adviesrapport accr HU Bouwkunde 1.0 - NVAO HU hbo-ba... · prof. ir. J.J.M. Cauberg, Vak/...

Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Bouwkunde Voltijd – duaal Hogeschool Utrecht

Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Bouwkunde Voltijd - duaal Hogeschool Utrecht CROHO nr. 34263

Hobéon® Certificering BV Datum: 14 december 2010 Auditteam: Drs. R.B. van der Herberg Prof. ir. J.J.M. Cauberg M.E. Cohen B. van der Meer Secretarissen: Drs. L. Blom-van Veen H. Bleijs (proces)

Lange Voorhout 14

2514 ED Den Haag

T (070) 30 66 800

F (070) 30 66 870

I www.hobeon.nl

E [email protected]

INHOUDSOPGAVE

DEEL 1 1

1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1 1.1. Integraal advies 1 1.2. Algemene gegevens 1 1.3. Beoordelingskader op faculteits- en opleidingsniveau 1 1.4. Beoordeling op faculteits- en opleidingsniveau 1 1.5. Samenstelling auditteam 1 1.6. Samenvattende beoordeling 2

2. INLEIDING 5

3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 7

4. VORIGE ACCREDITATIE 11

DEEL 2 13

5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 13 1. Doelstellingen opleiding 13 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 13 Facet 1.2. Niveau Bachelor 16 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 18 2. Programma 19 Facet 2.1. Eisen HBO 19 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 22 Facet 2.3. Samenhang programma 26 Facet 2.4. Studielast 28 Facet 2.5. Instroom 30 Facet 2.6. Duur 32 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 33 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 35 3. Inzet van personeel 37 Facet 3.1. Eisen HBO 37 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 39 Facet 3.3. Kwaliteit personeel 41 4. Voorzieningen 43 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 43 Facet 4.2. Studiebegeleiding 44 5. Interne kwaliteitszorg 47 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 47 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 49 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 51 6. Resultaten 53 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 53 Facet 6.2. Onderwijsrendement 55

6. OORDEELSCHEMA 59

7. BIJLAGEN 61 BIJLAGE I Programma en gesprekspartners 63 BIJLAGE II Kwantitatieve gegevens van de opleiding 65 BIJLAGE III Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren 67 BIJLAGE IV Werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels Hobéon 73 BIJLAGE V Geraadpleegde documenten 77

©Hobéon® Certificering⏐ Adviesrapport Accreditatie hbo-bacheloropleiding Bouwkunde, Hogeschool Utrecht, 1.0 ⏐ 1

DEEL 1

1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Integraal advies

Hobéon Certificering adviseert de NVAO de hbo-bacheloropleiding Bouwkunde, verzorgd door de Hogeschool Utrecht, Croho nummer 34263, in beide varianten te accrediteren. Dit advies is in onderhavig rapport gefundeerd. 1.2. Algemene gegevens

Naam van de instelling: Faculteit Natuur & Techniek, Hogeschool Utrecht Naam van de opleiding: hbo-bacheloropleiding Bouwkunde Varianten van de opleiding: voltijd, duaal Locatie van de opleidingen: Utrecht Naam VBI: Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie(FNT, generiek): 20 april 2010 Datum visitatie opleiding: 20 april 2010 Datum adviesrapport: 14 december 2010 1.3. Beoordelingskader op faculteits- en opleidingsniveau

Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is het ‘Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland’ (14 februari 2003). 1.4. Beoordeling op faculteits- en opleidingsniveau

Op verzoek van de Hogeschool Utrecht heeft Hobéon Certificering beoordelingen uitgevoerd op faculteits- en opleidingsniveau. Op faculteitsniveau is beoordeeld of de FNT de processen beheerst en borgt betreffende: Doelstellingen, Inzet Personeel, Voorzieningen, Interne Kwaliteitszorg en Rendementen. Deze onderwerpen corresponderen deels met de onderwerpen 1, 3, 4, 5 en 6 uit het NVAO accreditatiekader. De uitkomsten van deze generieke audit dienden als basis voor de audits op opleidingsniveau. Bij de opleidingsaudit is beoordeeld hoe de opleiding invulling geeft aan het FNT-beleid en -doelstellingen en zijn het programma, de personeelskwaliteit, opleidingsspecifieke voorzieningen en het gerealiseerd niveau beoordeeld. 1.5. Samenstelling auditteam

Het auditteam bij de opleidingsaudit en de generieke audit bestond uit de volgende personen: drs. R.B. van der Herberg, voorzitter, partner Hobéon Groep; prof. ir. J.J.M. Cauberg, Vak/ werkvelddeskundige, Emeritus hoogleraar Bouwfysica en

Klimaatontwerp en Directeur Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV; M.E. Cohen, werkvelddeskundige, Architect en oprichter en voormalig directeur/partner van

Architectenbureau CEPEZED; B. van der Meer, student Bouwkunde aan De Haagse Hogeschool; H. Bleijs, processecretaris, adviseur Hobéon; drs. L. Blom-van Veen, secretaris Hobéon, zelfstandig adviseur kwaliteitszorg.

Zie voor de auditprogramma’s Bijlage I. Voor Curricula Vitae zie Bijlage III.


1.6. Samenvattende beoordeling De Hogeschool Utrecht is een hogeschool met een sterk generieke aansturing op facultair- en instituutsniveau. Bij de opleiding Bouwkunde is deze aansturing duidelijk waarneembaar. In het rapport zijn derhalve naast opleidingsspecifieke passages ook passages op faculteits- en instituutsniveau opgenomen. Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Bouwkunde op de volgende overwegingen: Algemeen beeld De opleiding Bouwkunde heeft een gedreven docententeam dat zich vol enthousiasme inzet om studenten een opleiding te bieden die beroepsgericht en actueel is. Hiertoe zet de opleiding (gast)docenten in met een achtergrond in het werkveld en is er veel aandacht voor de praktijkgerichtheid van de opdrachten aan de student, die steeds meer uit de beroepspraktijk verkregen worden. Daarnaast ligt een sterk accent op het voorbereiden van de student op het multidisciplinaire karakter van het vakgebied. Dit komt tot uiting in het competentieprofiel, in de onderwijsvorm (thematisch projectonderwijs) en met name doordat binnen het Instituut Gebouwde Omgeving (IGO) groeiende aandacht is voor ‘kruisbestuiving’ tussen de opleidingen. De opleiding profileert zich ‘technisch en breed’. Het werkveld en het auditteam herkennen dit profiel in de studenten en in het afstudeerwerk dat van goede kwaliteit is. Studenten waarderen de opleiding met het cijfer 7. Zij zijn vooral positief over de vakkennis en praktijkgerichtheid van de docenten. Onderwerp Doelstellingen opleiding: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Het IGO en de onderhavige opleiding nemen actief deel aan landelijk overleg op initiatief van de Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimte (HOG B&R), waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar gekomen zijn tot domeincompetenties (gerelateerd aan de Dublin Descriptoren) en opleidingscompetenties voor de Bachelor of Built Environment (BBE) en waarin ook het relevante beroepenveld betrokken is bij validatie en actualisering van het beroepsprofiel. Op deze wijze is geborgd dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij het internationaal gedefinieerde bachelorniveau en de eisen vanuit het beroepenveld. Alle facetten van onderwerp 1 (“Doelstellingen opleiding”) worden als goed beoordeeld voor beide varianten van deze opleiding, wat een kwalificatie ‘goed’ voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als ‘extra aantekening’ bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid: De opleiding biedt een actueel programma en zorgt er op diverse manieren voor dat studenten in een op de praktijk gerichte leeromgeving de kennis en vaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben in de beroepspraktijk en toont een duidelijke samenhang tussen kennis en (beroeps)vaardigheden, tussen theorie en praktijk en tussen het binnenschoolse- en het buitenschoolse deel. De beroepsgerichtheid komt tot uiting in het gebruik van relevante vakliteratuur, docenten die tevens in de praktijk werkzaam zijn, gastdocenten afkomstig uit het werkveld, maar met name doordat veel aandacht is voor het leren in een zo realistisch mogelijke (praktijk)omgeving. Hiertoe is in samenwerking met het lectoraat van de hogeschool ‘ICT en hoger onderwijs’ de ‘Methodiek Ontwerpprojecten’ ontwikkeld.


Bij deze methodiek komen naast het oplossen van een praktijkvraag van een realistische (bestaande) opdrachtgever ook een antwoord op een kennisvraag van een kennisinstituut en een competentievraag van een student aan de orde. Het bijzondere van deze methodiek is ook dat studenten van andere opleidingen, instituten en faculteiten samen kunnen werken in één project, waarbij ieder zijn of haar eigen vragen beantwoordt. Tevens verzorgen IGO en de opleiding voor studenten in samenwerking met het Kenniscentrum afstudeerateliers. Het doel van de afstudeerateliers is dat studenten tijdens het afstuderen efficiënt met elkaar leren overleggen opdat er een zo goed mogelijk afstudeerresultaat wordt bereikt. De reactie van studenten op de methodiek ‘ontwerpprojecten’ en de afstudeerateliers is positief. Met behulp van de lectoraten van het Kenniscentrum werkt de opleiding thans aan de explicitering en versterking van de onderzoekscomponent binnen het programma. Studenten van de opleiding volgen wekelijks voldoende contacturen om de competenties te kunnen behalen. Door het aanbieden van o.a. wiskunde bijlessen speelt de opleiding goed in op de verschillende typen instromende studenten. De opleiding hanteert sinds 2008 de door FNT vernieuwde visie op toetsen en beoordelen dat aan de hand van professionele criteria gericht is op de beroepsopdrachten en de ontwikkeling van de student. Voltijdstudenten zijn hier tevreden over, duale studenten wat minder. Duale studenten zijn ook wat minder tevreden over de samenhang in het programma. Op beide punten is door de opleiding actie ondernomen. Daarnaast vinden duale studenten de opleiding een ‘supergoed’ alternatief voor de avondschool. Onderwerp Inzet van Personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding Bouwkunde zet voldoende personeel in dat aantoonbare banden heeft met de beroepspraktijk. Studenten onderschrijven dit. Op het niveau van de opleiding en op het niveau van de individuele docent, opereert de opleiding Bouwkunde binnen een professioneel netwerk waarvan zij aantoonbaar gebruik maakt, met name ten behoeve van onderwijsontwikkeling en –uitvoering. Binnen de faculteit streeft men naar het ontwikkelen van kennis bij de medewerkers om diverse rollen als docent, coach, studieloopbaanbegeleider en onderzoeker te kunnen bekleden. Hiertoe zijn er scholingsmogelijkheden. Onderwerp Voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Bouwkunde kent in het opleidingsprogramma projectonderwijs en flankerend onderwijs in de vorm van practica, hoorcolleges en klassikaal onderwijs. De ruimtelijke en ICT- voorzieningen zijn hierop toegespitst en grotendeels toereikend. De mediatheek (uitgebreid en breed assortiment) is van hoge kwaliteit. Het systeem van studiebegeleiding is gericht op inhoudelijke begeleiding, stagebegeleiding en studieloopbaanbegeleiding. Op het vlak van studieloopbaanbegeleiding (onder andere de bereikbaarheid van de docent voor de duale student) en informatievoorziening (onder andere het bekend maken van resultaten) worden momenteel verbeteringen doorgevoerd om de studenttevredenheid te verhogen. Eén facet van onderwerp 4 (“Voorzieningen”) wordt als goed beoordeeld voor beide varianten van deze opleiding, wat een kwalificatie ‘goed’ voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als ‘extra aantekening’ bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp Interne Kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid.


De FNT heeft een adequaat integraal kwaliteitszorgsysteem ontwikkeld en geïmplementeerd, op basis waarvan voortdurend naar verbetering van de organisatie wordt gestreefd. Met de belangrijke stakeholders, zoals studenten, stagebegeleiders en het afnemend werkveld, vinden evaluaties plaats. Het auditteam heeft vastgesteld dat zowel op FNT - als op IGO- en opleidingsniveau gerichte verbeteracties zijn ondernomen. Op het niveau van de opleiding hanteert het opleidingsteam diverse instrumenten om de kwaliteit van het onderwijs, de docenten en het eindwerk te borgen. Onderwerp Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De afstudeerwerkstukken weerspiegelen, naar het oordeel van het auditteam, in ruime mate de reikwijdte, het niveau en de beroepsgeoriënteerdheid van de opleiding. De FNT heeft ambitieuze streefcijfers gesteld ten aanzien van rendementen. Rendementscijfers wijzen uit dat deze streefcijfers door de opleiding Bouwkunde niet behaald worden. De opleiding onderneemt actie om de rendementen te verbeteren. Eén facet van onderwerp 6 (“Resultaten”) wordt als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie ‘goed’ voor beide varianten van dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als ‘extra aantekening’ bij het oordeel toegevoegd.


2. INLEIDING Beoordeling op faculteits- en opleidingsniveau Op verzoek van de Hogeschool Utrecht heeft Hobéon Certificering beoordelingen uitgevoerd op faculteits- en opleidingsniveau. Op faculteitsniveau is beoordeeld of de FNT de processen beheerst en borgt betreffende: Doelstellingen, Inzet Personeel, Voorzieningen, Interne Kwaliteitszorg en Rendementen. Deze onderwerpen corresponderen deels met de onderwerpen 1, 3, 4, 5 en 6 uit het NVAO accreditatiekader. De generieke audit op faculteitsniveau is uitgevoerd voorafgaand aan de audits van de afzonderlijke opleidingen van de faculteit en diende als basis hiervoor. Bij de opleidingsaudit is beoordeeld hoe de opleiding invulling geeft aan het FNT-beleid en –doelstellingen. Daarnaast zijn het programma, de personeelskwaliteit, de opleidingsspecifieke voorzieningen en het gerealiseerd niveau beoordeeld. Het bereik van de generieke audit strekt zich uit over de opleidingen die in 2011 geaccrediteerd worden, te weten: Built Environment-opleidingen; ICT-opleidingen; AOT (Algemene Operationele Techniek) en Applied Science-opleidingen. In de rapporten van deze opleidingen zijn bevindingen en overwegingen opgenomen, ontleend aan de generieke en de opleidingsaudit. Daarnaast hebben de Built Environment-opleidingen, behorende bij het Instituut voor Gebouwde Omgeving (IGO), een aantal kenmerken gemeenschappelijk. In dit rapport worden telkens drie niveaus bediend: faculteit, instituut en opleiding. Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo opleiding Bouwkunde verzorgd door het bachelordomein Built Environment van Hogeschool Utrecht, Croho nummer 34263. De opleiding wordt aangeboden in de varianten voltijd en duaal. Als basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering dienden twee Management Reviews (een op generiek- en een op opleidingsniveau) en de bijbehorende onderliggende documenten. Bij het onderzoek is het beoordelingskader ‘Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland’ (14 februari 2003) gehanteerd. De audit op facultair niveau heeft plaatsgevonden op 20 april 2010. De opleidingsaudit op 20 april 2010. Het programma van de audits is opgenomen in Bijlage I. Het auditteam bestond uit de volgende personen: Drs. R.B. van der Herberg, voorzitter, partner Hobéon Groep; Prof. ir. J.J.M. Cauberg, vak/ werkvelddeskundige, Emeritus hoogleraar Bouwfysica en Klimaatontwerp en Directeur Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV; M.E. Cohen, werkvelddeskundige, Architect en oprichter en voormalig directeur/partner van Architectenbureau CEPEZED; B. van der Meer, student Bouwkunde aan De Haagse Hogeschool; H. Bleijs, processecretaris, adviseur Hobéon; Drs. L. Blom-van Veen, secretaris Hobéon, zelfstandig adviseur kwaliteitszorg. De in dit team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar.


werkveld vak /

discipline onderwijs kwaliteits-

zorg /audit student- perspectief

voorzitter drs. R.B. van der Herberg, senioradviseur/partner Hobéon

x x

vak/ werkvelddeskundige prof. ir. J.J.M. Cauberg, Emeritus hoogleraar Bouwfysica en Klimaatontwerp en Directeur Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV

x x x x

werkvelddeskundige M.E. Cohen, Architect en oprichter en voormalig directeur/partner van Architectenbureau CEPEZED

x

student B. van der Meer, derdejaars student Bouwkunde aan De Haagse Hogeschool

x

secretaris drs. L. Blom-van Veen, zelfstandig adviseur kwaliteitszorg

x x

Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Bouwkunde noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). Voor de curricula vitae: zie Bijlage III. Voor de werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels: zie Bijlage IV.


3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING Faculteit Natuur & Techniek De Faculteit Natuur & Techniek (FNT) is met 6.350 (jan. 2010) bachelorstudenten één van de zes faculteiten van de Hogeschool Utrecht (HU). De faculteit bestaat uit vier instituten: IGO (Instituut voor Gebouwde Omgeving), ILC (Institute for Life Sciences & Chemistry), ICT en Engineering. De instituten beslaan vier bachelordomeinen die verder onderverdeeld zijn in clusters van opleidingen. De vier bachelordomeinen zijn: gebouwde omgeving (bachelor of Built Environment), life sciences & chemistry (bachelor of Applied Science), ICT (bachelor of ICT) en industrie (bachelor of Engineering). Naast de genoemde instituten zijn er de academie waarin de masteropleidingen zijn ondergebracht, het facultaire Kenniscentrum Technologie & Innovatie en het Centrum voor Natuur & Techniek voor het commercieel cursusaanbod. Het onderwijs vindt voornamelijk in Utrecht op drie locaties plaats. 25% van de studenten van FNT doen de studie in deeltijd of duaal. De faculteit geeft aan door maatwerk in te spelen op deze (voornamelijk) volwassenen met enkele jaren werkervaring. Utrechtse Ingenieur De ingenieur die de FNT wil afleveren is een ondernemende teamworker en een integraal denker, die vakkennis toepast op unieke problemen, vindingrijk is en nieuwe kennis ontwikkelt en reflectief lerend vermogen heeft. Het begrip ‘Utrechtse Ingenieur’ is door de FNT als streefbeeld ingegeven door de permanente dialoog met het werkveld. Daar wordt dit beeld herkend en (ambitieus maar) valide bevonden. FNT is wel van mening dat het concept Utrechtse Ingenieur nog inhoudelijk versterkt kan worden. Aandacht voor vernieuwing Op facultair niveau is er sprake van een vijftal strategische ontwikkelingen (Ketens; Leren=Werken en Werken=Leren; Onderzoek; Partnerships; en Masters en Promovendi) die in de opleidingen hun uitwerking krijgen in een flink aantal vernieuwingstrajecten. FNT heeft strategisch beleid ontwikkeld, dat onder de naam ‘Ontplooiing’ op heldere wijze richting geeft aan hoe de faculteit de geformuleerde strategische doelen gaat realiseren. Men streeft hierbij naar een cultuur waarin men gezamenlijk de projecten draagt en met elkaar de tijd neemt om hieraan te werken. Zie verder facet 1.1. Eén van de meest belangrijke projecten is het programma Leren=Werken en Werken=Leren (L=W=L). Dit programma is in 2006 ontwikkeld omdat het de FNT, naar eigen zeggen, aan een duidelijke onderwijsvisie ontbeerde. In L=W=L zijn de diverse trajecten die op het gebied van projectonderwijs binnen de FNT liepen opgepakt en gestructureerd onder één noemer. De faculteit probeert doelbewust voorbeelden van Best Practices te benutten of te laten benutten. De mogelijkheden om binnen de FNT nog dwarsverbanden te benutten zijn nog niet uitgeput. L=W=L zal in de toekomst in innoverende en structurerende zin in het curriculum verder geoperationaliseerd worden. De wisselwerking tussen het kenniscentrum en het onderwijs krijgt in een aantal activiteiten gestalte. Binnen het facultaire Kenniscentrum Technologie & Innovatie legt het thema ‘People, process and technology’ de verbinding tussen de verschillende lectoraten. Dit betekent dat elk lectoraat aantoonbaar gericht is op het samenspel van mens/maatschappij, processen, en technologie, terwijl maatschappelijke thema’s als duurzaamheid, gezondheid, leefomgeving en veiligheid prominent in het onderzoeksprogramma aanwezig zijn. Een goed voorbeeld van samenwerking tussen lectoraten en FNT is de ontwikkeling van de methodiek ‘ontwerpprojecten’ waarin praktijk, competentieontwikkeling en ontwikkeling van nieuwe kennis centraal staan. Zie verder facet 1.1.


