25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de...

20
17e symposium Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne NVvA 1983-2008 Woensdag 16 en donderdag 17 april 2008 Woudschoten Conferentiecentrum - Zeist Organisatie: NVvA Commissie Symposium in samenwerking met EPS Arbeids- hygiëne, een waardevol specialisme Arbeids- hygiëne, een waardevol specialisme Bewegingen in de arbeidshygiëne Richtlijnontwikkeling Arbeidshygiëne over 25 jaar Parallelle sessies en workshops 25 25 2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:07 Pagina 1

Transcript of 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de...

Page 1: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

17e symposiumNederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne

NVvA 1983-2008

WWooeennssddaagg 1166 eenn ddoonnddeerrddaagg 1177 aapprriill 22000088WoudschotenConferentiecentrum -Zeist

Organisatie:NVvA Commissie Symposiumin samenwerking met EPS

Arbeids-hygiëne, eenwaardevolspecialisme

Arbeids-hygiëne, eenwaardevolspecialisme

Bewegingen in de arbeidshygiëne

Richtlijnontwikkeling

Arbeidshygiëne over 25 jaar

Parallelle sessies en workshops

25252008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:07 Pagina 1

Page 2: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:07 Pagina 2

Page 3: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Bewegingen in de arbeidshygiëne

Richtlijnontwikkeling

Arbeidshygiëne over 25 jaar

NVvA-Symposium 2008: Arbeidshygiëne,een waardevol specialisme

InleidingHet thema van het symposium van dit jaar is "Arbeidshygiëne, eenwaardevol specialisme". De arbeidshygiëne profileert zich (terecht)als een wetenschap waarmee chemische, biologische en fysischearbeidsomstandigheden verbeterd kunnen worden. Door arbeids-hygiëne als een specifieke wetenschap te benoemen, geven debeoefenaars ervan aan dat zij specialisten zijn in dit veld. De laat-ste jaren was echter een trend waar te nemen waarin arbeidshy-giënisten zich van specialist naar generalist ontwikkelden. Dezetrend lijkt echter weer te keren, er is weer meer behoefte aan(gespecialiseerde) arbeidshygiënisten. Dit onderwerp sluit aan bijde actualiteit in ons vakgebied en is relevant voor een ieder diewerkzaam is als deskundige of als werkgever op dit gebied.

Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical) de bewegingen en ontwikkelingenbinnen de arbeidshygiëne gedurende de eerste 25 jaar van deNVvA schetsen. Na zijn overzicht volgen de presentaties van Paulvan de Sandt, werkzaam bij Shell en Maikel van Niftrik, werkzaambij TNO Kwaliteit van Leven. Zij zullen vanuit hun achtergrond hunlicht laten schijnen op arbeidshygiëne als specialisme..

De plenaire sessie op de tweede symposiumdag staat in het tekenvan richtlijnontwikkeling. Om de kwaliteit van arbeidshygiënischedienstverlening en de positie van de arbeidshygiënist als specialistte waarborgen wordt de noodzaak tot evidence-based werkensteeds groter.Onder leiding van Lex Burdorf zullen verschillende betrokkenen hunvisie op dit onderwerp geven. Na afloop zal een discussie plaats-vinden over nut en noodzaak van richtlijnen in de arbeidshygiëne.

In 2008 bestaat de NVvA 25 jaar. Tijd voor bezinning! Op de eer-ste dag van het symposium kijken we terug op ontwikkelingen enbewegingen binnen de arbeidshygiëne. We willen echter ook eendoorkijk naar de toekomst bieden. Hoe zal de arbeidshygiëne zichin de toekomst ontwikkelen? Vieren we in 2033 het vijftigjarigbestaan van de NVvA, of is de arbeidshygiëne dan helemaal vanhet toneel verdwenen? Deze vooruitblik willen we niet totNederland beperken. Daarom wordt het symposium afgeslotenmet een voordracht door John Cherrie. Dr Cherrie is researchdirector van het Institute of Occupational Medicine in Edinburgh

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:07 Pagina 3

Page 4: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

en voorzitter van de onze Britse zustervereniging BOHS. Hij zalzijn licht laten schijnen over de nabije en verre toekomst van dearbeidshygiëne.

In de parallelle sessies en workshops komen de arboprofessio-nals aan het woord met presentaties van recent onderzoek enprojecten uit de eigen praktijk. Vanuit verschillende invalshoekenwordt binnen deze sessies het thema van dit symposium“Arbeidshygiëne, een waardevol specialisme” belicht.

Ook dit jaar zijn weer diverse aanmeldingen binnengekomen vanstudenten, die willen meedingen naar het behalen van dezeprijs. In het plenaire programma van de eerste dag zullen zijhun onderzoek presenteren.

.• In 2008 bestaat de NVvA 25 jaar en zowel tijdens het sym-

posium als de feestavond wordt hier extra aandacht aangewijd.

• Tijdens beide symposiumdagen wordt een informatiemarktgehouden. Hier presenteert een aantal bedrijven en institu-ten zich met diensten en producten op het vakgebied.

• Gedurende het programma is tijdens koffiepauzes, de lunchen feestavond gelegenheid om met vakgenoten, collega’s enandere geïnteresseerden informeel van gedachten te wisse-len.

