2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk...

60

Transcript of 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk...

Page 1: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,
Page 2: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 2 | | 2 |

Page 3: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 3 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 3 |

www.hakrinbank.com

Inhoudsopgave

05 Missie, visie en kernwaarden

06 Organogram

07 Functieverdeling

09 Vijf jaar geconsolideerde kerngegevens

10 Verslag van de Raad van Commissarissen

Verslag van de directie14 Algemenebeschouwing15 Demacro-economischeontwikkeling24 HetbedrijfvandeHakrinbankN.V.30 NationaleTrust-enFinancieringsMaatschappijN.V.31 HakrinbankRealEstateN.V.32 Definanciëleontwikkelingvandebank

37 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

39 Jaarrekening 201540 Geconsolideerdebalansper31december2015vóórvoorstelwinstbestemming41 Geconsolideerdewinst-enverliesrekeningover201542 Geconsolideerdkasstroomoverzichtover201543 Vennootschappelijkebalansper31december2015vóórvoorstelwinstbestemming44 Vennootschappelijkewinst-enverliesrekeningover201545 Toelichtingopdegeconsolideerdejaarrekening

Andere informatie51 Geconsolideerdeproformabalansper31december2015návoorstelwinstbestemming52 Vennootschappelijkeproformabalansper31december2015návoorstelwinstbestemming53 CurriculavitaeennevenfunctiesvanledenvandeRaadvanCommissarissenen DirectieHakrinbankN.V.

56 Adressenlijst

Page 4: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 4 | | 4 |

Directieteam Hakrinbank van links naar rechts: Drs. R.P.V. Sheorajpanday - Financieel Directeur

Drs. J.D. Bousaid - Algemeen Directeur

Page 5: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 5 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 5 |

www.hakrinbank.com

Missie

De Hakrinbank biedt als innovatieve en dynamische instelling haarklanteneenintegraalpakketvanhoogwaardigefinanciëledienstenaan.

Deskundige medewerkers leveren in teamverband maatwerk voormaximaleklanttevredenheid.

OnzevisieisomdegeprefereerdeaanbiedervanfinanciëlediensteninSurinametezijndooruitmuntendekwaliteit.

Kernwaarden

DeHakrinbankheeftvierkernwaardengedefinieerddierichtinggevendzijnvoorderealisatievandestrategischedoelen,deactiesdiedezeondersteunenendevertalingnaardeorganisatiestructuur,systemenendewaarden,normenengedragingenbinnendeorganisatie,teweten

BetrouwbaarheidServiceenklantgerichtheidTeamworkKwaliteit

DezekernwaardendiedeHakrinbankheeftgedefinieerd,zijnverankerdin de organisatiestructuur en cultuur en vormen de leidraad bij alleactiviteitenvandebank.Zemakenduidelijkwaarhetbedrijfvoorstaatendienenalstoetssteenvoorhaarhandelen.

Visie

Page 6: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 6 | | 6 |

Internal AuditRisk Management

Human Resources

Corporate Secretary & Legal Affairs

Treasury

Information Management

Controlling

Project Management

Compliance

AlgemeenDirecteur

OperationsDirecteur

FinancieelDirecteur

Payments & Settlements

Sales Administration

Information Technology

Facility Management

CommercieelDirecteur

Retail Banking

Business Banking

Marketing & Public Relations

Organogram per1januari2016

Page 7: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 7 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 7 |

www.hakrinbank.com

Risk ManagementIr. A. Sardjoe, hoofdJ. van Petten M.Sc.

Internal AuditDrs. M. Keerveld RA, hoofdDrs. R. Mahabier-Naigi

ComplianceMr. M. Westmaas, hoofd

Human ResourcesDrs. I. Lo Fo Sang, hoofd

Corporate Secretary & Legal AffairsMr. M. Schaap, hoofdMr. S. Mahesh

Retail Banking Drs. V. Ramtahalsing, wnd. hoofdR. SoedamahF. William B.Comn.

BranchesTourtonneDrs. R. Changoer, managerFloraDrs. N. Elshot-Chelius, managerM. Merhai BA Nieuwe HavenDrs. S. Kisoensingh-Jhauw, manager LatourD. Khitanea BBA, managerNieuw NickerieR. Mangala, managerA. MoerahoeTamanredjoDrs. R. Mohamatsaid, manager

Business BankingDrs. T. Gonesh, hoofd

RelationshipManagersG. Biharie-Rosiek MBADrs. M. Defares

RelationshipManagersIr. P. QuintiusR. Ramautarsingh M.Sc. Drs. M. VonkC. Wijdh MBAS. Yang B.Sc.

Marketing & Public RelationsG. Jong M.Sc., hoofd

Payments & SettlementsM. Heikerk BBA, hoofdP. Abeleven MBA

Sales AdministrationDrs. R. Sitaram, hoofdM. van ’t Kruys B.Ec.

Information TechnologyA. Semoedi, wnd. hoofdIng. R. MahabierDrs. I. Loenersloot

Facility ManagementR. Tjon A Kon, hoofdR. Tjokro

Treasury H. Guicherit MBA, hoofdDrs. R. Oedai

Information ManagementIng. H. Schilder MBA, hoofdDrs. D. Boedhai RE

ControllingR. Liesdek, hoofdN. Kewalapat B.Ec.

Project ManagementA. Blijd B.Sc.S. Gayadien B.Sc.A. Jap A Joe B.ICT

Functieverdelingper1januari2016

Raad van CommissarissenDrs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC President-Commissaris Drs. M. Sandvliet M.Sc. Vice President-Commissaris Dhr. G.K.T. Lau MBA M.Sc. Drs. M. RoemerDhr. R.S. SmitMr. C. Vos-RitfeldMr. R.T.W. Vos

DirectieDrs. J. D. Bousaid Algemeen Directeur

Drs. R.P.V. Sheorajpanday Financieel Directeur

Page 8: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 8 | | 8 |

Raad van Commissarissen Hakrinbank: van links naar rechts achter: Mevr. Mr. C. Vos - Ritfeld, Dhr. R.S. Smit, G.K.T. Lau MBA M.Sc. en Mr. R.T.W. Vos. van links naar rechts voor: Mevr. Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC, Drs. M.L. Roemer en Drs. M.M. Sandvliet M.Sc.

Page 9: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 9 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 9 |

www.hakrinbank.com

Vijf jaar geconsolideerde kerngegevens (in duizenden SRD)

2015 2014 2013 2012 2011

Balans

Liquide middelen 495.488,7 523.622,6 455.853,9 440.758,4 211.111,4

Klanten (kredietverlening) 1.262.540,0 1.134.395,4 1.070.451,1 922.729,2 811.601,8

Overige activa 688.617,7 593.989,5 599.458,7 501.065,8 455.695,6

Totaal activa 2.446.646,4 2.252.007,5 2.125.763,7 1.864.553,4 1.478.408,8

Schulden aan klanten 2.073.444,6 1.933.743,3 1.855.732,5 1.603.917,2 1.274.073,0

Overige passiva 166.236,8 125.144,4 98.729,8 126.399,1 93.659,2

Eigen vermogen 206.965,0 193.119,8 171.301,4 134.237,1 110.676,6

Totaal passiva 2.446.646,4 2.252.007,5 2.125.763,7 1.864.553,4 1.478.408,8

Resultaten

Bedrijfsopbrengsten 136.299,2 120.460,9 121.424,4 103.623,5 99.958,6

Operationele bedrijfslasten 86.329,9 65.918,9 67.474,3 57.926,5 54.282,0

Voorziening kredietrisico’s 10.170,6 3.947,7 6.766,5 1.857,5 6.528,8

Winst vóór belasting 39.798,7 50.594,3 47.183,5 43.839,5 39.147,7

Inkomstenbelasting 14.315,6 18.213,9 16.986,1 15.782,2 14.093,2

Winst ná belasting 25.483,0 32.380,3 30.197,5 28.057,3 25.054,5

Dividend in contanten 3.520,71) 11.246,6 10.562,0 9.779,6 3.725,6

Dividend in aandelen 1,82) - - - 3,5

Ratio’s (in %)

Efficiencyratio 63,3 54,7 55,6 55,9 54,3

Return on average equity 13,0 17,8 19,8 22,9 24,6

Return on average assets 1,08 1,48 1,51 1,68 1,82

Capital ratio 8,46 8,58 8,06 7,20 7,49

BIS ratio 9,98 10,93 15,40 15,08 14,87

Gegevens per aandeel (x SRD 1)

Aantal uitstaande aandelen 488.9813) 488.981 488.981 488.981 465.696

Nettowinst per aandeel 52,114) 66,22 61,76 57,38 53,804)

Dividendbedrag per aandeel 17,225) 23,0 21,60 20,0 19,756)

Dividend in % van de gem. beurskoers 4,42 6,42 6,81 7,69 9,19

Winstuitkeringspercentage 13,82 34,73 34,98 34,86 14,87

Zichtbare intrinsieke waarde 423,26 394,94 350,32 274,52 237,66

Beurskoers per aandeel 400,00 378,00 339,00 295,00 225,00

Marktkapitalisatie (x SRD 1.000) 195.592 184.835 165.765 144.249 104.782

Aantal medewerkers 321 312 298 287 278

Aantal kantoren 7 7 7 7 7

1) Uitgekeerdinterim-dividend.

2) Voorgesteldstockdividend.

3) Vooruitkeringstockdividend.

4) Berekendoveraantalaandelenvoorstockdividend.

5) Cash-enstockdividenduitgaandevandebeurskoersvanSRD401.

6) Cash-enstockdividenduitgaandevandebeurskoersvanSRD235.

Page 10: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 10 | | 10 |

AlgemeenHierbij biedt de Raad van Commissarissen het verslag aan waarin een overzicht en toelichting wordt gegeven van de werkzaamheden die door haar zijn uitgevoerd in het boekjaar 2015. Hierin worden tevens de werkzaamheden van de commissies uit de Raad van Commissarissen, te weten de Auditcommissie, Remuneratie- & Nominatiecommissie en Risk- & Compliancecommissie belicht. Ook is het preadvies ten aanzien van de vaststelling van de jaarrekening 2015 en het voorstel inzake de winstbestemming opgenomen.Het jaar 2015 liet een terugval in de algemene bedrijvigheid zien, mede als gevolg van zowel nationale als internationale ontwikkelingen. Deze heeft ook invloed gehad op de resultaten van de Hakrinbank en de nodige aandacht gevraagd van de Raad en de Directie. De winst over 2015 is 21% lager uitgevallen dan in 2014. Ondanks het lager dan verwachte resultaat is de Raad, gezien de aan de daling ten grondslag liggende factoren, niet ontevreden met het bereikte resultaat. Aandacht blijft ook nodig ten aanzien van de wisselkoersontwikkeling en het effect hiervan op de BIS ratio van de bank.

Werkzaamheden van de Raad van CommissarissenDe Raad van Commissarissen heeft als belangrijkste taak het toezien op het beleid van de Directie en op de algemene gang van zaken van de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen. Dit toezicht wordt voornamelijk uitgeoefend via vergaderingen met de Directie zowel plenair als via de drie speciale commissies uit de Raad, en het kennis nemen van rapportages, publicaties en andere informatie gemaakt door of over de bank. Onderstaand het overzicht van de gehouden vergaderingen in het boekjaar:

Vergaderingen AantalRaad van Commissarissen 13Auditcommissie 7Remuneratie- en Nominatiecommissie 2Risk- en Compliancecommissie 2Totaal 24

Naast de reguliere vergaderingen heeft de Raad geparticipeerd in de jaarlijkse strategiesessie van de Directie en haar team. Tijdens deze sessie is een uitgebreide presentatie gegeven over de ontwikkelingen in de relevante bedrijfsomgeving en met name de markt waarbinnen de bank opereert en de positie die zij daarop

inneemt. Het strategisch beleidsplan van de bank voor de periode 2014-2017 is na de sessie herijkt en aangescherpt. Ook heeft de Raad samen met de Directie aandacht besteed aan de voor de bank meest geëigende aansturing van de organisatie en de daarbij passende inrichting van het bestuur bestaande uit vier directieleden te weten de Chief Executive Officer (CEO), Chief Financial Officer (CFO), Chief Commercial Officer (CCO) en Chief Operations Officer (COO).

Gedurende het boekjaar zijn veel onderwerpen de revue gepasseerd. Hierbij heeft de Raad zich ook laten leiden door het beleidsplan 2015 en de daarin opgenomen prioriteiten of beleidsdoelen. De volgende onderwerpen zijn door de Raad behandeld en waar nodig zijn besluiten genomen:

• De resultaten en de strategieën van de bank;• Bespreking en beoordeling van de maandelijks door de

Directie aan de Raad van Commissarissen gepresenteerde realisatiecijfers;

• Goedkeuring van het beleidsplan 2016 met de daarbij behorende exploitatie- en investeringsbegroting;

• Bespreking en beoordeling van de halfjaarcijfers 2015 en jaarcijfers 2014;

• Vaststelling topstructuur alsook normen voor prestatiebeloning voor directieleden;

• Aanscherping van de Corporate Governance voorschriften.

In 2015 heeft de Raad na bevestiging te hebben ontvangen van zowel de Directie als de Chief Operations Officer, de heer drs. G.M. Raghoenathsingh MBA, van het wederzijds goedvinden van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst van laatstgenoemde, de nodige gesprekken gevoerd met alle direct betrokkenen. Deze hebben geresulteerd in het bereiken van overeenstemming over de beëindigingsvoorwaarden en de beëindiging van de dienstbetrekking van de heer Raghoenathsingh per 31 december 2015.

Corporate GovernanceIn februari 2015 heeft de formele vaststelling door de Raad plaatsgevonden van de in 2014 aangescherpte Corporate Governance reglementen bestaande uit:1. Corporate Governance Code – principes van deugdelijk

ondernemingsbestuur en best practice bepalingen;2. Raad van Commissarissen Reglement;3. Directiereglement;4. Reglement van de Auditcommissie;5. Reglement van de Remuneratie- en Nominatiecommissie;6. Reglement van de Risk- en Compliancecommissie.

In het verslagjaar heeft de Raad samen met de Directie gewerkt aan de opstelling van het document “samenstelling en functieprofiel Raad van Commissarisen”. Dit document vormt een integraal onderdeel van de Corporate Governance richtlijnen van de Hakrinbank N.V. Het doel van dit document is om ervoor te zorgen dat de Raad van Commissarissen te allen tijde adequaat is samengesteld en dat de selectie en (her)benoeming van Raadsleden geschiedt op basis van een eenduidig en geformaliseerd profiel (RvC-profiel). Voorts heeft dit document tot doel om, in overeenstemming met de Corporate Governance richtlijnen van de Centrale Bank van

Verslag van de Raad vanCommissarissen

Page 11: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 11 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 11 |

www.hakrinbank.com

Suriname, te waarborgen dat de juiste procedures gevolgd worden bij het selecteren en of (her)benoemen van raadsleden.

Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders over het boekjaar 2014, gehouden op 14 mei 2015, werden de commissarissen, de heer Drs. M. Roemer en mevrouw Mr. C. Vos-Ritfeld die aan de beurt van aftreden waren, herbenoemd.

De commissies van de Raad van Commissarissen waren in het verslagjaar als volgt samengesteld.• Auditcommissie: Drs. M. Roemer (Voorzitter), Drs. M. Sandvliet M.Sc. en R. Smit. • Remuneratie- en Nominatiecommissie: Mr. R.T.W. Vos (Voorzitter), G.K.T. Lau MBA M.Sc., Drs. M. Roemer.

• Risk- en Compliancecommissie: G.K.T. Lau MBA M.Sc. (Voorzitter), Mr.C. Vos-Ritfeld, Drs. M. Sandvliet M.Sc.

Op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders over het boekjaar 2015, zullen de commissarissen mevrouw Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC en de heer G.K.T. Lau MBA M.Sc. ingevolge het geldend rooster, aftreden. De heer Lau stelt zich beschikbaar voor herbenoeming en de Raad beveelt gaarne zijn herbenoeming aan. Mevrouw Moensi stelt zich niet beschikbaar voor herbenoeming en de Raad bedankt haar vol gaarne voor haar trouwe inzet en bijdrage geleverd in de afgelopen jaren. Ter vervanging van mevrouw Moensi wordt de heer Mr. Humphrey Schurman door de Raad voorgedragen en aanbevolen voor benoeming tot lid van de Raad van Commissarissen. Bij de selectie van de kandidaat is ook rekening gehouden met het vastgesteld RvC-profiel en de door de Centrale Bank van Suriname in de Richtlijn deugdelijk bestuur voorgeschreven procedure. De Raad van Commissarissen streeft bij de voordracht tot benoeming naar een evenwichtige samenstelling, met name voor wat betreft de kennisgebieden die relevant zijn voor de bank. Voorts treden terug de commissarissen de heren Mr. R. Vos, R. Smit en mevrouw Mr. C. Vos-Ritfeld. In hun plaats wordt voorgesteld te benoemen tot commissaris mevrouw Mr. Chantal Doekhie en de heren Drs. Rabindre Parmessar en Drs. Robert-Gray van Trikt M.Sc. RA.

Werkzaamheden van de AuditcommissieIn het verslagjaar is de Auditcommissie in 6 reguliere vergaderingen bijeen geweest met de Internal Audit Department (IAD). Naast de reguliere vergaderingen, is er ook een bijzondere vergadering belegd, waarbij de externe accountant aanwezig was.

Bij bovenvermelde vergaderingen was ook de Directie present, met uitzondering van 1 ontmoeting, welke volgens onze Corporate Governance Code in afwezigheid van de directie moet geschieden.

Onderstaand een overzicht van onderwerpen die tijdens de vergaderingen voornamelijk aan de orde zijn geweest:

• Het toezicht op de uitvoering van het IAD auditplan en de Auditcharter 2015;

• De stand van zaken met betrekking tot de opvolging door de directie van de aandachtspunten uit de management letter van de externe accountant en die van de IAD;

• Bespreking van de impact van de aangescherpte richtlijnen van de Centrale Bank van Suriname;

• De halfjaarcijfers 2015 en de jaarrekening 2014;• Personele voorzieningen;• Voorzieningen ter zake vorderingen op klanten;• Evaluatie werkzaamheden van de externe accountant.

Van alle vergaderingen zijn er notulen opgemaakt, die beschikbaar zijn gesteld aan de gehele Raad van Commissarissen.

Verslag van de Remuneratie- en NominatiecommissieIn het verslagjaar is het rapport ontvangen van de consultant die in opdracht van de Directie en de Raad van Commissarissen een onderzoek heeft ingesteld naar de bezoldiging van functionarissen in de topstructuur van de financiële en andere sectoren. Op basis van deze rapportage heeft, waar nodig, aanpassing plaatsgevonden van de bezoldiging van de daarvoor in aanmerking komende functionarissen. Ook is het variabele deel van de bezoldiging vastgesteld. Ondanks externe uitdagingen ziet de Raad toe op het in stand houden van een goede beloningsstructuur, welke de bank in staat stelt om goede functionarissen aan te trekken en te behouden. Een punt van aandacht is het kunnen aantrekken en behouden van top kader binnen de bestaande loonstructuur van de bank.Met ondersteuning van de actuaris is in het verslagjaar een aanvang gemaakt met de actualisering van de pensioenvoorziening van de Directie.

