7

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาวจยเรอง สถานภาพองคความรของจตวทยาการศกษาและการแนะแนว คณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ระหวางปการศกษา พ.ศ. 2539 - 2549 ผวจยไดศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของดงตอไปน

1. แนวคดเกยวกบจตวทยาการศกษาและการแนะแนว - จตวทยาการศกษา - ขอบเขตของการศกษาเกยวกบจตวทยา - การแนะแนว - ขอบเขตของการศกษาเกยวกบการแนะแนว

2. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ - แนวคดการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ - ความหมายของการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ

3. ระเบยบวธการวจยการศกษา

- การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ - กรอบแนวคดการวจย - ประชากรและกลมตวอยาง - เครองมอทใชในการวจย - การวเคราะหขอมลทางสถต - การสรปผลการวจย การอภปราย และขอเสนอแนะ

4. แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการสงเคราะหงานวจย - ความหมายของการสงเคราะหงานวจย - ประเภทของการสงเคราะหงานวจย - ขนตอนการสงเคราะหงานวจย

5. งานวจยทเกยวของ

8

แนวคดเกยวกบจตวทยาการศกษาและแนวคดเกยวกบการแนะแนว จตวทยา เปนศาสตรทศกษาเกยวกบพฤตกรรม หรอกรยาอาการของมนษยรวมถงความพยายามทจะศกษาวามอะไรบางหรอตวแปรใดบางในสถานการณใดทเกยวของกบการท าใหเกดพฤตกรรมตางๆ ซงขอมลดงกลาวจะท าใหสามารถ คาดคะเนหรอพยากรณได ซงจะชวยลดพฤตกรรมเบยงเบนอนกอใหเกดปญหาในอนาคต โดยใชแนวทางหรอวธการทางวทยาศาสตรเปนเครองมอชวยในการวเคราะห จากแนวคดนเอง ไดเกดการน าหลกการทางจตวทยาไปประยกตใชในแขนงตางๆ เพอพฒนาคณภาพชวตของมนษย รวมไปถงดานการศกษา จนไดกอเกดสาขาวชาจตวทยาการศกษาและการแนะแนวเฉกเชนปจจบน จตวทยาการศกษา จตวทยาการศกษา เปนจตวทยาประยกต โดยการน าเอาหลกการทางจตวทยาไปใชในการศกษา แตจะมความแตกตางไปจากจตวทยาประยกตในสาขาอนๆ โดยทจตวทยาการศกษาจะมเอกลกษณเปนของตวเองคอ มระบบ วธการ รวมทงในเรองของทฤษฎ เทคนคการวจยเปนของตวเอง ซงไดมผใหความหมายจตวทยาการการศกษาไวตางๆ กน

ดงท Meyer (1987, p.7) ไดกลาวถงจตวทยาการศกษาวา เปนสาขาหนงของจตวทยาประยกตทเกยวของกบความรความเขาใจ เกยวกบสภาพแวดลอมการจดการเรยนการสอน และคณลกษณะตางๆ ของผเรยน ซงจะมผลตอการพฒนาการทางความคดทเกดขนในตวผเรยน เชนเดยวกบ Woolfolk (1998, p.1) ใหความเหนวา จตวทยาการศกษาเปนสาขาทเกยวของกบการเรยนการสอนและกระบวนการเรยนร โดยการประยกตวธการและทฤษฎทางดานจตวทยามาใชใหเกดประสทธภาพ

ในขณะท สรางค โควตระกล (2544, หนา 1) กลาววา จตวทยาการศกษาเปนวทยาศาสตร ทศกษาวจยเกยวกบการเรยนร และการพฒนาการของผเรยนในสภาพการเรยนการสอนหรอในชนเรยน เพอคดคนทฤษฎและหลกการทจะน ามาชวยแกปญหาทางการศกษา และสงเสรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ

นอกจากนปรยาพร วงศอนตรโรจน (2543, หนา 14) ไดใหความเหนเพมเตมวา จตวทยาการศกษา เปนจตวทยาประยกตแขนงหนงของจตวทยา จตวทยาการศกษาเปนศาสตรทชวยใหครไดน าความรในดานตางๆทางจตวทยาทมอทธพลตอการเรยนการสอน และสามารถน าความรนนไปพฒนาปรบปรงกระบวนการเรยนใหมคณภาพและบรรลเปาหมายของการศกษา

จากความหมายดงกลาวขางตน จะเหนไดวา จตวทยาการศกษาเปนจตวทยาสาขาหนงทน าเอาแนวคดทางดานจตวทยามาใชในการศกษาเพอจะไดเขาใจพฤตกรรมของผเรยน

9

ขอบเขตของการศกษาเกยวกบจตวทยาการศกษา ในการศกษาทางดานจตวทยา จะท าใหครผสอนสามารถเขาใจลกษณะตางๆของนกเรยน

ไดดยงขน เขาใจถงความแตกตางระหวางบคคล ดงทสรางค โควตะกล (2544, หนา 4) ไดกลาวไววา จตวทยาการศกษาสามารถชวยเหลอครใหรจกลกษณะนสยของนกเรยนทครตองสอน โดยทราบหลกพฒนาการทงรางการ สตปญญา อารมณ สงคม และบคลกภาพ เปนสวนรวม เขาใจในความแตกตางระหวางบคคล เพอทจะไดชวยพฒนาตามศกยภาพของแตละบคคล รวธการจดสภาพแวดลอมของหองเรยน ใหเหมาะสมกบวยและขนพฒนาการของนกเรยน จงใจใหนกเรยนสนใจและอยากจะเรยนร ชวยในการเตรยมการสอนวางแผน การเรยน ทราบหลกและทฤษฎของการเรยนรทนกจตวทยาไดพสจนแลววาไดผลดเรยนรถงหลกการสอน และวธการสอนทมประสทธภาพ รวมทงพฤตกรรมของครทมการสอนอยางมประสทธภาพวามอะไรบาง ชวยครในการปกครองชนเรยน และการสรางบรรยากาศของหองเรยนใหเออตอการเรยนและเสรมสรางบคลกภาพของนกเรยน

จตวทยาการศกษา เปนจตวทยาประยกตแขนงหนงของจตวทยา เปนศาสตรทชวยใหครไดน าความรทางจตวทยา เชน การรบร การจงใจ การเรยนร เชาวปญญา ความคด ทกษะ เจตคต บคลกภาพ เปนตน เพอไปพฒนาปรบปรงกระบวนการเรยนรใหมคณภาพ นอกจากนจตวทยาการศกษามขอบขายกวางขวาง และมสวนเกยวของกบสาขาวชาอน เชนจตวทยาพฒนาการ จตวทยาสงคม จตวทยาการเรยนร จตวทยาบคลกภาพ สงเหลานยอมจะท าใหครมองเหนปญหา และเปาหมายทแทจรงของนกเรยน สามารถเขาใจถงการพฒนาการและแนวทางทจะชวยสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาไปถงขดสดของความสามารถของตนเอง การแนะแนว

การแนะแนวเปนกระบวนการใหความชวยเหลอ เพอใหบคคลสามารถชวยเหลอตนเอง รจกตนเอง ตดสนใจเลอกสงตางๆ ไดอยางเหมาะสมกบตวเอง และพฒนาศกยภาพทมอยใหเกดความเจรญสงสด เพอใหอยในสงคมทมการเปลยนแปลงไดอยางมความสข และเขาประสบความส าเรจ โดยมหลกวา จะตองเปนการแนะแนวตลอดชวต เพอท าใหบคคลรจกตนเองและเขาใจตนเองอยางถกตอง ซงการแนะแนวเปนกรบวนการใหความชวยเหลอโดยมไดมงแกปญหาแตเปนการปองกนปญหาและสงเสรมพฒนาการ

10

ขอบเขตของการศกษาเกยวกบการแนะแนว ขอบเขตของการแนะแนว สามารถสรปไดดงน

1. การแนะแนวการศกษา เปนการใหความชวยเหลอนกเรยนในดานการศกษาโดคยตรง ชวยใหนดเรยนไดทราบถงแนวทาง และโอกาสการศกษาในอนาคต ชวยใหนดเรยนเลอกศกษาตอไดอยางเหมาะสมกบความถนดและความสามารถของตนเอง

