2016-06 Het imago van de zorg door de ogen van hbo ... · PDF filevan Noord-Nederland...

16 juni 2016, Groningen

Het imago van de zorg door de ogen van hbo-verpleegkundigen in opleiding in de provincies Groningen en Drenthe Een onderzoek naar het imago van het werken in de verschillende branches in de zorgsector, de zorgsector als geheel en het imago van de regio’s Groningen en Drenthe.

In opdracht van ZorgpleinNoord en ZorgfocuZ uitgevoerd door: Sil de Vries [email protected] Stella Kleinhuis [email protected] Marten Hospes [email protected] Stijn Dollekamp [email protected]

Rijksuniversiteit Groningen ZorgpleinNoord ZorgfocuZ

2

Voorwoord Dit onderzoeksrapport is geschreven in het kader van een onderzoek voor het project ‘Arbeid en Organisaties’ gedurende het tweede jaar van de studie sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, in opdracht van ZorgpleinNoord en ZorgfocuZ. Onze dank gaat uit naar iedereen die ons gesteund en geholpen heeft tijdens het proces van dit onderzoek. In het bijzonder willen wij Theo van der Zee, Meta Kampen en Robbert Klein Koerkamp bedanken voor de goede begeleiding. Wij hebben van hen veel geleerd gedurende het onderzoeksproces. Daarnaast willen wij ook Karin Doornbos bedanken voor haar kritische blik. Onze speciale dank gaat uit naar Karel Jan Alsem voor zijn bijdrage aan dit onderzoek met betrekking tot zijn deskundigheid over het meten van imago. Tot slot willen wij graag studievereniging Cura van de hbo-verpleegkunde opleiding in Groningen en de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden bedanken voor het verspreiden van de vragenlijsten onder hun leden en studenten. Stijn Dollekamp Marten Hospes Stella Kleinhuis Sil de Vries Juni 2016 Groningen


3

Inhoudsopgave Samenvatting 4 1.1 Aanleiding 5 1.2 Context van het onderzoek 6 1.3 Onderzoeksmethode 6 1.4 Doel van het onderzoek 6 1.5 Leeswijzer 7 2 Theoretisch kader 8 2.1 De te onderscheiden branches 8 2.2 De te onderscheiden regio’s in Groningen en Drenthe 9 2.3 Het concept imago, wat is hier over bekend? 10 2.4 De factoren die de keuze van het werken in een bepaalde branche beïnvloeden 10 3 Verantwoording vragenlijst 12 4 Resultaten 15 4.1 Responsanalyse 15

4.2 De positieve belichting en beeldvorming door verschillende instanties 16 4.3 Beeldvorming van de zorgsector 19

4.4 Factoren die de keuze van het werken in bepaalde branche beïnvloeden 22 4.5 Branches waarin studenten later willen werken 24 4.6 De populariteit van steden en platteland in de regio’s 24 4.7 De organisaties waarin de toekomstige werknemers later willen werken 29 5 Conclusie 31 5.1 De zorgsector als geheel 31 5.2 Beeld van de verschillende branches in de zorgsector 31 5.3 De factoren die belangrijk zijn in de keuze van een baan 32 5.4 De branches gerangschikt op de factoren 32 5.5 Verschillen werken in de regio 33 5.6 De organisaties waar de respondenten in de toekomst willen werken 33 5.7 Algemene conclusie en beantwoording onderzoeksvraag 34 5.8 Aanbevelingen 35 Nawoord 36 Literatuur 37 Bijlage I: Lijst van personen met wie gesproken is gedurende het onderzoek 38 Bijlage II: De complete vragenlijst 39


4

Samenvatting In dit onderzoek is er antwoord gegeven op de hoofdvraag: “Wat bepaalt bij hoogopgeleide aanstaande verpleegkundigen het imago van het werken in de Drentse en Groningse zorgsector, (sub)regio’s, branches en organisaties? Zijn daarbij verschillen te onderkennen tussen het werken in bepaalde (sub)regio’s en branches?”. Het is belangrijk om antwoord op deze vraag te krijgen, gezien het feit dat er in de toekomst, mede door de transities in de zorg, de vraag naar hoogopgeleide verpleegkundigen steeds groter wordt in bijna alle branches van de zorgen welzijnssector. Daarnaast wordt er ook verwacht dat er een tekort ontstaat aan deze groep (Kiwa en Caop, 2015). Naast het probleem van een mogelijk tekort aan hoogopgeleide verpleegkundigen is het voor ZorgpleinNoord en ZorgfocuZ (en voor de werkgevers en opleidingen) ook een belangrijke vraag of dit probleem zich specifiek voordoet in bepaalde branches en (sub)regio’s. Er lijkt een mismatch te bestaan op de arbeidsmarkt voor hoogopgeleide verpleegkundigen van Noord-Nederland (ZorgpleinNoord en Venturaplus, 2016). Het imago van het werken in bepaalde branches of (sub)regio’s kan een oorzaak zijn van deze mismatch. Aangezien imago via het onderbewustzijn het (keuze)gedrag van mensen beïnvloedt (Pruyn, 1994), zal het imago van het werken in een bepaalde branche of (sub)regio ook effect hebben op het keuzegedrag van mensen voor een bepaalde werkgever. Uit dit imago onderzoek blijkt dat het werken in de zorgsector onder de hbo-verpleegkunde studenten geen populariteitsprobleem heeft, de meerderheid van de respondenten geeft aan later te willen werken in de zorgsector. Uit de antwoorden van de respondenten blijkt dat ze de zorgsector vooral associëren met het ziekenhuis. In deze branche wil de meerderheid van de respondenten werken en minder graag in de volgende branches: Gehandicaptenzorg, verslavingszorg en de verpleging, verzorging (ouderenzorg). De keuze van een baan in een bepaalde branche wordt deels bepaald door een aantal factoren. Dit zijn doorgroeimogelijkheden, uitdagend werk, werksfeer, verantwoordelijkheid, salaris, diversiteit aan taken en waardering in je werk. De ziekenhuiszorg scoort het beste op deze factoren, deze branche steekt met kop en schouders boven de andere branches uit. De gehandicaptenzorg scoort het slechtst op de factoren die belangrijk zijn in de keuze van een baan.

Uit het imago van het werken in bepaalde regio’s blijkt dat enkele gebieden populairder zijn dan andere gebieden. Zo blijkt dat de steden Groningen, Assen en Emmen worden beoordeeld als de locaties waar men het liefst zou willen werken, met Groningen als vaakst genoemde locatie. Wanneer de twee vaakst genoemde plaatsen, Assen en Groningen, met elkaar worden vergeleken, komt duidelijk naar voren dat de studenten Groningen verkiezen boven Assen. Assen is dus populair, maar als het er op aan komt, willen de studenten liever in Groningen werken dan in Assen. De ziekenhuiszorg heeft het beste imago van het werken bij de respondenten, maar dit hoeft niet tot problemen te leiden. Het moet eerst bekend zijn hoe de banen zijn verdeeld op de arbeidsmarkt. Voordat er echte conclusies getrokken kunnen worden over wat er gedaan moet worden om bepaalde branches aantrekkelijker te maken, moeten de tekorten aan werkgelegenheid in de branches eerst bestudeerd worden. Wanneer deze kennis niet aanwezig is, moet deze kennis verzameld worden.

Voordat er definitief gesteld kan worden dat de mismatch in de zorgsector tot problemen leidt, moet er eerst bekend zijn hoe de banen verdeeld zijn op de arbeidsmarkt. Het is dus zaak om in een volgend onderzoek de arbeidsmarkt van de zorgsector in beeld te brengen.


5

1.1 Aanleiding Uit de analyse van het rapport van ZorgpleinNoord en Venturaplus (2016) blijkt dat de zorg in de afgelopen jaren te maken heeft gehad met een krimp van de werkgelegenheid. De verwachting is dat deze krimp in de komende jaren omslaat in een stijging. Dit is al te zien door een stijging van het aantal vacatures in de zorgen welzijnssector op de websites van de werkgeversverbanden ZorgpleinNoord en Frieslandzorg (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016). Zo is er te zien dat er in 2013 nog 606 vacatures waren voor verpleegkundigen. In 2015 waren dit er al 883 (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016). De verwachting is dat dit aantal nog verder stijgt (UWV, 2015). Het feit dat verpleegkundigen hier als voorbeeld worden aangehaald is niet zonder reden. Door de transities in de zorg wordt de vraag naar hoogopgeleide verpleegkundigen steeds groter in bijna alle branches van de zorgen welzijnssector (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016). De verwachting is ook dat er op de korte termijn een tekort ontstaat van deze groep (Kiwa en Caop, 2015). Naast het probleem van een mogelijk tekort aan hoogopgeleide verpleegkundigen is het voor ZorgpleinNoord en ZorgfocuZ (alsmede voor de werkgevers en hbo-v opleidingen) ook een belangrijke vraag of dit probleem zich specifiek voordoet in bepaalde branches en (sub)regio’s. Te denken valt aan hoogopgeleide verpleegkundigen die liever in het ziekenhuis werken, dan in een verzorgingstehuis en liever in de stad dan op het platteland werken dan wel andersom. Er lijkt een mismatch te onstaan op de arbeidsmarkt van verpleegkundigen in Noord-Nederland (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016). Deze mismatch heeft betrekking op een groeiend tekort aan hoog gekwalificeerd zorgen welzijnspersoneel en een overschot aan lager gekwalificeerd personeel. Dit houdt in dat bepaalde branches wel genoeg werknemers kunnen krijgen, maar andere juist niet. In de toekomst kan dit voor problemen zorgen als er in de minder populaire branches wel relatief veel vraag ontstaat naar hoogopgeleide verpleegkundigen.

Deze mismatch lijkt te maken te hebben met het imago van het werken in een bepaalde branche, (sub)regio of de gehele zorgsector zelf. Net als bij alle andere mensen zal ook bij verpleegkundigen de keuze om bij een bepaalde werkgever te gaan werken, beïnvloedt worden door het beeld dat zij hiervan hebben. Het imago van de branche, (sub)regio en beroep zal via het onderbewustzijn het keuzegedrag van de verpleegkundigen beïnvloeden (Pruyn, 1994). Het vermoeden dat het tekort aan hoogopgeleide verpleegkundigen in de toekomst vooral in bepaalde branches of regio’s een probleem wordt, leidt tot de vraag hoe het probleem ontstaat en hoe er een juiste allocatie van hoogopgeleide verpleegkundigen in de zorgsector tot stand kan worden gebracht. Om dit te achterhalen is dit onderzoek uitgevoerd, waarbij de volgende hoofdvraag centraal staat: “Wat bepaalt bij hoogopgeleide aanstaande verpleegkundigen het imago van het werken in de Drentse en Groningse zorgsector, (sub)regio’s, branches en organisaties? Zijn daarbij verschillen te onderkennen tussen het werken in bepaalde (sub)regio’s en branches?” Om deze brede onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden is de hoofdvraag onderverdeeld in vier deelvragen:

1. Welke branches zijn er te onderscheiden binnen de zorgsector? 2. Welke (sub)regio’s zijn er te onderscheiden binnen de provincies Groningen en Drenthe? 3. Wat zijn de concrete factoren die een rol spelen in het imago die aanstaande hoogopgeleide verpleegkundigen hebben van het werken in een (sub)regio, de branche en de zorgsector als geheel?

4. Bestaan er verschillen tussen de imago’s van het werken in de regio en de branches?


6

1.2 Context van het onderzoek Dit onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van ZorgpleinNoord en ZorgfocuZ. ZorgpleinNoord is het grootste werkgeversverband voor zorgen welzijnsinstellingen van Noord-Nederland. Er zijn meer dan 180 organisaties aangesloten bij dit werkgeversverband. ZorgpleinNoord ondersteunt en adviseert zorgen welzijnsinstellingen op het gebied van arbeidsvraagstukken, mobiliteit en imago. Naast het ondersteunen van werkgevers, ondersteunen zij ook werknemers en werkzoekenden in deze sector met behulp van de vacaturebank op hun site. Het doel van ZorgpleinNoord is het ondersteunen van en het streven naar een duurzame en evenwichtige arbeidsmarkt, waar vraag en aanbod goed op elkaar zijn afgestemd.

ZorgfocuZ is een onderzoeksbureau voor zorgorganisaties. Met praktijken opdrachtonderzoek

biedt dit bureau inzicht in prestaties en ervaringen van zorgen welzijnsinstellingen en adviseren zij zorgen welzijnsinstellingen om hun effectiviteit en kwaliteit te verbeteren. ZorgfocuZ is verbonden aan de vakgroep Sociologie van de Rijksuniversiteit Groningen.