De volledige bemensing van de topstructuur heeft de aandacht gehad, alsmede het bevorderen van de doorstroming van midden- en hoger kader naar hogere posities. Het verbeteren van de competenties van leidinggevenden was eveneens een aandachtspunt. Werkzaamheden van de Risk en CompliancecommissieDe werkzaamheden van de Risk en Compliancecommissie (RCC) in het verslagjaar waren gericht op:• Het vaststellen van de reglementen van de verschillende Risico

Commissies waaronder: • Asset and Liability Management Risico; • Krediet Risico; • Operational, Legal en Compliance Risico.• Het monitoren van de voortgang van de implementatie van het

ERM Framework. • Het monitoren van de ontwikkeling van de gelopen risico’s met

behulp van vastgestelde Key Risk Indicators (KRIs).• De ontwikkeling van de riskmanagement en compliance

functies in het licht van de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden, conform het ERM Framework.

Onafhankelijkheid van de Raad van CommissarissenNaar het oordeel van de Raad van Commissarissen voldoen alle commissarissen aan de vereisten van onafhankelijkheid ingevolge de bepalingen van het Reglement van de Raad van Commissarissen en de Corporate Governance Code.

Elders in het jaarverslag treft u de persoonsgegevens aan, alsook de functies die de leden van de Raad van Commissarissen bekleden, naast hun commissarisfunctie bij de Hakrinbank.

Page 12: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 12 | | 12 |

De Raad van Commissarissen heeft omtrent haar functioneren een zelfevaluatie uitgevoerd en deze beoordeeld. De evaluatie heeft plaatsgevonden aan de hand van de volgende kernthema’s: (a) Samenspel Raad van Commissarissen en Directie, (b) Teameffectiviteit Raad van Commissarissen, (c) Beoordeling individuele leden Raad van Commissarissen; (d) Beoordeling voorzitter Raad van Commissarissen.Deze evaluatie heeft uitgewezen dat het functioneren van de Raad gekwalificeerd kan worden als voldoende op een schaal die varieert van goed, voldoende, matig en slecht.

Jaarrekening en winstbestemmingDe jaarrekening 2015 is opgesteld door de Directie. Hierin is de vennootschappelijke- en geconsolideerde jaarrekening van de Hakrinbank opgenomen, bestaande uit de balans, de winst- en verliesrekening, het kasstroomoverzicht, vergezeld van de nodige toelichting. De jaarrekening is conform de statuten van de bank gecontroleerd door de externe accountant en is voorzien van een goedkeurende controleverklaring. Deze is verder in het jaarverslag opgenomen.

De Raad van Commissarissen heeft zowel plenair als via de Auditcommissie de jaarrekening uitvoerig besproken met de Directie, haar team en de externe accountant. De discussies die in dat verband zijn gevoerd, hebben de Raad van Commissarissen ervan overtuigd dat dit verslag voldoet aan alle voorschriften en aan de eisen van good governance en transparantie.

Voorstel winstbestemmingDe winst vóór belastingen bedraagt SRD 39.798.677. De nettowinst, na aftrek van de inkomstenbelasting, is SRD 25.483.037. Uitgaande van de reguliere pay-out ratio van 1/3 deel van de nettowinst zou een dividend van SRD 17,22 per aandeel van nominaal SRD 0,15 uitgekeerd moeten worden over het boekjaar 2015. Er is reeds interim-dividend van SRD 7,20 per aandeel van nominaal SRD 0,15 uitgekeerd. Gezien de negatieve ontwikkeling van de BIS ratio als gevolg van de opeenvolgende devaluaties stellen wij voor om het slotdividend, ter waarde van SRD 10,02 volledig in aandelen uit te keren. Rekening houdende met de actuele beurskoers van SRD 401 (en gemiddeld SRD 389 gedurende het boekjaar) stellen wij voor om per veertig bestaande aandelen, één nieuw aandeel van nominaal SRD 0,15 als dividend uit te keren. De dividendbelasting wordt in geval van uitkering in aandelen geheven over de nominale waarde (van SRD 0,15); wij stellen voor om deze ten laste van de Hakrinbank te brengen en niet ten laste van de aandeelhouders. De verschuldigde dividendbelasting bedraagt SRD 611,25.

Het voorstel resulteert in een uitkering uit de nettowinst van SRD 3.520.663,20 aan de aandeelhouders en de toevoeging van het restant aan het eigen vermogen.

Uitgaande van het reeds uitgekeerde interim-dividend van

SRD 7,20 per aandeel van nominaal SRD 0,15 en het slotdividend welke volledig in aandelen wordt uitgekeerd en een waarde van SRD 10,02 (uitgaande van de actuele beurskoers van de SRD 401) per aandeel heeft, komt de totale waarde van het uitgekeerde dividend overeen met 33,0% van de nettowinst.

Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om de jaarrekening 2015 vast te stellen en de Directie en de Raad van Commissarissen decharge te verlenen voor het gevoerde beleid, respectievelijk het gehouden toezicht op het beleid in dit boekjaar. Voorts geven wij u in overweging uw goedkeuring te geven aan het voorstel tot verdeling van de winst.

DankzeggingDe Raad dankt de Directie, het management en de medewerkers voor hun betrokkenheid en inzet in 2015. Door hun betrokkenheid en vakmanschap hebben zij de kwaliteit van de dienstverlening aan de klanten van de bank gewaarborgd en zorggedragen voor de realisatie van de bedrijfsdoelstellingen.

Een speciaal woord van dank gaat uit naar de heer Raghoenathsingh die na 24 jaar op 31 december 2015 afscheid heeft genomen van de bank. Hij is op 2 april 1991 in dienst getreden en heeft in de afgelopen 3 jaren in de functie van Chief Operations Officer gediend. De Raad bedankt hem voor zijn inzet en jarenlange bijdrage aan de bank en wenst hem succes toe in zijn verdere loopbaan.

Voorts bedanken wij de cliënten en andere relaties voor het in de Hakrinbank gestelde vertrouwen, welke een goede basis bleek voor wederzijds voordeel. Last but not least bedanken wij u, onze gerespecteerde aandeelhouders, voor de ondersteuning die wij van u in ons werk genieten. Als organisatie putten wij hieruit inspiratie om voortdurend te streven naar continue verbetering in alles wat wij doen.

Paramaribo, 20 mei 2016

Raad van Commissarissen: Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC President-Commissaris Drs. M. Sandvliet M.Sc. Vice President-Commissaris Dhr. G.K.T. Lau MBA M.Sc.Drs. M. RoemerDhr. R.S. SmitMr. C. Vos-RitfeldMr. R.T.W. Vos

Page 13: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 13 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 13 |

www.hakrinbank.com

Branchemanager Filiaal Tourtonne, geflankeerd door zijn medewerkers en de Algemeen Directeur, sprak de genodigden toe tijdens de opening van het nieuwe Hakrinbank filiaal.

Page 14: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 14 | | 14 |

AlGemeNe besCHOuWiNG

Met genoegen presenteren wij U het verslag inzake de verrichtingen en prestaties van de Hakrinbank in het boekjaar 2015. Het verslag, dat verluchtigd is met foto’s van ons nieuw filiaal te Tourtonne dat medio verslagjaar in gebruik werd genomen, past in ons corporate governance beleid, dat zich richt op onder meer transparante bedrijfsvoering, alsook op tijdige informatieverstrekking aan onze stakeholders en aan de samenleving over de ontwikkeling van ons bedrijf, de macro-economische omgeving waarin wij opereren en de implicaties daarvan voor de bank.

Wij kunnen rapporteren dat onze bankinstelling overall bezien bevredigende resultaten heeft geboekt, hoewel deze iets beneden onze verwachtingen lagen. Deze kwamen tot stand in een situatie van een teruglopende mondiale economische groei die negatief doorwerkte op de Surinaamse economie die toenemende onevenwichtigheden vertoonde als gevolg van minder alert macro-economisch management. De toegenomen omgevingsrisico’s noodzaakten tot aanscherping van ons risicomanagement en tot een prudent kredietintakebeleid. Eén en ander is van invloed geweest op de groei en rentabiliteit van ons bedrijf, die beiden onder de begrote doelstellingen van het jaarplan 2015 uitkwamen.

Het geconsolideerd balanstotaal steeg met bijna 9% tot SRD 2,45 miljard, deels als gevolg van de herwaardering van onze vreemde valuta activa en passiva na de devaluatie van de Surinaamse dollar op 18 november. De geconsolideerde winst vóór belasting nam af met 21% tot SRD 39,8 miljoen, wat ook lager was dan gebudgetteerd. De mindere uitkomst is vooral het gevolg van hogere personele voorzieningen en dotaties aan de voorziening kredietrisico’s. De key performance ratio’s liepen terug, maar bleven op aanvaardbare niveaus.

Beleggingen in schatkistpapier van de Republiek Suriname daalden opvallend en wel met 60% tot SRD 93 miljoen. De sterke daling is veroorzaakt door gedeeltelijke aflossing van dit papier door de Staat in september na opname van een consolidatiekrediet van SRD 2,5 miljard bij de Centrale Bank van Suriname.

In augustus vond de feestelijke opening plaats van ons nieuw kantoor aan de Anamoestraat te Paramaribo-Noord. In dit prachtige bankgebouw kunnen onze cliënten nu in een betere ambiance hun zaken doen. Eind 2016 zal gestart worden met de opzet van een soortgelijk filiaal te Latour op de locatie van ons huidig filiaal. Het moderniserings- en uitbreidingsprogramma van ons kantorennetwerk zal de komende jaren worden voortgezet.

Onze dochteronderneming, de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij (NTFM) heeft in 2015 haar gebudgetteerde doelstellingen gedeeltelijk gerealiseerd. Het balanstotaal nam toe met 3% tot SRD 273,4 miljoen, echter daalde de winst vóór belasting met 10% tot SRD 8,3 miljoen. De oorzaak van de onderrealisatie ligt in de flauwe kredietvraag, aangescherpte intake en dalende rentemarges door de toegenomen cost of funds en concurrentie.

Hakrinbank Real Estate N.V., die zich richt op het kopen, verkopen en/of exploiteren van onroerende goederen, is in het verslagjaar samen met een commerciële partner, gestart met de uitvoering van een onroerend goed ontwikkelingsproject in het district Commewijne. Het balanstotaal steeg tot SRD 6,8 miljoen en er werd een klein aanloopverlies geleden.

Op de Surinaamse effectenbeurs bleven de aandelen van onze bank in trek en was er een levendige handel. De beurskoers steeg met SRD 22 of 6% tot SRD 400 per aandeel van nominaal SRD 0,15. Onze marktkapitalisatie steeg daardoor ook en wel tot SRD 195,6 miljoen. De beursindex, welke de gewogen marktwaarde aangeeft van een vastgesteld aandelenpakket, vertoonde een opvallende teruggang met 6,5% naar 8.952 per ultimo december, vanwege de koersdaling van aandelen DSB Bank en Assuria N.V.

Over het boekjaar 2015 wordt voorgesteld om een dividend in contanten van SRD 7,20 en een dividend in aandelen uit te keren, waarbij voor elke veertig aandelen, één nieuw aandeel zal worden verstrekt. De waarde van het dividend bedraagt, uitgaande van de actuele beurskoers van SRD 401 van één Hakrinbank aandeel, SRD 17,22, hetgeen correspondeert met 33% van de nettowinst per aandeel. In augustus is interim-dividend uitgekeerd van SRD 7,20 per aandeel. Het voorstel om het slotdividend volledig in aandelen uit te keren komt vanwege de terugloop van de BIS solvabiliteitsratio als gevolg van opeenvolgende devaluaties van de Surinaamse dollar. Daardoor neemt de naar risicograad gewogen vreemde valuta activa toe. Stock dividenduitkering versterkt de solvabiliteit van onze bank in turbulente macro-economische tijden, terwijl ook steeds aan de aangescherpte solvabiliteitseisen van de Centrale Bank van Suriname kan worden voldaan.

In het verslagjaar is het proces voortgezet om de interne organisatie van de bank te transformeren van een productgerichte naar een meer marktgeoriënteerde organisatie. In uitvoering was de zogenoemde centralisatiefase, binnen welke nieuwe afdelingen werden opgericht en medewerkers werden overgeplaatst en samengevoegd onder de aangewezen leidinggevenden. Binnen de nieuwe klantgerichte organisatiestructuur zijn 2 afdelingen opgezet die het integraal aanspreekpunt vormen voor onze klanten, namelijk de afdelingen Retail Banking en Business Banking. Ook is één grote centrale backoffice, de Sales Administration Department opgezet. Hierop zal bij het onderdeel “Bedrijf van de bank”, nader worden ingegaan.In het vervolg van dit verslag wordt uitgebreid ingegaan op de belangrijkste economische ontwikkelingen in 2015, zodat een beeld kan worden gevormd van de omgeving waarin Hakrinbank heeft geopereerd. Vervolgens wordt het gevoerde beleid van de bank en haar dochterondernemingen beschreven en toegelicht. In het laatste gedeelte wordt de financiële ontwikkeling belicht evenals het winstbestemmingsvoorstel.

Verslag van de directie

Page 15: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 15 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 15 |

www.hakrinbank.com

mACRO - eCONOmisCHe ONTWikkeliNG

AlgemeenIn 2015 kwam de algemene bedrijvigheid in Suriname onder steeds grotere neerwaartse druk te staan als gevolg van een samenstel van externe en interne factoren. De productie ondervond hinder van zowel prijs- als volume-effecten. Eind november kwam zelfs een einde aan de productie en verwerking van bauxiet in ons land die in 1916 van start ging. Financiële risico’s werden geaccentueerd doordat vooral publieke beleidsvoerders te vaak onvoldoende alert reageerden op sterk verslechterende omstandigheden. Als gevolg hiervan namen de macro-economische uitdagingen toe.

In mei 2015 vonden vrije en geheime verkiezingen plaats voor de Nationale Assemblee en voor de Districts- en Ressortsraden. Deze hadden een ordelijk verloop. De Nationale Democratische Partij behaalde met 26 van de 51 parlementszetels een absolute meerderheid. De nieuwe regering onder leiding van President Bouterse die op 12 augustus aantrad, staat voor de enorme taak om de ontspoorde Surinaamse economie weer goed op rails te zetten.

De druk op de algemene bedrijvigheid in ons land werd mede veroorzaakt door de stagnerende groei van de wereldeconomie. Volgens het Internationale Monetaire Fonds was deze groei 3,1% ofwel 0,3 procentpunt lager dan in 2014. De groeivertraging was vooral te merken in China, Rusland en andere opkomende landen en werd in belangrijke mate veroorzaakt door financiële en structurele knelpunten, de flauwe vraag naar grondstoffen op de wereldmarkt en geopolitieke spanningen. In de meeste geavanceerde landen trok de groei wat aan onder andere door de lage olieprijzen en een accomoderend monetair beleid. De Verenigde Staten lieten een bemoedigend herstel zien waardoor de Federal Reserve Bank (FED) tegen het jaareinde besloot tot verhoging van de FED voorschotrente met 25 basispunten, de eerste verhoging sinds december 2008.

De tegenvallende mondiale groei-ontwikkeling en de vertraging van het expansietempo in China, die in 2014 de grootste economie ter wereld werd, lokten aanzienlijke prijseffecten uit op de voor ons land belangrijke grondstoffenmarkten. Vooral door een productieoverschot van circa 1,5 miljoen barrels per dag, daalde de prijs van Brentolie tegen het jaareinde tot onder de USD 40 per vat, terwijl deze prijs omstreeks medio 2014 nog ongeveer USD 110 bedroeg. Begin 2016 daalde de prijs verder tot circa USD 30, maar herstelde zich daarna enigszins. Olietermijnmarkten indiceren een beperkte prijsstijging gedurende 2016 en 2017. Nu de olieprijzen zo fors zijn gedaald neemt de bereidheid binnen de OPEC toe om productieafspraken te maken met als doel de prijsontwikkeling te beïnvloeden. De groeiverwachting van de wereldeconomie van 3,4% in 2016 en 3,6% in 2017 zal de vraag naar olie positief kunnen beïnvloeden.

De dalende trend van de goudprijs werd in het verslagjaar voortgezet. De prijs nam af van USD 1.172 tot USD 1.060 per troy ounce per ultimo 2015. De gemiddelde goudprijs bedroeg USD 1.160, een daling van ongeveer 8%. In het eerste kwartaal 2016 was er echter sprake van een opvallend prijsherstel op de wereldmarkt vooral als gevolg van toegenomen onzekerheden in de wereldeconomie en onrust op de Chinese financiële markten, die doorwerkten op

mondiale financiële markten. Ook een mogelijk uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie (Brexit) draagt bij aan de onzekerheid en vlucht in dit edelmetaal. De verwachting is dat de prijs in de nabije toekomst enigszins verder zal stijgen.

Een positieve ontwikkeling is het goede verloop van de investering van Newmont Mining Corporation in een nieuwe goudmijn in het Merian gebied in Oost-Suriname. Deze komt in september 2016 in productie en zal naar verwachting een bijzondere bijdrage leveren aan de ontwikkeling van ons land.

De situatie bij onze agrarische exportproducten bleef onbevredigend. De productie van bananen door FAI daalde met 15%, doordat de productiviteit terugliep en een deel van de aanplant te Jarikaba aangetast werd door een virus. De concurrentie op de Europese markt bleef groot. De omzet en de exportwaarde daalden.

De rijstsector kampte met ernstige afzetproblemen, trage betalingen van afnemers en dalende wereldmarktprijzen. De productie nam iets toe maar de rentabiliteit van de padiboeren en pelmolenaars kwam verder onder druk te staan.

De malaise op de mondiale grondstoffenmarkten werkte negatief door op de productievolumes, de export en de investeringen van de minerale en olie-industrie van Suriname. In december 2015 moest zelfs worden overgegaan tot sluiting van de Suralco aluinaarderaffinaderij te Paranam. Hiermee kwam er een einde aan een periode van bijna 100 jaar exploitatie van lokale bauxietvoorkomens. Boven aangehaalde ontwikkelingen hadden merkbare gevolgen op de economie daar de grote mijnbouwbedrijven ongeveer 90% van de exportopbrengsten en 35% van de staatsinkomsten voor hun rekening nemen.

De economische bedrijvigheid werd ook beïnvloed door de afvlakking van de groei van de bestedingen van bedrijven en de overheid. Financieringsknelpunten deden zich gevoelen vanwege de sterk dalende overheidsinkomsten. De private sector ondervond hinder van het strakke monetaire beleid met betrekking tot de kredietverlening van banken.

Als uitvloeisel van de geschetste ontwikkelingen zette de sinds 2013 merkbare vertraging van de reële groei van het bruto binnenlandse product zich voort en sloeg in 2015 om in een krimp van naar schatting 2%. De verwachting is dat ook in 2016 sprake zal zijn van een krimp in dezelfde orde van grootte. Onze economie verkeert bij het schrijven van dit verslag in recessie.

Financiële transacties met het buitenlandVolgens onderstaande tabel verdubbelde het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans in het verslagjaar nagenoeg en wel tot USD 807 miljoen. Deze stijging was vooral het gevolg van de verdere verzwakking van de goederenbalans die na vele jaren een tekort vertoont. De exportwaarde van al onze goederen nam af door de dalende prijzen op de wereldmarkt, terwijl de importen niet verminderden. Het tekort op de dienstenbalans liep terug vanwege de afronding van enkele grote investeringsprojecten in de mijnbouwsector, maar bleef hoog.

Page 16: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 16 | | 16 |

Door de instroom van directe investeringen en opname van buitenlandse leningen sloot de totale rekening van de betalingsbalans per saldo met een tekort van USD 267 miljoen. Dit tekort weerspiegelde zich in een teruggang van de internationale reserves van de Centrale Bank van Suriname en wel met 40% tot USD 355 miljoen. In 2014 bedroeg de teruggang 20%. De reserve van USD 355 miljoen is het equivalent van circa 1,8 maanden import van goederen en diensten, wat onder de gangbare internationale norm van minstens 3 maanden ligt. Dit kan het vertrouwen in de

externe waarde van de Surinaamse dollar aantasten.