2. การแนะแนวอาชพ เปนการใหความชวยเหลอนกเรยนใหรจกโลกของอาชพเพอการเตรยมตวในการประกอบอาชพ เลอกอาชพทเหมาะสม โดยการพจรณาจากความถนดความสามารถ

3. การแนะแนวสวนตวและสงคม เปนการชวยเหลอนกเรยนใหรจกเขาใจตนเอง ใชชวตอยางมความสข ปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงในสงไดอยางมประสทธภาพมความฉลาดทางอารมณ เพอแกปญหาตางๆไดอยางเหมาะสม

4. บรการตางๆของการแนะแนวในโรงเรยน ซงประกอบดวย การรวบรวมขอมลเปนรายบคคล บรการสารสนเทศ บรการใหค าปรกษา บรการจดวางตวบคคล และบรการตดตามผล ซงจดขนเพอใหความชวยเหลอ และอ านวยความสะดวกใหกบนกเรยน

5. บทบาทของบคลากรในโรงเรยนตอการแนะแนว การแนะแนวในโรงเรยนแตละทจะประสบความส าเรจไดยอมเกดจากความรวมมอของบคลากรในโรงเรยนทรวมมอกน ใหความชวยเหลอและสนบสนน งานแนะแนวตามบทบาท เพอใหงานบรการแนะแนวสามารถด าเนนไดอยางมประสทธภาพ ปจจบนน จตวทยาการศกษาและการแนะแนว มบทบาทมากในการเรยนการสอน ซงในการศกษานนไดน าวธการทางวทยาศาสตรมาใชในการคนควาศกษา เพอความเขาใจในสาเหตของพฤตกรรมทจะเกดขนของนกเรยน ดงนน เพอใหบรรลตามจดมงหมายทตองการ จงจ าเปนตองมการน าการวจย มาใชในจตวทยาการศกษาและการแนะแนว เพราะการวจยเปนการคนควาหาความรทเชอถอได มวธการทเปนระบบ แบบแผน เพอน าความรทไดไปใชอธบายปรากฎการตางๆ และเปนผลใหสามารถท านาย และควบคมการเกดพฤตกรรมตางๆ ของนกเรยนได

11

การวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ การวจยเปนกระบวนการแสวงหาความร ความจรง อยางเปนระบบโดยใชระเบยบวธทาง

วทยาศาสตรในการท าวจย แนวคดการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ กระบวนการแสวงหาความรดวยวธการวจย ไดแบงแยกตามความเชอพนฐาน หรอปรชญา

ทอยเบองหลงความเชอของผวจยในแตละสาขา นบตงแตไดมการแบงความรออกเปนสาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย สาขาสงคมศาสตรและสาขามนษยศาสตร การแสวงหาและรวบรวมความรในแตละสาขาตางกพฒนาไปตามลกษณะแหงศาสตรของตน ในการพฒนานเองไดกอใหเกดปรชญาความเชอสองกระแสขนในตะวนตก ในครสตศตวรรษท 19 (สภางค จนทวานช, 2545, หนา 45-50) ไดแก

1. แนวคดปฏฐานนยม (Positivism) เปนแนวคดทมพนฐานแบบวทยาศาสตร นกปฏฐานนยมเชอวา วธการแสวงหาความรทดทสดคอ การใชวธแบบวทยาศาสตรทมรากฐานอยบนขอมลเชงประจกษ เมอน าแนวคดปฏฐานนยมมาใชในสาขาสงคมศาสตร กจะเนนวธการแสวงหาความรจากหลกฐานเชงประจกษ หรอจากพฤตกรรมทปรากฏ โดยการสงเกต หรอการทดลอง (Empirical Evidence) เนนขอมลทแจงนบได และวดได

2. แนวคดปรากฏการณนยม (Phenomenology) เปนแนวคดทมลกษณะโนมเอยงไป ทางมนษยศาสตร นกปรากฏการณนยมคดวาความรทมนษยไดรบการถายทอดมาจากผอน และจากสงคมอาจผดพลาดได มนษยควรศกษาโลกและสงคมดวยตวของตวเอง และสรางระบบความรทเปนสวนตวขนมา จากนนมนษยกจะมระบบคด วจารณญาณ โลกทศน คานยม อดมการณเฉพาะของตน โดยการไดสมผสกบโลกโดยตรง พฤตกรรมของมนษยเปนผลจากวธการทมนษยใหความหมายแกโลก ดวยความเชอนนกปรากฏการณนยมจะใหความส าคญกบขอมลทเปนความรสกนกคด และคณคาของมนษย และโดยเฉพาะอยางยงความหมายทมนษยใหตอสงตางๆ จะเหนไดวาแนวคดสองกระแสนนมความแตกตางกนพอสมควร และผวจยทมความเชอพนฐาน หรอปรชญาทอยเบองหลงแตกตางกนนกจะใชวธการทตางกนในการแสวงหาความร นกวจยทมความเชอแบบปฏฐานนยมจะเนนวธการเชงปรมาณ ใหความส าคญแกขอมลเชงประจกษทแจงนบได วดได ใชวธการทางสถตมาใชในการวเคราะหขอมลทเปนตวเลข และชวยทดสอบความนาเชอถอของขอคนพบ มกเปนการวจยทมงทดสอบทฤษฎ หรอสมมตฐานทมผต งเอาไว สวนนกวจยทมความเชอแบบปรากฏการณนยมจะเนนวธการเชงคณภาพ ใหความส าคญแกขอมลดานความรสกนกคด โลกทศน ความหมายและวฒนธรรม เนนการเขาไปสมผสกบขอมล หรอ

12

ประสบการณโดยตรง ไมเนนการใชสถตตวเลขในการวเคราะห และมงทจะกระตน หรอกอใหเกดสมมตฐาน และขอสรปใหมๆ มากกวาพสจนสมมตฐานเดม ความแตกตางของมมมอง หลกการเกยวกบความจรง และการอธบายถงความจรง รวมทงแนวทางในการสบสอบแสวงหาความจรงระหวางแนวคดปฏฐานนยม (การวจยเชงปรมาณ) และปรากฏการณนยม (การวจยเชงคณภาพ) ปรากฏดงตอไปน Guba และ Lincoln (1988, อางใน นศา ชโต, 2545, หนา 145-150)

1. ธรรมชาตเกยวกบความจรง แนวคดปฏฐานนยมเชอวาความจรงเปนหนงเดยว มตวตน สามารถแยกออกศกษาเปนสวนๆ เปนตวแปรเหตและผล ซงมความสมพนธเชงสาเหตเกยวของกนภายใตสภาพการศกษา แตกลมปรากฏการณนยมเชอวาความจรงมหลายระดบ และสวนใหญเปนสงทสรางขนและมตวตนในความรสกนกคดของมนษย เปนสงจบตองไมได

2. ความสมพนธระหวางผวจยกบสงทศกษามอทธพลซงกนและกน การศกษาแบบ ปฏฐานนยมพยายามปองกน หรอแยกผศกษาและสงทศกษาออกจากกนเพอขจดอทธพลดงกลาว ซงท าไดยากเมอศกษาเรองทเกยวกบมนษยและสงคม ในขณะทการวจยเชงปรากฏการณนยมแนะน าใหใชความสมพนธดงกลาวเปนโอกาสในการปรบวธการวจยตางๆ เพอเพมความเขาใจ และการตความของผศกษา

3. การอธบายเกยวกบความจรง วธการปฏฐานนยมเปนการจบสภาพความจรงโดยไม เกยวของกบบรบทเรองอนๆ ในขณะทการวจยปรากฏการณนยมจะคอยๆ พฒนาเกยวกบภาพความจรงในระดบตางๆ ขนมาโดยใชภาษาทไมเปนทางการ ตงแตหนวยยอยๆ โดยการสรางสมมตฐานชวคราวเชอมโยงจากบรบท จนสภาพความจรงปรากฏชด ดงนนจงไมสามารถน าไปสรปอางองถงความจรงในบรบททแตกตางกนได

4. มมมองเกยวกบสาเหต กลมวจยเชงปฏฐานนยมมงอธบายความสมพนธเชงสาเหตและ ผลเปนหลก ผลทเกดขนทกอยางจะตองมาจากสาเหตซงสามารถบงบอกได รปแบบทส าคญคอ วธการทดลอง กลมวจยเชงปรากฏการณนยมเชอวาความสมพนธของมนษยมความซบซอน โยงใยซงกนและกน จนบางครงไมสามารถแยกแยะไดวาอะไรเปนเหต อะไรเปนผล ดงนนจงไมควรเสยเวลาในการศกษาทดลอง สงทสามารถท าไดคอ พยายามสรางรปแบบของความคดซงอาจมอทธพลซงกนและกน และใชวธอธบายแบบชกจงใหเกดความกระจาง ความเขาใจ มากกวาจะแสดงความเปนเหตและเปนผลยนยนอยางจรงจง