Tijdens dit onderzoek zijn wij begeleid door Theo van der Zee. Theo van der Zee is onder andere directeur van SocioQuest. SocioQuest is gelieerd aan de afdeling Sociologie van de Rijksuniversiteit Groningen en fungeert als schakel tussen praktijk en theorie. ZorgfocuZ is een onderdeel van SocioQuest. Theo van der Zee was gedurende dit project een adviserende en begeleidende docent. 1.3 Doel van het onderzoek Door middel van dit onderzoek wordt getracht inzicht te krijgen in wat het imago van (sub)regio’s en werken in bepaalde branches bepaalt. De factoren die het imago van het werken in een branche bepalen, kunnen voor een werkgever van belang zijn in het beleid dat wordt gevoerd. Zij kunnen op basis van dit onderzoek wellicht enkele veranderingen doorvoeren in hun beleid, waardoor zij het eigen imago kunnen verbeteren. Op deze manier is het uiteindelijke doel om te zorgen voor een juiste allocatie van verpleegkundigen binnen Noord-Nederland door onze inzichten aan de achterban van ZorgpleinNoord aan te bieden. Het is dus van belang om eerst te achterhalen welke verschillen er bestaan tussen de populariteit van het werken in bepaalde branches en (sub)regio’s, om vervolgens deze inzichten te gebruiken om het tekort van hoogopgeleide verpleegkundigen te beperken door het geven van aanbevelingen naar aanleiding van dit onderzoek. 1.4 Onderzoeksmethode Voor het beantwoorden van de hoofdvraag is er voor gekozen om een kwantitatief onderzoek uit te voeren. Voor het verwerven van data is een vragenlijst opgesteld, deze is opgenomen in Bijlage II. De vragenlijst richt zich op de beeldvorming van de gehele zorgsector, de branches binnen de zorgsector en de verschillende regio’s in Groningen en Drenthe. Voor de verantwoording van de vragenlijst verwijzen wij u naar het hoofdstuk ’Verantwoording Vragenlijst’. Voordat de vragenlijst opgesteld kon worden, zijn er verschillende interviews gehouden. Deze interviews zijn gehouden met imago-kenners. Het eerste interview is gehouden met Karel Jan Alsem. Karel Jan is gepromoveerd in marketing en is al meer dan 25 jaar docent Marketing aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2012 is hij ook Lector Marketing aan de Hanzehogeschool in Groningen. Zijn kerntaak is hier het stimuleren van toegepast onderzoek, met als aandachtsveld Zorgmarketing. De ervaring en deskundigheid van Karel Jan Alsem heeft ons van goede inzichten voorzien voor het opstellen van de vragenlijst over het imago van het werken in de branches van de zorgsector. Daarnaast heeft ook Robbert Klein Koerkamp, in een gesprek, ons goed geholpen met het meten van imago. De populatie in dit onderzoek bestaat uit aanstaande hbo-verpleegkundigen in Noord-Nederland. Aangezien deze doelgroep aan de vooravond staat van hun carrière is het van belang om bij deze personen


7

te achterhalen waarom ze wel of niet in de zorgsector willen werken. 1.5 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk zullen theoretische aspecten worden besproken. Dit zal gaan over de branches, de regio’s, imago en over factoren die van belang zijn in de keuze voor een baan. Hoofdstuk 3 beschrijft hoe de vragenlijst is opgesteld en welke concepten in de vragenlijst centraal staan, inclusief onderbouwing daarvan. Vervolgens worden de resultaten van dit onderzoek gegeven in hoofdstuk 4. Het rapport sluit in hoofdstuk 5 af met conclusies en aanbevelingen


8

2. Theoretisch kader In dit hoofdstuk zal allereerst besproken worden welke branches te onderscheiden zijn in de zorg en hoe de verdeling van de branches in de zorgsector is in dit rapport. Vervolgens wordt er ingezoomd op de regio. Daarna komen we aan de hand van verschillende definities tot een definitie van imago. Tot slot worden de factoren besproken die voortvloeien uit de ‘Social Production Function theorie’ (Lindenberg, 1999). 2.1 De te onderscheiden branches in de zorgsector Landelijk gezien zijn er volgens het UWV in de zorgsector vier branches, plus een overige branche (UWV, 2013) te onderscheiden. Deze vier branches zijn: verpleging, verzorging en thuiszorg, afgekort tot VVT; ziekenhuiszorg; geestelijke gezondheidszorg, afgekort tot GGZ en gehandicaptenzorg. Deze benaming van branches geldt ook voor Groningen en Drenthe. Hieronder volgt de verdeling van de werkgelegenheid per branche in Friesland, Groningen en Drenthe. De grootste branche is de VVT. In deze branche werken er in Noord-Nederland 49.700 mensen. De ziekenhuiszorg is de volgende grote branche. In verhouding tot de rest van Nederland werken er in Noord-Nederland met 32.000 mensen veel mensen in de ziekenhuizen. De gehandicaptenzorg is de derde branche qua grootte, hier zijn 17.000 mensen werkzaam. De GGZ is de kleinste zorgbranche met 9000 werknemers in Noord-Nederland. In de overige branche werken 15.000 mensen. Hiertoe behoren de tandheelkundige- en medische praktijken, de GGD, de medische laboratoria en de ambulancezorg. Deze branche is een verzameling voor zorgonderdelen die niet in één van de vier branches passen. De getallen die hierboven gegeven zijn, zijn afkomstig van de arbeidsmarktverkenning 2016, deze is gemaakt door ZorgpleinNoord en Venturaplus voor de provincies Groningen, Drenthe en Friesland (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016). Aan de hand van de gegevens uit de arbeidsmarktverkenning (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016) zijn er dus vijf branches te onderscheiden in Groningen, Drenthe en Friesland, waarvan één een verzameling is van allerlei verschillende onderdelen in de zorg. Voor dit onderzoek is er voor gekozen om deze branches iets gedetailleerder te maken. In het onderscheid dat in dit rapport wordt gemaakt, komen de vier hoofdbranches terug. Wel is de VVT (verpleging, verzorging, thuiszorg) opgesplitst in twee kleinere deelbranches. Er is namelijk een vermoeden dat een deel van het allocatieprobleem van de aankomende werknemers in de zorg zich af gaat spelen in deze branches. Het is zo dat de bevolking in steden als Groningen en Assen relatief jong is, terwijl de regio’s Noord- en Oost-Groningen en Noord- en Zuidoost-Drenthe het aantal 75-plussers behoorlijk stijgt in de toekomstige 20 jaar (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016). De vergrijzing neemt in de laatstgenoemde regio’s dus toe en het vermoeden van ZorgpleinNoord en ZorgfocuZ is dat de ouderenzorg, de gehandicaptenzorg en de verslavingszorg onder druk komen te staan door een gebrek aan hoogopgeleid personeel. Daarom is er voor gekozen om de VVT op te splitsen in ‘Verpleging en verzorging (ouderenzorg)’ en ‘Thuiszorg’ om vervolgens nog de verslavingszorg toe te voegen. Daarnaast is er nog een belangrijke branche te onderkennen. Dit betreft de branche jeugdhulpverlening. Er wordt namelijk ook verwacht dat in de toekomst een tekort ontstaat aan hoogopgeleide verpleegkundigen in de jeugdzorg. In Noordoost-Groningen en Zuidoost-Drenthe is er een groeiend gebruik van bijvoorbeeld jeugdzorg in de regio (CBS, 2015; CBS Statline, 2015). Het lijkt daarom belangrijk om deze branche ook mee te nemen. Dit leidt tot de volgende verdeling in branches in dit onderzoek:

● Verslavingszorg ● Jeugdhulpverlening ● Ziekenhuiszorg


9

● Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ● Thuiszorg ● Geestelijke gezondheidszorg ● Gehandicaptenzorg

2.2 De te onderscheiden regio’s in Groningen en Drenthe In dit onderzoek wordt er ook gekeken naar het imago van verschillende regio’s in Groningen en Drenthe. Het gaat hier om het beeld dat de respondenten hebben van een bepaalde regio. De regio’s buiten de steden om hebben te maken met een krimp van de beroepsbevolking en een toenemende vergrijzing (ZorgpleinNoord & Venturaplus, 2016). Dit houdt dus in dat er minder mensen zijn (bevolkingskrimp) om de groeiende groep zorgbehoevende mensen (vergrijzing) van zorg te voorzien. Omdat dit in de toekomst een probleem kan worden, is het van belang om in kaart te brengen hoe populair de verschillende regio’s zijn onder de aanstaande werknemers. Dit geldt voor zowel de stedelijke als de landelijke gebieden.

Het is de bedoeling dat het verschil tussen de imago’s van het werken in de verschillende regio’s in kaart gebracht wordt. Dit doen we door de verschillen tussen plaatsen in de provincies Groningen en Drenthe in kaart te brengen. Voor het indelen van de regio’s is de COROP-indeling gebruikt. Dit is een regionale indeling die de twee provincies verdelen in enkele regio’s. Elke regio heeft een centrale kern met een omliggend verzorgingsgebied. De provincie Groningen is verdeeld in drie regio’s: Overig Groningen, Oost-Groningen en Delfzijl en omgeving. Drenthe is ook verdeeld in drie gebieden: Noord-Drenthe, Zuidwest-Drenthe en Zuidoost-Drenthe. Zie figuur 1 hierboven voor de COROP-indeling van Nederland. Deze COROP-indeling is gebruikt om de verschillende regio’s te onderscheiden in dit onderzoek. Uit elk gebied komen er twee plaatsen naar voren in de vragenlijst. Los van deze indeling worden er nog vier steden gevraagd. Dit zijn Groningen, Assen, Delfzijl en Emmen. Aan de hand van de COROP-indeling worden de volgende plaatsen gebruikt om de verschillende regio’s in Groningen en Drenthe te onderscheiden:

- Oost-Groningen: Stadskanaal & Nieuweschans - Delfzijl en omgeving: Appingedam & Loppersum - Overig Groningen: Uithuizen & Bedum - Noord-Drenthe: Westerbork, Roden & Zuidlaren - Zuidoost-Drenthe: Borger & Klazienaveen - Zuidwest-Drenthe: Hoogeveen & Havelte

Deze plaatsen zijn uitgezocht vanwege hun ligging in de regio. Ze liggen verspreid van elkaar in de regio en hebben enige naamsbekendheid. Ook hebben al deze plaatsen op zijn minst een grootte van 2500 inwoners. In een kleinere plaats is het namelijk minder aannemelijk dat er een zorginstelling is. De regio Noord-Drenthe heeft drie plaatsen gekregen, aangezien het boven in Drenthe ligt en een gunstige ligging heeft, omdat het dichtbij zowel Groningen als Assen ligt. Daarom willen we deze regio beter in kaart brengen.

Figuur 1 COROP-indeling van de noordelijke provincies


10

2.3 Het concept imago, wat is hier over bekend? Imago is het beeld dat mensen hebben van een product, organisatie, persoon, etc. (Van Raaij en Vinken, 2002). Volgens Van Raaij en Vinken gaat imago over de gedachtegang van mensen. Deze gedachtegang komt ook duidelijk naar voren door de definitie die Boulding geeft in zijn boek The Image (1956). In zijn definitie staat centraal dat individuen kennis hebben die bestaat uit een verzameling van indrukken, zogenoemde images. Deze images kunnen van organisaties zijn, maar ook van concrete goederen, zoals merkproducten. In het onderzoek van Pruyn (1994) wordt een passage van Dichter aangehaald met betrekking tot imago. Dichter heeft in zijn definitie het imago herleid tot een aantal symbolische functies die in combinatie met het onderbewustzijn het gedrag van mensen kunnen beïnvloeden. Hierbij gaat het in dit onderzoek vooral over het beïnvloeden van keuzes. Aangezien imago via het onderbewustzijn het (keuze)gedrag van mensen beïnvloedt (Pruyn, 1994), zal het imago van het werken in een bepaalde branche of (sub)regio ook effect hebben op het keuzegedrag van mensen voor een bepaalde werkgever. Met andere woorden kan er gesteld worden dat het imago van iets, bijvoorbeeld van een branche of een regio of de zorgsector als geheel, de keuze van verpleegkundigen kan beïnvloeden. In dit onderzoek zal imago worden beschreven als het beeld dat aanstaande hoogopgeleide verpleegkundigen hebben van bepaalde regio’s, branches en de zorgsector als geheel. Het gaat in dit onderzoek dus om het beeld, in dit onderzoek gebruikt als imago, dat de studenten (toekomstige werknemers) hebben van het werken in een bepaalde branche. Dit beeld zal de keuzes van de verpleegkundigen, wanneer zij later de arbeidsmarkt opgaan, beïnvloeden. Daarom is het van belang hier inzicht in te krijgen.