Wij nodigen u daarom van harte uit om aan dit symposium deelte nemen. In deze uitnodiging vindt u nadere informatie over hetdagprogramma en een inschrijfformulier.

Tot ziens in Conferentiecentrum Woudschoten in Zeist op 16 en17 april 2008.

Namens de commissie symposiumDr.ir. Mieke Lumens, voorzitter

Hoofdsponsor van het 17e symposium van de NVvA is RPSGroep

En verder .....

Bob van Beek-prijs

Parallelle sessies en work-shops

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:08 Pagina 4

Page 5: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

09.00 - 09.30 uur Ontvangst, uitreiking symposiumtas, informatiemarkt

09.30 - 09.35 uur WelkomIr. Huib Arts, voorzitter NVvA

09.35 - 09.45 uur OpeningDr.ir. Mieke Lumens, voorzitter commissie symposium

09.45 - 10.10 uur Bewegingen in de arbeidshygiëneIr. Jan Twisk, industrial hygiene leader, Dow Chemical Benelux,Terneuzen

10.10 - 10.35 uur Arbeidshygiënist in een wereldbedrijf: van adviseur totspecialist Ir. Paul van de Sandt, senior industrial hygienist, ShellInternational, Hoogvliet

10.35 - 11.00 uur Bedrijven en branches vooruit helpenIr. Maikel van Niftrik, onderzoeker, TNO Kwaliteit van Leven,Zeist

11.00 - 11.25 uur Pauze, informatiemarkt

11.25 - 12.15 uur Bob van Beek-prijs Voorzitter: Ir. Dook Noy, senior adviseur/arbeidshygiënist,Dow Chemical Benelux, Terneuzen

ToelichtingPresentaties door net afgestudeerde arbeidshygiënisten vanhun veelbelovende projecten van opleidingsinstanties zoals:Saxion Hogeschool, Radboud Universiteit Nijmegen, IRASUtrecht, NSPOH, HVK en Delft TopTech.De uitreiking van de Bob van Beek-prijs vindt tijdens de feest-avond plaats!

12.15 - 13.45 uur Lunch, informatiemarkt

N.B. Van 12.45 tot 13.45 wordt de jaarlijkse AlgemeneLedenvergadering gehouden.

WOENSDAG 16 APRIL 2008

OCHTENDPROGRAMMA

PLENAIR

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:08 Pagina 5

Page 6: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Deelname is mogelijk aan twee sessies van elk anderhalf uur. In één sessie vinden diverse pre-sentaties plaats, waarbij rekening is gehouden met de mogelijkheid tot discussie. Elke sessiewordt éénmaal gehouden. U kunt voor de pauze kiezen uit de sessies A, B en C en na de pauzeuit D, E, F en G.U kunt op het inschrijfformulier aangeven aan welke sessies u wilt deelnemen. Het aantalmogelijke deelnemers varieert per sessie (afhankelijk van zaalgrootte of vorm sessie). Vergeetniet uw reservekeuzes aan te geven. Inschrijving geschiedt op volgorde van ontvangst van hetinschrijfformulier.

13.45-15.15 uur Eerste ronde sessies (A t/m C)

Workshop A BLOOTSTELLING AAN SCHIMMELS IN DE WERKOMGEVING (max. 20deelnemers)Voorzitter: Ing. Vanessa Zaat, arbeidshygiënist, Nederlands KenniscentrumArbeid en Longaandoeningen (NKAL), Utrecht

Extrinsieke allergische alveolitis: de waarde van werkplekonder-zoek en serologie Dr. Jos Rooyackers, longarts, Nederlands Kenniscentrum Arbeiden Longaandoeningen, Utrecht Detectie en identificatie van schimmels in het binnenmilieu en dewerkomgeving Ing. Jos Houbraken, en dr. Rob Samson, beiden mycoloog, CBS-Fungal Biodiversity Centre, UtrechtInteractieve discussie over mogelijkheden en valkuilen vanarbeidshygiënisch onderzoek in arbeidssituaties met blootstel-ling aan schimmelsDr.ir. Remko Houba en ing. Vanessa Zaat, beiden arbeidshygiënist,Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen, Utrecht

ToelichtingBij blootstelling aan schimmels in arbeidssituaties zijn risico-evaluaties vaakzeer complex en is de inzet van inhoudelijke specialisten een must. Dit geldtvoor beide zijden van het spectrum, namelijk (1) indien de blootstelling aan(en risico’s van) schimmels moet worden beoordeeld en (2) indien de rela-tie tussen een werkgerelateerde klachten en de blootstelling aan schimmelsmoet worden geobjectiveerd. In beide vraagstukken is er een belangrijke rolweggelegd voor de arbeidshygiënist. In deze sessie wordt met deelnemersvan gedachten gewisseld over de mogelijkheden en de valkuilen van arbeids-hygiënisch onderzoek in arbeidssituaties met blootstelling aan schimmels.