OverheidsfinanciënVolgens cijfers van het Ministerie van Financiën zijn de overheidsfinanciën op kasbasis in 2015 verder verslechterd. De ontvangsten namen af onder invloed van de verminderde algemene bedrijvigheid en lagere afdrachten van vooral Staatsolie N.V. Er werden geen schenkingen in het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking verkregen.

saldi van de betalingsbalans op kasbasis (in miljoenen usD)

2015*) 2014*) 2013

Goederenverkeer -375 133 243

Dienstenverkeer -470 -550 -374

Primaire inkomens -67 -69 -131

Inkomensoverdrachten 105 71 67

saldo lopende rekening -807 -415 -195

Vermogensoverdrachten

Financiële rekening 695 688 429

Statistische verschillen -155 -423 -382

saldo -267 -150 -148

internationale reserves 355 625 775

*) voorlopige cijfers | Bron: Centrale Bank van Suriname.

Overheidsfinanciën op kasbasis (in miljoenen sRD)

2015*) 2014 2013

Ontvangsten en schenkingen 3.399 3.751 3.960

Waarvan:

Belastingen 2.714 2.859 3.134

Niet-belastingen 685 892 826

Schenkingen - - -

uitgaven 5.005 4.564 4.728

Waarvan:

Lonen en salarissen 1.675 1.511 1.566

Goederen en diensten 1.389 1.024 1.136

Subsidies/overheidsbijdragen 1.243 978 1.038

Interest staatsschuld 264 158 232

Kapitaaluitgaven 434 893 756

Statistische verschillen -136 -164 -259

saldo -1.742 -978 -1.027

Netto financiering 1.742 978 1.027

Binnenlandse 1.475 720 473

Buitenlandse 267 258 554

*) voorlopige cijfers | Bron: Ministerie van Financiën en Centrale Bank van Suriname.

Page 17: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 17 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 17 |

www.hakrinbank.com

Aan de uitgavenkant stegen de lopende uitgaven over de gehele linie. Zorgelijk is de sterke toename van de posten subsidies/overheidsbijdragen en de interest op de staatsschuld. Op de kapitaaluitgaven werd flink bezuinigd; deze daalden met ruim 50% in vergelijking met vorig jaar.

Door de verminderde ontvangsten en de toegenomen uitgaven nam het kastekort aanzienlijk toe tot gemiddeld SRD 145 miljoen per maand. In procenten van het BBP steeg het kastekort naar ruim 8%, wat buitengewoon hoog is. Het tekort werd voor meer dan 80% gefinancierd uit binnenlandse bron en wel vooral door een beroep te doen op de kredietfaciliteiten van de Centrale Bank van Suriname. Deze monetaire financieringswijze van begrotingstekorten had al snel een negatieve doorwerking op de stabiliteit van de Surinaamse economie.

Voor de terugkeer naar een evenwichtige situatie is doorvoering van een saneringsplan van de overheidsfinanciën op korte termijn van cruciaal belang.

staatsschuldHet financieringstekort van de overheid weerspiegelde zich in het fors oplopen van de totale staatsschuld (inclusief garanties en

committeringen) in procenten van het bruto binnenlands product en wel met 19 procentpunten tot 51% per ultimo december 2015. Opvallend en zorgelijk is de sterke stijging van de schuld aan de Centrale Bank van Suriname met bijna 300% tot SRD 2,5 miljard. In september 2015 werd de kortlopende schuld van de Staat door de Bank omgezet in een langlopende lening, terwijl ter gedeeltelijke dekking van het financieringstekort deze schuld met circa SRD 1,9 miljard of 10% van het BBP werd verhoogd. Met de opbrengst hiervan werd een deel van het schatkistpapier in handen van primaire banken afgelost evenals uitstaande rekeningen van leveranciers.

Deze schuldconsolidatie heeft een ongewenst proces van buitensporige monetaire expansie ingezet dat bijdroeg tot depreciatie van de wisselkoers en versnelling van het inflatietempo. Daarnaast is het niet juist dat de Centrale Bank langlopende kredietbehoeften van de Staat voortvloeiend uit begrotingstekorten financiert. Deze tekorten dienen gedekt te worden door opname van leningen op de binnenlandse of buitenlandse kapitaalmarkt, zij het dat de omvang van deze opnamen evenzeer wordt beperkt door de huidige en toekomstige terugbetalingscapaciteit van de Staat. Dit houdt in dat lenen voor niet-inkomstengenererende doelen moet worden vermeden.

schuld van de staat suriname (volgens definitie Wet op de Staatsschuld) (in miljoenen SRD)

2015*) 2014 2013

binnenlandse schuld 3.850 2.154 2.749

Waarvan:

Centrale Bank van Suriname 2.498 633 1.882

Bankwezen 596 938 375

Particulieren 494 318 325

Garanties 5 4 86

Committeringen 257 261 81

buitenlandse schuld 4.902 3.645 3.299

Waarvan:

Multilaterale crediteuren 1.989 1.534 1.368

Bilaterale crediteuren 1.226 1.073 1.101

Commerciële crediteuren 324 107 -

Garanties 23 35 42

Committeringen 1.340 897 788

Totale schuld 8.752 5.799 6.048

in procenten van het bruto binnenlands product

Binnenlandse schuld 22 12 16

Buitenlandse schuld 29 20 19

Totaal 51 32 35*) voorlopige cijfers | Bron: Ministerie van Financiën en Centrale Bank van Suriname. 2015: USD 1 = SRD 4,04 | 2013/2014: USD 1 = SRD 3,35

Page 18: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 18 | | 18 |

Oorzaken van de veranderingen in de binnenlandse liquiditeitenmassa (in miljoenen SRD)

2015*) 2014 2013

Netto buitenlands actief -840 -749 -501

Netto binnenlands actief 1.957 1.239 1.397

Waarvan:

Netto vorderingen op de overheid 1.346 769 535

Vorderingen op overige ingezetenen 883 426 759

Overige activa (netto) -272 44 103

Verandering binnenlandse liquiditeitenmassa 1.117 490 896

Omvang binnenlandse liquiditeitenmassa 10.619 9.500 9.010

In procenten bruto binnenlands product 57 51 52

*) voorlopige cijfers | Bron: Centrale Bank van Suriname.

De buitenlandse staatsschuld nam toe met SRD 1.257 miljoen door opname van leningen bij multilaterale instellingen, bevriende landen en particulieren en door de devaluatie van de SRD in november. De sterke stijging van de staatsschuld van 32% naar 51% van het BBP bergt risico’s in zich. Door het opnemen van buitenlandse leningen ter financiering van betalingsbalanstekorten zal naar onze verwachting de schuld op korte termijn verder toenemen en het bestaande leningenplafond kunnen worden overschreden. Juridisch gezien is de schuld nog binnen het maximum van 60% van het BBP, zoals vastgelegd is in de Wet op de Staatsschuld. Volgens economische principes zou de schuldquote lager moeten liggen voor landen als Suriname met een kleine, open en niet gediversificeerde economie, en wel in de orde van 40-45% van het BBP. Hiervan uitgaande heeft ons land haar maximale schuldquote al bereikt. Door te lenen worden bovendien noodzakelijke hervormingen naar de toekomst

verschoven. Ons land loopt het risico dat de staatsschuld uit de hand loopt en dat de aflossingen een te groot beslag zullen leggen op de publieke middelen. Sanering van de overheidsfinanciën moet dan ook topprioriteit krijgen.

monetaire en financiële ontwikkelingDe groei van de binnenlandse liquiditeitenmassa beliep 12%, vergeleken met 6% in 2014 en bereikte het niveau van SRD 10,6 miljard per ultimo 2015 of 57% van het bruto binnenlands product wat aan de ruime kant ligt. De groei werd fors vertraagd door afvloeiing van geld naar het buitenland van SRD 840 miljoen. Deze afvloeiing volgde in reactie op een excessieve binnenlandse geldcreatie welke vooral het gevolg was van het financieringsgedrag van de overheid. Eén en ander leidde vervolgens tot afbrokkeling van de internationale (deviezen) reserves en druk op de wisselkoers.

De opvallende groei van het netto binnenlands actief van de geldscheppende instellingen, leidde tot verkleining van het netto buitenlands actief. Eerstgenoemde stijging werd teweeggebracht door een netto beroep van de overheid op vooral de Centrale Bank van Suriname. De groei van de kredietverlening aan overige

ingezetenen nam toe, goeddeels als gevolg van de herwaardering van de vreemde valuta kredieten na devaluatie van de Surinaamse dollar. Exclusief dit devaluatie-effect is de kredietgroei slechts bescheiden geweest vanwege het strakke monetaire beleid van de Centrale Bank van Suriname met betrekking tot het private krediet.

Page 19: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 19 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 19 |

www.hakrinbank.com

kerncijfers van banken (in miljoenen SRD)

2015*) 2014 2013

Balanstotaal 10.638 9.424 8.837

Waarvan:

Totaal Deposito’s 9.648 8.581 8.102

Vreemde valuta deposito’s 5.570 4.537 4.274

Totale kredietverlening 6.663 6.244 5.363

Waarvan:

Overheid 609 976 391

Kredietverlening en beleggingen in SRD 3.828 3.339 3.372

• ̶ primaire productiesectoren 742 606 515

• ̶ overige sectoren 3.086 2.733 2.857

Voorziening dubieuze debiteuren 162 92 62

Kredietverlening en beleggingen in vreemde valuta 2.448 2.056 1.991

• ̶ primaire productiesectoren 582 446 404

• ̶ overige sectoren 1.866 1.610 1.587

Voorziening dubieuze debiteuren 59 35 42

*) voorlopige cijfers | Bron: Centrale Bank van Suriname

beoogde daarmee de vraag naar goederen en diensten in toom te houden en daardoor de druk op de wisselkoers te temperen. Beleidsmatig geschiedt dit via het opleggen van hoge kasreserves aan de primaire banken. Het langdurig vasthouden van deze naar internationale maatstaven uitzonderlijke kasreservepercentages werkt echter uiteindelijk contraproductief doordat het leidt tot hoge debetrentetarieven, teruggang van de concurrentiepositie van Surinaamse banken en beperkte kredietruimte, waar vooral het Surinaamse Midden- en Klein Bedrijf (MKB) en opkomende productieve ondernemingen last van ondervinden.

Met het doel de naleving van corporate governance principes door banken beter te borgen, introduceerde de Centrale Bank van Suriname acht richtlijnen met betrekking tot het beheer van bedrijfseconomische assets- en liabilities risico’s en de naleving van de corporate governance principes. Ook werd een corporate governance code voor de gehele financiële sector gepresenteerd. Wij verwelkomen deze regelgeving gelet op het fundamentele belang daarvan. Onze bank heeft zonder problemen deze richtlijnen doorgevoerd.

In 2015 lieten de gemiddelde rentetarieven van de commerciële banken een gemengd beeld zien. De gemiddelde debetrente in Surinaamse valuta steeg met 0,9 procentpunt tot 13,4% en die

Uit bijgaande tabel blijkt dat in 2015 het balanstotaal van de algemene banken de SRD 10 miljard grens passeerde en uitkwam op SRD 10,6 miljard. Ten opzichte van ultimo 2014 bedroeg de groei 13%. Zij werd voor een belangrijk deel veroorzaakt door de herwaardering van vreemde valuta activa na de devaluatie van de Surinaamse dollar. Aan de actief zijde van de balans groeide de totale kredietverlening aan de private sector en overheid met bijna 7%, wat substantieel minder is dan in voorgaande jaren en ook onder de nominale groei van het bruto binnenlands product ligt.

De kredietverlening aan de overheid nam af met 37% vooral door de afbetaling van kortlopend schatkistpapier in september 2015. Opvallend is de stijging van de voorziening dubieuze debiteuren. De kwaliteit van de kredietportefeuilles verminderde dan ook enigszins. Dit had een negatief effect op de rentabiliteit van banken. De dollariseringsgraad bij de kredietverlening nam toe tot 39% per ultimo 2015, mede door de revaluatie van de vreemde valutakredieten. Bij de deposito’s steeg de dollarisering met 4.3 procentpunt naar 57,6% kennelijk vanwege de toegenomen voorkeur van deposanten voor vreemde valuta. Ook de revaluatie van de vreemde valuta droeg hieraan bij.

De Centrale Bank handhaafde haar strakke monetair beleid gericht op het beperken van de kredietgroei aan de particuliere sector. Zij

Ontwikkelingen binnen de bancaire sector

Page 20: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 20 | | 20 |

in Amerikaanse dollars met 0,3 procentpunt tot 9,8%, terwijl die in Euro’s met 0,3 procentpunt daalde tot 9,2%. Bij de deposito’s steeg de gemiddelde SRD rente met 0,3 procentpunt tot 7,7% en de US dollarrente met 0,5 procentpunt tot 3,8%. De Eurorente daalde licht naar 0,6%. De renteverschillen waren mede het gevolg van uiteenlopende vraag en aanbodverhoudingen op de geld- en kapitaalmarkten. Vooral door de sterk toegenomen inflatie en het krappe monetaire beleid van de Centrale Bank van Suriname, zal de SRD rente in 2016 naar verwachting een hogere volatiliteit en trendmatige stijging laten zien.

Begin 2015 werd er een overeenkomst bereikt tussen de Republic Bank Ltd. uit Trinidad & Tobago en de Royal Bank of Canada betreffende de overname van de bancaire activiteiten van laatstgenoemde bank in Suriname. De Republic Bank is de grootste Caraïbische bank met een balanstotaal van ruim USD 10 miljard. De daadwerkelijke overname en re-branding vonden in augustus plaats. Naar verwachting zal de toetreding van deze bank tot de Surinaamse markt de concurrentie verhogen.

In december werd de Landbouwbank N.V. overgenomen door de Stichting Surinaamse Volkscredietbank. Getracht wordt om hierdoor schaal- en efficiencyvoordelen te genereren. Het fysieke integratieproces is gaande en zal circa 2 jaar in beslag nemen. In het verslagjaar kregen enkele kleine staatsbanken een kapitaalsinjectie ten laste van de overheidsbegroting ter verbetering van hun solvabiliteitspositie.

Banken in Suriname en in de Caraïbische regio zijn de belangrijkste bron van vreemd vermogen voor bedrijfshuishoudingen. Slechts enkele grote bedrijven hebben toegang tot de internationale kapitaalmarkt. Andere bronnen zijn nog onvoldoende tot ontwikkeling gekomen. Zo is de toegang tot de Surinaamse effectenbeurs, waar secundaire verhandeling van aandelen en obligaties plaatsvindt, beperkt. Het aanbod is klein terwijl de animo aan de vraagzijde groot is. Hierdoor levert beleggen in aandelen veelal een aantrekkelijk rendement op. De beursindex, welke de gewogen marktwaarde aangeeft van een vastgesteld pakket aandelen, vertoonde echter in 2015 een uitzonderlijke teruggang en wel met circa 7% naar 8.952. Dit was het gevolg van de koersdaling van aandelen DSB bank met ruim 33% en Assuria met 10%. De beursomzet daalde met 12% tot SRD 0,8 miljoen. De vraag naar Hakrinbank aandelen bleef levendig, waardoor de koers met 6% steeg naar SRD 400. Onze bank was de meest actieve broker en realiseerde 50% van de effectieve beursomzet.

ConsumenteninflatieVolgens onderstaande tabel bleef het jaargemiddelde van het prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie vrijwel gelijk in 2015, maar de jaareinde-inflatie (december 2015 – december 2014) steeg fors en wel van 3,9% naar 25%. In een periode van oplopende prijzen geeft laatstgenoemde methode een betere weergave van het actuele inflatietempo. Deze nam fors toe in de eerste maanden van 2016 tot 55% per ultimo mei, waardoor de koopkracht van de burgers aanzienlijk afnam.

De opvallende prijsstijgingen waren vooral veroorzaakt door de aanzienlijke begrotingstekorten die voor een belangrijk deel monetair werden gefinancierd en door de daarop gevolgde devaluatie van de Surinaamse dollar op 18 november 2015 welke nodig was ter correctie van economische onevenwichtigheden. Begin 2016 volgden nog meer wisselkoers aanpassingen. Ook de aanzienlijke verhogingen van de tarieven van nutsvoorzieningen droegen hieraan bij. Het duurzaam intomen van het inflatietempo is van belang voor waarborging van de monetaire- en macro-economische stabiliteit. Dit vereist de uitvoering van een goed doordacht structureel aanpassingsprogramma, waarvan de sanering van de overheidsfinanciën en stopzetting van de monetaire financiering belangrijke onderdelen zijn. Ter voorkoming van een loon- en prijsspiraal dienen de vakbonden zich beheerst op te stellen bij het arbeidsvoorwaardenoverleg.

Ontwikkelingen in belangrijke productiesectorenIn 2015 ondervonden de in Suriname opererende mijnbouwbedrijven wederom de weerslag van de flauwe mondiale vraag naar hun producten. Omdat deze exportbedrijven ongeveer 35% van het bruto binnenlandse product en meer dan 90% van de goederenexport voor hun rekening nemen, is de negatieve doorwerking naar de Surinaamse economie groot. Evenals in voorgaande jaren werd er door de beleidsmakers onvoldoende alert ingespeeld op deze ontwikkelingen.

De door IAMGOLD gerealiseerde gemiddelde goudprijs daalde verder en wel met 7% tot USD 1.165 per troy ounce. De productie van de Rosebel goudmijn in Suriname bedroeg 287.000 troy ounces (8.136 kg) en was circa 15% minder dan in 2014. De teruggang was te wijten aan een lagere verwerkte hoeveelheid erts, de verwerking van meer hard gesteente en een elf dagen durende staking in december. De totale omzet bedroeg USD 238,2 miljoen. De productiekosten stegen met 20% tot USD 849 per troy ounce. Lagere brandstofkosten leverden een voordeel op voor de maatschappij. Door de daling van de goudprijs en de toename van de productiekosten kwam het bedrijfsresultaat verder onder druk te staan. Rosebel Goldmines is daarom druk doende een kostenbesparingsprogramma uit te voeren om de continuïteit van de productie op langere termijn veilig te stellen.

De overige spelers in de goudsector werden evenzeer geconfronteerd met het zwakke marktsentiment. Bij de ordening van de kleinschalige goudmijnbouw zijn er geen grote stappen voorwaarts gemaakt.

Prijsindexcijfer van de gezinsconsumptie Jaar Gemiddelde inflatie (%) Jaareinde inflatie (%)

2011 17,7 15,3

2012 5,0 4,3

2013 1,9 0,6

2014 3,4 3,9

2015 3,3 25,0

Bron: Algemeen Bureau voor de Statistiek.

Page 21: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 21 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 21 |

www.hakrinbank.com

USD 1.683. De bauxietproductie bedroeg 1.854.273 metrieke ton. Hieruit werd circa 780.000 metrieke ton aluinaarde geproduceerd en geëxporteerd met een exportwaarde van USD 232 miljoen. De bijdrage aan de staatskas (exclusief loonbelasting en koersmarge) was slechts USD 9 miljoen. De personeelskosten beliepen USD 32 miljoen. Na bijna 100 jaren staakte de Suralco in december uit rendementsoverwegingen de productie en verwerking van bauxiet in Suriname. Momenteel worden er onderhandelingen gevoerd met de Franse multinational Monaco Resources teneinde de bauxietindustrie nieuw leven in te blazen.

De investering van Newmont Mining Corporation in een nieuwe goudmijn en productiebedrijf ter waarde van circa USD 900 miljoen in het Meriangebied verloopt voorspoedig. Verwacht wordt dat de productie in september 2016 op gang zal komen. Van dit bedrijf zullen positieve effecten uitgaan op de Surinaamse economie.