Een andere manier om het beeld dat de respondenten van de zorgsector hebben te meten, is door te kijken naar associaties die mensen hebben met bepaalde organisaties. Volgens Rokeach (1973) verbinden mensen bepaalde waarden met een emotionele lading aan organisaties. Rokeach heeft een lijst met associaties opgesteld die mensen kunnen hebben met organisaties. Er wordt bij deze methode dus niet gekeken naar het beeld, maar naar bepaalde waarden die mensen toekennen aan de zorgsector (zie voor verdere toelichting het hoofdstuk: ‘Verantwoording vragenlijst’). 2.4 Factoren die de keuze van het werken in een bepaalde branche beïnvloeden Om het imago van het werken in bepaalde branches te meten, zijn er een aantal factoren in dit onderzoek gegeven die bepalen of het werk een goed of slecht imago heeft. Deze factoren kunnen gezien worden als kenmerken die de keuze van een baan (en dus ook de branche) beïnvloeden. Deze factoren zijn opgesteld aan de hand van de Social Production Function theorie (SPF) van Lindenberg (Lindenberg, Ormel, Steverink & Verbrugge, 1999). Deze theorie beweert dat mensen hun eigen welzijn produceren door het optimaliseren van het bereiken van bepaalde universele doelen. Deze universele doelen zijn sociaal welbevinden en fysiek welbevinden. Fysiek welbevinden wordt bereikt door twee instrumentele doelen: stimulatie en comfort. Stimulatie betreft zaken als fysieke inspanning en mentale stimulatie. Zij geven opwinding aan het lichaam, hetzij lichamelijk of geestelijk. Het tweede instrumentele doel, comfort, houdt in dat mensen hun lichamelijke behoeften proberen te bevredigen, zoals honger, dorst, pijn en angst. Sociaal welbevinden wordt bereikt door drie instrumentele doelen: status, gedragsbevestiging en affectie. Status betreft de relatieve ranking ten opzichte van anderen. Gedragsbevestiging gaat over het gevoel van ‘goed bezig zijn’ in de ogen van andere relevante mensen en affectie betreft zaken als liefde, vriendschap en emotionele ondersteuning. De factoren die de keuze van een baan bepalen, zijn onder te brengen in de vijf instrumentele doelen. Deze factoren zijn op de volgende manier verdeeld: Fysiek welbevinden:

1) Stimulatie: diversiteit van taken, uitdagend werk en lichte mentale arbeid


11

2) Comfort: fysieke arbeid, salaris, flexibele tijden, nachtdiensten en een lage werkdruk Sociaal welbevinden

3) Status: status en verantwoordelijkheid 4) Gedragsbevestiging: waardering in je werk en doorgroeimogelijkheden 5) Affectie: waardering in je werk en een goede werksfeer

Fysiek welbevinden Als het doel stimulatie wordt toegepast op het werken in een bedrijf kunnen kenmerken als het hebben van diverse taken, (werk is hierdoor niet eentonig) uitdagend werk (het werk is leerzaam) en het doen van mentaal niet te zwaar werk werknemers stimuleren om naar het werk te gaan en om goed werk af te leveren. Om het doel van comfort te bereiken op het werk kan er gedacht worden aan factoren die ervoor zorgen dat men zich goed voelt op het werk. Als het werk fysiek niet te zwaar is, men een goed salaris heeft, flexibele werktijden heeft (men kan zelf tijden inrichten of kan gemakkelijk vrij vragen), weinig nachtdiensten heeft (ervan uitgaande dat nachtdiensten niet ideaal zijn voor werknemers) en een goede werkdruk kent (werk is niet stressvol door hoge werkdruk), zal men zich op het werk en tijdens het werken goed voelen. Sociaal welbevinden Sociaal welbevinden op het werk toegespitst op de laatste drie instrumentele doelen: Status, gedragsbevestiging en affectie. In de context van de werkvloer is dit te meten aan status op het werk (verschillende functies hebben verschillende statussen) en de hoeveelheid verantwoordelijkheid die een functie heeft. De verwachting is dat een functie die een hogere verantwoordelijkheidsgraad kent, een hogere status geeft. Bevestiging van gedrag uit zich in complimenten van collega’s over het functioneren en het feit dat je wellicht kans maakt op promotie, kortom de factoren: waardering in je werk en doorgroeimogelijkheden. Waardering in je werk is ook een onderdeel van affectie. Affectie op de werkvloer is samen te vatten als een goede werksfeer. De collega’s ervaren een prettige relatie met elkaar op de werkvloer. Door het verwezenlijken van deze doelen op het werk is het mogelijk om fysiek- en sociaal welbevinden te optimaliseren. Wanneer de vijf instrumentele doelen verwezenlijkt kunnen worden binnen een bepaalde branche, betekent dit dat deze branche in staat is om zijn werknemers een complete baan aan te bieden. Wanneer er in bepaalde branche niet voldaan wordt aan de verwezenlijking van de vijf instrumentele doelen, kan het zijn dat werknemers niet tevreden zijn. Mensen kunnen hun welzijn in dat geval niet optimaliseren op de werkvloer. Daardoor kan bepaald werk in een bepaalde branche van de zorgsector minder aantrekkelijk zijn en kiezen mensen eerder voor een branche waar ze hun fysiek en sociaal welbevinden wel kunnen optimaliseren. De instrumentele doelen hoeven niet allemaal op een even hoog niveau te zitten, ze zijn vervangbaar. Wanneer het lastig is om gedragsbevestiging te krijgen, is het mogelijk dat een individu zich in zal zetten om status te verkrijgen. Of het mogelijk is om dan nog evenveel welzijn te produceren hangt af hoeveel waarde een persoon hecht aan het bepaalde instrumentele doel wat is weggevallen. Hoewel de instrumentele doelen vervangbaar zijn, bestaan er wel limieten. De doelen zijn niet volledig vervangbaar. Ter voorbeeld, individuen hebben enige mate van affectie nodig voor het optimaliseren van hun welzijn. Een hoge status zou dat niet volledig kunnen compenseren. Dus hoewel de branches niet even hoog hoeven te scoren op de instrumentele doelen, dient het in elke branche wel mogelijk te zijn om enige mate van welzijn te produceren.


12

3. Verantwoording vragenlijst In dit hoofdstuk komt de verantwoording van de vragenlijst aan bod. De vragenlijst is geprogrammeerd in Qualtrics. De link daarvan is verspreid per mail door studievereniging Cura (de studievereniging van hbo-verpleegkunde in Groningen) naar hun circa 420 leden. Tevens is de link van de vragenlijst door hen verspreid op Facebook. Op maandag 25 april is de eerste mail naar de leden van studievereniging Cura verzonden, vervolgens is de link naar de vragenlijst op donderdag 28 april op de Facebook pagina geplaatst door studievereniging Cura. Tot slot is op maandag 2 mei een herinneringsmail gestuurd naar de leden van studievereniging Cura. Dit proces heeft in totaal 127 respondenten opgeleverd van de Hanze Hogeschool te Groningen. Daarnaast is dezelfde vragenlijst verspreid door de NHL (Noordelijke Hogeschool Leeuwarden) onder hun hbo-verpleegkunde studenten, de vragen over de regio zijn echter niet bevraagd aan de NHL studenten, aangezien deze vragen niet op hen van toepassing zijn. Er is voor gekozen om de vragenlijst ook naar de NHL hbo-verpleegkunde studenten te versturen om de totale response te verhogen, zodat er een goed beeld geschetst kan worden over de gehele noordelijke zorgsector en de branches die daar onder vallen. Dit heeft nog eens 54 respondenten opgeleverd. Deze vragenlijst is op dinsdag 26 april naar de studenten van hbo-verpleegkunde van de NHL gestuurd. De herinneringsmail is op maandag 9 mei verstuurd door de NHL.

De vragenlijst moet een trechter vorm krijgen, daarom is er gekozen voor de volgende volgorde van onderwerpen: introductie, achtergrondkenmerken, opleiding, imago van het werken in de zorgsector, imago van het werken in bepaalde branches, imago van het werken in bepaalde regio’s en tot slot de vraag in welke organisaties de respondenten later willen werken. Als eerste vragen we de respondenten naar hun achtergrondkenmerken. Dit betreft: geslacht, geboortejaar, huidige woonplaats, woonplaats van vijf jaar geleden, start van studie hbo-v, laatst afgeronde opleiding en tot slot twee vragen over de stages van de respondent.

Daarna worden er een aantal vragen gesteld over de opleiding zelf. De eerste stelling is:’’Ik wil een andere opleiding gaan doen’’. Deze vraag is toegevoegd om te kijken of de respondenten een andere opleiding willen gaan doen. Wanneer ze dit inderdaad willen (dus ja beantwoorden) dan wordt die respondenten nog gevraagd: ‘Welke opleiding wil je dan gaan doen?’ Deze vragen zijn toegevoegd om te kijken of de zorgsector zelf een algemeen probleem heeft door de antwoorden van de respondenten die iets anders willen doen. Als veel studenten iets anders willen doen dan heeft de zorgsector over het algemeen een (imago)probleem, in plaats van de branches. De derde vraag over de opleiding betreft de vraag: ‘Van welke branches krijg je een positief beeld door de opleiding, docenten? Klik er maximaal 3 aan’’. Deze vraag wordt gesteld omdat er vanuit de opleiding positief gesproken kan worden over bepaalde branches, dit kan de keuze van hbo-verpleegkunde studenten beïnvloeden in hun latere beroepskeuze waardoor het allocatie probleem ontstaat. Dezelfde vraag is ook toegevoegd, maar dan wordt er niet gevraagd of de branches vooral positief belicht worden door de opleiding en docenten, maar aan welke branches er vooral aandacht besteed wordt tijdens de studie. De respondenten mogen er wederom maximaal drie branches aanklikken. Als laatste is nogmaals dezelfde vraag toegevoegd om te kijken of de studiegenoten het beeld van de branches beïnvloeden: ‘Over welke branches zijn je studiegenoten over het algemeen positief? Klik er maximaal 3 aan’. Zij konden de volgende branches aanklikken: · Verslavingszorg

· Jeugdhulpverlening · Ziekenhuiszorg · Verpleging, verzorging (ouderenzorg) · Thuiszorg · Geestelijke gezondheidszorg


13

· Gehandicaptenzorg · Niet van toepassing

Bij vragen over branches wordt deze vaste lijst met branches toegevoegd (zie voor uitgebreide toelichting paragraaf 2.1):

Als derde zal er in het onderzoek gekeken worden naar het imago van het werken in de zorgsector. Imago van de zorgsector kan aan de hand van een vragenlijst op verschillende manieren gemeten worden, namelijk aan de hand van geholpen en ongeholpen vragen. Het doel van ongeholpen vragen is om respondenten zelf te laten nadenken over zijn of haar associaties met de zorgsector. Het doel van geholpen vragen is om de respondent te laten kiezen tussen een lijst van associaties met de zorgsector. Het is belangrijk dat eerst de ongeholpen vraag gesteld wordt, zodat de respondenten niet beïnvloed worden door de lijst van associaties die opgesomd zijn in de geholpen vraag. Ook in deze vragenlijst is er daarom voor gekozen om eerst de ongeholpen vraag te stellen: ‘Als je aan de zorgsector denkt: wat zijn dan de eerste drie kenmerken waar je aan denkt?’

Vervolgens wordt de geholpen vraag gesteld. De rij van associaties die hier genoemd worden zijn de persoonlijkheidskenmerken, ook wel instrumentele waarden genoemd, van Rokeach. Het is namelijk ook van belang om te kijken naar de waarden in de zorgsector. Waarden hebben een emotionele lading, voorbeelden zijn: eerlijkheid, onafhankelijkheid, ambitieus etc. (Zorg met liefde en lef, 2012). Vandaar dat deze persoonlijkheidskenmerken ook zijn opgenomen in de vragenlijst. Rokeach heeft een aantal vaste waarden in deze lijst. Er is hier echter voor gekozen om nog een aantal toe te voegen, dit betreffen de volgende waarden: stressvol, veeleisend, slechte werksfeer, zinvol, onderbetaald, onafhankelijk en flexibel. Deze waarden zijn toegevoegd, aangezien Rokeach vrijwel alleen maar positieve waarden noemt. Er is voor gekozen om hier ook een aantal negatieve waarden toe te voegen, omdat mensen ook negatieve beelden met de zorgsector kunnen hebben. Daarnaast zijn er ook een aantal waarden van Rokeach niet toegevoegd aan de rij, aangezien deze niet van toepassing waren op de zorg. De volgende vraag is gesteld over deze waarden: ‘Hieronder staat een lijst gegeven van een aantal associaties die je zou kunnen hebben met de zorgsector. Kies maximaal drie kenmerken die jij het beste bij de zorgsector vindt passen:

· Ambitieus · Ruimdenkend · Stressvol · Bekwaam · Veeleisend · Schoon · Dapper · Hulpvaardig · Eerlijk · Slechte werksfeer · Zinvol · Onderbetaald · Onafhankelijk · Rationeel · Hoge werkdruk · Liefdevol · Gehoorzaam · Beleefd · Verantwoordelijk · Beheerst · Flexibel


14

Vervolgens zal er in het onderzoek gekeken worden naar de aantrekkelijkheid van de verschillende branches. Dit wordt aan de hand van factoren gemeten, deze factoren zijn in het vorige hoofdstuk uitvoerig besproken. De respondenten kregen hierover de volgende vraag: ‘Hieronder is een lijst gegeven met een aantal factoren die van invloed kunnen zijn bij de keuze voor een baan. Kies de 4 factoren die jij belangrijk vindt.

