Activiteitenverslag

2016

Onthaaltehuis Onderweg VZW

20 Loixplein - 1060 Sint-Gillis

Tel: 02 537.47.97

Fax: 02.318.57.02

Mail: info@maescale.org

Onthaaltehuis Onderweg

2

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2

Woord van de voorzitter ......................................................................................................................... 3

Algemene presentatie ............................................................................................................................. 4

Visies en waarden .................................................................................................................................... 5

Doelstellingen en middelen ..................................................................................................................... 5

Onthaal en begeleiding ........................................................................................................................... 6

1. Doelgroep .................................................................................................................................... 6

2. Toelatingen en onthaal................................................................................................................ 7

3. Karakteristieken van de bewoners .............................................................................................. 8

4. Begeleidingen ............................................................................................................................ 10

5. Vertrekken, verblijfsduren en opvolging ................................................................................... 12

6. Ouder-kindrelatie ...................................................................................................................... 13

7. Specifieke begeleiding van kinderen ......................................................................................... 15

8. Toegang tot gezondheidszorg ................................................................................................... 16

9. Budgetbeheer vóór de integratie door huisvesting .................................................................. 17

10. Begeleiding na verblijf ........................................................................................................... 18

11. Partnerships........................................................................................................................... 20

Besluiten en vooruitzichten................................................................................................................... 22

Samenstelling van het team .................................................................................................................. 23

Samenstelling van de organiserende macht ......................................................................................... 24

3

Woord van de voorzitter

Na een lange ervaring op het gebied van samenwerking en ontwikkeling heeft de raad van bestuur een

nieuwe uitdaging vooropgesteld: ons groot huis in Sint-Gillis, Loixplein 20, openen voor thuislozen en

mensen in armoede.

Iets meer dan twee jaar geleden opende ons huis haar deuren om vrouwen en gezinnen die dakloos

of in complete ontreddering leven, op te vangen, onderdak te geven en te begeleiden.

We kunnen dus vaststellen dat we de uitdaging zijn aangegaan!

Een team van sociale werkers, maatschappelijk assistenten en opvoed(st)ers heeft de herinschakeling

in de maatschappij van deze mensen in armoede (vrouwen en gezinnen) vooropgesteld als doel.

De directrice en haar hele team begeleiden onze bewoners dagelijks om hun leven herop te bouwen,

zoveel mogelijk een nieuw persoonlijk levensproject te ontwikkelen en alle kinderen van de bewoners

toe te laten een basis te verwerven of te heractiveren om beter het hoofd te bieden aan de

wisselvalligheden in hun leven.

Twee opmerkelijke feiten in het jaar 2016:

1. De directrice Raffaella Robert, die samen met haar team het project heeft opgericht, heeft

ons in juli 2016 verlaten voor een andere professionele uitdaging. En op 1 september 2016 is Mevrouw

Deborah Oddie onze nieuwe directrice geworden, die ons project bestendigt en ontwikkelt.

2. In juni 2016 hebben we de dienst na verblijf opgericht met het doel onze bewoners te

begeleiden op het moment dat ze ons onthaalhuis verlaten, namelijk op het moment dat ze hun intrek

nemen in een woning.

Deze dienst is nodig om ervoor te zorgen dat deze nieuwe levensfase goed verloopt en om te vermijden

dat ze opnieuw dakloos worden of in armoede belanden.

In ons activiteitenverslag zal u kunnen vaststellen dat onze directrice en haar team, met de steun van

de raad van bestuur, erin slagen om het dagelijks leven te verbeteren met het oog op een betere

toekomst voor onze bewoners.

Ons project loopt dus goed, het vraagt echter blijvend aandacht om de kwaliteit ervan permanent te

garanderen en om het verder te ontwikkelen, samen met iedereen: de bewoners zelf, het hele (socio-

educatieve, administratieve en logistieke) team, de directie en de leden van de raad van bestuur.

De raad van bestuur wil iedereen die meewerkt aan dit project, zowel de interne als de externe

partners, bedanken.

Max Bleeckx

Voorzitter

4

Algemene presentatie

Ons onthaaltehuis Onderweg, gelegen in het rustige en groene kader van het Loixplein in het centrum

van Sint-Gillis, begeleidt vrouwen en gezinnen in moeilijkheden. We zijn erkend en worden

gesubsidieerd door de Gemeenschappelijke gemeenschapscommissie voor 35 plaatsen, verdeeld over

20 kamers.

Ons maatschappelijk doel volgens onze statuten is 'Hulp te bieden aan personen in armoede en

voornamelijk aan vrouwen met of zonder kinderen zonder huisvesting, uitgewezenen of personen van

wie de gezinsband verbroken is'.

Onze vzw wil in de eerste plaats een stopplaats zijn, een halte onderweg om personen en gezinnen in

armoede toe te laten te landen, weer op krachten te komen, een nieuw levensproject op te bouwen

en weer door te gaan. Ons hele project is gebaseerd op waarden als opvang, menselijke relatie, respect

en autonomie.

In ons huis wonen alleenstaande vrouwen, papa's, mama's en koppels met hun kinderen, meisjes en

jongens van 0 tot 18 jaar samen. Deze mensen hebben uiteenlopende en vaak talrijke problemen:

verlies of uitzetting uit de woning, echtelijk en Intra familiaal geweld, zware schulden, lichamelijke of

geestelijke gezondheidsproblemen, eenzaamheid en sociale uitsluiting…

Ons onthaaltehuis heeft een opvangcapaciteit van 35 plaatsen (waarvan 3 uitsluitend voor kinderen

van 0 tot 3 jaar), verdeeld over 20 kamers op 3 verdiepingen. De twee overige verdiepingen

(gelijkvloerse verdieping en kelder) zijn voor de gemeenschappelijke ruimtes (uitgeruste keuken;

eetkamer; salons; speelzaal, televisiezaal; washok) en de administratieve lokalen. DE VZW bereidt geen

maaltijden voor de bewoners. Elke bewoner is verantwoordelijk voor de bereiding van zijn maaltijden.

Hij kan daarvoor de uitgeruste keuken gebruiken.

Historiek:

Onze VZW werd opgericht in 1932 en had lange tijd als hoofdactiviteit de ondersteuning en opleiding

van vrijwilligers en medewerkers voor de Afrikaanse landen en vervolgens de opvang en begeleiding

van buitenlandse, al dan niet beursgerechtigde studenten en stagiairs. Onder haar vorige benaming

'Onderweg Noord-Zuid' werd de VZW gesubsidieerd door de Algemene Directie voor

Ontwikkelingssamenwerking. Naar aanleiding van de voorbereiding van de 6e Staatshervorming en

enerzijds door de onzekerheid met betrekking tot de duurzaamheid van de financiële middelen voor

de verenigingen die zich inzetten voor ontwikkelingssamenwerking en anderzijds door de vaststelling

dat hulp aan buitenlandse studenten en stagiairs geen maatschappelijke noodzaak meer was, heeft de

Raad van Bestuur van de VZW Onderweg Noord-Zuid, sinds 2012, nagedacht over een wijziging van

haar maatschappelijk doel.

Op 1 oktober 2014, de omschakelingswerken voltooid, heeft het onthaaltehuis Onderweg zijn deuren geopend dankzij een voorlopige werkvergunning. Vanaf 1 oktober 2015 hebben we een goedkeuring als opvangtehuis voor een periode van 5 jaar (verlengbaar door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie).

5

Visies en waarden Onze hoofddoel is thuislozen en daklozen op te vangen en huisvesting te bieden. We stellen ons tot doel de bewoners toe te laten weer onafhankelijk te worden via psychosociale begeleiding; we beogen hun maatschappelijke integratie en die van hun kinderen. Tijdens het verblijf wordt ondersteuning geboden, afhankelijk van het project van de VZW en de verlangens en de behoeften van de bewoners, altijd met de bedoeling om hen (weer) onafhankelijk te leren worden. Onze bedoeling is « niet in de plaats van de resident doen » maar wel « met hem doen», op het ritme van zijn of haar mogelijkheden en capaciteiten. We geven de voorkeur aan een kader van gemeenschapsleven waarbinnen individuele psychosociale en educatieve begeleiding wordt georganiseerd. De begeleiding is gebaseerd op: het beginsel van niet-discriminatie waardering van de bewoner netwerking, waarbij de bewoner de kern is van dit netwerk respect voor de mensen en hun omgeving persoonlijke waardering, emancipatie en ontwikkeling burgerparticipatie en in het bijzonder aandacht voor de specifieke opvolging van de kinderen Het is dus onze taak om de bewoner met heel zijn ervaring en omgeving toe te laten een materiële, sociale, relationele en affectieve veiligheid terug te vinden. Veiligheid die de persoon zal toelaten zich buitenshuis te manifesteren, in een omgeving waarin een sociale integratie of re-integratie mogelijk is.

