23 23 23 22 22 22

0 1 0 0 1 0 1 1 0 1 1 04.450 4.238 4.450 4.2383.943 3.755 3.943 3.7552.416 2.301 2.416 2.301

7 7 7 6 6 6 3 3 3 3 3 316 16 16 15 15 15 18 18 18 16 16 16

5 5 5 5 4 4 6 7 6 6 6 61 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 14 4 4 4 4 4 8 8 8 7 8 86 6 6 5 5 5 11 11 12 11 11 11

14 14 13 13 13 13 27 27 27 25 26 26106 233 112 100 220 106 127 137 111 120 129 105

66 145 70 62 136 65 79 85 69 74 80 6567 148 71 64 141 68 81 87 70 77 83 6715 33 16 14 32 15 18 19 16 17 19 1531 69 33 30 66 32 38 40 33 36 38 3124 52 25 22 48 23 28 31 25 26 28 23

8 17 8 7 15 7 9 10 8 8 9 724 52 25 22 48 23 29 31 25 26 28 2327 60 29 25 55 27 33 35 29 30 32 2621 47 22 19 42 20 25 27 22 23 24 2033 73 35 31 69 33 40 43 34 38 40 3324 54 26 23 50 24 30 32 26 27 29 2455 122 59 53 116 56 67 72 58 63 68 55

8.094 7.253 8.094 7.2531.027 978 1.027 978

9 10 2 9 9 2

242 242 242 231 231 231 242 242 242 231 231 231144 144 144 112 112 112 144 144 144 112 112 112

2 1 2 1 3 4 2 3 4 2

187 229 177 178 218 168 182 223 202 173 212 192156 146 143 148 139 136 159 177 177 152 169 168

20 45 22 19 43 20 24 26 21 23 25 20



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd






7 7 7 6 6 6 7 7 7 6 6 618 18 18 17 17 17 18 18 18 17 18 1718 18 18 17 17 17 18 18 18 17 18 17

0 1 0 0 1 0 1 3 1 1 3 14.450 4.238 4.450 4.2383.943 3.755 3.943 3.7552.416 2.301 2.416 2.301

3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 320 19 20 18 17 18 34 34 34 31 32 31

5 5 5 4 4 4 7 6 7 6 6 61 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 23 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 16 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 3

112 156 112 106 147 106 128 625 124 121 590 11770 97 70 65 91 65 83 405 80 78 381 7571 99 71 68 94 68 85 414 82 81 395 7816 22 16 15 21 15 18 89 18 17 85 1733 46 33 31 44 32 38 184 36 36 175 3525 35 25 23 32 23 28 139 28 26 127 25

8 11 8 7 10 7 9 44 9 8 40 825 35 25 23 32 23 29 139 28 26 128 2529 40 29 26 37 26 33 161 32 30 147 2922 31 22 20 28 20 25 124 25 23 111 2235 48 35 33 46 33 40 194 38 38 184 3626 36 26 24 33 24 30 144 29 27 133 2659 82 59 56 77 56 67 327 65 63 309 61

8.094 7.253 8.094 7.2531.027 978 1.027 978

18 45 18 18 43 17

242 242 242 231 231 231 242 242 242 231 231 231144 144 144 112 112 112 144 144 144 112 112 112

1 1 1 1 6 19 6 6 19 6

188 185 195 179 176 186 216 354 188 206 337 179164 108 172 156 103 163 186 214 166 177 204 158

21 30 21 20 28 20 24 119 24 23 114 22



T. 026 3778810 | F. 026 3515235




Code Maatregel Ehd





7 7 7 6 6 68 10 9 8 10 88 10 9 8 10 81 6 0 1 6 0

4.450 4.2383.943 3.7552.416 2.301

2 2 2 1 2 113 13 13 12 12 12

3 4 4 3 4 41 1 0 1 1 01 2 1 1 1 11 1 1 1 1 12 3 2 2 3 2

215 912 65 201 856 61219 932 67 209 888 63

47 200 14 45 190 1497 413 30 93 394 2874 313 22 67 286 2023 99 7 21 90 674 314 22 68 288 2185 363 26 78 330 2466 279 20 59 251 18

103 436 31 98 415 3076 325 23 71 300 21

173 735 52 164 696 508.094 7.2531.027 978

242 242 242 231 231 231144 144 144 112 112 112

313 746 254 298 710 242195 432 232 186 411 221

63 268 19 60 255 18



T. 026 3778810 | F. 026 3515235


Bijlagen


Bijlage 1 Overzicht EPA-Maatregelen 1/7

Actualisatie Investeringskosten Utiliteitsbouw 2013EPA-Maatregelen

Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouwProjectnummer: E04031.000225Peildatum:BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: Overzicht EPA-maatregelenDoelgroep: Zie matrixMaatregel: 000 Volledig overzicht BIJLAGE 1

Code Maatregel Ehd Toelichting Uitgangspunten

Gevels NGO = Netto geveloppervlak

001 Buitengevelisolatie: EPS 100mm - sierpleister m2 NGO Aanbrengen buitengevelisolatie (dik 100mm) en mineraal gebonden sierpleister op EPS plaat, bij ongeïsoleerde gevel Vlakke schone gevel, geen grote beschadigingen

002 Buitengevelisolatie: EPS 80mm - sierpleister m2 NGO Aanbrengen buitengevelisolatie (dik 80mm) en mineraal gebonden sierpleister op EPS plaat, bij beperkt geïsoleerde gevel Vlakke schone gevel, geen grote beschadigingen

003 Spouwisolatie: 50mm EPS parels m2 NGO Aanbrengen EPS parels (dik 50mm) in spouw, bij ongeïsoleerde gevel Geschikte spouw, geen koudebruggen, minimaal 50mm breed004 Spouwisolatie: 30mm EPS parels m2 NGO Aanbrengen EPS parels (dik 30mm) in spouw, bij beperkt geïsoleerde gevel Geschikte spouw, geen koudebruggen, minimaal 50mm breed

005 Gevelisolatie: 100mm binnenzijde - regelwerk en gipsbeplating - behangklaar m2 NGO Aanbrengen gevelisolatie (dik 100mm), regelwerk en gipsbeplating aan binnenzijde gevel, bij ongeïsoleerde gevel

Vlakke binnengevel, bewoners verwijderen inventaris en brengen dit ook weer terug, inclusief aanpassingen installaties en aansluitingen

006 Gevelisolatie: 80mm binnenzijde - regelwerk en gipsbeplating - behangklaar m2 NGO Aanbrengen gevelisolatie (dik 80mm), regelwerk en gipsbeplating aan binnenzijde gevel, bij beperkt geïsoleerde gevel

Vlakke binnengevel, bewoners verwijderen inventaris en brengen dit ook weer terug, inclusief aanpassingen installaties en aansluitingen

007 Gevelisolatie: vulpaneel spouw - sandwichpaneel trespa 6 mm - 100 mm PS m2 NGO Aanbrengen geïsoleerde gevelpaneel (100mm PS + 6mm trespa) aan buitenzijde buitenkozijnpaneel, bij ongeïsoleerde gevel Breedte kozijnhout geschikt voor dikte paneel