- Nachtdiensten - Doorgroeimogelijkheden - Status - Salaris - Diversiteit van taken - Werksfeer - Flexibele tijden - Werk is fysiek niet zwaar - Verantwoordelijkheid - Lage werkdruk - Uitdagend werk - Waardering in je werk - Werk is mentaal niet zwaar’

Hierbij wordt gekeken welke factoren het belangrijkst zijn in de keuze van een baan. Vervolgens moesten de respondenten aangeven voor de vier belangrijkste factoren die zij genoemd hadden, hoe de branches op deze factoren scoren, door het maken van een rangorde. Op deze manier wordt het imago van werken in de verschillende zorgbranches bepaald.


15

4. Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten weergegeven van de uitkomsten van de vragenlijst die is ingevuld door studenten hbo-verpleegkunde van de Hanzehogeschool te Groningen en de Noordelijke Hogeschool te Leeuwarden (NHL). Studenten van de zojuist genoemde onderwijsinstellingen hebben de vragenlijst ingevuld, hierbij moet wel vermeld worden dat de regio vragen in de vragenlijst niet zijn beantwoord door de NHL studenten, aangezien deze vragen over de regio Groningen en Drenthe gaan en deze zijn dus niet van toepassing op studenten in de provincie Friesland. Uit vergelijkende analyses (two-sample z-test) is gebleken dat er geen significante verschillen bestaan in de keuzes en beelden die de Hanze en NHL studenten hebben. In de resultaten wordt gesproken over studenten. Hiermee worden de studenten hbo-verpleegkunde bedoeld. 4.1 Responsanalyse De vragenlijst is op 25 april uitgezet onder de Hanze studenten en op 27 april onder de NHL studenten. De studenten van de Hanze hebben de vragenlijst gekregen via een mail die verstuurd is door S.V. Cura, de studievereniging van de betreffende opleiding. In die mail stond een link naar Qualtrics, waar de vragenlijst is geprogrammeerd. De studenten van de NHL hebben de mail ontvangen via de decaan van de opleiding.

De vragenlijst is door 127 studenten van de Hanze ingevuld. 83,3% (n=95) daarvan is vrouw en 16,7% (n=19) is man. 13 personen hebben niet ingevuld welk geslacht zij hebben. Wel kan hieruit afgeleid worden dat er meer vrouwen dan mannen de vragenlijst ingevuld hebben. Over de representativiteit kunnen we een schatting maken: van de eerstejaars studenten die hbo-verpleegkunde studeren (407 eerstejaarsstudenten) op de Hanze is 88% vrouw (www.studiekeuze123.nl). Uit een proportie-toets is gebleken dat het percentage vrouwen niet significant afwijkt vergeleken met het percentage vrouwen uit de populatie (z=1,3, p=0,1876). De steekproef is dus wel representatief in vergelijking met de populatie. De steekproef is dus een goede afspiegeling van de populatie. Daarnaast hebben 54 hbo-verpleegkunde studenten van de NHL de vragenlijst ingevuld. 85,4% (n=41) daarvan is vrouw en 14,6% (n=7) is man. Zes respondenten hebben niet ingevuld welk geslacht zij hebben. Over de representativiteit kunnen we wederom een schatting maken: van de eerstejaarsstudenten op de NHL die hbo-verpleegkunde studeren (181 eerstejaarsstudenten) is 87% vrouw (www.studiekeuze123.nl). Uit een proportie toets is gebleken dat het percentage vrouwen uit de steekproef wederom niet significant afwijkt van de percentages uit de populatie. Dit houdt wederom in dat deze steekproef een goede afspiegeling is van de populatie (z=0,3, p=0,7719).

De oudste respondent van de Hanze is 30 jaar oud en de jongste is 18 jaar oud. De gemiddelde leeftijd is 21,5 jaar. De modus is 22 jaar en de mediaan is 21 jaar. De oudste respondent van de NHL is 51 jaar en de jongste is 18 jaar. De gemiddelde leeftijd op de NHL is 22,8 jaar. De modus is 21 jaar en de mediaan is 21 jaar. Aan de hand van de bestaande gegevens over de gemiddelde leeftijden van de studenten op de Hanze en NHL is tot zover niets bekend, er kan dus niks geconcludeerd worden over de representativiteit van de steekproef wat betreft de leeftijd van de respondenten.

Wat wel opgemerkt moet worden, is dat er geen zicht was op wie de vragenlijst heeft ingevuld, dit was namelijk vrijwillig. Het kan daarom zo zijn dat respondenten die juist iets willen zeggen over de zorgsector deze vragenlijst hebben ingevuld. Er is dus kans op selectieve respons en dit kan gepaard gaan met scheve beelden over de zorgsector. Er zijn niet aselect mensen uit de populatie getrokken, dit kan ook van invloed zijn op de betrouwbaarheid van dit onderzoek.


16

4.2 De positieve belichting en beeldvorming door studie, studiegenoten, media, opleiding en docenten. Het beeld dat studenten hebben van branches in de zorg kan beïnvloed worden door derden. In dit onderzoek zijn vier ‘invloedsfactoren’ gemeten. Ten eerste is de respondenten gevraagd in hoeverre er veel aandacht besteed wordt aan bepaalde branches door de studie. Ten tweede is er gemeten of er een positief beeld gegeven wordt over bepaalde branches door docenten en de opleiding. Ten derde is er gemeten over welke branches studiegenoten over het algemeen positief zijn. Tot slot is er gemeten van welke branches de studenten een positief beeld krijgen vanuit de media. De respondenten konden voor elke vraag maximaal drie branches aanklikken. Hieronder komen alle belichtingen, hetzij van de studie, opleiding en docenten of studiegenoten apart naar voren in samengevoegde figuren van zowel de Hanze als de NHL. In de figuren zijn percentages gegeven. Deze percentages in de figuren van hoofdstuk 4.2 zijn berekend aan de hand van het aantal keer aanklikken van een bepaalde branche, gedeeld door het totaal aantal aangeklikte branches.

4.2.1 De positieve belichting van de studie Als eerste is er gekeken of er aan bepaalde branches veel aandacht besteed wordt door de studie zelf. In figuur 2 zijn de resultaten van deze vraag weergegeven. Zoals net al benoemd is, mochten de respondenten maximaal drie branches aanklikken waarvan zij vinden dat er veel aandacht aan wordt besteed door de studie. In totaal zijn er 417 keer branches aangeklikt door de respondenten. Hieruit blijkt dat de ziekenhuiszorg het grootste aandeel heeft (30%), op de voet gevolgd door verpleging, verzorging (ouderenzorg) (25,9%) en geestelijke gezondheidszorg’ (20,9%). Het lijkt er op dat er weinig aandacht besteed wordt aan de gehandicaptenzorg (4,1%), verslavingszorg (3,6%) en de jeugdhulpverlening (1,9%) door de studie zelf.

Figuur 2 De branches waaraan veel aandacht wordt besteed door de studie in percentages (N=181)


17

4.2.2 De positieve belichting van de branches door opleiding en docenten. Als tweede is er gekeken of bepaalde branches door de opleiding en de docenten positief belicht worden. Wederom mochten de respondenten maximaal drie branches aanklikken waarvan zij vinden dat deze branches positief belicht worden door de opleiding en de docenten. In figuur 3 zijn de resultaten van deze vraag weergegeven. Voor deze vraag is er totaal 381 keer op branches geklikt. Opvallend in vergelijking met de vorige figuur is dat de verslavingszorg vaker is genoemd. Daarentegen is verpleging, verzorging (ouderenzorg) minder vaak genoemd als branche die positief wordt belicht door de docenten en opleiding. Ook bij deze invloedsfactor valt de ziekenhuiszorg op als branche die het meest positief wordt belicht door de opleiding en docenten.

Figuur 3 Positief beeld van de branches door opleiding en docenten in percentages (N=181)

4.2.3 Het positieve beeld van de branches door de studiegenoten. Vervolgens is er gekeken of studiegenoten ook positief zijn over bepaalde branches in de zorgsector. In de figuur hieronder (figuur 4) zijn de resultaten van deze vraag weergegeven. In totaal is er 343 keer geklikt op de branches. De ziekenhuiszorg is wederom de branche die het hoogst scoort op deze vraag (38%). Ook geven de respondenten aan dat hun studiegenoten positief zijn over de geestelijke gezondheidszorg (19,5%). Dit betekent dat studiegenoten elkaar onderling een positief beeld geven over de ziekenhuiszorg, op de voet gevolgd door de geestelijke gezondheidszorg. Over de gehandicaptenzorg (3,8%) daarentegen zijn de studenten minder positief, deze branche wordt weinig genoemd als branche waar studiegenoten positief over zijn.


18

Figuur 4 Positief beeld van branches door studiegenoten in percentages (N=181)

4.2.4 Positieve beeld van de branches vanuit de media. Als laatste is er gekeken of er vanuit de media ook een positief beeld gegeven wordt van bepaalde branches in de zorg. Voor deze vraag zijn er totaal 280 keer bepaalde branches aangeklikt. Uit de resultaten in het onderstaande figuur (figuur 5) blijkt dat deze positieve belichting vanuit de media minder van toepassing is dan bij de vorige invloedsfactoren. Dit blijkt uit de antwoordcategorie ‘niet van toepassing’, die hier in vergelijking met de vorige invloedsfactoren vaker is gekozen (7.5%). De respondenten ervaren dat de media het meest positief is over de ziekenhuiszorg (33,2%). Daarentegen wordt de geestelijke gezondheidszorg (5,7%) niet vaak genoemd als branche die positief belicht wordt door de media, terwijl uit de vorige paragraaf bleek dat studiegenoten over het het algemeen wel een positief beeld geven over de geestelijke gezondheidszorg. Wat hier ook opvalt is dat de thuiszorg en de jeugdhulpverlening relatief vaak worden genoemd in vergelijking met de andere invloedsfactoren die hierboven staan.

Figuur 5 Het positieve beeld vanuit de media van de branches in de zorg in percentages (N=181)


19

4.2.5 Deelconclusie over de zojuist genoemde vier belichtingen Uit bovenstaande figuren blijkt dat de ziekenhuiszorg door de omgeving het meest positief belicht wordt. De ziekenhuiszorg wordt dus in relatief hoge mate positief belicht ten opzichte van de andere branches vanuit de media, de opleiding en door docenten, de studiegenoten en door de studie. De gehandicaptenzorg is de minst positief belichte branche van alle invloedsfactoren.

4.3 Beeldvorming van de zorgsector In deze paragraaf wordt het beeld dat de studenten van de zorgsector als geheel hebben geanalyseerd. Uit de analyses blijkt dat de meerderheid van de respondenten (n=132) later in de zorgsector willen werken. Vijf respondenten willen niet in de zorgsector werken, 24,3% van de respondenten heeft deze vraag niet ingevuld. Ondanks deze missende antwoorden, kan wel het beeld bevestigd worden dat de meerderheid van de respondenten later in de zorg wil werken.

Studenten hebben bepaalde associaties met de zorg. Associaties zijn beelden die bij hen opkomen als ze aan de zorg denken. Allereerst is er middels een open vraag gevraagd waar de respondenten aan denken als ze aan de zorg denken. De uitkomsten van deze vraag worden na de toelichting van de geholpen associaties geanalyseerd (zie figuur 7 en 8). Vervolgens is er een lijst gegeven met een aantal mogelijke associaties die mensen kunnen hebben met de zorg. Deze lijst bestond uit 20 associaties (de eerder beschreven ‘Rokeach waarden’, zie hoofdstuk 3). De respondenten konden maximaal drie associaties aanklikken waarvan zij vonden dat deze bij de zorgsector pasten. In de figuur hieronder (figuur 6) zijn de associaties gegeven aan de hand van hoe vaak ze door de respondenten gekozen zijn. Er zijn in totaal 418 keer associaties uit de lijst aangeklikt door de respondenten. De percentages zijn wederom berekend door het aantal aangeklikte associaties te delen door het totaal aantal aangeklikte associaties (hier: 418).