Doelstellingen en middelen Ons hoofddoel is: een individu of een gezin dat aanklopt, het huis verlaat in een situatie en met middelen die hem zullen toelaten zelfstandig te zijn. Het team heeft als hoofdmissie om het volgende te bieden aan mensen die tijdelijk dakloos zijn, om financiële, sociale, familiale, psychologische redenen enz. en die ernaar vragen: opvang en verwijzing (binnen de VZW of naar (een) andere externe dienst(en)) verblijf in een individuele of gezinskamer en een gemeenschappelijk levenskader hulp om duidelijk te bepalen wat de persoon wil opbouwen als project, en vervolgens welke

middelen en acties moeten worden ingezet om het te realiseren het inzetten van alle mogelijke en beschikbare middelen zodat hij vooruitkomt en zijn bestaan

weer kan opbouwen met het oog op een toekomstige onafhankelijkheid individuele psychosociale begeleiding (zich administratief in orde brengen, budgetbeheer, werk

zoeken enz.) begeleiding voor ouders en ondersteuning bij de ouder-kind relaties, of de ouder aanwezig is of

niet specifieke begeleiding voor kinderen waarin psychosociaal-educatieve en gemeenschappelijke

activiteiten worden gecombineerd begeleiding bij de stappen met betrekking tot toegang tot gezondheidszorg begeleiding bij het vinden van een woning regelmatige beoordeling, met de directie, van de duur van het verblijf overeenkomstig het project

van de persoon/ het gezin het nemen van de nodige tijd om adequaat en doeltreffend te werken aan hun levensproject een begeleiding na-verblijf voor de mensen die vragen

6

Om de algemene doelstellingen tot stand te brengen, zorgen de werknemers voor het volgende: ze garanderen een grote beschikbaarheid om aandacht te schenken aan de vragen van de

bewoners over verschillende levensgebieden (administratief, financieel, relationeel, gezondheid, verblijf enz.)

informatie opzoeken en geven over de rechten en plichten op administratief en juridisch vlak deze informatie zoveel mogelijk verkrijgen in samenwerking met andere diensten (netwerk) de bewoner ondersteunen bij het zoeken naar geschikte oplossingen opmaak van een individueel dossier voor elke bewoner De opvang en de begeleiding van bewoners en hun kind(eren) gebeuren door een multidisciplinair team onder de verantwoordelijkheid van en met de dagelijkse steun van de directie. De maatschappelijk werkers zijn verantwoordelijk voor de individuele psychosociale en educatieve begeleiding, voor de ondersteuning van de groepsdynamiek en ze garanderen de permanenties (voor het externe publiek en voor de bewoners). De maatschappelijk werkers werken per twee voor de individuele opvolgingen en in groep voor de gemeenschappelijke opvolging. Er moet worden opgemerkt dat een werker specifiek aandacht voor de ouder-kindrelatie heeft. Twee opvoeders verzekeren voornamelijk de avonden en de nachten, en daarom is er een aanwezigheid 24u/24 en 7 dagen op 7 verzekerd binnen het ontvangtehuis. Een logistieke hulp staat vooral in voor huishoudelijke taken en het onderhoud van de infrastructuur van het opvangtehuis. Ze is een belangrijke link tussen het team en de bewoners door haar gedifferentieerde positie wat de individuele psychosociale begeleiding betreft. Meer algemeen is ze geïntegreerd in het dagelijks leven van het huis en ze werkt er volop aan mee. In het tweede semester 2016 vonden verschillende veranderingen plaats in het team. In juni kwamen er twee nieuwe mensen bij als versterking van het team: er werd een opvoeder aangeworven in het kader van de oprichting en de organisatie van het deel 'na verblijf' en een administratieve medewerker die de directie en het begeleidende team ondersteunt bij verschillende taken. In juli hebben heeft de directie en ook een opvoeder ontslag genomen. In september kwam er een nieuwe directrice in dienst. In oktober werden twee opvoeders aangeworven met een vervangcontract (in het kader van een afwezigheid wegens ongeval 'privéleven' en een profylactisch verlof). Subsidiëring:

Ons onthaaltehuis krijgt sinds de oprichting een jaarlijkse subsidie van de GGC. Elk jaar ontvangen we een envelop van een vast bedrag. Deze werking is voorlopig: binnenkort zullen we als erkend onthaaltehuis moeten aansluiten bij de 'klassieke' subsidiëringswijze van opvangtehuizen, met name de betaling van de reële kosten van een vastgesteld personeelskader en van de werkingskosten.

Onthaal en begeleiding

1. Doelgroep Onze opvangtehuis richt zich tot alle vrouwen, alleen of met kinderen, en ook tot families, die tijdelijk om uiteenlopende redenen, geen huisvesting hebben. De VZW maakt geen onderscheid tussen de bewoners op basis van hun godsdienst, afkomst, cultuur, sociaal verleden, administratief statuut enz. We zorgen zoveel mogelijk voor een goed evenwicht binnen de groep bewoners bij een nieuwe toelating. Deze toelating kan worden overwogen als het team oordeelt dat het gemeenschapsleven mogelijk is en dat een begeleidingswerk kan uitgevoerd worden.

7

In 2016 waren er 45 verschillende « verblijven » in het opvangtehuis Onderweg. Van deze familieeenheden, 14 waren al aanwezig in 2015.

Onderverdeling van de verblijven volgens de aankomstdatum:

Aantal verblijven %

Aankomst in 2014 1 2%

Aankomst in 2015 14 31%

Aankomst in 2016 30 67%

TOTAAL 45 100%

2. Toelatingen en onthaal De toelatingscriteria zijn de volgende: verlies van woning en afwezigheid van een netwerk waarin de bewoner zou kunnen worden

opgevangen sociaal isolement kwetsbaarheid als gevolg van één of meer financiële, materiële en (of) relationele problemen; noodzaak van psychisch-sociale en educatieve begeleiding bereidheid om met een multidisciplinair team rond het levensproject te werken op korte,

middellange en lange termijn medische opvolging en (of) opvolging van een (of meer) verslaving(en) indien nodig instemming met het pedagogisch project en met het huishoudreglement van het opvangtehuis Als er bij ontvangst van een verblijfaanvraag geen plaats beschikbaar is die beantwoordt aan de gezinsgrootte, wordt er een afspraak gemaakt. Helaas is de belangrijkste reden om een verblijf te weigeren namelijk niet-beschikbaarheid van plaats. In 2016 hebben wij 44 onthaalgesprekken gevoerd. 16 van hen hebben tot geen opvang geleid. Dat kan uitgelegd worden door verschillende redenen: De mensen hebben hun aanvraag ingetrokken na het eerste gesprek De mensen waren niet in de opvangvoorwaarden De ploeg was van mening dat de missie en de middelen van het onthaaltehuis niet

overeenstemmen met de situatie van de mensen. Het is eigenlijk tijdens die eerste ontmoeting dat de maatschappelijk werker de situatie van de persoon analyseert om de complexiteit ervan te begrijpen. Naargelang van de patronen worden de volgende aspecten besproken: gezinssituatie, financiële middelen, eventuele schulden, gezondheid, gerechtelijk verleden, het schooltraject van de kinderen, hun instellingstraject enz. Tijdens dit interview wordt het opvangtehuis voorgesteld aan de persoon. Er wordt specifiek aandacht besteed aan het pedagogisch project en het huishoudelijk reglement. Als een onthaal geconcretiseerd is wordt een wederzijds akkoord tussen de persoon en het opvangtehuis geformaliseerd door de handtekening van de onthaalovereenkomst. Deze onthaalovereenkomst heeft een duur van zes maanden. Na de eerste drie maanden verblijf wordt de bewoners gevraagd aan de evolutie van hun levensproject met hun referenten te werken.

8

Bij een negatieve beslissing van het team en in het geval waarin een onthaal niet kan gebeuren, moet erop gewezen worden dat de redenen aan de personen uitgelegd worden en in de mate van het mogelijke alternatieve pistes aangebracht.

3. Karakteristieken van de bewoners In het totaal, 73 personen verdeeld in 45 « verblijven » werden opgenomen in het opvangtehuis in de loop van het jaar 2016. Er wordt op gewezen dat een moeder en haar dochter twee verschillende verblijven in het opvangtehuis in de loop van het jaar 2016 hebben gemaakt. Ze werden dubbel geteld. Met de term « anderen » bedoelen we de situatie van een gezin bestaande uit een vrouw met haar moeder en haar dochter.