Samenwerking met het werkveld Op faculteitsniveau is het beleid erop gericht dat de aansluiting van de eindkwalificaties van de opleidingen van FNT op het beroepenveld, naast het inzicht van docenten en de ervaringen opgedaan tijdens de begeleiding van stages en afstudeeropdrachten, mede bepaald wordt door samenspraak met het relevante beroepenveld. De Beroepenveldcommissie (BVC) speelt binnen de FNT een belangrijke rol bij de actualisering van het curriculum en de aansluiting op het beroepenveld en komt minimaal eenmaal per jaar bijeen. Daarnaast is er het College van Toezicht (CvT) dat de kwaliteit en het niveau van de afgestudeerden aan de hand van de eindkwalificaties toetst. Het CvT adviseert het clustermanagement over de verbetermaatregelen ten aanzien van de kwaliteit van afgestudeerden. Zie ook facet 1.1. Het Instituut voor Gebouwde Omgeving Het Instituut voor Gebouwde Omgeving (IGO) omvat zes opleidingen en maakt deel uit van de Faculteit voor Natuur en Techniek (FNT) van de Hogeschool Utrecht. Het is verdeeld in twee clusters. De opleidingen Geodesie/ Geo-Informatica, Civiele techniek, Milieukunde en Ruimtelijke Ordening en Planologie behoren tot het cluster Ruimte en Infra. Het cluster Bouw omvat de opleidingen Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde. Gezamenlijk eerste semester Alle eerstejaars voltijdstudenten van IGO volgen in het eerste semester hetzelfde programma (S1G). Gedurende dit eerste half jaar krijgen zij een breed beeld van de onderwerpen en beroepen van de gebouwde omgeving en de onderlinge samenhang. Zo zijn er de projecten ‘Regie Stedelijke Vernieuwing’ en ‘Duurzaam Rijnenburg’ waarin eerstejaars studenten integraal werken aan een opdracht van een externe opdrachtgever (zie facet 2.2.). Aansluitend op dit gezamenlijke eerste semester kan er zonder studievertraging eventueel van opleiding worden veranderd. Excellente studenten Binnen het Instituut voor Gebouwde Omgeving is een honoursprogramma opgezet voor excellente studenten om op onderdelen een hoger niveau dan regulier te realiseren. Voor deze studenten zijn in samenwerking met de lectoraten ‘extra’ opdrachten te volgen waarin de onderzoekscomponent extra aangezet is. Het honoursprogramma heeft onder studenten nog niet de ‘status’ die het zou moeten of kunnen hebben. Opleiding Bouwkunde In dit rapport treft u de opleiding Bouwkunde (BWK) aan. Na in 1908 door de Nederlandse Aannemersbond in Utrecht opgericht te zijn als eerste specifieke Bouwkunde opleiding in Nederland is de opleiding gedurende de afgelopen vijftien jaar geleidelijk aan getransformeerd van een degelijke traditionele en technische opleiding naar een leer werkomgeving, waarin onderwijsmethodieken sterk op de beroepsuitoefening zijn gericht. De laatste vijf jaar is daar de onderzoekscomponent bijgekomen, onder andere door de komst van lectoren, door opdrachten die van het Kenniscentrum afkomstig zijn, maar vooral door betrokkenheid van bedrijven met innovatieve opdrachten. De opleiding profileert zich ten opzichte van andere opleidingen als technisch en breed: Technisch: de opleiding omvat aspecten als kunnen rekenen, gevoel voor resultaten

hebben, analytisch denken (inzicht), het hoe en waarom begrijpen, werken met technische concepten, omgaan met complexiteit, integraal ontwerpen, denken en werken met alternatieven. De keuze voor de technische invalshoek hangt samen met de inbedding van de opleiding in het bachelordomein van de Gebouwde Omgeving;


Breed: de opleiding bestrijkt vrijwel het gehele veld van de bouwnijverheid: van

programmafase t/m beheer en onderhoud. Actuele thema’s als BIM (Bouw Informatie Model), Duurzaam, Industrieel, Flexibel en Slim Bouwen krijgen een snel groeiende aandacht.

In Nederland bieden dertien hogescholen een voltijdopleiding Bouwkunde aan, waarvan drie hogescholen tevens een duale variant aanbieden. In 2009 had de onderhavige opleiding aan de HU met betrekking tot de instroom een marktaandeel van 12,5% (voltijd en duaal), terwijl het marktaandeel van het totaal aantal ingeschreven studenten (voltijd en duaal) in dat jaar10,8% was. Zie verder facet 6.2. De opleiding is sterk verankerd in het beroepenveld. Dit sluit aan bij het programma Leren=Werken=Leren zoals eerder genoemd. De student legt tijdens zijn studie de relatie met de praktijk middels stage, docenten die deels in de praktijk werkzaam zijn, colleges van gastdocenten en recent ook doordat de student realistische projectopdrachten uitvoert die verkregen worden uit de praktijk van reële opdrachtgevers, bijvoorbeeld in ‘afstudeerateliers’ (zie facet 2.1.). Momenteel werkt de opleiding Bouwkunde intensief aan de actualisering en verdieping van het opleidingsprogramma. Daarbij spelen actuele ontwikkelingen in de beroeppraktijk een belangrijk rol. In het jaarplan 2010 van IGO staan enkele belangrijke paradigmaverschuivingen waarop de opleiding wil anticiperen: Van bouwproces naar beheer van de gebouwde omgeving; Van tekenen in 2D naar vormgeven in 3D; Van ontwerper naar regisseur; Van techniek en dan de rest naar integraliteit (levensduur, omgeving, andere disciplines); Van techneut naar sociaal vaardig, ethisch verantwoord, maatschappelijk verantwoord,

vertrouwen, transparantie. De opleiding wil bovendien de beroepsgerichtheid verder versterken door een vernieuwde beschrijving van de beroepsproducten in het competentieprofiel van de Utrechtse bouwkundige. Het belang van kennis komt daarbij tot uitdrukking in een degelijke beschrijving van de body of knowledge die nodig is om de beroepsproducten te kunnen maken. Verder wil de opleiding de begeleiding en beoordeling van de competentieontwikkeling richting Utrechtse ingenieur stroomlijnen door bij alle beroepsopdrachten binnen IGO hetzelfde beoordelingsmodel te gebruiken. De opleiding Bouwkunde kent een voltijd– en sinds 2002 een duale variant en is gevestigd op de locatie Nijenoord. Na een eerste pilot met acht studenten is het aantal duale studenten gegroeid tot 103. Met de 608 voltijd studenten studeren er momenteel 711 studenten aan de opleiding (1 oktober 2009). De voltijdopleiding Bouwkunde bestaat uit acht semesters. Dit houdt in dat er na de oriëntatie (S1) twee basissemesters (S2 en S3) worden aangeboden. In het vierde semester (S4) vindt verdieping plaats, terwijl het vijfde semester (S5) gericht is op profilering en oriënterende stages. Gedurende het zesde semester (S6) vindt de stage plaats en in het zevende (S7) de differentiatie. De opleiding wordt afgesloten met het achtste semester, het afstuderen (S8). De opleiding heeft een uitgebreide beschrijving van het studieprogramma opgenomen in de studiegids voltijd (2009/2010). Zie verder bij facet 2.2. Voor duale studenten is er in de studiegids duaal (2009/2010) een overzicht opgenomen van alle mogelijke varianten. De duale studenten volgen een maatwerkprogramma dat onder andere wordt bepaald door vooropleiding en werkervaring, waarbij vanzelfsprekend dezelfde eindkwalificaties uitgangspunt en eindpunt zijn.


4. VORIGE ACCREDITATIE FNT heeft in 2004 naar aanleiding van gehouden audits, accreditaties (2004/2005), ontwikkelingen binnen het onderwijs en het technisch beroepenveld en centraal HU beleid strategisch beleid opgesteld dat binnen de faculteit vorm kreeg onder de naam ‘Ontplooiing’. Door middel van het document ‘Beleidsdoelen, sturing en innovatie periode 2004-2010’ geeft de faculteit een heldere verantwoording van de totstandkoming, de uitvoering en de huidige gang van zaken van het strategisch plan ‘Ontplooiing’. De faculteit geeft onder andere door duidelijke tijdslijnen en toewijzing van verantwoordelijken (programmamanagers en stafdienst P&O) op heldere wijze richting aan hoe de vijf geformuleerde strategische doelen gerealiseerd worden in de volgende programma’s: 1. Ketens: verbetering van de doorstroom van studenten in de keten, waaronder

instroomgroei en rendementsverbetering (einde in de loop van 2011). Zie ook facet 2.5;

2. Leren=Werken en Werken=Leren: expliciteren van een onderwijsvisie gericht op competentieleren, gefundeerd op een stevige kennisbasis (einde 31 december 2009). Zie ook facet 2.7;

3. Onderzoek: het opzetten van toegepast onderzoek middels een onderzoeksagenda, lectoren en een kenniscentrum (afgerond in 2008);

4. Partnerships: het consolideren van werkveldcontacten om de externe oriëntatie te vergoten en daarmee actualiteit in de curricula en het onderzoek te brengen (afgerond in 2007). De verworvenheden zijn inmiddels opgenomen in de andere programma’s;

5. Masters en Promovendi: het stimuleren van persoonlijke professionele groei als basis voor collectieve groei (afronding in 2017). Zie ook facet 3.3.

In facet 1.1 wordt hierop nader ingegaan. De opleiding Bouwkunde is in 2004 gevisiteerd en scoorde op alle onderdelen van het NVAO-accreditatiekader voldoende. De kwalificatie ‘goed’ werd behaald voor de facetten 1.1 (Doelstellingen Opleiding) en 2.1, 2.2, 2.3 en 2.7 (Programma). Op 25 maart 2009 heeft een interne audit plaatsgevonden die gericht was op alle zes opleidingen binnen het IGO. In de zelfevaluatie van de opleiding Bouwkunde zijn de sterke punten en de verbeterpunten van de opleiding benoemd, waaronder:

Sterkte punten: Een gedegen opleiding, die de volle breedte van het vakgebied beslaat Betrokken en kundige docenten die oog hebben voor de actualiteit van het beroepenveld Een flexibel programma, waarin studenten accenten kunnen aanbrengen, passend bij hun

ambities Zeer goede contacten met het beroepenveld binnen- en buiten de eigen regio

Verbeterpunten: Verbetering van de communicatie met studenten en alert reageren op klachten in het

bijzonder voor de duale studenten Studenten en alumni sterker betrekken bij de ontwikkeling van het programma Eenduidiger beoordeling van opdrachten

Aandachtspunten en verbeterpunten naar aanleiding van de visitatie in 2004 en de interne audit in 2009 hebben geleid tot verbeteracties en zijn opgenomen in de jaarplannen en RWG afspraken (dit zijn afspraken in het kader van ‘ResultaatGericht Werken, onderdeel van de functionerings- en beoordelingsgesprekken) met docenten. Zie facet 5.2.


DEEL 2 OORDEEL OP FACETNIVEAU

5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door

(buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)

Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Strategisch beleid FNT Door FNT is strategisch beleid, ‘Ontplooiing’, ontwikkeld, gebaseerd op de actuele ontwikkelingen in onderwijs en beroepspraktijk. Het auditteam is op basis van de gesprekken en de documentatie van mening dat FNT zich op transparante wijze verantwoordt over de totstandkoming, uitvoering en huidige gang van zaken van het ontwikkelde beleid. Bij de totstandkoming van de begroting voor 2010 zijn in overleg met de managers Onderwijs en Onderzoek, op grond van vigerende beleidsdocumenten en lopende innovaties in 2009, de belangrijkste innovatiethema’s voor 2010 benoemd: onderwijsvisie LWL, rendement, internationalisering, HRM, assortiment en ICT. Na verdeling van de budgetten over de thema’s en instituten kregen de clustermanagers de verantwoordelijkheid om met de verkregen budgetten op basis van ingediende projecten jaarplannen de door hen uitgewerkte strategische doelen te implementeren. Op verzoek van de faculteitsdirectie van FNT vindt halverwege 2010 een midterm review op de uitvoering en realisatie van de projectplannen binnen de vier instituten plaats. Op het moment van de audit was deze in voorbereiding. Aan het einde van dit jaar maakt men met behulp van een eindreview de balans op die leidt tot input voor 2011. Het auditteam heeft geconstateerd dat de faculteit op constructieve wijze omgaat met de uitvoering en implementatie van het geformuleerde beleid. Competentieprofielen FNT heeft op facultair niveau vastgelegd dat de competenties waartoe wordt opgeleid mede ontleend zijn aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle FNT opleidingen nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en actualiseert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domeincompetenties en opleidingscompetenties. Hiermee is op facultair niveau geborgd, dat de eindkwalificaties van de opleidingen aansluiten bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld. Zoals eerder aangegeven (hoofdstuk 3) hanteert FNT het begrip ‘Utrechtse Ingenieur’, door het werkveld herkend en (ambitieus maar) valide bevonden. Dit is vooral een interne term die in het leven geroepen is om de abstracte discussie over ‘wat FNT afgestudeerden zouden moeten kunnen’ te kunnen voeren en concreter te maken.


Het auditteam is wel van mening dat wanneer deze term gebruikt wordt voor externe communicatie deze eerst binnenshuis concretere invulling moet krijgen. Het beroepsprofiel van de Bachelor of Built Environment (BBE) is tot stand gekomen op initiatief van de Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimte (HOG B&R) door middel van een intensieve en coöperatieve samenwerking tussen de deelnemende hogescholen en vertegenwoordigers uit de beroepspraktijk. In het studiejaar 2007/2008 werd de competentieset uit 2003 afgestemd op de Utrechtse invulling van de landelijke BBE-competenties uit 2006 en zo geactualiseerd. De afstemming en actualisering zijn een terugkerend agendapunt op de bijeenkomsten van de Beroepenveldcommissie en het College van Toezicht. De HOG B&R is in 2009 gestart met het actualiseren van het competentieprofiel, de beroepsproducten en de indicatoren (Advies aan de HOG Stichtingsraad Werkgroep over de wenselijkheid en haalbaarheid van nieuwe domeinbeschrijvingen, 2010). Het plan is het aangepaste profiel vanaf augustus 2010 gefaseerd in te voeren. Voor alle opleidingen binnen IGO geldt de volgende indeling van competenties: Beroepsgerichte ingenieurscompetenties. Deze zijn opleidingsspecifiek uitgewerkt (zie facet

2.2). Algemene hbo ingenieurscompetenties: denken in modellen, systemen en processen;

proces beheersen; projectmatig werken; en veilig -, duurzaam – en kwaliteitsbewust handelen.

Sociaal communicatieve competenties: communiceren; leidinggeven; en samenwerken. Zelfsturende competenties: zelfverantwoordelijk werken; en zelfverantwoordelijk leren.

Actualisering profiel Zoals reeds in hoofdstuk 3 is aangegeven speelt de BVC binnen de FNT een belangrijke rol bij de actualisering van het curriculum en de aansluiting op het beroepenveld. De BVC komt minimaal eenmaal per jaar bijeen. Bij ieder overleg komt de aanpassing van het competentieprofiel en het curriculum aan de orde. Daarnaast adviseert het CvT jaarlijks het clustermanagement over de verbetermaatregelen ten aanzien van de kwaliteit van afgestudeerden. Per instituut, in dit geval instituut Gebouwde Omgeving, is er één BVC en één CvT ingesteld. De BVC’s van de onderscheiden opleidingen maken deel uit van de BVC op instituutsniveau. De opleiding hanteert het protocol ‘Beroepenveldcommissie en College van Toezicht’ van de faculteit (zie verder facet 2.1.). Het Kenniscentrum analyseert de verschillende werkvelden aan de hand van enquêtes die gehouden worden onder jonge professionals en alumni. Op basis van deze analyses passen opleidingen de curricula aan. Zo is het afgelopen jaar op initiatief van lector ‘Nieuwe Cultuur in de bouwketen’ Frens Pries en met actieve medewerking van een docent Bouwkunde, gewerkt aan het landelijk competentieprofiel van de projectmanager binnen de BBE. Dit aangescherpte profiel is belangrijke input voor het herontwerp van het bouwkundecurriculum in het najaar 2010. Kenniscentrum en Onderzoek Het auditteam heeft, in vervolg op de bevindingen over het kenniscentrum en het thema “people, process and technology”, kennisgenomen van de onderzoeksthema’s en het leerstoelenplan 2010 – 2015 en is zeer positief over de rol en reikwijdte van de lectoraten bij FNT en vindt de ingeslagen weg van groot belang voor de kennisontwikkeling in de onderscheiden opleidingen. Het onderzoek aan de FNT is gericht op de bedrijven in de regio en betreft continu verschillende strategieën om de toenemende complexiteit van het samenspel van mens/maatschappij, processen, en technologie te kunnen hanteren. Zo is het bijvoorbeeld gericht op het regisseren van complexe processen bij stedelijke vernieuwing, het ontwikkelen van nieuwe tools, het ontwerpen van nieuwe producten en het optimaliseren van systemen.


Kenmerkend is dat er gewerkt wordt op grensvlakken, partijen met elkaar verbonden worden, processen geoptimaliseerd worden, ketenintegratie van belang is en dat integraliteit en wendbaarheid essentieel zijn. De lectoren krijgen hiermee een leidende rol in de kennisontwikkeling van de faculteit. Doelstelling is het verhogen van de onderwijskwaliteit, het aangaan van netwerken in het beroepenveld, het leveren van kennisproducten en het bijdragen aan maatschappelijke discussies. Er wordt een kennisprofiel opgesteld voor elk van de vier bachelortitels, met als doel de onderzoekslijnen meer samenhang te geven, om focus aan te brengen en om de faculteit naar buiten toe een duidelijk inhoudelijk profiel te geven. In facet 2.2 wordt de reeds aanwezige onderzoekslijn ten behoeve van de studenten en docenten nader gespecificeerd. Binnen de taaklastnormering wordt ruimte gecreëerd om docenten nog meer te kunnen betrekken bij de kenniskringen. Hier loopt een onderzoek naar en zal binnen het functiehuis zichtbaar worden gemaakt. De partnerships die een verbinding vormen tussen onderwijs, onderzoek en werkveld worden op dit moment verder uitgediept. Ook zal de faculteit haar relatienetwerk dienaangaande uitbreiden. Tijdens het gesprek met het kenniscentrum bleek dat de lectoren zich tot op heden nog voornamelijk bezig hebben gehouden met het verbeteren van het curriculum en het geven van onderwijs. Het is de bedoeling dat zij op korte termijn de rol van het onderzoek binnen het onderwijs verder expliciteren en vergroten en het onderwijs nog meer laten profiteren van hun netwerk. De lectoren hebben structureel contact met de curriculumcommissies die inhoudelijk op hetzelfde of verwant terrein actief zijn als hun lectoraten. De beginnende beroepsbeoefenaar Het auditteam is op grond van bovenstaande en op basis van hetgeen het heeft vernomen en gezien tijdens de audit van mening, dat de eindcompetenties van de opleidingen van FNT aansluiten bij het niveau van een startende Utrechtse Ingenieur. De vertegenwoordigers uit het werkveld zijn tevreden over de geformuleerde eindcompetenties, zo blijkt uit de verslagen en de gesprekken tijdens de audit. Het competentieniveau van de afgestudeerden zal naar hun verwachting goed aansluiten bij de functies waarin beginnende Utrechtse Ingenieurs terechtkomen en aansluiten bij de specifieke vraag vanuit het werkveld en de specifieke behoefte aan verdieping of verbreding. Internationalisering Uit het strategisch plan FNT (2007-2012) blijkt dat er sinds 2007 budget voor internationalisering wordt vrijgemaakt. De ‘fysieke mobiliteit’ oftewel de internationale uitwisseling van studenten en docenten neemt toe. Daarnaast is er aandacht voor ‘internationalisering at home’. Het is het streven van FNT om een benchmark op het gebied van internationalisering te realiseren. Het auditteam heeft vastgesteld dat de IGO in aansluiting op het FNT beleid doelstellingen voor 2009 en 2010 heeft geformuleerd gericht op het stimuleren van studenten en docenten van het Instituut om in het buitenland te studeren, les te geven of aan internationale projecten mee te doen. De studenten hebben de mogelijkheid om dit tijdens drie semesters te doen namelijk: S5 Profileringsruimte, S6 Stage en S8 Afstuderen. IGO heeft hiertoe een plan geformuleerd waarin doelstellingen, tijdslimieten, verantwoordelijkheden, kosten en toegezegde budgetten zijn uitgewerkt. Zo wordt er bijvoorbeeld vanaf september 2010 een Internationale klas Bouwkunde & Civiele Techniek aangeboden waarin de contacten met huidige- en nieuwe internationale partners worden benut en/of verder vormgegeven. Nederlandse studenten nemen ook komend studiejaar weer deel aan verschillende projecten van de minor People, Planet, Profit (PPP) in Zuid-Afrika. Het is de bedoeling dat de minor zowel in Zuid-Afrika als in Nederland (in het Engels) wordt gegeven. De opleiding Bouwkunde is uitgenodigd om in juli 2010 in Würzburg (Duitsland) aan de workshop ‘internationaal ontwerp’ deel te nemen dat afgesloten wordt met een eindpresentatie voor opdrachtgever, partneruniversiteiten en begeleidende docenten. Docenten van de opleiding BtB bezoeken vanuit het team ‘diversiteit’ universiteiten in Marokko voor mogelijke samenwerking in het kader van de Stichting Hassan II.