De conjunctuurgevoelige bauxietsector had veel last van de groeivertraging in vooral China. De gemiddelde prijs voor aluminium op de London Metal Exchange, waaraan die van aluinaarde is gekoppeld, daalde in 2015 met USD 210 per metrieke ton tot

bauxietindustrie in 2015, laatste productiejaar

2015*

Bauxietproductie dmt 1.854.273

Aluinaarde

Productie mt 779.660

Exporten mt 768.642

Omzet US$ mln. 232

Prijzen internationaal (f.o.b.)

Aluminium LME-3m US$ ton 1.683

Werkgelegenheid per eind man 1.684

Vaste werknemers man 557

Contractorarbeiders man 1.127

Totaal Staatsontvangsten (excl.LB en koersmarge) US$. mln. 9.0

Bruto personeelskosten US$. mln. 32,0

*) Voorlopige cijfers t/m november 2015 | Bron: Bauxiet instituut in Suriname

Staatsolie N.V. ondervond in het verslagjaar veel hinder van de sterk dalende olieprijzen op de wereldmarkt.De gemiddelde netto verkoopprijs daalde met ruim 50% tot USD 44,88 per barrel wat haar weerslag had op de omzet, winst en bijdrage aan de staatskas die ook aanzienlijk terugliepen. De omzet daalde met USD 463 miljoen naar USD 569 miljoen, terwijl de geconsolideerde brutowinst USD 28,9 miljoen bedroeg, 93% minder dan in 2014. De bijdrage aan de staatskas nam af van USD 259 miljoen naar slechts USD 25 miljoen.

Door productiviteitsverbetering steeg de crude oil productie met 1% tot circa 6,2 miljoen barrels ofwel gemiddeld 17.000 vaten per dag. De kapitaalinvesteringen bedroegen USD 384 miljoen waarvan USD 124 miljoen in de nieuwe raffinaderij. Deze kampte met opstart problemen die geleidelijk aan werden opgelost. In december 2015 konden de eerste in Suriname geproduceerde premium diesel en gasoline aan de pompen van GOW2 getankt worden. Staatsolie is nu in staat circa éénderde van de gasoline- en

100% van de dieselvraag te dekken. Er zal ook diesel geëxporteerd worden. Vermeldenswaard is ook de succesvolle plaatsing van een 5 jarige obligatielening op de lokale kapitaalmarkt die bijna USD 100 miljoen opleverde. De vooruitzichten voor 2016 zijn vooralsnog niet gunstig vanwege de nog erg lage olieprijzen op de wereldmarkt en de onvolledige capaciteitsbenutting van de raffinaderij. Vandaar dat het bedrijf besloot een bezuinigingsprogramma door te voeren. Daarna verbetert het perspectief door de verwachte hogere olieprijzen en verdere vergroting van het productievolume.

De rijstsector heeft weer een moeilijk jaar achter de rug. De export stagneerde en de prijzen op de wereldmarkt hadden een dalend verloop. Nogal wat boeren en verwerkers leden daardoor verlies. Het beplant areaal liep iets terug maar door productiviteitsverbetering steeg de padieproductie per saldo met bijna 1,5 procent tot 284.000 Mt. Door de lagere prijzen voor cargo- en witte rijst nam de exportwaarde af.

Page 22: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 22 | | 22 |

De productie van bananen door de Food and Agricultural Industries N.V., dochteronderneming van de Frans-Belgische Multinational Fruit Farms Group, die begin 2014 alle activiteiten van de Stichting Behoud Bananensector overnam, kromp met 15% tot 63 ton. Het bedrijf had in het verslagjaar last van een virusuitbraak (moko) te Jarikaba die een groot deel van de aanplant verwoestte. De omzet daalde en er waren kostentegenvallers en wisselkoersverliezen die de rentabiliteit aantastten. Er werd een nettoverlies van circa USD 11 miljoen geleden. Vanaf september zijn kostenbesparende en productiviteitsverhogende maatregelen getroffen. In dit kader werden er 500 arbeiders afgevloeid waardoor het personeelsbestand kromp naar 2.000 personen. De devaluatie van de SRD en de genomen saneringsmaatregelen zullen naar onze inschatting per saldo positieve effecten hebben op de rentabiliteit van het bedrijf.

Gezien de ontwikkelingen in de reële sector van de economie, lijkt het realistisch te veronderstellen dat als gevolg van de daling van de export en minder krachtige uitstralingseffecten die zij uitoefende op de rest van de Surinaamse economie, de sluiting van de aluinaardefabriek van Suralco, alsook de afname van de binnenlandse vraag naar goederen en diensten, het reële bruto binnenlands product in 2015 niet zal groeien. Volgens schattingen van het IMF bedroeg de reële BBP-groei slechts 0,1%.

macro-economische vooruitzichtenDe macro-economische vooruitzichten zijn niet gunstig vanwege de onevenwichtigheden in de Surinaamse economie die door middel van de uitvoering van een goed doordacht structureel aanpassingsprogramma (SAP) successievelijk moeten worden weggewerkt.

Daarnaast zijn er nog geen duidelijke tekenen van herstel op de internationale grondstoffenmarkten, wat zal doorwerken in de bedrijfsresultaten van de mijnbouwbedrijven en bijgevolg de staats- en deviezenontvangsten negatief zullen beïnvloeden. De economische groei sloeg in het verslagjaar om in een krimp; een situatie die zich naar verwachting in 2016 zal voortzetten, waardoor

onze economie in een recessie belandt. Op middellange termijn kan de situatie verbeteren indien de grondstoffenprijzen weer aantrekken en de Staatsolie raffinaderij en de Newmont goudmijn in volle productie komen. Deze factoren kunnen positieve uitstralingseffecten hebben op onze economie.

Zorgelijk is echter dat de overheidsfinanciën nog niet geheel onder controle zijn. Een onevenwichtige staatsbegroting leidt - vooral indien tekorten monetair gefinancierd worden - veelal tot inflatie en wisselkoersdepreciatie en niet tot duurzame economische groei. In de stabilisatiefase van de uitvoering van een SAP moet daarom aan sanering van de overheidsfinanciën prioriteit worden gegeven.

De toename van de staatsschuld baart ernstige zorgen. De schuldquote van ruim 50% van het BBP is voor een kleine en open economie als de Surinaamse te hoog. Deze zal in 2016 verder toenemen door opname van concessionele buitenlandse leningen van donoren in het kader van betalingsbalanssteun en projectfinanciering. Ons land zal bijgevolg worden geconfronteerd met hogere toekomstige schuldverplichtingen, waardoor er minder ruimte zal overblijven voor de financiering van andere beleidsgebieden.

Er zijn uitdagingen en neerwaartse risico’s, onder meer met betrekking tot de succesvolle uitvoering van een structureel aanpassingsprogramma en het tempo waarin het ingezette mondiale conjuncturele herstel aan kracht zal winnen en daardoor de vraag naar grondstoffen positief zal beïnvloeden. Daarom heeft het internationale ratingbureau Fitch in maart 2016 de rating voor Surinaams overheidspapier verlaagd naar B+ en het toekomstperspectief naar negatief. In april volgde eenzelfde downgrade door Standard and Poor’s, en in mei door Moody’s. Dit is een reden te meer om met wijsheid, leiderschap, betrokkenheid en inzet van de sociale partners, het maatschappelijk middenveld, en de gehele bevolking voortvarend te werken aan een duurzame ontwikkeling van onze economie.

Page 23: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 23 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 23 |

www.hakrinbank.com

De start en finish van de jaarlijkse Hakrinbank 10 km Snelloop was dit jaar nabij ons nieuw filiaal aan de Anamoestraat.

Page 24: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 24 | | 24 |

inleidingIn dit onderdeel van het jaarverslag wordt het gevoerd beleid op de belangrijkste beleidsgebieden beschreven en toegelicht. Hiermee wordt een integraal beeld gepresenteerd van de besturing van de bank, alsook van het beleid en de implementatie daarvan.

strategieHet jaar 2015 was het tweede jaar van uitvoering van het strategisch plan 2014-2017, waarin de volgende strategische doelen zijn geformuleerd:1. Verdere versteviging van de governance. 2. Verbetering van de customer experience.3. Verhoging van de competenties van onze medewerkers.4. Groei van het balanstotaal en rendement.

Onze governance strategie is gericht op het waarborgen van de doeltreffendheid van de bedrijfsvoering en deze, waar mogelijk, verder te verbeteren. Wij achten dit niet alleen van belang voor onze bank, maar geven hiermee ook invulling aan onze ambitie om een leidende rol te blijven spelen op het gebied van deugdelijk ondernemingsbestuur in Suriname. Het ontbreken van een wet op de jaarrekening, alsmede een efficiënt functionerende kapitaalmarkt, waarbij de tucht van de markt deugdelijk bestuur afdwingt, vergroot het belang van continue aandacht hierop door individuele bedrijven. Wij zijn verheugd dat ook de Centrale Bank van Suriname haar activiteiten op dit gebied heeft geïntensiveerd, met als resultaat de publicatie van een corporate governance code voor het bankwezen en de daarbij behorende richtlijnen. Het is belangrijk dat de institutionele capaciteit op het gebied van governance verder en versneld wordt opgebouwd in Suriname.

De verbetering van de customer experience namelijk het geheel van klantervaringen met onze bank, is onze belangrijkste strategische doelstelling waaraan de verbetering van de competenties van onze medewerkers instrumenteel is, met als beoogd doel de groei van het balanstotaal en rendement. Immers, tevreden klanten zullen meer business met de bank doen.

In het strategisch plan 2014-2017 onderscheiden we vier fasen, welke synchroon lopen met de vier jaren die het plan omvat. Het streven is erop gericht om in deze periode te transformeren naar een klantgerichte organisatie die procesmatig werkt. Het klantgerichte zal niet alleen tot uiting komen bij de inrichting van onze structuren en processen, maar ook in de benadering van onze klanten door de medewerkers. Het procesmatig werken is essentieel ter waarborging van de kwaliteit van de dienstverlening.

In 2014 is met name aandacht geschonken aan de verdere opbouw van de institutionele capaciteit van onze bank. Deze omvat met name de aanscherping van onze corporate governance regelgeving, het Enterprise Riskmanagement (ERM) Framework en de organisatiestructuur. In 2015 stond de centralisatiefase centraal, die de implementatie van de nieuwe klantgerichte organisatiestructuur beoogt, met name het oprichten van de nieuwe afdelingen, het benoemen van de leidinggevenden, het (administratief) overplaatsen van de medewerkers naar de nieuw gevormde afdelingen, alsmede het samenvoegen van de medewerkers. De nieuwe structuur met twee afdelingen die het integraal aanspreekpunt vormen voor onze klanten, namelijk de afdelingen Retail Banking en Business Banking en grotere geïntegreerde centrale backoffices faciliteert een efficiënte end-to-end inrichting van de bedrijfsprocessen. Aangezien de customer experience, namelijk het geheel van klantervaringen met onze bank wordt bepaald door de kwaliteit van alle interne processen, is de herinrichting cruciaal. Deze herinrichting van de bedrijfsprocessen staat centraal in de standaardisatie fase, welke vooral in 2016 uitgevoerd zal worden. Er wordt ook nadrukkelijk aandacht geschonken aan de effecten van de transformatie op de functies, rollen en de vereiste competenties van onze medewerkers.

Corporate GovernanceDe Hakrinbank hecht grote waarde aan een goede corporate governance ter waarborging van de integriteit en effectiviteit van haar bedrijfsactiviteiten en haar financiële soliditeit. Hierdoor beschikt de bank over een systeem dat haar in staat stelt goed, efficiënt en verantwoord bestuur uit te oefenen, alsook verantwoording af te leggen over, dan wel uitleg en toelichting te geven aan stakeholders van de bank en aan de samenleving. Corporate governance is gestoeld op twee steunpilaren, te weten enerzijds integer en transparant handelen door de Directie en anderzijds het effectief toezicht daarop door de Raad van Commissarissen, waaronder inbegrepen het afleggen van verantwoording over het uitgeoefende toezicht. Eén en ander is essentieel voor het duurzame vertrouwen in onze bank en in de bancaire sector als geheel.

De Hakrinbank is voor zover bekend het eerste bedrijf in Surinaamse handen dat ruim een decennium geleden een formele Corporate Governance Code heeft geïntroduceerd en wij stellen met tevredenheid vast dat diverse bedrijven ons voorbeeld hebben gevolgd. Deze code, die op onze website is te vinden, bevat richtlijnen voor het handelen van de Directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders. In aparte reglementen zijn de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de Directie, de Raad van Commissarissen, de Auditcommissie, de Remuneratie- en Nominatiecommissie, en de Risk- en Compliancecommissie vastgelegd.

In april introduceerde de Centrale Bank van Suriname een Corporate Governance Code voor het bankwezen evenals een richtlijn inzake good governance voor financiële instellingen. Wij verwelkomen deze regelgeving, gelet op het fundamentele belang van deugdelijk bestuur bij financiële instellingen. Uit een door onze bank verrichtte gap-analyse blijkt dat wij compliant zijn met de nieuwe regelgeving. De Hakrinbank is voorstander van een

Het bedrijf van de Hakrinbank N.V.

Page 25: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 25 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 25 |

www.hakrinbank.com

nationale corporate governance code die moet gelden voor het gehele bedrijfsleven. Ook zijn wij van mening dat de principes van deugdelijk bestuur sterker in de publieke sector moeten worden ingebed ter bescherming van de belangen van de burgerij.

In het verslagjaar is gewerkt aan verdere verbetering en versteviging van onze corporate governance. De charter voor de internal audit functie is aangescherpt, terwijl er één voor de risk- en compliance functie is opgesteld. Hierbij hebben als referentiekader gegolden de recent aangescherpte reglementen voor de Directie en voor de Raad van Commissarissen, die van de speciale commissies van de Raad van Commissarissen, ons pas ontwikkelde Enterprise Risk Management Framework, alsmede de nieuwe governance richtlijnen van de Centrale Bank van Suriname.

In 2015 is gestart met de evaluatie van onze statuten in het licht van onze aangescherpte governance. Het streven is erop gericht deze in 2016 af te ronden en vervolgens het traject voor aanpassing in te zetten.

Onze directiestructuur is gebaseerd op het zogenaamde CEO model, waarbij de algemeen directeur als eindverantwoordelijke directielid sturing en leiding geeft aan het directieteam, welke tevens voorziet in een Chief Financial Officer (CFO), een Chief Commercial Officer (CCO) en een Chief Operations Officer (COO). Het directieteam, ook wel Raad van Bestuur genoemd, bestond in het verslagjaar uit drie leden, namelijk algemeen directeur of CEO, de heer J. Bousaid, operations directeur of COO, de heer G. Raghoenathsingh en financieel directeur of CFO, de heer R. Sheorajpanday, die per 1 juni in deze functie werd benoemd na voorafgaande goedkeuring door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Het is de bedoeling om op termijn de directie verder uit te breiden met een commercieel directeur of CCO. Momenteel wordt deze functie waargenomen door de CEO.

Ultimo december werd met wederzijds goedvinden de arbeidsrelatie met de COO, de heer G. Raghoenathsingh, beëindigd. Wij zijn hem dank verschuldigd voor zijn werk en inzet bij onze bankinstelling en wensen hem veel succes toe in zijn verdere loopbaan.

Het directieteam van de Hakrinbank bestaat sinds 1 januari 2016 uit twee leden. Het versterken van de Raad van Bestuur op korte termijn heeft dan ook hoge prioriteit binnen onze instelling.

Risk managementHet nemen van risico’s is inherent aan het bankieren. Ter waarborging van een effectieve beheersing van deze risico’s hanteren wij een ‘enterprise wide’ benadering. Deze is gestoeld op het ‘three lines of defence’ governance model, waarbij de verantwoordelijkheid voor risicobeheer binnen de bank op drie niveaus wordt gedragen. De primaire verantwoordelijkheid voor het identificeren en beheersen van de risico’s verbonden aan de bedrijfsactiviteiten wordt gedragen door de first line of defence, welke wordt gevormd door het lijnmanagement. De onafhankelijke risicobeheersfunctie die verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van het risicobeleid en de procedures, het beoordelen van risico’s en beheersmaatregelen en het adviseren van de first line over

risico-acceptatie vraagstukken en eventuele aanpassingen van beheersmaatregelen, vormt de second line of defence. Zij is tevens verantwoordelijk voor de monitoring van risico’s in verhouding tot de vastgestelde risicolimieten. De Risk Management Department (RMD) en de Compliance Department vormen samen de risicobeheersfunctie.

RMD vervult de second line of defence rol op het gebied van financiële en operationele risico’s, terwijl de Compliance Department deze vervult op het gebied van compliance en juridische risico’s. De Internal Audit Department (IAD) vormt de third line of defence. Deze beoordeelt, onafhankelijk van de first en second line, de effectiviteit van de interne beheersingsmaatregelen en adviseert over mogelijkheden tot verbetering.

In 2015 is veel aandacht geschonken aan het aanscherpen en in lijn brengen van de risicopolicies met het in 2014 ontwikkelde ERM framework, alsmede het evalueren en indien nodig aanscherpen van de beheersmaatregelen.

De volgende risicopolicies worden onderscheiden in het ERM Framework, Assets- and Liabilities Management (ALM), Investment, Solvency (Kapitaal en dividendbeleid), Kredietrisico, Business Continuity Management (BCM), Informatie (IT) risico’s, Operationele risico’s (exclusief BCM en Informatierisico’s) en Compliance (w.o. integriteitsrisico’s). In 2015 lag de focus, mede vanwege de ontwikkelingen op het gebied van de beheersing van krediet- en liquiditeitsrisico’s, vooral op de aanscherping van de financiële policies. In dit kader is in overleg met de Raad van Commissarissen het kapitaal en dividendbeleid aangescherpt.

Bij de evaluatie en aanscherping van de beheersmaatregelen hanteren wij een risk-based benadering, waarbij een door de first en second line gezamenlijk uitgevoerde risico-analyse, zowel van het bruto risico, namelijk het risico dat gelopen wordt indien er geen beheersmaatregelen geïmplementeerd zijn, als het netto risico, zijnde het restrisico na de implementatie van de beheersmaatregelen worden beoordeeld in relatie tot de vastgestelde risico-tolerantie. De uitkomst van deze analyse is leidend voor de aanpassing van de beheersmaatregelen.

De opbouw van competenties op het gebied van BCM en Informatierisico’s heeft niet plaatsgevonden middels uitbreiding van de afdeling RMD, maar via de nieuw gevormde afdeling Informatiemanagement. Deze afdeling is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van het informatiebeveiligingsbeleid, alsmede de in dit kader noodzakelijke beheersmaatregelen. In het vierde kwartaal van 2015 zijn hiertoe twee deskundigen op het gebied van IT en Informatierisicobeheersing aangetrokken.

In 2015 is ook veel aandacht geschonken aan het overleg tussen de first en second line over de gelopen risico’s, de effectiviteit van de beheersmaatregelen en de te stellen prioriteiten bij de aanscherping van de risicopolicies en beheersmaatregelen. Het geïnstitutionaliseerd overlegplatform hiertoe wordt gevormd door de ALM, Credit Risk en Operational, Legal & Compliance Risk commissies.