Onderverdeling naar het soort gezin:

Vrouwen Mannen Kinderen < of = 3

jaar

Kinderen > 3 jaar

TOTAAL %

Alleenstaanden 25 0 0 0 25 31%

Eenoudergezinnen 16 1 11 8 36 52%

Gezinnen 2 2 2 3 9 13%

Anderen 2 0 1 0 3 4%

TOTAAL 45 3 14 11 73

% 59% 4% 20% 17%

Onderverdeling van 48 volwassenen bewoners volgens geslacht en leeftijd:

18-25 jaar oud

26-35 jaar oud

36-45 jaar oud

46-55 jaar oud

56-65 jaar oud

+65 jaar oud

Vrouwen 11 14 10 6 3 1

Mannen 0 2 1 0 0 0

TOTAAL 11 16 11 6 3 1

% 23% 34% 23% 12% 6% 2%

De gemiddelde leeftijd voor de vrouwen is 36 jaar oud en 35 jaar oud voor de mannen.

Onderverdeling van 25 kinderen bewoners volgens geslacht en leeftijd:

0-3 jaar oud 4-8 jaar oud 9-13 jaar oud 14-18 jaar oud

Meisjes 6 3 4 0

Jongens 8 2 1 1

TOTAAL 14 5 5 1

% 56% 20% 20% 4%

De gemiddelde leeftijd voor de kinderen is 5 jaar oud.

Onderverdeling volgens gezinsgrootte:

1 kind 2 kinderen 3 kinderen 4 kinderen

Gezinsgrootte 14 4 0 1

% 74% 21% 0% 5%

9

We noteren ook dat er voor 9 gezinnen een of meer kinderen niet bij hen waren tijdens hun verblijf, wat betekent 12 kinderen van 1 jaar tot 19 jaar. Deze kinderen waren ofwel geplaatst door middel van een rechterlijke beslissing, of ze waren geplaatst bij de vader of de familie, of ze verbleven nog altijd in het land van herkomst van de ouders. Doorverwijzing:

Noodverblijfcentra zijn de belangrijkste instellingen die ons personen doorverwijzen, onthaald binnen onze instelling (61%). Dat wordt, onder andere, verklaard door de opgave van plaatsen die elke morgen gebeurt door het Centrum Ariane en Samu Social.

Onderverdeling van de verblijven volgens de doorverwijzingsinstellingen:

Samu Social

Centre Ariane

Ilot 160

Andere sectoren thuislozen

Maatschappelijke werking

Vrienden Spontaan

Doorverwijzing 6 18 3 5 5 2 6

% 13% 40% 8% 11% 11% 4% 13%

Nationaliteit, moedertaal en verblijfsvergunning:

Wat het profiel van de opgevangen bewoners betreft, waren de personen vooral van Belgische

nationaliteit. Bijna iedereen was Franstalig.

Onderverdeling van de personen volgens hun nationaliteit:

Belg EU Europa buiten EU

VS Azië Afrika

Nationaliteit 24 6 0 0 4 14

% 50% 13% 0% 0% 8% 29%

De personen zijn vooral Europese onderdanen (Belg, Bulgaar, Frans en Portugal), het Afrikaans continent komt op de tweede plaats met verschillende landen (Marokko, Democratische Republiek Congo, Kameroen, Ivoorkust, Rwanda, Burundi, Somalië, Guinee) en eindelijk Azië (Pakistan en Syrië). Uit de onthaalde personen, hadden 25 een identiteitskaart, 20 een verblijfsvergunning (Carte E, E+, F, Bijlage 8, Bijlage 15…), 2 hadden een paspoort en 1, een buitenlands identiteitskaart. Merk op dat we hier alleen rekening hebben gehouden met de nationaliteiten en identiteitsdocumenten van de volwassenen. Het gebeurt namelijk geregeld dat de kinderen niet dezelfde nationaliteit, dezelfde verblijfsvergunning hebben als de ouder(s) aanwezig in het opvangtehuis. Bovendien, wat de verblijfsvergunning betreft, gaat het om de situatie bij aankomst in het opvangtehuis: de administratieve situatie kan evolueren tijdens het verblijf.

10

Problematieken:

De problematieken, aangekaart door de mensen die bij ons aankomen, zijn heel uiteenlopend; ze

worden hier gegroepeerd in 3 grote categorieën: verlies van woning (64%), echtelijk geweld en/of

interfamiliaal (20%) en gezinsconflicten (16%).

De belangrijkste oorzaak die wordt gegeven is verlies van woning. Deze oorzaak bundelt diverse feiten zoals: uitzetting uit de woning einde huurcontract - opzegging huur einde transitwoning vertrek uit een krotwoning vrijwillige vertrek naar een andere opvangtehuis uitsluiting of einde contract van een noodcentrum of een opvangtehuis Een andere vrij belangrijke oorzaak zijn aspecten binnen het gezin en tussen de echtgenoten. Dit omvat: echtelijk geweld en/of binnen het gezin scheidingen, echtscheidingen, conflicten tussen de jongeren en hun ouders Bijna 87% van onze bewoners kende een parcours van instellingen voor ze in het opvangtehuis zijn beland of in een verdere verleden. Voor de meerderheid van onze bewoners was het één of meer noodverblijfcentra, opvangtehuizen of gesloten centra. Bijna 30% van onze bewoners kende een parcours via meerdere instellingen (plaatsing, ontwenningskuren, ziekenhuisopname, psychiatrie, noodverblijfcentrum, opvangtehuis, gesloten centrum, Fedasil centrum enz.). Opleiding en socio-professionele integratie:

Veel bewoners zijn vrij laag geschoold. Sommige bewoners die uit het buitenland komen zijn bijna niet geschoold. Weinig mensen werken bij aankomst in het onthaaltehuis. Ondanks de moeilijkheden voor sommige mensen om zich in te passen in een socio-professionele omgeving, begeleidt het team elke bewoner om te bekijken welke integratiepistes het meest geschikt zijn voor hun situatie. Het kan gaan om hervatten van een studie of een beroepsopleiding of om een professionele heroriëntatie. Tijdens het verblijf ondersteunt het team de mensen die het willen bij hun zoektocht naar werk (opmaak CV en motivatiebrieven, raadplegen van aankondigingen, hulp bij de voorbereiding van een sollicitatiegesprek, de arbeidswetgeving begrijpen…).

4. Begeleidingen Omkadering

De situatie van de bewoners wordt gevolgd door twee medewerkers, zijn referenten. Er wordt voorgesteld in trio te werken (sociaal assistent-opvoeder-bewoner). Deze werkwijze biedt de gehuisveste persoon een houvast en dus een zekere stabiliteit. Bovendien zijn de verschillende visies en analyses van de leden van het trio heel verrijkend in die zin dat ze elkaar aanvullen om actiepistes te vinden die de bewoner toelaten zijn leven in handen te nemen. Er worden regelmatig gesprekken georganiseerd om de balans te maken en de evolutie van de situatie te bespreken. De werknemers luisteren, ze nemen waar en begeleiden de mensen. Ze kunnen gemakkelijk worden aangesproken om te antwoorden op vragen, bedenkingen, angsten en problemen van de persoon.

11

Om een opvolging van de ontwikkeling van de situatie te garanderen, moet de bewoner om de twee weken minstens een van zijn twee referenten ontmoeten. Minimum een maal per maand wordt er een gesprek met drie gepland om de balans te maken van zijn levensproject. Activiteiten

Gezien de diversiteit van de groep op alle vlakken is het team creatief en organiseert verschillende activiteiten die aan de diversiteit van de groep aangepast worden. De activiteiten aangeboden zijn bijvoorbeeld:

Gezelschapsspelen voor kinderen en volwassenen Wereldmaaltijden, kookworkshops Feestelijke gelegenheden: verjaardag, Halloween, Sint-Niklaas, Kerstmis… Culturele, sportieve en recreatie uitstappen Huiswerkhulp Welzijn sessie Activiteiten voor het gezin: lezen van sprookjes …. Bioscoopavonden Blad “Onderweg”