13

5. มมมองทเกยวของกบคานยม กลมปฏฐานนยมเชอวาวธการวจยเชงสาเหตเปนวธการท ปราศจากอคตและคานยม มความเปนปรนยสง กลมวจยเชงปรากฏการณนยมเชอวาวธการวจยทกวธลวนแตมอคต และคานยม และมความเปนอตนยทงสน โดยเฉพาะอยางยงวธการในการวจยทเกยวของกบมนษย และสงคม

ความแตกตางระหวางแนวคดปฏฐานนยมและปรากฏการณนยมในมตทส าคญ สามารถสรปไดดงตารางตอไปน Creswell (1994)

ขอตกลงเบองตน

ค าถาม แนวคดปฏฐานนยม (การวจยเชงปรมาณ)

แนวคดปรากฏการณนยม (การวจยเชงคณภาพ)

1. สภาวะความจรง

ธรรมชาตของความจรงคออะไร

ความจรงเปนปรนยและมเพยงค าตอบเดยว

ความจรงเปนอตนยขนอยกบมมมองของผวจย

2. การรบร ปฏสมพนธของผวจยกบสงทท าวจย

ผวจยเปนอสระจากสงทท าวจย ผวจยมปฏสมพนธกบสงทท าวจย

3. คณคา บทบาทของคณคา ไมยดตดกบคณคาและไมมอคต ยดคณคาซงท าใหเกดอคต 4. ลลาในการเขยนรายงานวจย

ภาษาทใช -เปนทางการ -ยดความหมายของค าศพทตามทนยามไว - ไมเอยชอผวจยในรายงานการวจย - ใชค าทบอกถงปรมาณ

- ไมเปนทางการ - ใชการตดสนใจแบบคอยเปนคอยไป - ระบชอผวจยในรายงานการวจย -ใชค าทบอกถงคณภาพ

5. วธการวจย กระบวนการในการวจย - ใชกระบวนการนรนย - เชอในทฤษฎเหตและผล - ออกแบบการวจยกอนลงมอปฏบต - สรปอางองไดในบรบทตางๆ - สรปอางองผลการวจยเพอพยากรณ อธบาย และท าความเขาใจปรากฏการณตางๆ ทเกดขนได - ความถกตองและเชอถอได

- ใชกระบวนการอปนย - เชอวาปจจยทควรท าวจยมาจากความรวมมอระหวางผวจยกบผใหขอมล - ออกแบบไปพรอมๆ กบการท าวจย - ขอคนพบเปนจรงเฉพาะบรบทใดบรบทหนง - มรปแบบเฉพาะทใชพฒนาทฤษฎเพอใหเขาใจปรากฏการณ - ความถกตองและเชอถอไดของ

14

ของผลการวจยมาจากความตรงและความเทยงของเครองมอ และกระบวนการวจย

ขอมลมาจากการตรวจสอบความถกตองของขอมล

ความหมายของการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ

มผใหความหมายของการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพไวหลายทาน ดงน ยทธ ไกยวรรณ (2545) สรปวา การวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) เปนการวจยทคนหาขอเทจจรงในเชงกวาง โดยอาศยขอมลทเปนเชงปรมาณ และแสดงผลการวจยเปนตวเลข ในการวเคราะหขอมลจะใชวธการทางสถตเขาชวย การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เปนการวจยทไมเนนขอมลทเปนตวเลข แตจะเนนการหารายละเอยดตางๆ ในเชงลก ซงไดมาจากการสงเกตหนวยทตองการศกษา

ธรวฒ เอกะกล (2544) สรปวา การวจยเชงปรมาณเปนการวจยทจะไดขอมลทอยในลกษณะของตวเลข และตองใชวธการทางสถตในการวเคราะหขอมล

การวจยเชงคณภาพเปนการวจยทไมเนนขอมลทเปนตวเลขเปนหลก แตเปนการวจยทเนนการหารายละเอยดตางๆ ของกลมทท าการศกษาวจย ทจะกอใหเกดความร ความเขาใจอยางลกซงในเรองนนๆ

สวมล ตรกานนท (2542) สรปวา การวจยเชงปรมาณเปนการวจยทมงศกษาขอมลทเปนปรมาณ สามารถแจงนบได และอาศยเทคนคทางสถตมาชวยในการวเคราะหขอมล

การวจยเชงคณภาพเปนการวจยทรวบรวมขอมลทเปนคณลกษณะ ไมสามารถแจงนบและใชเทคนคทางสถตมาวเคราะหขอมล แตเปนการวเคราะหขอมลโดยอาศยวธการวเคราะหขอมลเชงคณลกษณะ

จากความหมายตางๆ ขางตน สามารถสรปความหมายของวธการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพไดดงน การวจยเชงปรมาณหมายถง การวจยทผวจยวางกรอบทฤษฎและกรอบการวจยไวลวงหนา มวตถประสงคเพอทดสอบทฤษฎโดยใชกระบวนการนรนย เครองมอทใชในการเกบขอมลไดแก แบบสอบถาม แบบทดสอบ และแบบวดตางๆ วเคราะหขอมลดวยวธการทางสถตบรรยายและสถตอนมาน โดยผวจยเปนอสระจากสงทท าวจย ลกษณะของความรทไดเปนความสมพนธเชงเหตและผลเปนหลก สามารถสรปอางองไดในบรบทตางๆ

การวจยเชงคณภาพหมายถง การวจยทผวจยไมไดวางกรอบทฤษฎและกรอบการวจยไวลวงหนา มวตถประสงคเพออธบายปรากฏการณตางๆ โดยใชกระบวนการอปนย การเกบรวบรวม

15

ขอมลใชผวจยเปนเครองมอหลก ในการสงเกต สมภาษณ และวเคราะหขอมลโดยการตความสรางขอสรปแบบอปนย ผวจยมปฏสมพธกบสงทท าวจย และไมสามารถสรปอางองไปยงบรบทอนได

ระเบยบวธการวจยทางการศกษา การวจยเปนกระบวนการสรางองคความรใหม ชวยในการแกปญหา และขยายความรเขาใจตางๆ ใหมความชดเจนยงขน อกทงสามารถน าค าตอบจากการวจยเหลานนไปใชในการพฒนาและเปนขอมลในการก าหนดนโยบายตางๆ ดงนนการศกษาระเบยบวธการวจยจะชวยท าใหสามารถรบรกฎเกณฑของการท าวจย และท าใหงานวจยนนมคณภาพมากยงขน

การศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของ เอกสารและงานวจยทเกยวของ เปนเหมอนการสรางกรอบแนวคดในการวจย โดยการน า

ผลการทบทวนเอกสารและรายงานการวจยในอดตมาจดท าเปนรายงานเรยบเรยงใหม โดยยดเนอหาของเรองเปนหลก และน ามาเรยบเรยงผสมผสานเรองตางๆใหเขากนตอเนองเปนเนอเดยวกน อาจแยกเปนตอนๆ ตามปญหาหรอวตถประสงคของการวจย ซงจะชวยท าใหเหนความส าคญ และความจ าเปนในการท าวจยเรองนนๆ มใชเปนเพยงแคการน าเอาขอมลหรอขอความของบคคลอนๆมาปะตดปะตอกน ทงน ในสวนทฤษฎและแนวคดตางๆ เปนการเขยนเกยวกบสงทผวจยไดมาจากการศกษาคนควาและงานวจยทเกยวของ ดงนนในสวนนจงประกอบไปดวยแนวคดทฤษฎ หลกการ ขอเทจจรง แนวความคดของผร และผลงานวจยทเกยวของ โดยทงหมดทกลาวถงนจะตองสมพนธกบปญหาการวจยของตนเอง การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของจะเปนประโยชนตอผวจยหลายประการ

