1

Ruimte voor transport

Interpretatie van de NMa visie inzake

transportschaarsteRené Kerkmeester

Arnhem, 23 maart 2009

22

Visie NMa ‘Transportschaarste’

• Doel: Tijdelijk transportruimte vrijmaken tot capaciteitsuitbreiding

• Oude situatie: transportruimte wordt bepaald door n-1 gedurende onderhoud (n-2).

• Nieuwe situatie: transportruimte wordt bepaald door n-1.

• Creëert ruimte om tot n – 1 transportcapaciteit vrij te geven.

• Leveringszekerheid.

n – 0

n – 2

n – 1

33

Resultaat is meer aansluitruimte

• Daardoor bepaalde hoeveelheid nieuw vermogen eerder aansluiten in afwachting van netuitbreiding.

• Incidenteel meer aansluitruimte als dit technisch en bedrijfsvoeringstechnisch mogelijk is.

• Hangt per gebied af van samenstelling productiepark, import/export, e.d.

• Uitgewerkt per congestiegebied

• Noord-Nederland

• Zuid-Holland

Congestie managementToelichting scenario's

Schets van keuze van uitgangspunten

en internationale en regionale ontwikkelingen

T.G.J.L van Moll

Arnhem, 23 maart 2009

5

Om te beginnen:Het Nederlandse net is er niet alleen voor Nederlands gebruik, het is verbonden met het Europese net en er is veel beinvloedingvan de flows door buitenlandse marktgebeurtenissen

6

onzekere ontwikkelingenin internationaal elektriciteitsverkeer

– veranderingen marktprijsontwikkeling brandstoffen

verandering belasting door economische stagnatie

mogelijk meer export vanuit Nederland

– veranderingen actuele transportenandere productie inzet dag/nacht,seizoenen

windopwekking DE, van 10 GW naar >30 GW in 5 jaar

kabel FR/UK, van invloed op flows in NL-net

hoge belasting FR, waardoor andere flows in DE en

NL

7

Voorbeeld van veranderend transport:belasting verbinding Meeden Diele in 2008

-1250

-750

-250

250

750

1250

1 1001 2001 3001 4001 5001 6001 7001 8001 uren

MW

Vraag: welke waarde voor transit vanuit DE te kiezen voor scenario’s?

8

380 kV

Opbouw Nederlands netten en interacties

EHV bij TenneTHV bij TenneTMS bij RNB'sLS bij RNB's

MS+LS distributienetten

110 kV 150 kV

load

220 kV

Import/Export/transits

MS+LS distributienettenload

9

Ontwikkelingen in elektriciteitsverkeer nationaal

– snelle ontwikkeling WKK bij tuinders

– ontwikkeling wind op land en in zee

– in 2007 e.v. veel groot vermogen aangemeld totaal al 30 GW (momenteel 25 GW in bedrijf)

10

Visie op toekomstige ontwikkelingen

– TenneT heeft Kwaliteits en Capaciteitsplan en Visie 2030 ontwikkeld. Is fundament voor SEV

– Wij weten niet welke ontwikkelingen zullen plaatsvinden en in welke mate, er zijn veel onzekerheden.

– Daarom scenario’s opgesteld, waarin de meest waarschijnlijke ontwikkeling wordt geschetst.

– Voor planning transportnet onzekere basis. Internationaal in ENTSO-E via TF “coordinated planning” aangepakt

– Voor uitbreiding HS-net lange voorbereidingstijd (8-10 jr.) bouwtijd 2 jr, levertijd apparatuur 2 jr.

11

Onzekere factoren in binnenlands verkeer

Toekomstige bedrijfsvoering erg moeilijk te voorspellen- belasting in afhankelijkheid weer- inzet eenheden in afhankelijkheid beschikbaarheid

en vraag (nationaal + internationaal),

Om beeld van kosten te vinden scenario's gemaaktvraag is echter welke situatie meest waarschijnlijke is

Daarom voor scenario’s voor berekeningfinanciële consequenties transportbeperkingen,huidige prijsverhoudingen toegepast.

12

Scenario INormale bedrijfsvoering

Uitgangspunt:

Situatie zoals in afgelopen periode,echter met een toename van aangesloten

vermogen,zoals tot heden bekend

13

Scenario IINormale belasting van het neten grote centrale niet beschikbaar wegens onderhoud

Een normale belasting van het net is bepaald op basis van historie

Scenario kan in meerdere varianten worden benaderdA. Centrale in Noord-Nederland niet beschikbaarB. Centrale op Maasvlakte niet beschikbaarC. Centrale in Midden Nederland niet beschikbaar

Gevolgen voor de scenario's voor het Nederlandse Net zullen onder meer zijnA. Opregelacties buiten Noord-Nederland, extra importB. Opregelacties buiten Maasvlakte met mogelijk extra transport richting Maasvlakte, extra importC. Opregelacties in Noord-Nederland

14

Scenario IIIKoude winter met extreme wind

Uitgangspunten:- lage temperaturen in Noord-Frankrijk en België en Nederland- veel wind in Noord-Duitsland