Page 26: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 26 | | 26 |

In het verslagjaar zijn we meer dan voorheen geconfronteerd geworden met toenemende omgevingsrisico’s, welke doorwerkten op de risico’s die wij als bank lopen. Met name het krediet- en het liquiditeitsrisico zijn significant toegenomen. In dit kader is er veel aandacht geschonken aan het intensief beheer van kredieten die minder goed presteerden teneinde deze te herstructureren en wederom gezond te maken, dan wel tot ordelijke afwikkeling over te gaan. Ook is veel aandacht geschonken aan het liquiditeitsbeheer en het bewaken van de liquiditeitsrisico’s, welke vanwege de volatiele macro-economische ontwikkelingen toenamen. Ook het verkrappende monetair beleid, alsmede de introductie van het nieuwe (interbancaire) elektronisch betaalsysteem SNEPS met real time clearing en settlement, droegen hieraan bij.

In 2016 zal het accent met name gelegd worden op de aanscherping van de beheersing van de operationele risico’s, waaronder business continuity, informatiebeveiliging en compliance risico’s. Vanwege de sterke revaluatie van vreemde valuta kredieten zal ook aan de hiermee verbonden risico’s nauwgezetter aandacht besteed worden.

ComplianceIn het verslagjaar is wederom veel aandacht besteed aan de aanscherping van ons compliance beleid en de facilitering van de bankbrede inbedding hiervan. Daartoe zijn op verschillende compliance beleidsonderdelen stappen voorwaarts gezet. Zo werd het cliëntacceptatiebeleid (Know your Customer) verbeterd en in lijn gebracht met de nieuwe klantgerichte organisatie teneinde ook in de nieuwe structuur de compliance risico’s te beheersen. Ook zijn de activiteiten voor het updaten van het gehele cliëntenbestand voortgezet. Het doel hiervan is het actualiseren van de gegevens van alle rekeninghouders zoals vereist door ons huidige cliëntacceptatiebeleid. Ons streven is erop gericht dit project ultimo 2018 af te ronden en daartoe zullen er additionele resources beschikbaar worden gesteld.

Het beoordelen en tegengaan van witwas- en terrorismefinancieringsrisico’s geschiedt niet alleen bij het aangaan van een cliëntrelatie, maar evenzeer gedurende die relatie. Ter verbetering van de transactiemonitoring is door onze bank in 2014, de Fraud Compliance and Riskmanagement (FRCM) software applicatie van Fiserv, de leverancier van ons core banking systeem, aangeschaft. Met de ingebruikname hiervan is de monitoring van transacties in zowel het nationaal als internationaal betalingsverkeer geautomatiseerd en de naleving van wet- en regelgeving verbeterd. In 2015 zijn de vaardigheden van onze medewerkers in het hanteren van deze applicatie vergroot.

De compliance afdeling werd kwalitatief en kwantitatief versterkt middels het aantrekken van personeel en continue (bij)scholing van de compliance officer en zijn medewerkers. Met als doel het bewustzijn bij alle medewerkers permanent te vergroten op het gebied van compliance, integriteit, het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering, cliëntacceptatie, en transactiemonitoring, is het Nederlandse Compliance Instituut benaderd om samen met een lokaal consultancybureau specifiek voor de Hakrinbank, e-learning modules te ontwikkelen. Twee modules zijn inmiddels ontwikkeld t.w. ”compliance en Integriteit”

en “Customer Due Diligence en bestrijding witwassen en terrorisme financiering”. Deze modules sluiten aan op de formele en praktische uitgangspunten en situatie zoals deze in Suriname gelden. Diverse medewerkers hebben inmiddels de modules doorlopen en afgesloten met een toets.

In het verslagjaar heeft de Centrale Bank van Suriname een nieuwe integriteitsrichtlijn uitgevaardigd. Uit een door ons uitgevoerde analyse blijkt dat voor wat betreft de beheersing van de belangrijkste integriteitsrisico’s onze controles adequaat zijn.

De Fatca (Foreign Account Tax Compliance Act) regelgeving van de Amerikaanse overheid, waarbij financiële instellingen dienen na te gaan of bepaalde van hun klanten mogelijk belastingplichtig zijn in de USA, is medio 2014 in werking getreden. Surinaamse banken zijn sindsdien verplicht om hieraan te voldoen.

Onze bank is reeds gestart met het verifiëren van de relevante klantgegevens in het kader van de Fatca regelgeving. Surinaamse banken ervaren daarbij uitdagingen, vandaar dat voor de oplossing gekozen is voor een sector brede aanpak in Surinaamse Bankiersverenigingsverband. Het voornemen is om een Fatca specialist in te huren om de uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Het is wel teleurstellend dat de Surinaamse overheid tot nu toe geen bilaterale “Inter Governmental Agreement” met de Amerikaanse overheid heeft afgesloten, zodat het niet meer nodig zou zijn dat individuele banken een overeenkomst dienen aan te gaan met de Internal Revenue Service (IRS), de Amerikaanse belastingdienst.

In februari 2016 werd met algemene stemmen in de Nationale Assemblee de wetgeving inzake tegengaan van het witwassen van gelden en/of financiering van terrorisme verscherpt, waardoor een dreigende blacklisting van ons land door de Financial Action Task Force (FATF) werd voorkomen. Inmiddels is ook het flankerend beleid van overheidszijde verbeterd. Hierdoor is het AML/CTF risicoprofiel van Suriname verbeterd. Gezien het grote belang dat buitenlandse financiers en banken hieraan hechten, bij de beoordeling van het landenrisico, is dit van grote importantie.

De commerciële ontwikkelingIn 2015 zijn de doelstellingen voor de commerciële afdelingen slechts gedeeltelijk gerealiseerd. De productie bleef achter bij de projecties hetgeen negatief doorwerkte op de batenontwikkeling. Vooral in het tweede halfjaar werd last ondervonden van de verslechterende macro-economische omgeving en de uitwassen daarvan.

Volgens bijgaande tabel was de geconsolideerde kredietverlening aan de private sector per ultimo 2015, SRD 125 miljoen of 11% hoger dan een jaar eerder en beliep SRD 1.259,2 miljoen, wat boven het budget lag. De herwaardering van vreemde valuta kredieten heeft mede bijgedragen aan de toename, welke vooral werd gerealiseerd in de sectoren handel, agrarische sector, constructie en installatie, en mijnbouw. De stijging in de agrarische sector is deels veroorzaakt door stagnatie in de export van rijst waardoor obligo’s stegen en die in de mijnbouw door beleggingen in Staatsolie-obligaties.

Page 27: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 27 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 27 |

www.hakrinbank.com

Onze beleggingen in schatkistpapier van de Republiek Suriname daalden van SRD 232,7 miljoen naar SRD 92,9 miljoen per 2015. De opvallemde daling van 60% is veroorzaakt door aflossing van schatkistpromessen in september 2015 welke mogelijk werd nadat de Staat een forse lening opnam bij de Centrale Bank van Suriname. Dit leidde tot een verschuiving in de samenstelling van de kredietportefeuille in die zin dat het aandeel van de overheid daarin afnam met 10 procentpunten tot 7%.

De toename van de kredietverlening (exclusief schatkistpapier) bedroeg 11% en was lager dan in het voorgaande jaar. Onze bijdrage aan de totale kredietgroei was lager dan die van de andere banken, waardoor ons marktaandeel iets terugliep. Aangezien dit deels te maken heeft met de lagere dollariseringsratio van onze kredietportefeuille, is deze daling vanuit risico oogpunt bezien geen negatieve ontwikkeling.

De kwaliteit van onze kredietportefeuille nam iets af wat tot uiting kwam in een stijging van de non-performing ratio en de hogere dotatie aan de voorziening kredietrisico’s. Dit is mede veroorzaakt door het verslechterde macro-economisch klimaat en de slechte betalingsdiscipline van de overheid, waardoor sommige klanten hun aflossingsverplichtingen minder goed konden nakomen. Kennelijk speelde dit verschijnsel ook bij andere banken gezien de opvallende stijging van de voorziening dubieuze debiteuren in de bankensector. Dit is een zorgelijke ontwikkeling mede in beschouwing genomen dat de macro-economische omgeving

verder aan het verslechteren is. De dotaties aan de voorziening kredietrisico’s hadden een negatieve invloed op de rentabiliteit van banken.

Onze dollariseringsratio in de geconsolideerde kredietverlening liep iets op met 2,2 procentpunt tot 30,9%. Dit is veroorzaakt door de herwaardering van de vreemde valuta kredietportefeuille na de devaluatie van de SRD.

Ons beleid inzake terugdringing van de US dollarisering wordt onverkort voortgezet.

De ontwikkeling van de overige niet aan de kredietverlening gerelateerde dienstverlening, bleef achter bij de gebudgetteerde doelstellingen. Vanwege het toenemende verschil tussen de officiële Centrale Bank van Suriname wisselkoers en die op de vrije vreemde valutamarkt, is het aanbod van buitenlandse valuta bij onze bank afgenomen, waardoor het volume aan vreemde valutatransacties en buitenlandse overmakingen in het verslagjaar terugliep alsook de hierop verdiende baten.

De verdiende assurantieprovisies zijn stabiel gebleven. Er is echter ruimte voor betere benutting van de winstpotentie van de assurantie-activiteiten.

Ter realisatie van de strategische commerciële bedrijfsdoelstellingen te weten verdere versterking van de concurrentiepositie, groei van

kredietverlening naar sectoren (in duizenden sRD) per jaar ultimo2015 in % 2014 in %

Agrarische sector 61,860 5 30,956 2

Visserij 41,190 3 43,780 3

Bosbouw 24 0 33 0

Mijnbouw 44,073 3 21,894 2

Nijverheid 99,474 7 93,859 7

Constructie- en installatie 111,202 8 83,853 6

Electriciteit, gas en water 23 0 17 0

Totaal direct productieve sectoren 357,846 26 274,392 20

Handel 454,381 34 400,046 29

Transport, opslag en communicatie 3,378 0 3,469 0

Dienstverlening 140,978 10 128,253 9

Woningbouw 169,537 13 191,330 14

Overige (m.n. consumenten krediet) 133,107 10 136,905 11

Totaal overige sectoren 901,381 67 860,003 63

Totaal commerciële kredieten 1,259,227 93 1,134,395 83

schatkistpromessen (overheid) 92,872 7 232,714 17

Totaal generaal 1,352,099 100 1,367,109 100

Page 28: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 28 | | 28 |

ons marktaandeel, diversificatie van baten, verbetering van de klantgerichtheid en kwaliteit van de dienstverlening, wordt een verschuiving doorgevoerd in de interne organisatiestructuur; deze wordt meer klant- en marktgericht in plaats van productgericht. Zodoende kan ook het aanbod van producten en diensten beter worden afgestemd op de wensen en behoeften van de verschillende klantsegmenten. In het verslagjaar werd de Credits Department geleidelijk aan getransformeerd naar een Business Banking Department en werd na een interne sollicitatieprocedure ook een Head Business Banking Department benoemd. Deze transformatie moet uiteindelijk ertoe leiden dat het relatiebeheer verbreed wordt tot ook andere dan kredietproducten. De zakelijke (corporate) klanten worden nu dus in de breedte bediend via relationshipsmanagers, branche-managers, en relatiebeheerders met waar nodig ondersteuning van gespecialiseerde medewerkers. Zij bieden naast kredieten ook andere diensten aan zoals beleggingen, treasury producten en foreign transfers. In 2016 zal het transformatieproces worden voortgezet.

Eveneens in het kader van de transformatie naar een meer klantgerichte organisatie is in het verslagjaar gestart met de opzet van een Retail Banking Department, waarin het consumentenkrediet, dat werd verstrekt door de Nationale Trust & Financierings Maatschappij, is ondergebracht.De trustactiviteiten waaronder het beheer van vermogen van derden, zullen nog wel door onze dochteronderneming, de NTFM, worden voortgezet. Dit transformatieproces moet in 2016 haar beslag krijgen.

OperationsIn het kader van het Hakrinbank Organisatie Transformatie programma is in 2015 bijzondere aandacht besteed aan het versterken van de interne organisatie en de bemensing van de organisatiestructuur.

Zo werd de centralisatie doelstelling bereikt hetgeen inhoudt dat gelijksoortige werkzaamheden van verschillende kleinere afdelingen werden geclusterd tot één grotere afdeling en onder een éénhoofdige leiding werden gebracht. Hierdoor is de span of control van de leidinggevenden verbeterd, waardoor de effectiviteit van de aansturing is toegenomen. Het Operations beleidsgebied omvat de afdelingen Payments & Settlements, Sales Administration, Information Technology en Facility Management.

Payments & Settlements is verantwoordelijk voor alle activiteiten die verbonden zijn aan het betalingsverkeer. Dit betreft zowel de lokale- als de buitenlandse chartale- en girale transacties. Het administratieve beheer alsmede het functionele onderhoud van al onze betaalsystemen is ook een verantwoordelijkheid van Payments & Settlements. De transacties via onze ATM’s zijn toegenomen met 38% wat duidt op een beter gebruik van ons bestaand netwerk. In ons voortdurend streven om de girale transacties te bevorderen ten opzichte van de chartale, blijven wij investeren in de uitbreiding van ons POS netwerk. In het verslagjaar zijn de transacties via onze POS apparaten toegenomen met 50%. Het aantal Internet banking gebruikers groeit gestaag en de transacties zijn gestegen met 39%. In 2016

zullen initiatieven worden ontplooid om zowel de functionaliteit als de gebruikersvriendelijkheid van de applicatie te verbeteren.

De toename van ons bestand van creditcardgebruikers vertoont een gelijke tred met de toename van de creditcardtransacties, namelijk 12%. Inmiddels zijn er ook initiatieven gestart om - in lijn met de internationale compliance standaarden van creditcard maatschappijen – het gastgebruik van ons POS-netwerk van EMV creditcards te faciliteren. Ook de implementatie van de fasen 1 en 2 van het Suriname Nationaal Elektronisch Betaalsysteem (SNEPS) van de Centrale Bank van Suriname, dat het verbeteren van het interbancair betalingsverkeer beoogd, is succesvol afgerond.

Sales Administration is verantwoordelijk voor de producten- en klantenadministratie. Ultimo 2015 is deze afdeling opgericht en voorlopig gehuisvest in ons kantoor aan de Gompertsstraat. Er zijn initiatieven ontplooid om ons cliëntenbestand op te schonen en de administratie met daarbij behorende beheersprocessen van onze assurantieportefeuille te standaardiseren.

De IT functie van de Hakrinbank wordt vervuld door de afdelingen Information Technology en Information Management. De eerst genoemde afdeling is verantwoordelijk voor de automatisering van onze bedrijfsprocessen alsmede het ontwikkelen en beheren van de IT-infrastructuur en applicaties. Momenteel wordt prioriteit gegeven aan de kwalitatieve en kwantitatieve versterking van deze afdeling. Ook wordt de IT-infrastructuur grondig geëvalueerd met als doel deze te verbeteren.

Facility Management heeft in het verslagjaar het intern projectmanagement van de bouw en inrichting van ons nieuw filiaal aan de Anamoestraat gevoerd. Analoog aan dit ontwerp zal ook ons nieuw kantoor te Latour gebouwd worden. Momenteel werkt het team aan het opstellen van het programma van eisen waarna naar verwachting tegen het eind van 2016 gestart zal worden met de bouw. In 2015 is ons filiaal te Tamanredjo geheel gerenoveerd en zijn de filialen te Flora en op de Nieuwe Haven opgeknapt. Voor 2016 staat een renovatie van ons hoofdkantoor en van het filiaal in Nickerie op het programma.

De Hakrinbank hecht veel waarde aan een gezond milieu en duurzaamheid wat onder andere tot uiting komt in een proactief beleid ten aanzien van energiebesparende apparaten. In 2015 zijn alle airco installaties op het hoofdkantoor vervangen door andere die minder energie verbruiken. In 2016 zullen wij overstappen op LED-verlichting voor al onze lichtinstallaties wat ook een energie besparing oplevert.

Human Resources managementEen organisatie in transformatie doet een relatief zwaar beroep op de flexibiliteit en het leervermogen van haar medewerkers. Een alert en proactief human resource management is derhalve essentieel ter realisatie van onze strategische en de daarvan afgeleide tactische en operationele doelstellingen.

In het verslagjaar is veel aandacht geschonken aan de met de transformatie samenhangende human resource werkzaamheden, zoals het ontwikkelen en weging van profielen van nieuwe

Page 29: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 29 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 29 |

www.hakrinbank.com

functies, alsmede aan de werving & selectie van de hoofden van de nieuw gevormde afdelingen. Ook de met de transformatie samenhangende overplaatsingen naar de nieuwe afdelingen maakten hier deel van uit. Een belangrijke uitdaging vormt het verhogen van de competenties van onze medewerkers zodat deze de veranderende functies en rollen adequaat kunnen vervullen. Een goed functionerende HR cyclus is essentieel om effectief in te kunnen spelen op de met de transformatie samenhangende veranderingen van functies, rollen en vereiste competenties. In onze HR cyclus wordt dan ook, naast aan de te leveren prestaties veel aandacht geschonken aan competenties, waaronder ook gedragscompetenties.

De werkzaamheden in het kader van de upgrading van de HR functie zijn in het verslagjaar gecontinueerd. Deze heeft als doel het transformeren van de HR functie van een meer administratief gerichte afdeling naar een professionele Human Resources Department, welke de organisatie, in het bijzonder de leidinggevenden, adviseert en ondersteunt bij de effectieve en efficiënte inzet van alle HR instrumenten. In dit kader is het ons streven om een HR Advisory unit op te zetten bestaande uit enkele human resource adviseurs. Deze zullen het integraal aanspreekpunt vormen voor de afdelingshoofden en deze ondersteunen bij alle human resource processen, verband houdende met instroom, doorstroom en uitstroom van medewerkers. De planning is om deze unit in 2016 op te zetten.

De verhoging van de competenties, waaronder het kennisniveau van onze medewerkers, blijft een belangrijke doelstelling. In het verslagjaar hebben ruim 70 medewerkers deelgenomen aan de door de Centrale Bank van Suriname georganiseerde basis module Financiële Dienstverlening. Ook zijn er door diverse medewerkers cursussen en trainingen gevolgd op het gebied van onder andere ICT, kredietverlening, arbeids- en belastingwetgeving, risk management en verschillende opleidingen op HBO niveau.

In 2015 was er een instroom van 28 nieuwe medewerkers, enerzijds als van vervanging van medewerkers die op korte termijn de dienst zullen verlaten vanwege onder meer het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, en anderzijds door de toename van onze bedrijfsactiviteiten. In totaal zijn 19 medewerkers uit dienst getreden. In het verslagjaar vierden wij het dienstjubileum van 25 medewerkers, waaronder 1 met een 40-jarig, 12 met een 35-jarig, 6 met een 25-jarig en 6 met 12 1/2-jarig dienstverband. Wij zijn al deze medewerkers erkentelijk voor de aan onze bank bewezen trouwe diensten.

In het verslagjaar moesten wij afscheid nemen van onze gepensioneerde medewerkers mejuffrouw Cynthia Kroes en de heren Ramon Winter en Siegfried Dundas, die ons helaas kwamen te ontvallen.

Felicitaties in verband met het 40-jarig dienstjubileum van mevrouw Monsanto door de Algemeen Directeur.

Page 30: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 30 | | 30 |

De Nationale Trust & Financierings Maatschappij N.V. (NTFM) heeft in het verslagjaar haar gebudgetteerde doelstellingen gedeeltelijk gerealiseerd. Het balanstotaal groeide wel met 3% naar SRD 273,4 miljoen, echter namen de bedrijfsopbrengsten af met 4% en daalde de winst vóór belasting met 10% tot SRD 8,3 miljoen. De oorzaak van de onderrealisatie ligt in de flauwe kredietvraag, aangescherpte intake en toegenomen concurrentie die de rentemarges ook onder druk zette. Ondanks de tegenvallers is de kwaliteit van de kredietportefeuille op een zeer goed niveau gebleven met een non-performing ratio van 1%. Ook werden stappen voorwaarts gezet in het traject ter versterking van de interne organisatie.