บญชม ศรสะอาด (2549) สรปประโยชนของการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของไวดงน 1. ชวยใหเขาใจทฤษฎ แนวคด ทเกยวของกบเรองทวจย 2. ชวยปองกนการท าวจยซ าซอนกบคนอนๆทวจยไปแลว 3. ชวยใหทราบผลงานวจยทผานมาทเกยวของกบเรองทจะวจยวามการศกษากวางขวางมากนอยแคไหน ในแงมมใด ผลการวจยเปนเชนไร ซงเปนหลกฐานส าคญทจะน ามาประกอบเหตผลในการตงสมมตฐานของผวจยและน ามาประกอบเหตผลในการอภปรายผลการวจย 4. เปนแนวทางในการด าเนนการวจย เลอกตวแปรทจะศกษา ออกแบบการวจย สรางเครองมอ วเคราะหขอมล แปลผล สรปผลและเขยนรายงานการวจย

16

5. เปนแนวทางในการพฒนาคณภาพของเรองทจะวจย เพราะในการศกษาเอกสารทเกยวของกบการวจยอยางกวางขวางจรงจงจะชวยใหเขาใจในเรองทจะศกษาอยางลมลกในการศกษาผลการวจยตางๆ ชวยใหท าการพจารณาถงจดออนและจดดของแตละเรองแลวหลกเลยงไมใหเกดจดออนและเสรมสรางจดดเหลานนใหเกดขนในงานวจยของตน

กรอบแนวคดการวจย การสรางกรอบแนวคดในการวจย เปนขนตอนของการน าเอาตวแปรและประเดนท

ตองการท าวจยมาเชอมโยงกบแนวคดทฤษฏทเกยวของในรปของค าบรรยาย แบบจ าลองแผนภาพหรอแบบผสมการวาง กรอบแนวคดในการวจยทด จะตองชดเจน แสดงทศทางของความสมพนธ ของสงทตองการศกษา หรอตวแปรทจะศกษา สามารถใชเปนกรอบในการก าหนดขอบเขตของการวจย การพฒนาเครองมอในการวจย รปแบบการวจย ตลอดจนวธการรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล การสรางกรอบแนวคดทชดเจน จะเปนประโยชนตอผวจยและผทอานงานวจย ดงน

1. สามารถเขาใจแนวคดส าคญทแสดงถงแกนของปญหาการศกษาในระยะเวลาอนสน 2. เปนตวชน าท าใหผวจยเกดความมนใจวางานวจยเปนไปในแนวทางทสอดคลองกบ

วตถประสงค 3. สรางความชดเจนในงานวจยวาจะสามารถตอบค าถามทศกษาได 4. เปนแนวทางในการก าหนดความหมายตวแปร การสรางเครองมอ และการเกบรวบรวม

ขอมลในการวจย 5. สามารถเชอมโยงไปสการก าหนดกรอบทศทางการท าวจยไดเหมาะสม ถกตอง

โดยเฉพาะวเคราะหขอมล จะเหนไดวาการสรางกรอบแนวคดการวจย จะเปนประโยชนตอตวผวจยเปนอยางมาก

ประชากรและกลมตวอยาง การวจยแตละครง ผท าวจยไมสามารถศกษาขอมลจากประชากรทงหมดได หรอหากไมได

กจะมขอจ ากดในเรองของเวลา และแรงงาน ดงนนการวสจยสวนใหญจงเปนการศกษาเพยงบางสวนของสงทจะศกษา นนคอ กลมตวอยาง โดยถอวากลมตวอยางนนเปนตวแทนของสงทจะตองการศกษาทงหมด เรยกวา ประชากร

ประชากร หมายถง หนวยขอมลทงหมดทผวจยศกษา ซงอาจจะเปนคน สตว พช วตถ หรอประสบการณตางๆกไดรวมกนโดยมลกษณะบางประการทก าหนดไวเหมอนกนเชน ศกษาความเครยดของครในจงหวดเชยงใหม ครทกคนในจงหวดเชยงใหมคอประชากร

17

กลมตวอยาง หมายถง สวนหนงของประชากรทน ามาใชในการศกษาแทนประชากร ซงถาประชากรมคณสมบตใดๆแลวกลมตวอยางทจะเลอกตองมสมบตตางๆนนดวย ในเรองน พวงรตน ทวรตน (2543, หนา 83) ไดใหความเหนเพมเตมเกยวกบกลมตวอยางวา กลมตวอยางเปนตวแทนทด หมายถง กลมตวอยางทคาสถตทค านวนไดใกลเคยงหรอเกอบเทาคาพารามเตอรของประชากร ซงการจไดกลมตวอยางทดเปนตวแทนทดจะตองค านงถงหลกสองประการ คอ การเลอกกลมตวอยางใหเปนตวแทนไดจรงๆ และมจ านวนเหมาะสม โดยมจ านวนมากพอทจะทดสอบได

นอกจากน บญชม ศรสะอาด (2544, หนา 37) ไดกลาวถง การก าหนดขนาดกลมตวอยางไววาควรพจรณาถงสงตอไปน 1. ธรรมชาตของประชากร ถาไดประชากรมความเปนเอกพนธมาก ความแตกตางกนของสมาชกมนอย นนคอมความแปรปรวนนอยกใชกลมตวอยางนอยได แตถาประชากรมความแตกตางกนมากความแปรปรวนมมากกควรใชกลมตวอยางมาก 2. ลกษณะของเรองวจย การวจยบางประเภทไมจ าเปนตองใชกลมตวอยางจ านวนมาก เชน การวจยเชงทดลอง การใชกลมตวอยางจ านวนมากจะกอใหเกดผลเสยมากกวาผลด เพราะยากตอการควบคใสภาพการทดลอง เปนตน

ดงนน ในการก าหนดกลมประชากรหรอกลมตวอยาง ผวจยจะตองค านงถงสงทกลาวมาแลวขางตน เพอใหสอดคลองกบหลกการวจย และการท าใหผลการวจยทไดมความถกตองและแมนย ามากขน

เทคนคการสมตวอยาง มวธการเลอกกลมตวอยางจ าแนกอยางกวางๆ ได 2 วธ คอ วธการสมแบบอาศยทฤษฎความนาจะเปน และวธการแบบสมแบบไมอาศยความนาจะเปน ดงท กนกทพย พฒนาพวพนธ (2543, หนา 105) ไดใหความเหนเกยวกบการไดกลมตวอยางในงานวจยวา สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1. การไดกลมตวอยางแบบอาศยความนาจะเปน คอ การไดกลมตวอยางแบบสม โดยทหนวยตวอยางทกหนวยมโอกาสถกสมมาเปนตวแทนโดยทวกน ซงแบงออกเปน 4 ประเภทคอ 1.1 การสมกลมตวอยางแบบวงาย เหมาะกบประชากรทมลกษณะของหนวยตวอยางทคลายคลงกนหรอมความแตกตางกนไมมากนก 1.2 การสมกลมตวอยางอยางมระบบ เหมาะกบประชากรทมหนวยตวอยางจดเรยงกนเปนระบบอยกอนแลว เชน บญชรายชอเรยงตามหมายเลขบตรประจ าตวประชาชนหรอเรยงตามตวอกษร การสมกลมตวอยางแบบมระบบน มหลกการวาจะตองสมใหได หนวยแรกซงเปนหนวยเรมตนกอนแลวหนวยอนๆจะตามมาเปนระบบ

18

1.3 การสมกลมตวอยางแบบสม เหมาะกบประชากรทมลกษณะหนวยตวอยางอยเปนกลม โดยภายในกลมหนงๆจะมสมาชกทมลกษณะปะปนกนภายในกลม แตระหวางกลมจะมลกษณะคลายคลงกน ส าหรบขนาดของกลมอาจจะเทากนหรอไมเทากนกได 1.4 การสมกลมตวอยางแบบชนภมหรอแบบแบงประเภท เหมาะกบประชากรทมลกษณะของหนวยตวอยางทแตกตางกนอยางเหนไดชดเจน เชน อาชพ รายได ระดบการศกษา การนบถอศาสนา ฯลฯ ดงนน การสมกลตวอยาง ตองไดหนวยตวอยางทกลกษณะของประชากร จงจ าเปนตองท าการแบงแยกหนวยตวอยางออกเปนชนภม ตามลกษณะทแตกตางกน ซงเปนตวแปรทสงผลถงขอมลส าหรบการวเคราะหตอไป 2. การไดกลมตวอยางแบบไมอาศยความนาจะเปน คอการไดกลมตวอยางแบบไมสม หรอไดมาอยางโดยสะดวกโดยทหนวยตวอยางบางสวนนนทมกาสถกเลอกมาเปนกลมตวอยาง ซงกอใหเกดความล าเอยงของคาประมาณหรอผลสรป ดงนน ถาสามารถหลบเลยงไดไมควรเลอกวธการไดกลมตวอยางแบบไมสม การไดกลมตวอยางแบบไมสมแบงได 3 แบบคอ