008 Gevelisolatie: vulpaneel spouw - sandwichpaneel trespa 6 mm - 80mm PS m2 NGO Aanbrengen geïsoleerde gevelpaneel (80mm PS + 6mm trespa) aan buitenzijde buitenkozijnpaneel, bij beperkt geïsoleerde gevel Breedte kozijnhout geschikt voor dikte paneel

Daken NDO = Netto dakoppervlak

009 Dakisolatie: PS 100mm op bestaande dakbedekking - ballastlaag hergebruiken m2 NDO Aanbrengen PS dakisolatie (dik 100mm) op bestaande dakbedekking van plat dak, bij ongeïsoleerd dak Hergebruik ballastlaag, geen dakopeningen

010 Dakisolatie: PS 80mm op bestaande dakbedekking - ballastlaag hergebruiken m2 NDO Aanbrengen PS dakisolatie (dik 80mm) op bestaande dakbedekking van plat dak, bij beperkt geïsoleerd dak Hergebruik ballastlaag, geen dakopeningen

011 Dakisolatie: PS 100mm - vervangen dakbedekking APP m2 NDO Aanbrengen PS dakisolatie (dik 100mm) en vervangen APP dakbedekking op een plat dak, bij ongeïsoleerd dak Geen dakopeningen

012 Dakisolatie: PS 80mm - vervangen dakbedekking APP m2 NDO Aanbrengen PS dakisolatie (dik 80mm) en vervangen APP dakbedekking op een plat dak, bij beperkt geïsoleerd dak Geen dakopeningen

Begane grondvloer - vloerisolatie NBO = Netto bebouwd oppervlak

013 Vloerisolatie: eps isolatieplaten 100mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO Aanbrengen EPS vloerisolatie (dik 100mm) aan onderzijde steenachtige begane grondvloer, bij ongeïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte

014 Vloerisolatie: eps isolatieplaten 80mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO Aanbrengen EPS vloerisolatie (dik 80mm) aan onderzijde steenachtige begane grondvloer, bij beperkt geïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte

015 Vloerisolatie: pur isolatie 100mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO Aanbrengen PUR-isolatie aan onderzijde steenachtige begane grondvloer, bij ongeïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte

016 Vloerisolatie: pur isolatie 80mm aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO Aanbrengen PUR-isolatie aan onderzijde steenachtige begane grondvloer, bij beperkt geïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte

017 Vloerisolatie: thermokussen isolatie aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO Aanbrengen thermokussens aan onderzijde steenachtige begane grondvloer, bij ongeïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte

018 Vloerisolatie: thermokussen isolatie aan onderzijde steenachtige vloer m2 NBO Aanbrengen thermokussens aan onderzijde steenachtige begane grondvloer, bij beperkt geïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte


EPA-Maatregelen29-5-2013 | 20:29Pagina 1 | 7


T. 026 3778810 | F. 026 351523527Investeringskosten energiebesparende maatregelen - Bestaande utiliteitsbouw 2013






Begane grondvloer - bodemisolatie NBO = Netto bebouwd oppervlak

019 Bodemisolatie: schuimbeton dik 300mm; 500kg/m3 m2 NBO Aanbrengen schuimbetonnen bodemisolatie (dik 300mm), bij ongeïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte

020 Bodemisolatie: schuimbeton dik ……mm; 500kg/m3 m2 NBO Aanbrengen schuimbetonnen bodemisolatie (dik 150mm), bij beperkt geïsoleerde vloer Goed toegankelijke kruipruimte

Toepassen van isolerende HR++ beglazing OG = Open geveloppervlak

021 Isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.K m2 OG Vervangen enkel glas door isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.KGehele object voorzien van enkel glas, bestaand kozijn handhaven en geschikt maken voor herplaatsing, nieuwe glaslatten en herstelschilderwerk, exclusief ventilatieroosters

022 Isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.K m2 OG Vervangen dubbel glas door isolatieglas Uglas = 1,1 W/m2.KGehele object voorzien van dubbel glas, bestaand kozijn handhaven en geschikt maken voor herplaatsing, nieuwe glaslatten en herstelschilderwerk, exclusief ventilatieroosters

023 Uraam (glas+kozijn) <= 1,5 W/m2.K, kozijnen alu.Uschrijnwerk 2 W/m2.K met isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG Vervangen kozijnen inclusief isolatieglas, aluminiumGehele object verwijderen kozijnen, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters

024 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel aluminium isolerende beglazing & panelen m2 OG Vervanging gevelsysteem en beglazing, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.KGehele object verwijderen gevelsysteem, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters

Toepassen van 3-voudige beglazing: OG = Open geveloppervlak

025 Uraam (glas+kozijn) <= 1,15 W/m2.K, kozijnen hardhout Uschrijnwerk 2 W/m2.K isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG Vervangen kozijnen inclusief isolatieglas, houtGehele object verwijderen kozijnen, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters

026 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel hout isolerende beglazing & panelen m2 OG Vervanging gevelsysteem en beglazing, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.KGehele object verwijderen gevelsysteem, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters

Toepassen van zonwerende, HR++ beglazing, 3 opties: OG = Open geveloppervlak

027 Uglas <= 1,1 W/m2.K, ZTA = 0,30 Isolatieglas Uglas = 1,0 W/m2.K m2 OG Vervangen enkel glas door isolatieglas Uglas = 1,0 W/m2.KGehele object voorzien van enkel glas, bestaand kozijn handhaven en geschikt maken voor herplaatsing, nieuwe glaslatten en herstelschilderwerk, exclusief ventilatieroosters

028 Uraam (glas+kozijn) <= 1,5 W/m2.K, ZTA = 0,30, kozijnen alu.Uschrijnwerk 2 W/m2.K met isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG Vervangen kozijnen inclusief isolatieglas, aluminiumGehele object verwijderen kozijnen, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters

029 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, vliesgevel aluminium isolerende beglazing & panelen m2 OG Vervanging gevelsysteem en beglazing, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.KGehele object verwijderen gevelsysteem, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters

Toepassen van 3-voudige beglazing ZTA = 0,30: OG = Open geveloppervlak

030 Uraam (glas+kozijn) <= 1,15 W/m2.K, ZTA = 0,30, kozijnen hardhout Uschrijnwerk 2 W/m2.K isolatieglas Uglas = 0,8 W/m2.K m2 OG Vervangen kozijnen inclusief isolatieglas, houtGehele object verwijderen kozijnen, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters

031 Vervanging gevelsysteem, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.K, ZTA = 0,30, vliesgevel hout isolerende beglazing & panelen m2 OG Vervanging gevelsysteem en beglazing, Uraam (glas+kozijn) <= 1,3 W/m2.KGehele object verwijderen gevelsysteem, bestaand kozijn inclusief beglazing vervangen, vervangen dagkantafwwerking, herstel schilderwerk, exclusief ventilatieroosters









Automatische buitenzonwering OG = Open geveloppervlak

032 Buitenzonwering automatisch bediend met windvaste screens, aluminium m2 OG Aanbrengen zonwering, treffen bouwkundige en electrotechnische voorzieningen / aanpassingen