Facet 1.2. Niveau Bachelor De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal

geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Dublin Descriptoren en eindkwalificaties: De opleiding Bouwkunde heeft het niveau van de opleidingscompetenties op een goed herleidbare wijze gebaseerd op de Dublin Descriptoren. Hiertoe zijn allereerst de Dublin Descriptoren in relatie gebracht met de domeincompetenties van de Bachelor of Built Environment (BBE), vastgelegd in het door de landelijk Hoger Onderwijs Groep Bouw en Ruimte opgestelde document ‘Domeincompetenties Bachelor of Built Environment’. Kennis en inzicht Heeft aantoonbare kennis van de producten en processen zoals die in de gebouwde

omgeving worden gerealiseerd. Functioneert op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde informatiebronnen/leveranciers aspecten voorkomen waarop kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is, leidend tot kwalificering voor: - het zelfstandig uitvoeren van de taken van een beginnende beroepsbeoefenaar; - het functioneren binnen een arbeidsorganisatie; - de verdere professionalisering van de eigen beroepsuitoefening c.q. het beroep.

Toepassen kennis en inzicht Definieert zelfstandig een probleem bij een (complexe) praktijksituatie in de

beroepspraktijk. Pakt de problemen uit het vakgebied stelselmatig aan op basis van relevante kennis en (theoretische) inzichten. Ontwikkelt en past zinvolle (nieuwe) oplossingsstrategieën toe en kan de effectiviteit hiervan beoordelen.

Past beschikbare relevante kennis, inzichten, theorieën, concepten en onderzoeksresultaten toe bij het oplossen van vraagstukken waar afgestudeerden in hun beroepsuitoefening mee geconfronteerd worden.

Kan vraagstukken analyseren in de beroepspraktijk, waarvan het probleem op voorhand niet duidelijk is omschreven en waarop standaardprocedures niet van toepassing zijn. Komt met ideeën en oplossingen. Is creatief, heeft zicht op (on)mogelijkheden en denkt vanuit de gebruiker(s).

Werkt zowel sturend als participerend in multidisciplinaire teams. Is in staat problemen op te lossen waarin de invloed van de omgeving, zowel maatschappelijk als op de binnen het domein te onderscheiden schaalniveaus een rol speelt.

Oordeelsvorming Is omgevingsbewust en in staat een oordeel te vormen over probleemstellingen waarbij

sprake is van zowel maatschappelijke impact als op de binnen het domein te onderscheiden invloed op de verschillende schaalniveaus.

Stelt realistische doelen, plant c.q. pakt planmatig werkzaamheden aan. Reflecteert op het (beroepsmatig) handelen, op basis van het verzamelen en analyseren van relevante informatie.

Heeft de professionele beroepshouding en betrekt daarin relevante ethische, normatieve en maatschappelijke aspecten.


Communicatie Is in staat te communiceren (verbaal, in geschrift zoals tekeningen, berekeningen en

beschrijvingen en met behulp van ICT) en samen te werken met anderen in een multiculturele, internationale en/of multidisciplinaire omgeving en voldoen aan de eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt.

Is in staat eenvoudige leidinggevende - en managementtaken uit te voeren. Leervaardigheden Kan kennis, inzichten en vaardigheden toepassen in uiteenlopende beroepssituaties. Is blijvend toegerust met vaardigheden voor het ontwikkelen van actuele kennis die

aansluit op recente kennis, inzichten, concepten en onderzoeksresultaten, alsmede op de (internationale) ontwikkelingen in het beroepenveld zoals geschetst in het beroepsprofiel, leidend tot kwalificering voor: de verdere professionalisering van de eigen beroepsuitoefening c.q. het beroep.

Voorts zijn alle domeincompetenties van BBE door middel van een matrix in relatie gebracht met de competenties van IGO en de competenties van de opleiding Bouwkunde. Ter illustratie volgt hieronder de wijze waarop de domeincompetenties B1 (Eisen voor een ontwerp ontwikkelen) en B2 (Een integraal ontwerp maken en verantwoorden) in relatie worden gebracht met de competenties van IGO en de competenties van de opleiding Bouwkunde: Domeincompetenties BBE

B1 Eisen voor een ontwerp ontwikkelen

B2 Een integraal ontwerp maken en verantwoorden

IGO-2 Maken van een startnotitie

IGO-4 Analyseren van deelaspecten leidend to ontwerpinformatie

Instituut Gebouwde Omgeving competenties

IGO-3 Maken van een projectdefinitie

IGO-5 Ontwikkelen van een samenhangende structuur

Bouwkunde competenties BWK01 Ontwikkelen projectdefinitie

BWK02 Alternatieven en varianten opstellen en beoordelen in de ontwerpfasen VO en DO

Hiermee sluiten de eindkwalificaties van de opleiding Bouwkunde op een goed herleidbare wijze aan bij de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor.


Facet 1.3. Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door (of in

samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties

Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist is of dienstig is

Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op de overweging, dat de in facet 1.3 benoemde aspecten volledig in facet 1.1 aan de orde zijn geweest en het oordeel derhalve identiek is.


2. Programma Facet 2.1. Eisen HBO Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de

beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek

Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline

Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk

Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Kennisontwikkeling Het auditteam heeft geconstateerd dat via vakliteratuur en de verschillende manieren waarop studenten en docenten in contact zijn met het werkveld de kennisontwikkeling van studenten goed geborgd is. Vakliteratuur Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding Bouwkunde voor de kennisontwikkeling van de studenten gebruik maakt van actuele en relevante (vak)literatuur. Naast de vrij conventionele literatuur, zoals bijvoorbeeld Jellema, wordt veelvuldig gebruik gemaakt van actuele dictaten, readers en artikelen. Vakliteratuur is in de mediatheek beschikbaar. Via de virtuele mediatheek is er toegang tot een groot aantal Nederlandse- en internationale (professionele en wetenschappelijke) tijdschriften. Het actueel houden van de vakliteratuur vindt plaats door de structurele contacten van de opleiding met onder andere de TU in Delft. Verder behoort het structureel actueel houden van de vakliteratuur tot de taken van de nieuw gevormde docententeams op basis van het project Sociale Innovatie. Afstudeerateliers IGO verzorgt voor studenten (voltijd en duaal) in samenwerking met het Kenniscentrum sinds het begin van 2009 ‘afstudeerateliers’. Het doel van de afstudeerateliers is dat studenten tijdens het afstuderen efficiënt met elkaar leren overleggen opdat er een zo goed mogelijk afstudeerresultaat wordt bereikt. Zo wordt tijdens de opstartfase het literatuuronderzoek samen opgepakt, wordt er uitleg gegeven over de onderzoeksmethodiek en is er een minisymposium met praktijkdeskundigen. Tijdens de uitvoering van het onderzoek worden de voortgang en de ervaringen besproken met elkaar. Als afsluiting wordt er een gezamenlijk symposium georganiseerd waar de resultaten worden gepresenteerd en waarbij externe bedrijven worden uitgenodigd. Tevens wordt er in samenwerking met het lectoraat en een promovendus een artikel geschreven gericht op de bevindingen. Studenten hebben via SharePoint inzage in het overzicht van de verschillende afstudeerateliers. In samenwerking met externe opdrachtgevers wordt er bijvoorbeeld gewerkt aan thema’s als ICT, Duurzaamheid, en Industrieel-Flexibel- en Demontabel Bouwen. Met de lectoraten werken studenten aan onderwerpen zoals: Nieuwe Bouwcultuur, Cultuurhistorie, en Duurzame Upgrading Woonwijken. Docenten van de opleiding Bouwkunde organiseren driewekelijkse bijeenkomsten van afstudeerateliers. De Bouwkunde studenten verwerven hiertoe bedrijfsopdrachten die binnen bovengenoemde centrale thema’s passen. Tijdens de audit gaven studenten aan de afstudeerateliers als zeer zinvol en motiverend te ervaren.


Interactie met de beroepspraktijk In het eerste, tweede en derde studiejaar worden gastcolleges aangeboden en vinden regelmatig excursies plaats. De opleiding zet gemiddeld twaalf gastdocenten per jaar in. Zo maakt in het 7e semester een lezingenreeks door gastdocenten deel uit van het programma. Studenten maken zelfstandig excursies naar bedrijven die innovatieve producten maken. De afgelopen jaren werd aandacht besteed aan innovatieve ontwikkelingen zoals IFD- en Duurzaam en Slim bouwen. Ook het lectoraat ‘Nieuwe Cultuur in de bouwketen’ participeert hierin. Studenten van de opleiding werken regelmatig aan projecten van externe opdrachtgevers. Zo is er het Transwijkproject voor Stichting Bo-Ex’91 waaraan sinds 2008 vier opeenvolgende groepen studenten hebben deelgenomen. De opdracht is een integraal concept voor een multifunctioneel woonzorgcomplex te ontwikkelen waarin specifieke ambities op het gebied van duurzaamheid en energiezuinigheid dienen te worden gerealiseerd. Zowel tijdens de aftrap als bij de eindpresentaties worden projectmanagers van Bo-Ex’91 betrokken. Voor opdrachtgever Strukton heeft een groep studenten uit het zevende semester gewerkt aan het ontwerpen en uitwerken van de ingangen voor voetgangers (voetgangersentree) tot Amfora (Alternatieve MultiFunctionele Ondergrondse Ruimte Amsterdam). Om de beroepsgerichtheid van de voltijdopleiding verder te versterken zijn stageperioden ingebouwd, waarin studenten kennis nemen van de verschillende aspecten van de bouwnijverheid, van de ontwerp- tot en met de realisatie- en gebruiksfase. Bij de duale opleiding wordt dat geregeld via het buitenschoolse leren op de werkplek. Uitwisseling van studenten en docenten vindt plaats met de Fachhochschule Hildesheim en Bochum, de Universiteit van Brno en de TUT in Zuid-Afrika. Met Hildesheim en Brno worden jaarlijks architectuur ontwerpseminars georganiseerd, waarbij de instellingen om beurten gastheer zijn. De 4e jaars studenten organiseren jaarlijks een reeks van architectuur excursies naar het buitenland. Daarbij kan worden gekozen uit locaties als Moskou, Mexico-city, Tokio, Rome, etc. De kwaliteit van de werkplek is gegarandeerd door de eisen die de opleiding vooraf stelt aan de werkplek en aan de ruimte om taken en rollen te vervullen. De opleiding hanteert hiervoor het stageprotocol en het begeleidingsprotocol duaal. Actualiteit van het programma Door de verschillende contacten met het werkveld zorgt de opleiding Bouwkunde ervoor dat het programma actueel is en blijft. De Beroepenveldcommissie (BVC) van IGO, bestaande uit de BVC’s van de onderscheiden opleidingen, ziet toe op de aansluiting van de opleidingen op de beroepspraktijk en de actualiteit van het studieprogramma. Zoals in facet 1.1 werd aangegeven is de samenstelling en het functioneren van de BVC geregeld in de FNT-Regeling Beroepenveldcommissie en College van Toezicht (CvT). Het auditteam heeft geconstateerd dat de BVC van de opleiding Bouwkunde minimaal vier keer per jaar bijeenkomt en dat er gediscussieerd wordt over relevante onderwerpen zoals over de nodige inhoudelijke aanpassingen in het programma en over lopende projecten zoals ‘Begeleiden/Beoordelen’ en ‘Sociale Innovatie’. In de BVC en in het CvT hebben representatieve vertegenwoordigers uit het werkveld zitting. Daarnaast zijn in de praktijk werkzame lectoren en docenten betrokken bij het actualiseren van de studieonderdelen. Tijdens de audit wordt door docenten bevestigd dat onder andere de lectoren van de lectoraten ‘Nieuwe Cultuur in de bouwketen’ en ‘Regie Stedelijke Vernieuwing’ bij de aanpassing van het curriculum van de opleiding betrokken zijn.


Afstudeeropdrachten worden door bedrijven verstrekt en begeleid. Nagenoeg alle afstudeeropdrachten hebben een innovatief onderzoekskarakter. Zoals reeds genoemd in de opleidingskarakteristiek wil de opleiding anticiperen op een aantal belangrijke paradigmaverschuivingen die in het jaarplan van IGO zijn opgenomen. De opleiding gaat ook de beroepsgerichtheid versterken door een vernieuwde beschrijving van de beroepsproducten in het competentieprofiel van de Utrechtse bouwkundige. Verder wil de opleiding de begeleiding en beoordeling van de competentieontwikkeling richting Utrechtse ingenieur stroomlijnen door bij alle beroepsopdrachten binnen IGO hetzelfde beoordelingsmodel te gaan gebruiken. Dit wordt door de opleiding verder uitgewerkt in verschillende IGO deelprojecten, gericht op: innovatie van het competentieprofiel; innovatie van het bouwkunde curriculum; innovatie van begeleiden en beoordelen; projectmanagement bij IGO; de aansluiting tussen mbo en hbo te optimaliseren (DINK, doorstromen in de keten).

Het auditteam heeft op basis van de documentatie en de gesprekken kennisgenomen van de inhoud van de deelprojecten, de planning 2009 – 2012, de verstrekte budgetten voor 2010 en 2011 en de organisatie van de innovatie bij IGO en de opleiding Bouwkunde en heeft geconstateerd dat er sprake is van een adequate aanpak met een duidelijk begin en einde. Beroepsvaardigheden Het auditteam heeft geconstateerd dat het programma de ontwikkeling van de beroepsvaardigheden van de studenten goed waarborgt en dat het aantoonbare verbanden heeft met de actuele beroepspraktijk. Methodiek Ontwerpprojecten De opleiding waarborgt de ontwikkeling van de beroepsvaardigheden van de student naar de mening van het auditteam op een uitstekende manier door de invulling die gegeven wordt aan de methodiek ‘ontwerpprojecten’ (zie facet 2.7.). Deze methodiek is ontwikkeld binnen het HU lectoraat ‘ICT in het hoger onderwijs’ in samenwerking met andere Hogescholen en universiteiten. De HU levert binnen dit samenwerkingsverband een actieve bijdrage aan de verdere ontwikkeling van deze methodiek. Zo spelen studenten gedurende het 7e semester de rollen van de verschillende disciplines die verantwoordelijk zijn voor proces, programma, ontwerp, technische infrastructuur, uitvoering en kosten bij diverse opdrachten afkomstig van bedrijven. Deze bedrijven worden tevens betrokken bij de toetsing en beoordeling van betreffende studenten. Zie ook het hiervoor genoemde Transwijkproject voor Stichting Bo-Ex’91 en de projectopdracht van Strukton. Oordeel studenten Hoewel STO 2009 uitwijst dat studenten de voorbereiding en gerichtheid van het studieprogramma op de beroepspraktijk iets minder waarderen (de waarderingen die studenten hiervoor geven liggen net onder de streefnorm van de opleiding) wijst de HBO monitor 2008 voldoende inbedding in de beroepspraktijk van de opleiding en voldoende aansluiting van de opleiding op de actuele ontwikkelingen in het vakgebied uit. Tijdens de audit gaven studenten aan zeer positief te zijn over de afstudeerateliers waar gezamenlijk gewerkt wordt door afstudeerders met vergelijkbare onderwerpen.


Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua

niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van)

het programma De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de

geformuleerde eindkwalificaties te bereiken Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Concretisering eindcompetenties Zoals in facet 2.1 reeds is aangegeven is het auditteam van mening dat IGO en de opleiding Bouwkunde aandacht schenken aan de innovatie van het competentieprofiel en het opleidingsprogramma. Het auditteam is deze mening toegedaan na gevoerde gesprekken en bestudering van de concrete inhoud, planning, toegewezen budgetten en tussenrapportages van deze innovatieprojecten. Op dit moment kan de opleiding door middel van een dekkingsmatrix aantonen welke doelen in welke afstudeerrichtingen aan de orde komen. De planning is om het vernieuwd curriculum met de daaronder liggende competentiekaart, waarmee de relatie tussen leerdoelen en vernieuwde eindkwalificaties helder wordt, in januari 2011 gereed te hebben. Voor de opleiding Bouwkunde geldt dat er, naast eerder genoemde algemene hbo ingenieurscompetenties, sociaal communicatieve competenties en zelfsturende competenties (IGO) (zie facet 1.1), acht beroepsspecifieke competenties worden onderscheiden, te weten: 1. Ontwikkelen projectdefinitie 2. Alternatieven en varianten opstellen en beoordelen in de ontwerpfasen VO en DO 3. Bestek- en indieningsgereed maken projectinformatie 4. Organiseren van de contractvorming 5. Voorbereiden van de realisering 6. Handhaven, bewaken en bijsturen van het uitvoeringsplan 7. Evalueren en terugkoppelen van de projectgegevens 8. Beheren van gebouwen Vertaling van de eindcompetenties naar niveaus en leerdoelen IGO werkt aan competentieprofielen die beter te vertalen zijn naar ontwikkeldoelen per cursus, project of stage/afstuderen. Zoals aangegeven betekent dit voor de opleiding Bouwkunde dat er inmiddels in samenwerking met het beroepenveld een nieuw competentieprofiel en een competentiekaart met beroepsproducten ontwikkeld is. Deze kaart zal verder uitgewerkt worden door beroepsproducten in niveaus te beschrijven en te voorzien van (gedrags)indicatoren. Het profiel zal in juli 2010 gereed zijn (project innovatie competentieprofielen). Tevens zullen in het najaar 2010 in alle semesters van de opleiding Bouwkunde pilots in het kader van het project ‘innovatie van begeleiden en beoordelen met het nieuwe competentieprofiel’ (BB) van start gaan en zullen docenten worden opgeleid. Vanaf het voorjaar van 2011 zal het model in alle semesters breed gebruikt gaan worden. Vanaf september 2011 zullen alle IGO opleidingen ook in de studiewijzers gebruik maken van het nieuwe BB-model (plan van aanpak onderwijsinnovatie IGO).


Het programma Het auditteam is van mening dat de opbouw van het huidige curriculum de student in staat stelt de eindkwalificaties te behalen. Het auditteam waardeert de wijze waarop het docententeam en de curriculumcommissie actuele ontwikkelingen doorvertalen en operationaliseren in het onderwijsprogramma. De opleiding werkt momenteel onder andere intensief aan de actualisering en verdieping van het opleidingsprogramma. Gemeenschappelijk eerste semester Zoals in hoofdstuk 3 is aangegeven volgen alle voltijdstudenten van IGO in het eerste semester hetzelfde programma (S1G), waarna aansluitend hierop zonder studievertraging eventueel van opleiding kan worden veranderd. Studenten krijgen op deze manier een breed beeld van de onderwerpen en beroepen van de gebouwde omgeving en de onderlinge samenhang. Zo is er het project ‘Regie Stedelijke Vernieuwing’ waarin teams van studenten van de verschillende IGO-opleidingen uitgedaagd worden om te werken aan een advies ten behoeve van het projectmanagementbureau Utrecht over de wijze waarop een aangewezen plangebied en haar omgeving kan worden herontwikkeld. In het project ‘Duurzaam Rijnenburg’ werken studententeams integraal samen om in opdracht van de Gemeente Utrecht een ruimtelijk ontwikkelingsplan op te leveren waarin uitgewerkt is hoe op de nieuwbouwlocatie Rijnenburg, binnen het kader van duurzaamheid, ruimtelijk invulling kan worden gegeven aan de functies wonen, werken, groen/recreëren, water en verkeer. Tijdens de audit gaven de bouwkundestudenten aan dit gemeenschappelijke semester als zeer zinvol ervaren te hebben. Zij waren vol lof over de vakkennis en beroepsgerichtheid van de docenten, bij wie zij dan ook met hun vragen terecht kunnen. Het auditteam is van mening dat het gezamenlijk semester niet alleen een goede keuze is in het kader van het voorkomen van studievertraging bij een eventuele verkeerde studiekeuze, maar ook zijn doel dient bij het kennismaken van de student met de diverse werkvelden binnen de sector ‘Gebouwde omgeving’. Balans theorie – praktijk De projecten in het programma van de voltijdopleiding zijn gepositioneerd rond thema’s als kleinschalig bouwen, duurzaamheid en seriematig bouwen. De projectopdracht wordt, zoals aangegeven, bepaald door concrete vragen uit de beroepspraktijk. De inhoud van de cursussen rond de projecten draagt bij aan de kennis en het inzicht die binnen de projecten nodig zijn om tot een (geïntegreerd) goed resultaat te komen, of geven de mogelijkheid de competenties te verwerven die niet binnen het project worden verworven. In het binnenschools programma van de duale opleiding ligt het accent op het verwerven van kennis en voor een deel ook op vaardigheden. Dit blijkt uit de leerdoelen per cursus. Vaardigheden en houding worden in het buitenschools programma vraaggestuurd ontwikkeld. Dit gebeurt door in te spelen op de mogelijkheden van de werkplek van de student. Algemene hbo competenties worden voornamelijk ontwikkeld in activiteiten als stages, afstuderen en studieloopbaanontwikkeling. Het duale programma was aanvankelijk geïntegreerd in het voltijdsprogramma. Inmiddels is vanaf september 2008 het studieprogramma aangepast en meer verzelfstandigd waardoor beter maatwerk kan worden geleverd. Dit betekent dat duale studenten nu een aparte studiegids hebben. Alle duale studenten krijgen per semester een assessment waarin de SLB docent en een 2e docent het buitenschoolse curriculum monitoren en labelen. Tevens is het Algemeen Werkend Leren vertaald naar het duale studietraject en in de studiegids duaal opgenomen.