Hypothecaire uitzettingenDe hypotheekleningen namen in het verslagjaar toe met 6,5% tot bijna SRD 178 miljoen. Door de verslechterde economische situatie is de productiegroei matig geweest. Onze intake werd verscherpt en erop gericht om goede kredieten binnen te halen. De 7% kasreserve hypotheken vertoonden een significante stijging, mede als gevolg van de versoepeling van de kredietvoorwaarden. Vanwege prijsstijgingen in de bouwsector konden steeds minder personen gebruik maken van de concessionele woningfinancieringsprogramma’s.

Termijnleningen (objectfinanciering)De termijnleningen daalden met 14% naar SRD 51 miljoen. De afname die zich reeds enige tijd manifesteert heeft zich ook in 2015 voortgezet. Bij dit product is er een stevige concurrentie van andere marktpartijen, die kennelijk een ander risicoprofiel

hanteren. De kredietvraag vanuit de rijstsector en civieltechnische aannemingsbedrijven daalde ook opvallend vanwege de slechte sectorsituatie.

Persoonlijke leningenDe persoonlijke leningen zijn toegenomen met 6% tot SRD 39 miljoen. Bij dit product is een prudente intake van belang vanwege de opvallend hoge overbelening bij vele kredietaanvragers. Tevens is de daling van de koopkracht en daardoor van de aflossingscapaciteit een punt van zorg. De stabiliteit van het inkomen is vanwege de toenemende werkloosheid ook een extra aandachtspunt aan het worden.

VermogensbeheerHet door ons beheerde vermogen van derden is in 2015 toegenomen met 19% tot SRD 96 miljoen. De groei van dit product komt voornamelijk door enkele grote kredietuitzettingen, waarvan een deel in metaverband met de Hakrinbank is verstrekt. Het rendement van deze uitzettingen was aantrekkelijk voor de beleggers.

interne organisatieIn het verslagjaar is een aanvang gemaakt met de interne organisatorische transformatie van de huidige productgerichte organisatie naar een meer klantgerichte organisatie. De eerste fase is afgerond en de frontoffice medewerkers van de NTFM zijn ondergebracht in de nieuwe Retail Banking Department en die van de back office in de Sales Administration Department. Onder leiding van het nieuw management wordt de centralisatiefase afgerond en wordt de standaardisatiefase in gang gezet, waarin de eerstgenoemde groep medewerkers zullen worden omgeschoold tot allround frontofficers die het integraal aanspreekpunt zullen vormen voor het retail klantsegment voor de dienstverlening van onze bank.

Vooruitzichten 2016In 2016 wordt een lichte groei verwacht bij alle consumenten producten. Door het slechte macro-economisch klimaat zal de focus liggen op consolidatie van de kredietportefeuille en de kwaliteit hiervan. Prioriteit zal gegeven worden aan de succesvolle transformatie en versterking van de interne organisatie. Bij de budgettering is rekening gehouden met zeer bescheiden groeicijfers.

Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V.

Page 31: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 31 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 31 |

www.hakrinbank.com

In samenwerking met een commerciële partner is onze dochteronderneming Hakrinbank Real Estate N.V., die zich richt op het kopen, verkopen en/of exploiteren van onroerende goederen, in het verslagjaar gestart met de uitvoering van een onroerend goed ontwikkelingsproject in het district Commewijne. Het

balanstotaal nam daardoor toe tot SRD 6,8 miljoen. Momenteel wordt gewerkt aan het business- en marketingplan, dat vanwege de verslechterde macro-economische omgeving geherevalueerd moest worden. In 2015 werd een aanloopverlies gerealiseerd van circa SRD 69.000.

Hakrinbank Real Estate N.V.

Directie en staf toasten met cliënten ter gelegenheid van de officiële opening van het nieuwe Hakrinbank kantoor te Tourtonne in Paramaribo Noord.

Page 32: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 32 | | 32 |

De financiële resultaten van onze bank werden in het verslagjaar beïnvloed door de verslechterde macro-economische omgeving, welke een negatieve invloed had op de ontwikkeling van de baten, maar vooral op die van de kosten. Vanwege de toename van de inflatie en de devaluatie van de SRD moesten de uitgangspunten van de voorzieningen voor long term en post-retirement employee benefits aangepast worden, wat leidde tot aanzienlijk hogere personele kosten. Een deel hiervan had een éénmalig karakter. De aangeduide macro-economische omgeving en het trage voldoen van de overheid aan haar betalingsverplichtingen jegens leveranciers van goederen en diensten beïnvloedden de kwaliteit van onze kredietportefeuille, waardoor hogere debiteurenvoorzieningen noodzakelijk waren. Eén en ander resulteerde in een afname van onze rentabiliteit.

Om het prerogatief van de algemene vergadering van aandeelhouders inzake de goedkeuring van de winstbestemming en de vaststelling van de jaarrekening te accentueren, is in de jaarrekening 2015 slechts de balans vóór winstbestemming opgenomen. Op de pagina’s 51-52 zijn vanwege de informatieve waarde voor aandeelhouders en andere belanghebbenden, wel als bijlage de proforma balansen ná de voorgestelde winstbestemming opgenomen. Deze bijlagen maken geen deel uit van de jaarrekening.

Geconsolideerde balansDe belangrijkste indicator van de bedrijfsomvang, het balanstotaal, steeg in het verslagjaar met SRD 194,6 miljoen, ofwel 8,6% tot SRD 2.446,6 miljoen. De groei was lager dan die van de bancaire sector, waardoor ons marktaandeel licht afnam. Een belangrijke factor hierbij was dat de USD dollarisering bij onze bank lager is dan die van de sector als geheel. Bij een devaluatie stijgt het saldo van de vreemde valuta toevertrouwde middelen en kredieten omgerekend in SRD, waardoor banken met een relatief lage dollarisering een lager groeipercentage realiseren. In het licht van de vreemde valuta risico’s is dit eerder een voordeel dan een nadeel.

Aan de actiefzijde van de balans manifesteerde de stijging zich voornamelijk in de posten Vorderingen op klanten, Liquide middelen en Vorderingen op kredietinstellingen. De eerstgenoemde post

nam toe met SRD 128,1 miljoen, ofwel 11% tot SRD 1.262,5 miljoen per ultimo van het boekjaar. Deze toename deed zich hoofdzakelijk voor in het business segment. De USD dollarisering van de kredietportefeuille is met 2,1 procentpunten toegenomen tot 30,9%. Deze toename was het resultaat van enerzijds ons beleid gericht op het terugbrengen van het kredietrisico, dat aan de ene kant resulteerde in een afname van de ratio tot 26,4% per oktober 2015 en anderzijds in het oplopen van de ratio door de devaluatie van de SRD in november. De post Liquide middelen nam toe van SRD 290,9 miljoen tot SRD 402,6 miljoen. De toename van SRD 111,7 miljoen ofwel 38,4% werd vooral veroorzaakt door een verhoging van de SRD kasreserve met 5 procentpunt in november 2015. Ook de introductie van het Suriname National Electronic Payment System (SNEPS), waarbij algemene banken een minimum saldo van 5% van de aan hen toevertrouwde SRD middelen op hun

De financiële ontwikkeling van de bank

Balanstotaal (in mln SRD)

2,250

2,000

1,750

1,500

1,2502010 2011 2012 2013 2014

2,125.81,864.6

1,478.4

2,446.62,500

2.252,0

Page 33: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 33 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 33 |

www.hakrinbank.com

leidden tot een hogere dotatie aan de gevormde voorziening ten behoeve van arbeidsvoorwaarden medewerkers, welke ten koste ging van het resultaat. Ook de met de operations directeur overeengekomen vergoeding in verband met de beëindiging van zijn dienstverband droeg bij aan de stijging van de personele kosten. Om de toegenomen kredietrisico’s adequaat af te dekken, hebben we prudente debiteurenvoorzieningen getroffen, die hoger uitvielen dan in het vorig boekjaar.

Bedrijfsopbrengsten InterestbatenDe interestmarge nam toe met SRD 14,6 miljoen, ofwel 15,9% tot SRD 106,9 miljoen. Dit was het gevolg van een toename van de interestbaten met SRD 20,7 miljoen, ofwel 14,3% en van de interestlasten met SRD 6,1 miljoen of te wel 11,6%. Deze cijfers weerspiegelen de groei van de kredietportefeuille en hogere interestbaten uit hoofde van schatkistpapierbeleggingen.

Niet-interestbaten De niet-interestbaten stegen met SRD 1,2 miljoen, ofwel 4,4% tot SRD 29,4 miljoen. Het aandeel in de totale bedrijfsopbrengsten liep terug tot 21,5%. Ons streven blijft om dit percentage geleidelijk te verhogen, teneinde de inkomstenbasis verder te diversifiëren en minder afhankelijk van het rentebedrijf te zijn. De toename van de overige baten heeft zich met name bij het resultaat uit financiële transacties voorgedaan, vooral als gevolg van hogere gerealiseerde koerswinsten en door de herwaardering van de eigen vreemde valuta positie na de devaluatie van de SRD in november. De verdiende provisies namen af met SRD 1,4 miljoen, ofwel 5,4%, vooral vanwege lagere provisies verkregen uit het buitenlands betalingsverkeer en bij de kredietverlening. De verdiensten uit hoofde van het buitenlands betalingsverkeer zijn beïnvloed door de afname van de importen alsmede de beperkte beschikbaarheid van vreemde valuta door de discrepantie tussen de officiële en de vrije marktkoersen voor vreemde valuta, waardoor wij onvoldoende konden voorzien in de behoefte aan vreemde valutamiddelen voor onze cliënten.

settlement account bij de Centrale Bank van Suriname dienen aan te houden, droeg hieraan bij. De toename van de post Vorderingen op kredietinstellingen van SRD 487,4 miljoen naar SRD 557,5 miljoen was voornamelijk het gevolg van de revaluatie van de vreemde valuta in november 2015.

Aan de passiefzijde van de balans namen de Schulden aan klanten met SRD 139,7 miljoen ofwel 7,2% toe tot SRD 2.073,4 miljoen. Hierbij nam de post Spaargelden, waaronder ook op de lange termijn aangetrokken gelden zijn opgenomen, met 7,7% toe, iets meer dan de post Andere schulden, waaronder de tegoeden op girorekeningen, die met 6,7% groeiden. De post Schulden aan kredietinstellingen steeg met SRD 35,4 miljoen tot SRD 110,0 miljoen. Deze post bestaat vooral uit de rekeningcourantverhoudingen met lokale banken, voortvloeiende uit de dagelijkse clearing van interbancaire transacties.

De voorzieningen namen met SRD 10,5 miljoen toe tot SRD 43,3 miljoen, grotendeels vanwege de toename van de voorzieningen in het kader van de long term en post-retirement employee benefits, waaronder de voorziening medische kosten gepensioneerden. De toename van deze voorzieningen was het gevolg van de aanpassing van de uitgangspunten waaronder de inflatieverwachting, de ontwikkeling van de verwachte medische kosten en van de salarissen. Vanwege de hogere inflatie in 2015 moesten deze uitgangspunten herzien worden met als gevolg een flinke toename van de verwachte toekomstige uitgaven en dientengevolge ook van de voorzieningen die per balansdatum ter dekking hiervan gevormd zijn.

Het eigen vermogen van de bank zal - indien de aandeelhouders het winstbestemmingsvoorstel goedkeuren - per saldo met SRD 22,0 miljoen ofwel 11,9% toenemen tot SRD 207,0 miljoen, vooral als gevolg van een toevoeging aan de Algemene Reserve van SRD 23,3 miljoen. De aangroei van het eigen vermogen vergroot de financiële soliditeit van de bank en de financiële ruimte om meer en grotere kredieten te verstrekken. Deze aangroei is ook in het licht van de recente opeenvolgende devaluaties van de SRD, welke een negatieve invloed hebben op de BIS ratio, van groot belang.

De zogenaamde buitenbalansposten, waaronder geopende L/C’s en verstrekte garanties, die vanwege hun risico invloed hebben op de solvabiliteitstoetsing, beliepen SRD 38,8 miljoen.

Geconsolideerde resultatenDe geconsolideerde resultaten vertonen een gemengd beeld. Wij zijn redelijk tevreden over de ontwikkeling van de baten, die met SRD 15,8 miljoen ofwel 13,1% toenamen, met name door hogere inkomsten uit het rentebedrijf. De stijging van de bedrijfslasten was met SRD 26,6 miljoen, ofwel 38,1% echter hoger, waardoor per saldo de winst vóór belastingen afnam met SRD 10,8 miljoen, ofwel 21,3% tot SRD 39,8 miljoen.

De groei van de bedrijfslasten werd voornamelijk veroorzaakt door hogere personeelskosten, welke zoals gesteld voor een belangrijk deel een incidenteel karakter hadden, en de gestegen dotatie aan de voorziening kredietrisico’s. Met name de hogere inflatieverwachtingen en toegenomen levensverwachtingen

bedrijfsresultaat vóór belastingen (in mln sRD)

2011 2012 2013 2014 2015

55.0

45.0

40.0

35.0

30.0

25.0

50.0

39.1539.80

43.80

47.18

50.59

Page 34: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 34 | | 34 |

RentabiliteitHet rendement op ons eigen vermogen (RoE) bedroeg 13%, hetgeen als redelijk gekwalificeerd kan worden. Door de afname van de nettowinst en de stijging van het eigen vermogen met 7,2% nam de ratio wel met 5,6 procentpunt af. Het rendement op het totale vermogen (RoA) nam af van 1,48% naar 1,08%. De stijging van het balanstotaal en de afname van de netto winst lagen hieraan ten grondslag. Onze doelstelling is de RoA te verhogen vooral door groei van de overige bedrijfsopbrengsten en door efficiency bevorderende en kostenbeperkende maatregelen.

Doordat de operationele lasten sterker stegen dan de bedrijfsopbrengsten verslechterde de efficiency ratio. Deze ratio welke is gedefinieerd als de kosten minus de voorziening voor kredietrisico’s in procenten van de totale opbrengsten, verslechterde in 2015 met 8,6 procentpunt tot 63,3%. Wij zijn niet tevreden met het verloop van deze ratio, die mede door de hoge éénmalige kosten is verslechterd. Ons streven is erop gericht de ratio te verbeteren door opvoering van de operationele efficiency. Wij blijven tevens prioriteit geven aan verhoging van onze verdiencapaciteit, aanscherping van het balansbeheer alsmede het doorvoeren van kostenbesparende en efficiency verhogende maatregelen middels de aanpassing en stroomlijning van de bedrijfsorganisatie en processen.

BedrijfslastenEr was sprake van een opvallende toename van de bedrijfslasten en wel met SRD 26,6 miljoen ofwel 38,1% tot circa SRD 96,5 miljoen. Deze toename was het per saldo resultaat van enerzijds een strak kostenmanagement en anderzijds enkele éénmalige verhogingen bij de personeelskosten, alsmede een toename van de dotatie aan de voorziening kredietrisico’s. De afschrijvings- en overige beheerskosten namen licht toe. Het gevoerde strak kostenmanagement bood geen volledige compensatie voor dit samenstel van kostenstijgingen.

De flinke toename van de personeelskosten met SRD 20,1 miljoen, ofwel 53,3% kwam vooral door de meergenoemde dotatie aan de voorziening voor de long-term en post retirement employee benefits, welke met SRD 13,2 miljoen toenam. De dotatie in het verslagjaar bedroeg SRD 9,8 miljoen, terwijl er in het vorige boekjaar nog sprake was van een vrijval van SRD 3,4 miljoen. Per saldo namen de operationele kosten met SRD 20,4 miljoen, ofwel 31% toe, terwijl de dotatie aan de voorziening kredietrisico’s met SRD 6,2 miljoen toenam tot SRD 10,2 miljoen.

Ratio’sSolvabiliteitDe capital ratio, gedefinieerd als het aandeel van het zichtbare eigen vermogen in het balanstotaal, nam af met circa 0,1 procentpunt tot 8,5% per ultimo van het verslagjaar. De afname werd veroorzaakt doordat de groei van het eigen vermogen lager uitviel dan die van het balanstotaal. Het zichtbare eigen vermogen in procenten van de Vorderingen op klanten bleef stabiel op 16,4.

In 2014 zijn de solvabiliteitsvoorschriften van de Centrale Bank aangescherpt. De belangrijkste aanscherping betreft het niet langer kwalificeren van de herwaarderingsreserve als toetsingsvermogen en verhoging van enkele risicowegingen, waaronder die van kredieten gedekt door residentiële hypotheken. Bovendien wordt de minimum BIS solvabiliteitsnorm successievelijk verhoogd naar 10% per medio 2017. Per ultimo 2015 bedroeg onze BIS ratio 9,98%, ofwel 1,25% procentpunt hoger dan de minimaal voorgeschreven ratio van 8,75%.

De ontwikkeling van de BIS ratio is negatief beïnvloed door de devaluatie van de SRD in november 2015. Deze ontwikkeling zet zich in de eerste helft van 2016 voort. Als gevolg hiervan nemen de vreemde valuta activa, omgerekend naar SRD toe, terwijl het eigen vermogen, welke voornamelijk in SRD is vastgelegd, stabiel blijft. Hierdoor neemt de BIS ratio, welke de verhouding tussen het eigen vermogen en de naar risicograad gewogen activa aangeeft, bij elke devaluatie af. Per ultimo oktober 2015, net voor de devaluatie bedroeg onze BIS ratio 11,44%. Wij beschikken over een ruim eigen vermogen van circa SRD 207 miljoen per ultimo 2015, dat toereikend is om de bedrijfsrisico’s af te dekken.

bis ratio (in %)

-

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

12.00

14.00

16.00

2011 2012 2013 2014 2015

9.98

14.87 15.08 15.40

10.93

Vanaf 2014 volgens nieuwe Solvabiliteitsrichtlijn CBvS

Page 35: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

www.hakrinbank.com | 35 |

Solide & betrouwbaar

Uw financiële partner bij elke stap... | 35 |

www.hakrinbank.com

Resultaten benchmarkonderzoekDe belangrijkste indicatoren die wij hanteren om onze bedrijfsperformance te meten en te monitoren zijn de financiële ratio’s Return on Assets (RoA), welke het rendement van onze activa aangeeft, de Return on Equity (RoE), welke het rendement van ons eigen vermogen aanduidt, de efficiencyratio, als indicator van onze operationele efficiency en de BIS ratio als graadmeter van onze solvabiliteit in relatie tot het risicoprofiel van onze activa.

Bij de jaarlijkse beoordeling van onze bedrijfsperformance nemen

Resultaten benchmarkonderzoek 2015 (cijfers in %)instelling RoA Roe efficiencyratio bis ratio

NCB Jamaica Ltd. 2,4 14,5 62,3 23,0

Republic Bank Ltd. 2,0 14,1 54,4 24,7

Scotiabank Trinidad &Tobago Ltd. 2,6 15,6 44,6 24,0

CIBC First Caribbean International Bank 0,9 7,2 71,0 23,0

DSB Bank N.V. 0,7 8,8 52,8 10,7

Hakrinbank N.V. 1,1 13,0 63,3 10,0

Bron: Externe Jaarverslagen 2015

wij niet alleen de absolute ontwikkeling van de indicatoren in beschouwing, maar ter vergelijking ook die van enkele grotere banken uit Suriname en het Caraïbische gebied. Het gaat daarbij om een peer group bestaande uit de NCB Jamaica Ltd., de Republic Bank Ltd., de Scotiabank Trinidad & Tobago Ltd., DSB Bank N.V. en de CIBC First Caribbean International Bank Ltd. Het benchmarkonderzoek dat wij hiertoe verrichten levert voor 2015 het volgende beeld op.

efficiencyratio (in %)

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

50.0

2011 2012 2013 2014 2015

54.755.9 55.655.0

60.0

63.3

54.3

65.0

Return on assets (in %)

-

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

1.40

1.60

2011 2012 2013 2014 2015

1.48

1.82

1.68

1.51

1.08

1.80

2.00

Page 36: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 36 |

DankzeggingOnze medewerkers hebben zich in het verslagjaar wederom bijzonder ingezet en daardoor bijgedragen aan de bedrijfsperformance. Wij zijn hen hiervoor en voor hun loyaliteit, veel dank verschuldigd. Wij zijn de leden van de Raad van Commissarissen erkentelijk voor de vruchtbare samenwerking en onze gewaardeerde klanten voor hun business, het geschonken vertrouwen en de loyaliteit.