2.1 การเลอกกลมตวอยางแบบโควตา เปนการเลอกกลมตวอยางโดยก าหนดลกษณะของหนวยตวอยาง และจ านวนหนวยตวอยางทตองการไวลวงหนา เมอพบหนวยตวอยางทมลกษณะตามตองการกสอบถามไดทนท ท าเชนนจนครบจ านวนตามตองการ

2.2 การเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง เปนการเลอกกลมตวอยางโดยการไมพจารณาตดสนของผวจยวาจะเลอกกลมตวอยางลกษณะใด

2.3 การเลอกตวอยางแบบบงเอญ เปนการเลอกกลมตวอยางโดยไมเจาะจง หรอก าหนดลกษณะของหนวยตวอยางไวลวงหนา ถาตองการส ารวจความเหนเกยวกบเรองใดเรองหนงกไปสอบถามจากผทเตมใจจะใหขอมล

นอกจากน การไดกลมตวอยางแบบหลายขนตอน เปนการไดกลมตวอยางซงท าเปนหลายขนตอนโดยมวธการคลายกบการสมกลมตวอยางแบบกลม แตมขนตอนมากกวาโดยมขนตอนตงแต 2 ขนตอนขนไป แตละขนตอนอาจใชการสมแบบเดยวกนหรอตางกนกได หรอบางขนตอนใชวธสม บางขนตอนใชวธเลอกผสมผสานกนไปตามความเหมาะสม ทงนขนอยกบลกษณะของกลมตวอยางในแตละขนตอน

สรปไดวาในการสมกลมตวอยาง ผวจยควรพจรณาใชเทคนคการสมเพอเลอกหากลมตวอยางทด เพอเปนตวแทนของกลมประชากร ถากลมตวอยางมความเชอถอไดยอมสงผลถงการสรปผลการวจย ทท าใหเกดความคลาดเคลอนนอยทสด ดงนน การสมกลมตวอยางจงตองใหสอดคลองกบความตองการของผวจยและเรองท าการวจย นอกจากนนยงจะตองถกตองตามหลกของการวจยดวย

19

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย เปนเปนสงส าคญอยางยงทใชในการเกบรวบรวมขอมลนกวจยจง

ตองมความรเกยวกบเครองมอทใช เพราะเครองมอแตละชนดตางกมความมงหมายตางกน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ส าหรบนกวจยมหลายประเภท แตทนยมใชกนมากในการวจย ไดแก

1. แบบทดสอบ ในทนจะหมายถงเฉพาะทวดความสามารถทางสมอง ซงไดแกการวดความรความถนดทสามารถใหเปนคะแนนได

2. แบบสอบถาม เปนเครองมอทนกวจยนยมใชกนมากในการเกบรวบรวมขอมล เพราะเปนวธทสะดวกและสามารถวดไดอยางกวางขวาง เปชดของค าถามทจดเรยงไวอยางเปนระเบยบ เพอใหกลมตวอยางอานและตอบค าถามดวยตวเอง แบบสอบถามสวนมากจะถามเกยวกบขอเทจจรง กบความคดเหนของผตอบ

3. การสมภาษณ เปนวธการรวบรวมขอมลขอมลทใชการสนทนา ซกถาม มลกษณะเหมอนการสอบปากเปลา ตองอาศยการโตตอบทางวาจาเปนหลก ใชไดดส าหรบหารเกบขอมล เกยวกบความรสก ความสนใจ ความคดเหน และทศนคต

4. การสงเกต เปนการเกบขอมลรวบรวมขอมลทตองอาศยประสาทสมผสทางหและตาเปนส าคญ ใชไดดกบการศกษาคณลกษณะและพฤตกรรมของบคคลขณะทก าลงเกดพฤตกรรมนนขน ท าใหไดขอมลแบบปฐมภม นอกจากนแลวยงมการสงเกตในบางครงชวยเสรมขอมลทไดจากการสมภาษณ ท าใหเกดความเทบงตรงมากขน

5. เทคนคการฉายภาพ เปนลกษณะของการใชกลวธใหระบายความในใจ เปนการดงดดความรสกนกคดของบคคลขณะเผชญหนากบสถานการณ ดดยการจดใหบคคลไดพบกบสถานการณตางๆเพอใหบคคลเขยนบรรยายความรสกอยางอสระ แลวน าค าบรรยายมาแปลความหมายเพอวดความรสก หรอใชท านายบคลกภาพ และทศนคต

6. แบบสงคมมต เปนเครองมอทใชในการศกษาโครงสราง และความสมพนธของบคคลในกลมตางๆ โดยอาศยการรวบรวมและวเคราะหขอมลหลายวธเขาดวยกน

การเลอกใชเครองมอในการวจย ควรเลอกใหสอดคลองกบตวแปรทศกษาหรอเลอกใหตรงกบวตถประสงคของการวจย ตลอดจนกรอบแนวคดของการวจย เครองมอทเลอกใชจะตองมความนาเชอถอในแงของความเชอมน ความเทยงตรง การมอ านาจจ าแนก และมความเปนปรนยเปนตน

การวเคราะหขอมลทางสถต การวเคราะหขอมลเปนการน าขอมลทเกบรวบรวมได มาจดระเบยบ แยกประเภท หรอใช

วธการทางสถต เพอน าผลทไดไปใชเพอตอบปญหาของการวจย การวเคราะหขอมลในการวจยเชง

20

คณภาพจะใชวธการวพากษวจารณเพอตความและสรปผล ส าหรบการวจยเชงทดลอง และการววจยเชงบรรยาย มกจะใชวธการทางสถตในการวเคราะหขอมล

ดงทกนกทพย พฒนาพวพนธ (2543, หนา 1) กลาววาในการท าวจยนน โดยทวไปถาหากมการวเคราะหขอมลโดยการสถตแลว การวเคราะหขอมลทางสถตทใชในการวจยนนแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. สถตภาคบรรยาย เปนสถตทศกษาขอมลกลมใดกลมหนง เมอมการวเคราะหขอมลไดผลเปนอยางไรกน าไปบรรยายลกษณะของกลมทศกษาเทานน และจะน าไปอางองกลมอนไมได สถตประเภทนจะจดกระท ากบขอมลทรวบรวมมาได ใหอยในลกษณะทดงาย และสะดวกแกการน าผลทไดไปบรรยาย เชน การแจงนบขอมล การน าเสนอขอมลในเชงบรรยายหรอหรอรปกราฟ การบรรยายผลการวเคราะหขอมลอาจจะบรรยายโดยใช ความถ รอยละ คาเฉลย คาสหสมพนธ

2. สถตภาคอางอง เปนสถตทศกษาขอมลจากกลมตวอยาง ซงถอวาเปนตวแทนของขอมลทงหมด แลวน าผลทไดจากตวแทนบางสวนนนอางองไปยงกลมใหญทงหมดหรออาจกลาวไดวา เปนสถตทใชลกษณะของกลมตวอยางอางองไปยงกลมใหญหรอกลมประชากรเปาหมาย การอางองหรอการสรปผลอาจใชการประมานคาหรอทดสอบสมมตฐานซงผลการสรปอางองจะถกตองมากนอยเพยงใดขนอยกบการเกบขอมล และกลมตวอยางทใชในการศกษาวาเปนตวแทนประชากรไดดแคไหน ถาเกบรวบรวมขอมลด และกลมตวอยางเปนตวแทนทด ผลสรปทไดกมความนาเชอถอมาก เหตผลทตองใชสถตภาคอางองกเพราะไมสามารถศกษาประชากรทงหมดไดทงหมดทงนดวยเหตและปจจยตางๆจ ากด

การน าสถตไปใชในการวเคราะหขอมลวจยนน อาจเลอกใชสถตเบองตนงายหรออาจเลอกใชสถตทยงยากซบซอน ทงนตองพจรณาจากปญหาและรปแบบของการวจยรวมไปถงวตถประสงคของการวจย ถาสามารถเขยนวตถประสงคในการวจยใหเฉพาะลงไปไดมากเพยงใด กจะท าใหงายตอการเลอกใชสถตเหมาะกบงานวจยทศกษา