033 Buitenzonwering automatisch bediend met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG Aanbrengen zonwering, treffen bouwkundige en electrotechnische voorzieningen / aanpassingen

034 Buitenzonwering automatisch bediend op basis van zoninstraling met windvaste screens, aluminium m2 OG Aanbrengen zonwering, treffen bouwkundige en electrotechnische voorzieningen / aanpassingen

035 Buitenzonwering automatisch bediend op basis van zoninstraling.met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG Aanbrengen zonwering, treffen bouwkundige en electrotechnische voorzieningen / aanpassingen

Handbediende buitenzonwering OG = Open geveloppervlak

036 Buitenzonwering handbediend met windvaste screens, aluminium m2 OG Aanbrengen zonwering, bouwkundige voorziening/aanpassing037 Buitenzonwering handbediend met windvaste neerlaatbare lamellen, aluminium m2 OG Aanbrengen zonwering, bouwkundige voorziening/aanpassing

Extra geisoleerde deur toepassen. OG = Open geveloppervlak

038 Isolerende deur U-waarde van maximaal 2,2 W/m2.K, hout m2 OG Vervangen deur inclusief hang&sluitwerk aanpassen sponning excl. glas

Open plafond toepassen

039 Open plafond bij vloerconstructies met een massa >100 kg/m2 m2 Verwijderen systeemplafond en aanpassen installaties Aanpassen luchtbehandeling, vernieuwen armaturen

Verwarming kW th-w = kW thermisch warmte

040 HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR ketel door HR 107 c.v. ketel kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

041 HR 107 c.v. ketel ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR ketel door HR 107 c.v. ketel kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

042 HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR ketel door HR 107 c.v. ketel kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

043 HR 107 c.v. ketel ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR ketel door HR 107 c.v. ketel kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

044 Combi Tap HR 107 ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele Combi Tap VR ketel door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

045 Combi Tap HR 107 ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele Combi Tap HR ketel door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

046 Combi Tap HR 107 ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele Combi Tap VR ketel door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

047 Combi Tap HR 107 ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele Combi Tap HR ketel door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

048 Combi Tap HR 107 ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR Ketel en geiser door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

049 Combi Tap HR 107 ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR Ketel en geiser door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

050 Combi Tap HR 107 ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR Ketel en el. boiler door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

051 Combi Tap HR 107 ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR Ketel en el. boiler door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

052 Combi Tap HR 107 ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR Ketel en geiser door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)









053 Combi Tap HR 107 ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR Ketel en geiser door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

054 Combi Tap HR 107 ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR Ketel en el. boiler door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

055 Combi Tap HR 107 ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR Ketel en el. boiler door Combi Tap HR 107 kompleet met rookgasafvoer en verbrandingsluchttoevoer, ketelhuis bevindt zich op het dak, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

056 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR ketel door electrische warmtepomp

warmtepomp als bivalente opstelling dekking warmtevraag 60%. Daarnaast een HR c.v. ketel dekking warmtevraag 60% komt bij voor de koudepiek en backup, bron voor warmtepomp gesloten bodemwisselaars, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

057 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR ketel door electrische warmtepomp


058 Electrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR ketel door electrische warmtepomp

warmtepomp als bivalente opstelling dekking warmtevraag 60%. Daarnaast een HR c.v. ketel dekking warmtevraag 60% komt bij voor de koudepiek en backup, bron voor warmtepomp open bronsysteem, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

059 Electrische warmtepomp ≥ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR ketel door electrische warmtepomp


060 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele VR ketel door electrische warmtepompwarmtepomp als bivalente opstelling dekking warmtevraag 60%. Daarnaast een HR c.v. ketel dekking warmtevraag 60% komt bij voor de koudepiek en backup, bron voor warmtepomp buitenlucht, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

061 Electrische warmtepomp ≤ 100 kW m2 GO Vervangen conventionele HR ketel door electrische warmtepompwarmtepomp als bivalente opstelling dekking warmtevraag 60%. Daarnaast een HR c.v. ketel dekking warmtevraag 60% komt bij voor de koudepiek en backup, bron voor warmtepomp buitenlucht, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

062 WKK i.c.m. c.v. ketel m2 GO Vervangen conventionele VR ketel door WKK met een elektrisch vermogen van 200kWWKK opstelen in bestaand ketelhuis, voorzien van de rookgasafvoer, ventilatie en beveiligingen en andere benodigde installatie onderdelen. incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

063 WKK i.c.m. c.v. ketel m2 GO Vervangen conventionele HR ketel door WKK met een elektrisch vermogen van 200kWWKK opstelen in bestaand ketelhuis, voorzien van de rookgasafvoer, ventilatie en beveiligingen en andere benodigde installatie onderdelen. incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

064 Collectieve HR 107 ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve VR ketel door collectieve HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, hergebruik bestaande appendages en aansluitingen

065 Collectieve HR 107 ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve HR ketel door collectieve HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, hergebruik bestaande appendages en aansluitingen

066 Collectieve HR 107 ≥ …… kW m2 GO Vervangen collectieve VR ketel door collectieve HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, hergebruik bestaande appendages en aansluitingen

067 Collectieve HR 107 ≥ …… kW m2 GO Vervangen collectieve HR ketel door collectieve HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, hergebruik bestaande appendages en aansluitingen

068 Collectieve Combi Tap HR 107 ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve VR Combi Tap ketel door collectieve Combi Tap HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, aanpassen leidingwerk, vervangen rookgasafvoer, isoleren waterleidingen

069 Collectieve Combi Tap HR 107 ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve HR Combi Tap ketel door collectieve Combi Tap HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, aanpassen leidingwerk, vervangen rookgasafvoer, isoleren waterleidingen

070 Collectieve Combi Tap HR 107 ≥ …… kW m2 GO Vervangen collectieve VR Combi Tap ketel door collectieve Combi Tap HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, aanpassen leidingwerk, vervangen rookgasafvoer, isoleren waterleidingen

071 Collectieve Combi Tap HR 107 ≥ …… kW m2 GO Vervangen collectieve HR Combi Tap ketel door collectieve Combi Tap HR 107 ketel Ongewijzigde plaatsingsposities, aanpassen leidingwerk, vervangen rookgasafvoer, isoleren waterleidingen



T. 026 3778810 | F. 026 3515235







072 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve VR ketel door collectieve electrische warmtepomp


073 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve HR ketel door collectieve electrische warmtepomp


074 Collectieve Electrische warmtepomp ≥ …… kW m2 GO Vervangen collectieve VR ketel door collectieve electrische warmtepomp


075 Collectieve Electrische warmtepomp ≥ …… kW m2 GO Vervangen collectieve HR ketel door collectieve electrische warmtepomp


076 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve VR ketel door collectieve electrische warmtepompwarmtepomp als bivalente opstelling dekking warmtevraag 60%. Daarnaast een HR c.v. ketel dekking warmtevraag 60% komt bij voor de koudepiek en backup, bron voor warmtepomp buitenlucht, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