Sessie B NIEUWE TECHNIEKEN IN DE ARBEIDSHYGIENEVoorzitter: Drs. Christianne Derikx, arbeidshygiënist/veiligheidskundige,preVENtief arbo adviesbureau, Heesch

Snelle detectie van levende micro-organismen in de lucht -Real-time PCR: een stap voorwaarts voor de arbeidshygiënistIr. Roberto d’Onofrio, arbeidshygiënist, Kalsbeek, Asssen Doe-het-zelf monitoring van blootstelling aan alcohol en ande-re oplosmiddelen middels de ademluchttestIr. Daan Huizer, arbeidshygiënist, IndusTox Consult, Nijmegen

MIDDAGPROGRAMMA

SESSIES

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:08 Pagina 6

Page 7: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Een ander licht op aërosolenIng. Edwin Hagelen, arbeidshygiënist, Arbo- en MilieudienstUMC Utrecht

ToelichtingNieuwe technieken zijn enerzijds gericht op de arbeidshygiënist die snelinzicht wil krijgen in het blootstellingrisico. Anderzijds dragen zij bij aan debewustwording van de medewerkers. Zij ‘’zien” direct welke risico’s hunwerkzaamheden veroorzaken en kunnen tijdig voorzorgsmaatregelennemen. In deze sessie wordt de ontwikkeling van een drietal nieuwe tech-nieken toegelicht, technieken waarmee het onzichtbare zichtbaar wordtgemaakt.

Sessie C REACH IN HET BEREIK?Voorzitter: Ir. André Winkes, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Duiven

REACH en de ketencommunicatieDr.ir. Albert Hollander, senior onderzoeker/adviseur, TNOKwaliteit van Leven, HoofddorpVeiligheidsbeoordeling onder REACH - Informerende presen-tatie over de beschikbare Technical GuidanceIr. Maikel van Niftrik, projectleider, TNO Kwaliteit van Leven,HoofddorpKosten en baten van risicobeheersingsmaatregelenDrs. Remco Visser, senior onderzoeker/adviseur, TNO Kwaliteitvan Leven, Hoofddorp

ToelichtingREACH is overal. Sinds medio 2007 is REACH geen toekomst meer maarwerkelijkheid! Hoe kunnen risico's beheerst worden, wat is de rol van pro-ducenten en gebruikers en wat zijn de gevolgen voor u als adviseur. IsREACH slechts een kostenpost of valt er ook nog wat te verdienen?

15.15-15.45 uur Pauze, informatiemarkt

15.45-17.15 uur Tweede ronde sessies (D t/m G)

Sessie D BIOLOGISCHE MONITORING STEEDS BELANGRIJKER?Voorzitter: Drs. Marieke Beelen, arbeidshygiënist, LUMC, Leiden

Biologische monitoring van PAK’s - Stand van zaken anno2008Dr. Frans Jongeneelen, adviseur/onderzoeker, IndusToxConsult, NijmegenGebruik van biologische monitoring voor onderzoek naar deeffectiviteit van huidbescherming bij verpleegkundigen diemet koolteerzalf werkenDr.ir. Paul Scheepers, universitair hoofddocent,toxicoloog/arbeidshygiënist, afdeling Epidemiologie enBiostatistiek, UMC St. Radboud, NijmegenUrineonderzoek naar PAK-blootstelling bij voetballers opkunstgras ingestrooid met rubberkorrelsDr. Joost van Rooij, consultant arbeidshygiëne en -toxicologie,IndusTox Consult, Nijmegen

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:08 Pagina 7

Page 8: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

ToelichtingBiologische monitoring is al jaren een bekend arbeidshygiënischinstrument om de beroepsmatige blootstelling aan bijvoorbeeldPAK’s te beoordelen. Biologische monitoring kent steeds meernieuwe toepassingen. In deze sessie dan ook aandacht voornieuwe ontwikkelingen op het gebied van biologische monitoring.Daarnaast twee voorbeelden uit de arbeidshygiënische praktijkwaarbij biologische monitoring is ingezet om blootstelling aanPAK’s via de huid bij voetballers en verpleegkundigen te beoor-delen.

Sessie E MODELLEREN VAN BLOOTSTELLING, INSTRUMENTEN VOOR DE TOE-KOMSTVoorzitter: Selma Hertsenberg MSc,arbeidshygiënist, TNO Kwaliteit vanLeven, Zeist

STEAMbase: SToffenmanager Exposure and Modelling data-base Instrument ter ondersteuning van het nieuwe grens-waardestelsel en REACHIr. Jody Schinkel, projectmedewerker, TNO Kwaliteit van Leven,ZeistOntwikkeling van een nieuw model voor het schatten van inha-latoire blootstelling Dr.ir. Erik Tielemans, onderzoeker arbeidshygiëne, TNOKwaliteit van Leven, ZeistOntwikkeling van een model voor Health Impact Asses-sement: een toepassing in de bakkerij sectorIr. Tim Meijster, AIO, TNO Kwaliteit van Leven, Zeist / IRAS,Utrecht

ToelichtingHet nieuwe grenswaardenstelsel, de arbocatalogi en REACH vragen ommeetgegevens en precieze schattingen van blootstelling. In deze sessiewordt aandacht besteed aan twee nieuwe ontwikkelingen: een blootstel-lingsdatabase die het mogelijk maakt meetgegevens gestructureerd opte slaan, en een nieuwe benadering waarbij meetgegevens en model-schattingen worden geïntegreerd tot meer precieze uitkomsten.De derde presentatie gaat over Health Impact Assessment; dit is eenmethodiek die zich uitstekend leent om informatie over blootstelling engezondheidseffecten te integreren en de gezondheidswinst die eenbeheersmaatregel oplevert te kwantificeren.