Figuur 6 Geholpen associaties met de zorgsector gegeven in percentages. (N=181)

De associatie verantwoordelijk is verreweg de meest genoemde associatie (19.5%) in vergelijking met de rest. Hulpvaardig (11,8%) is ook een vaak genoemde associatie. Opvallend is de negatieve associatie hoge werkdruk. Andere negatieve associaties die veel worden genoemd zijn stressvol en onderbetaald. Kennelijk zien de respondenten het werken in de zorg niet alleen als positief, maar kleven er ook negatieve associaties aan. Respondenten hebben over het algemeen positieve associaties met het werken in de zorg, maar het beeld van hoge werkdruk (11.5%) en andere negatieve aspecten zijn ook aanwezig. Naast de geholpen vraag wat betreft de associaties van de zorgsector, is er ook ongeholpen


20

gevraagd naar de associaties met de zorgsector. De respondenten mochten maximaal drie associaties benoemen die bij hen opkwamen wanneer ze aan de zorgsector dachten. In onderstaande figuur (figuur 7) zijn een aantal associaties gegeven die genoemd zijn door de respondenten van de Hanze Hogeschool, hoe groter het woord, hoe vaker de associatie is genoemd. Uit deze figuur komt naar voren dat de associaties ziekenhuis, verpleging, mensen helpen, dankbaar, werken met mensen, onder de mensen zijn en hard werken veel genoemd zijn door de Hanze studenten. De associatie ‘ziekenhuis’ is niet verrassend, aangezien er voorgaand al gebleken was dat vanuit zowel de studie, de studiegenoten, de media, de opleiding en docenten vaak naar voren kwam dat de ziekenhuissector een branche is waar veel aandacht aan besteed wordt en die positief belicht wordt. Ditzelfde is ook gedaan voor de respondenten van de NHL (zie figuur 8). Ook hieruit komt duidelijk naar voren dat ziekenhuis vaak als associatie met de zorgsector wordt genoemd. Associaties zoals ouderen, dankbaar, hard werken, mensen helpen, verpleging, afwisselend komen net als bij de Hanze studenten ook voor onder de NHL studenten. De associaties met de zorgsector van zowel de Hanze studenten als de NHL studenten lijken veel overeenkomsten te hebben.

Figuur 7 Geholpen associaties met de zorgsector gegeven in percentages. (N=181)


21

Figuur 8 De ongeholpen associaties met de zorgsector door de NHL studenten (N=42)


22

4.4 Factoren die de keuze van het werken in een bepaalde branche beïnvloeden In onderstaande figuur (figuur 9) staan de factoren, afkomstig uit de SPF-theorie (zie theoretisch kader, hoofdstuk 2). Deze factoren worden mogelijk als belangrijk ervaren in de keuze voor een baan. De respondenten mochten maximaal vier factoren aanklikken die zij belangrijk vinden in de keuze voor een baan. Hoe vaker voor een factor is gekozen, hoe belangrijker deze is voor de keuze van een baan. Deze percentages zijn ook weergeven in figuur 10. In totaal hebben 137 respondenten deze vraag ingevuld. Een voorbeeld om de percentages in deze tabel uit te leggen: Doorgroeimogelijkheden is 109 keer aangeklikt als factor die belangrijk is in de keuze voor een baan (109/137=79.5%).

Figuur 9 Belangrijkheid factoren in keuze voor een bepaalde baan (in percentages) (N=137)

De factor doorgroeimogelijkheden (79,5%) is het vaakst gekozen als belangrijke factor die de keuze voor een baan beïnvloedt. Ook willen respondenten graag uitdagend werk. Respondenten willen in de toekomst een baan die uitdagend is en waar ze zichzelf kunnen ontwikkelen. Niet alleen het doorleren en uitdagend werk wordt als belangrijk ervaren, maar ook plezier op de werkvloer wordt als een belangrijke factor gezien bij de keuze van een baan. Dit blijkt uit de factoren waardering in je werk en werksfeer, deze factoren worden beide vaak gekozen. Salaris (46.7%) wordt ook als belangrijk ervaren, kennelijk vinden de respondenten een goed salaris belangrijk. Een ander opvallend punt is de factor lage werkdruk. In de lijst met geholpen associaties wordt hoge werkdruk vaak gekozen als een associatie met de zorg. Echter, wanneer men het bevraagt als lage werkdruk (factor), dan zien maar weinig studenten het als belangrijk bij de keuze van een baan. Factoren die verder niet vaak worden gekozen zijn werk dat mentaal niet zwaar is, werk dat fysiek niet zwaar is, flexibele tijden, status en nachtdiensten. Al deze factoren zijn door minder dan tien procent van de respondenten gekozen en worden door de respondenten in dit onderzoek minder belangrijk geacht bij de keuze van een baan dan de andere factoren.

De theoretisch onderscheiden factoren worden vervolgens in relatie gebracht met de branches in de zorg. De vier factoren die een student aangeeft belangrijk te zijn bij de keuze voor een baan, worden gebruikt voor een vervolganalyse. Op deze manier wordt getracht te achterhalen hoe de studenten een branche beoordelen op een bepaalde factor. De resultaten van deze analyse zijn te vinden in de onderstaande matrix (figuur 10).


23

Figuur 10 Factorenmatrix met score op de branches. VV (ouderenzorg) is verpleging, verzorging (ouderenzorg) en GGZ is geestelijke gezondheidszorg

In de bovenstaande figuur (figuur 10) staat allereerst de belangrijkheid van de factoren weergegeven. Bij doorgroeimogelijkheden is hier te zien dat 79,5 procent van de respondenten doorgroeimogelijkheden ziet als een belangrijke factor voor de keuze van een baan. Dit staat gelijk aan 109 respondenten die dit hebben aangegeven (de percentages zijn gelijk aan figuur 9). Daarna is er aan al deze 109 respondenten gevraagd in welke branches zij deze factor (in dit geval doorgroeimogelijkheden) het best naar voren vinden komen. Dit is gedaan door middel van rangscores. De score 1 betekent dat de factor in een bepaalde branche, volgens de respondent, sterk naar voren komt. De score 7 betekent dat dit juist niet het geval is. Dit resulteert, zoals te zien is in figuur 10 aan de rechterkant van de streep, tot de gemiddelde scores van factoren op branches. De ziekenhuiszorg scoort hier bijvoorbeeld 1,4 op de factor doorgroeimogelijkheden, dit betekent dat de ziekenhuiszorg hoog scoort op de factor doorgroeimogelijkheden. Bij de cijfers in figuur 10 moet nog wel een notie gemaakt worden. Sommige factoren worden namelijk minder vaak belangrijk gevonden in de keuze voor een bepaalde baan dan andere factoren. Dat betekent in dit geval dat bijvoorbeeld de gemiddelde rangordescores (te zien aan de rechterkant van de streep) van de factor nachtdiensten, gebaseerd zijn op 6 respondenten. Deze scores zullen dus minder betrouwbaar zijn dan de scores op de vaker genoemde factoren, bijvoorbeeld doorgroeimogelijkheden (gebaseerd op 109 respondenten) en uitdagend werk (gebaseerd op 85 respondenten). Uit de factorenmatrix (figuur 10) zijn enkele opvallende scores te halen. Zo scoort de ziekenhuiszorg hoog op de factoren doorgroeimogelijkheden, salaris en diversiteit aan taken respectievelijk: 1,4; 2,0 en 1,6. De ziekenhuiszorg wordt dus het meest positief beoordeeld op de factoren die studenten hbo-verpleegkunde ook belangrijk vinden. Ook zijn er enkele branches die duidelijk minder beoordeeld worden op de meest belangrijk bevonden factoren. Zo scoort de gehandicaptenzorg op de factoren doorgroeimogelijkheden, salaris en diversiteit aan taken respectievelijk: 6,1; 5,8 en 5,8.


24

4.5 Branches waarin studenten in de toekomst willen werken. In de vragenlijst is de vraag gesteld in welke branche de respondenten later willen gaan werken. Hierbij mochten ze maximaal 2 branches aanklikken. In onderstaande figuur (figuur 11) zijn de percentages gegeven van het aantal respondenten dat aangegeven heeft in een bepaalde branche te willen werken. Hieruit komt naar voren dat de ziekenhuiszorg als vaakst is genoemd als branche waarin de respondenten later willen werken (78,8%). Ook lijkt het beeld bevestigd te worden dat mensen liever in de ziekenhuiszorg werken dan in bijvoorbeeld in de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg. De verpleging, verzorging (ouderenzorg) is in deze tabel genoteerd als VV (ouderenzorg).

Figuur 11 Percentages genoemde branches waarin hbo-verpleegkundigen later willen werken (N = 137)

Uit bovenstaande figuur blijkt dus dat de respondenten het liefst willen werken in het ziekenhuis. Dit verschil is relatief groot te noemen als je het vergelijkt met de rest van de branches. In totaal geeft 78,8% van de respondenten aan dat ze later in de ziekenhuiszorg willen werken. De eerstvolgende branche is de jeugdhulpverlening met 24,1%. Het lijkt erop dat de ziekenhuiszorg veruit het populairst is onder de studenten van het hbo-verpleegkunde. Uit deze figuur blijkt ook dat slechts 8 en 11,7% van de respondenten in respectievelijk de gehandicaptenzorg en de verslavingszorg willen werken. Deze branches zijn beduidend minder populair te noemen. 4.6 De populariteit van steden en platteland van de regio’s Drenthe en Groningen Tot slot wordt er gekeken naar de regio’s Drenthe en Groningen. De vragen hierover zijn alleen gesteld aan de respondenten van de Hanze. Wanneer er in onderstaande stuk gesproken wordt over respondenten, worden daarmee de respondenten van de Hanze bedoeld. Ten eerste zal geanalyseerd worden in welke provincies de toekomstige werknemers willen werken, vervolgens zal er gekeken worden in welke steden of dorpen de toekomstige werknemers willen werken. Ten derde zal er ingegaan worden op de maximale reistijd (in minuten) die zij willen afleggen naar hun werk. Daarnaast zal er ook nog gekeken worden naar de maximale reisafstand (in kilometers) die zij willen afleggen naar hun werk. Tot slot zal er gekeken worden in welke organisaties de toekomstige werknemers later willen werken aan de hand van een woordveld.


25

4.6.1 In welke provincies willen toekomstige werknemers werken? Allereerst is er gevraagd in welke provincies de studenten later willen werken. Ze hadden de mogelijkheid om drie provincies te kiezen. Dit is gevraagd om te achterhalen of studenten wel in Groningen en Drenthe willen werken. De uitkomsten van deze vraag staan in figuur 12. Deze vraag is door 32 respondenten niet ingevuld. De getallen in de figuur zijn de percentages van het aantal respondenten dat voor een plaats kiest, afgezet tegen het totaal aantal respondenten (N=92). Hieruit blijkt dat de meerderheid van de respondenten later in Groningen wil werken. Daarnaast willen er ook relatief veel respondenten werken in Drenthe en in Friesland.

Figuur 12 Percentages genoemde provincies waarin hbo-verpleegkundigen later willen werken (N= 92)

Wel moet er een kanttekening geplaatst worden bij deze figuur. Deze figuur geldt alleen maar voor studenten in Groningen en Drenthe. Wanneer deze vraag bijvoorbeeld gesteld zou worden aan hbo-verpleegkunde studenten in Utrecht, zou Utrecht naar alle waarschijnlijkheid de voorkeur krijgen. Toch blijkt wel dat Groningen (90,2%) populairder is dan Drenthe (55,4%). 4.6.2 In welke steden of dorpen willen toekomstige werknemers werken? Om de verschillende regio’s in kaart te brengen zijn er enkele geselecteerde plaatsen gevraagd aan de hand van de COROP-indeling van Nederland (zie voor een uitgebreidere toelichting het theoretisch kader, hoofdstuk 2). Deze plaatsen liggen verspreid over Groningen en Drenthe. De respondenten hadden de mogelijkheid om maximaal vier plaatsen te kiezen waar ze later aan het werk zouden willen gaan. De resultaten daarvan staan in figuur 13. De frequenties zijn berekend door het aantal keer dat er voor een plaats is gekozen, te delen door het totaal aantal respondenten (N=92). Ook deze vraag is 32 keer niet ingevuld.