Bovendien wordt er elke week een verplichte vergadering voor de bewoners georganiseerd teneinde alle mensen gedurende 1u bijeen te brengen. In 2016 hebben de directie en het team de werking en de dynamiek van dit moment willen herzien. Na een overweging over de oprichting van een praatgroep en de herziening van alle groepsactiviteiten, werd een nieuwe systeem uitgewerkt en voorgesteld aan de bewoners. Sinds eind 2016 worden de vergaderingen van de bewoners voortaan georganiseerd op basis van een cyclus van 5 weken, waarbij elke week een van de volgende activiteiten wordt aangeboden: spelactiviteit, praatgroep over een thema, filmvoorstelling, externe genodigde en groepsleven. Eén keer per week, in de voormiddag, werd een kinderdagverblijf gehouden in het huis. Het doel van dit kinderdagverblijf is, ouders met kinderen onder de 3 jaar, die nog niet naar een kinderdagverblijf of kinderopvang gaan, toe te laten een voormiddag te hebben zonder voor hun kind te moeten zorgen. Bij elk 'feest' (Carnaval, Pasen, Halloween) maken we gebruik van de activiteiten georganiseerd door de Gemeente Sint-Gillis om een uitstap te maken met de kinderen. De bewoners nemen ook deel aan creatieve workshops die toelaten om het huis te versieren. In december kwam Sinterklaas op bezoek in het onthaaltehuis om clementines, snoep en geschenken uit te delen. Om het huis te versieren voor eindejaar deden we knutsel- en tekenactiviteiten met de jongste en al wat oudere bewoners. De Hoeve Nos Pilifs gaf ons bovendien een Kerstboom voor de gelegenheid. Op 24 december organiseerden we Kerstavond voor de aanwezige gezinnen. En werden ook geschenken uitgedeeld. Gemeenschapsleven

Het gemeenschapsleven gaat verder dan het begrip samenwonen, het is de plaats waar democratie een nieuwe vorm krijgt met zijn regels, zijn organisatie en zijn waarden. Het gaat er niet om naast de andere te leven maar wel met hem. Het opvangtehuis wil geen willekeurige regels opleggen, we denken samen na om ze aan te passen aan de groep binnen het opvangtehuis. Bewoners moeten de

12

regels niet gewoon toepassen maar ze laten evolueren en ze zin geven. Het voordeel van een dergelijke organisatie is dat de opgevangen persoon zich kan toeleggen maar ook dat hij meer onafhankelijkheid en verantwoordelijkheidszin kan krijgen. We geven mensen die mogelijk in de marginaliteit zijn beland de kans om betrokken te zijn bij een plek en een werking. De ervaring van het gemeenschapsleven met zijn beginselen maakt deel uit van het re-integratietraject van de opgevangen persoon. De beginselen die aan de grondslag liggen van het gemeenschapsleven zijn: niet-discriminatie solidariteit respect voor de mensen en hun omgeving democratie transparantie en autonomie

Om samen te leven in de wederzijdse ontwikkeling moet het gemeenschapsleven beter worden georganiseerd. De momenten van uitwisseling tijdens de vergadering van de bewoners kunnen daartoe ideale kansen zijn om de communicatie en het samenhorigheidsgevoel te bevorderen. Conflictbeheer en -preventie

Het is de taak van de maatschappelijk werkers binnen de VZW om de bewoners een geruststellend levenskader te bieden. In die omstandigheden kunnen ze plannen maken en het werk van re-integratie beginnen. Spanningen en conflicten zijn eigen aan het gemeenschapsleven en er worden tal van middelen ingezet om deze situaties te verhelpen. Het is de bedoeling dat deze conflicten opportuniteiten inhouden, dat wil zeggen dat ze de groep toelaten te evolueren en een harmonieuze verandering te creëren. De maatschappelijk werkers zijn dan ook aanwezig om de spanningen te verminderen en garant te staan voor de regels van de instelling. De groep van gelijken is echter van belang want het is in het dagelijks leven en tijdens de wekelijkse vergaderingen dat hij zal worden gereguleerd. Thema's die eigen zijn aan het gemeenschapsleven worden behandeld in vergaderingen voor de bewoners en er worden beslissingen genomen in overleg met het team en de directie. De maatschappelijk werker zal uiteraard dagelijks aanwezig zijn als bemiddelaar om te garanderen dat het woord, de meningen en opinies van iedereen worden nageleefd.

5. Vertrekken, verblijfsduren en opvolging In 2016 heeft 60% van de gehuisveste personen het opvangtehuis verlaten. De meeste vertrekken (78%) zijn vrijwillig omdat er een woning werd gevonden. De andere vertrekken op iniatief van de bewoners zijn het gevolg van: de wens om het onthaaltehuis te verlaten om redenen die niet worden meegedeeld aan het team begin van een ontwenningskuur. Redenen van vertrek:

In 71% van de gevallen vertrekt de persoon naar een woning. Deze 20 situaties zijn verschillend: in de helft van de gevallen hebben de mensen hun intrek genomen in een privéwoning, 3 mensen kregen de kans van een sociale woning, 3 mensen zijn naar een verblijf met toezicht gegaan, 2 naar een transitwoning en de overige 2 mensen zijn teruggekeerd naar de gezinswoning. Jammer genoeg waren we verplicht, in meerdere situaties, om een einde te maken aan het verblijf. In 2016 waren er 6 niet-vrijwillige vertrekken hebben te maken met verschillende feiten:

13

definitieve uitsluiting voor 5 gevallen: vooral het gevolg van een zware fout die de andere bewoners en/of de medewerkers van het opvangtehuis in gevaar brengt. (Fysieke agressie, verergerde bedreigingen, risicogedrag voor de gemeenschap, mishandeling enz.) of herhaalde inbreuken op het huishoudelijk reglement en niet-medewerking met het team om de toestand te verbeteren.

niet-hernieuwing van de onthaalovereenkomst, voor 1 geval: tijdens het verblijf, dus tijdens

de eerste 6 maanden, beseffen we dat er geen vooruitzichten op evolutie of verbetering van de situatie zijn door gebrek aan overeenkomst tussen het plan van het huis en het plan van de gehuisveste persoon. Na drie maanden meldden we aan de persoon dat zijn oorspronkelijke onthaalovereenkomst (van 6 maanden) niet zal worden verlengd na de termijn bepaald in die laatste.

De verblijfsduur varieert van minder dan 10 dagen tot 26 maanden. De gemiddelde verblijfsduur voor het jaar 2016 is 5,91 maanden. De gemiddelde verblijfduur buiten bewoners nog aanwezig op 31/12/2016 (voor wie de verblijfduur dus zal worden verlengd) bedraagt 4,91 maanden. In deze gevallen, variëren de verblijfsduren van minder dan één maand tot 17 maanden.

Onderverdeling van de verblijven volgens de verblijfsduur:

< 6 weken 6 weken a 6 maanden

6 maanden a 1 jaar

1 a 2 jaren Meer dan 2 jaren

Aantal verblijven

10 18 12 4 1

% 22% 40% 27% 9% 2%

Als een vertrek wordt aangekondigd, hebben de referenten een eindgesprek met de bewoner waarin zijn eventuele angsten of twijfels om in zijn eigen huis te wonen, aan bod komen. Afhankelijk van de elementen die uit dit gesprek komen, kan een opvolging na-verblijf worden georganiseerd. De gemiddelde verblijfsduur voor de personen die het huis hadden verlaten na een beslissing van het het team is 2,7 maanden. De verblijfsduren variëren van 19 dagen tot 7 maanden. Onder deze 6 personen, zijn 4 naar hun familie gegaan, 1 op straat en we hadden geen informatie voor de laatste persoon.

6. Ouder-kindrelatie Begeleiding aan de parentaliteit:

Onze doelstelling is een begeleiding op touw te zetten die alles van ouderrelaties beoogt. Deze begeleiding beschouwt de valorisatie van ouder/kind-relaties als opvoedingsvector ('De ouder is de eerste opvoeder van het kind'). Het is dus onze taak om een gezin te begeleiden en niet om het te vervangen. Het behoud van de familiale, vriendschaps- en sociale banden is nodig in het re-integratieproces van de personen. Het is des te belangrijk als deze banden met de tijd en door het verleden van de bewoners mogelijks brozer zijn geworden. Relationele problemen die ouders hebben met hun kinderen komen meestal van problemen die zij hebben met hun eigen ouders. Tijdens het onthaalgesprek heeft de maatschappelijk werker bijgevolg