In vergelijking met de peer group is onze performance voor verbetering vatbaar. De verbetermogelijkheden liggen met name op het gebied van de efficiency en de BIS ratio. De ontwikkeling van deze ratio’s wordt deels echter beïnvloed door factoren buiten onze directe invloed. De efficiency ratio is negatief beïnvloed door de flinke toename van de operationele kosten, welke zoals aangegeven deels een incidenteel karakter hadden, terwijl de BIS ratio onder druk is door de opeenvolgende devaluaties van de SRD.

De RoA van Surinaamse banken wordt overigens negatief beïnvloed door de hoge kasreserveverplichtingen van de Centrale Bank van Suriname, waardoor een aanzienlijk deel van hun activa niet of relatief minder rendeert. Ook is de belastingdruk hier hoger dan in de omliggende regio.

Hakrinbank aandelenOns dividendbeleid is gericht op het optimaliseren van aandeelhouderswaarde, de liquiditeit, de solvabiliteit, winstgevendheid en de groei. Dit beleid gaat in principe uit van een uitkering van circa 1/3 deel van de nettowinst aan de aandeelhouders en heeft in het verleden geleid tot een steeds toenemende winst en dividend per aandeel. De verslechterde macro-economische omgeving, specifiek de devaluatie van de SRD, en de daarmee samenhangende negatieve ontwikkeling van de BIS ratio, vermindert wel de ruimte voor dividenduitkering en dwingt tot verdere opbouw van onze solvabiliteit.

Winstbestemmingsvoorstel voor het boekjaar 2015Als gevolg van de afname van het bedrijfsresultaat en rekening houdende met ons dividendbeleid is er minder ruimte voor dividenduitkering dan in voorgaande boekjaren. Gezien de reeds aangegeven behoefte aan het verder opbouwen van onze solvabiliteit stellen wij aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor een dividenduitkering te doen welke gedeeltelijk in contanten is en deels in aandelen. Dit stelt ons in deze onzekere tijden in staat om een groter bedrag toe te voegen aan onze reserves. Dit voorstel komt de soliditeit van de bank ten goede en is ook in het lange termijn belang van onze aandeelhouders.

Het winstbestemmingsvoorstel houdt het volgende in:1. Uitkering van een dividend in contanten van SRD 7,20 per

aandeel van nominaal SRD 0,15. Hiermee is een totaalbedrag gemoeid van SRD 3,5 miljoen. Dit bedrag is al in augustus 2015 als interim-dividend uitgekeerd.

2. Uitkering van een dividend in aandelen, waarbij elke veertig aandelen van nominaal SRD 0,15 recht geven op één nieuw aandeel. De verschuldigde dividendbelasting zal de bank voor haar rekening nemen.

3. Toevoeging van het resterende winstsaldo ten bedrage van SRD 22,0 miljoen aan de algemene reserve, waardoor het eigen vermogen uitkomt op SRD 207 miljoen.

kerncijfers inzake Hakrinbank aandeel (in sRD)Per ultimo 2015 2014 2013 2012 2011

Koers per aandeel (Effectenbeurs) 400,00 378,00 339,00 295,00 225,00

Intrinsieke waarde per aandeel 423,26 378,85 335,13 260,12 234,65

Marktkapitalisatie (x SRD 1.000) 195.592 184.835 165.765 144.249 104.782

Nettowinst per aandeel 52,11 66,22 61,76 57,38 53,80

Dividend per aandeel 17,22 23,00 21,60 20,00 19,75

Dividend in % gemiddelde beurskoers 4,4 6,4 7,1 7,7 9,2

Koers/intrinsieke waarde in % 94,5 100,8 101,2 113,4 95,9

Koers/winstverhouding 7,7 5,7 5,5 5,1 4,2

Paramaribo, 20 mei 2016

Directie Hakrinbank N.V.Drs. J.D. Bousaid, Algemeen Directeur

Page 37: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Controleverklaringvan de onafhankelijke accountant

Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en Directie van de Hakrinbank N.V.

Verklaring betreffende de jaarrekeningWij hebben de in dit rapport op pagina 39 tot en met 50 opgenomen jaarrekening 2015 van Hakrinbank N.V. (“de vennootschap”) te Paramaribo, gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en de vennootschappelijke balans per 31 december 2015, de geconsolideerde en de vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2015 en het geconsolideerde kasstroomoverzicht over 2015, met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met algemeen aanvaarde controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekeningNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van de Hakrinbank N.V. per 31 december 2015 en van het resultaat en de kasstromen over 2015 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving.

Paramaribo, 20 mei 2016

Lutchman & Co | An independent correspondent firm of Deloitte Touche TohmatsuNamens deze was getekend

Drs. m.R.A. lutchman RA

Uw financiële partner bij elke stap... | 37 |

Page 38: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 38 |

Page 39: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 39 |

www.hakrinbank.com

HAKRINBANK N.V.Jaarrekening 2015

bestaande uit:

Geconsolideerde balans per 31 december 2015 vóór voorstel winstbestemming

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2015

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2015

Vennootschappelijke balans per 31 december 2015 vóór voorstel winstbestemming

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2015

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Page 40: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 40 |

GeCONsOliDeeRDe bAlANs PeR 31 DeCembeR 2015 VÓÓR VOORsTel WiNsTbesTemmiNG (in sRD)

2015 2014

ACTiVA

Liquide middelen 402.616.576 290.908.274

Schatkistpapier 92.872.075 232.714.292

Vorderingen op kredietinstellingen 557.504.221 487.447.190

Vorderingen op klanten 1.262.540.001 1.134.395.360

Effecten 44.256.335 22.809.287

Deelneming 1.411.550 1.411.550

Materiële vaste activa 76.060.033 75.926.971

Overlopende activa 9.385.649 6.394.537

2.446.646.440 2.252.007.461

PAssiVA

Schulden aan kredietinstellingen 110.013.331 74.563.096

Schulden aan klanten:

- Spaargelden 1.088.522.644 1.011.071.211

- Andere schulden 984.921.934 922.672.099

Overige schulden 4.248.156 5.387.103

Overlopende passiva 8.685.631 12.366.627

Voorzieningen 43.289.684 32.827.555

2.239.681.380 2.058.887.691

Maatschappelijk kapitaal 120.000

Geplaatst en gestort kapitaal 73.347 73.347

Agioreserve 916 916

Herwaarderingsreserve 31.530.979 32.819.188

Algemene reserve 149.876.781 127.845.979

Resultaat verslagjaar 25.483.037 32.380.340

206.965.060 193.119.770

2.446.646.440 2.252.007.461

Niet uit de balans blijkende verplichtingen wegensverstrekte borgtochten en garanties

36.346.275 36.751.152

Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 2.451.403 3.116.081

38.797.678 39.867.233

Paramaribo, 20 mei 2016

Raad van Commissarissen: Directie:

Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid Algemeen Directeur

Drs. M.M. Sandvliet M.Sc. Vice President-Commissaris Drs. R.P.V. Sheorajpanday Financieel Directeur

Dhr. G.K.T. Lau MBA M.Sc.

Drs. M.L. Roemer

Mr. R.T.W. Vos

Mr. C. Vos-Ritfeld

Dhr. R.S. Smit

Page 41: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 41 |

www.hakrinbank.com

GeCONsOliDeeRDe WiNsT- eN VeRliesRekeNiNG OVeR 2015 (in sRD)

2015 2014

beDRiJFsOPbReNGsTeN

Interestbaten 165.851.654 145.118.399

Interestlasten 58.913.790 52.813.450

Interestmarge 106.937.864 92.304.949

Provisie 24.683.561 26.103.319

Resultaat financiële transacties 4.677.739 2.020.192

Overige bedrijfsopbrengsten - 32.400

136.299.164 120.460.860

beDRiJFslAsTeN

Personeelskosten 57.679.434 37.624.618

Afschrijvingen 7.438.687 7.266.045

Overige bedrijfslasten 21.211.773 21.028.197

Voorziening kredietrisico’s 10.170.594 3.947.719

96.500.488 69.866.579

WiNsT VÓÓR belAsTiNG 39.798.676 50.594.281

Inkomstenbelasting 14.315.639 18.213.941

WiNsT NÁ belAsTiNG 25.483.037 32.380.340

Paramaribo, 20 mei 2016

Raad van Commissarissen: Directie:

Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid Algemeen Directeur

Drs. M.M. Sandvliet M.Sc. Vice President-Commissaris Drs. R.P.V. Sheorajpanday Financieel Directeur

Dhr. G.K.T. Lau MBA M.Sc.

Drs. M.L. Roemer

Mr. R.T.W. Vos

Mr. C. Vos-Ritfeld

Dhr. R.S. Smit

Page 42: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 42 |

GeCONsOliDeeRD kAssTROOmOVeRZiCHT 2015 (in sRD)

2015 2014

kasstroom uit operationale activiteiten

Resultaat vóór belastingen 39.798.676 50.594.281

Aangepast voor:

Afschrijvingen materiële vaste activa 7.438.687 7.266.045

Mutatie in voorzieningen 21.357.340 462.500

68.594.703 58.322.826

Afname / (toename) schatkistpapier 139.842.217 (115.979.727)

(Toename) / afname vorderingen op kredietinstellingen (70.057.031) 7.296.294

(Toename) kredietverlening (138.315.235) (67.891.979)

(Toename) / afname effecten (21.447.048) 491.635

(Toename) overlopende activa (2.512.519) (1.032.844)

Toename schulden aan kredietinstellingen 35.450.235 26.131.556

Toename schulden aan klanten 139.701.268 78.010.837

(Afname) / toename overlopende passiva (3.680.996) 6.416.927

(Afname) overige schulden (1.239) (5.867)

Betaalde inkomstenbelasting (17.245.569) (20.005.393)

Netto-kasstroom uit operationele activiteiten 130.328.786 (28.245.735)

kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen materiële vaste activa (11.630.783) (4.894.698)

Afname / (toename) onderhanden investeringen 4.059.034 (3.472.695)

Netto-kasstroom uit investeringsactiviteiten (7.571.749) (8.367.393)

kasstroom uit financieringsactiviteiten

Betaald dividend (11.048.735) (11.597.930)

Netto-kasstroom uit financieringsactiviteiten (11.048.735) (11.597.930)

Toename / (afname) in kasmiddelen 111.708.302 (48.211.058)

Liquide middelen per 1 januari 290.908.274 339.119.332

Liquide middelen per 31 december 402.616.576 290.908.274

Het kasstroomoverzicht is opgenomen volgens de indirecte methode. Hierin zijn de mutaties die leiden tot een wijziging in de liquide middelen in aanmerking genomen.

Paramaribo, 20 mei 2016

Raad van Commissarissen: Directie:

Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid Algemeen Directeur

Drs. M.M. Sandvliet M.Sc. Vice President-Commissaris Drs. R.P.V. Sheorajpanday Financieel Directeur

Dhr. G.K.T. Lau MBA M.Sc.

Drs. M.L. Roemer

Mr. R.T.W. Vos

Mr. C. Vos-Ritfeld

Dhr. R.S. Smit

Page 43: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 43 |

www.hakrinbank.com

VeNNOOTsCHAPPeliJke bAlANs PeR 31 DeCembeR 2015 VÓÓR VOORsTel WiNsTbesTemmiNG (in sRD)

2015 2014

ACTiVA

Liquide middelen 402.616.576 290.908.274

Schatkistpapier 92.872.075 232.714.292

Vorderingen op kredietinstellingen 557.504.221 487.447.190

Vorderingen op klanten 988.577.441 871.940.081

Effecten 44.256.335 22.809.287

Deelnemingen 275.928.013 264.624.699

Materiële vaste activa 76.036.927 75.892.729

Overlopende activa 7.439.827 5.587.108

2.445.231.415 2.251.923.660

PAssiVA

Schulden aan kredietinstellingen 110.013.331 74.563.096

Schulden aan klanten:

- Spaargelden 1.088.520.288 1.011.068.980

- Andere schulden 983.772.861 922.675.882

Overige schulden 4.248.156 5.387.103

Overlopende passiva 8.422.035 12.281.274

Voorzieningen 43.289.684 32.827.555

2.238.266.355 2.058.803.890

Maatschappelijk kapitaal SRD 120.000

Geplaatst en gestort kapitaal 73.347 73.347

Agioreserve 916 916

Herwaarderingsreserve 31.530.979 32.819.188

Algemene reserve 149.876.781 127.845.979

Resultaat verslagjaar 25.483.037 32.380.340

206.965.060 193.119.770

2.445.231.415 2.251.923.660

Niet uit de balans blijkende verplichtingen wegensverstrekte borgtochten en garanties 36.346.275 36.751.152

Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 2.451.403 3.116.081

38.797.678 39.867.233

Paramaribo, 20 mei 2016

Raad van Commissarissen: Directie:

Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid Algemeen Directeur

Drs. M.M. Sandvliet M.Sc. Vice President-Commissaris Drs. R.P.V. Sheorajpanday Financieel Directeur

Dhr. G.K.T. Lau MBA M.Sc.

Drs. M.L. Roemer

Mr. R.T.W. Vos

Mr. C. Vos-Ritfeld

Dhr. R.S. Smit

Page 44: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 44 |

VeNNOOTsCHAPPeliJke WiNsT- eN VeRliesRekeNiNG OVeR 2015 (in sRD)

2015 2014

beDRiJFsOPbReNGsTeN

Interestbaten 151.578.010 130.008.550

Interestlasten 58.912.360 52.811.973

Interestmarge 92.665.650 77.196.577

Provisie 21.491.286 23.171.538

Resultaat financiële transacties 4.677.739 2.020.192

Overige bedrijfsopbrengsten 7.056 39.456

118.841.731 102.427.763

beDRiJFslAsTeN

Personeelskosten 50.847.190 30.955.467

Afschrijvingen 7.424.446 7.249.685

Overige bedrijfslasten 19.281.067 19.241.931

Voorziening kredietrisico’s 9.754.156 3.661.921

87.306.859 61.109.004

WiNsT VÓÓR belAsTiNG 31.534.872 41.318.759

Inkomstenbelasting 11.316.007 14.874.753

20.218.865 26.444.006

Resultaat deelneming (ná belasting) 5.264.172 5.936.334

WiNsT NÁ belAsTiNG 25.483.037 32.380.340

Paramaribo, 20 mei 2016

Raad van Commissarissen: Directie:

Drs. A.K. Moensi-Sokowikromo RC President-Commissaris Drs. J.D. Bousaid Algemeen Directeur

Drs. M.M. Sandvliet M.Sc. Vice President-Commissaris Drs. R.P.V. Sheorajpanday Financieel Directeur

Dhr. G.K.T. Lau MBA M.Sc.

Drs. M.L. Roemer

Mr. R.T.W. Vos

Mr. C. Vos-Ritfeld

Dhr. R.S. Smit

Page 45: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 45 |

www.hakrinbank.com

AlgemeenHet winstbestemmingsvoorstel over 2014 is op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 14 mei 2015 als volgt vastgesteld (bedragen in SRD):

Nettowinst 32.380.340Contant dividend 11.246.563Toevoeging aan de algemene reserve 21.133.777

Voor zover niet anders vermeld zijn activa en passiva gewaardeerd op hun nominale waarde.

De uitstaande vorderingen en schulden in vreemde valuta zijn omgerekend tegen op balansdatum geldende koersen van de Centrale Bank van Suriname voor aankoop van bankpapier:(2015: USD 1 = SRD 3,960 en EUR 1 = SRD 4,314 / 2014: USD 1 = SRD 3,250 en EUR 1 = SRD 3,940).

Op de vorderingen op klanten zijn specifieke voorzieningen uit hoofde van kredietrisico’s in mindering gebracht. Jaarlijks wordt de (per saldo) mutatie in deze voorzieningen in de winst- en verliesrekening verantwoord.

De inkomstenbelasting zoals deze is opgenomen in de winst- en verliesrekening is berekend over de commerciële winst rekening houdende met fiscaal vrijgestelde opbrengsten en fiscaal niet aftrekbare kosten.

De materiële vaste activa zijn voor wat betreft de onroerende goederen gewaardeerd op vervangingswaarde waarbij, met uitzondering van de terreinen, lineaire afschrijvingen in mindering zijn gebracht op basis van de geschatte economische levensduur. De transportmiddelen, inventaris en computer hard- en software zijn gewaardeerd op aanschafwaarden onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. Veranderingen in de waarde van de onroerende goederen, met uitzondering van de terreinen, worden ten gunste of ten laste van de herwaarderingsreserve gebracht onder aftrek van latente belastingen. De herwaarderingsreserve is afzonderlijk onder het eigen vermogen opgenomen. De voorziening latente belastingen is berekend uitgaande van een belastingtarief van 36%.

De gehanteerde jaarlijkse afschrijvingspercentages luiden als volgt:- Gebouwen : 4% - 5%- Terreinverbetering : 10%- Transportmiddelen en kantoorinventaris : 25%- Computer hardware : 331/3%- Computer software : 20%

In de geconsolideerde jaarrekening zijn de cijfers verwerkt van de bank en haar 100% dochterondernemingen de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. en Hakrinbank Real Estate N.V.

De onderstaande toelichting is, tenzij anders vermeld, toegespitst op de geconsolideerde jaarcijfers. De vergelijkende cijfers betreffen de cijfers per 31 december 2014.

TOeliCHTiNG beHOReNDe biJ De GeCONsOliDeeRDe JAARRekeNiNG PeR 31 DeCembeR 2015

Page 46: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 46 |

BALANS PER 31 DECEMBER 2015

2015 2014

ACTIVA

Liquide middelenOnder deze post vallen kasgelden, direct opeisbare tegoeden bij de Centrale Bank van Suriname alsmede de kasreserve in SRD bij de Centrale Bank van Suriname welke niet ter vrije beschikking staat van de Hakrinbank N.V.

402.616.576 290.908.274

SchatkistpapierDeze post betreft beleggingen in schatkistpromessen van de Republiek Suriname welke vervallen in 2016 met looptijden van 12 maanden, 18 maanden en 24 maanden bij een jaarlijkse rente van 9% , 10% en 10,5%.

92.872.075 232.714.292

Vorderingen op kredietinstellingenHieronder zijn opgenomen vorderingen op binnenlandse en buitenlandse kredietinstellingen. Tevens omvat deze post de door de Centrale Bank van Suriname verplicht voorgeschreven vreemde valuta kasreserve aangehouden bij buitenlandse banken; deze staat niet ter vrije beschikking van de Hakrinbank N.V.

557.504.221 487.447.190

Vorderingen op klantenOnder deze post zijn opgenomen vorderingen uit hoofde van kredietverlening en overige vorderingen. De noodzakelijk geachte voorzieningen zijn in mindering gebracht.