26

Figuur 13 Frequenties van de populariteit van plaatsen bij studenten hbo-verpleegkunde in Groningen en Drenthe (N = 92)

Wat in deze figuur opvalt is de populariteit van Groningen en Assen. Deze twee steden steken met kop en schouders boven de andere plaatsen uit. Het is duidelijk dat de studenten van de Hanze later graag in Groningen en Assen willen werken. Elke respondent die voor Assen heeft gekozen als potentiële werkplek, heeft ook voor Groningen gekozen. Na deze twee steden zijn Hoogeveen en Emmen ook populair. Het staat niet in verhouding met Groningen en Assen, maar in vergelijking met de andere plaatsen zijn Hoogeveen en Assen redelijk populair. Wat verder opvalt zijn de plaatsen Roden en Zuidlaren. Deze twee plaatsen liggen redelijk dicht bij Groningen en zijn daarom wellicht populairder dan de overige plaatsen.

Hoewel het duidelijk is dat Groningen en Assen de populairste plaatsen zijn bij de studenten van de Hanze, is het niet duidelijk hoe sterk die voorkeuren zijn. Het is mogelijk dat alle studenten voor Groningen hebben gekozen, maar bijna even graag in Assen werken of juist helemaal niet in Assen als ze de keuze zouden hebben tussen deze twee steden. Om dit verschil te kunnen duiden, hebben de studenten vragen gekregen waarbij ze konden kiezen tussen twee plaatsen. De studenten konden hun voorkeur aangeven door een balkje te verplaatsen naar links of rechts. Als eerste hebben de respondenten de keuze gekregen tussen Groningen en Delfzijl (zie figuur 14). Het balkje staat bijna helemaal aan de linkerzijde, wat betekent dat de voorkeur voor Groningen relatief sterk is. Dit is niet heel verwonderlijk, aangezien Delfzijl ook niet hoog scoort op de populariteitsmeting van plaatsen, zoals hierboven aangegeven (figuur 13).

Figuur 14 Vergelijking tussen Groningen en Delfzijl

De volgende vergelijking is tussen Assen en Groningen (zie figuur 15). Dit is een interessante vergelijking, aangezien Groningen en Assen beide erg hoog scoren op de populariteitsmeting. Op één na, kiezen alle studenten die voor Assen kiezen, ook voor Groningen. Uit de figuur (figuur 15) blijkt dat de


27

voorkeur van studenten toch naar Groningen uitgaat. Dus wanneer studenten plaatsen moeten kiezen om later in te werken, is Assen bijna even populair, maar wanneer ze moeten kiezen tussen deze twee plaatsen, gaat de voorkeur duidelijk uit naar Groningen. Groningen steekt met kop en schouders boven Assen uit.

Figuur 15 Vergelijking tussen Assen en Groningen

De derde vergelijking is tussen Assen en Emmen. De voorkeur van de respondenten gaat duidelijk uit naar Assen. Dit is een interessant gegeven, aangezien Assen duidelijk het onderspit moet delven tegenover Groningen, maar het juist wel wint van Emmen. Er zijn 15 studenten die in de populariteitsmeting voor zowel Assen als Emmen hebben gekozen en 4 respondenten die enkel voor Emmen kozen. Wanneer er gekeken wordt naar de respondenten die voor Emmen kiezen als potentiële werkplek, kiezen deze respondenten ook voor Emmen wanneer het gaat om de vergelijking tussen Assen en Emmen. Dit beeld is minder sterk als tussen Groningen en Assen, in die vergelijking is er geen één respondent die voor Assen kiest als werkplek. Dit is bij Emmen dus wel het geval. Hieruit kan voorzichtig geconcludeerd worden dat de stadsgrootte niet per se invloed heeft op de voorkeur voor een plaats om later in te werken. Mensen kiezen, zoals hierboven genoemd, Groningen boven Assen. Daarnaast wordt over het algemeen Assen weer boven Emmen verkozen (figuur 16). Dit kan voor regio Emmen in de toekomst wel eens problemen opleveren voor werkgevers wat betreft het vervullen van vacatures voor hoogopgeleide hbo-verpleegkunde werknemers.

Figuur 16 Vergelijking tussen Assen en Emmen

De laatste twee vergelijkingen worden gemaakt tussen twee ‘kleinere plaatsen’, waarvan de eerste vergelijking tussen Roden en Appingedam gegeven wordt (zie figuur 17). De respondenten hebben een voorkeur voor Roden, maar deze voorkeur is niet heel sterk. Het zou kunnen zijn dat hiermee de populariteit van Groningen wordt benadrukt, aangezien Roden dicht bij Groningen ligt. Het kan zijn dat de respondenten daarom een voorkeur hebben voor Roden.

Figuur 17 Vergelijking tussen Roden en Appingedam

De laatste vergelijking is tussen Hoogeveen en Bedum (zie figuur 18). Hoewel de voorkeur wel naar Hoogeveen lijkt uit te gaan, is deze voorkeur niet heel sterk. Dit is in strijd met de vorige vergelijking waar de populariteit van Groningen werd benadrukt door de voorkeurspositie van Roden. Bij de


28

vergelijking tussen Hoogeveen en Bedum gaat de voorkeur uit naar de plaats die juist niet dicht bij Groningen ligt.

Figuur 18 Vergelijking tussen Hoogeveen en Bedum

Uit de vorige vergelijkingen bleek dat de stad Groningen het meest populair is bij de studenten. Dit beeld wordt bevestigd door een andere variabele uit de vragenlijst over de populariteit van Groningen en omgeving. Er is gevraagd in hoeverre het belangrijk is om in een straal van 15 kilometer rondom Groningen te werken. Bij deze vraag zijn er veel missende waarden. In totaal hebben 46 van de 127 respondenten deze vraag niet beantwoord. De resultaten van deze vraag zijn gegeven in onderstaande figuur (figuur 19). Het balkje in de figuur staat duidelijk aan de rechterkant. Dat betekent dat studenten het belangrijk vinden om in de buurt van Groningen te werken.

Figuur 19 De mate van bereidheid om rondom Groningen te werken (N = 81)

4.6.3 De maximale reistijd die respondenten in de toekomst af willen leggen naar hun werk In de figuur (figuur 20) hieronder staan de maximale reistijden (in minuten) afgezet die de respondenten later willen afleggen naar hun werk. Hieruit blijkt dat 10 respondenten erg dicht bij hun werk willen wonen, aangezien ze niet lang naar hun werk willen reizen. Het vaakst is geantwoord in de categorie 31-40 minuten. Bijna 30% van de respondenten is bereid om langer dan 40 minuten te reizen om op het werk te komen, waarvan 12% zelfs langer dan een uur wil reizen.

Figuur 20 De maximale reistijd, in minuten, die de respondenten willen afleggen naar hun werk (n=89)

4.6.4 De maximale reisafstand die de respondenten in de toekomst willen afleggen naar hun werk Naast de reistijd in minuten, is er ook gevraagd naar de maximale reisafstand (in kilometers) die de respondenten in de toekomst naar hun werk willen afleggen. Zie de figuur hieronder voor de gegevens (figuur 21). Hieruit blijkt dat de respondenten relatief veel kilometers willen afleggen. Uit deze twee figuren kunnen we concluderen dat studenten bereid zijn om redelijk ver van hun werk af te wonen.


29

Figuur 21 Reisafstand in kilometers (n = 88)

4.7 De organisaties waarin de toekomstige werknemers later willen werken. Als laatste is er aan de toekomstige werknemers gevraagd in welke organisaties zij later willen werken. Deze vraag is zowel aan de Hanze studenten als de NHL studenten gesteld. De respondenten mochten hier drie organisaties noemen. Uit de analyses is gebleken dat verscheidende respondenten ook branches hebben genoemd als antwoord op deze vraag. Ook deze zijn meegenomen in de analyse. Vervolgens zijn alle antwoorden aan de hand van een Word Cloud Generator samengevoegd in onderstaande figuur.

Figuur 22 De genoemde organisaties/branches waarin de respondenten later willen werken (N=108)

Uit bovenstaande figuur blijkt dat het UMCG (Universitair Medisch Centrum Groningen) veruit het vaakst genoemd wordt als organisatie waar de hbo-verpleegkunde studenten in de toekomst willen werken. Ook het Martini Ziekenhuis wordt vaak benoemd als organisatie om later te willen gaan werken. Daarnaast worden enkele branches genoemd, waarvan de ziekenhuisbranche het vaakst. Uit dit figuur kan worden


30

opgemaakt dat ziekenhuizen populair zijn. De antwoorden die in deze vraag naar voren komen, corresponderen dus met de uitslagen van de eerdere analyses, waarin de ziekenhuiszorg positief wordt beoordeeld.


31

5. Conclusie Naar aanleiding van dit onderzoek kunnen meerdere conclusies getrokken worden. De conclusies worden in dit hoofdstuk aan de hand van verschillende sub-paragrafen toegelicht. Naar aanleiding van deze conclusies zullen ook de onderzoeksvraag en de verschillende deelvragen worden beantwoord. 5.1 De zorgsector als geheel Uit de analyses van de beeldvorming van de zorgsector blijkt dat de meerderheid van de respondenten later in de zorgsector wil werken. Het werken in de zorgsector lijkt onder de hbo-verpleegkunde studenten geen populariteitsprobleem te hebben. Als we kijken naar de beelden/associaties die de respondenten hebben met de zorgsector, dan blijkt hieruit dat de respondenten vooral aan het ziekenhuis denken, wanneer ze aan de zorgsector denken. Daarnaast zien de respondenten werken in de zorg als verantwoordelijk werk en vinden het hulpvaardig om de zieken in de maatschappij te helpen. Toch associëren de respondenten de zorgsector niet alleen als positief. Zo komen ook laag salaris en een hoge werkdruk gepaard met stress vaak naar voren als associatie. De ziekenhuiszorg is de branche die grotendeels het beeld bepaald bij de respondenten en daarmee aandacht wegkaapt bij de andere branches. 5.2 Beeld van de verschillende branches in de zorgsector Naast het beeld dat studenten hebben van de gehele zorgsector, is er gekeken naar de branches waar studenten later willen werken. Hier komt naar voren dat de hbo-verpleegkunde studenten het liefst in de ziekenhuiszorg willen werken en het minst graag in de gehandicaptenzorg. Hieronder staat figuur 11 nogmaals ter illustratie.

Figuur 11 Percentages genoemde branches waarin hbo-verpleegkundigen later willen werken (N = 137)

In een poging om te kijken waarom de studenten van bepaalde branches een positief beeld hebben, is er ook gekeken naar het beeld dat er vanuit de opleiding gegeven wordt over de verschillende branches. Daarnaast is het beeld van de branches vanuit de media, studenten en gehele studietraject bekeken. In dit geval komt hier ook de ziekenhuiszorg naar voren als de branche die door de omgeving van de studenten het meest positief wordt belicht. De ziekenhuiszorg is dus niet alleen populair, het wordt ook sterk belicht in de externe factoren.


32

5.3 De factoren die belangrijk zijn in de keuze van een baan Om te bepalen waarom mensen een bepaalde baan kiezen, zijn er theoretisch verschillende factoren onderscheiden. Deze factoren zijn hieronder nogmaals weergegeven (figuur 9).

Figuur 9 Belangrijkheid factoren in keuze voor een bepaalde baan, in percentages (N=137)

Hier komen enkele factoren naar boven die voor de hbo-verpleegkunde studenten belangrijk zijn in de keuze van een baan. Dat zijn doorgroeimogelijkheden, uitdagend werk, werksfeer, verantwoordelijkheid, salaris, diversiteit aan taken en waardering in je werk. De factor doorgroeimogelijkheden wordt door bijna 80 procent van de studenten als belangrijk aangeduid. Dit zijn de factoren die belangrijk zijn in de keuze van een baan voor studenten. De overige factoren lijken minder belangrijk bij de keuze van een baan. 5.4 De branches gerangschikt op factoren Om te kijken waarom de ziekenhuiszorg zo hoog wordt beoordeeld, is gekeken naar de verschillende factoren die gelinkt zijn aan de branches. Hier komt naar voren dat de belangrijk beoordeelde factoren (veel doorgroeimogelijkheden, uitdagend werk, goede werksfeer, hoog salaris) het hoogste scoren op de ziekenhuiszorg, behalve de factoren fysiek zwaar werk en flexibele tijden. Dit zijn echter geen belangrijke factoren in de keuze van een baan. Tussen de andere branches zijn ook verschillen te zien, maar bij de ziekenhuiszorg komt het meest duidelijk naar voren dat de belangrijk geachte factoren hier aanwezig zijn volgens de studenten, gezien de lage scores in figuur 10. De uitkomsten van deze analyse geven dus een inkijk in het feit waarom de ziekenhuiszorg als positief wordt beoordeeld. De GGZ is de tweede branche die relatief hoog scoort op de belangrijke factoren, het staat net onder de ziekenhuiszorg als het gaat om doorgroeimogelijkheden en uitdagend werk. De tegenhanger van de ziekenhuiszorg is de gehandicaptenzorg. Deze branche scoort beduidend minder op de factoren die belangrijk worden geacht door de respondenten.