Minoren IGO hanteert naast het hoofdprogramma (major), ook een vrije keuzeruimte van 30 EC, de zogenaamde profileringsruimte. Deze profileringsruimte is bedoeld om een eigen accent aan de studie te geven en kan ingevuld worden met een minor (= een samenhangend pakket van keuzecursussen), een pre-master (= een schakeltraject ter voorbereiding op een masteropleiding), een tweede stage in het buitenland of met een pakket van keuzecursussen dat de student zelf samenstelt. Alles dient wel beargumenteerd en aangevraagd te worden bij de Examencommissie. Zo dient het pakket in ieder geval op hbo niveau te zijn en het mag geen dubbeling in het programma veroorzaken. IGO verzorgt de minoren People Planet Profit (PPP), Regie Stedelijke Vernieuwing (RSV), Monumentenzorg en per september 2010 de pilot-minor Geo-Informatie. De minor PPP is vaak ingezet voor problemen in Zuid-Afrika, waar de studenten een half jaar verblijven. Zo hebben studenten een grote vrijheid in het kiezen van een minor en kunnen daarmee een eigen accent aan hun opleiding geven. In samenwerking met de Hogeschool Avans en de Hogeschool Zeeland wordt de minor Carus (Centre Applied esearch Underground Space) aangeboden. CARUS is gekoppeld aan het lectoraat ‘Ondergronds Ruimtegebruik’ van Hogeschool Zeeland. Ontwikkeling onderzoeksvaardigheden Hogeschool Utrecht streeft ernaar een kennisorganisatie te zijn. Essentieel onderdeel van de kennisorganisatie is het aanleren van onderzoeksvaardigheden en het stimuleren van toegepast onderzoek bij zowel docenten als studenten van de bacheloropleidingen. Om dit te realiseren worden binnen IGO samenvattend de volgende middelen ingezet: 1. het aanbieden van hiervoor genoemde minoren PPT en RSV. Binnen deze minoren wordt de

methodiek van de ontwerpprojecten (zie facetten 1.1 en 2.1) ingezet. Vooral de kennis- en competentievraag binnen deze methodiek stimuleren het ontwikkelen en het gebruik van onderzoeksvaardigheden;

2. het systematisch in alle semesters organiseren van studentenprojecten, waar reële vragen, ingebracht door bedrijven en overheidsinstellingen, worden aangepakt. Hierbij wordt ook steeds meer de methodiek van de ontwerpprojecten gehanteerd. Dit is een onderdeel van de onderwijsvernieuwing op FNT niveau (LWL);

3. het stimuleren van het afstuderen via afstudeerateliers. De thema’s in het atelier zijn afgeleid van de onderzoekprogramma’s van Hogeschool Utrecht. Studenten studeren af bij een bedrijf, ieder met hun eigen afstudeeropdracht, maar zijn een deel van hun tijd ook op school actief in het atelier, waar zij begeleid worden door lectoren en docenten. Zie ook facet 2.1;

4. binnen alle opleidingen van IGO zijn gedurende de vier studiejaren leerdoelen opgenomen gericht op het verwerven van onderzoeksvaardigheden en ervaring met betrekking tot praktijkgericht onderzoek. Doelstelling is om binnen twee jaar hier op uniforme wijze mee om te gaan. Zoals uit het vorige punt al blijkt is het onderzoeksthema bij afstuderen een belangrijk onderwerp geworden. Om de onderzoekslijn bij de opleidingen duidelijker zichtbaar te maken zullen per september 2010 reeds voorgestelde aanpassing in de formuleringen in het afstudeerprotocol en de leerdoelen van de opleidingen verder aangescherpt zijn;

5. het stimuleren van participatie van docenten in kenniskringen. Er wordt samengewerkt met andere hogescholen om lectoraten zo efficiënt en effectief mogelijk in te kunnen zetten. Zo participeren Utrechtse docenten in kenniskringen van hun eigen hogeschool , maar ook in kenniskringen van de hogescholen Zeeland en Windesheim. Door de kenniskringen is het project in het instituutsbrede eerste semester ontworpen, is de minor Regie Stedelijke Vernieuwing opgezet, is bijgedragen aan het starten van de masteropleiding Master of Urban and Area Design en wordt momenteel gewerkt aan het systematisch introduceren van projectmanagement in alle opleidingen van het instituut.


Het opzetten van praktijkgericht onderzoek is de afgelopen jaren sterk gestimuleerd doordat subsidie daarvoor is aangetrokken (SIA RAAK), waardoor vooral in afstudeeronderzoeken van studenten is geïnvesteerd door een sterkere inhoudelijke begeleiding en inzet van docenten het betrekken van de lectoren en hun onderzoeksvragen bij het bacheloronderwijs. Lectoren hebben hiertoe regelmatig overleg met management en docenten van het instituut en nemen zij deel aan vergaderingen van de Beroepenveldcommissie. Daarnaast begeleiden zij de promotietrajecten van docenten.

Het auditteam heeft op basis van gevoerde gesprekken met lectoraat, management, docenten en studenten en bestudeerde documentatie geconstateerd dat zowel op IGO- als op opleidingsniveau intensief gewerkt wordt aan de explicitering van de reeds aanwezige onderzoekslijn en de verdere ontwikkeling hiervan. Oordeel studenten Uit STO 2009 blijkt dat studenten Bouwkunde (voltijd en duaal) matig tevreden zijn over de inhoud van de opleiding. Het niveau van de opleiding voldoet wel aan de verwachtingen. Tijdens de audit gaven studenten de opleiding het cijfer ‘7’. Studenten zijn vooral positief over de vakkennis en praktijkgerichtheid van docenten. De begeleiding tijdens stages wordt als minder positief ervaren.


Facet 2.3. Samenhang programma Het studieprogramma is inhoudelijk samenhangend

Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Verticale samenhang Het auditteam heeft kennisgenomen van de opzet en inhoud van het programma van de opleiding Bouwkunde en heeft geconstateerd, dat de opleiding er voldoende voor zorgt dat het programma verticaal samenhangend is. Dit gebeurt o.a. door: Toenemende complexiteit, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid Gedurende het 1e jaar komen alle facetten van het toekomstig beroep en de benodigde competenties op een eenvoudig niveau aan de orde, zodat de student zich hier een goed beeld van kan vormen. Het leerproces wordt verder concentrisch opgebouwd waarbij de zelfstandigheid van de student, de hiermee samenhangende verantwoordelijkheid en de complexiteit van de opdrachten groeien tot het bachelorniveau van de afstudeeropdracht. Momenteel worden voor elke competentie drie (oplopende) niveaus van beheersing beschreven. Zo neemt de complexiteit van thema’s en bijbehorende opdrachten in de loop van de studiejaren toe, zodat een steeds hoger niveau van competentiebeheersing wordt bereikt. Dit wordt in de loop van 2010 afgerond (zie facet 2.2). Van brede basis naar profilering In de eerste twee jaar wordt een brede basis gelegd, waarbij in het eerste gezamenlijke semester studenten een breed beeld krijgen van de onderwerpen en beroepen van de gebouwde omgeving en de onderlinge samenhang. In de loop van het derde studiejaar kiezen zij een afstudeerrichting. Horizontale samenhang Ook heeft het auditteam kunnen constateren dat de opleiding er voldoende voor zorgt dat het programma horizontaal samenhangend is. Dit komt tot uiting doordat het studieprogramma thematisch is opgebouwd. Tijdens het eerste semester (S1G) maken de studenten kennis met het werkveld van de gebouwde omgeving en met de samenhang daarin. Vanaf het tweede halfjaar volgen zij het specifieke bouwkunde curriculum. Voorbeelden van thema’s zijn: seriematig bouwen en duurzaam bouwen. Centraal staat een project met daaromheen flankerend onderwijs. De inhoud van de cursussen rond de projecten draagt bij aan de kennis en het inzicht, die binnen de projecten nodig zijn om tot een (geïntegreerd) goed resultaat te komen, of geven de mogelijkheid de competenties te verwerven, die niet binnen het project worden verworven. Voor de duale opleiding wordt de horizontale samenhang verkregen doordat projecten afgestemd worden op de werkplek van de duale student. Studenten van de duale opleiding gaven echter aan dat er soms verschil zit in de beoordeling van een project dat mogelijk opgelost kan worden door meer afstemming van de SLB docent met de werkplek. Samenhang tussen binnen- en buitenschools programma voltijd De samenhang tussen het binnen- en buitenschools programma komt duidelijk tot uiting in de stage, zo heeft het auditteam geconstateerd. Specifieke stageleerdoelen van studenten worden door de studenten in overleg met de externe stagebegeleider en de begeleidende docent geformuleerd en vastgelegd in het stagewerkplan. Studenten hebben de mogelijkheid zich vanaf de stagefase te specialiseren. De specialisatie die in de stage in gang wordt gezet, wordt in het zevende semester verder uitgewerkt.


De projectopdracht in het zevende semester eist van de student om vanuit zijn specialisatie zijn rol in de projectgroep in te vullen en zo zijn beroepsspecifieke bijdrage te leveren aan het eindproduct. Samenhang tussen binnen- en buitenschools programma duaal Tijdens de audit gaven studenten van de duale opleiding aan minder tevreden te zijn over de samenhang tussen het binnen- en buitenschools programma. De oorzaak lag vooral gelegen in het feit dat er niet voldoende SLB docenten beschikbaar waren, waardoor er te weinig ondersteuning vanuit de opleiding was. De studenten gaven aan dat dit inmiddels verbeterd is doordat de opleiding extern SLB docenten heeft aangetrokken om dit tekort op te vangen. Bij de duale opleiding vormt het buitenschoolse leren een veel groter deel van de opleiding dan bij de voltijdopleiding. Het begeleidingsprotocol van de duale opleiding schrijft voor hoe de relatie tussen binnen- en buitenschools programma wordt gelegd via het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP). Het POP maakt deel uit van het portfolio van de student, waarin de student de bewijzen van de verworven competenties verzamelt. Alle cursussen in het studieprogramma zijn gericht op het werkveld. Oordeel studenten Het STO 2009 wijst uit dat de duale studenten minder tevreden zijn over de samenhang in het programma. Voltijdstudenten zijn hier wel tevreden over. In het nieuwe curriculum van de opleiding vormen de domeinen beheer, initiëren, ontwerpen, specificeren en realiseren uit de Bachelor of Built Environment de horizontale thema’s, terwijl de kennisdomeinen bouwtechniek, constructie, fysica, management en architectuur de verticale structuur vormen. In de IGO-thema’s duurzaamheid en virtueel bouwen(ICT), cultuur en ethiek en internationalisering worden deze aspecten verder geïntegreerd. Hierdoor zal zowel de verticale- als de horizontale samenhang in het programma verder versterkt worden.


Facet 2.4. Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat

programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen

Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Studielast Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding de studielast van 240 EC evenwichtig heeft gespreid over acht semesters. Ieder semester van de opleiding omvat in totaal 30 studiepunten. Contacturen De definitie die de opleiding Bouwkunde hanteert voor contacturen is: het aantal uur dat ingeroosterd staat met een docent tijdens de lesweken (42 weken/per studiejaar). Niet opgenomen zijn de verdere uren die al dan niet onder begeleiding van een docent tijdens de lesweken plaatsvinden zoals excursies, toetsen en assessments. In schema ziet het aantal contacturen er voor de opleiding Bouwkunde als volgt uit: contacturen Voltijd duaal

1e leerjaar 13 8

2e leerjaar 9 9

3e leerjaar 1 4 (S5+S6)

4e leerjaar 5

Studievoortgang FNT zorg er door de volgende maatregelen voor dat het programma studeerbaar is voor alle studenten: In het cursusoverzicht en in Osiris zijn alle cursusonderdelen omschreven volgens een vast stramien, inclusief de studielast in studiepunten. Voor leerlingen van mbo-bouwkunde-opleidingen is er de mogelijkheid om in hun laatste jaar al een groot deel van een semester van de hbo-opleiding te volgen, waarvoor zij later tijdens de hbo-studie vrijstellingen krijgen. De toetsperioden zijn verdeeld over het studiejaar. Ieder studiejaar bestaat uit vier blokken van zeven lesweken, gevolgd door een toetsperiode van een week en een projectpresentatie week. Eén extra keer per jaar worden herkansingsmogelijkheden geboden, waarvoor extra toetsweken zijn ingepland. De studielast van programmaonderdelen maakt onderdeel uit van het STO en de cursusevaluaties. Het STO en de cursusevaluaties zijn aanleiding voor het bespreken van mogelijke verbeteringen in het programma. Bij kleine wijzigingen wordt dat door de docenten opgepakt. Bij grotere wijzigingen wordt een voorstel bij de curriculumcommissie ingediend. De opleiding kent twee instroommomenten: september en februari. De opleiding is in staat om programmaonderdelen twee maal per jaar aan te bieden. Door dit aanbod kunnen studenten te allen tijde een studeerbaar programma volgen.


Om de studielastspreiding door het jaar heen te verbeteren is het programma van de studieloopbaanbegeleiding aangepast. In het nieuwe SLO-programma wordt aandacht besteed aan ‘leren leren’ en plannen. Het nieuwe SLO-programma wordt per september 2010 stapsgewijs geoperationaliseerd (zie facet 4.2). In de cursusevaluaties(enquêtes) zijn vragen over de studielast een vast item. De Curriculumcommissie neemt maatregelen op door studenten gesignaleerde problemen aangaande de studielast. Het programma is ingericht op studeerbaarheid. Zo is er in het eerste jaar een bindend studieadvies en kan een student niet aan zijn stage beginnen voordat een substantieel deel van de hoofdfase is afgerond en de student derhalve voldoende kennis bezit om goed voorbereid zijn stage in te kunnen. Duale studenten krijgen op basis van vooropleiding en ervaring een vrijstelling van maximaal 60 studiepunten. Bij de duale opleiding is het buitenschoolse onderwijs ondergebracht in een cursus Algemeen Werkend Leren en is op dezelfde wijze als de andere cursussen in het cursusoverzicht terug te vinden. Oordeel studenten Het STO 2009 wijst uit dat de studielast voldoende verspreid is over het jaar, daarnaast is de opleiding Bouwkunde volgens de studenten te doen in de tijd die er voor staat. Dit gegeven wordt door studenten tijdens de gesprekken bevestigd. Duale studenten vinden de opleiding een supergoed alternatief voor de avondschool.


Facet 2.5. Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de

instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (web) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek

Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Toelating Het auditteam heeft geconstateerd dat de FNT een duidelijke toelatingsprocedure hanteert. De voltijdopleiding Bouwkunde richt zich op drie doelgroepen: havo/vwo-gediplomeerden met profiel N&T en N&G en mbo-gediplomeerden Bouwkunde. Bij mbo'ers wordt niveau 4 vereist, conform de wettelijke eisen. Bij oudere studenten met afwijkende vooropleiding wordt de 21+-regeling toegepast. Ook de duale opleiding richt zich op drie doelgroepen: mbo-gediplomeerden Bouwkunde rechtstreeks van het mbo (groen-dualen) of met enkele jaren praktijkervaring (grijs-dualen) en havo/vwo-gediplomeerden die de propedeuse in voltijd hebben afgerond. Voor havo/vwo-instroom in de voltijdopleiding is de studieduur vier jaar. Voor mbo-instroom en voor de duale opleiding is een verkorte route mogelijk doordat er vrijstellingen verleend kunnen worden op basis van de vooropleiding. De studieduur van deze verkorte opleidingen bedraagt afhankelijk van de vooropleiding van de student en de gekozen opleiding 3 tot 3,5 jaar. Eerder verworven competenties (EVC’s) kunnen worden erkend als de student vrijstellingen aanvraagt via de Examencommissie (zie artikel 3.6 van de OER). De duale variant kent een binnen de faculteit en het instituut geldende uniforme intakeprocedure. Voorlichting IGO hanteert voor voorlichting en werving het geformuleerde communicatieplan van het instituut. Zo wordt er door IGO vier maal per jaar aangesloten op hogeschool breed georganiseerde open dagen en – avonden. Er zijn ‘meeloopdagen’ waar individueel op afspraak aan kan worden deelgenomen. Tevens worden er jaarlijks oriëntatiedagen voor havo/vwo en mbo georganiseerd en worden er op middelbare scholen voorlichtingsbezoeken en artikelen in schoolkranten verzorgd. Aankomende studenten kunnen bij IGO tevens deelnemen aan workshopdagen. Aanvullend is er voor duale instroom een op de doelgroep gericht wervingsplan. De uitvoering gebeurt door een accountmanager. Gerichte werving door bedrijfsbezoeken is een belangrijke activiteit in het wervingsplan. Aansluiting Het auditteam is van mening dat FNT goed inspeelt op de verschillende typen instromende studenten. Zo heeft het programma Ketens, dat één van de vijf strategische doelen van de faculteit behelst (zie facet 1.1), inmiddels geleid tot een verbeterde instroom, een verbeterd propedeuserendement en het terugdringen van het aantal langstudeerders. Ook heeft het programma Ketens gezorgd voor verbeterde en duurzame relaties met het vo en mbo en verhoogde participatie van bedrijven en instellingen in de werving en onderwijsuitvoering. Het thema diversiteit is tot wasdom gekomen in de vorm van United Students en een faculteitsbreed alumnibeleid is onlangs gelanceerd. Ketens zal in de loop van 2011 als programma worden gestopt. Onderzocht wordt onder welke directieportefeuille de verworvenheden van het programma kunnen worden geborgd. Veel verworvenheden zijn reeds door het lijnmanagement overgenomen.


In de praktijk blijkt de aansluiting voor mbo’ers op het gebied van wiskunde nogal eens tot problemen te leiden. Om deze reden worden er op faculteitsniveau zomercursussen aangeboden om deficiënties in wiskunde weg te werken en worden toelatingstoetsen voor wiskunde afgenomen. Deficiënties worden zo voor de start van de opleiding opgeheven. Er blijkt ook behoefte te bestaan aan cursussen voor natuurkunde. Studenten kunnen hiervoor terecht bij verschillende andere instituten van de HU. Voor het soepel laten verlopen van de overgang van mbo naar hbo vindt door de opleiding overleg met de mbo’s in de regio plaats over de inhoud en vorm van de mbo- en hbo-programma’s. Zo is er voor leerlingen van mbo-bouwkunde-opleidingen de mogelijkheid om in hun laatste jaar al een groot deel van een semester van de hbo-opleiding te volgen, waarvoor zij later tijdens de hbo-studie vrijstellingen krijgen. Van deze mogelijkheid wordt ruim gebruik gemaakt door leerlingen van verschillende ROC’s. In het gezamenlijke eerste semester worden alle studenten naar dezelfde basis geleid en wordt tevens aandacht besteed aan de werkvormen die in het vervolg van de studie worden gehanteerd, met name het werken aan projectopdrachten. Er wordt een begin gemaakt met de beroepscompetenties en ook voor de algemene hbo-competenties wordt een basis gelegd. Studenten kunnen op aanvraag extra ondersteuning krijgen, bijvoorbeeld bijles in wiskunde. Project Doorstromen In de Keten (DINK) De opleiding Bouwkunde participeert actief in het project ‘Doorst(r)omen in de keten’ (DINK). Eén van de doelstellingen van de huidige regering is ‘hoger onderwijs met meer kwaliteit en minder uitval’. Het project DINK wil de doorstroom van het mbo naar het hbo en het studiesucces verbeteren en versterken. Hiertoe wordt in samenwerking met ROC’s uit de regio gewerkt aan mbo-hbo doorstroomportfolio’s zodat beter op de ontwikkeling van de student ingespeeld kan worden. Oordeel studenten Uit STO 2009 blijkt dat de studenten tevreden zijn over de aansluiting van de opleiding Bouwkunde op hun vooropleiding. De duale opleidingen binnen IGO gaan in 2010 gezamenlijk extra lessen wiskunde aanbieden tijdens het eerste blok. Hiervan hebben ook studenten profijt die zich laat aanmelden en daardoor de zomercursus niet kunnen volgen.