077 Collectieve Electrische warmtepomp ≤ …… kW m2 GO Vervangen collectieve HR ketel door collectieve electrische warmtepompwarmtepomp als bivalente opstelling dekking warmtevraag 60%. Daarnaast een HR c.v. ketel dekking warmtevraag 60% komt bij voor de koudepiek en backup, bron voor warmtepomp buitenlucht, incl. Demontage en afvoeren oude ketel(s)

078 Individule bemetering bij collectieve installaties m2 GO Toepassen van individuele bemetering per afnemer/huurder bij colectieve verwarming in een gebouw.

uitgaande dat de bestaande installatie daarvoor geschikt is, rekenen met een gebouw van 2500 m2 met 5 huurders

079 Isoleren van warmtedistibutieleidingen m2 GO Het isoleren van ongeïsoleerde verwarmingleidingen prijs per m2 gebruiksoppervlak080 isoleren van luchttoevoerkanalen m2 GO Het isoleren van ongeïsoleerde luchttoevoerkanalen prijs per m2 gebruiksoppervlak met een ventilatievoud van 3

081 individuele regeling per vertrek m2 GO Per vertrek een regeling verzorgen waarbij door middel van een thermostaat het debiet of de temperatuur van het warmtetransportmedium kan worden geregeld.

uitgaande van een gebouw waarbij de bestaande installatie de mogelijk heeft voor individualisering. Regeling voor radiatoren.

082 individuele regeling per vertrek m2 GO Per vertrek een regeling verzorgen waarbij door middel van een thermostaat het debiet of de temperatuur van het warmtetransportmedium kan worden geregeld.

uitgaande van een gebouw waarbij de bestaande installatie de mogelijk heeft voor individualisering. Regeling voor luchtverwarming.

083 Het verlagen van de aanvoertemperatuur van het verwarmingswater bij warmtepompen i.c.m. een stooklijn m2 GO Het toepassen een weersafhankelijke regeling bij warmtepompen monovalente installatie084 Automatische pompregeling st bestaande circulatiepompen voorzien van een drukgestuurde motor rekenen per pomp

085 Collectieve pompregeling hoofdcirculatie st Toepassen van pompregeling hoofdcirculatie bij collectieve warmtedistributie rekenen per pomp

086 Collectieve automatische regeling aanvullende circulatiepomp(en) st Toepassen van automatische regeling aanvullende circulatiepomp(en) bij collectieve warmtedistributie rekenen per pomp

087 Thermostatische radiatorafsluiters m2 GO radiatoren met aan/uit knop voorzien van thermostatische radiatorafsluiters rekenen per radiator en eenmaal vullen en aftappen van de installatie

Verlichting GO = Gebruiksoppervlak

088 Energiezuinige HF verlichting m2 GO coventionele TL verlichting vervangen door HF TL verlichting

089 LED verlichting m2 GO PL verlicting en conventionele verlicting in gangen, toiletten, bergingen ect. Vervangen door LED verlichting

090 Veegschakeling voor verlichting m2 GO handschakelaars uitbreiden met veegschakeling uitgaand van een schakeling per verdieping091 Daglichtschakeling voor verlichting m2 GO handschakelaars uitbreiden met daglichtschakeling uitgaand van een schakeling per verdieping092 Aanwezigheidsdetectie voor verlichting m2 GO handschakelaar vervangen door aanwezigheidsdetectie uitgaande van een schakeling per vertrek093 Daglichtregeling m2 GO Toepassen aanwezigheidsdetectie in combinatie met daglichtregeling uitgaande van een schakeling per vertrek



T. 026 3778810 | F. 026 3515235







Koeling kW th-k = kW thermisch koude

094 Koudeopslag m2 GO vervangen conventionele koelmachine door gebruik maken van een koudebron, i.c.m. warmtepomp temperatuur bron ca 8 graden

095 Koudeopslag m2 GO vervangen conventionele koelmachine door gebruik maken van een koudebron, warmtepom is reeds aanwezig temperatuur bron ca 8 graden

096 Lage temperatuur bron m2 GO Gebruik maken van een lage temperatuur koudebron van een aanwezige warmtepomp rekenen met geslotenbron temperatuur bron ca 2 graden

097 Koelinstallatie met verdampercondensor of natte koeltoren m2 GO Het toepassen van een natte koeltoren bij een beschikbare electrische of gasgestookte compressiekoelmachine, incl. Installatietechnische voorzieningen.

098 Hulpenergie koeling: open/gesloten koelcircuit bij koeltoren/verdampingscondensor m2 GO Toepassen van een open circuit bij een verdampingscondensor/natte koeltoren, incl. Installatietechnische voorzieningen

099 luchtgekoelde wamtepomp m2 GO Vervangen conventionele koelmachine door een luchtgekoelde koudwater warmtepomp. Compleet met installatietechnische voorzieningen opstelling op het dak

Ventilatie GO = Gebruiksoppervlak

100 Warmteterugwinning ventilatielucht m2 GO Toepassen van een warmteterugwinning bij een balanssysteem d.m.v. een twin-coil systeem, compleet met pomp, beveiligingen, glycol etc. uitgaande van een ventilatievoud van 3

101 verbetering rendement wtw installatie m2 GO Vervangen van een enkele kruisstroomwisselaar door een dubbele kruistroomwisselaar voor het verhogen van het rendement uitgaande van een ventilatievoud van 3

102 WTW ventilatie m2 GO Vervangen van een luchtbehandelingskast zonder WTW door een luchtkast met kruisstroomwisselaar 90% rendement uitgaande van een ventilatievoud van 3

103 WTW ventilatie m2 GO Vervangen van een luchtbehandelingskast zonder WTW door een luchtkast met warmtewiel ca 65% rendement uitgaande van een ventilatievoud van 3

104 terugregeling ventilatie m2 GO toepassen terugregelen op de ventilatie op basis van CO2 meting

Bevochtiging GO = Gebruiksoppervlak

105 Opwekkingsrendement bevochtigingstoestel m2 GO vervangen electrische stoombevochtiger door een ultrasoon bevochtiger incl. Installatie werkzaamheden.

10.000 m3/h ventilatie capaciteit bevochtiger 10g/kg, opstelling van de unit blijft gelijk

106 Opwekkingsrendement bevochtigingstoestel m2 GO vervangen electrische stoombevochtiger door een adiabatische bevochtiger incl. Installatie werkzaamheden.

10.000 m3/h ventilatie capaciteit bevochtiger 10g/kg, opstelling van de unit blijft gelijk

Tapwater GO = Gebruiksoppervlak

107 Warmwatertoestel met hoog rendement stVervangen van een bestaande gasgestookte tapwatertoestel door een gasgestookte (combi) toestel met hoog rendement voor warmwater (HRWW Label). Incl. vervanging van rookgasafvoer en overige installatie voorzieningen

plaatsing op de plaats van het bestaande toestel

108 Isoleren voorraadvat m2 GO Het isoleren van een voorraadvat indirect gestookt inhoud vat 500 liter

109 Isoleren distributieleidingen m2 GO Het isoleren van distributieleidingen leidingen in kuipruimten en/of zolders uitgaan van een meterprijs voor de diameters 15mm, 22mm, 28mm, 35mm, 42mm, 54mm en 64 mm.