1.262.540.001 1.134.395.360

EffectenDeze post betreft beleggingen in buitenlandse effecten/fondsen via een internationale investmentbank, het bezit in aandelen Nationale Ontwikkelingsbank van Suriname N.V. (N.O.B.) ad nominaal SRD 95, het bezit in aandelen Stadsherstel Suriname N.V. ad nominaal SRD 84.500 en een belegging in 7,75% (2014: 7%) obligaties van Staatsolie Maatschappij Suriname N.V., met een looptijd van 5 jaar tot en met 14 november 2020.De beleggingen in buitenlandse fondsen zijn gewaardeerd tegen de marktprijs per balansdatum, de aandelen N.O.B. en Stadsherstel Suriname N.V. tegen de laagste van aanschaf- en marktwaarde en de belegging in 7,75% obligaties van Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. tegen de verkrijgingsprijs ad USD 5.000.000. De nominale waarde per obligatie is USD 100.

44.256.335 22.809.287

DeelnemingenGeconsolideerde balansIn de geconsolideerde balans is de deelname in het kapitaal van BNETS N.V. opgenomen. De waardering van deze deelneming waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, geschiedt tegen de verkrijgingsprijs (onder aftrek van eventueel benodigde bijzondere waardeverminderingen) ad SRD 1.411.550 (2014: SRD 1.411.550). Vennootschappelijke balansDeze post betreft de 100% deelname in het kapitaal ad SRD 5.000 van de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. alsook de 100% deelname in het kapitaal ad SRD 200.000 van Hakrinbank Real Estate N.V. Deze deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde. Tevens is hieronder opgenomen de deelname in het kapitaal van BNETS N.V. De waardering van deze deelneming waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, geschiedt tegen de verkrijgingsprijs (onder aftrek van eventueel benodigde bijzondere waardeverminderingen) ad SRD 1.411.550 (2014: SRD 1.411.550).

275.928.013 264.624.699

Page 47: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 47 |

www.hakrinbank.com

BALANS PER 31 DECEMBER 2015

2015 2014

De specificatie luidt alsvolgt:

Aandelenbelang NTFM N.V. 5.000 5.000

Aandelenbelang Real Estate N.V. 200.000 200.000

Ingehouden winsten NTFM N.V. 30.936.292 28.269.952

Resultaat Hakrinbank Real Estate N.V. (68.508) -

Nettovermogenswaarde 31.072.784 28.474.952

Vordering in rekening-courant NTFM N.V. 236.816.717 234.738.197

Vordering in rekening-courant Hakrinbank Real Estate N.V. 6.626.962 -

274.516.463 263.213.149

Aandelenbelang BNETS N.V. 1.411.550 1.411.550

275.928.013 264.624.699

Materiële vaste activa

Onroerende goederen:

Boekwaarde per 1 januari 58.595.616 61.093.664

Investeringen 7.518.861 335.321

Afschrijvingen (2.910.872) (2.833.369)

Boekwaarde per 31 december 63.203.605 58.595.616

Vervangingswaarde 117.490.623 109.971.762

Cumulatieve afschrijvingen (54.287.018) (51.376.146)

Boekwaarde per 31 december 63.203.605 58.595.616

Inventarissen en transportmiddelen:

Boekwaarde per 1 januari 11.109.038 10.982.337

Investeringen 4.111.922 4.559.377

Afschrijvingen (4.527.815) (4.432.676)

Boekwaarde per 31 december 10.693.145 11.109.038

Aanschafwaarde 46.171.154 42.059.232

Cumulatieve afschrijvingen (35.478.009) (30.950.194)

Boekwaarde per 31 december 10.693.145 11.109.038

Onderhanden investeringen: 2.163.283 6.222.317

Totaal materiële vaste activa 76.060.033 75.926.971

Overlopende activaHieronder zijn opgenomen vooruitbetaalde bedragen voor kosten die ten laste van de volgende jaren komen en nog te ontvangen bedragen.

9.385.649 6.394.537

Page 48: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 48 |

BALANS PER 31 DECEMBER 2015

2015 2014

PASSIVA

Schulden aan kredietinstellingen 110.013.331 74.563.096

Hieronder zijn opgenomen verplichtingen jegens lokale en buitenlandse banken.

Schulden aan klanten (Spaargelden)

Hieronder zijn opgenomen:

Deposito’s en spaarcertificaten 3.872.779 3.860.096

Saldi van deposito- en spaarrekeningen 1.084.649.865 1.007.211.115

1.088.522.644 1.011.071.211

Schulden aan klanten (Andere schulden)Onder dit hoofd zijn de met de bedrijfsuitoefening van de bank samenhangende schulden opgenomen, voor zover zij niet onder spaargelden en schulden aan kredietinstellingen zijn gepresenteerd.

984.921.934 922.672.099

Overige schuldenOnder deze post zijn passiva opgenomen, die niet onder één van de overige posten kunnen worden gerubriceerd.

4.248.156 5.387.103

Overlopende passivaHieronder zijn opgenomen de vooruit ontvangen bedragen van baten die ten gunste van volgende jaren komen en nog te betalen bedragen terzake van lasten van het boekjaar.

8.685.631 12.366.627

Voorzieningen

Onder dit hoofd zijn opgenomen:

Voorziening latente belastingverplichtingen 16.474.746 17.199.363

Voorziening long term en post retirement benefits medewerkers 26.616.938 15.465.692

Voorziening eigen risico verzekeringen 198.000 162.500

43.289.684 32.827.555

Geplaatst en gestort kapitaal 73.347 73.347

Balanswaarde per 1 januari respectievelijk 31 december De nominale waarde van een aandeel bedraagt SRD 0,15.

Agioreserve 916 916

Balanswaarde per 1 januari respectievelijk 31 december.

Page 49: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 49 |

www.hakrinbank.com

BALANS PER 31 DECEMBER 2015

2015 2014

Herwaarderingsreserve

Balanswaarde per 1 januari 32.819.188 34.227.733

Vrijval gerealiseerde herwaarderingsreserve (1.288.209) (1.408.545)

Balanswaarde per 31 december 31.530.979 32.819.188

Algemene reserve

Balanswaarde per 1 januari vóór winstbestemming 127.845.979 106.801.962

Interim-dividend verslagjaar (3.520.663) (3.129.479)

Slotdividend vorig boekjaar (8.117.084) (7.432.511)

Realisatie herwaarderingsreserve 1.288.209 1.408.545

Resultaat vorig boekjaar 32.380.340 30.197.462

Balanswaarde per 31 december vóór winstbestemming 149.876.781 127.845.979

Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties Onder deze post zijn opgenomen de voor rekening van derden afgegeven bankgaranties.

36.346.275 36.751.152

Verplichtingen uit hoofde van onherroepelijke accreditievenDeze post omvat gestelde onherroepelijke, respectievelijk geconfirmeerde accreditieven.

2.451.403 3.116.081

OverigeDe Hakrinbank N.V. heeft in het kader van haar liquiditeitsbeheer valutaswaps afgesloten met financieel solide counterparties. Per 31 december 2015 waren er voor een bedrag van USD 6.400.000 en EURO 13.223.273 aan valutaswaps afgesloten. De rechten en verplichtingen betreffende de swapdeals komen in omvang en looptijd met elkaar overeen en deze posities zijn gesaldeerd opgenomen.

Page 50: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 50 |

WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2015

2015 2014

InterestmargeDeze post omvat het voordelig verschil tussen de interestbaten uit kredietverlening, beleggingen en overige uitzettingen enerzijds en de interestlasten der opgenomen en toevertrouwde gelden anderzijds.

106.937.864 92.304.949

ProvisieHieronder zijn begrepen de opbrengsten uit dienstverlening.

24.683.561 26.103.319

Resultaat financiële transactiesHieronder zijn opgenomen valutakoersresultaten, valuta omrekeningsverschillen, waardeverschillen effecten en genoten dividend.

4.677.739 2.020.192

Overige bedrijfsopbrengstenHieronder zijn opgenomen overige opbrengsten, niet voortvloeiende uit de kernactiviteiten van de bank.

- 32.400

PersoneelskostenDeze post omvat de salarissen, bonussen, sociale lasten en andere voorzieningen voor het personeel.

57.679.434 37.624.618

AfschrijvingenHieronder zijn opgenomen de afschrijvingen op materiële vaste activa.

7.438.687 7.266.045

Overige bedrijfslastenHieronder zijn begrepen huisvestings-, kantoor-, automatiseringskosten e.d.

21.211.773 21.028.197

Voorziening kredietrisico’sDeze post betreft de toevoeging aan de specifieke voorzieningen voor debiteuren uit hoofde van kredietrisico’s.

10.170.594 3.947.719

InkomstenbelastingDeze post betreft de inkomstenbelasting berekend over de in de winst- en verliesrekening verantwoorde winst vóór belasting, rekening houdend met de vigerende fiscale regelgeving.

14.315.639 18.213.941

Page 51: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 51 |

www.hakrinbank.com

GeCONsOliDeeRDe PROFORmA bAlANs PeR 31 DeCembeR 2015 NÁ VOORsTel WiNsTbesTemmiNG (in sRD)

2015* 2014

ACTiVA

Liquide middelen 402.616.576 290.908.274

Schatkistpapier 92.872.075 232.714.292

Vorderingen op kredietinstellingen 557.504.221 487.447.190

Vorderingen op klanten 1.262.540.001 1.134.395.360

Effecten 44.56.335 22.809.287

Deelnemingen 1.411.550 1.411.550

Materiële vaste activa 76.060.033 75.926.971

Overlopende activa 9.385.649 6.394.537

2.446.646.440 2.252.007.461

PAssiVA

Schulden aan kredietinstellingen 110.013.331 74.563.096

Schulden aan klanten:

- Spaargelden 1.088.522.644 1.011.071.211

- Andere schulden 984.921.934 922.672.099

Overige schulden 4.250.607 13.504.187

Overlopende passiva 8.685.631 12.366.627

Voorzieningen 43.289.684 32.827.555

2.239.683.831 2.067.004.775

Maatschappelijk kapitaal 120.000

Geplaatst en gestort kapitaal 75.181 73.347

Agioreserve 916 916

Herwaarderingsreserve 31.530.979 32.819.188

Algemene reserve 175.355.533 152.109.235

206.962.609 185.002.686

2.446.646.440 2.252.007.461

Niet uit de balans blijkende verplichtingen wegensverstrekte borgtochten en garanties 36.346.275 36.751.152

Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 2.451.403 3.116.081

38.797.678 39.867.233

*) Geen accountantscontrole toegepast.

aNdERE INFORMaTIE

Page 52: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 52 |

VeNNOOTsCHAPPeliJk PROFORmA bAlANs PeR 31 DeCembeR 2015 NÁ VOORsTel WiNsTbesTemmiNG (in sRD)

2015* 2014

ACTiVA

Liquide middelen 402.616.576 290.908.274

Schatkistpapier 92.872.075 232.714.292

Vorderingen op kredietinstellingen 557.504.221 487.447.190

Vorderingen op klanten 988.577.441 871.940.081

Effecten 44.256.335 22.809.287

Deelneming 275.928.013 264.624.699

Materiële vaste activa 76.036.927 75.892.729

Overlopende activa 7.439.827 5.587.108

2.445.231.415 2.251.923.660

PAssiVA

Schulden aan kredietinstellingen 110.013.331 74.563.096

Schulden aan klanten:

- Spaargelden 1.088.520.288 1.011.068.980

- Andere schulden 983.772.861 922.675.882

Overige schulden 4.250.607 13.504.187

Overlopende passiva 8.422.035 12.281.274

Voorzieningen 43.289.684 32.827.555

2.238.268.806 2.066.920.974

Maatschappelijk kapitaal SRD 120.000

Geplaatst en gestort kapitaal 73.181 73.347

Agioreserve 916 916

Herwaarderingsreserve 31.530.979 32.819.188

Algemene reserve 175.355.533 152.109.235

206.962.609 185.002.686

2.445.231.415 2.251.923.660

Niet uit de balans blijkende verplichtingen wegensverstrekte borgtochten en garanties

36.346.275 36.751.152

Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven 2.451.403 3.116.081

38.797.678 39.867.233

*) Geen accountantscontrole toegepast.

Page 53: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 53 |

www.hakrinbank.com

Gerard Lau is in 1982 afgestudeerd aan de Boston University School of management (USA) met een Bsc. Graad in Management Sciences. In 1996 studeerde hij af aan de W.E. Simon Graduate School of Business Administration van de University of Rochester (USA) en de Nyenrode Business Universiteit (NL) met een dubbele MBA graad. In 2014 afgestudeerd aan de Leonard N. Stern Graduate School of Business van de New York University, met een MSc. in Risk Management. Hij heeft onder andere gewerkt bij American Express en Time Warner in Nederland en in Suriname heeft hij verschillende opdrachten uitgevoerd via zijn eigen consulting bedrijf. Hij heeft ook gewerkt bij SBBS als interim Financieel Directeur, de N.V. EBS als CFO, en bij Fernandes Concern Beheer N.V. als interim directeur. Hij was ook voorzitter van het onderhandelingsteam van de Staat Suriname met Surgold LLC. Hij is momenteel werkzaam als Regional Bussiness Director bij Surgold LLC, een volledige dochteronderneming van Newmont Mining Corporation.

G.K.T. (Gerard) Lau MBA M.Sc. | Commissaris

Maurice Roemer studeerde bedrijfseconomie aan de Katholieke Universiteit Brabant. Hij is sinds 1999 hoofddirecteur van de Surinaamse Assurantie Maatschappij “Self Reliance N.V.”. Daarnaast is hij president-commisssaris van Suriname Yellow Pages N.V. en parttime docent in de studierichting Bedrijfskunde aan de Universiteit van Suriname.

Drs. M.L. (Maurice) Roemer | Commissaris

Bedrijfseconoom (Anton de Kom Universiteit van Suriname) met een ‘International Executive Master in Finance and Control degree’ van de Universiteit van Maastricht (Maastricht Business School) en de Universiteit van Amsterdam (Amsterdam Business School). Zij is Director Finance bij Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. Voorts is zij lid van het bestuur van de Suriname Conservation Foundation.

Drs. A.K. (Agnes) Moensi-Sokowikromo RC | President-Commissaris

Algemeen econoom (Anton de Kom Universiteit van Suriname) met een Master of Science degree in International Business (University of the West Indies). Hij is Hoofd Economische en Administratieve Diensten bij Civil Aviation Safety Authority Suriname (CASAS) en heeft tevens werkervaring opgedaan als stafambtenaar Internationale Economische Betrekkingen bij het Ministerie van Handel en Industrie. Verder is hij parttime docent geweest aan de Anton de Kom Universiteit van Suriname, en is momenteel lid van het Bestuur bij het Staatsziekenfonds (SZF) en RvC lid bij Apotheek Ligeon.

Drs. M.M. (Milton) Sandvliet M.Sc. | Vice President-Commissaris

Curricula vitae en nevenfuncties van leden van de Raad van Commissarissen

Page 54: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 54 |

Fiscaal jurist (Rijksuniversiteit Leiden) met jarenlange ervaring als belastingadviseur. Is lid geweest van diverse belastingadviescommissies van de Surinaamse Overheid. Hij is commissaris van de Kuldipsingh Groep N.V. en heeft een eigen administratie- en belastingadviesbureau.

Mr. R.T.W. (Ray) Vos | Commissaris

Afgestudeerd als jurist aan de Vrije Universiteit Amsterdam, vervolgens afgestudeerd aan de Universiteit van Miami, Law School met een degree in International Business Transactions (LLM) en een Juris Doctor degree aan de Stetson University, College of Law (JD). Jarenlange ervaring in New York onder andere in de vertegenwoordiging van globale financiële instituten en buitenlandse investeerders in de corporate litigation department van een gerenommeerde Wall Street Firm.

Mr. C. (Caroline) Vos-Ritfeld JD LL.M | Commissaris

Bedrijfseconoom en momenteel werkzaam als consultant. Hij is stafmedewerker geweest bij diverse bedrijven in Suriname en Nederland en was onderdirecteur bij de Landbouwbank, voorzitter van de Deviezencommissie van Suriname en participeerde in diverse Raden van Commissarissen en overheidscommissies.

R.S. (Roy) Smit | Commissaris

Curricula vitae en nevenfuncties van leden van de Raad van Commissarissen

Page 55: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 55 |

www.hakrinbank.com

Jim Bousaid studeerde Economie met als specialisatie Geld-, Krediet- en Bankwezen, en Openbare Financiën aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Na zijn terugkeer in Suriname werkte hij enige tijd als projectmanager bij een semi-overheidsinstelling. In 1984 aanvaarde hij een dienstbetrekking bij de Hakrinbank en bekleedde diverse commerciële en financiële functies. In 2002 volgde de benoeming tot algemeen directeur. De heer Bousaid was ook voorzitter van de Surinaamse Bankiersvereniging en lid van de Board of Directors van de Caribbean Association of Banks. Hij is ook Honorair Consul van de Republiek Turkije in Suriname en erelid van de Vereniging van Economisten in Suriname.

Drs. J.D. (Jim) Bousaid | Algemeen Directeur

Curricula vitae en nevenfuncties van leden van de Directie

Rafiek Sheorajpanday heeft bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam gestudeerd met als specialisatie Financieel Management. Hij heeft vanaf zijn indiensttreding in november 2000 diverse, met name financiële functies bekleed bij de bank. Per 1 januari 2012 volgde zijn aanstelling tot Onderdirecteur Financiële Zaken. In mei 2015 werd hij benoemd tot financieel directeur. Hij is ook lid van het bestuur van stichting CT-Scan ’92.

Drs. R.P.V. (Rafiek) Sheorajpanday | Financieel Directeur

Page 56: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 56 |

HoofdkantoorDr. Sophie Redmondstraat 11-13 P.O.Box 1813 Paramaribo

Telefoon : (597) 477722Fax : (597) 472066 - (597) 475073E-mai l : [email protected] [email protected] Website : www.hakrinbank.comSwiftcode : HAKRSRPA

Branches

Nieuwe Haven FloraHavencomplex Mr. Jagernath Lachmonstraat 164Telefoon : (597) 477722 ext 435 Telefoon : (597) 477722 ext 701Fax : (597) 402466 Fax : (597) 499357 Tourtonne TamanredjoHk. Anamoe-/Plutostraat Hadji Iding Soemitaweg 471Telefoon : (597) 477722 ext 804 Telefoon : (597) 0356446Fax : (597) 551362 Fax : (597) 0356447

Hk. Jacques Gomperts-/Zilverstraat NickerieTelefoon : (597) 477722 G.G. Maynardstraat 49 Telefoon : (597) 0231176, 0231711, 0231750, Fax : (597) 0231931Latour Hk. Indira Gandhiweg/Latourweg 10 Telefoon : (597) 477722 ext 415 Fax : (597) 481856

Dochtermaatschappijen

Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. (NTFM) Dr. Sophie Redmondstraat 11-13 Telefoon : (597) 410000 Fax : (597) 479874 E-mail : [email protected]

Hakrinbank Real Estate N.V.Dr. Sophie Redmondstraat 11-13Telefoon : (597) 477722Fax : (597) 479088E-mail : [email protected]

Page 57: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 57 |

www.hakrinbank.com

Page 58: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

| 58 |

Page 59: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,

Uw financiële partner bij elke stap... | 59 |

www.hakrinbank.com

Helio Phoeli Event Fotografie

Romeo K. PhotographyPortrait Fotografie

London CommunicatieConcept & opmaak

Drukkerij Leo VictorDruk

Page 60: 2 | | 2 - Hakrinbankhakrinbank.com/cms/data/images/1/HKB_jaarverslag 2015_final_web.pdfRisk Management Ir. A. Sardjoe, hoofd J. van Petten M.Sc. Internal Audit Drs. M. Keerveld RA,