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:08 Pagina 8

Page 9: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Sessie F OPLOSMIDDELHOUDENDE PRODUCTEN IN DE METAALSECTOR:ONTWIKKELING EN VALIDATIE VAN INSTRUMENTEN VOOR CHEMI-CAL RISK MANAGEMENTVoorzitter: Jan Snijder, arbeidshygiënist, arbodienst AGW, Hoorn

Ontwikkeling en demonstratie van de VerbetercheckOplosmiddelenDr.ir. Henri Heussen, arbeidshygiënist/toxicoloog, Arbo Unie,Expertise Centrum Toxische Stoffen (ECTS), NijmegenValidatie van Verbetercheck Oplosmiddelen Drs. Hester Dekker, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Den BoschAWARE voor risicobeoordeling en substitutie van productenPieter van Broekhuizen, chemicus, IVAM Sustainability, afdelingChemische Risico’s, Amsterdam en Hildo Krop, chemicus,Bureau KLB, Den Haag

ToelichtingDe sociale partners in de metaalsector hebben hun krachten gebundelden een Verbeterboek ontwikkeld (www.5xbeter.nl). Eén van de ontwikkel-de instrumenten is de Verbetercheck (of Praktijkrichtlijn) Oplosmiddelen.In de sessie wordt aangegeven hoe u hiermee een risicobeoordeling kuntuitvoeren en welke (gevalideerde) maatregelen mogelijk zijn. Een andereontwikkeling is de AWARE (Adequate Warning and Air REquirement)codering. Deze 2-cijferige code helpt bedrijven producten te kiezen die deminste risico’s opleveren voor degenen die ermee werken (www.aware-tool.eu). Tijdens de presentaties zal een demonstratie van de “tool” wor-den gegeven.

Workshop G ARBOCATALOGUS IN THEORIE, MAAR VOORAL OOK IN DE HBO-PRAKTIJK (max. 16 deelnemers)Voorzitter: Ir. André Holtrop, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Almelo

Arbocatalogus in theorie, maar vooral ook in de HBO-praktijkIr. Pyter Brandsma, senior adviseur Achmea Vitale/projectadviseur Zestor, Amsterdam

ToelichtingIn deze workshop maakt u kennis met een recht toe/recht aan en ver-frissende praktische aanpak bij het ontwikkelen van de arbocatalogusvoor het HBO (40 hogescholen). Naast het betreden van het speelveldmet haar vele diverse spelers, leert u ook hoe een arbeidshygiënist metaanvullende scholing in de arbeids- en organisatiekunde minder stuurt opde (eigen) expertise en inhoud en meer op het proces en het uiteindelijkeresultaat. Tijdens de workshop worden de deelnemers uitgenodigd inter-actief op basis van de verschillende rollen deel te nemen aan een rollen-spel. Aan het eind is er een discussie over wat de betekenis is van dearbocatalogus (voor het HBO, maar ook algemeen).

17.15-18.15 uur Borrel, informatiemarkt Uitreiking certificaten bij de symposiumbalie

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:08 Pagina 9

Page 10: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

WOENSDAG 16 APRIL

OCHTENDPROGRAMMA

PLENAIR

MIDDAGPROGRAMMA

SESSIES

13.45-15.15 1e ronde sessies: A t/m C(zie pagina 6)

15.15-15.45 Pauzeinformatiemarkt*

15.45-17.15 2e ronde sessies: D t/m G (zie pagina 7)

17.15-18.15 Borrelinformatiemarkt*

Uitreiking certificaten bij de symposi-umbalie

18.30-24.00 Feestavond SlotZeist, buffet, uitreiking Bob vanBeek-prijs

09.30-09.35 WelkomIr. Huib Arts

09.35-09.45 OpeningDr.ir. Mieke Lumens

09.45-10.10 Bewegingen in dearbeidshygiëneIr. Jan Twisk

10.10-10.35 Arbeidshygiënist ineen wereldbedrijf:van adviseur totspecialist Ir. Paul van deSandt

10.35-11.00 Bedrijven enbranches vooruithelpenIr. Maikel vanNiftrik

11.00-11.25 Pauzeinformatiemarkt*

11.25-12.15 Bob van Beek-prijsIr. Dook Noy

12.15-13.45 Lunchinformatiemarkt*

09.00 - 09.30 uur Ontvangst, uitreiking symposiumtas, informatiemarkt

OVERZICHT PROGRAMMA

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:08 Pagina 10

Page 11: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

MIDDAGPROGRAMMA

SESSIES

DONDERDAG 17 APRIL

OCHTENDPROGRAMMA

PLENAIR

13.45-15.15 Tweede ronde ses-sies: L t/m O (ziepag. 15)

15.15-15.45 Pauzeinformatiemarkt*

15.45-16.30 Occupationalhygiene in 2033:the future of thespecialismDr. John Cherrie