33

5.5 Verschillen werken in de regio Naast de verschillende branches, is er ook gekeken naar de regio. Op welke (geografische) locaties willen de studenten hbo-verpleegkunde werken? Hier blijken enkele gebieden populairder te zijn dan de andere. Zo blijkt dat de steden Groningen, Assen en Emmen worden beoordeeld als de locaties waar men het liefst zou willen werken, met Groningen als vaakst genoemde locatie. Wanneer de twee vaakst genoemde plaatsen Assen en Groningen met elkaar worden vergeleken, komt duidelijk naar voren dat de studenten Groningen verkiezen boven Assen. Assen is dus populair, maar als het er op aan komt zullen de studenten liever in Groningen willen werken dan in Assen. Emmen is van de die grootste plaatsen in Groningen en Drenthe het minst populair. Wanneer Assen en Emmen met elkaar worden vergeleken, gaat de voorkeur duidelijk uit naar Assen.

Een belangrijk punt van discussie bij deze paragraaf is de grote populariteit van de stad Groningen. Deze stad steekt met kop en schouders boven de andere plaatsen uit in de regio. Hierdoor lijkt het alsof andere plaatsen in de regio bijna geen schijn van kans maken als het gaat om hbo-verpleegkundigen naar hun werkplek te lokken. Echter, hier valt een belangrijke kanttekening bij te plaatsen. De respondenten zijn studenten die in Groningen wonen of in ieder geval een groot deel van hun tijd in Groningen doorbrengen. Hierdoor wordt de voorkeur voor Groningen sterker en lijkt het voor hen dat andere plaatsen in de regio minder leuk zijn om in te werken dan Groningen. Hier past een theorie uit de psychologie bij. Dit is de cognitieve dissonantietheorie van Festinger (1957). Een voorbeeld van deze theorie is de keuze tussen twee auto’s. Stel een persoon heeft de keuze tussen een blauwe en een rode auto. Deze auto’s zijn allebeide even goed, maar de persoon kiest op basis van toeval voor de blauwe auto. Nadat deze persoon een tijdje in de blauwe auto heeft rondgereden, is zijn voorkeur voor de blauwe auto veel sterker geworden en kan hij zich niet voorstellen om ooit voor de rode auto te kiezen. Onbewust is de mening van de persoon veranderd. Dit kan ook van toepassing zijn op de de stad Groningen. De respondenten hebben de keuze voor Groningen gemaakt en daardoor verandert onbewust hun mening over de andere plaatsen. Ze kunnen zich niet meer voorstellen om ooit in een andere plaats te wonen en te werken. Hierdoor hebben plaatsen die ver van Groningen af liggen een achterstand op de stad. Plaatsen die dichtbij de stad liggen (zoals Roden), zijn juist wel aantrekkelijk voor de respondenten. Dit kan het beeld genereren dat Groningen overgewaardeerd wordt in dit onderzoek en dit is dus een belangrijk punt om in je achterhoofd te houden tijdens het lezen van deze conclusie.

Over de overige plaatsen kan gezegd worden dat plaatsen die dicht bij de stad Groningen liggen, meer in trek zijn bij de respondenten dan plaatsen die veraf liggen. De respondenten vinden belangrijk om dicht bij Groningen te werken.

Tot slot kan gezegd worden dat de respondenten bereid zijn om meer dan 20 minuten te reizen voor hun werk. 5.6 De organisaties waar de respondenten in de toekomst willen werken Uit de analyse bij welke organisaties de studenten het liefst willen werken komt, net als bij de vragen over associaties bij zorgsector, naar voren dat ziekenhuizen populair zijn. Het UMCG wordt bijvoorbeeld vaak genoemd. Dit betekent dus dat de hbo-verpleegkunde studenten ook bij de organisaties waar ze in de toekomst willen werken, vaak ziekenhuizen noemen.


34

5.7 Algemene conclusie en beantwoording onderzoeksvraag De hoofdvraag die aan het begin van het rapport gesteld is, wordt in deze paragraaf beantwoordt. “Wat bepaalt bij hoogopgeleide aanstaande verpleegkundigen het imago van het werken in de Drentse en Groningse zorgsector, (sub)regio’s, branches en organisaties? Zijn daarbij verschillen te onderkennen tussen het werken in bepaalde (sub)regio’s en branches?” Uit de resultaten van dit onderzoek komt naar voren dat er verschillende indicaties zijn voor wat het imago van de zorgsector bepaalt. Zo lijken doorgroeimogelijkheden en het beeld dat de omgeving geeft, belangrijke factoren voor het positief/negatief beoordelen van een bepaalde branche. In de beoordeling van branches zijn dan ook verschillen te ontdekken tussen de branches. Bij de resultaten met betrekking tot de regio zijn duidelijke verschillen te onderscheiden tussen de verschillende werkplaatsen. Uit het onderzoek komt niet duidelijk naar voren waar deze verschillen vandaan komen.

In het algemeen kan gezegd worden dat er voor de zorgsector geen imago probleem lijkt te bestaan onder hbo-verpleegkundigen. De ziekenhuiszorg lijkt de meest populaire branche te zijn onder hbo-verpleegkundigen. De factor doorgroeimogelijkheden wordt verder het belangrijkst bevonden door hbo-verpleegkundigen bij de keuze van een baan. De ziekenhuiszorg wordt het meest positief beoordeeld op de factor doorgroeimogelijkheden. Als er verder gekeken wordt naar de top drie belangrijkste factoren (doorgroeimogelijkheden, uitdagend werk en werksfeer) scoort de ziekenhuiszorg ook het hoogst op uitdagend werk, alleen werksfeer is hier een uitzondering. Een goede werksfeer is de op drie na belangrijkste factor en wordt geassocieerd met de gehandicaptenzorg en de ouderenzorg, de ziekenhuiszorg staat daar direct onder. Bij de factor uitdagend werk scoren de verslavingszorg en de GGZ het hoogst na het ziekenhuis. Voor doorgroeimogelijkheden geldt dit voor de GGZ en de thuiszorg. Op basis hiervan kan geconcludeerd worden dat de ziekenhuiszorg domineert, gevolgd door de GGZ.

Een belangrijke uitkomst van dit onderzoek is dat de ziekenhuiszorg verreweg het populairst is. Enkele andere branches, zoals de gehandicaptenzorg, blijken veel minder populair te zijn. Dit hoeft echter geen probleem te zijn wanneer dit de verhoudingen op de arbeidsmarkt representeert. Het zou zo kunnen zijn dat er in het ziekenhuis simpelweg veel meer banen zijn voor hbo-verpleegkundigen dan in de gehandicaptenzorg. Hetzelfde geldt voor de stad Groningen als populairste plek om werken. Het kan heel goed zo zijn dat er in Groningen verreweg het meeste werk te vinden is.

Verder lijkt de stad Groningen ook veruit de populairste plaats om in te werken. Met deze bevindingen kan de onderstaande onderzoeksvraag als volgt worden beantwoord: De keuze van een baan in een bepaalde branche, wordt deels bepaald door een aantal factoren. Dit zijn doorgroeimogelijkheden, uitdagend werk, werksfeer, verantwoordelijkheid, salaris, diversiteit aan taken en waardering in je werk. De ziekenhuiszorg heeft op bijna al deze factoren de beste scores, deze branche steekt met kop en schouders boven andere branches uit.

Uit het imago van het werken in bepaalde regio’s blijkt dat enkele gebieden populairder zijn dan andere gebieden. Zo blijkt dat de steden Groningen, Assen en Emmen worden beoordeeld als de locaties waar men het liefst zou willen werken, met Groningen als vaakst genoemde locatie. Wanneer de twee vaakst genoemde plaatsen Assen en Groningen met elkaar worden vergeleken, komt duidelijk naar voren dat de studenten Groningen verkiezen boven Assen. Assen is dus populair, maar als het er op aan komt zullen de studenten liever in Groningen willen werken dan in Assen.


35

5.8 Aanbevelingen In dit onderzoek worden verschillende vragen over het imago van de zorg in Groningen en Drenthe beantwoord. Deze antwoorden roepen ook verschillende vragen op. In dit hoofdstuk zullen deze vragen worden opgeworpen en zullen er opties besproken worden om deze vragen eventueel te kunnen beantwoorden.

In eerste instantie zal er gekeken kunnen worden naar het feit dat in dit onderzoek de ziekenhuiszorg zeer positief beoordeeld wordt. Wat betekent deze positieve beoordeling? In eerste instantie is belangrijk om te kijken naar de arbeidsmarkt. In welke branches zijn veel hoogopgeleide verpleegkundigen nodig en in welke branches niet? Wanneer dit duidelijk is, kan gekeken worden of er problemen zijn voor bepaalde branches om genoeg hoogopgeleide verpleegkundigen te krijgen of dat er branches zijn waar juist een aanbodoverschot is van hbo-verpleegkundigen. Kortom, de combinatie van een betere blik op de arbeidsmarkt per branche met de resultaten van dit onderzoek, kan uitwijzen of de mismatch op de arbeidsmarkt voor hbo-verpleegkundigen bestaat en waar deze mismatch zich dan zou bevinden. Wanneer de arbeidsmarktcijfers bekend zijn, kan er gekeken worden naar de oorzaken van de positieve/negatieve beoordeling van de branches. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de opleidingen een grote rol spelen in de keuzes van de toekomstige verpleegkundigen. Het is in dat geval dus raadzaam om met de opleidingen in gesprek te gaan over de beeldvorming van de opleiding uit naar de studenten, mocht deze een mismatch op de arbeidsmarkt bevorderen. Hetzelfde geldt voor de factoren die een belangrijke rol spelen bij het kiezen van een baan. In overleg met werkgevers kan gekeken worden hoe goed deze factoren, bijvoorbeeld doorgroeimogelijkheden, mogelijk zijn in een baan bij deze werkgever. Op deze manier zou een werkgever de belangrijkste factoren binnen het onderzoek kunnen meenemen in toekomstige beslissingen. Ook kan de werkgever deze factoren promoten, wanneer zij aanwezig zijn binnen het bedrijf. Het kan namelijk zo zijn dat, gezien dit een imago onderzoek betreft, een bepaalde branche negatief wordt beoordeeld op een factor, terwijl deze wel aanwezig is bij een organisatie binnen deze branche. De studenten zijn hier dan echter niet van op de hoogte. Ook de regio kan verder onder de loep worden genomen. Ook hier geldt dat het duidelijk moet zijn waar de banen zich bevinden. Is dit vooral in de stad Groningen of zijn daaromheen ook vele banen vrij? De steden, met als voornaamste stad Groningen, lijken vele malen populairder te zijn, dan de regio’s buiten de stad. Wanneer dit niet met de arbeidsmarkt correspondeert kan dit tot een mismatch leiden. Het is daarom noodzakelijk om verder uit te zoeken waarom hbo-verpleegkundigen liever in de stad werken. Een laatste optie betreft verder onderzoek naar de verbanden tussen het positieve beeld dat door de omgeving van de studenten (opleiding, docenten, mede-studenten, media) gegeven wordt en de factoren die door studenten belangrijk bevonden worden bij het kiezen van een baan met het feit dat studenten later graag in het ziekenhuis willen werken. Op deze manier kunnen de beweegredenen van studenten om in het ziekenhuis te gaan werken beter achterhaald worden en kan hier, mocht dat nodig zijn, wat aan gedaan worden.