14

specifiek aandacht voor de gezinssituatie van de bewoner en voor de relaties met zijn familieleden in opgaande en neergaande lijn, vooral de ouder-kindrelatie. Op die manier kan met hem worden overeengekomen hoe aan zijn eventuele familiale moeilijkheden kan worden gewerkt tijdens zijn verblijf binnen het opvangtehuis. Daarom heeft een werker specifiek aandacht voor de ouder-kindrelatie. We bieden een stabiel, structurerend en geruststellend kader voor het gezin; het gaat er dus om aanwezig te zijn voor de vragen van de kinderen en hun ouders. We bieden een geïndividualiseerde begeleiding van ouders bij de ondersteuning van hun opvoedende rol. De maatschappelijk werker zal de ouder doeltreffend kunnen adviseren als die laatste het wil; de behoeften van zijn kind beter begrijpen en beheren, zowel op het vlak van schooltraject, gezondheid als louter persoonlijke ontwikkeling, via een meer specifieke begeleiding, zoals in sport of creatieve activiteiten. We kunnen hen verwijzen naar externe partners, die tal van opportuniteiten bieden. Wat toekomstige moeders betreft, kan een begeleiding voor jonge moeders in partnership met het ONET of NWK ingesteld worden. Meerdere elementen kunnen ons aanwijzingen geven over de manier waarop de ouders hun taak tegenover hun kinderen opnemen, namelijk: naleving van de uren (opstaan, gaan slapen, maaltijden, school enz.) voeding (frequentie, voedingswaarde, evenwicht enz.) hygiëne (kamers, persoonlijke hygiëne, kledij enz.) opvolging school (naar school gaan, afspraken op school) naschoolse activiteiten opgestart door de ouders Slechts één kind jonger dan drie jaar ging naar een crèche of opvang bij aankomst in het huis. Vanaf de lagere school leeftijd gingen alle kinderen naar school. Niet alle ouders zijn echter altijd geneigd om de schoolplicht ernstig te nemen en ervoor te zorgen dat hun kinderen regelmatig naar school gaan. Sommige ouders ervaren moeilijkheden om hun schoolgaande kinderen te begeleiden. Dit wordt, onder andere, verklaard door het feit dat de ouders zelf vaak een gebrekkige schooltijd hebben gekend, zich volledig vervreemd voelen van de schoolinstellingen en zich moeilijk kunnen engageren, zelfs voor het welzijn van hun kinderen. Bovendien moet worden opgemerkt dat de socio-economische tekorten van de gezinnen specifieke gevolgen hebben voor het soort school waar de kinderen belanden. Het werk van de VZW bestaat er dus in de ouders meer te betrekken bij het schoolleven van hun kind, via begeleidingen op school (rapporten, ontmoeting met leerkrachten of directeur) en de verenigingen en diensten te laten kennen die kinderen toelaten deel te nemen aan buitenschoolse activiteiten tegen verminderde tarieven (ziekenfondsen, AMO enz.). Tot slot maakte geen enkel kind gebruik van de bestaande buitenschoolse activiteiten bij het onthaal van de bewoners. Die laatste zijn meestal te duur, hulpbehoevende ouders investeren hierin duidelijk niet. Ons werk is belangrijk op dit gebied: met de steun van de Koning Boudewijn Stichting kunnen we stages en sportactiviteiten financieren voor de kinderen van het huis. Het is ook belangrijk om de bewoners te laten kennismaken met het aantal mogelijke en toegankelijke, zelfs gratis activiteiten. Niet-aanwezige ouders

Ook al komt hij niet noodzakelijk rechtstreeks tussen bij het kind, de afwezige ouder speelt - door zijn statuut - een belangrijke rol in het leven en de ontwikkeling van dit kind. Het is dus onze doelstelling

15

om de band tussen het kind en zijn afwezige ouders in de mate van het mogelijke te behouden. Bij al dan niet gewilde afwezigheid van de ouder (ongeacht de oorzaak) moet dit thema worden besproken. Elk kind heeft er nood aan zijn afkomst te kennen om zijn bestaan emotioneel en sociaal op te bouwen. Het werk rond afwezigheid van een van zijn ouders is dus een essentieel element voor zijn affectieve en relationele ontwikkeling. Het kind zal meermaals in zijn leven te maken krijgen met deze afwezigheid en zal dit maar kunnen plaatsen en overwinnen op voorwaarde dat het hem wordt uitgelegd en dat het wordt gerustgesteld over het feit dat het hier niet zelf verantwoordelijk voor is. De niet-aanwezige ouder moet dus een plaats innemen binnen het gezin en de rol die hem hierin gegeven wordt, moet gezond en weldoend zijn voor het kind. Het bestaan van de niet-aanwezige ouder veroordelen, idealiseren of negeren is bijgevolg nefast voor het welzijn van het kind. Het lijkt ons dus belangrijk met elk gezinslid te werken aan het beeld over de afwezige ouder zodat men een onderscheid kan maken tussen de rol die deze persoon heeft gekregen in het leven en de rol die hij speelt voor het kind. Het kind moet namelijk niet geklemd raken tussen de conflicten van volwassenen. Voor alle opgevangen eenoudergezinnen kwam hun situatie door een scheiding, soms voor de geboorte van het kind. In 47% van de situaties worden de contacten met de afwezige ouder al onderhouden bij de aankomst in het opvangtehuis. De scheiding van de ouders, het bezoekrecht en/of gezagsrecht is echter niet systematisch formeel geregistreerd. Snel, na het onthaal, moet aan deze aspecten worden gewerkt. In de andere gevallen verklaren verschillende fenomenen waarom de verhoudingen niet worden onderhouden: de afwezige ouder wil niet betrokken zijn de afwezige vader is verdwenen de afwezige vader is gewelddadig

7. Specifieke begeleiding van kinderen 'Bij alle maatregelen betreffende kinderen, […], vormen de belangen van het kind de eerste overweging. De Staten die partij zijn, verbinden zich ertoe het kind te verzekeren van de bescherming en de zorg die nodig zijn voor zijn of haar welzijn, rekening houdend met de rechten en plichten van zijn of haar ouders, wettige voogden of anderen die wettelijk verantwoordelijk voor het kind zijn […]' Artikel 3 Internationale overeenkomst van de rechten van het kind. Het doel van het opvangtehuis Onderweg is te voldoen aan de bovengenoemde Overeenkomst en ze na te leven en dus het welzijn van de kinderen te garanderen door hen een geruststellende huisvesting te bieden, hen te waarderen als personen en hun plaats binnen het gezin en de gemeenschap te waarderen. Het kind moet bij zijn aankomst begeleid en gerustgesteld worden. Het moet vertrouwd worden gemaakt met de werking van het opvangtehuis. Daartoe moet het de plaats en de regels kennen en alle medewerkers en bewoners ontmoeten. De vorm van het reglement zal vereenvoudigd en aangepast worden zodat het kind beter kan begrijpen in welk kader het verder zal vertoeven. Bovendien moet het uitleg krijgen over zijn plaats en waarom het met zijn ouders wordt opgevangen. Tijdens zijn verblijf zal het kind aangespoord worden om zijn ervaring in het huis te uiten (welke moeilijkheden en verlangens heeft het, wat voelt het enz.) Het kind moet niet passief zijn maar deelnemen aan het gemeenschapsleven. Het is van primordiaal belang om het kind toe te laten volop

16

kind te zijn. Elke bewoner, al dan niet met een kind, zal tot slot worden gesensibiliseerd en verplicht zijn de rechten en plichten van de kinderen na te leven. Rekening houden met het welzijn van de kinderen, zijn integratie en hun plaats in de instelling is prioritair, net als de behoeften van zijn ouders. Parallel en in verband met de problematieken, hebben we herhaaldelijk samengewerkt met de Dienst Jeugdbijstand en de Dienst jeugdbescherming voor kinderen die er al een dossier hadden. Bovendien hebben we bij het vertrek van een bewoner meteen contact opgenomen met de jeugdhulp of- beschermingsinstellingen om te zorgen voor een opvolging bij het verlaten van het huis.

8. Toegang tot gezondheidszorg Aangezien het opvangtehuis geen medisch centrum is, omvat onze missie wel toegang tot gezondheidszorg maar niet het aanbieden van gezondheidszorg. De belangrijkste doelstellingen zijn: omstandigheden creëren waarmee de bewoners opnieuw voor hun gezondheid en die van hun

kinderen gaan zorgen tijdens hun verblijf de nadruk leggen op het feit dat de gezondheidstoestand niet bijkomstig is maar ernstig moet

worden genomen en moet worden aangepakt voor het problematisch wordt de persoon leren om het bestaande sociaal-gezondheidsnetwerk te gebruiken zodat hij zijn