16.30-16.35 AfsluitingDr.ir. MiekeLumens

16.35-17.30 Borrelinformatiemarkt*

Uitreiking certificaten bij de symposi-umbalie

09.00-09.30 Ontvangst, uitrei-king symposiumtas,informatiemarkt

09.30-09.35 Welkom en openingdagvoorzitterDr.ir. MiekeLumens

09.35-10.35 De noodzaak totevidence-basedwerken:Richtlijnontwikkelingin de arbeidshygiëne Dr.ir. Lex Burdorf

10.35-10.45 Discussie

10.45-11.15 Pauzeinformatiemarkt*

11.15-12.45 1e ronde sessies:H t/m K (zie pag.13)

12.45-13.45 Lunch,informatiemarkt

09.00 - 09.30 uur Ontvangst, uitreiking symposiumtas, informatiemarkt

*Informatiemarkt. Tijdens de pauzes in het programma presenteert een aantal bedrij-ven en instituten zich met hun producten en/of diensten of op een andere wijze.

A NVvA-SYMPOSIUM 2008

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 11

Page 12: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Een goede traditie: de NVvA-feestavond (ook als je niet in de gelegenheid bent aan het sym-posium deel te nemen).

In het kader van het 25-jarig bestaan van de vereniging vindt deze avond op een bijzonderfeestelijke locatie plaats: Slot Zeist.

Om zoveel mogelijk symposiumdeelnemers in de gelegenheid te stellen hierbij aanwezig tezijn, wordt een (symbolische) bijdrage van slechts € 25 gevraagd.

Een geweldige gelegenheid om te netwerken en oude relaties in een aantrekkelijke omge-ving, onder het genot van een hapje en een drankje, weer eens aan te halen.

Geef je op, we beloven je dat het een fantastische avond wordt!

18.30 uur Verzamelen in de lobby (vertrek met de bus naar het Slot)

19.00 uur Ontvangst in Slot Zeist (Van Trierzaal) met een feestelijk aperitief

20.00 uur Italiaans buffet en dessertTussen de gangen door de uitreiking van de Bob van Beek-prijs

Muziek, dans en …… en ………

24.00 uur Afsluiting feestavond en vertrek per bus naar congrescentrumWoudschoten

FEESTAVOND

2525

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 12

Page 13: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

09.00 - 09.30 uur Ontvangst, uitreiking symposiumtas, informatiemarkt

09.30 - 09.35 uur Welkom en opening dagvoorzitterDr.ir. Mieke Lumens, voorzitter commissie symposium

09.35 - 10.35 uur De noodzaak tot evidence-based werken: Richtlijnontwikkelingin de arbeidshygiëne- Ervaringen van het Kwaliteitsbureau NVAB- Het arboportaal: wat kan het arboportaal bijdragen aan evi-

dence-based advies?- Nut en noodzaak van richtlijnen in de arbeidshygiëneOnder leiding van dr.ir. Lex Burdorf, universitair hoofddocent,Erasmus MC, afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg,Rotterdam

10.35 - 10.45 uur Discussie

10.45 - 11.15 uur Pauze, informatiemarkt

11.15 - 12.45 uur Eerste ronde sessies (H t/m K)

12.45 - 13.45 uur Lunch, informatiemarkt

SESSIES

Deelname is op deze dag mogelijk aan twee sessies van elk anderhalf uur. In één sessievinden diverse presentaties plaats, waarbij rekening is gehouden met de mogelijkheid totdiscussie.Elke sessie wordt éénmaal gehouden. U kunt voor de lunch kiezen uit vier sessies H, I, Jen K en daarna uit L, M, N en O.Op het inschrijfformulier kunt u aangeven aan welke sessies u wilt deelnemen. Het aantalmogelijke deelnemers varieert per sessie (afhankelijk van zaalgrootte en vorm). Vergeetniet uw reservekeuzes aan te geven. Inschrijving geschiedt op volgorde van ontvangst vanhet inschrijfformulier.

Workshop H BEST-PRACTICES VOOR OMGANG MET NANODEELTJES (max. 25deelnemers)Voorzitter: Ir. André Holtrop, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Almelo

Werken met nanodeeltjes op de werkvloerDr.ir. Remko Houba, Arbo Unie, Expertise Centrum ToxischeStoffen (ECTS), Nijmegen en prof.dr. Paul Borm, Centre ofExpertise in Life Sciences (CEL), Zuyd University, Heerlen

DONDERDAG 17 APRIL 2008

OCHTENDPROGRAMMA

PLENAIR

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 13

Page 14: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

ToelichtingNanotechnologie zal naar verwachting steeds meer worden toegepast inindustriële processen. Kennis over de risico's van nanomaterialen is nogbeperkt. Op dit moment loopt een onderzoek in opdracht van het ministe-rie van SZW en VROM dat inzicht moet verschaffen in de toepassingenvan maatregelen en goede praktijken rondom het gebruik van syntheti-sche nanodeeltjes in Nederland. Doel van de workshop is het uitwisselenvan kennis en het discussiëren over de goede praktijken rondom het wer-ken met nanodeeltjes en het ontsluiten van de kennis in dit project naarhet arbeidshygiënische werkveld in Nederland.