Facet 2.6. Duur De opleiding voldoet aan de formele eis (240 studiepunten) m.b.t. de omvang van

het curriculum: o HBO-bachelor: 240 studiepunten

Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overweging. Overweging: Het totale aantal studiepunten van de voltijd – en duale opleiding, zo blijkt uit de documentatie, bedraagt 240 EC.


Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept

Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Didactisch concept Er is een gezamenlijke onderwijsvisie ‘Leren=Werken en Werken=Leren’ voor de faculteit ontwikkeld waarin het idee van leren door doen in een cyclisch proces en in een zoveel mogelijk op de beroepssituatie gelijkende leersituatie centraal staat. Het eindbeeld is een curriculum dat beschreven wordt in termen van beroepsproducten, waarin leren en werken zijn gekoppeld in sterke leeromgevingen en die door kenniscirculatie meegroeien met de ontwikkelingen in het beroepenveld. Om dit ideaalbeeld te bereiken worden door de faculteit vier stadia (stepping stones) onderscheiden waarbij alle facetten van de onderwijsvernieuwing in samenhang aanwezig zijn. Per stapsteen zijn er zeven kenmerkende thema’s: projectonderwijs; toetsen en beoordelen; vraagsturing; studie- en studieloopbaanbegeleiding; teams; organisatie en faciliteiten; en het goede voorbeeld geven. Uitgangspunt is dat er per stapsteen een uitbreiding van de criteria betreffende de genoemde zeven punten plaatsvindt. FNT hanteert hierbij de volgende planning: 1. Ruikfase (2006): experimenteren 2. Voedingsbodem (2007/2008): ontwikkelen deel van een opleiding 3. Omslag (2009): gestructureerde ontwikkeling gehele opleiding 4. Implementatie (2010 en verder): Het programma is door FNT tot 1 januari 2010 met €500.000 subsidie per jaar ondersteund. Na het opleveren van de onderwijsvisie, een visie op de verandering, het uitwerken van toetsbeleid en studieloopbaanplanning, het organiseren van vele ontwikkelworkshops en het gedurende vier jaar ondersteunen van de diverse implementatieprocessen bij instituten, is de uitvoeringsverantwoordelijkheid nu overgegaan naar het lijnmanagement. De opleidingen van FNT werken sinds 2006 volgens de methodiek ‘ontwerpprojecten’ waarbij naast het oplossen van een praktijkvraag van een bedrijf uit de regio ook een antwoord op een kennisvraag van een kennisinstituut en een competentievraag van een student aan de orde zijn. Het bijzondere van deze methodiek is ook dat studenten van andere opleidingen, instituten en faculteiten samen kunnen werken in één project, waarbij ieder zijn of haar eigen vragen (die wel in het grotere geheel moeten passen) beantwoordt. Er worden docenten ingezet in kenniskringen van lectoren, waarbij expertise wordt toegepast in de praktijk en de ervaringen weer worden ingezet in het onderwijs. Samen met het kenniscentrum, waarbinnen elf lectoren functioneren, zijn projecten opgezet waaraan studenten en docenten werken. FNT heeft hier reeds landelijke bekendheid mee geoogst. Zie ook facet 2.1. De opleiding sluit aan op deze onderwijsvisie door het thematische projectonderwijs. In dit onderwijsmodel staat, zoals eerder beschreven, een bepaald thema (bijvoorbeeld revitalisering, seriematig bouwen) centraal met een aan de beroepspraktijk ontleende opdracht. In samenhang met dit project wordt flankerend onderwijs gegeven. De praktijkgerichtheid van de opleiding is wezenlijk. In de voltijdopleiding heeft het studieprogramma een omvang van minimaal twee semesters in de beroepspraktijk (stage en afstuderen). De duale student verwerft een groot deel van zijn competenties op de werkplek. Daartoe voert hij door de school en het bedrijf gemeenschappelijk geformuleerde opdrachten uit. In de duale variant komt de beroepscomponent goed tot zijn recht.


Het didactisch concept van het leren op de werkplek wordt aangescherpt (project Duaal Uniformeren), omdat het zich bewust zijn van de essentie van de leer/werkplek een nadere accentuering behoeft in de richting van duaal student en werkgever. Het auditteam is van mening, dat het didactisch concept passend is bij het programma van de opleiding Bouwkunde en dat studenten door deze aanpak de vereiste doelen behalen. Werkvormen De opleiding kiest voor een variatie van werkvormen, die naar de mening van het auditteam in voldoende mate aansluiten bij het hiervoor beschreven didactisch concept: Projectonderwijs Het projectonderwijs binnen de opleiding wordt vormgegeven door concrete opdrachten uit de beroepspraktijk. Er wordt gewerkt met projectgroepen van maximaal acht studenten. De stage en het afstuderen worden gezien als bijzondere vormen van projecten waarin studenten hun ontwikkeling kunnen toetsen. In het stageprotocol en afstudeerprotocol zijn opzet, doelen en voorwaarden beschreven. Beroepsoriëntatie en studieloopbaanontwikkeling Als onderdeel van algemene vorming is het studieonderdeel beroepsoriëntatie in de semesters twee, drie en vier bedoeld om de studenten door middel van excursies, snuffelstages, bedrijfsbezoeken en presentaties van gastdocenten een actueel beeld te geven van de beroepspraktijk en daarmee voor te bereiden op het kiezen van een voor hen geschikte stageplaats en vervolgens een passende afstudeerrichting. Flankerend hieraan speelt het onderdeel studieloopbaanontwikkeling een rol in het opstellen en uitvoeren van persoonlijke ontwikkelingsplannen per semester. Practica en IZT IGO kent sinds 1999 de werkvormvariant IZT (Instructie-Zelfstudie-Terugkoppeling). Deze werkvorm behelst een inroostering van instructie (eerste uur), zelfstudie (tweede en derde uur) en terugkoppeling (vierde uur). Tijdens IZT wordt een beroep gedaan op de zelfwerkzaamheid van de student. Voor de voltijdopleiding wordt dit grotendeels toegepast, voor duaal wordt het zelfstudiedeel volledig buiten de school ingepland. De duale opleiding kent geen stage. Zoals aangegeven verwerft de duale student een groot deel van zijn competenties op de werkplek door het uitvoeren van door de school en het bedrijf gemeenschappelijk geformuleerde opdrachten. De werkwijze is beschreven in het duale begeleidingsprotocol. Oordeel studenten STO 2009 wijst uit dat studenten tevreden zijn over de afwisseling in werkvormen.


Facet 2.8. Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de

studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd

Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Kwaliteitsborging toetsen en beoordelen Het auditteam is op basis van hetgeen zij gezien en gehoord heeft tijdens de audit van mening dat FNT er voldoende voor zorgt dat de kwaliteit van toetsen geborgd is. De uitgangspunten van de vernieuwde visie op toetsen en beoordelen van FNT (2008) zijn: Toetsen en beoordelen zijn gericht op groei en ontwikkeling van de student. De summatieve beoordeling is gericht op de beroepsopdrachten die de student uitvoert. Beroepsopdrachten worden getoetst en beoordeeld aan de hand van professionele criteria. Beoordelen gebeurt door een team van docenten.

De Visie op toetsen en boordelen (2008) is ontwikkeld in nauwe samenwerking met de opleidingen binnen de faculteit. Er hebben verschillende pilots op het gebied van onderwijsvernieuwing plaatsgevonden (Competentieleren in de actualiteit, Competentieleren in de praktijk), waarbij gebruik gemaakt werd van de methodiek van ontwerpprojecten. Beoordelen en de criteria voor beoordelen zijn essentieel onderdeel van deze methodiek. In atelier bijeenkomsten zijn ervaringen en beelden uitgewisseld in het kader van het programma ‘Leren=Werken en Werken=Leren’. De input van de atelierbijeenkomsten is duidelijk herkenbaar in de visie op toetsen en beoordelen. Elke onderwijseenheid binnen IGO kent leerdoelen die zijn uitgewerkt in toetscriteria. Beoordelingsprocedures en –criteria voor stages en afstudeeropdrachten zijn vastgelegd in de stage- en afstudeerprotocollen. IGO hanteert hiernaast voor de duale opleidingen een speciaal begeleidingsprotocol waarin criteria voor student, begeleiders, persoonlijk ontwikkelplan (POP), portfolio en beoordeling zijn opgenomen. Het auditteam heeft gezien dat binnen de opleiding Bouwkunde door beoordelen en toetsen adequaat wordt getoetst of de studenten de leerdoelen van het programma hebben gerealiseerd. Tevens heeft het auditteam op de auditdag kennisgenomen van de voorgenomen vernieuwing van de Examencommissie en de reeds in de praktijk gebrachte aanpassing van het toetsbeleid. De opleiding heeft de concretisering van doelstellingen en verantwoordelijkheden in hiervoor bestemde documenten vastgelegd. De opleiding werkt er hard aan de studiewijzers uniform op te stellen. Dat dit nodig is blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat duale studenten tijdens de audit aangaven dat er soms verschil is tussen docenten in de beoordeling van projecten (zie facet 2.3). Studenten gaven overigens tevens aan dat tentamens op consistente wijze worden beoordeeld. Variëteit aan toetsvormen Het auditteam heeft geconstateerd dat FNT een veelheid aan toetsen hanteert, elk met een eigen doel en functie. Voorbeelden hiervan zijn: schriftelijke toets (kennis en inzicht), verslagen (vaardigheden en integratie), mondelinge verdediging (integratie), presentatie (vaardigheden en integratie), peerbeoordeling (houding). De toetsing vindt plaats conform de regelgeving van het instituut en staat beschreven in de studiegids (Onderwijs- en Examenregeling), in het cursusoverzicht en in het jaarrooster.


Inzage en feedback Het auditteam heeft gezien en vernomen dat de opleiding Bouwkunde er voldoende voor zorgt dat de studenten op de hoogte worden gebracht van de resultaten van de gemaakte toetsen. Al het werk van studenten wordt door de beoordelende docenten van feedback voorzien. Studenten bevestigden tijdens de audit dat voor alle onderdelen een inzage moment is ingeroosterd waarop de student nadere uitleg kan krijgen. Volgens de studenten maken de docenten hen hier via de mail ook nog regelmatig op attent. Examencommissie In de gewijzigde Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) wordt de positie van de Examencommissies versterkt. De wijzigingen betreffen zowel de samenstelling als de taken en bevoegdheden van de examencommissies. Het belang van het goed organiseren van de examencommissies wordt versterkt doordat toetsing en toetsbeleid bij de inwerkingtreding van de gewijzigde accreditatiewetgeving in het accreditatiekader een zwaardere positie krijgt. Hogeschoolbreed is een deel van de gewijzigde wetgeving al uitgewerkt in de totstandkoming van de OER 2010-2011 en de vernieuwing van het reglement examencommissies. Op facultair niveau wordt voor de implementatie en aanvulling daarvan gezorgd. De FNT hanteert hierbij de volgende mission statement: FNT-examencommissies zijn zelfstandig opererende, onafhankelijke organen, met kennis van het onderwijsprogramma, de relevante regelgeving, het toetsbeleid en het werkveld waartoe de opleiding opleidt. De kwaliteit van de af te geven getuigschriften staat voorop. Dit wordt tot uiting gebracht in de verantwoordelijkheid die de FNT-examencommissies nemen bij het borgen van de kwaliteit van de toetsing. De examencommissies zien er daarnaast op toe dat studenten gelijkwaardige kansen krijgen, waardoor de afgegeven diploma’s gelijkwaardig zijn. Hoewel alle wijzigingen nog niet formeel zijn verwerkt in onderliggende reglementen, werkt de examencommissie in de praktijk wel al (voor zover mogelijk) volgens de nieuwe wettelijke eisen per 1 september 2010.

Oordeel studenten STO 2009 wijst uit dat voltijdstudenten tevreden zijn over de wijze van toetsing en beoordeling bij de opleiding. Zij zijn van mening dat vooraf duidelijk aangegeven wordt waarop beoordeeld wordt. Ook vinden zij dat de toetsing voldoende aansluit op de doelstelling van het onderwijs. De duale studenten zijn minder tevreden. Zij waarderen de wijze van toetsen en beoordelen met een 2.8, het vooraf aangeven waarop beoordeeld wordt met een 2.5 en de aansluiting van de toetsing op de doelstelling van het onderwijs met een 2.9. De HBO-monitor wijst uit dat duale studenten van mening zijn dat docenten streng in beoordeling zijn (2.8). Op dit moment ontwikkelen de vier duale opleidingen van het instituut gezamenlijk een assessment voor portfoliowerkzaamheden. Deze ontwikkeling is juist gestart. Daarbij wordt zoveel mogelijk geprobeerd het nieuwe competentiebeoordelingskader dat bij de voltijdopleiding Bouwkunde ontwikkeld wordt als leidraad te gebruiken. Het assessment gaat dan deel uitmaken van een begeleidings- en beoordelingstraject dat als rode draad door de voltijd- (project & stage) en de duale opleiding (leren op de werkvloer) loopt.


3. Inzet van personeel Facet 3.1. Eisen HBO Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een

verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Het auditteam is van mening dat het onderwijs voor een belangrijk deel verzorgd wordt door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Achtergrond van docenten in het werkveld Uitgangspunt is dat docenten bij aanstelling aan de FNT minimaal drie tot vijf jaar relevante beroepservaring hebben. Docenten die al langer in het onderwijs werkzaam zijn worden door middel van de RWG-cyclus gestimuleerd om hun ervaring actueel te houden door bijvoorbeeld deelname aan een kenniskring of stage in de beroepspraktijk. In het strategisch plan FNT (2007-2012) wordt uiteengezet dat door het onderwijsvernieuwingsprogramma ‘Leren=Werken en Werken=Leren’ (2007-2010) zowel studenten als docenten nauw betrokken zijn bij de actuele beroepspraktijk door het projectonderwijs dat gekoppeld is aan externe opdrachtgevers. Externe begeleiders dienen over minimaal hbo-niveau en ervaring in het vakgebied te beschikken. Binnen het docententeam van Bouwkunde hebben bijna alle docenten ervaring in de beroepspraktijk. Circa 16 docenten zijn naast hun betrekking aan de HU tevens werkzaam in de sector. Deze docenten vertegenwoordigen de beroepspraktijk binnen de opleiding waardoor de opleiding een continue link met actuele ontwikkelingen in het werkveld heeft. Naast de vaste docenten maakt de opleiding ook structureel gebruik van gastdocenten, die doorgaans werkzaam zijn in de praktijk. Door het gehele curriculum wordt de expertise van deze werkvelddeskundigen ingezet. Relaties met het werkveld Het auditteam is van mening dat FNT een goede systematiek hanteert in het leggen van een verbinding tussen de opleidingen en de beroepspraktijk: bij steeds meer studentenprojecten zijn bedrijven betrokken die een realistische

praktijkopdracht aanleveren. De opleidingen van FNT maken hierbij gebruik van de methodiek ‘ontwerpprojecten’ waarbij naast het oplossen van een praktijkvraag ook een antwoord op een kennisvraag van het kennisinstituut en een competentievraag van de student aan de orde is. Samen met het kenniscentrum, waarbinnen elf lectoren functioneren, zijn projecten opgezet waaraan studenten en docenten werken. FNT heeft hiermee landelijke bekendheid vergaard.

de opleidingen maken veel gebruik van gastdocenten, die werkzaam zijn in de beroepspraktijk. Nieuwe onderwijsonderdelen worden veelal opgezet in samenwerking met gastdocenten uit de beroepspraktijk;

Betrokkenheid bij stagebegeleiding en afstuderen in het werkveld of bij begeleiding op de duale leerwerkplek;

Zoals reeds bij facet 2.2 genoemd hebben de Bouwkunde docenten gezamenlijk een uitgebreid netwerk opgebouwd en benutten zij de netwerkcontacten, zij het voornamelijk op informele wijze, uitstekend om de actuele beroepspraktijk bij het onderwijsprogramma te betrekken.


Het werkveld als opleider In het stageprotocol van het instituut (2009/2010) wordt de verantwoordelijkheid van de bedrijfsbegeleider uiteengezet. Zo is deze verantwoordelijk voor het verloop van de stage op de stageplek. Het Instituut voor Gebouwde Omgeving vraagt de bedrijfsbegeleider minimaal eenmaal per maand het verloop van de stage met de stagiair(e) te bespreken. Daarbij wordt steeds het opgestelde werkplan betrokken. De rol van de afstudeerbegeleider is beschreven in het afstudeerprotocol van het instituut (2008/2009). Deze bestaat uit het verstrekken van een afstudeeropdracht uit de actualiteit van het werkveld en het vanuit het bedrijf vakinhoudelijk begeleiden van de afstuderende student(en). Duale opleiding Bij de duale opleiding fungeert de bedrijfsbegeleider als vraagbaak voor de student binnen het bedrijf en geeft advies bij en terugkoppeling op de door de student verrichte werkzaamheden. Dit betekent dat een bedrijfsbegeleider ten minste hbo-niveau heeft, vakdeskundig is en voldoende tijd kan besteden aan de student. Hij werkt bij voorkeur op dezelfde locatie als de student (begeleidingsprotocol Algemeen Werkend Leren). Oordeel studenten STO 2009 wijst uit dat de studenten tevreden zijn over de kennis die docenten hebben van de beroepspraktijk. Tijdens de audit werd door studenten bevestigd dat docenten veel praktijkkennis hebben.


Facet 3.2. Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit

te verzorgen Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Streefcijfers en feitelijke docent:student ratio Uitgangspunt is dat de personeelsformatie gebaseerd is op de prognose van de studentenaantallen en de te verwachten projectgelden voor onderwijsvernieuwing en kennisontwikkeling. De ondergrens docent:student ratio dient 1:26 te zijn. Een efficiënte organisatie Doordat docenten binnen FNT breed inzetbaar zijn kan worden ingespeeld op fluctuerende studentaantallen en kunnen docenten ingezet worden bij verschillende opleidingen. Voor zeer specifieke deskundigheid en om grote fluctuaties op te vangen worden externe docenten ingezet. Werklast en werkdruk Het auditteam heeft geconstateerd dat er sprake is van een relatief hoge werkdruk bij het personeel en dat het ziekteverzuim binnen het cluster Bouw (opleidingen Bouwkunde en Bouwtechnische Bedrijfskunde) is toegenomen van 1,9% in 2007 naar 7,6% in 2008. Hogeschoolbreed wordt momenteel een nieuwe leidraad voor taaktoedeling van docenten ontwikkeld rekening houdend met veelheid aan docenttaken anno 2010. Tevens wordt het frequent kort ziekteverzuim scherper gemonitord en aangepakt. Werkbelevingsonderzoek 2009 Uit het werkbelevingsonderzoek 2009 blijkt dat medewerkers binnen FNT weliswaar veel stressbronnen hebben in het werk, maar dat zij dusdanig veel positieve energiebronnen (waardering, autonomie, ontplooiing en prestatiefeedback) hebben dat zij relatief weinig werkstress ervaren. Tijdens de generieke audit is aangetoond, dat FNT een systeem van integraal personeelsbeleid voert dat er voor zorgt, dat op alle onderhavige opleidingen voldoende personeel wordt ingezet om de gewenste kwaliteit te verzorgen. In de RWG cyclus wordt op facultair niveau gecontroleerd dat dit systeem uitgevoerd wordt. Het docententeam neemt deel aan het project sociale innovatie, waarin onder andere het werkplezier van docenten en een betere afstemming van taken centraal staan. Zie facet 3.3. Kengetallen personeel opleiding Aantal aan de opleiding verbonden docenten

47 (Docenten worden bij zowel de Voltijd als bij de Duale variant ingezet, dit valt verder niet te specificeren omdat dit een variërende uitwisseling betreft)

Aantal fte per variant

25,5 FTE (voltijd)

6,25 FTE (duaal)

Docent – student ratio per variant

1:24,2


Met de huidige docent-student ratio’s voldoet de opleiding aan eigen gestelde streefwaarden. De docenten hebben echter een hoge werkdruk door de veelheid aan taken die het doceren en de lopende onderwijsvernieuwingen met zich mee brengen. Deze druk vertaalt zich voor de studenten in moeilijk per email bereikbare docenten en het lang moeten wachten op beoordelingen van opdrachten. Verdere uitwerking en afronding van projecten als sociale innovatie en het project ‘Leren=Werken en Werken=Leren’ zal het docententeam meer ruimte bieden om meer met de kerntaken van het onderwijs bezig te zijn. Overigens constateerde het auditteam dat het docententeam van Bouwkunde een zeer stabiel team is dat zaken goed op orde heeft en prioriteiten stelt op het gebied van onderwijsuitvoering en onderwijsvernieuwing. Naast de vaste docenten worden eveneens veel gastdocenten ingezet in het curriculum.


