mededinging

79zorg & financiering > 9-2005

Voor het slagen van marktwerkingsoperaties,zoals de liberalisering van het zorgstelsel, is hetvan belang dat de overstapkosten laag zijn.Hoge overstapkosten kunnen tot gevolg hebbendat consumenten blijven zitten waar ze zitten,ondanks de verschillen in prijs en kwaliteit.Hierdoor ondervinden bedrijven zwakke con-currentieprikkels. Dit schrijven de onderzoe-kers Marc Pomp en Victoria Shestalova van hetCentraal Planbureau (CPB) in het CPB Docu-ment Switch on the competition: causes, consequencesand policy implications of consumer switching costs.

De onderzoekers hebben geanalyseerd in hoe-verre consumenten belemmeringen ondervin-den bij het wisselen van aanbieders vandiensten, en wat de gevolgen van dergelijkebelemmeringen zijn voor de concurrentie tussenaanbieders. De onderzoekers keken onder ande-re naar de gevolgen van de overstapkosten in deziekenfondsmarkt. Bij ziekenfondsen zijn erduidelijke aanwijzingen dat consumenten nau-welijks reageren op prijsverschillen.Een tien procent hogere premie dan de concur-rentie (bij de huidige premies is dit een premie-verschil van ongeveer ¤ 40 per volwassene perjaar) leidde in de periode 1992-2002 tot maxi-maal vijf procent klantenverlies. Een mogelijkeverklaring voor de geringe prijsgevoeligheid vanziekenfondsverzekerden luidt, dat de kwaliteitvan verschillende aanvullende polissen nietgoed is te vergelijken. Indien nodig kan danworden overgegaan tot aanvullend beleidgericht op verdere vergroting van de transparan-tie op de nieuwe zorgverzekeringsmarkt.

Consumenteninformatie

De onderzoeksuitkomsten onderstrepen hetbelang van goede, toegankelijke en gemakkelijkte interpreteren consumenteninformatie, nietalleen over prijs maar ook over kwaliteit. Deoverheid hoeft dit niet per se zelf ter hand tenemen: de markt levert zelf een grote verschei-denheid aan vergelijkingswebsites en ook deConsumentenbond geeft vergelijkende informa-tie. Bij de introductie van het nieuwe zorgverze-keringsstelsel in 2006 heeft de wetgever bepaalddat consumenten jaarlijks kosteloos mogenoverstappen en dat voor zorgverzekeraars eenacceptatieplicht geldt. Deze en andere beleids-maatregelen rond transparantie en overstap-kosten kunnen de consument op weg helpen bijhet maken en effectueren van goede keuzes.

Status quo bias

Een andere belemmering waar consumentenvaak mee te maken krijgen bij het maken vanhun keuzes, zijn de zoekkosten. Dat zijn dekosten van het verzamelen en vergelijken vaninformatie over prijs en kwaliteit. Uit experi-menten blijkt dat veel consumenten vasthoudenaan een eenmaal gemaakte keuze, ook als dezeniet langer optimaal is (dit staat bekend als sta-tus quo bias). De diverse onderzoeksuitkomstenmaken duidelijk dat beleidsmakers een openoog moeten hebben voor de problemen waarconsumenten tegenaan kunnen lopen bij hetmaken van hun keuzes.Bron: ZN Journaal, 2005, nr. 40<

1414 lagere overstapkosten essentieel voor betere marktwerking

Huisartsen, ziekenhuizen en andere zorgaan-bieders in Zeeland en het westen van Noord-Brabant mogen vanaf 2006 geen exclusievecontracten meer sluiten met de verzekeraars CZ

en OZ. Dat heeft de mededingingsautoriteitNMa bepaald rond de voorgenomen fusie tus-sen de twee verzekeraars.

1415 nma verbiedt exclusief contract met verzekeraar

ZenF0905-cyaan.qxd 9-12-2005 11:55 Pagina 79

stelsel

80 9-2005 > zorg & financiering

CZ en OZ mogen van de NMa fuseren, zij hetonder een aantal voorwaarden; een daarvan is decontractering. Volgens een woordvoerder van deNMa wordt met een exclusief contract bedoelddat een ziekenhuis of huisarts niet alleen mag

werken voor CZ en OZ. Dit moet voorkomendat de concurrentie tussen verzekeraars wordtbeperkt. De voorwaarden gelden tot 2010.Bron: MedNet, 8 november 2005<

Er komen maximaal vijftien zorgzwaartepak-ketten voor de bekostiging van cliënten met eenverblijfsindicatie. Dat schrijft StaatssecretarisRoss in een brief van 2 november jl. aan deTweede Kamer.

De zorgzwaartepakketten bestaan uit eengemiddeld aantal uren zorg per week en een nietnader gespecificeerd overzicht van de soortenzorg die iemand nodig heeft. Een cliënt met eenlichtere zorgbehoefte valt in een pakket metminder uren. Iemand die zware zorg nodigheeft, krijgt een indicatie voor een pakket metmeer uren. De zorgzwaartepakketten latenruimte voor individuele verschillen en (tijdelijke)veranderingen in de zorgbehoefte van een cliënt.De zorgzwaartefinanciering voor de verblijfs-zorg moet per 1 januari 2007 ingaan.Een voorbeeld: iemand heeft recht op een zorg-zwaartepakket van gemiddeld achttien uur zorg-verlening per week. De zorgverlening uit zijnpakket bestaat uit een niet nader gespecificeerdecombinatie van verzorging, verpleging enondersteunende begeleiding.

Verplicht zorgplan

De hele intramurale zorg krijgt te maken metzorgzwaartepakketten; van de indicatiestellingtot de verantwoording over de geleverde zorg.Na de indicatie voor een bepaald zorgzwaarte-pakket overlegt de cliënt met de aanbieder hoehij het zorgzwaartepakket kan vertalen naar

zorg. In een zorgplan leggen ze vast hoe dezorg er in de praktijk uit gaat zien. Het zorgplanmoet als contract dienen, waarmee de cliëntkan bepalen of de aanbieder de afspraken heeftnageleegd. Ross wil het zorgplan verplicht stel-len.

Pilots

In 2006 komen er pilots waarin indicatiestellers,zorgkantoren en zorgaanbieders gaan oefenenmet de zorgzwaartepaketten. De informatie uitde pilots dient om de overgang tussen de oudeen de nieuwe situatie goed te laten verlopen.Ook moeten de pilots de mogelijkheden verken-nen om de administratieve lasten te beperken.

Achtergrond en middelen

De invoering van intramurale zorgzwaartefinan-ciering in de AWBZ moet de omslag van aan-bod- naar vraagsturing verder bevorderen. Hetzorgzwaartepakket geeft de cliënt meer ruimteom zijn recht op zorgverlening naar eigen wensin te vullen.Om de bekostiging eenvoudig te houden heeftRoss ervoor gekozen de vijftig ontwikkeldeintramurale zorgarrangenten (IZA’s) te bunde-len tot een tiental zorgzwaartepakketten. Redenvoor de bundeling is dat bij onderlinge vergelij-king het totaal aantal uren zorg niet van elkaarte onderscheiden was. De pakketten bestaan uiteen aantal uren en soorten zorg, waarbij niet is

> indicatiestelling

1416 flexibele zorgzwaartepakketten doen recht aan individueleverschillen

ZenF0905-cyaan.qxd 9-12-2005 11:55 Pagina 80