kunnen beïnvloeden, ook al worden er in

een gerandomiseerde gecontroleerde

studie geen differentiële behandeleffecten

gevonden.

Aandacht voor de subjectievebeleving van de ziekte bij zorg voorpatiënten met perifeer vaatlijden

Promotiedatum: 23 oktober 2009

Naam promovendus: Kim Smolderen

Instelling (Universiteit): Universiteit van

Tilburg, St. Elisabeth Ziekenhuis, Twee

Steden Ziekenhuis, Tilburg

Titel van het proefschrift: Psychological

burden in peripheral disease: A call to

action

Ondanks voortdurende inspanningen die

wereldwijd gewijd worden aan secundaire

preventie en optimalisering van de behan-

delingstrategieën voor cardiovasculaire

aandoeningen, is perifeer vaatlijden nog

steeds een onderbelichte en onder-

behandelde aandoening. Tevens blijkt er

over de subjectieve beleving van de aandoe-

ning nog relatief weinig onderzoek te be-

staan en is bijgevolg de huidige behande-

ling van de aandoening onvoldoende hierop

afgestemd. Patiënten met perifeer vaat-

lijden – een vernauwing in de bloedvaten in

de benen veroorzaakt door slagaderverkal-

king (atherosclerose) – rapporteren dat hun

aandoening een grote impact heeft op het

fysiek functioneren, de ervaren gezond-

heidstoestand en kwaliteit van leven. Pa-

tiënten met symptomatisch perifeer vaat-

lijden ervaren ongemak, pijn of krampen

tijdens het lopen en merken dat deze klach-

ten verdwijnen bij stilstaan en rust.

Hoewel de subjectieve gezondheidstoe-

stand als één van de belangrijkste criteria

wordt beschouwd voor het evalueren van

behandelsucces en ziektebeloop in de

huidige richtlijnen, bestaat er op dit ogen-

blik geen gouden standaard voor het meten

van ziektespecifieke gezondheidstoestand

bij deze patiëntengroep. In dit proefschrift

werd daarom de ziektespecifieke vragenlijst

Peripheral Artery Questionnaire (PAQ)

vertaald en verder gevalideerd in Neder-

landse vaatpatiënten uit verschillende

medische centra. De vragenlijst bleek

valide, betrouwbaar en gevoelig te zijn voor

belangrijke klinische parameters van de

ziekte.

Naast de fysieke beperkingen en de vermin-

derde kwaliteit van leven, die gepaard gaan

met de vernauwingen in de perifere bloed-

vaten, blijkt uit de bevindingen van dit

proefschrift dat patiënten met perifeer

vaatlijden te kampen hebben met depres-

sieve klachten. Ongeveer één op drie patiën-

ten blijkt klinisch relevante depressieve

klachten te hebben en deze klachten zijn

chronisch van aard. Een belangrijke bevin-

ding uit dit proefschrift is dat deze depres-

sieve klachten dubbel zo vaak voorkomen

bij relatief jongere vrouwen met perifeer

vaatlijden (<65 jaar) en dat deze groep ook

een verhoogd risico loopt op verergering

van de klachten over de tijd, vergeleken met

andere leeftijds- en geslachtgroepen (vrou-

wen ≥65 jaar, mannen <65 jaar, en mannen

≥65 jaar). Depressieve klachten hangen ook

sterk samen met atypische klachten bij

perifeer vaatlijden, wat de diagnosestelling

aanzienlijk kan bemoeilijken. Onderzoek uit

dit proefschrift geeft ook aan dat patiënten

met perifeer vaatlijden die vaak negatieve

gevoelens ervaren en deze bovendien ook

opkroppen, een verhoogde kans hebben op

overlijden na vier jaar follow-up. Deze

bevindingen zijn nog nauwelijks doorge-

drongen in de dagelijkse klinische praktijk

en speciale aandacht voor de psychologi-

sche klachten bij patiënten met perifeer

vaatlijden ontbreekt.

Dit proefschrift wil de discussie openen

over hoe gevolg gegeven kan worden aan de

resultaten van dit onderzoek in de dage-

lijkse klinische praktijk. Hoe kunnen depres-

sieve klachten beter herkend worden en

welke behandelopties voor depressieve

klachten zijn er mogelijk om uitkomsten

van de behandeling van perifeer vaatlijden

te maximaliseren? En hoe kunnen we onze

behandeluitkomsten bij deze patiënten-

groep op een betrouwbare manier meten?

Een multidisciplinaire aanpak en de ontwik-

keling van een disease-management pro-

gramma specifiek gericht op perifeer vaat-

lijden - dat zowel aandacht besteedt aan de

fysieke aspecten, het risicomanagement, als

de mentale draaglast van patiënten - zijn

belangrijke elementen om een antwoord te

kunnen bieden aan de optimalisering van

de zorg.

46

pr

oe

fs

ch

rif

te

np

sy

ch

olo

gie

&g

ez

on

dh

eid

|20

10

-38/1