Facet 3.3. Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en

organisatorische realisatie van het programma Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Borging van kwaliteit docenten op Faculteitsniveau De hogeschool en hiermee FNT ontwikkelt zich steeds meer tot een kennisorganisatie. Men heeft een helder beeld over hoe het personeelsbestand en het HRM-beleid ingezet kunnen worden ten behoeve van deze ontwikkeling. FNT focust hierbij op zes thema’s, te weten: competenties van medewerkers; RWG-cyclus en loopbaanontwikkeling; werken in teamverband; leiderschap; inrichting van de organisatie; en arbeidsmarkt. Aannamebeleid Docenten dienen te beschikken over beroepsgerichte competenties op het gebied van onderwijs, onderzoek en praktijk. De intentie op facultair niveau is dat docenten basisvaardigheden dienen te hebben op minimaal twee onderdelen van de trits - onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk - en in ieder geval op het terrein van onderwijs. Tevens onderschrijft de FNT het bewuste beloningsbeleid van de HU. Centraal staat hierbij een heldere communicatie naar werknemers over wat belangrijk is in het functioneren en de beloning daarvoor. Docenten worden bij aanname, zoveel mogelijk geselecteerd op de volgende terreinen: Relevante beroepservaring (drie – vijf jaar); relevante vakkennis; adequate opleiding op minstens masterniveau (hbo/WO); kennis van - en ervaring met onderwijsprocessen en het begeleiden van leerprocessen; een inspirerende en innovatiegerichte instelling; (de bereidheid tot het behalen van) een didactische bevoegdheid.

Beginnende docenten ontvangen een begeleid inwerkprogramma op maat, worden geschoold in didactiek en volgen het HU kennismakingsprogramma. Nieuwe docenten worden gecocht door een ervaren docent op hetzelfde expertisegebied. Deskundigheidsbevordering Via het programma Masters en Promovendi wordt stapsgewijs en in samenwerking met de instituten en het kenniscentrum gewerkt aan het verhogen van het aantal docenten met een masterdiploma (van 55% naar 100%) en het verhogen van het aantal gepromoveerden (van 14% naar 20%), één van de vijf strategische doelen van de faculteit (zie facet 1.1). Dit met het oog op een verbeterde kwaliteit van het onderwijs en vooral de beweging van onderwijsorganisatie naar kennisinstelling. De verantwoordelijkheid om deze cijfers te realiseren is intussen bij de managers onderwijs neergelegd, daar zij de docenten in dienst hebben. In 2017 moet dit proces zijn afgerond. Voor deskundigheidsbevordering is er voor iedere docent een budget in tijd van 10% van de aanstelling en 3,9% in euro’s van de brutoloonsom. Deskundigheidsbevordering van docenten is in belangrijke mate gericht op het didactisch concept dat vastgelegd is in de onderwijsvisie van FNT. De faculteit heeft de consequenties van het didactisch concept voor de rollen en benodigde competenties van docenten vastgelegd. Aan de hand van het implementatieplan ten behoeve van de onderwijsvisie (Stepping Stones) kunnen docenten stapsgewijs de benodigde competenties ontwikkelen.


Tijdens de audit gaven de leidinggevenden aan dat zij zich er bewust van zijn dat niet iedere docent in iedere rol past (docent, coach, onderzoeker). Tijdens de sollicitatieprocedure wordt hier selectief mee omgegaan. Daarnaast krijgen de docenten de gelegenheid en tijd om de benodigde competenties voor de gewenste rollen te ontwikkelen. De faculteit voorziet tevens in een doorlopend leiderschapstraject voor managers en een leergang voor teamleiders. Uit de gesprekken met managers en medewerkers blijkt dat er heldere afspraken over prestaties en persoonlijke ontwikkeling (POP) worden vastgelegd. Werkbelevingsonderzoek 2009 Uit het werkbelevingsonderzoek 2009 blijkt dat medewerkers van FNT tevreden zijn over de mogelijkheden tot ontplooiing. Het overgrote deel geeft aan zelf initiatief te nemen voor de eigen ontwikkeling. Ook blijkt uit het onderzoek dat het merendeel van de medewerkers in het afgelopen jaar een contract-, functionerings- of beoordelingsgesprek heeft gehad. De meesten van hen vonden deze gesprekken plezierig en motiverend. Borging kwaliteit docenten op instituutsniveau In aansluiting op het IGO project ‘Sociale Innovatie’ zijn docententeams van vijf tot twaalf personen rondom de onderwijseenheden van studenten georganiseerd. Deze docententeams zijn verantwoordelijk voor de studievoortgang in hun (mini-)opleiding. In een teamplan worden afspraken gemaakt over de resultaten, taakverdeling, de organisatorische ondersteuning en de kaders voor de volgende uitvoeringsronde. De organisatie eromheen moet de randvoorwaarden neerzetten om dit mogelijk te maken. Om dit voor elkaar te krijgen staat rond docententeams een organisatieschil die zich bezighoudt met de totale organisatorische facilitering van de docententeams (o.a. studievoortgang, tentamineren, roostering, organisatorische ondersteuning ten behoeve van externe activiteiten als studiereizen, excursies en bedrijvendagen, volgen van ontwikkelingen binnen het vakgebied in expertisegroepen). De IGO-teams worden tevens ondersteund door diverse meer of minder gespecialiseerde diensten/functionarissen binnen de Faculteit Natuur en Techniek, zoals de mediatheek, ICT, het onderwijsbureau, de afdeling marketing, P&O en financiële zaken. Kwaliteit docenten op opleidingsniveau Het auditteam heeft tijdens de audit en op basis van de CV’s geconstateerd dat het docententeam van Bouwkunde in ruimte mate gekwalificeerd is voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Opleidingsniveau docenten opleiding

Docenten 47 Bachelor hbo 11 Master WO 36 Gepromoveerd 2

Twee docenten zijn bezig met een mastertraject en twee docenten met een promotietraject. Kennis en ervaringen worden op verschillende manieren gedeeld met collega’s. Op verschillende momenten in het jaar worden bijeenkomsten georganiseerd waarin onderwijsontwikkelingen worden geëvalueerd. Ook worden er samen met de lectoraten expertmeetings en symposia georganiseerd. Oordeel studenten Uit STO 2009 blijkt dat de studenten tevreden zijn over de inhoudelijke deskundigheid van docenten. Ze zijn matig tevreden over de didactische kwaliteiten van de docenten, de alumni zijn hier tevreden over.


4. Voorzieningen Facet 4.1. Materiële voorzieningen Huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te

realiseren Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Het auditteam heeft tijdens de audit de huisvesting en mediatheek bekeken. Op grond hiervan en op basis van de tevredenheid van de studenten is het team van mening dat de huisvesting en de materiële voorzieningen in ruime mate toereikend zijn om alle programma’s van de FNT opleidingen te realiseren. Het auditteam heeft vertrouwen in de door de FNT genomen maatregelen op het gebied van de ICT voorzieningen. Gebouwen FNT is gevestigd op drie locaties. De gebouwen Oudenoord (BE) en Nijenoord (BE en ICT) functioneren in feite als één gebouw, er zijn zo min mogelijk overlappende functies aanwezig. De locatie aan de F.C. Dondersstraat (AS) heeft vanwege de afstand wel eigen voorzieningen. In de drie gebouwen is het kenniscentrum gevestigd en bevindt zich zodoende dicht bij het onderwijs. De gebouwen hebben toonaangevende mediatheekvoorzieningen, goed ingerichte laboratoria, up to date ICT-infrastructuur. In alle gebouwen is geïnvesteerd in draadloos netwerk en studenten worden vanaf het eerste jaar gestimuleerd met een eigen laptop te werken. Op termijn zullen er minder vaste werkplekken voor docenten beschikbaar zijn en worden voorzieningen voor het werken met laptops op flexplekken uitgebreid. De inrichting van de gebouwen komt tot stand in samenspraak met de faculteit en de opleidingen. De faculteit streeft ernaar dat de huisvesting van voorzieningen ondersteunend zijn voor het competentiegerichte onderwijs. Het masterplan 2004 voorziet in het verbeteren van de voorzieningen, vooral door het investeren in materialen en infrastructuur. Het auditteam heeft gezien dat HU en FNT voortvarend bezig zijn de voorzieningen aan te passen op de onderwijsvisie. Zo zijn er in het gebouw aan de Oudenoord projectruimtes aanwezig waar teams van ontwerpprojecten kunnen functioneren. Tevens is er voldoende ruimte voor interactie en presentatie door de verschillende opleidingen. Mediatheek Het auditteam heeft geconstateerd dat de mediatheek een inspirerende plek is die uitnodigt tot studeren. Relevante vakliteratuur is in ruime mate aanwezig en er is een mechanisme om de collectie actueel te houden. Oordeel studenten Uit STO 2009 blijkt dat studenten faculteitsbreed tevreden zijn over de huisvesting en materiële voorzieningen. Zij zijn echter minder tevreden over de ICT voorzieningen. Tijdens de audit is gebleken dat FNT hierop actie heeft ondernomen. Studenten Bouwkunde bevestigden dit tijdens de gesprekken deze uitkomsten.


Facet 4.2. Studiebegeleiding De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat

met het oog op de studievoortgang De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten sluiten aan bij de

behoefte van studenten Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Studieloopbaanbegeleiding FNT Het auditteam heeft geconstateerd dat de FNT er door verschillende vormen van studiebegeleiding voor zorgt dat de studievoortgang van de studenten voldoende is geborgd. Dit gebeurt o.a. op de volgende wijze: Uitgangspunt is de (vernieuwde) FNT visie op studieloopbaanbegeleiding die in het licht van de ontwikkeling van de onderwijsvisie FNT is gespecificeerd. Hierbij zijn ‘criteria voor goede studieloopbaanbegeleiding’ (2009) uitgewerkt. Centraal in de nieuwe aanpak op studieloopbaanbegeleiding (2009/2010) zijn: De gesprekken met de studieloopbaanbegeleider

elke student is gekoppeld aan een studieloopbaanbegeleider; Het volgen van trainingen SLO (studieloopbaanontwikkeling)

alle studenten die in de hoofdfase studeren volgen het cursusonderdeel SLO waarvoor trainingen worden gegeven: kernkwadranten, stage/ profileringsruimte, conflicten, groepsdynamica, voorbereiding beroepspraktijk en sollicitatiebrief en sollicitatiegesprek;

POP/ portfolio tijdens de studie wordt het portfolio gevuld, beginnend bij de propedeuse en eindigend met het afstudeerwerk. Zowel de studievoortgang, de zelfreflectie, de competentieverwerving als de showcase worden gedocumenteerd en vastgelegd in het portfolio.

In 2010 zullen door de FNT diverse verbeteringen doorgevoerd worden op het gebied van studieloopbaanbegeleiding. Zo worden voor de verschillende domeinen alle competenties uitgewerkt in niveaus en prestatie-indicatoren, waardoor de koppeling tussen de te behalen competenties en de curriculumonderdelen duidelijker wordt voor zowel docenten als studenten. Daarnaast wordt de digitale werken leeromgeving van docenten en studenten verder ontwikkeld (onder andere cursussites waarop docenten informatie ter beschikking kunnen stellen aan studenten en waar interactie tussen studenten en docenten kan plaats vinden, projectsites voor het verhogen van interactie tussen studenten en portfoliosites waarop studenten hun competentieontwikkeling kunnen aantonen). IGO In de propedeuse is de studieloopbaanbegeleiding het meest intensief. Bij binnenkomst krijgt de student een studieloopbaanbegeleider voor de duur van de propedeuse. Dit is een periode waarin de begeleiding zeer belangrijk is, omdat studenten kunnen twijfelen of ze de goede studie hebben gekozen of tegenvallende studieresultaten kunnen hebben. De studieloopbaanbegeleider werkt volgens een instituutsbreed opgesteld protocol (SLO Handleidingen) en begeleidt studenten op individueel en/of groepsniveau. In het POP geeft de student aan welke competenties hij in een bepaalde periode wil ontwikkelen. Het betreft hier zowel beroepscompetenties als algemene competenties.


De vaardigheidstrainingen communicatietechniek en projectmanagement bieden hierbij ondersteuning. De werkwijze voor het opstellen van een persoonlijk ontwikkelingsplan is beschreven in het instituutsbrede begeleidingsprotocol (SLO Handleidingen). Door de tegenvallende waardering van de studieloopbaanbegeleiding zijn in het studiejaar 2007-2008 ingrijpende wijzigingen in de opzet aangebracht. De essentiële wijziging is dat specifiek geselecteerde docenten trainingen verzorgen over algemene hbo-competenties, zoals de training over zelfsturing. De trainers geven aan dat er nu gewerkt wordt met gemotiveerde en enthousiaste groepen studenten. Met ingang van september 2008 is de studieloopbaanbegeleiding in de hoofdfase anders vormgegeven dan voorgaande jaren. De taken voor studieloopbaanbegeleiding zijn geconcentreerd bij een kleinere groep docenten. In tegenstelling tot de propedeuse ligt hier het initiatief om contact op te nemen met de studieloopbaanbegeleider bij de student. Voor het maken van een persoonlijk ontwikkelingsplan en portfolio is een handleiding beschikbaar. Ter ondersteuning worden zes trainingen georganiseerd, waarop studenten dienen in te tekenen. Voorbeelden van onderwerpen die in deze trainingen aan bod komen zijn kernkwadranten, groepsdynamica en voorbereiding beroepspraktijk. Daarnaast benaderen studieloopbaanbegeleiders in de hoofdfase actief studenten die langer dan vijf jaar met de studie bezig zijn. Samen met de student wordt een plan opgesteld om de studie af te ronden. Voor cursussen waar studenten moeite mee blijken te hebben is er extra begeleiding. Dit wordt gerealiseerd door extra begeleidingstijd bij de reguliere lessen in te roosteren en ook door bij tegenvallende resultaten van een hele groep studenten extra lessen te organiseren. Sinds juni 2009 worden er intakegesprekken met nieuwe studenten gevoerd. Dit vindt plaats vanuit het programma ‘Ketens’ en is een vervolg op eerdere succesvolle experimenten die zich speciaal op ‘risico-instromers’ richtten. Vanuit het programma ‘Ketens’ worden ook de zogenaamde langstudeerders begeleid naar het bachelordiploma. Docenten worden vanuit het programma ‘Leren=Werken werken=Leren’ ondersteund bij de implementatie van de vernieuwde studie- en studieloopbaanbegeleiding. Dit gebeurt bijvoorbeeld door bijeenkomsten voor SLB-coördinatoren. Tijdens de audit geven studenten aan dat studieloopbaanbegeleiding is verbeterd met name doordat nu alle studenten een SLB docent hebben. Duaal De studieloopbaanbegeleiding is voor duale studenten gecombineerd met de begeleiding van de student in zijn buitenschoolse leren. Elke duale student krijgt gedurende de hele opleiding een docentbegeleider en een bedrijfsbegeleider. In het instituutsbrede begeleidingsprotocol voor de duale opleiding (Begeleidingsprotocol duaal) staan de rollen van de docentbegeleider en de bedrijfsbegeleider beschreven. Tevens wordt aangegeven wat de wijze van beoordeling van de buitenschoolse werkzaamheden is. Ook hier is er een POP, en extra begeleiding voor moeilijke cursussen. Opleiding De opleiding conformeert zich, wat betreft de studieloopbaanbegeleiding, aan het op FNT en IGO niveau vastgestelde beleid. Informatievoorziening Het auditteam heeft gezien en vernomen dat de FNT er in het algemeen voldoende voor zorgt dat de informatievoorziening adequaat is met het oog op de studievoortgang van de student. Informatievoorziening vindt o.a. op de volgende wijze plaats:


Door middel van het studievolgsysteem ‘Osiris’ vindt registratie van cijfers, inschrijving voor cursussen, minoren en tentamens plaats. De opleidingen gebruiken SharePoint voor het beschikbaar stellen van onderwijsinhoud en andere relevante informatie, zoals studiegidsen. Daarnaast worden er voor specifieke onderwerpen zoals minors, stage en afstuderen informatiebijeenkomsten georganiseerd. Er zijn instituutsbreed afspraken gemaakt over het beantwoorden van email van studenten (binnen drie werkdagen) en over regels voor bereikbaarheid (Communicatieprotocol). Oordeel studenten In 2007/2008 zijn wijzigingen in de studieloopbaanbegeleiding ingevoerd, maar de tevredenheid over de studieloopbaanbegeleiding in het STO 2008 bleef laag. Uit klankbordgroepen bleek dat dit vooral te maken had met de studieloopbaanbegeleiding in de hoofdfase. Daarom is met ingang van studiejaar 2008-2009 in de hoofdfase overgestapt op een andere aanpak. De taken zijn bij een beperkte groep docenten neergelegd en er is expliciet gemaakt dat van hoofdfasestudenten een grote mate van eigen initiatief verwacht wordt. De verwachting is dat deze maatregelen zullen leiden tot een grotere studenttevredenheid. Er is een goed systeem voor de begeleiding van duale studenten. Bij Bouwkunde was er in het studiejaar 2007/2008 een aanmerkelijk tekort aan docentencapaciteit voor de begeleiding. Dat is onder meer opgelost door begeleiders aan te trekken uit het bedrijfsleven, die uitsluitend met studiebegeleiding van duale studenten zijn belast. Ook is er een nieuwe accountmanager/ studiebegeleider duaal aangetrokken. Duale studenten lieten zich tijdens de audit wisselend uit over de inzet van SLB docenten. Zo werden de bereikbaarheid van SLB docenten en de tijd die docenten besteden aan de begeleiding van duale studenten als aandachtspunten genoemd. Daarentegen uitten studenten zich heel positief over het feit dat docenten e-mails rondsturen met alle informatie voor duale studenten. Studenten zijn minder tevreden over de informatievoorziening. Dit werd tijdens de audit door studenten bevestigd. Dit betreffen vooral zaken als ad hoc roosterwijzigingen, informatie over regelingen en procedures en het tijdig bekend maken van resultaten. Tijdens de audit werd door studenten overigens wel aangegeven verbeteringen te zien. Studenten zijn tevreden over het tijdig bekend maken van les- en toetsroosters. Tijdens de audit werd door studenten aangegeven dat de roosters voor de duale opleiding soms niet digitaal beschikbaar zijn. Met docenten worden tijdens RWG-gesprekken afspraken gemaakt over de uitvoering van de taak van de docentbegeleider en de informatievoorziening zoals het tijdig aanleveren van cijfers.