Workshop I SER LEIDRAAD VEILIG WERKEN MET STOFFEN (max. 25 deelnemers)Voorzitter: Ir. Daan Huizer, arbeidshygiënist, IndusTox Consult, Nijmegen

SER leidraad veilig werken met stoffenIr. Theo Scheffers, arbeidshygiënist, Royal Haskoning, Nijmegen endrs. Monique Groenewold, productmanager, TNO Kwaliteit vanLeven, Zeist

ToelichtingSinds 1 januari 2007 kent Nederland geen MAC-waarden meer. Hierhebben we grenswaarden voor teruggekregen. Door de scheiding privaaten publiek is het niet altijd duidelijk welke waarde van toepassing is enwie welke grenswaarde bepaalt. Een gestandaardiseerde aanpak is ernog niet. Nu is ook de ‘veilige werkwijze’ ten tonele verschenen, maar watis nu veilig? In opdracht van de SER heeft een groep deskundigen een lei-draad opgesteld. Wat is dit en wat kun je ermee? Na deze workshopbent u (hopelijk) weer bijgepraat.

Sessie J NIEUWE TOEKOMST VOOR DE RI&E?Voorzitter: Drs. Marieke Beelen, arbeidshygiënist, LUMC, Leiden

Doe het zelf RIE voor gemeentenIr. Esther Loozen, projectmedewerker Gezond Werk, A+O fondsGemeenten, Den HaagValideren van RIE-instrumentenIr. Huib Arts, arbeidshygiënist, Arboprofit, GoudaDe RI&E: een managementinstrument, geen branche-lap-middelDrs. Peter van Balen, hoofd Arbo & Veiligheid, NKI-AVL,Amsterdam en ir. Tamara Onos, arbeidsygiënist, Arbo AdviesOnos, Ellecom

ToelichtingDe RI&E is een weerbarstig instrument. In het verleden waren het voor-al deskundigen van Arbodiensten die een belangrijke taak hadden in deuitvoering van de RI&E. De tendens tegenwoordig is steeds meer zelf-werkzaamheid van bedrijven en organisaties in dit traject. Digitale RI&E-instrumenten springen dan ook als paddenstoelen uit de grond. Maarwat levert dit op? Worden de belangrijkste risico’s wel herkend? En nogveel belangrijker: verdwijnt het RI&E-rapport in de la of gaan de bedrijvenen organisaties ermee aan de slag? In deze sessie volop aandacht voordeze ontwikkelingen in de RI&E.

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 14

Page 15: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Sessie K NIEUWE RISICO’SVoorzitter: Ir. André Winkes, arbeidshygiënist, Arbo Unie, Duiven

Meetmethoden en -strategieën voor nanodeeltjes - Huidigestand van zaken en nieuwe ontwikkelingenDr.ir. Dick Brouwer, senior onderzoeker, TNO Kwaliteit vanLeven, Zeist'Range finding' studie naar de blootstelling aan TaxolDr.ir. Paul Scheepers, universitair hoofddocent,toxicoloog/arbeidshygiënist, afdeling Epidemiologie enBiostatistiek, UMC St. Radboud, NijmegenDe hindernissen bij karakterisering van blootstelling voorgezondheidsonderzoek na chemische rampenSuzan Bongers MSc, junior onderzoeker, Universiteit Utrecht,Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS), Utrecht

ToelichtingNieuwe technieken en de steeds sterker wordende maatschappelijkevraag naar de beheersing van risico's kunnen leiden tot op het eerstegezicht eenvoudige vragen, die met de bestaande standaard methodie-ken veelal moeilijk te beantwoorden zijn. In deze sessie geven een drietalcollega's aan dat door het creatief toepassen van bestaande techniekengecombineerd met nieuwe inzichten de blootstelling in deze moeilijke situ-aties veelal toch kan worden ingeschat.

13.45 - 15.15 uur Tweede ronde sessies (L t/m O)

Sessie L WERKEN AAN KENNIS: KRUISBESTUIVING?Echte innovatie moet je niet met oude zakken doen, maar je hebt zewel nodig voor de overdracht van hun kennis (naar prof.dr. JacquesBoersma)Voorzitter: Ir. Mathieu van Puijvelde, arbeidshygiënist, Shell Pernis enMoerdijk

Drie duopresentaties met aansluitend discussieOlv Hemmie Boers, arbeidshygiënist/projectleider Meester-Gezel, Arbo-adviesburo Akkoord, Beerta en Monique Heck, cur-susleider, Saxion Hogeschool IJselland, DeventerDe namen van de meesters en gezellen die deze presentatiesverzorgen worden later bekend gemaakt

ToelichtingHet bestuur van de NVvA hecht veel waarde aan het doorgeven van dekennis van ervaren arbeidshygiënisten aan beginnende arbeidshygië-nisten. Dit wordt mede ingegeven door de verwachting dat de komendejaren veel ervaren arbeidshygiënisten met pensioen zullen gaan. Dezesessie gaat over het Meester-Gezel project dat als pilot is opgestartbinnen de NVvA.