36

Nawoord Gedurende dit onderzoek hebben we veel ervaringen opgedaan, aangezien dit ons eerste echte praktijk (imago)onderzoek was binnen de opleiding Sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het is daarom niet verrassend dat we veel geleerd hebben van dit project. Zo hebben we ervaren dat het doen van onderzoek in de praktijk een stuk gecompliceerder ligt dan we dachten. De beginfase is cruciaal en daarbij is het belangrijk om steeds goed te communiceren met elkaar, als onderzoeksteam, maar ook met de opdrachtgevers. Het probleem en de aanleiding van het onderzoek moet namelijk echt helder zijn, voordat er echt gestart kan worden met het uitvoeren van het onderzoek. Daarnaast is het zo dat er veel initiatief genomen moet worden. Het is namelijk niet zo dat je van de ene op de andere dag 100 respondenten hebt die de vragenlijst ingevuld hebben. Het is cruciaal dat er vrij snel, al in de beginfase, nagedacht wordt over het winnen van respondenten. Er moeten meerdere plannen zijn, want als plan A niet werkt, moet er toch iets anders gedaan worden. Er bestaat namelijk geen zekerheid in praktijkonderzoek. Tot slot willen we nog zeggen dat het een ontzettend uitdagende ervaring was, die veel indruk heeft gemaakt en ons zeker ook geholpen heeft in het vormen van een beeld over het werk dat wij in de toekomst vaker zullen doen. Dit was een goed begin, het smaakt naar meer. Stella Kleinhuis Sil de Vries Stijn Dollekamp Marten Hospes Juni 2016 Groningen


37

Literatuur

Boulding, K. E. (1956). The Image. University of Michigan Press, Ann Arbor.

CBS Statline. (2015). Jeugdhulp 1e kwartaal 2015. Den haag.

CBS Statline. (2015). Personen met indicatie en/of gebruik ZMW; functie en regio. (datum

publicatie 20 augustus 2015).

Festinger, L. (1957). A theory of cognitive dissonance. Evanston, IL: Row, Peterson

Kiwa & Caop. (2015). Toekomstverkenning Arbeidsmarkt van verpleegkundig, verzorgend

en sociaal agogisch personeel 2015-2019.

Ormel, J., Lindenberg, S., Steverink., N., & Verbrugge, L. M. (1999). Subjective Well-Being and Social

Production Functions. Social Indicators Research, 45, 61-90.

Pruyn, A. H. (1994). Imago: Een analytische benadering van het begrip en de implicaties

daarvan voor onderzoek. Corporate Communication.

Raaij, van F., & Vinken, H. (2002). Het imago van de publieke sector als werkgever.

UWV. (2015). Regio in beeld 2015, Drenthe, Friesland en Groningen.

Venturaplus. (2015). Onderzoek Vrijwilligers in de zorg. Resultaten verwacht begin 2016.

ZorgpleinNoord en Venturaplus. (2016). Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn Noord-Nederland. Assen:

van Gorcum.


38

Bijlage I. Lijst van personen met wie gesproken is gedurende het onderzoek Karel Jan Alsem (imago-deskundige) Robbert Klein Koerkamp (opdrachtgever) Meta Kampen (opdrachtgever) Ronald Kielman (onderzoeker SocioQuest) Mark Huisman (coördinator statistiek Sociologie) Theo van der Zee (docent en directeur ZorgfocuZ) Studievereniging Cura (Welmoed Mintjes) Zes aanstaande verpleegkundigen studerend in Groningen


39

Bijlage II. Vragenlijst verzonden door Studievereniging Cura te Groningen en de NHL te Leeuwarden (volledige vragenlijst) Q3 Beste (aanstaande) verpleegkundigen,De zorgsector heeft jullie nodig. Er wordt namelijk een tekort verwacht aan verpleegkundigen in de toekomst. In dit onderzoek wordt er gekeken naar welke branches in de zorgsector populair zijn en waarom. Jullie kunnen je toekomstige werkgevers helpen en daarbij ook jezelf door deze vragenlijst in te vullen. De gegevens die jullie aanleveren worden uiteraard vertrouwelijk en anoniem verwerkt. Q55 Algemene gegevens. Q5 Geslacht:

m Man m Vrouw

Q6 Geboortejaar: Q7 Wat zijn de vier cijfers van je postcode? Q8 Wat zijn de vier cijfers van je postcode vijf jaar geleden? Q9 Waar volg je de opleiding HBO-V?

q Hanzehogeschool q NHL q Windesheim q Anders ____________________

Q10 In welk jaar ben je begonnen met de studie HBO-V? Q11 Laatst afgeronde opleiding:

m MAVO/VMBO m HAVO m VWO m MBO m HBO-propedeuse m HBO m WO m Anders: ____________________

Q12 In welke branche heb je het meest recent stage gelopen?

m Verslavingszorg m Jeugdhulpverlening m Ziekenhuiszorg m Verpleging, verzorging (ouderenzorg) m Thuiszorg m Geestelijke gezondheidszorg m Gehandicaptenzorg m Ik heb (nog) geen stage gelopen


40

m Anders ____________________ Q13 In welke mate was deze stage in die branche interessant? Van (0) helemaal niet interessant naar (10) zeer interessant, geef antwoord door het balkje te verschuiven. ______ Mate van interessantheid Q14 Waarom was deze stage interessant? Q56 De volgende vragen gaan over het beeld dat jij hebt van branches en hoe anderen daar invloed op uitoefenen. Q19 Aan welke van onderstaande branches wordt er tijdens je studie veel aandacht besteed? Klik er maximaal 3 aan.

q Verslavingszorg q Jeugdhulpverlening q Ziekenhuiszorg q Verpleging, verzorging (ouderenzorg) q Thuiszorg q Geestelijke gezondheidszorg q Gehandicaptenzorg q Vraag is niet van toepassing

Q59 Van welke onderstaande branches krijg je een positief beeld door de opleiding en de docenten? Klik er maximaal 3 aan.


Q60 Over welke onderstaande branches zijn je studiegenoten over het algemeen positief? Klik er maximaal 3 aan.


Q61 Van welke onderstaande branches krijg jij een positief beeld vanuit de media? Klik er maximaal drie aan.

q Verslavingszorg


41

q Jeugdhulpverlening q Ziekenhuiszorg q Verpleging, verzorging (ouderenzorg) q Thuiszorg q Geestelijke gezondheidszorg q Gehandicaptenzorg q Vraag is niet van toepassing

Q62 De volgende vragen gaan over het imago van de zorgsector. Q23 Denk je later te gaan werken in de zorgsector?

m Ja m Nee

Q24 Als je aan de zorgsector denkt, wat zijn dan de eerste 3 associaties die bij je opkomen. Q25 Hieronder staat een lijst gegeven met een aantal associaties die je zou kunnen hebben met de zorgsector. Kies maximaal 3 associaties die jij het beste bij de zorgsector vindt passen:

q Ambitieus q Ruimdenkend q Stressvol q Bekwaam q Veeleisend q Schoon q Dapper q Hulpvaardig q Eerlijk q Sechte werksfeer q Zinvol q Onderbetaald q Onafhankelijk q Rationeel q Hoge werkdruk q Liefdevol q Beleefd q Verantwoordelijk q Beheerst q Flexibel

Q57 De volgende vragen gaan het over het imago van verschillende branches in de Noord-Nederlandse zorgsector. Q26 In welke branches zou jij het liefst willen werken? Kies maximaal 2 branches.

q Verslavingszorg q Jeugdhulpverlening q Ziekenhuiszorg q Verpleging, verzorging (ouderenzorg)


42

q Thuiszorg q Geestelijke gezondheidszorg q Gehandicaptenzorg

Q27 Hieronder is een lijst gegeven met een aantal factoren die van invloed kunnen zijn bij de keuze voor een baan. Kies de 4 factoren die jij belangrijk vindt.

q Nachtdiensten q Doorgroeimogelijkheden q Status q Salaris q Diversiteit van taken q Werksfeer q Flexibele tijden q Werk is fysiek niet zwaar q Verantwoordelijkheid q Lage werkdruk q Uitdagend werk q Waardering in je werk q Werk is mentaal niet zwaar

Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Maak een rangorde aan van welke factoren jij het belangrijks... Nachtdiensten Is Selected Q42 Maak een rangorde van de branches waarbij jij denkt dat je veel te maken krijgt met nachtdiensten. Schik de branches zo dat de branche met de meeste nachtdiensten bovenaan komt te staan. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Maak een rangorde aan van welke factoren jij het belangrijks... Doorgroeimogelijkheden Is Selected Q43 Maak een rangorde van de branches waarbij jij denkt dat er doorgroeimogelijkheden zijn. Schik de branches zo dat de branche met de meeste doorgroeimogelijkheden bovenaan komt te staan. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg


43

Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Maak een rangorde aan van welke factoren jij het belangrijks... Status Is Selected Q44 Maak een rangorde van de branches waarbij jij denkt dat je veel status/aanzien hebt. Schik de branches zo dat de branche met de meeste status bovenaan komt te staan. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Salaris Is Selected Q45 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat je een hoog salaris ontvangt. De branche waarvan jij denkt dat je het meeste salaris zult ontvangen, dient bovenaan te komen. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Diversiteit van taken Is Selected Q46 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat er veel diversiteit van taken is. De branche met de meeste diversiteit dient bovenaan te komen. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Werksfeer Is Selected Q47 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat de werksfeer goed is. Schik de branches zo dat de branche met een goede werksfeer bovenaan komt ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg


44

______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Flexibele tijden Is Selected Q48 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat de tijden flexibel zijn. Van veel flexibiliteit naar weinig flexibiliteit ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Werk moet fysiek niet te zwaar zijn Is Selected Q49 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat het werk fysiek zwaar is. De branche waar de arbeid fysiek het zwaarst is, dient bovenaan te komen. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Werk moet mentaal niet te zwaar zijn Is Selected Q50 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat het werk mentaal zwaar is. De branche waar de arbeid mentaal het zwaarst is dient bovenaan te komen. . ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Verantwoordelijkheid Is Selected Q51 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat je veel te maken krijgt met verantwoordelijkheid. De branche met de meeste verantwoordelijkheid dient bovenaan te komen. ______ Verslavingszorg


45

______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Lage werkdruk Is Selected Q52 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat je te maken krijg met een hoge werkdruk. De branche met de hoogste werkdruk dient bovenaan te komen. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Uitdagend werk Is Selected Q53 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat je te maken krijgt met uitdagend werk. De branche met het meest uitdagende werk dient bovenaan te komen. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Answer If Hieronder is een lijst gegeven van een aantal factoren die je keuze zouden kunnen beïnvloeden om in een bepaalde branche te gaan werken. Kies de 4 belangrijkste factoren. Waardering in je werk Is Selected Q54 Maak een rangorde van de branches waarvan jij denkt dat je veel waardering krijgt in je werk. De branche met de meeste waardering dient bovenaan te komen. ______ Verslavingszorg ______ Jeugdhulpverlening ______ Ziekenhuiszorg ______ Verpleging, verzorging (ouderenzorg) ______ Thuiszorg ______ Geestelijke gezondheidszorg ______ Gehandicaptenzorg Q63 De volgende vragen gaan over het werken in verschillende regio's van Groningen en Drenthe. Q74 In welke provincie(s) wil jij later werken? Kies maximaal 3 provincies.


46

q Groningen q Drenthe q Friesland q Overrijsel q Gelderland q Utrecht q Noord-Holland q Zuid-Holland q Zeeland q Brabant q Flevoland q Limburg

Q28 Stel dat je in Groningen of Drenthe zou gaan werken. In welke plaatsen zou je dan het liefst werken? Kies maximaal 4 plaatsen.

q Hoogeveen q Bedum q Roden q Uithuizen q Appingedam q Nieuweschans q Assen q Groningen q Borger q Westerbork q Klazienaveen q Zuidlaren q Emmen q Delfzijl q Havelte q Stadskanaal

Q44 In het volgende onderdeel is het de bedoeling dat je de plaatsen tegen elkaar afzet. Geef je voorkeur aan waar je het liefst zou willen werken, door het balkje te verschuiven naar de plaats van je voorkeur. Hoe dichter het balkje bij een plaats staat, hoe sterker jouw voorkeur. Q29 Waar zou je het liefst willen werken? ______ Het liefst: Q30 Waar zou je het liefst willen werken? ______ Het liefst: Q32 Waar zou je het liefst willen werken? ______ Het liefst Q33 Waar zou je het liefst willen werken? ______ Het liefst


47

Q35 Waar zou je het liefst willen werken? ______ Het liefst Q71 In hoeverre wil je later in de omgeving van de stad Groningen (15km) werken? ______ mate van bereidheid Q72 Wat is de maximale reistijd (in minuten) die je wilt afleggen voor je werk? ______ minuten Q76 Wat is de maximale afstand, in kilometers, die je wilt afleggen voor je werk? ______ kilometers Q73 We zijn aan het einde gekomen van de vragenlijst, we hebben nog twee open vragen die we jouw willen stellen. Q74 Bij welke organisatie(s) zou je later willen werken? Q75 Heb je nog dingen die je kwijt wilt naar aanleiding van het invullen van deze vragenlijst?

2016-06 Het imago van de zorg door de ogen van hbo ... · PDF filevan Noord-Nederland...

Documents

Transcript of 2016-06 Het imago van de zorg door de ogen van hbo ... · PDF filevan Noord-Nederland...