gezondheid verder te harte kan nemen na het verblijf

Meerdere van onze bewoners hebben een moeilijk traject en moeilijke leefomstandigheden gekend. Een traject waarin het voor sommigen een prioriteit was om te overleven, waarbij hun lichamelijke en geestelijke gezondheid naar het tweede plan werd verschoven. Zodra de mensen 'gesetteld' en gerustgesteld zijn, wordt hun gezondheidstoestand belangrijk voor hen, gaande bijgevolg van een situatie van sociale urgentie naar een staat van gezondheidsurgentie. Daarom wordt de preventiefase vaak nagelaten en wordt de toegang tot gezondheidszorg meestal vertaald in curatieve gezondheidszorg. De toegang tot gezondheidszorg is dus een noodzaak voor deze personen om een echte sociaal-professionele integratie mogelijk te maken. Onze begeleiding bestaat bijgevolg uit twee werkpijlers: beoordeling van de behoeften en begeleiding naar competente partners opvolging van medische behandelingen en het educatieve werk rond gezondheid in het algemeen We moeten uiteraard garanderen dat de bewoners de nodige financiële middelen hebben en zich kunnen verzekeren om het hoofd te bieden aan de kosten voor gezondheidszorg. Hoewel er systemen bestaan om gezondheidskosten ten laste te nemen, is het niet het idee om de bewoners te verwijzen naar een parallel systeem van gezondheidszorg maar om ze te verwijzen naar het gewone netwerk met de nodige tools (ziekenfonds, hospitalisatieverzekering, SIS-kaart, dringende medische hulpverlening enz.) De meeste onthaalde personen waren in orde met het ziekenfonds. Voor de personen die dat niet waren bij hun aankomst in het huis, ging het om een prioritaire stap. Elke persoon brengt een bezoek aan een dokter, tijdens de eerste twee weken van zijn verblijf. Dit bezoek gebeurt bij de huisarts naar keuze. In het geval ze geen huisarts hebben, worden ze doorverwezen naar de medische wijkcentra. De eigen bijdrage van deze raadpleging wordt ten laste genomen door het opvangtehuis. 52% van de bewoners zegt lichamelijke gezondheidsproblemen te hebben bij hun aankomst in het huis, het gaat vooral om gewrichtsproblemen, erfelijke ziekten, gevolgen van gebruik (tumoren, mond-tandproblemen enz.), ademhalingsaandoeningen, huidproblemen, diabetes enz. maar ook, slechts zelden, ernstige ziekten zoals kanker of HIV.

17

Tijdens het verblijf beseffen we dat er andere gezondheidsproblematieken optreden bij personen die, a priori, zeggen dat ze in goede conditie zijn, met name, vooral gynaecologische problemen. Sommige geneesmiddelen zullen worden genomen in aanwezigheid van een maatschappelijk werker (psychotrope stoffen, substitutiebehandelingen, sterke pijnstillers enz.). Het is niet de bedoeling de behandeling toe te dienen aan de persoon maar hem te begeleiden bij de inname ervan om met hem te werken aan zijn relatie tegenover verzorging en gezondheid. We zien ook toe op het verbruik van de bewoners om eventueel misbruik te vermijden en ervoor te zorgen dat de medische voorschriften worden nageleefd. Dit moment is ook een gelegenheid voor het team om het thema gezondheid (in de brede zin van het woord) te bespreken met de bewoner. Zo kunnen we thema's bespreken als voeding, slapen, de gevolgen van bepaalde geneesmiddelen, somatisatie, preventie enz. Bijna 30% van de bewoners lijdt aan geestelijke gezondheidsproblemen of een mentale tekortkoming. Het grootste probleem zijn periodes van depressie die duidelijk te maken hebben met het levenstraject. Andere personen lijden aan zwaardere pathologieën zoals psychose, schizofrenie of paranoia.

Bovendien lijdt het publiek onthaald door de sector thuislozen vaak aan verslavingen. Als een verslaving wordt ontdekt moet ze, zoals voor de kwestie van geestelijke gezondheid, worden behandeld en mag ze in geen geval een bron van onzekerheid zijn voor de betrokken persoon, de andere bewoners en het personeel. In 2016 hadden slechts 4 personen verslavingen bekend aan de ploeg. De meeste betrokken personen gebruiken cannabis, vervolgens gaat het om meervoudig gebruik, waarvan alcohol en cannabis meestal deel uitmaken. Voor deze begeleidingen wordt de voorkeur gegeven aan netwerking met gespecialiseerde instellingen (diensten voor geestelijke gezondheid, zorgcentrum voor substitutiebehandelingen, zelfhulpgroepen enz.). Er wordt specifiek aandacht besteed aan preventie en toegang tot gezondheidszorg voor zwangere vrouwen of die voorheen zijn bevallen en de kinderen. Door hun moeilijke leefwijze en gebrek aan informatie of onwetendheid, laten sommige zwangere vrouwen hun zwangerschap niet medisch volgen. Deze situatie kan tal van medische problemen geven op korte, middellange en lange termijn, zowel voor de moeder als voor het kind. Het is dus een must om een gynaecologische check-up voor de moeder en een pediatrische check-up voor de kinderen te garanderen zodra ze in het opvangtehuis binnenkomen. Het welzijn van een zwangere vrouw en haar ongeboren baby hebben echter niet alleen te maken met het medische aspect, maar ook met emotionele en relationele factoren. Uitleg over de verschillende stadia van de zwangerschap, voorbereiding op de bevalling en de komst van de baby, communicatie met de baby en de plaats van de vader van het kind zijn allemaal even essentieel. We begeleiden de moeder dus op al deze niveaus en verwijzen haar naar de juiste diensten (moederhuis, vroedvrouw, kinesitherapeut, ONE, Kind en Gezin enz.).

9. Budgetbeheer vóór de integratie door huisvesting Integratie via het verblijf gaat ervan uit dat een woning tot de primaire behoeften behoort; de andere behoeften kunnen niet worden vervuld of zelfs besproken als daar niet aan wordt voldaan. In dat verband hebben de woning en de kenmerken ervan (gezondheid, leefruimte, huurbedrag,

18

geografische ligging) een impact op de vele aspecten van het leven van de mensen, zowel individuele als groepsaspecten, namelijk: lichamelijke en geestelijke gezondheid sociaal leven mobiliteit toegang tot cultuur toegang tot een opleiding of werkgelegenheid In dat verband beoogt het opvangtehuis een dubbele doelstelling: enerzijds binnen het opvangtehuis de omstandigheden creëren om te voldoen aan de behoeften

van de persoon en ze te ontwikkelen anderzijds, ten opzichte van deze behoeften, de nodige tools ontwikkelen zodat de persoon een

woning kan vinden die afgestemd is op zijn noden Gezien de beperkingen van de verhuurmarkt, bestaat de begeleiding erin de competenties van de persoon te ontwikkelen. Deze tools omvatten verschillende luiken, te beginnen met budgetbeheer en een adequate beoordeling van de huurmogelijkheden ten opzichte van de behoeften van het gezin. Van de 48 volwassenen zijn er 62,5% met een leefloon van het OCMW. De andere bronnen van inkomsten zijn verdeeld over werkloosheidsuitkeringen, inkomsten van arbeid, het ziekenfonds, pensioen, uitkeringen voor gehandicapten en ook nog zwartwerk. Naast de heel lage inkomsten van de mensen is het probleem van zware schulden sterk aanwezig. Hoewel sommige bewoners in het onthaalgesprek zeggen dat ze geen schulden hebben, blijkt dat de meesten er wel hebben (64%). Het gaat vooral om schulden die te maken hebben met boetes opgelopen in het openbaar vervoer, ziekenhuisopnames, telecommunicatiekosten en verbruikskredieten. Om hun budget niet nog meer te belasten, berekenen we hun verblijfkosten op hun netto-inkomen. Dat betekent dat de verblijfkosten heel variabel zijn. Bijvoorbeeld in 2016 bedroegen de laagste verblijfkosten 130 euro voor een papa met zijn zoon. De hoogste bedroegen 636 euro voor een gezin van zes personen (2 volwassenen en 4 kinderen). In 2016 bedroeg het totaal van de ontvangen verblijfkosten 56.000 euro. Deze kosten bedragen 1/3 van het netto-inkomen (middelen-uitgaven). Worden als middelen beschouwd: de inkomsten van een loontrekkende werknemer elk soort sociale bijdrage (werkloosheidsuitkering, inkomen sociale integratie, sociale bijstand,

ziekenfondsvergoedingen, toelage voor een gehandicapte enz.) gezinstoelagen ontvangen onderhoudsbijdragen elke andere bron van inkomsten Worden beschouwd als uitgaven: terugbetalingen van schulden aan eventuele schuldeisers verschuldigde onderhoudsbijdragen de huur van een box/garage om meubelen/persoonlijk zaken op te slaan

10. Begeleiding na verblijf

Het onthaaltehuis Onderweg organiseert sinds juni 2016 begeleiding na verblijf. Om deze opdracht

goed uit te voeren, werd een opvoeder aangeworven. Een woning zoeken is voor veel mensen en

gezinnen in het tehuis een doel dat ze willen bereiken. Door het tekort aan betaalbare, kwalitatieve

19

woningen is deze zoektocht in de praktijk ingewikkeld en vaak ontmoedigend voor de bewoners. De

verwijspersonen en de opvoeder 'na verblijf' ondersteunen hen bij de verschillende stappen. Zodra de

woning gevonden is, moet een nieuwe reeks stappen worden gezet.