Gevolgen van dit scenario voor Nederlands Net:- veel transporten door Nederland van Noord naar Zuid- veel vraag naar elektriciteit in Frankrijk- veel aanbod vanuit Noord-Europa (Duitsland en Scandinavië)

15

Scenario IVHoge vraag bij warm weer en koelwaterprobleem

Uitgangspunten:- een hoge vraag naar electriciteit met navenant hoge prijzen- een dusdanige omgevingstemperatuur, dat centrales die afhankelijk zijn van koeling op open binnenwater en niet direct op open zee kunnen lozen een beperking opgelegd krijgen

Gevolgen van dit scenario zijn onder meer:- onvoldoende productie in gebieden,met koelwater problemen- extra transporten naar deze gebieden

1616

1

2

3

4

2a 5

1a

1 Noord-Nederland1a NO polder2 Zuid-Holland2a Westland3 Zeeland/West-Brabant4 Noord-Holland5 380 kV-ring

Mogelijke congestiegebiedenin de komende jaren, zoals gedecteerdper begin 2009

17

Disclaimer bij de berekeningen

TenneT TSO kan niet garanderen dat de hierna gepresenteerdefinanciële uitkomsten van de scenario’s in de komende jarengerealiseerd worden, vanwege de volgende onzekere factoren:

Planning; wordt nieuwbouw van productie en de netuitbreidingenvolgens de nu bekende schema’s gerealiseerd ?

Prijsontwikkeling; blijft de MWh-marktprijs en de prijs vanop-/afregelvermogen in de verschillende tranches hetzelfde?

Veranderend verkeer over de internationaal gekoppelde netten t.g.v. prijzen brandstoffen en beschikbaarheid energiebronnenen exportmogelijkheden landen. Ook transits door windenergie zullenvan grote invloed zijn, zeker bij toename offshore wind.

Mate van congestie; de mate van overschrijding van de beschikbare transportcapaciteit en het aantal uren dat congestie voorkomtin afhankelijkheid van ontwikkeling van opwekking en verbruiken de exportpositie van Nederland.

Weersomstandigheden; langere periodes van koude of hoge temperaturen, koelwaterbeperkingen, en eventuele netstoringen t.g.v. zwaar weer

18

condities gehanteerd bij scenario’s,zowel voor Noord-Nederland als Zuid-Holland

Kosten opheffen congestie (nieuwe versus bestaande eenheden)

is onderverdeeld in tranches:tot 700 MW = 5€ / MWh700-1400 MW = 10 € / MWhboven 1400 MW = 27 € / MWh

Q1

SC- III SC-IVSC-IV SC-IISC-II SC- IIISC- I SC- I SC- ISC- I

Q2 Q3 Q4

Voorbeeld urenverdeling scenario's Q1 Q2 Q3 Q4 totaalI normale bedrijfsvoering 1440 1440 1440 1440 5760I I normale bedrijfsvoering + onderhoud grote centrale 250 250 250 250 1000I I I koude winter + extreme wind 500 500 1000I V hoge vraag bij warm weer en koelwaterproblemen 500 500 1000

8760

1919

Netinvesteringen Noord-Nederland

Korte termijn (Q1 2011)– Verzwaring Zwolle – Groningen– 1800 MW extra transportruimte

Lange termijn (Q4 2016)– Noordwest 380kV

20

Impact Initiatieven Noord Nederland voor scenario’sVraag en Aanbod Vermogenstransport (01-01-09)

Tekort aan transportruimte

21

Berekende kosten (M€ /jaar) opheffen congesties

(op-/afregelvermogen) voor Noord Nederland

Scenario 2009 2010 2011 2012 2013 2014 totaalI normale bedrijfsvoering 0 0 19 37 74 185 315I I normale bedrijfsvoering + onderhoud grote centrale 0 0 2 3 8 23 36I I I koude winter + extreme wind 2 2 8 15 31 47 105I V hoge vraag bij warm weer en koelwaterproblemen 0 0 3 6 6 31 46

per jaar 2 2 32 61 119 286 502

2222

Netinvesteringen Zuid-Holland

Sluiten Zuidring (Q2 2012)– Transportruimte:

– N-2 ruimte: 5200 MW

23

Impact Initiatieven Zuid-Holland voor scenario’sVraag en Aanbod Vermogenstransport (01-01-09)

Tekort aan transportruimte

24

Berekende kosten (M€ /jaar) opheffen congesties

(op-/afregelvermogen) voor Zuid-Holland

Scenario 2009 2010 2011 2012 2013 2014 totaalI normale bedrijfsvoering 0 9 56 107 4 5 181I I normale bedrijfsvoering + onderhoud grote centrale 0 0 4 12 0 0 16I I I koude winter + extreme wind 0 1 5 4 0 0 10I V hoge vraag bij warm weer en koelwaterproblemen 0 2 12 31 1 1 47

per jaar 0 12 77 154 5 6 254

Einde

Wij danken u voor uw aandacht.