110 Isoleren circulatieleidingen m2 GO Het isoleren van circulatieleidingen uitgaan van een meterprijs voor de diameters 15mm,22mm en 28mm.

111 Douche WTW m2 GO Toepassen van een douche wtw, aansluiten op bestaande douche, zowel op de mengkraan als ook op het warmwatertoestel.

rekening houden met nieuw tegelwerk op de vloer en op de wand van de mengkraan.

112 Warmtepompboiler m2 GO Vervangen van een bestaande gasgestookte tapwatertoestel door een warmtepompboiler. Incl. vervanging van rookgasafvoer en overige installatie voorzieningen plaatsing op de plaats van het bestaande toestel

Zonne-energie GO = Gebruiksoppervlak









113 PV-panelen (photo voltaísche zonne-cellen) m2 Toepassen van PV-cellen met een opbrengst van min. 140 Wp/m2 Plaatsing op platdak. Inverter/omvormer plaatsen nabij meterkast, tevens groepenkast uitbreiden met minstens 1 groep.

114 Energiedak m2 NDO Toepassen van een energiedak, wordt gebruikt in de zomer en de winter. Koude-warmteopslag in de bodem. Bij vervangen platdak. Oppervlak minimaal 1000 m2

115 Zonneboiler met zonnekeur m2 GO Plaatsing zonnekeur zonneboilersysteem met collector. Compleet met aansluitleidingen, pompen, kleppen etc. op boilervat en tapwatertoestel. collectoren min. 6m2 opvl. op platdak, boilervat binnen de thermischeschil

116 Zonneboiler met zonnekeur m2 GO Plaatsing zonnekeur zonneboilersysteem met collector. Compleet met aansluitleidingen, pompen, kleppen etc. op boilervat en tapwatertoestel en c.v. installatie. collectoren min. 6m2 opvl. op platdak, boilervat binnen de thermischeschil

Overig GO = Gebruiksoppervlak

117 Watergekoeld VRV III systeem m2 GO Plaatsing watergekoeld VRV III systeem118 Luchtgekoeld VRV III Systeem m2 GO Plaatsing luchtgekoeld VRV III systeem119 Luchtgekoelde warmtepomp en fancoils m2 GO Plaatsing luchtgekoelde warmtepomp en fancoils



T. 026 3778810 | F. 026 3515235


Bijlage 2 Overzicht referentiegebouwen 1/2

Actualisatie Investeringskosten Utiliteitsbouw 2013Vormgegevens

Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouwProjectnummer: E04031.000225Peildatum: 1-1-2013 (Basis prijspeil 1-1-2012)BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: Vormfactoren referentiefunctiesDoelgroep: Zie matrixMaatregel: Vormfactoren

Vormgegevens Afkorting

conform ARCADIS methodiek Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max.m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m²

Bruto Vloeroppervlak BVO 4.800 1.250 12.500 19.800 7.000 30.000 4.800 2.200 17.500 3.200 700 5.980 6.000 1.400 19.200Gebruiksoppervlak GO 4.350 1.150 11.400 17.600 6.000 27.600 4.200 1.850 15.950 2.850 600 5.450 5.300 1.200 17.450Netto bebouwd oppervlak NBO 1.100 300 2.800 10.000 4.000 12.650 2.100 2.200 4.350 1.450 700 1.150 1.850 1.250 3.000Netto Geveloppervlak NGO 1.750 250 5.650 11.600 4.050 17.300 1.900 800 14.000 1.550 250 3.450 2.300 600 6.300Open geveloppervlak OG 1.750 250 5.650 4.050 1.400 6.700 1.150 250 2.300 750 50 3.600 1.350 150 9.050Netto Dakoppervlak NDO 1.100 300 2.800 10.000 4.000 12.650 2.100 2.200 4.350 1.450 700 1.150 1.850 1.250 3.000

Bijeenkomstfunctie Celfunctie Gezondheidszorgfunctie Gezondheidszorgfunctie KantoorfunctieTheater/schouwburg Gevangenis met bedfunctie > Verpleegtehuis zonder bedfunctie > Gezondheidscentra Kantoorgebouw

Vormgegevens29-5-2013 | 20:30Pagina 1 | 2


T. 026 3778810 | F. 026 3515235


Bijlage 2 Overzicht referentiegebouwen 2/2

Actualisatie Investeringskosten Utiliteitsbouw 2013Vormgegevens

Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouwProjectnummer: E04031.000225Peildatum: 1-1-2013 (Basis prijspeil 1-1-2012)BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: Vormfactoren referentiefunctiesDoelgroep: Zie matrixMaatregel: Vormfactoren

Vormgegevens Afkorting

conform ARCADIS methodiek

Bruto Vloeroppervlak BVOGebruiksoppervlak GONetto bebouwd oppervlak NBONetto Geveloppervlak NGOOpen geveloppervlak OGNetto Dakoppervlak NDO

Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Gem. Min. Max.m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m² m²

5.020 2.400 77.818 13.750 2.000 32.900 2.400 500 5.000 900 200 3.0004.400 2.050 70.800 12.500 1.800 29.950 2.200 450 4.550 850 200 2.800

650 400 27.000 4.550 1.100 4.100 1.800 500 3.200 400 200 9002.050 1.000 32.050 4.150 450 6.450 1.400 200 3.800 250 40 750

850 400 13.100 3.000 150 20.500 250 20 750 150 10 1.250650 400 27.000 4.550 1.100 4.100 1.800 500 3.200 400 200 900

WinkelplintSportfunctie WinkelfunctieLogiesfunctie Onderwijsfunctie

Hotel ROC Sporthal

Vormgegevens29-5-2013 | 20:30Pagina 2 | 2


T. 026 3778810 | F. 026 3515235


De loon- en prijswijzigingen vinden ieder jaar plaats. Hieraan zijn de kostenkengetallen ook

onderhevig. De vereffening van deze wijzigingen vindt op duurzame wijze plaats door middel

van de BDB Projectindex “Maatregelen EPA-maatwerkadvies Bestaande Utiliteitsbouw”.

Deze projectspecifieke indexering geeft de structurele kostenontwikkeling weer van dit project.

Deze kostenontwikkeling omvat de autonome prijsontwikkeling van de productiekosten bij een

onveranderde vraag. De opbouw van de BDB Projectindex is gebaseerd op de in de bouw

gehanteerde STABU besteksystematiek. In bijlage 5 is deze codering opgenomen.

De maatregelen zijn op basis van deze projectindex ieder afzonderlijk voorzien van de

bijbehorende indexering. Dit is in het model gerealiseerd door de kostenposten van iedere

maatregel te categoriseren naar de genoemde systematiek en te indexeren met de daarbij

behorende door de onafhankelijke stichting Bureau Documentatie Bouwwezen vastgestelde

projectindex naar het desgewenst prijspeil. In de tabel aan de rechterzijde is de boven-

genoemde projectindex met de peildatum januari 2013 weergegeven.