De begeleiding na verblijf laat toe om het psychosociale werk, begonnen tijdens het verblijf binnen

het opvangtehuis Onderweg verder te zetten. Dit werk gebeurt, meestal, buiten de muren van de

instelling om de begeleide persoon toe te laten in contact te komen met de externe diensten. Dit met

het oog op een beter gebruik van zijn eigen resources en/of die van zijn omgeving om een terugkeer

naar de straat en/of de instelling te vermijden.

Deze begeleiding richt zich tot elke persoon die een woning gevonden heeft na een verblijf binnen

het onthaaltehuis Onderweg en die ze aanvraagt. Deze begeleiding wordt vastgelegd in een

schriftelijke overeenkomst, ondertekend door de partijen voor een beperkte duur van drie maanden,

twee maal verlengbaar.

De begeleiding na verblijf kan verschillende vormen aannemen:

fysieke en telefonische permanentie in het Onthaaltehuis Onderweg huisbezoeken fysieke begeleiding voor verschillende sociale en administratieve stappen opvolging en invoering van een ondersteunend netwerk met spelers op verschillende gebieden

(lichamelijke en geestelijke gezondheid, administratief beheer, werk zoeken, steun bij het ouderschap, opvolging kinderen/schooltraject/buitenschoolse activiteiten..., socio-culturele activiteiten...)

Het doel van een dienst als deze is dat van de vzw in het algemeen, dat wil zeggen, '(…) deze stelt zich

als doel de bewoners toe te laten om hun autonomie terug te krijgen en ze beoogt hun sociale integratie

alsook die van hun kinderen.’

Concreet zijn de eerste stappen dus:

Op administratief vlak

inschrijving bij de gemeente en bij het OCMW van de woonplaats mededeling van het nieuw adres aan de betrokken administratie en instellingen aanvraag verhuizingstoelage (of vestigingspremie) en huurtoelage

Op het vlak van huisvesting

hulp bij de verhuizing huurgarantie op een geblokkeerde rekening gemeenschappelijk met de eigenaar domiciliëring voor betaling van de huur verkrijgen van een woonverzekering opening/overdracht van water-, gas- en elektriciteitstellers; het bedrag en de betaalwijze voor

deze leveranciers bepalen

Op budgettair vlak

maandelijkse berekening van de inkomsten en uitgaven creatie van een budgettabel opvolging van aanzuiveringsplannen met de eventuele schuldeisers enz... Het budgetbeheer ingevoerd in de loop van het verblijf bij het onthaaltehuis Onderweg zal verdergezet

en aangepast kunnen worden aan de nieuwe realiteit van de persoon.

20

Enkele cijfers voor de eerste 6 maanden

Sinds de invoering van het project in juni 2016 werden 6 dossiers geopend, 2 voor alleenstaande

vrouwen en 4 voor vrouwen met kind(eren). In alle gevallen werd een begeleidingsovereenkomst

ondertekend tussen de ex-bewoners en het onthaaltehuis voor een duur van 3 maanden.

De moeilijkheden die deze mensen ervaren lopen uiteen:

Hulp bij de verhuizing in 5 gevallen op 6 Financiële en administratieve moeilijkheden in 5 gevallen op 6 Gezinsbreuk en geweld in 5 gevallen op 6 In mindere mate: probleem van eenzaamheid, gezondheid, werk, juridisch en schulden…

In 4 gevallen op 6 krijgen de personen een leefloon van het OCMW, 1 krijgt een werkloosheidsuitkering

en de laatste werkt halftime en ontvangt uitkeringen van het ziekenfonds voor een medische halftime.

In 4 gevallen op 6 hebben de personen een huurovereenkomst gesloten voor een privéwoning en in 2

gevallen op 6 voor een sociale woning. Ze hebben in alle gevallen een klassieke huurovereenkomst van

9 jaar ondertekend. In 2 gevallen op 6 is de woning niet geschikt (ongezond of te geïsoleerd).

Op 31/12/2016 zijn 5 van de begeleide personen nog steeds in hun woning, 1 persoon heeft zijn

ongezonde woning verlaten en verblijft opnieuw in het onthaaltehuis. Toen deze bewoner de woning

nam, was de dienst na verblijf nog niet opgericht. Het team heeft de woning dus niet kunnen bezoeken

met de persoon; anders had het hem ongetwijfeld geadviseerd om geen huurovereenkomst af te

sluiten voor deze woning die niet beantwoordt aan de normen van de Brusselse

huisvestingswetgeving. We hopen dit soort situatie in de toekomst te vermijden dankzij de

tussenkomst van de werknemer 'na verblijf'.

11. Partnerships Netwerking en partnerships zijn onmisbaar als aanvulling op de acties die worden ondernomen binnen het opvangtehuis. Dit werk laat toe te voldoen aan behoeften die andere vaardigheden en middelen vragen dan de onze. Het is de bedoeling samenwerkingen tot stand te brengen met alle partners in Sint-Gillis en meer algemeen Brussel om ons werk van re-integratie efficiënt verder te zetten tijdens en na het verblijf. De prioriteit is de evaluatie van de situatie van de opgevangen persoon om de begeleidingspijlers te bepalen en ze te richten naar specifieke partnerships. Dit partnershipswerk moet gebeuren in het kader van het gedeeld beroepsgeheim. Dit betekent dat er geen informatie mag worden doorgegeven aan een derde persoon buiten het team zonder de toestemming van de bewoner. Deze partnerships zullen dus de vorm aannemen van een driehoekconstructie tussen de bewoner, het Opvangtehuis en de partnerinstelling om de bewoners optimaal te begeleiden bij de opbouw en de realisatie van hun levensproject. De werkpijlers met de partners zijn de volgende: administratieve, financiële en budgettaire begeleiding: OCMW, Centra voor Globale Sociale Actie,

thuiszorg, sociale dienstcentra, hulpcentra juridische begeleiding: juridische nabijheidsdienst de toegang tot gezondheidszorg: medische centra, centra voor gezondheidsopvoeding,

gezondheidscentra & diensten gezondheidsbevordering op school, AIDS, diensten geestelijke gezondheidszorg, ambulante psychiatrie, verslavingen, therapeutische gemeenschappen, therapeutische centra, expressie- en creativiteitscentra

21

het schooltraject en buitenschoolse activiteiten: kleuterscholen, lagere en middelbare scholen, psycho-medisch-sociale centra, centra voor deeltijdsonderwijs, hogescholen, onderwijs voor sociale promotie, academies

hulp aan rechtzoekenden: psychosociale (péri-post) penitentiaire hulp, diensten slachtofferhulp, centrum voor preventie van partnergeweld

gezinsbemiddeling: het huis der Gezinnen hulp bij het zoeken naar een woning: sociale woningen, sociale vastgoedagentschappen, diensten

voor juridische en sociale bijstand, huurdersbonden begeleiding bij de sociaal-professionele integratie: permanente vorming; diensten voor sociaal-

professionele integratie; onderwijs voor sociale promotie, lokale missies, integratiebedrijven; lokale agentschappen voor werkgelegenheid, alfabetiseringscentra

toegang tot cultuur: Hobo jonge kinderen en jeugd: kinderdagverblijven, kinderopvang, huiswerkhulp, diensten voor

gezinsplaatsing , onthaaldienst gespecialiseerd in jonge kinderen, ontmoetingsplaatsen voor jonge kinderen en ouders, Jeugdorganisaties, Jeugdhuizen, sociale diensten

voedselhulp: partnerschapsovereenkomst met de sociale kruidenierswinkel « Les Capucines asbl » Sinds 2015 zijn we lid van twee federaties: de Federatie Bico en AMA de Federatie van Opvangtehuizen en hulpdiensten voor thuislozen. Onze aanvraag om het Stuurcomité van de Cel Capteur de Logements van l’Ilot te integreren ligt nog steeds ter studie. Als speler op het vlak van sociale werking in Sint-Gilles, nemen we actief deel aan verschillende werkgroepen voor de sociale coördinatie (Huisvesting, Actie voor en Preventie van kinderarmoede, Jeugd, Cultuur, Gezondheid en voeding, Integratie, Migratie). Dit werk in partnership moet gebeuren in het kader van het gedeelde beroepsgeheim. Het betekent dat er geen informatie mag worden gegeven aan een derde persoon buiten het team zonder toestemming van de bewoner. Deze partners zullen dus een soort driehoek vormen tussen de bewoner, het onthaaltehuis en de partnerinstelling om de bewoners optimaal te begeleiden bij de opbouw en de concretisering van hun levensproject. Artikel 13 bis: overeenkomst van prioritaire toewijzing van sociale woningen

In september 2015 keurde de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk gewest een besluit goed tot wijziging van het besluit van 26 september 1996 houdende de verhuur van woningen beheerd door de Openbare Vastgoedmaatschappijen (OVM). Dit verplicht de OVM om een of meerdere overeenkomsten van prioritaire toewijzing van woningen die op minstens 3% van het totaal van toewijzingen van het voorgaande jaar betrekking hebben, af te sluiten met erkende opvangtehuizen die personen onderdak geven uit hoofde van geweldfeiten tussen partners of intrafamiliaal geweld (Artikel 13 bis). In dat kader heeft het onthaaltehuis Onderweg, voor het jaar 2016, 3 overeenkomsten gesloten met 3 OVM: Schaarbeekse haard, Anderlechtse haard, Comensia. Dankzij deze overeenkomsten zullen de bewoners die beantwoorden aan de criteria sneller een sociale woning kunnen krijgen. De voorwaarden zijn:

voldoen aan de criteria om een sociale woning te kunnen krijgen (inkomen en verblijfsstatuut) slachtoffers zijn van geweld tussen partners of intrafamiliaal geweld minimum 3 maanden in het opvangtehuis verbleven hebben zich in een situatie bevinden waarin de vestiging in een sociale woning een gunstig element is

voor de evolutie van de toestand.

