Universiteit HasseltCentrum voor MilieukundeSchool voor levenswetenschappenemail: tim.nawrot@uhasselt.be

Veilig ademen?

KULeuvenArbeids- en MilieugeneeskundeEenheid voor longtoxicologieemail: tim.nawrot@med.kuleuven.be

Tim Nawrot

Antwerpen 21 oktober

Inhoud

• Geschiedenis• Lange en korte termijneffecten• Invloed van afstand tot wegverkeer

De Standaard 7-12-1930

Men had reeds de meening geopperd dat het wel giftige oorlogsgassen konden zijn die zich met den mist hadden vermengd. oorzaak in den Zuider-wind, die van uit verre streken vreemde microben mede-bracht, die dan in den mist van onze nij-verheidscentra zouden voortwoekeren.

NEW YORK TIMES

5 Dec 1930 6 Dec 1930 8 Dec 1930

Spanish flu?

Microbes from the Sahara?

Chemical warfare?

Le Soir Illustré, 13 Dec 1930, N° 147

Rapport Firket

Besluit rapport Firket

“Si les mêmes conditions se

trouvent réunies, les

mêmes accidents se

reproduiront”

“Si un désastre survenait

à Londres dans des

conditions analogues on

aurait à déplorer 3.179

morts immédiates”

Onder dezelfde

voorwaarden zijn dezelfde

gevolgen te verwachten.

Een soortgelijke catastrofe

zou in Londen leiden tot

3.179 onmiddellijke doden

Nemery, et al. Lancet 2001

London Fog, 5-9 december 1952

Wilkins E.T. Journal of the Royal Sanitary Institute, 1954, 74, 1-21

PM2.5 gradient in Europe*

*2002, mean annual PM2.5 gradient

From: Clean Air for Europe (CAFE), 6th Environmental action programme of the EU, http://ec.europa.eu/environment/air/cafe/index.htm

Air pollution chronic vs acute effects

Age

Severi

ty

Event

Acute effecten

Daily mortality according to temperature specific* PM10 quartiles

*temperature categories based on quintiles.

Non-traumatic deaths (n = 354 357)

0 20 40 60 80

<7°C7-10°C10-14°C14-17°C>17.0°C

130

140

150

160

170

PM10 (µg/m3)

Mea

n n

um

ber

of

dea

ths

/ d

ay

Nawrot, Torfs, Fierens et al. J Epidemiol Comm Health 2007, 61, 146-9

Age classes

Mean age

Mean daily mortality*

+10 µg/m3 (95% CI) p

<55 43 10 0.49 (-0.61 to 1.5%) 0.39

55-65 61 12 1.53 (0.57 to 2.46%) 0.0017

>65 81 116 1.29 (0.84 to 1.74) <0.0001

*Mortality (ICD<800) data Flanders (1997-2003) during the warmer period of the year (April to September).

Welke leeftijd?

Nawrot, Torfs, Fierens et al. J Epidemiol Comm Health 2007, 61, 146-9

Platelet function analyzer (PFA-100)

Bloodvessel PFA cartridge

Agonist

Platelets

Collagen

Capillar

www.milieu-en-gezondheid.be

Plaatjesfunctie bij personen met diabetes

PM2.5 increase of 20 µg/m³:-16.3 seconds closure time

Effect of medication*: +30.4 seconds closure time

*acetylsalicylic acid, clopidogrel, ticlopidine or

dipyridamole www.milieu-en-gezondheid.be

Chronische effecten

Voorbeeld van chronische blootstelling op sterfte: is er een drempel?

ACS; 1982-98; 500,000 pers.

Gemiddeld relatief risico per 10 µg/m3 PM2.5 – Alle doodsoorzaken: 1.06 (1.02-1.11)– cardiopulmonaire: 1.09 (1.03-1.16)– longkanker: 1.14 (1.04-1.23)– Alle andere oorzaken: 1.01 (0.95-

1.06)Rekening houdend voor geslacht,

leeftijd, ras, rookgewoonten, opleiding, BMI, alcohol gebruik, beroep, voedingsgewoonten,…

RR voor roken 2.58, 2.89, 14.80

Pope et al. Lung cancer, cardio-pulmonary mortality, and long-term exposure to fine particulate air pollution. JAMA 2002, 287, 1132-41

Atherosclerosis en PM

Maakt gebruik van gegevens van twee klinische studies over de preventie van atherosclerose

Kaart met PM2.5

concentraties en woonplaats van deelnemers

Blootstelling geassocieerd met IMT in a. carotis.

Kunzli et al. Environ Health Perspect. 2005;113:201-6.

Atherosclerosis en PM

Kunzli et al. Environ Health Perspect. 2005;113:201-6.

Copyright restrictions may apply.

Sun, Q. et al. JAMA 2005;294:3003-3010.

Representative Photomicrographs Oil Red-O Staining of Aortic Arch Sections

http://europa.eu.int/comm/environment/air/cafe/activities/pdf/cafe_scenario_report_6.pdf

Verkeer en gezondheid

Koolstoflading in longmacrofagen en afstand tot weg

0.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

1.2

Med

ian

car

bo

n l

oad

of

airw

ay m

acro

ph

ages

, µ

m2

p=0.002

Koolstoflading in longmacrofagen en longfunctie bij kinderen

Kulkarni et al. N Engl J Med. 2006

PM10 and mortality (long term)

• NCLS: 1986-94; n = 4,492 (55-69 y); 489 †

• estimation of long-term pollution (BS & NO2): regional + urban background + local

• exposed to traffic = home (GIS) : – < 100 m of freeway (n=132) – < 50 m of major urban road (n=77)

adj.RR of cardiopulmonary death– background BS (/10 µg/m3 ): 1.34 (0.68-2.64)– living near major road: 1.95 (1.09-3.51)

adjusted for age, sex, education, BMI, occupation, active & passive smoking, neighbourhood SES

Hoek et al. Association between mortality and indicators of traffic-related air pollution in the Netherlands: a cohort study. Lancet 2002, 360, 1203-9

Risk estimates much lower in full cohort.

Beelen et al. Environ Health Persp 2008, 116, 196-202

PM10 and mortality (long term)

• Hamilton, Ontario: – 1992-2001: mortality follow-up: n = 5,228 (>40 y); 923

nonaccidental †• Postal codes & GIS:

– household income– exposure to traffic: < 100 m of highway or < 50 m of major

urban road RR of mortality for living close to major road: 1.18 (1.02-1.38) Rate advanced period:

– Residence near major road: 2.5 y (0.2-4.8)– COPD 3.4 y; Chronic Ischemic Heart Disease: 3.1 y; diabetes:

4.4 y

Finkelstein et al. Traffic air pollution and mortality rate advancement periods. Am J Epidemiol 2004, 160, 173-7

Pollution (long term) and CV morbidity

• Prospective cohort study, Germany: – 2000 - : 4494 persons, 45-74 y– Coronary artery calcification (CAC) by electron-beam CT

• Exposure: distance of residence to major roads OR for high CAC (> 75th percentile):

– > 200 m from major road : 1 (reference)– 101-200 m : 1.08– 51-100 m : 1.34– < 50 m : 1.63

Hoffman et al. Residential exposure to traffic is associated with coronary atherosclerosis. Circulation 2007, 116, 489-96

Conclusies

• Vlaanderen heeft de hoogste PM2.5 belasting van Europa.

• De luchtkwaliteit anno 2008 is een relevante factor die de volksgezondheid beïnvloedt.

• Niet enkel respiratoire gezondheid maar ook cardiovasculaire aandoeningen.

Tim.nawrot@uhasselt.beTim.nawrot@med.kuleuven.be