MIDDAGPROGRAMMA

SESSIES

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 15

Page 16: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Sessie M KLIMAATBELEVING: KWESTIE VAN EEN GOED UITZICHT EN FRISSELUCHT?Voorzitter: Drs. Christianne Derikx, arbeidshygiënist/veiligheidskundige,preVENtief arbo adviesbureau, Heesch

Binnenklimaat – meten is weten …… of toch niet?Ing. Stanley Kurvers, onderzoeker, Technische Universiteit Delft,faculteit Bouwkunde, afdeling Bouwtechnologie/Climate Design,Delft en adviseur, Apogeum Binnenmileu Consult, GoudaBinnenluchtkwaliteit in ziekenhuizenDrs. Jos van den Eijnde, adviseur binnenmilieu, BBABinnenmilieu, RotterdamHet belang van ramen en een aangenaam uitzicht in de werk-omgevingHester Hellinga MSc, PhD candidate, Technische UniversiteitDelft, faculteit Bouwkunde, Delft

ToelichtingKlimaatbeleving lijkt zich niets aan te trekken van arbeidshygiënische prin-cipes. Meten is niet altijd weten en de aanpak bij de bron is niet bij voor-baat de beste oplossing. Wat altijd werkt is voldoende daglicht en uitzichtnaar buiten. De inleiders van deze sessie zullen toelichten welke invloedhet daglicht, een aangenaam uitzicht en een gezond binnenmilieu hebbenop het functioneren van de medewerkers. Het persoonlijk welbevindenlaat zich moeilijk kwantificeren.

Sessie N BLOOTSTELLING, GEZONDHEID EN ROL ARBEIDSHYGIENISTVoorzitter: Ing. Vanessa Zaat, arbeidshygiënist, NederlandsKenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen (NKAL), Utrecht

Blootstelling aan microbiële agentia en gezondheidseffectenin de agrarische industrieIr. Lidwien Smit, junior onderzoeker, Universiteit Utrecht,Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS), UtrechtHealth risks associated with the veterinary study: prelimina-ry results of the veterinarians health studyManon Bogaerts, MSc PhD student, Universiteit Utrecht,Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS), UtrechtHoe kan de arbeidshygiënist helpen bij het aan het werk hou-den van een medewerker met een beroepsgebonden long- ofhuidaandoening?Huub Agterberg, arbeidshygiënist/veiligheidskundige, KLMHealth Services, Hilversum

ToelichtingBlootstelling aan allergenen van biologische oorsprongen vormen een fre-quent gerapporteerde oorzaak van long- en luchtwegaandoeningen. Ommeer inzicht te krijgen in de relatie tussen blootstelling aan microbiëleagentia en long- en luchtwegklachten worden er op dit moment een twee-tal grootschalige onderzoeken uitgevoerd. In deze sessie worden deresultaten van deze onderzoeken besproken. In de laatste presentatiewordt ingegaan hoe de arbeidshygiënist een belangrijke rol kan spelen inde vertaalslag van de wetenschap naar de praktijk.

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 16

Page 17: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Sessie O ARBOCATALOGIVoorzitter: Ir. Daan Huizer, arbeidshygiënist, Industox Consult, Nijmegen

Algemene opzet voor arbocatalogiIr. Huib Arts, arbeidshygiënist, Arboprofit, GoudaJaap Hooijveld, projectleider Arbocatalogi, Stichting van deArbeid, Den HaagIng. Helger Siegert MWO, adviseur, Triple T Consultancy, Gouda

ToelichtingIn de vernieuwde arbo-arena treedt een nieuwe gladiator aan. Op veiligewijze doet hij zijn werk, zo luidt het. Zijn naam duikt steeds vaker op.Sommigen hebben hem zelfs al gezien. De arbocatalogus komt er aan,roept iedereen, het nieuwe instrument!. Meer weten we vaak nog niet.In deze sessie zal worden ingegaan op zowel vorm als inhoud.

15.15 - 15.45 uur Pauze, informatiemarkt

15.45 - 16.30 uur Occupational hygiene in 2033: the future of the specialism Dr. John Cherrie, research director, Institute for OccupationalMedicine, Edinburgh, UK

16.30 - 16.35 uur AfsluitingDr.ir. Mieke Lumens, voorzitter commissie symposium

16.35 - 17.30 uur Borrel, informatiemarkt Uitreiking certificaten bij de symposiumbalie

Datum Woensdag 16 en donderdag 17 april 2008.

Plaats Woudschoten Conferentiecentrum, Woudenbergseweg 54, 3707 HXZeist.Telefoon: 0343 492 492 (www.woudschoten.nl).

Parkeren De parkeerruimte bij het Conferentiecentrum is gratis.

Openbaar Diegenen die met het openbaar vervoer komen wordt aangeraden eenvervoer taxi te nemen vanaf station Driebergen/Zeist (Taxi Hoek station vervoer,

tel. 0343-512364).Bij het inschrijfformulier graag, in verband met de beschikbare taxi’s,opgeven of u hiervan gebruik wilt maken. Zo nodig kunnen anders meertaxi’s worden aangevraagd.De kosten dient u eerst zelf te betalen en kunt u daarna declareren bijde symposiumbalie.

ALGEMENE INFORMATIE

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 17

Page 18: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Aanmelding U kunt zich aanmelden door het aangehechte inschrijfformulier in te vul-len en op te sturen naar het symposiumsecretariaat, te faxen naar 040– 2480711 of bij voorkeur via het aanmeldingsformulier opwww.arbeidshygiene.nl onder de knop symposium.Na ontvangst van uw inschrijving sturen wij u een deelnamebevestigingmet een routebeschrijving en acceptgirokaart.