การสรปผลการวจย การอภปราย และขอเสนอแนะ ในการสรปผลการวจย การอภปรายผล และการเขยนขอเสนอแนะนน เปนบทสดทายของ

การท าวจยซงในเรองน อเทน ปญโญ (2539, หนา 201) ไดใหทศนะไววา การสรปผลการวจยจะสรปเรยงตามวตถประสงคการวจย ถาวตถประสงคในการวจยม 3 ขอกควรสรปผลการวจยเปน 3 ขอ ใหสอดคลองกน หากวตถประสงคขอใดขอหนงจ าเปนตองแยกเปนขอยอยกควรแยกออกเปนขอยอย แตใหอยในขอใหญเดยวกน การเขยนสรปผลการวจยเชนนท าใหผอานรายงานวจยทราบวา ตามวตถประสงคในการท าวจยขอ 1 ไดการวจยออกมาวาอยางไร วตถประสงคการวจยขอ 2 ได

21

ผลการวจยออกมาวาอยางไรและขอตอๆไปจนถงขอสดทายบางครงผอานมความสนใจเฉพาะวตถประสงคการวจยบางขอ กสามารถเลอกอานเฉพาะผลการวจยขอนนไดอยางตรงประเดน

การอภปรายผลการวจย ซงโดยปกตแลวกจะอภปรายเรยงตามผลการวจย วาจากผลการวจยแตละขอจะอภปรายอยางไร โดยโยงไปหาทฤษฎทไดท าการศกษาคนความาและรวบรวมไวในบททวาดวยงานทเกยวของเปนไปตามทฤษฎ สอดคลองกบทฤษฎใหมหรอไมตรงตามทฤษฎทคนความา และโดยงไปหางานวจยอนทเกยวของวาสอดคลองกบผลการวจยใดและในการใหขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใชใหเกดประโยชน ควรค านงถงอะไร และมการปฏบตอยางไรจงไดประโยชนมากทสด งานวจยบางเรองการน าผลการวจยไปใชส าหรบผชแจงแกผเขามาเกยวของแตละฝาย วาจะใหเขามามสวนรวมอยางไร นอกจากนนผวจยสวนใหญจะมขอเสนอแนะ ส าหรบผทสนใจจะท าการศกษาเรองทคลายกบงานวจยเรองนนวาควรมการวสจยในเรองท านองใดอก และมขอเสนอแนะส าหรบผทจะท าการวจยอยางไรบาง

นอกจากน ลวน สายยศ และองคนา สายยศ (2538, หนา 233) ไดกลางถงการสรปผลการวจยวามกมการจะแบงสวนตางๆ ออกเปน 3 สวน ซงสมารถสรปรายละเอยดไดดงน

1. การสรปงานวจย เปนการสรปยอยผลทงหมด ทด าเนนการไปแลวอยางรวบรด โดยจบเอาเฉพาะหวใจส าคญ ตารางและเลขทซบซอนไมตองน ามาเสนอ สงทน ามาสรปยอย ไดแก จดมงหมายของการวจย ประชากรหรอกลมตวอยาง วธการด าเนนการ และผลการวเคราะหขอมล

2. การอภปราย เปนการวพากวจารณผลการวจยของตนเอง วาเกยวของกบของผอนอยางไร อาจคลอยตามหรอขดแยงกได หวใจส าคญเพอจะท าความกระจางของผลงานวจยของนกวจยใหดยงขน

3. ขอเสนอแนะ การเสนอแนะเปนการน าผลทไดจากการวจยหรอปญหาจากการท าวจยเพอเสนอใหผอนน าไปใชหรอน าไปคดตอ

ส าล ทองทว และสมตรา องวฒนกล (2538, หนา 339) ไดกลาวถงการสรปผลการวจย การอภปราย และการใหขอเสนอแนะวาเปนหวใจส าคญของการเขยนรายงานและเปนจดส าคญของการววจย ฉะนนจงเปนบททเขยนไดยากทสดจะตองมการตความ และสรปผลการคนพบทงหมด ในบทนจงมกจะเปนการทบทวนปญหาและวธทใชในการวจย ทงนมงทจะใหผอานไดทราบถงวตถประสงคของการวจย การทบทวนควรกลาวอยางสนๆและน าไปสการสรปและการอภปรายผลไดทนท การสรปขนอยกบความซบซอนของผลทไดรบจากการวจย ไมควรกลาวอยางกวางๆจนเกนไป ควรสรปตามขอเทจจรงทพบในการวจยและในขณะเดยวกนกอยาใหแคบเกนไปเพราะท าใหขาดความส าคญของปญหาทท าวจย

22

ดงนน การอภปรายผลควรมลกษณะทสรางสรรค ซงตองอาศยความเขาใจเกยวกบขอบเขตของการวจย และงานวจยตางๆทเกยวของเปนอยางด การอภปรายผลควรรวมถงการประยกตทฤษฎตางๆเขาไวดวยกน และควรมการทบทวนแนวคดในการวจย ขอบเขตการวจยเพอน าไปสการเสนอแนะเกยวกบงานวจยอนๆ ตอไป

การสงเคราะหงานวจย ปจจบนมการศกษาคนควา และสรางสรรคงานวจยเปนจ านวนมาก ซงในบางครงงานวจยทมากมายนนมกจะศกษาในปญหาเดยวกน คลายคลงกน ใชวธการศกษาทไมแตกตางกน ซงท าใหเกดความซ าซอน ท าใหองคความรนนขาดการพฒนาการ จงจ าเปนตองมการสงเคราะหงานวจย เพอไมใหเกดปญหาดงกลาว

ความหมายของการสงเคราะหงานวจย อทมพร จามรมาน (2531, หนา 1) ใหความหมายของการสงเคราะห (Synthesis) วาหมายถง การน าสวนยอยมาประกอบเขาดวยกนจนเกดสงใหมขน นงลกษณ วรชชย (2542, หนา 26) ใหความหมายของการสงเคราะหงานวจย (Research Synthesis) หรอการปรทศนงานวจย (Research Review) วาเปนระเบยบวธการศกษาตามระเบยบวธทางวทยาศาสตรเพอตอบปญหาวจยเรองใดเรองหนง โดยการรวบรวมงานวจยทเกยวกบปญหานนๆ มาศกษาวเคราะหดวยวธการทางสถต หรอวธการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ และน าเสนอขอสรปอยางมระบบใหไดค าตอบปญหาวจยทตองการ สนา ณ สโหลง (2545, หนา 21) ใหความหมายของการสงเคราะหงานวจยสรปไดวา การสงเคราะหงานวจย เปนการน าหนวยยอยๆ หรอสวนตางๆ ของผลการวจยทเปนขอความรจากงานวจยหลายๆ เรองทศกษาปญหาเดยวกนหรอใกลเคยงกน ทงทเปนขอความรทสอดคลองกนหรอขดแยงกนมาสงเคราะหอยางมระบบ และน ามาบรรยายสรปรวมกนใหเปนเรองเดยวกน จนเกดเปนองคความรใหม และเปนขอสรปของปญหานนๆ อยางชดเจน จากความหมายขางตน สรปไดวาการสงเคราะหงานวจย หมายถง การรวบรวมงานวจยหลายๆ เรอง มาศกษาวเคราะหดวยวธการทางสถต หรอวธการเชงคณภาพ และน าเสนอขอสรปอยางเปนระบบเพอใหไดขอคนพบทเปนองคความรใหม และเปนค าตอบของปญหาวจยทตองการ ทผานมานนการสงเคราะหงานวจย (Research Synthesis) ถอวา เปนสวนหนงของกระบวนการวจยโดยทวไป ในขนตอนทเรยกวา การทบทวนเอกสารทเกยวของ (Literature

Review) โดยผวจยตองทบทวนแนวคดและทฤษฎ

23

กรอบความคดของการวจย (Research Framework) ผวจยตองทบทวนระเบยบวธวจย (Methodological Review) เพอหาระเบยบวธวจยทเหมาะสมกบงานวจยของตนเอง และผวจยตองทบทวนและบรณาการผลการวจยในอดตเพอใหสามารถคาดคะเนค าตอบของปญหาในการวจย หรอเปนแนวทางในการตดตงสมมตฐาน