De kostenkengetallen zijn binnen het model eenvoudig te updaten naar het gewenste prijspeil.

Dit geschiedt door in het tabblad ‘Projectindex” van het model zowel de gewenste einddatum

als de daarbij bijbehorende indexen door te voeren. Per maatregel wordt op basis van de

ingevoerde indexen automatisch de bijbehorende indexering berekend, vastgesteld,

weergegeven en doorgevoerd in de kostenkengetallen. Jaarlijks dient hiervoor de BDB

Projectindex “Maatregelen EPA-maatwerkadvies Bestaand Utiliteitsbouw” opgevraagd te

worden bij de stichting Bureau Documentatie Bouwwezen onder vermelding van de genoemde

projectindex.

Bijlage 3 Prijsindexering

Actualisatie Investeringskosten Utiliteitsbouw 2013Projectindex

Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouwProjectnummer: E04031.000225Peildatum: 1-1-2013 (Basis prijspeil 1-1-2012)BDB Projectindex: Investeringskosten maatregelen EPA-maatwerkadvies

bestaande utiliteitsbouwProjectcatogorie: UtiliteitsbouwPeildatum: 1-2012Einddatum: 01-2013 BIJLAGE 3

Cd. Stabu omschrijvingpeildatum einddatum verschil

(loon + mat) (loon + mat) (%)

1 Algemeen 111,49 113,43 1,745 Bouwplaatsvoorzieningen 112,21 114,30 1,8612 Grondwerk 111,28 116,03 4,2714 Buitenriolering en drainage 93,42 88,96 -4,7815 Terreinverhardingen 103,00 98,95 -3,9317 Terreininrichting 131,23 131,43 0,1620 Funderingspalen en damwanden 96,41 96,91 0,5221 Betonwerk 112,31 112,28 -0,0322 Metselwerk 112,28 112,10 -0,1623 Vooraf vervaardigde steenachtige elementen 108,65 109,71 0,9724 Ruwbouwtimmerwerk 118,11 118,07 -0,0325 Metaalconstructiewerk 138,40 145,35 5,0230 Kozijnen, ramen en deuren 112,32 114,50 1,9431 Systeembekledingen 102,98 104,06 1,0532 Trappen en balustraden 106,41 107,12 0,6733 Dakbedekkingen 119,78 112,85 -5,7934 Beglazing 101,51 104,57 3,0235 Natuur- en kunststeen 110,30 112,92 2,3836 Voegvulling 120,82 122,54 1,4240 Stukadoorswerk 107,87 109,96 1,9441 Tegelwerk 109,49 112,59 2,8342 Dekvloeren en vloersystemen 109,48 110,63 1,0543 Metaal- en kunststofwerk 121,69 124,17 2,0444 Plafond- en wandsystemen 120,99 115,93 -4,1845 Afbouwtimmerwerk 108,17 112,73 4,2146 Schilderwerk 110,32 111,87 1,4147 Binneninrichting 107,48 108,05 0,5348 Behangwerk,vloerbedekking en stoffering 97,83 103,96 6,2650 Dakgoten en hemelwaterafvoeren 130,90 132,74 1,4051 Binnenriolering 105,17 107,50 2,2152 Waterinstallaties 136,77 141,25 3,2753 Sanitair 122,31 124,23 1,5754 Brandbestrijdingsinstallaties 100,00 100,43 0,4355 Gasinstallaties 143,99 145,80 1,2660 Verwarmingsinstallaties 119,39 121,44 1,7261 Ventilatie- en luchtbehandelinginstallaties 123,98 127,84 3,1262 Koelinstallaties 100,00 100,34 0,3470 Elektrotechnische installaties 122,91 125,72 2,2975 Communicatie- en beveiligingsinstallaties 130,20 132,27 1,5980 Liftinstallaties 103,04 103,64 0,58

BDB Projectindex

Projectindex29-5-2013 | 20:31Pagina 1 | 1


T. 026 3778810 | F. 026 3515235


Naast de jaarlijkse structurele loon- en prijswijzigingen zijn de kostenkengetallen onderhevig

aan conjuncturele kostenontwikkelingen. Deze kostenontwikkelingen omvatten de algemene

prijsontwikkelingen als gevolg van een verschuiving van de vraag bij een onveranderd aanbod.

Deze ontwikkelingen hebben zodoende betrekking op de aanbestedingsmarkt en de daarbij

behorende marktwerking. Deze markt beweegt zich om de structurele kostenontwikkeling

heen. In figuur B4.1 is dit als voorbeeld weergegeven.

De conjuncturele kostenontwikkelingen zijn niet meegenomen in de kostenkengetallen.

Deze zijn sterk afhankelijk van onder andere de aard en de omvang van het project, de

aansluiting op de beschikbare bouwcapaciteit, de op dat moment geldende bouwconjunctuur

en de bereidheid van de aannemer. Een projectspecifieke inschatting hiervan is noodzakelijk

om de orde en de grootte hiervan in te schatten en te vereffenen in de kostenkengetallen.

Ter illustratie is in deze bijlage de BDB Projectindicator “Maatregelen EPA-maatwerkadvies

Bestaande Utiliteitsbouw” toegevoegd, zie figuur B4.2. Deze BDB Projectindicator geeft een

algemene indicatie van het historische, huidige en verwachte conjunctureel kostenniveau.

Bijlage 4 Marktwerking

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

historie

toekomst

Structurele kostenontwikkelingen

Conjuncturele kostenontwikkelingen

heden

Figuur B4.1 Theoretisch overzicht kostenontwikkelingen

Figuur B4.2 BDB Projectindicator “Maatregelen EPA-maatwerkadvies Bestaande Utiliteitsbouw”


De STABU besteksystematiek wordt gebruikt voor het

contractueel vastleggen van de ontwerpspecificaties van een

bouwwerk tussen een opdrachtgever en een uitvoerende partij.

De STABU codering bestaat uit 88 hoofdstukken. Elk hoofdstuk

kent weer diverse paragrafen en subparagrafen. De STABU

bevat een algemeen deel voor administratieve bepalingen.

Hierin liggen de algemene, administratieve en juridische

bepalingen vast. Dit zijn de hoofdstukken 01 tot en met 04.

De hoofdstukken 05 tot en met 88 bevatten de standaard

technische bepalingen.

