4 Boombladeren 2006 Link - Weebly6. Achtergrondinfo In de herfst draait de sapstroom in bomen om. De...

Milieu Educatie Centrum Nijmegen 2006 4 Boombladeren 2006 Link.doc 1

BO 4 Tijdsinvestering: 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter

Boombladeren Tijdstip: herfst 1. Inleiding Iedere soort boom heeft zijn eigen blad. Aan het blad kun je de boom herkennen. Maar dan moet je wel heel goed kijken en vergelijken. Is het blad groot of klein, welke vorm heeft het en hoe zien de bladrand en de nerven er uit? 2. Doel De kinderen ontdekken dat ieder soort boom zijn eigen, uniek blad heeft. Qua vorm en grootte verschilt het van soort tot soort. Ook de randen van de bladeren zijn verschillend. De kinderen leren de begrippen die bij de verschillende vormen en bladranden horen. 3. Voorbereiding Van tevoren een plek selecteren waar een aantal verschillende bomen staan. Kopieën maken van het bladerboek. Materiaal verzamelen voor de plantenpers. 4. Uitvoering U gaat met de kinderen een plantenpers maken. Hiervoor hebben ze twee plankjes van hetzelfde formaat nodig, niet kleiner dan ± 25 x 25 centimeter. U kunt de kinderen vragen om plankjes van huis mee te nemen, gaan vragen bij een doe-het-zelf zaak met een houtafdeling of u wat afvalhout mag hebben, wie weet heeft een kind een vader of moeder die aannemer of timmerman is en kan die voor wat hout zorgen. Verder hebben ze vier bouten en vier vleugelmoeren nodig. Op de vier hoeken van de plankjes komen gaten waar de bouten doorheen komen (makkelijk te maken met een handboor) en daarop draaien ze de vleugelmoeren. En klaar is de pers! U gaat naar buiten met de kinderen om afgevallen bladeren te zoeken. Eventueel kunt u de kinderen de opdracht geven ze zelf na schooltijd te verzamelen, maar dan loopt u het risico dat er kinderen zonder bladeren zitten tijdens de activiteit. De meegegeven opdracht is om zoveel mogelijk verschillende boombladeren te zoeken. Eventueel kunt u de kinderen attenderen op het verschil tussen bomen en struiken, een boom heeft één stam die vanuit de grond komt, een struik heeft er meerdere. Terug in de klas gaan de kinderen in groepjes van 3 of 4 zitten om hun vondsten te vergelijken. Hoe zien ze er uit, welke overeenkomsten en verschillen zien ze, zijn de vormen allemaal gelijk of juist heel verschillend, hoe zien de bladranden er uit, kun je de nerven zien, hoe zien die er uit? Door rond te lopen tussen de groepjes en af en toe een kijkvraag te stellen kunt u de kinderen gericht laten kijken. Na 10 minuten gaat u centraal verder en vraagt ieder groepje een kort verslagje van hoe zijn hun bladeren gesorteerd en geordend hebben. Hebben ze vooral gelet op vorm, kleur of bladrand? Of was voor hen groot of klein de maat. Iedere ordening is goed, het gaat om het ontdekken van overeenkomsten en verschillen. Bij de bespreking van de ordening die de kinderen gemaakt hebben kunt u gebruik maken van het werkblad met de bladranden, (BO4a en BO4b) om de informatie te structureren. Na de bespreking gaan de kinderen hun bladeren drogen in de plantenpers. Op het onderste plankje komt een dubbelgevouwen vel krantenpapier, daarop een boomblad,

Nodig:

• Kopieën van het

bladerboek

• Plantenpers of

een oud

telefoonboek


daarop weer krantenpapier en zo voort tot alle bladeren tussen de kranten liggen. Bovenste plankje erop en de vleugelmoeren strak aandraaien. Bij vochtige bladeren na een paar dagen de krantenvellen vervangen door droge. Na een tot twee weken zijn de bladeren droog genoeg om ingeplakt te worden. 5. Afsluiting De gedroogde bladeren worden in het bladerboek (BO4c) geplakt. Voor ieder kind wordt een bladerboek gekopieerd en in de bomenmap gedaan. Hebben ze bladeren gevonden waarvan geen pagina in het bladerboek zit dat maken ze er zelf een pagina bij. Uiteraard mogen ze als ze nog niet alle boombladeren verzameld hebben die in het bladerboek zitten in de loop der tijd bladeren toevoegen. Bron bladerboek: Zuidnederlandse Uitgeverij NV, Aartselaar, België. Aanvulling: bladafdrukken. Hebben de kinderen meerdere bladeren van dezelfde boom? Dan kunnen ze daar afdrukken van maken. Smeer verf op het blad en leg hem met de verfkant op een groot wit vel. Druk zachtjes aan en trek het blad er weer van af. Door dit met verschillende bladeren en verschillende kleuren te doen maken ze een prachtig herfstkunstwerk. 6. Achtergrondinfo In de herfst draait de sapstroom in bomen om. De boom kan via zijn wortels minder vocht opnemen als het kouder wordt, de boom gaat in rust. Om uitdroging te voorkomen, via bladeren verdampt veel vocht, stoot de boom zijn bladeren af. Tussen tak en bladsteel vormt zich een kurkachtig laagje zodat er geen vocht meer naar het blad gaat. Chlorofyl, de stof die de groene bladkleur veroorzaakt, is een kostbare stof voor de bomen, het kost de boom veel energie om dat te produceren, dus die wordt teruggetrokken uit het blad voor het af valt. De andere stoffen, die de gele en rode kleuren veroorzaken, worden dan zichtbaar. Vandaar de verkleuring van bladeren in de herfst. Er zijn bomen die hun bladeren niet laten vallen, zoals naaldbomen, hulst en laurier. Dat komt omdat die bladeren stug en hard zijn en er dus weinig verdamping door de bladeren plaatsvindt. Die bomen lopen dus veel minder kans op uitdroging als de wortels in de winter moeilijker vocht kunnen opnemen uit de bodem. Voor het makkelijk achterhalen van welke boom een blad afkomstig is: http://www.koentimmers.be/faunaflora/ →start determineren. Kijk ook eens op http://www.bomengids.nl/hoofdsleutel.html voor veel informatie over bomen.

Een volwassen boom drinkt wel

twee- tot driehonderd liter water per dag.

Dat zijn twintig of dertig volle emmers,

iedere dag weer.


BO4a Bladranden en nerven 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter

Randen

Glad gezaagd getand gegolfd gekarteld

(gelobd)

Nerven

Netnerven parallelnerven veernerven handnerven


BO4b bladvormen 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter

Bladvormen

hand hart geveerd

langwerpig ovaal rond (lancet)

naalden


BO4c Naam: 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter

4 Boombladeren 2006 Link - Weebly6. Achtergrondinfo In de herfst draait de sapstroom in bomen om. De...

Documents

Transcript of 4 Boombladeren 2006 Link - Weebly6. Achtergrondinfo In de herfst draait de sapstroom in bomen om. De...