อยางไรกตาม การทบทวนและการบรณาการผลการวจยในลกษณะดงกลาวนนจะเปนการทบทวนในเชงบรรยาย (Narrative Literature Review) ซงยงมขอบกพรองและขอจ ากดอยในหลายประการ จงท าใหนกวชาการหลายๆ ทานไดพยายามพฒนาวธการสงเคราะหงานวจย และคนพบวธการสงเคราะหงานวจยทใหผลการสงเคราะหทมความลมลกมากยงขน จนท าใหหารสงเคราะหงานวจยไมไดเปนเพยงขนตอนหนงของการวจยเทานน แตการสงเคราะหงานวจย โดยเฉพาะอยางยงการสงเคราะหงานวจยในเชงปรมาณนน ถอเปนการวจย เพราะอาศยวธการทางศาสตร (Scientific Method) เชนเดยวกบกบการวจยในรปแบบอนๆ กลาวคอ ตองมการก าหนดปญหาในดานการวจย การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล หารแปลความหมายและการน าเสนอผล รวมทงการสงเคราะหงานวจยยงท าใหไดรบความรใหมอกดวย นกวชาการบางทาน ยงถอวา การสงเคราะหงานวจยเชงปรมาณทเรยกวา Meta-Analysis นนถอเปนหนงในนวตกรรมของระเบยบวธวจยในปจจบนอกดวย (กรรณการ สขเกษม และสชาต ประสทธรฐสนธ, 2544, หนา 20) ดงนนในปจจบนนกวชาการจงไดมการใหความหมายของการสงเคราะหงานวจย (Research Synthesis) ไววา เปนระเบยบวธศกษาตามวธการของศาสตร เพอตอบปญหาวจยเรองใดเรอหนง โดยการรวบรวมงานวจยนนๆ มาศกษาวเคราะหดวยวธการทางสถต หรอวธการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ และน าเสนอขอสรปอยางมระบบใหไดค าตอบปญหาวจยทตองการ (Glass, McGaw and Smith, 1981; Light and Plilemer, 1984; Mullen, 1989) หรอการสงเคราะหงานวจยเนนระเบยบวธการการศกษาหาขอเทจจรง เพอตอบปญหาใดปญหาหนงโดยรวบรวมงานวจยเกยวกบปญหานนๆ หลายๆ เรองมาศกษาวเคราะห และน าเสนออยางมระบบใหไดค าตอบของปญหาทเปนขอยต วธการด าเนนการสงเคราะห งานวจยท าไดใน 2 ลกษณะ ลกษณะแรก เปนสวนหนงของการวจย เพอเปนพนฐานในหารออกแบบงานวจย และก าหนดสมมตฐาน ลกษณะทสอง เปนการวจยเพอแสวงหาความรใหม และการน าความรใหมไปใชใหเกดประโยชนตอมวลมนษยและสงคม ดงนนการสงเคราะหงานวจยจงมความส าคญตอนกวจยทงในดานฐานะทเปนเทคนคในหารตรวจเอกสาร และในฐานะการวจยเตมรป (นงลกษณ วรชชย, 2542, หนา 62 ) นอกจากนน ยงมการเรยกการสงเคราะหงานวจยในลกษณะอนๆ เชน วธการบรณาการงานวจย (Method of Integrating Research) วธการของการรวบรวมงานวจย (Method of

24

Combining Research) การวเคราะหผลการวเคราะห (Analysis of Analysis) หรอการวจยงานวจย (Research of Research) เปนตน

ประเภทของการสงเคราะหงานวจย การสงเคราะหงานวจยนนอาจแบงได 2 ประเภท ไดแก

1. การสงเคราะหในเชงคณภาพ (Qualitative Synthesis) เปนการสงเคราะหงานวจยทเนนบรรยาย (Narration) ซงเรมมมาในศตวรรษท 1930 (Kulik and Kulik, 1989, p.120) และไดรบความนยมในชวงศตวรรษท 1940-1950 โดยผสงเคราะหจะตองอานรายงานการวจยในหวขอหรอประเดนทนาสนใจ แลวสรปประเดนของผลการวจยในแตละเรอง รวมทงอาจบรรยายใหเหนความสอดคลองและความขดแยงกนระหวางผลการวจยตางๆ เหลานน และวเคราะหวาความแตกตางของผลการวจยเรองนน เปนเพราะคณลกษณะของงานวจยในดานใด ซงตอมาในทศวรรษท 1960 หารสงเคราะหงานวจยดวยวธการบรรยายนถกตงค าถามถงความนาเชอถอของผลการสงเคราะห เพราะการสงเคราะหงานวจยเหลานจะยดทตวผสงเคราะหเปนหลก ผลการสงเคราะหเลยขนอยกบคามรความสามารถและจรยธรรมของผสงเคราะห ถาผสงเคราะหมอคต เลอกสรปเฉพาะประเดนในดานใดดานหนงดานหนง ไมครอบคลมเนอหาทงหมด ผลการสงเคราะหกจะขาดความนาเชอถอได (Hunter and Schmidt, 1990)

นอกจากนนจากการศกษาผลการสงเคราะหงานวจยดวยการบรรยายดงกลาวยงพบขอบกพรองในหลายๆ ประการ (Wolf, 1986, pp. 180-182) เชน

- ผสงเคราะหมงวเคราะหหรอบรรยายจากเนอหาเพยงบางสวนของงานวจยเทานน

- ผสงเคราะหแสดงผลการสงเคราะหไมละเอยดเทาทควร จงอาจท าใหผอานเกดความเขาใจคลาดเคลอนได

- ผสงเคราะหขาดวธการทเปนระบบในการศกษาความสมพนธระหวางคณลกษณะของงานวจยกบผลการสงเคราะหทได - ผสงเคราะหมกรายงานวธการสงเคราะหไมละเอยด ท าใหผอานไมมนใจในความนาเชอถอของวธการสงเคราะห

อยางไรกตาม การสงเคราะหงานวจยดวยวธการบรรยายน กยงมขอดตรงทวางานวจยทน ามาสงเคราะหนนเปนไดทงงานวจยเชงคณภาพและการวจยเชงปรมาณ ซงผสงเคราะหยงสามารถวเคราะหขอมลจากงานวจบทงสองประเภท เพอใหเกดขอสรปรวมกนไดดวย และในเวลาตอไดมการวจยแบบทเรยกวา การวเคราะหเนอหา มาประยกตใชในการสงเคราะหงานวจยในเชงคณภาพน

25

รวมทงยงมการพฒนาวธการสงเคราะหทเรยกวา Meta-Ethnography ขน เพอสงเคราะหงานวจยในเชงคณภาพและเพอใหไดผลการสงเคราะหทชดเจนมากขนและเชอถอไดมากขน

นอกจากน อทมพร จามรมาน (2531, หนา 2) ไดแบงการสงเคราะหงานวจยออกเปน 2 ประเภทคอ การสงเคราะหเชงคณลกษณะ (Qualitative Synthesis) กบการสงเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Synthesis)

1. การสงเคราะหเชงคณลกษณะ หรอเชงบรรยาย (Qualitative Synthesis) ไดแกการ

อานรายงานการวจยแลวน ามาสรปเขาดวยกน ซงจะพบจากบทท 2 ในวทยานพนธของนกศกษา ภายใตหวขอวา เอกสารและงานวจยทเกยวของ (Literature of Review)

2. การสงเคราะหเชงปรมาณ (Quantitative Synthesis) เปนการวเคราะหตวเลขหรอ

คาสถตทปรากฏในงานวจยทงหลาย การสงเคราะหเชงปรมาณจงเปนการวเคราะหผลวเคราะห (Analysis of Analysis) หรอการวเคราะหเชงผสมผสาน (Integrative Analysis) หรอการวจย งานวจย (Research of Research)

ขนตอนการสงเคราะหงานวจย การสงเคราะหงานวจยนน จะประกอบไปดวยขนตอนในการด าเนนงานเชนเดยวกบการ

วจยโดยทวไป แตอาจจะแตกตางกนทวธการวเคราะหขอมล ซงการสงเคราะหงานวจยประเภทตางๆ กจะมวธการวเคราะหทแตกตางกน อยางไรกตามการสงเคราะหงานวจยโดยทวไปนนจะประกอบดวย 5 ขนตอนดงน (นงลกษณ วรชชย, 2542, หนา 24-26) 1. การก าหนดหวขอปญหา มหลกการเชนเดยวกบการก าหนดปญหาวจยโดยทวไปจดส าคญ คอ ปญหาทมการท าวจยอยางนอยสองราย และ นกวจยตองการสงเคราะหงานวจยเหลานน ปญหาการวจยเปนปญหาทนาสนใจและไมมค าตอบทแนชด