00 Algemeen

01 Voor het werk geldende voorwaarden

05 Bouwplaatsvoorzieningen

10 Stut- en sloopwerk

12 Grondwerk

14 Buitenriolering en drainage

15 Terreinverhardingen

16 Beplantingen

17 Terreininrichting

20 Funderingspalen en damwanden

21 Betonwerk

22 Metselwerk

23 Vooraf vervaardigde steenachtige elementen

24 Ruwbouwtimmerwerk

25 Metaalconstructiewerk

26 Bouwkundige kanaalelementen

30 Kozijnen, ramen en deuren

31 Systeembekledingen

32 Trappen en balustraden

33 Dakbedekkingen

34 Beglazing

35 Natuur- en kunststeen

36 Voegvulling

37 Na-isolatie

38 Gevelschermen

40 Stukadoorswerk

41 Tegelwerk

42 Dekvloeren en vloersystemen

43 Metaal- en kunststofwerk

44 Plafond- en wandsystemen

45 Afbouwtimmerwerk

46 Schilderwerk

47 Binneninrichting

48 Behangwerk, vloerbedekking en stoffering

50 Dakgoten en hemelwaterafvoeren

51 Binnenriolering

52 Waterinstallaties

53 Sanitair

54 Brandbestrijdingsinstallaties

55 Gasinstallaties

56 Perslucht- en vacuüminstallaties

60 Verwarmingsinstallaties

61 Ventilatie- en luchtbehandelinginstallaties

62 Koelinstallaties

68 Regelinstallaties

70 Elektrotechnische installaties

75 Communicatie- en beveiligingsinstallaties

78 Gebouwbeheerssystemen

80 Liftinstallaties

84 Gevelonderhoudinstallaties

Bijlage 5 STABU codering


Bijlage 6 Afkortingenlijst basismodel

Actualisatie Investeringskosten Utiliteitsbouw 2013Afkortingenlijst

Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouwProjectnummer: E04031.000225Peildatum: 1-1-2013 (Basis prijspeil 1-1-2012)BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: AfkortingenlijstDoelgroep: Zie matrixMaatregel: XXX Voorbeeld BIJLAGE 6

Cd. Afkorting Omschrijving

CoderingStabu Stabu-codering ten behoeve van de BDB Projectindex (zie rapportage)T Begrotingsregel reeds onderdeel van een natuurlijk vervangingsmoment! Belangrijke uitgangspunten betreffende de maatregel

HoeveelheidGem. Hoeveelheden van de gewogen gemiddelde voorbeeldfunctieGroot Hoeveelheden van de minimale voorbeeldfunctieKlein Hoeveelheden van de maximale voorbeeldfunctieEhd Eenheid van de bijbehorende hoeveelheid

OnderbouwingArbeid Aantal manuren per eenheid voor de bijbehorende activiteitMateriaal Hoeveelheid kosten per eenheid voor het bijbehorende materiaalVerlies Percentage materiaalverlies van het bijbehorende materiaalKorting Percentage leverancierskorting van het bijbehorende materiaalMaterieel Hoeveelheid kosten per eenheid voor het bijbehorende materieelO.A. Hoeveelheid kosten per eenheid voor de bijbehorende onderaanneming

Totale kostenGemidd. Totale kosten van de gewogen gemiddelde voorbeeldwoningMin. Totale kosten van de minimale voorbeeldwoningMax. Totale kosten van de maximale voorbeeldwoning

Indirecte kostenABK Algemene uitvoeringskosten van de aannemer / de installateurOpslagen Algemene kosten en winst en risico van de aannemer / de installateur

Afkortingenlijst29-5-2013 | 20:32Pagina 1 | 1


T. 026 3778810 | F. 026 3515235


1 Uitgangspunten kostenkengetallen

De volgende uitgangspunten zijn gehanteerd voor het bepalen

van de investeringskosten per maatregel:

• Maatregelen

– Minimaal niveau Bouwbesluit

– Gangbare producten en bouwmethoden

– Professionele benadering

– Meest voor de hand liggende of gelijkwaardige oplossingen

• Projectmatige aanpak

– Substantieel aantal maatregelen (minimaal één

bouwstroom)

– Uitvoering door middelgroot tot groot bouwbedrijf

– Standaard omvang bouwplaats

• Directe kosten

– Prijsniveau: structureel kostenniveau (reële kostprijs)

– Uurlonen: conform opgave Bureau Documentatie

Bouwwezen (zonder bijkomende kosten; opgenomen in de

indirecte kosten)

– Normeringen: conform opgave Reed Business en Ende /

Uneto VNI

– Materiaalprijzen: conform opgave prijslijsten leveranciers

– Materieelprijzen: conform opgave prijslijsten leveranciers

– Leverancierskortingen: conform opgave leveranciers

• Indirecte kosten - Bouwkundig

– algemene kosten 7%

– winst en risico 3%

– algemene uitvoeringskosten 8%

• Indirecte kosten - Installatietechnisch

– risicotoeslag netto materiaal 10%

– risicotoeslag netto derden 8%

– winst en risico 3%

– algemene uitvoeringskosten 5%

• Niet opgenomen kosten

– Interne kosten woningcorporatie

– Precario

– Subsidies

– Leges

– Honoraria voor architect en/of installatieadviseur

– Asbest verwijderen

– Niet in specificaties genoemde kostenposten

• Kostenkengetallen zijn gebaseerd op landelijke gemiddelden.

Regionale invloeden zijn niet in de kostenkengetallen

opgenomen.

• Prijzen zijn exclusief btw.

De hiervoor genoemde uitgangspunten zijn verwerkt in het

oorspronkelijke basismodel. In figuur B7.1 is het basismodel

weergeven inclusief de benodigde uitleg.

Bijlage 7 Gebruikershandleiding 1/3


Figuur B7.1 Basismodel (inclusief benodigde uitleg)


Opdrachtgever: Agentschap NLProject: Maatwerkadvies U-bouw Versie: 12-2011Projectnummer: E04031.000225Peildatum: 1-1-2013 (Basis prijspeil 1-1-2012)BDB Projectindex: Zie tabblad 'Projectindex'Betreft: Specificatieblad met onderbouwing kosten van maatregelenDoelgroep: Zie matrixMaatregel: 000 Voorbeeld Uurloon: 39,00Toelichting: Aanbrengen EPS parels (dik 50mm) in spouw, bij ongeïsoleerde gevelUitgangspunten: Geschikte spouw, geen koudebruggen, minimaal 50mm breed

Sta Functie: Kantoor Ehd

bu Moment van uitvoering: Op zich zelfstaand Top Laag Uiterst Arbeid Materiaal Verlies Korting Materieel O.A. Totaal Top Laag Uiterst56 43 104 m2 mu € % % € € € € € €

begroting:T 5 voorbereiding/inmeten/maatvoering 1 1 1 won 2,00 1,00 1% 1% 1,00 80,00 80 80 80T 48 verwijderen en afvoeren vloerbedekking 56 43 104 m2 0,10 1,00 4,90 272 208 510T 45 verwijderen en afvoeren plint 44 40 68 m1 0,05 0,05 2,00 89 81 135

24 lev.en aanbr.regelwerk 32x50mm h.o.h.400mm 139 106 260 m1 0,10 0,90 3% 4,83 670 513 1.25524 bevestigingsmiddelen 139 106 260 m1 0,10 0,10 14 11 2624 lev.+aanbr. isolatieplaten dik 100mm 56 43 104 m2 0,10 8,55 5% 25% 10,63 590 452 1.10624 lev.+aanbr. dampremmende folie 56 43 104 m2 0,05 0,75 15% 2,81 156 120 29324 lev.+aanbr. underlayment platen 19mm 56 43 104 m2 0,25 6,00 7% 16,17 897 687 1.68124 bevestigingsmiddelen 56 43 104 m2 0,15 0,15 8 6 16