22

Teneinde een kwalitatief partnership met de OVM in te voeren, hebben we beslist dat de personen die het onthaalhuis verlaten om naar een sociale woning te gaan in het kader van overeenkomsten, verplicht een opvolging na verblijf van 3 maanden zullen moeten hebben. Deze partnerships werden concreet ingevoerd eind 2016. Het team heeft er dus op vrij korte termijn werk van gemaakt om bewoners te kiezen voor wie een dossier kon worden ingediend en om de mensen optimaal te begeleiden naar deze nieuwe start. In 2016 hebben 2 bewoners het onthaaltehuis verlaten om naar een sociale woning te gaan in het kader van deze overeenkomsten.

Besluiten en vooruitzichten Met het oog op dit nieuwe werkingsjaar van het onthaaltehuis Onderweg werd 2016 gekenmerkt door tal van veranderingen. Het team werd versterkt met begeleidende functies door de oprichting van de opvolging na verblijf en de steun van een persoon die instaat voor administratieve aspecten maar het kende ook een verandering van directie en bepaalde functies van opvoeders. Het team heeft deze verschillende veranderingen met enthousiasme onthaald en getuigde van een groot aanpassings- en opvangvermogen. De samenhang, het professionalisme en de wil om kwalitatieve en respectvolle begeleiding te bieden aan de mensen zijn kenmerken van alle teamleden van het onthaaltehuis. Zoals we konden vaststellen is het profiel van de mensen die 'halt' houden in ons onthaalhuis heel gevarieerd en zijn hun levensomstandigheden heel verschillend. Het team wordt constant geraakt door de beproevingen en het lijden van al deze mensen. In 2016 waren het 48 volwassenen en 25 kinderen die konden landen, op adem komen en vooral op krachten komen en zich weer oppakken om hun weg verder te zetten. Voor 20 vrouwen en 9 kinderen heeft de begeleiding geleid tot intrek in een woning. Deze 'nieuwe start' vraagt veel energie en tijd van de bewoners en het team. Er moeten veel stappen worden gezet en ook al wordt dit moment meestal als positief ervaren, toch brengt het veel vragen en zorgen: 'Hoe zal ik dat allemaal doen?' 'En wat als ik een probleem heb? 'Maar ik zal er alleen voor staan!'. Daarom zijn we heel tevreden over de invoering van de begeleiding na verblijf, die beantwoordt aan een reële behoefte van de bewoners. Hoewel Onderweg nu al meer dan 2 jaar werkt, is de instelling nog steeds in een fase van vorming en aanpassing van haar pedagogisch project. Er zijn tal van bedenkingen, die te maken hebben met de verschillende interventiegebieden van het team: Hoe elke persoon optimaal begeleiden rekening houdend met zijn behoeften, zijn middelen en zijn ritme? Hoe een sereen gemeenschapsleven vrijwaren dat de verschillen en eigenheden van iedereen respecteert? Hoe ervoor zorgen dat het kader en de regels van het onthaaltehuis begeleidingstools zijn voor het team en de bewoners? Hoe de resources van de personen maar ook die van hun omgeving en van de maatschappij mobiliseren?... De uitdagingen en de perspectieven voor 2017 en de volgende jaren zijn ook talrijk en gevarieerd. Administratief gezien werden we erkend door de GGC en onze subsidie is een vast bedrag omdat het ons personeelskader nog niet bepaald is. Om de begeleiding verder te kunnen doen met het team dat we momenteel hebben en dat ons toelaat 24u op 24 en 7 dagen op 7 kwalitatief werk te leveren, moet het personeelskader dat zal worden bepaald overeenkomen met het huidige bestaande kader. Wat de sector betreft liggen er ook tal van vragen op tafel. De ministers die instaan voor onze sector zijn effectief begonnen met een hervorming met het oog op een vermindering van het aantal daklozen in Brussel en een reorganisatie van de diensten die hen hulp bieden. Samen met de federaties (AMA en Federatie Bico) komt ons onthaaltehuis op voor een sector die gediversifieerde diensten inzake maatschappelijke hulp biedt, aangepast aan de talrijke situaties en realiteit van de kwetsbare groepen. Het lijkt ons cruciaal om de vrijheid van keuze en acties te behouden zowel voor de daklozen als voor de diensten die hen begeleiden.

23

Algemeen maatschappelijk gezien blijven we bezorgd over de moeilijkheden inzake toegang tot de meest fundamentele rechten en behoeften van iedereen zoals de toegang tot een degelijke en betaalbare woning, de toegang tot gezondheidszorg voor alle leden van een gezin, de toegang tot opleiding en werk maar ook de mogelijkheid om het burgerschap, ouderschap, vrouw-zijn ten volle te beleven… op een waardige en bewuste manier. Tot slot hopen we in 2017 communicatietools in te voeren om de mensen die betrokken zijn bij ons project zo goed mogelijk te informeren en hen aan te moedigen om ons te steunen bij onze acties.

Samenstelling van het team

Directie

ROBERT Raffaella (van januari tot juli 2016) et ODDIE Deborah (van september tot december 2016).

Psychosociale en opvoedkundige begeleiding

Sociaal assistenten:

COLLART Lydie, PELEMAN Naomi en MAGERAT Michaël

Opvoedsters (dag) :

CAMPEERT Delphine, DERROUAZ Lila (arbeidsonderbreking zwangerschap van 1/09/2016 tot

31/12/2016), GHEIB KHAH Nima (vervangingskontrakt), RIFF Katiuscia (arbeidsonderbreking ongeval

privé leven van 01/01/2016 tot 31/12/2016), ROBIN Thibaud (van 01/01/2016 tot 14/08/2016), SLIM

Salma (vervangingskontrakt)

Opvoedsters (nacht) :

DESCHEEMAECKER Thomas en SIBILLE Gaëtan

Na verblijf:

BERNIER Quentin (vanaf 21/05/2016)

Bijkomende functies:

Logistieke hulp:

MOTAOUAKIL Hassana

Administratieve hulp:

DECLERCQ Muriel (CDD 6/06/2016 tot 31/12/2016)

Stagiairs

Brasseur Sarah (2015-2016) en Tiffany Bériot (2016-2017) : stagiairs Sociaal assistente

Collectief gevolgde opleidingen:

Opleiding Self Defense voor de gehele ploeg

24

Individueel gevolgde opleidingen en colloquia:

Het manueel hanteren van lasten

Master in social engineering (betaald opvoedingsverlof)

Master in internationale betrekkingen

Brandpreventie

De fabriek van armen tegengaan

Het verhaal, therapeutisch hulpmiddel in het werk met kinderen in moeilijkheden

Participatieve praktijken met verzwakte publieken

SISP – Opvangtehuis: conventie artikel 13bis voor de slachtoffers van echtelijk/intrafamiliale

geweld

Onze toekomsten - De Forum

Begeleiding van slachtoffers van geweld tussen partners

Co-werking: de verre van de hulp en de zorg publieken begeleiden

Mijn werk situeren in de daklozensector

Technieken van voorlezing

Samenstelling van de organiserende macht Bestuurders

BLEECKX Max, Voorzitter FRANCKX Christine, Ondervoorzitster SMOUT Marc, Schatbewaarder FRISQUE Etienne, Lid RUDOLPH Tinaïg, Lid STIERNET Agnès, Lid Leden van de Algemene Vergadering

Bestuurders + CAPRON Marie-Agnès, Lid KAISIN Jean-Pierre, Lid MASSION Jacques, Lid In 2016 is de Raad van Bestuur vijf keer bijeengekomen. Er werd een algemene vergadering gehouden.