2. การวเคราะหปญหา เมอก าหนดหวขอปญหาแลว นกสงเคราะหงานวจยตองนยามปญหาใหชดเจน ศกษาแนวคด หลกการ และทฤษฎทเกยวของกบปญหาใหชดเจน เพอเปนพนฐานในการก าหนดแบบแผนและสมมตฐานการวจย 3. การเสาะคน คดเลอก และรวบรวมงานวจย 3.1 การเสาะคนงานวจย นกสงเคราะหงานวจยตองคนควา และเสาะแสวงหางานวจยทงหมดทเกยวของกบปญหาทนาสนใจ สวนใหญจะหาไดจากเอกสาร เชน รายงานการวจย วทยานพนธ บทคดยอวทยานพนธ และวารสาร เปนตน

3.2 การคดเลอกงานวจย นกวเคราะหงานวจยตองอาน ศกษา และตรวจสอบงานวจย แตละเรองอยางละเอยด ตองสรางเกณฑในการคดเลอกงานวจยใหไดงานวจยทมคณภาพ มความ

26

ตรงภายใน และความตรงภายนอกสงตามเกณฑทก าหนดไว ในกรณทมงานวจยจ านวนมาก นกวจยตองพจารณาเลอกงานวจยมาใชเปนกลมตวอยางทเปนตวแทนทดของกลมงานวจยทงหมด

3.3 การรวบรวมผลงานวจย หลงการคดเลอกงานวจยทไดในการสงเคราะหงานวจยแลว ขนตอไป คอ การรวบรวมรายระเอยดและผลการวจยของงานวจยนน วธการรวบรวมอาจใชการจดบนทก การถายเอกสาร หรอการกรอกแบบฟอรมกได ทงนนกวจยตองใชความระมดระวงเกบรวบรวมขอมลใหไดเทยงตรง เชอถอได และครบถวนสมบรณ

4. การวเคราะหเพอสงเคราะหผลการวจย ขนตอนนเนนการจดกระท าและวเคราะหขอมล ซงประกอบไปดวยผลการวจย รายละเอยด ลกษณะ และวธการวจยจากงานวจยทงหมด เพอสงเคราะหหาขอสรปทเปนขอยตและทดสอบวาสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวหรอไม จากนนจงแปลความหมายผลการวเคราะหเพอตอบปญหาการวจย 5. การเสนอรายงานผลการวจย การเขยนรายงานการสงเคราะหงานวจยมหลกการเชนเดยวกบกบการเขยนรายงานการวจยทวไป นกสงเคราะหงานวจยตองเสนอรายระเอยดวธการด าเนนงานทกขนตอน พรอมสรป ขอคนพบ และขอเสนอแนะจากการสงเคราะหงานวจย โดยใชภาษาทถกตอง กะทดรด และชดเจน

งานวจยทเกยวของ จรรยา สวรรณทต และคณะ (2538) ไดศกษาสถานภาพการวจยสาขาจตวทยาในประเทศไทยระหวาง พ.ศ. 2516-2535 จ านวน 1,424 เรอง เปนการส ารวจ วเคราะห และสงเคราะหงานคนควาทางจตวทยา มจดมงหมายเพอประมนสถานภาพและส ารวจแนวโนมการวจยทางจตวทยา ซงประกอบไปดวยงานสาขาจตวทยาพฒนาการจ านวน 206 เรอง สาขาจตวทยาการศกษาจ านวน 282 เรอง สาขาจตวทยาสงคมจ านวน 247 เรอง สาขาจตวทยาการแนะแนวจ านวน 524 เรอง และสาขาจตวทยาคลนกจ านวน 165 เรอง ผลการประเมนสรปภาพรวมไดวา เนอหาสาระทใชในการศกษาคนความความหลากหลาย และคาบเกยวตอกน ตลอดจนมการกาวล าไปในวทยาการสาขาอนๆ แตกยงพอมองเหนจดเนน และความครอบคลมของเนอหาทชดเจนพอสมควรของแตละสาขา การใชกรอบแนวคดทฤษฎทเปนฐานรองรบการวจยสวนใหญ ใชทฤษฎตะวนตก แบบแผนและวธการวจยยงนยมใชการศกษาแบบส ารวจหาความสมพนธและเปรยบเทยบมากกวาการวจยเชงทดลอง และหารปแบบการวจยขามวฒนธรรม และการวจยระยะยาว เครองมอวจยสวนหนงยงนยมใชเครองมอวดจากของตางประเทศแลวน ามาแปลเพอใหเหมาะสมกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมไทย อกสวนหนงมความพยายามสรางและพฒนาเครองมอวจยขนเองโดยมล าดบขนตอนของการสรางทดและถกตอง ท าใหไดเครองมอวจยในระดบทยอมรบได แตกยงมนกวจย

27

อกสวนหนงทยงใชเครองมอวดทหยบยมมาจากการศกษาอนๆ ทเกยวของนอยกบเรองทตนก าลงศกษา ทงยงมขอเสนอแนะในการพฒนางานวจยในสาขาจตวทยา ใหไดเนนทการเพมสาระและเนอหาการวจยทสะทอนแนวคดใหม และนวตกรรมทางวธการคนควา ความรวมมอในลกษณะสหวทยาการของนกวจยในทกสาขาจตวทยาการ ครอบคลมลมตวอยางทหลากหลาย และการท างานภายใตกรอบของจรรยาบรรณวชาชพนกวจยอยางเครงครด นอกจากน รตตกร ทมเจรญ (2531) ท าการวจยเรอง “การวเคราะหขอความรในวทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในชวงปการศกษา 2525-2528” การวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหลกษณะขอความรทปรากฏในวทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย ในชวงปการศกษา 2525-2528 ประชากรของการวจยคอ วทยานพนธของครศาสตรมหาบณฑต ทงสน 10 ภาควชาทผลตออกมาในชวงปการศกษา 2525-2528 จ านวน 1,206 เลม การเกบรวบรวมขอมลใชแบบวเคราะหลกษณะขอความรของงานวจยทางการศกษาเปนเครองมอ และท าการวเคราะหขอมลโดยใช ความถ รอยละ และการวเคราะหเนอหา ขอคนพบทไดคอ

1. ขอความรทมหาบณฑตสวนใหญศกษา เปนขอความรทอธบายสภาพของตวแปร เฉพาะภาควชาจตวทยา ภาควชาวจยการศกษา และภาควชาโสตทศนศกษาเทานน ทสวนใหญศกษาขอความรทอธบายความสมพนธระหวางตวแปร

2. สาระทางการศกษาของขอความรมมหาบณฑตศกษาเปนจ านวนมาก คอ สาระ เกยวกบสวนประกอบทางการศกษา และการจดการศกษา และมการศกษาจ านวนนอยในสาระดานพนฐานการศกษา การวจยทางการศกษา การศกษาโครงการ และสาระทไมเกยวกบการศกษา

3. บรบทและวธการวจยของขอความรทมหาบณฑตศกษา สวนใหญเปนการวจย ประยกต และเปนการศกษาในปจจบนขณะทท าวจย โดยใชระเบยบวธวจยเชงบรรยาย โดยเฉพาะประเภทการส ารวจใชขอมลการประเมนสภาพ หรอพฤตกรรมตามการรบรของกลมตวอยาง รองลงมาคอขอมลสภาพจรงหรอพฤตกรรมจรง มเพยงสวนนอยทเปนขอมลในลกษณะผลการประเมนสภาพหรอพฤตกรรมโดยผวจยหรอผชวยวจย และขอมลทเปนความคดเหนทวไป โดยเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลนนเปนแบบสอบถามมากทสด

ในงานวจยนไดมการรวบรวมงานวจยวทยานพนธทางจตวทยาการศกษาและการแนะแนว คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ทงหมดมาสงเคราะห และวเคราะหใหไดภาพรวมขององคความรในสวนทเกยวกบจตวทยาการศกษาและการแนะแนว และทราบสถานภาพองคความรทสะทอนในวทยานพนธของสาขาวชาจตวทยาการศกษาและการแนะแนว