T 45 lev.+aanbr.plint hh. 44 40 68 m1 0,10 1,65 5% 5,63 250 227 38145 deuren inkorten 4 4 5 st 0,25 2,00 11,75 47 47 5945 dorpels aanbrengen 4 4 5 st 0,20 6,60 14,40 58 58 72

T 5 opruimen 1 1 1 won 1,00 39,00 39 39 39T 48 aanbrengen bestaande vloerbedekking: pm 56 43 104 m2T 48 vergoeding nieuwe vloerbedekking: pm 56 43 104 m2

! Exclusief de volgende aanpassingen:! - verhogen/aanpassen vloeren toilet ! - verhogen/aanpassen vloeren! - installatiewerkzaamheden algemeen

Potentiële aandachtsvelden:-

Totaal directe kosten 56 43 104 m2 3.170 2.528 5.652T ABK 8% 8% 8% 254 202 452

Opslagen 10% 10% 10% 350 279 623Totaal bouwkosten 56 43 104 m2 3.773 3.010 6.727


Structurele kostenontwikkelingPrijspeil = einddatum

Totaal bouwkosten 3.773 3.010 6.727


BDB Projectindex 01-2013

Hoeveelheid Per eenheid projectmatig Totaal projectmatig

01-2013

De betreffende functie en het betreffende moment van uitvoering

De betreffende maatregel met de daarbij behorende toelichting en uitgangspunten

De versie van de desbetreffende maatregel

Het gemiddelde uurloon voor de desbetreffende maatregel

De kostendrager van de desbetreffende maatregel

De toewijzing met betrekking tot het moment van uitvoering

De toewijzing van de kostenpost naar stabu-onderdelen t.b.v. projectindex

De eventuele financiële aandachtsvelden van de desbetreffende maatregel

De tekstuele onderbouwing van de desbetreffende maatregel met eventuele opmerkingen

De bijbehorende hoeveelheden, eenheden en haar spreiding (min + max)

De financiële onderbouwing van de desbetreffende maatregel (arbeid, materiaal, materiaalverlies, materiaalkorting, materieel en onderaanneming).

De totale kosten per activiteit van de desbetreffende maatregel met haar spreiding.

Het % algemene bouwplaatskosten naar projectomvang

Het % algemene kosten, winst en risico naar projectomvang

De totale directe kosten,prijspeil januari 2012


De totale bouwkosten,prijspeil januari 2012

De structurele kostenontwikkeling vanaf peildatum tot en met einddatum

De totale bouwkosten,prijspeil einddatum


De verschillen in financiële onderbouwing tussen de diverse functies



2 Bepaling kostenkengetallen

De investeringskosten per maatregel zijn als volgt bepaald:

• De kostenkengetallen zijn per maatregel gedifferentieerd

naar gebruikersfunctie (bijeenkomst, cel, gezondheidszorg

(met en zonder bedfunctie), kantoor, logies onderwijs, sport

alsmede winkel), naar projectgrootte (gemiddelde,

minimum en maximum) en naar moment van uitvoering (op

zichzelf staand versus tijdens natuurlijk moment). Tijdens de

natuurlijke momenten en mutaties is sprake van meerkosten

door het toepassen van de maatregelen ten opzichte van de

werkzaamheden die tijdens een dergelijk moment al

plaatsvinden. Tijdens een natuurlijk moment, bijvoorbeeld

een verhuizing, zijn vaak vervangingswerkzaamheden

gepland en de daarbij horende financiële middelen

gereserveerd, waarbij de desbetreffende onderdelen

worden vervangen door dezelfde onderdelen. Hierbij zijn

vanzelfsprekend energiezuinigere alternatieven mogelijk,

welke gepaard gaan met bepaalde meerkosten ten opzichte

van de geplande werkzaamheden. Dat zijn de genoemde

meerkosten. In de onderbouwingen van deze maatregelen

worden deze meerkosten onder andere inzichtelijk gemaakt

door de kosten voor deze energiezuinige alternatieven te

corrigeren met de eventuele kosten van de oorspronkelijke

vervanging. Deze onderdelen zijn te herkennen aan

genoemde negatieve correctie. De posten die niet zijn

opgenomen in de meerkosten zijn in de specificatiebladen

gemerkt met een T.

• Voor elke maatregel is per categorie een gewogen

gemiddelde richtprijs en haar bandbreedte bepaald.

• De gemiddelde alsmede minimum en maximum referenties

per gebruikersfuncties en de daarbij behorende

hoeveelheden zijn gebaseerd op de rapportage

“Aanscherping EPC-eisen utiliteitsbouw” van DGMR (d.d. 15

september 2005) en de ARCADIS Projectendatabase van

ARCADIS, Financial Engineers (d.d. januari 2012).

3 Gebruik kostenkengetallen

In de advisering richting klant dient altijd eenduidig naar voren

te komen dat de totale investeringskosten zoals

voorgecalculeerd in het advies een raming van de werkelijk te

maken kosten geven conform de uitgangspunten zoals beknopt

beschreven in deze gebruikershandleiding en uitgebreid

beschreven in de verantwoordingsrapportage. De geraamde

kosten zijn richtinggevend, dienen als input voor het

EPA-maatwerkadvies en maken de terugverdientijden

inzichtelijk voor de klant.

Indien een klant een opgave van de werkelijke

investeringskosten wenst te ontvangen kan doorverwezen

worden naar derden (aannemer of installateur).

De conjuncturele kostenontwikkelingen (marktwerking) zijn

niet meegenomen in de kostenkengetallen. Deze zijn sterk

afhankelijk van de bouwconjunctuur, de aard en de omvang van

het project, de aansluiting op de beschikbare bouwcapaciteit en

de bereidheid van de aannemer en treedt op op het moment

van “aanbesteden”. Een correcte inschatting hiervan is

essentieel voor de eerder genoemde klantafweging. De

uiteenzetting van de historische, huidige en verwachte

conjuncturele kostenontwikkelingen in de

verantwoordingsrapportage geeft een indicatie van de

algemeen geldende conjunctureel kostenniveau.

Indien een klant een opgave van het te verwachten

conjuncturele kostenniveau voor het desbetreffende project

wenst te ontvangen kan doorverwezen worden naar een

onafhankelijke kostendeskundige of stichting Bureau

Documentatie Bouwwezen.


Agentschap NL

Swentiboldstraat 21

Postbus 17 | 6130 AA Sittard

T +31 (0) 88 602 90 00

E [email protected]

I www.agentschapnl.nl/onderwerp/gebouwde-omgeving

© Agentschap NL | juni 2013

Dit is een publicatie van Agentschap NL in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en

Koninkrijksrelaties. Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap

NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten, noch voor schade die voortvloeit uit

of verband houdt met deze publicatie.

Agentschap NL is een agentschap van het ministerie van Economische Zaken. Agentschap NL

voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en

internationaal. Agentschap NL is hét aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en

overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving.

mailto:info%40agentschapnl.nl?subject=

http://www.agentschapnl.nl/onderwerp/gebouwde-omgeving

anl0307_UBouw-2013_02

Documents

Transcript of anl0307_UBouw-2013_02