5. Interne kwaliteitszorg Facet 5.1. Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare

streefdoelen Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Het kwaliteitszorgsysteem Het auditteam heeft geconstateerd dat op faculteitsniveau een goed integraal kwaliteitszorgsysteem ontwikkeld en geïmplementeerd is (IKS FNT, 2007) op basis waarvan voortdurend naar verbetering van de organisatie wordt gestreefd. Het managementcontract tussen faculteitsdirectie en CvB, de daarvan afgeleide RGW-afspraken (ResultaatGerichtWerken, onderdeel van functioneringsgesprekken), de begroting, de clusterjaarplannen en de jaarverslagen spelen in de planning-en-controlcyclus een centrale rol. In 2009 heeft de faculteit het HU beleid voor vereenvoudiging van de interne auditsystematiek ingevoerd. Het kwaliteitsbeleid vertaald naar de opleidingen De opleidingen hebben het facultaire kwaliteitszorgsysteem verder uitgewerkt in een (opleidingsgericht) kwaliteitsplan. Deze komt op het volgende neer: iedere zes jaar worden een externe audit en accreditatie en halverwege een interne audit uitgevoerd met de daarbij behorende Management Reviews. De opleidingen formuleren aan de hand van de uitkomsten de nodige verbeteracties, welke worden opgenomen in de jaarplannen (jaarverslagen) van de opleidingen en in de RWG-afspraken met de docenten (docentbeoordelingen). Zij leveren input voor de volgende jaarplannen. Zo heeft het auditteam gezien dat aandachtspunten en verbeterpunten naar aanleiding van de visitatie in 2004 en de interne audit in 2009 hebben geleid tot verbeteracties en dat ze zijn opgenomen in de jaarplannen en RWG afspraken met docenten. Evaluaties Het auditteam heeft geconstateerd dat de FNT een flink aantal instrumenten ter beschikking heeft voor het evalueren van de opleidingen en dat zij deze instrumenten ook regelmatig inzet. Hierbij wordt een streefnorm van resultaten van 3.5 gehanteerd met een ondergrens van 3.0 op een vijfpuntsschaal. Tijdens de auditgesprekken is het begrip ‘De Utrechtse Ingenieur’ uitgebreid besproken alsmede het hoge ambitieniveau dat de faculteit heeft ten aanzien van het niveau van FNT-afgestudeerden. Het auditteam geeft met oog op het voornoemde de FNT in overweging de ondergrens van de streefnormen te verhogen om deze meer in overeenstemming te brengen met de ambities. De faculteit benut de volgende evaluaties onder studenten, docenten en werkveld: Interne en externe audits voor evaluaties onder externen (2x per 6 jaar) HBO-monitor (1x per jaar) HBO-keuzegids (1x per jaar) Beroepenveldcommissies (1x per jaar) College van Toezicht (1x per jaar) Bedrijfsevaluaties voor duale studenten (1x per jaar) Werkbelevingsonderzoek (1x per 2 jaar) STO (1x per jaar) Docentevaluaties (4x per jaar) Cursusevaluaties (1x per 2 jaar en bij grote herzieningen)


Stage- en afstudeerevaluaties (2x per jaar) Tentamenrendement van cursussen (4x per jaar) Exit enquêtes (bij studenten die voortijdig de opleiding verlaten)

In het kader van het project sociale innovatie (facet3.3) komt de zorg voor de kwaliteit te liggen bij de teams en wordt dit een integraal onderdeel van de werkcyclus. Het team voor Kwaliteit & Financiële Bedrijfsvoering moet ervoor zorgen dat de benodigde (enquete)informatie op een eenvoudige manier verkregen en gepresenteerd wordt zodat de andere teams daar niet achteraan hoeven. Tijdens de generieke audit is aangetoond dat de FNT streefdoelen heeft vastgelegd die periodiek worden geëvalueerd volgens de evaluatiesystematiek zoals hierboven wordt aangegeven. Bouwkunde De opleiding Bouwkunde hanteert het FNT kwaliteitsbeleid en wordt derhalve periodiek geëvalueerd. Zie verder de facetten 5.2 en 5.3.


Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare

verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Verbetermaatregelen op basis van evaluaties Uit de aan het auditteam bij de generieke audit overlegde informatie en uit de gesprekken die het auditteam heeft gevoerd is duidelijk geworden dat de uitkomsten van evaluaties de basis vormen voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Verbeteracties worden geëvalueerd in overleg van docenten en management. In het kwaliteitszorgsysteem van faculteit en opleidingen is een schema voor terugkoppeling van evaluaties en maatregelen opgenomen. Fundamentele verbeteracties worden opgenomen in de jaarplannen en als onderdeel daarvan uitgevoerd en bewaakt. De terugkoppelingen en evaluaties vinden plaats in de jaarverslagen. Genomen verbetermaatregelen op IGO niveau: Het is mogelijk gemaakt om op digitale wijze enquêtes af te nemen en het

enquêteformulier is aangepast. Met deze nieuwe werkwijze worden meer cursussen en docenten geëvalueerd. De resultaten worden via SharePoint gecommuniceerd.

De volgende concrete verbetermaatregelen zijn genomen om het rendement in met name de propedeuse te verbeteren: Bijlessen natuurkunde en wiskunde gestart in 2007. Voor wiskunde worden elke dag in het

eerste semester extra lessen aangeboden voor wie dat nodig heeft. Voor natuurkunde gebeurt dat twee keer per week. Dit studiejaar (2009-2010) is gestart met onderscheid te maken naar bijlessen (student stelt zijn eigen vragen) en basisvaardigheden (de stof die in de les wordt behandeld, wordt gevolgd, maar er wordt expliciet op de basisvaardigheden ingegaan).

Er is een duidelijke richtlijn gekomen op het gebied van studieloopbaanbegeleiding en er is geëxpliciteerd wat met de studieloopbaanbegeleiding wordt beoogd.

Inzet van studentassistenten in de propedeuse, zowel bij de wiskundelessen als bij het practicum Autocad. Hierdoor kunnen de studenten op meer momenten en bij meer mensen hun vragen kwijt.

Er is in 2009 voor het eerst in december een ouderavond voor de ouders van eerstejaars voltijdstudenten georganiseerd.

In juni 2010 is voor het eerst een dag georganiseerd voor de aankomende voltijdstudenten (een intakedag).

In het kader van het programma ‘Ketens’ is er in 2008/2009 en 2009/2010 actie ondernomen met als doel de ‘Langstudeerders’ (ruim 300 studenten) naar het diploma te begeleiden. Resultaat tot op heden is dat 100 studenten hun diploma hebben behaald en dat 31 studenten definitief zijn afgehaakt. De focus van het programma ‘Ketens’ verschuift nu naar maatregelen ten behoeve van het voorkomen van langstuderen. Genomen verbetermaatregelen bij de opleiding Bouwkunde: Organisatie van zomercursussen om deficiënties in wiskunde weg te werken; Het communicatieprotocol wordt met een zekere regelmaat onder de aandacht van

docenten en studenten gebracht; Op tijd inleveren van cijfers is een gespreksonderwerp in de RGW-cyclus; Na elke toets-/tentamenperiode wordt door het management geïnventariseerd welke cijfers

niet op tijd zijn ingeleverd en worden maatregelen genomen.


Binnen de werkvormen project en stage vindt aanpassing plaats met name gericht op de zelfreflectievaardigheden van de student en de beoordeling hiervan (projectvoorstel studieloopbaanbegeleiding, 2009/2010).

De opleiding heeft een nieuwe teamleider aangetrokken, die ook de functie van verandermanager heeft gekregen, met de expliciete opdracht om de studenttevredenheid aanmerkelijk te verhogen onder meer door het invoeren van resultaatverantwoordelijke docententeams.

Oordeel studenten Uit STO 2009 blijkt dat studenten niet tevreden zijn over de mate waarin de opleiding uitkomsten uit evaluaties benut en dat de opleiding niet adequaat op klachten reageert. Door het opstellen van de jaarplannen per cluster en de kwaliteitsrapportages en het uitvoeren van verbetermaatregelen heeft de PDCA-cyclus een structureel karakter gekregen en kan er beter op gestuurd worden. De kwaliteitssite van het instituut op SharePoint is hierbij ondersteunend en geeft een transparant beeld van de resultaten van elke fase van de PDCA-cyclus. Prioritering Het auditteam heeft geconstateerd dat er veel verschillende verbetermaatregelen zijn geïnitieerd waarin, zoals eerder vermeld, door middel van een heldere planning een duidelijke prioritering is aangebracht.


Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en het

afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Het betrekken van stakeholders bij de kwaliteitszorg Het beleid van FNT is erop gericht medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld te betrekken bij de kwaliteitszorg door de verschillende evaluaties. Tevens wordt met hen overlegd hoe verbetermaatregelen en innovaties gerealiseerd kunnen worden. Onder facet 5.1 is al vermeld welke instrumenten de faculteit hierbij inzet. Studenten worden bij aanvang van een nieuwe STO schriftelijk geïnformeerd over de genomen maatregelen naar aanleiding van het vorige STO. Kort na een STO ontvangen studenten per mail een overzicht van resultaten en verbeterplannen. STO resultaten worden ook met de medewerkers besproken. Docenten en studenten participeren in de medezeggenschapsraad (FMR) en de gemeenschappelijke opleidingscommissie (GOC). Het College van Toezicht bewaakt en beoordeelt via het afstudeerwerk de afstudeerfase. Tevens wordt door dit orgaan door middel van de beoordeling van een afstudeerportfolio de gehele opleiding bewaakt. Ook functioneert de Beroepenveldcommissie, waarmee minimaal tweemaal per jaar wordt overlegd, als klankbord (FNT-regeling BVC en CvT, 2008/2009). De resultaten van het studenttevredenheidsonderzoek (STO) worden eveneens in de instituutsmanagementteams besproken. Daarnaast worden zij besproken in de gemeenschappelijke opleidingscommissie en in de docententeams, waarna de speer- en verbeterpunten voor het volgende studiejaar worden geformuleerd. De resultaten van het werkbelevingsonderzoek worden in het instituutsmanagementteam met de medewerkers van de afdeling P&O besproken, waarop het instituutsmanagementteam acties definieert om de medewerkerstevredenheid te verhogen. De resultaten en acties worden ook met de gemeenschappelijke opleidingscommissie besproken. De decaan houdt exitgesprekken met elke student die de opleiding zonder diploma verlaat en verwerkt deze informatie in jaarlijkse rapportages aan het management. Daarnaast maken de opleidingen voor verbeteractiviteiten gebruik van de aanbevelingen van de Colleges van Toezicht en de beroepenveldcommissies en overige contacten met het beroepenveld (zoals de bedrijfsbegeleiders). Zomer 2010 wordt de nieuwe klachtenprocedure ingevoerd. Deze is dan aangepast aan de nieuwe WHW. Het auditteam vindt de lage respons op studenttevredenheid enigszins zorgelijk. (STO 2008; 26%) Maar recent is er gewerkt aan vergroting van respons. Door het betrekken van docenten en GOC’s en het inzetten van studentengezelligheidsverenigingen en studieverenigingen bij het benaderen van studenten is de respons gestegen in 2009. Tevens is het aantal cursusevaluaties teruggebracht naar minimaal 1x per 2 jaar en bij grote herzieningen, dit om ‘evaluatie-moeheid’ bij studenten tegen te gaan. Tijdens de audit werd bevestigd dat er nieuwe kanalen worden gebruikt om de respons op evaluaties te verbeteren en dat dit inderdaad tot betere resultaten heeft geleid.


Oordeel studenten STO 2009 wijst uit dat studenten (voltijd en duaal) van de opleiding Bouwkunde van mening zijn dat zij niet voldoende betrokken worden bij de verbetering van de opleiding. Ook zijn zij niet tevreden over de mate waarin zij worden geïnformeerd over de uitkomsten van onderwijsevaluaties. De opleiding heeft hier aandacht voor. De door FNT ontwikkelde kwaliteitssites per opleiding op SharePoint worden inmiddels van de nodige informatie voorzien.


6. Resultaten Facet 6.1. Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde

eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen

Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen: Het werkveld over het gerealiseerde niveau Het College van Toezicht is voor de opleiding momenteel het enige onafhankelijke orgaan dat controleert of het eindniveau van de afstudeerwerken aansluit bij de eindkwalificaties. Dit college is positief over de afstudeerresultaten van de opleiding Bouwkunde, die naar haar mening divers zijn, van goede kwaliteit en een breed – internationaal – veld bestrijken van actuele aandachtsgebieden in het bouwvak. Ook uit de resultaten van evaluaties van de bedrijfsbegeleiders en de HBO monitor blijkt dat de gerealiseerde eindkwalificaties in overeenstemming zijn met de nagestreefde eindkwalificaties. Het verkrijgen van informatie over de eindkwalificaties en de mate waarin deze aansluiten bij hetgeen gevraagd wordt in de beroepspraktijk via alumni wordt momenteel faculteitsbreed gestructureerd. Borging eindniveau Het eindniveau van de opleiding is vastgelegd in het competentieprofiel. Zie hiervoor facet 1.1. Het auditteam heeft kennisgenomen van het Afstudeerprotocol en de aanpassingen hierop gericht op de verheldering van de onderzoekslijn binnen het curriculum en is van mening dat hierin voor alle betrokkenen duidelijk is beschreven waaraan het afstudeerwerkstuk moet voldoen en op basis van welke criteria de student zal worden beoordeeld. Voor de voorbereiding op het afstuderen wordt 3 EC verstrekt, voor de afstudeeropdracht 27 EC. De afstudeerfase bestaat uit vier onderdelen: projectvoorstel; plan van aanpak eindrapport; presentatie en verdediging.

Het eindrapport wordt voor een commissie van twee examinatoren en een lid van het College van Toezicht verdedigd. Oordeel auditteam over het gerealiseerde niveau Het auditteam, waaronder een vakdeskundige en een werkvelddeskundige, heeft uit een lijst van afstudeerwerken een selectie gemaakt van te bestuderen werkstukken (bijvoorbeeld: ‘De economie van hallenbouw’, ‘Herinrichting aansluiting Zaandam’, ‘Gevelontwerp Drift 4 t/m 8’). Na bestudering hiervan concludeerde het team dat de inhoudelijke kwaliteit van de scripties in ruime mate van hbo-niveau is. Ook de gebruikte bronnen waren zowel in kwalitatief als kwantitatief opzicht van goed niveau. De beoordeling door docenten van de werkstukken was adequaat. Het auditteam is voorts van mening dat de aanwezige onderzoekslijn binnen de opleiding Bouwkunde de student gedurende de vier studiejaren voldoende voorbereidt op het afstuderen al verdient deze lijn explicitering zowel naar studenten als docenten (zie facet 2.2). Een positieve ontwikkeling op het gebied van onderzoekend afstuderen, zijn de driewekelijkse bijeenkomsten van afstudeerateliers waar studenten tijdens het afstuderen door lectoren en docenten worden begeleid en efficiënt met elkaar leren overleggen opdat er een zo goed mogelijk afstudeerresultaat wordt bereikt (zie facet 2.1).


Tijdens de audit waren de studenten die reeds aan het afstuderen waren zeer positief over de stimulerende werking van de afstudeerateliers en de mate waarin de diepgang van het afstudeerproject hierdoor wordt bevorderd.


Facet 6.2. Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met

relevante andere opleidingen Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers

Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. FNT Streefcijfers De HU heeft geconstateerd dat het vijfjaarsrendement in de volle breedte bij de hogeschool sneller daalt dan het landelijk gemiddelde (Koers 2012). De hogeschool heeft zich ten doel gesteld het studiesucces van de bacheloropleidingen te verhogen om in 2017 uit te komen op 70%. De faculteit heeft dit vertaald in de volgende streefdoelen voor onderwijsrendement: Door gerichte werving en intakes blijft de uitval tijdens de propedeuse beneden 25%. Dat wil zeggen dat minimaal 75% van de studenten na 2 jaar nog ingeschreven moet zijn; Zo veel mogelijk studenten moeten de propedeuse in één jaar afronden. Voor studenten die

dat niet lukt en die geen bindend studieadvies krijgen wordt gestreefd naar afronding van de propedeuse binnen 1,5 jaar. Het rendement van de propedeusefase na 2 jaar komt daarmee op 75%;

De gemiddelde studieduur van afstudeerders moet lager zijn dan 4,5 jaar. Uitval in de hoofdfase moet beperkt blijven tot incidentele gevallen. Het diplomarendement na 6 jaar ligt tussen 70 en 75%. Als hoofdfaserendement wordt er een norm van minimaal 93% aangehouden. Dit houdt in dat als 75% van de studenten start met de hoofdfase en hiervan 5% afvalt, er een hoofdfaserendement is van 70/75%=93%.

Het auditteam acht bovenstaande doelen realistisch en is van mening dat FNT hiermee de nodige ambitie uitstraalt. Analyse en verbetermaatregelen Het auditteam heeft geconstateerd dat de faculteit jaarlijks de rendementscijfers verzamelt en analyseert. Om bovenstaande streefdoelen te bereiken zijn er diverse rendementsverbeterende activiteiten (programma ‘Ketens’) die zich richten op de verschillende fasen van de studie, onder andere: Instroom: intakegesprekken en aansluitingsprogramma’s; Propedeuse fase: studieloopbaanbegeleiding, opbouwen van binding met de studie; Hoofdfase: voorkomen en wegwerken van vertraging.

Zo is er in 2008/2009 en 2009/2010 actie ondernomen met als doel de Langstudeerders (ruim 300 studenten) naar het diploma te begeleiden. Resultaat tot op heden: 100 studenten hebben hun diploma en 31 studenten zijn definitief afgehaakt. De focus van het programma ‘Ketens’ verschuift nu naar maatregelen tbv het voorkomen van langstuderen. Ter verbetering van het rendement in de toekomst is het ‘Rendementsverbeterplan FNT’ (2010 en verder) opgesteld. De doelen van dit plan zijn onder te verdelen in lange- en korte termijndoelstellingen. Op de korte termijn zijn dit onder andere: Het vergroten van de uitstroom bij de FNT met 19% gemeten in oktober 2010

(tov de uitstroom in 2000). In absolute aantallen betekent dit 1255 afgestudeerden; Het structureel verlagen van het aantal langstuderenden met minimaal 10%; Het uniformeren van bewezen succesvolle aanpak bij de verschillende clusters; Gezamenlijk (directie, cluster managers, p-coordinatoren, decanen en

programmamanagement) nieuwe initiatieven voor rendementsverbetering opstarten, uitvoeren èn meten.


IGO Onderstaand overzicht laat de voor de huidige situatie meest relevante rendementscijfers van IGO zien:

VOLTIJD

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Totale instroom*

BTB 37 45 25 39 52 84

BWK 180 158 230 164 195 191

CIT 65 55 71 62 41 47

GEO 24 25 17 19 19 12

ROP 58 73 78 86 82 87

Totaal 364 356 421 370 389 421

Na 2 jaar nog ingeschreven

Norm > 75%

BTB 70 53 64 72 62 0

BWK 58 60 61 48 53 0

CIT 62 62 68 55 51 0

GEO 88 84 71 21 53 0

ROP 60 68 58 57 56 0

Totaal 62 63 62 52 54 0

Propedeuserendement na 2 jaar

Norm > 75%

BTB 76 58 68 72 63 0

BWK 65 62 67 51 57 0

CIT 68 65 73 58 56 0

GEO 88 84 65 26 47 0

ROP 66 68 64 58 56 0

Totaal 68 65 67 55 57 0

Hoofdfaserendement na 6 jaar

Norm > 93%

BTB 96 100 56 29 0 0

BWK 85 77 72 19 6 0

CIT 98 74 67 15 0 0

GEO 86 81 83 25 0 0

ROP 77 88 76 6 0 0

Totaal 87 82 71 17 3 0

Aantal studenten dat met een P-diploma de opleiding verlaat 21 7 21 10 10 0


DUAAL

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Totale instroom*

BTB 0 9 0 5 4 0

BWK 32 17 19 31 34 50

CIT 22 25 13 15 22 36

GEO 3 5 22 23 0 57

MIL 14 9 15 15 23 27

Totaal 71 65 69 89 83 170

Na 2 jaar nog ingeschreven

Norm > 75%

BTB 0 0 0 60 0 0

BWK 47 24 84 65 65 0

CIT 41 40 77 100 73 0

GEO 33 20 82 39 0 0

MIL 57 44 67 100 78 0

Totaal 46 29 78 70 67 0

Propedeuserendement na 2 jaar

Norm > 75%

BTB 0 67 0 60 50 0

BWK 50 29 74 65 59 44

CIT 32 36 23 53 50 56

GEO 67 0 68 83 0 67

MIL 64 44 80 87 83 56

Totaal 48 37 64 71 63 56

Hoofdfaserendement na 6 jaar

Norm > 93%

BTB 0 0 0 70 0 0

BWK 73 100 81 67 18 0

CIT 67 80 40 167 6 0

GEO 200 400 83 73 0 0

MIL 88 100 100 82 0 0

Totaal 79 126 78 0 9 0

Aantal studenten dat met een P-diploma de opleiding verlaat 1 5

De cijfers met grijze achtergrond zijn nog niet te berekenen omdat er nog onvoldoende jaren verlopen zijn. Analyse en verbetermaatregelen Uit de cijfers blijkt dat de afgelopen jaren vrijwel continu de normen voor de rendementen niet werden behaald. De cijfers gaan zelfs achteruit na 2005. Uit bovenstaande tabel blijkt dat bij de opleiding Bouwkunde de streefcijfers niet behaald worden.