Kosten NVvA-leden:1 dag € 228,--2 dagen € 348,--Niet NVvA-leden:1 dag € 275,--2 dagen € 460,--Studenten/AIO: leden (kopie inschrijvingsbewijs meesturen)1 dag € 40,--2 dagen € 75,--Studenten/AIO: niet leden (kopie inschrijvingsbewijs meesturen)1 dag € 55,--2 dagen € 95,--

Feestavond (speciale prijs ivm 25-jarig bestaan NVvA): € 25,--

Hotelkamer incl. ontbijt voor 1 persoon: € 76,--Hotelkamer incl. ontbijt voor 2 personen: € 61,--

Alle bedragen zijn exclusief 19% BTW en per persoon.Indien de inschrijving vóór 7 maart 2008 bij de NVvA binnen is, wordt een vroegboekkor-ting van € 15,-- voor deelname aan 1 dag en € 25,-- voor deelname aan 2 dagen verleend.Deze korting is niet van toepassing voor studenten.

Deelname De aanmeldingen worden op volgorde van binnenkomst behandeld. Erkunnen maximaal 300 personen per dag deelnemen.Bij de symposiumbalie ontvangt u bij uw registratie een symposiumtas eneen certificaat (bij eerder vertrek dan de eindtijd van het programmawordt de vertrektijd op het certificaat genoteerd).

Verhindering Tot drie weken voor het symposium kan uitsluitend schriftelijk geannu-leerd worden.Wij berekenen dan € 50,-- administratiekosten. Daarna brengen wij hetvolle bedrag in rekening. Vervanging door een collega, mits tijdig doorge-geven, is mogelijk.

Informatie EPS Secretariaats- & Congresbureau, Els van der Putten of JoséNiessen, Postbus 1762, 5602 BT Eindhoven, tel. 040 - 2926575,fax 040 - 2480711, e-mail: [email protected] of zie:www.arbeidshygiene.nl

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:09 Pagina 18

Page 19: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

INSCHRIJFFORMULIER NVvA-SYMPOSIUM 2008Ondergetekende neemt deel aan het NVvA-symposium op woensdag 16 en/of donder-dag 17 april 2008

Roepnaam en achternaam:

____________________________________________________________________________ (m/v*)

Lid NVvA/studentlid NVvA/student/overig*

Bedrijf:__________________________________________________________________________

Adres**:___________________________________________________________ (Privé/zakelijk*)

Postcode*__________________________________________________________________________

Plaats*__________________________________________________________________________

Tel.nr.overdag: ________________________________________________

E-mail: _________________________________________________

* s.v.p. doorstrepen wat niet van toepassing is** s.v.p. de adressering opgeven waar de bevestiging met acceptgirokaart naar toe

gezonden moet worden

Ondergetekende schrijft zich in voor***:

symposiumdag op woensdag 16 april 2008symposiumdag op donderdag 17 april 2008feestavond op woensdag 16 april 2008 (ook als u niet in de gelegenheid bentdeel te nemen aan het symposium kunt u zich hiervoor opgeven)overnachting in een eenpersoonskamerovernachting in een tweepersoonskamer

Naam 2e gast: …………………………………………………

Ondergetekende maakt gebruik van***:

de taxi op woensdag 16 april 2008de taxi op donderdag 17 april 2008

*** s.v.p. aankruisen wat van toepassing is

(Privé/zakelijk*)

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:10 Pagina 19

Page 20: 25 17e symposium Nederlandse Vereniging Arbeids- hygiëne, een … · 2018. 11. 29. · Tijdens de plenaire sessie op de eerste dag zal Jan Twisk (arbeids-hygiënist bij Dow Chemical)

Inschrijving is mogelijk voor twee sessies

Elke sessie wordt éénmaal gehouden. Op 16 april kunt u voor de pauze kiezen uit driesessies A, B of C en na de pauze uit D, E, F of G. Op 17 april kunt u voor de pauze kie-zen uit vier sessies H, I, J of K en na de pauze uit L, M, N of O.Wilt u aangeven aan welke sessies u wilt deelnemen? Het aantal deelnemers varieertper sessie (afhankelijk van de zaalgrootte en vorm). Vergeet u niet uw reservekeuzes tenoteren?

Woensdag 16 apr i l : voorkeur sessies 1e ronde A t/m C

nr. _______ óf ______ (reservekeuze)

Voorkeur sessies 2e ronde D t/m G

nr. _______ óf ______ (reservekeuze)

Donderdag 17 apr i l : voorkeur sessies 1e ronde H t/m K

nr. _______ óf ______ (reservekeuze)

Voorkeur sessies 2e ronde L t/m O

nr. _______ óf ______ (reservekeuze)

Feestavond woensdag 16 apr i l 2008

Ondergetekende heeft de volgende dieetwensen***:

vegetarischgeen vlees, wel vis

Datum: _________________________

Handtekening: _______________________________

Dit formulier opsturen vóór 1 april 2008 aan NVvA, Symposium 2008, Postbus 1762, 5602 BT Eindhoven, faxen naar: 040 - 2480711 of invullen viawww.arbeidshygiene.nl onder de knop symposium.

2008 NVvA congres.qxd 22-01-2008 10:10 Pagina 20