De cijfers voor de duale opleidingen zijn wisselend. Dat komt omdat de groepen kleiner zijn en omdat er veel wijzigingen in de programma’s hebben plaatsgevonden. Ook is in het verleden het bindend studieadvies voor de duale studenten minder strikt toegepast. Inmiddels is dat beleid bijgesteld en moeten duale studenten aan dezelfde normen als voltijdstudenten voldoen. Een fenomeen dat bij de analyse van de cijfers boven tafel kwam is het feit dat redelijk wat studenten de opleiding verlaten nadat ze het P-diploma hebben behaald. Omdat met deze studenten geen exitgesprekken worden gevoerd, is niet bekend wat de redenen zijn. IGO heeft hier aandacht voor en zal in het vervolg deze studenten hierover aanspreken. Bovenstaande tabellen worden aan de docententeams van de opleidingen voorgelegd voor verdere analyse en het vaststellen van verbetermaatregelen, voor zover deze niet al zijn genomen. IGO heeft op basis van de analyse van de uitkomsten verbetermaatregelen getroffen. Onder andere door duidelijke voorlichting over de opleiding, door een intakedag voor aankomende studenten en door een ouderavond voor ouders van eerstejaarsstudenten zorgt IGO ervoor dat de studenten (en hun ouders) weten wat ze van de opleidingen kunnen verwachten. Dat IGO voor duidelijkheid aan de poort zorgt, acht het auditteam van groot belang. Door bijscholingsprogramma’s en de verbeterde studieloopbaanbegeleiding zorgt IGO er vervolgens voor dat de studievoortgang zo goed mogelijk verloopt. Door het houden van exit-gesprekken brengt IGO in beeld waarom studenten stoppen met hun opleiding. Belangrijkste reden om te stoppen is niet meer gelegen in het feit dat er een deficiëntie is op het gebied van wis- en natuurkunde, maar in het feit dat studenten zeggen dat ze een verkeerde studiekeuze hebben gemaakt. Andere redenen die aangegeven worden hebben te maken met persoonlijke omstandigheden. FNT heeft geconstateerd dat de tijd tussen het moment dat het onderwijs wordt uitgevoerd en het moment dat de cijfers bekend zijn te lang is. De ambitie van FNT en IGO is om op termijn een goed werkende studiepuntenmonitor te ontwikkelen. Dat zal in het studievolgsysteem Osiris ingebouwd moeten worden. Op korte termijn zal bekeken worden in hoeverre de informatie die Osiris levert op suboptimale wijze, via spreadsheets in Excel, tot bruikbare resultaten kan leiden.


6. OORDEELSCHEMA

OPLEIDING BOUWKUNDE VOLTIJD - DUAAL

Onderwerp / Facet Oordeel

1. Doelstellingen Opleiding V1 1.1. Domeinspecifieke eisen G 1.2. Niveau bachelor G 1.3. Oriëntatie HBO G

2. Programma V 2.1. Eisen HBO G 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma V 2.3. Samenhang programma V 2.4. Studielast V 2.5. Instroom G 2.6. Duur V 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud V 2.8. Beoordeling en toetsing V

3. Inzet van Personeel V 3.1. Eisen HBO G 3.2. Kwantiteit personeel V 3.3. Kwaliteit personeel V

4. Voorzieningen V2 4.1. Materiële voorzieningen G 4.2. Studiebegeleiding V

5. Interne Kwaliteitszorg V 5.1. Evaluatie resultaten G 5.2. Maatregelen tot verbetering V 5.3. Betrekken van medewerkers,studenten,alumni en beroepenveld V

6. Resultaten V3 6.1. Gerealiseerd niveau G 6.2. Onderwijsrendement V

Samenvattend oordeel V V

Derhalve adviseert Hobéon Certificering de NVAO de hbo-bacherloropleiding Bouwkunde, verzorgd Hogeschool Utrecht, crohonummer 34263, in beide varianten te accrediteren.

1 Extra aantekening ‘goed’ 2 Extra aantekening ‘goed’ 3 Extra aantekening ‘goed’


7. BIJLAGEN


BIJLAGE I PROGRAMMA EN GESPREKSPARTNERS

Programma Generieke audit Hogeschool Utrecht Faculteit Natuur en Techniek, 20 april 2010 Naast de IGO opleidingen (BWK, CiT, BtB, MK, ROP, GEO) gaat het ook over de domeinen AS, ICT en engineering (resp. mei en oktober.) Kernteam (beoordeelt de opleiding Bouwkunde en de Faculteit Generiek) : Voorzitter de heer R. van der Herberg, secretaris mevrouw L. Blom, processecretaris mevrouw H. Bleijs, Werkvelddeskundige De heer M. Cohen, Vakdeskundige De heer J. Cauberg, Student de heer B. van der Meer Tijd onderdeel Aanwezig FNT Auditteam

8.00-8.10 Ontvangst Auditteam Kernteam (6 p)

8.10-9.10 Intern overleg (Generiek) Kernteam

9.10 10.10

Gesprek directie/management FNT + clustermanagers (BE, AS, ICT en Engeneering) Kennismaking Status verschillende rapporten: generiek en opleidingen

A. Henken (voorzitter faculteit) J. van Laake (lid faculteits directieteam) A. Slootweg (lid faculteits directie team) D. Blankestijn (clustermanager Engineering) H. Plessius (clustermanager ICT) H. Velsink (clustermanager Gebouwde Omgeving) N. Bovy (clustermanager Life Sciences) G. Schoenmaker (clustermanager Chemistry)

Kernteam

10.10 11.10

Gesprek Kwaliteitszorg iig kwal.med. facultair niveau + kwal. Medew. Vanuit elk bachelordomein (BE, AS, ICT en Engeneering)

M. van Soest (staf) M. de Wolf (Gebouwde omgeving) F. Schouten (MT-lid ILC) G. Boshuizen (ICT) A. Griffioen (Engineering) E. de Rooij en/of Hans den Dikken (programma Ketens, Alumni)

Kernteam

11.10 11.25

Intern overleg auditteam Bespreken mogelijke pending issues

Kernteam

11.25 12.10

Gesprek Examencommissie Medewerker facultair niveau + Afgevaardigde vanuit elk Bachelor domein

M. Verduijn (staf) P. Martens (voorzitter examencommissie IGO) A. ter Avest (lid examencommissie ILC) A.t Moes (voorzitter examencommissie Engineering) F. Hansen (voorzitter examencie ICT)

Kernteam

12.10 12.25

Rondleiding voorzieningen Bezoek gebouw 1: Oudenoord, Nijenoord 1.

L. de Leeuw (student Engineering) Student Gebouwd Omgeving Medewerkers ICT en Mediatheek staan bij.

Deel Kernteam

12.10 12.25

Verificatie documenten (ook na afloop ’s avonds)

Deel Kernteam

12.25 13.00

Interne terugkoppeling Afhandelen evt. pending issues

Nader te bepalen gesprekspartners

Kernteam

19.00- 20.00

Gesprek Lectoraat/Kenniscentrum

A. Slootweg N. Verdeyen (Dir. Kenniscentrum T&I)

Deel Kernteam


BIJLAGE II KWANTITATIEVE GEGEVENS VAN DE OPLEIDING Studenten voltijd deeltijd duaal

Aantal studenten 2009 (bij meerdere lesplaatsen hier alle lesplaatsen noemen)

671 119

Instroom studenten

2009 224 (tot 1-10-‘10 voorlopig cijfer)

27 (tot 1-10-‘10 voorlopig cijfer)

2008 191 50

2007 195 34

2006 164 31

Vooropleiding studenten mbo-4: Bouwkunde havo: N&T en N&G vwo: N&T en N&G ho: overig:

mbo-4: havo: vwo: ho: overig:

mbo-4: Bouwkunde havo: met afgeronde propedeuse voltijd Bouwkunde vwo: met afgeronde propedeuse voltijd Bouwkunde ho: overig: HBO en WO

Docenten Aantal aan de opleiding verbonden docenten

47 (Docenten worden bij zowel de Voltijd als bij de Duale variant ingezet, dit valt verder niet te specificeren omdat dit een variërende uitwisseling betreft)

Aantal fte per variant

25,5 FTE

6,25 FTE

Docent – student ratio per variant

1:24,2

Aantal docenten tevens werkzaam in beroepspraktijk

16

Aantal docenten met een master opleiding

36

Aantal docenten met een Phd

2

Aantal fte in kenniskringen

1,5


Rendementsgegevens voltijd deeltijd duaal Diplomarendement in

aantallen en % (na 6 jaar, tot op heden) aantal % aantal % aantal %

cohort 2003 85 73

cohort 2004 77 100

cohort 2005 72 81

cohort 2006 19 67

voltijd deeltijd duaal Propedeuserendement in aantallen en % (na 2 jaar) aantal % aantal % aantal %

cohort 2003 65 50

cohort 2004 62 29

cohort 2005 67 74

cohort 2006 51 65

Contacturen Definitie: het aantal uur dat ingeroosterd staat met een docent tijdens de lesweken (42 weken/per studiejaar). Niet opgenomen: verdere uren die al dan niet onder begeleiding van docent tijdens de lesweken plaatsvinden: excursies, toetsen en assessments. contacturen voltijd deeltijd Duaal

1e leerjaar 538 352

2e leerjaar 370 373

3e leerjaar 41 155 (S5+S6)

4e leerjaar 225


BIJLAGE III CURRICULA VITAE EN

ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARINGEN AUDITOREN Drs. R.B. van der Herberg De heer Van der Herberg was jarenlang eindverantwoordelijk schoolleider in het voortgezet onderwijs (Minkema College). Hij heeft daar ruime ervaring opgedaan met bestuurlijke verzelfstandiging, fusieprocessen, convenanten en sponsorcontracten tussen vmbo en brancheorganisaties, personeelsbeleid en kwaliteitszorg. Als externe deskundige is hij betrokken bij audits (Platform Bèta Techniek) en visitatieprocessen in het speciaal voortgezet onderwijs en voortgezet onderwijs. Tevens maakte hij deel uit van de Stuurgroep Academische Opleidingsschool, Utrechts Model’. Bij Hobéon zet hij zich sinds 2007 als senior adviseur in bij de accreditatie onderzoeken die worden uitgevoerd in het hoger beroepsonderwijs. Daarnaast adviseert hij het voortgezet onderwijs, o.a. op basis van zijn specifieke kennis van dit type onderwijs. Prof. Ir. J.J.M. Cauberg De heer Cauberg, Emeritus hoogleraar Bouwfysica en Klimaatontwerp, studeerde Technische Natuurkunde aan de TU Delft. Als hoogleraar aan de faculteit Bouwkunde bij de TU hield hij zich bezig met de vraag hoe een comfortabel en functioneel binnenklimaat gerealiseerd kan worden met het ontwerp van de architect als belangrijk uitgangspunt. Zijn onderzoek richtte zich op het ontwikkelen van methodieken, systemen en producten die de architect ondersteunen bij het creëren van een goed binnenklimaat, zoals klimaatintelligente gevels, hoogwaardige isolatiesystemen of klimaatactieve bouwmaterialen. De interactie tussen klimaatontwerp en architectonisch ontwerpproces vormde één van de speerpunten van de leerstoel. Verder hield de heer Cauberg zich bezig met assessment van comfort, waarbij vragen als “Wat zijn precies de definities van comfort?” en “Hoe controleer je of het comfort dat je wilde daadwerkelijk bereikt is?” centraal stonden. Vanaf 1975 is hij algemeen directeur bij Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV, waar hij zich bezig houdt met toegepast onderzoek voor instanties zoals Senter Novem en adviseert bij bouwprojecten zoals de universiteitsbibliotheek in Utrecht. De heer Cauberg heeft veel gepubliceerd op zijn vakgebied. M.E. Cohen, architect BNA De heer Cohen studeerde Architectuur aan de TU Delft. Hij heeft diverse functies binnen het vakgebied bekleed. Zo was hij de oprichter, directeur en voornaamste architect bij architectenbureau Cepezed in Delft. Daarnaast treedt hij op als gastspreker bij diverse opleidingen en gelegenheden, zoals de Academie van Bouwkunst in Amsterdam en Groningen, Harvard University in Cambridge, de Katholieke Universiteit in Leuven en tijdens de Steel Construction Day Helsinki. De heer Cohen heeft verschillende prijzen en onderscheidingen op zijn vakgebied verworven, zoals bijvoorbeeld de BNA Kubus in 2008. Thans is hij werkzaam als onafhankelijk energieadviseur en architect. B. van der Meer De heer Van der Meer is derdejaars student Bouwkunde aan De Haagse Hogeschool. Hij specialiseert zich richting de uitvoeringskant van de bouw en heeft op dit gebied een half jaar stage gelopen in Curaçao. Drs. L. Blom-van Veen Mevrouw Blom-van Veen is afgestudeerd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam (Beleid, Communicatie en Organisatie) en heeft verschillende managementfuncties binnen het bankwezen bekleed. Zo is zij 10 jaar als rayondirecteur bij Fortis Bank werkzaam geweest en heeft zij 2 jaar als segmentmanager Huis & Hypotheekadvies en als lid van het managementteam bij Rabobank gefunctioneerd. Vanuit haar eigen bedrijf houdt zij zich bezig met organisatieadvies met focus op kwaliteitszorg binnen onder andere het hbo.


onafhankelijkheidsverklaring heer Cauberg ontbreekt, wordt nagezonden


BIJLAGE IV WERKWIJZE, BEOORDELINGSPROCEDURE EN

BESLISREGELS HOBÉON Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de verschillende voltijd-, deeltijd- en duale bacheloropleidingen van de Faculteit Natuur & Techniek (FNT) van de Hogeschool Utrecht is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde “Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs”. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld, waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: 1 Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de Faculteit aangeleverde informatie op generiek niveau en van door de opleiding Bouwkunde van Hogeschool Utrecht aangeleverde schriftelijke informatie. Kerndocumenten Management Review Bacheloropleiding Bouwkunde (maart 2010)

Onderliggende documentatie Zie Bijlage V

Op basis van de door de Faculteit en de opleiding aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen op generiek- en opleidingsniveau. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie werd het management van de betreffende opleidingen op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. 2 Audit De audits waren gericht op een actieve ‘controle’ door middel van visitaties4 , op generiek niveau uitgevoerd door een auditteam bestaande uit een kernteam met daarin twee externe onafhankelijke deskundigen, één student van een verwante bacheloropleiding, een voorzitter en een secretaris (+ een processecretaris) vanuit Hobéon Certificering. Voor de audits bij de verschillende opleidingen zijn per opleiding uit het vakgebied afkomstige werkvelden domeindeskundigen als beoordelaars ingeschakeld. Onder ‘controle’ moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (faculteitsmanagement, instituutsmanagement, opleidingsmanagement, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming.

4 De generieke visitatie en de opleidingsaudit hebben op 20 april 2010 plaatsgevonden.


De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleidingen overleg voeren; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV’s van (gast)docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de ‘beroepsproducten’ die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de ‘eindproducten’ van studenten.

Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het opleidingsprogramma en van de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleidingen werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts ‘onvoldoende’ of ‘voldoende’ scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, ‘onvoldoende’, ‘voldoende’, ‘goed’ of ‘excellent’ scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort ‘voldoende’, indien alle facetten van dat onderwerp ten minste

‘voldoende’ hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp ‘onvoldoende’ en de overige ten minste ‘voldoende’ hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score ‘onvoldoende’.

B. Een onderwerp scoort ‘onvoldoende’, indien één facet van dat onderwerp ‘onvoldoende’

heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort ‘onvoldoende’, indien meer dan één facet van dat onderwerp

‘onvoldoende’ heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn.

Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam:

uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd;

primaire processen wegen zwaarder dan secundaire.


Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan ‘voldoende’ gerechtvaardigd is, wordt dat

als ‘extra aantekening’ vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening ‘goed’, indien alle facetten van dat

onderwerp ‘goed’ hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp ‘voldoende’ en de overige facetten ‘goed’ of ‘excellent’ hebben gescoord;5

een onderwerp krijgt de extra aantekening ‘excellent’, indien alle facetten van dat onderwerp ‘excellent’ hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp ‘goed’ en de overige facetten ‘excellent’ hebben gescoord;

een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp ‘onvoldoende’ heeft gescoord.

5 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 (“Programma”) acht facetten. Eén ervan

betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een hbo Bachelor accreditatie. ‘Duur’ is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- ‘Kwaliteit Personeel’ of ‘Onderwijsrendement’. Bij de beslissing of het onderwerp “Programma” een extra aantekening ‘goed’ dan wel ‘excellent’ verdient, wordt het facet ‘Duur’ dan ook buiten beschouwing gelaten.


BIJLAGE V GERAADPLEEGDE DOCUMENTEN Opleidingsniveau (representatieve selectie van bestudeerde documenten)

Advies aan de HOG Stichtingsraad Werkgroep over de wenselijkheid en de haalbaarheid van nieuwe domeinbeschrijving Adviesrapport accreditatie 2005 Advies IGO duaal AWL cyclus Afdelingsontwikkelingsplan(AOP) 2004-2008 Bouwnijverheid Afstudeerprotocol Begeleidingsprotocol duaal Begeleidingsprotocol nieuwe docenten Boekenlijst Communicatieprotocol. Competentiesets opleidingen Cursusoverzicht 2009-2010 DINK controllingdocument Domeincompetenties bachelor of Built Environment Eindrapport CCB FNT-regeling BVC en CVT 2008-2009 Handleiding Bouwkunde Duaal JOIN resultatenmatrix Jaarplan Cluster Bouw 2009 Jaarplan IGO 2010 Lijst met selectie van onderwerpen afstudeerscripties Notitie bevorderen respons Onderwijsinnovatie Bouwkunde en IGO Osirisgegevens BWK voltijds en duaal POP & Portfolio 2009 Projectaanvraag nieuw beleid 2009 / Internationalisering Projectboek S7 Relatieschema’s leerdoelencompetenties Samenvatting en analyse STO 2008 FNT Sociale Innovatie IGO SLO Handleidingen Stageprotocol Studiegids 2009-2010 duaal Studiegids 2009-2010 voltijd Taaklastnormering IGO verslagen College van Toezicht Verslag exitgesprekken Verslagen klankbordgroepen Voorbeeld stageverslag Voorbeeld van studieopdrachten duale opleiding Werkbelevingsonderzoek Bijlage FNT 2007 Wervingsplannen duaal


Generiek niveau (representatieve selectie van bestudeerde documenten)

Management Review 2010;

Strategisch Plan FNT 2007-2012

Koers 2012 Strategisch plan van de Hogeschool Utrecht, februari 2007

Kern Onderwijsvisie FNT, december 2006

De HU op weg naar een bewuster beloningsbeleid, maart 2007

Criteria ‘Stepping stones’ L=W=L, FNT

HRM beleid 2009-2012 Faculteit Natuur & Techniek, Hogeschool Utrecht, januari 2009

Vernieuwing van de Interne Kwaliteitszorg FNT, maart 2007

Besturing van kwaliteitszorg v 1.1, oktober 2007

Kern Onderwijsvisie FNT, december 2006

BBE, Bachelor of Built Environment, Een toekomstgerichte profielbeschrijving

Bachelor of Applied Science, Een competentiegerichte profielbeschrijving

Bachelor of ICT, een competentiegerichte profielbeschrijving

Profiel van de Bachelor of Engineering, maart 2006

FNT-regeling BVC en CvT 2008-2009, mei 2008

HRM beleid in het kader van Koers 2012, augustus 2008

De HU op weg naar een bewuster beloningsbeleid, maart 2007

Format Bestuurlijke Informatie Voorziening FNT bij MC 2010, november 2009

Koers 2012 Strategisch plan van de Hogeschool Utrecht, februari 2007

HRM beleid 2009-2012 Faculteit Natuur & Techniek, Hogeschool Utrecht, januari 2009

Onderwijsvisie FNT: Wat zijn de gevolgen voor docenten?, september 2007

Jaarplan 2010 Engineering, december 2009

Masterplan huisvesting FNT

Kern Onderwijsvisie FNT: De visie op Studie(loopbaan)begeleiding, december 2008

Criteria voor goede studieloopbaanbegeleiding, programma LWL, juli 2009

Projectopdracht koppeling Osiris-SharePoint FNT, maart 2009; Project Initiation Document Osiris-ELO 2 koppeling, mei 2009

Evaluatie en vereenvoudigingsvoorstel interne audit HU, SBV/2007-162/05

Interne audits FNT, Visie op aanpak en werkwijze, januari 2009

Vernieuwing van de Interne Kwaliteitszorg FNT, maart 2007

Besturing van kwaliteitszorg v 1.1, oktober 2007

Analyse HBO-monitor, FNT, september 2008

Analyse STO FNT, mei 2009

Notitie bevorderen respons evaluaties, FNT, januari 2008

Betrokkenheid studenten bij kwaliteitszorg, FNT, maart 2008

Plan van Aanpak FNT-Alumni, augustus 2009

Rendementsplan Studiejaar 2010 en verder, januari 2010

adviesrapport accr HU Bouwkunde 1.0 - NVAO HU hbo-ba... · prof. ir. J.J.M. Cauberg, Vak/...

Documents

Transcript of adviesrapport accr HU Bouwkunde 1.0 - NVAO HU hbo-ba... · prof. ir. J.J.M. Cauberg, Vak/...