14 Antilliaans Dagblad Maandag 12 september 2016 Antilliaans … · 2020. 1. 5. · hier over 15...
1
H ouben legt kort uit: ,,Vanuit ver- zekeringstech- nisch oogpunt zijn er momen- teel aanzienlijke uitdagingen. Verschillende lokale onderzoe- ken hebben de wereldwijde trend in hogere levensverwach- ting bevestigd. En op Aruba en Curaçao stijgt de levensverwach- ting snel: volgens de lokale actu- ariële consultants van Buck, stijgt de levensverwachting van een nuljarige jongen ieder jaar met twee maanden. Dus stel dat een nuljarige in 2016 een le- vensverwachting van 80 jaar heeft, dan is dat in 2022 81 jaar, en in 2028 82 jaar. Voor vrou- wen gaat het nog sneller: daar vindt een stijging van drie maan- den plaats. De trend van een ho- gere levensverwachting kunnen wij daarom niet meer ontken- nen op Curaçao: kennelijk wer- ken er bepaalde factoren (medi- sche vooruitgang?) die sterker zijn dan een ongezonde levens- stijl of Isla-gassen waar Curaçao om bekendstaat. Dit betekent dat pensioenfondsen en verze- keraars zowel tijdig hun pre- mies moeten aanpassen, als tij- dig meer reserves moeten aan- houden om aan toekomstige uitkeringen te voldoen. Ook moet Curaçao overwegen om een variabele pensioenleeftijd in te stellen die meegaat met de le- vensverwachting: zo voorkomen wij dat de premiedruk bij wer- kenden niet buiten proportie raakt. Wij hebben al een goede stap gezet om de AOV-leeftijd van 60 naar 65 te verhogen, maar ook dat zal op termijn achterhaald worden.” Wat de situatie verder compli- ceert, aldus de actuaris, zijn lage wereldwijde rentes, en de toena- me in volatiliteit van beleggin- gen. Hij stelt: ,,De oorspronke- lijke ‘safe harbor’ van staatsobli- gaties is ook geen optie meer: staatsobligaties in Europa heb- ben momenteel een negatief rendement en lokale staatsobli- gaties worden in zijn geheel door Nederland opgekocht. Pen- sioenfondsen en verzekeraars zijn daarom geneigd om in hun zoektocht naar rendement, risi- covoller te gaan beleggen zoals in de lokale hypotheekmarkt. Wat het verder nog lastiger maakt, is dat pensioenfondsen en verzekeraars verplicht zijn om 60 procent van hun beleg- gingen lokaal, dus op Curaçao, te beleggen: zijn die beleggin- gen er überhaupt en geven die beleggingen dan wel de beste rendementen?” Curiel over de verzekerings- wereld op Curaçao: ,,Wij hebben het ook gehad over het belang van de sector voor onze samen- leving. De verzekeringssector heeft een belangrijke rol in onze samenleving. Niet alleen als werkgever voor bijna duizend medewerkers en als institutio- nele belegger, wij hebben het hier over 15 miljard gulden aan gezamenlijke assets, maar ook voor opvang van eventuele on- voorziene gebeurtenissen. Ge- noemd kan worden een brand of auto-ongeluk. Als voorbeeld ne- men wij brand bij Building De- pot van 26 mei 2013. Doordat Building Depot goed verzekerd was, konden ze direct met ondersteuning van de verzeke- raar hun business voortzetten en in 2014 een geheel nieuw ge- bouw openen. Hier zie je dat de verzekeraar dan ook bijdraagt aan de economie. Werkgelegen- heid is deels behouden, investe- ringen zijn gepleegd. En daarbo- venop, gezien een deel in het buitenland was herverzekerd, kunnen we spreken van buiten- landse uitkeringen en daarmee een deviezeninstroom. Zie hier het belang van goed verzekerd zijn bij een lokale maatschappij die zelf ook midden in de samenleving staat.” Een punt van zorg blijft vol- gens Curiel de beheersbaarheid van de middelen/reserves ten behoeve van de basisverzeke- ring. De sociale premies komen in de algemene middelen te- recht dus worden allemaal op aanslag door de belastingdienst opgelegd en geïnd. De premie voor 2016 wordt misschien defi- nitief in 2017 of later vastgesteld. De vraag is of de overheid de uit- keringen gaat voorfinancieren. Hoe worden de uitgaven en in- komsten op elkaar afgestemd en gemonitord? ,,Een nieuwe uitda- ging is gecreëerd”, aldus de ver- zekeringsdeskundige. Wat de uitdagingen zijn voor een actua- ris vandaag de dag wordt door Houben als volgt uitgelegd: ,,De actuaris bewaakt de winstge- vendheid van het verzekerings- en pensioenbedrijf. De tijd dat wij als sector konden beleggen in staatsobligaties die 6 tot 8 procent rendement haalden, is nu definitief voorbij, dus wij moeten andere wegen inslaan. Als actuaris probeer je dan voor- al innovatie- en productvernieu- wing te promoten en de produc- ten te laten aansluiten bij de spe- cifieke behoeften van de klant. Ondanks de recessie en dat mensen hun hand op de knip houden, zal er altijd behoefte zijn aan verzekeringen: mensen zijn immers altijd bereid om een prijs te betalen om risico’s te ver- zekeren. Wij moeten dus als sec- tor die veranderende klantbe- hoefte blijven toetsen en daarop inspelen met nieuwe producten. Doen wij dat niet, dan raken wij als sector gedateerd en zullen op een gegeven moment andere sectoren, zoals bijvoorbeeld ban- ken of internetbedrijven ons in- halen.” De belangrijkste uitda- gingen voor een verzekeraar zijn volgens Curiel om na te gaan welke kansen de marktomstan- digheden te bieden heeft. ,,Hui- dige en toekomstige marktom- standigheden wijzen uit dat wij ook hier op Curaçao meer en meer te maken zullen hebben met medewerkers, voornamelijk professionals, die zich als zelf- standigen zonder personeel (ZZP’er), zullen aanbieden. Wij moeten passende oplossingen voor deze groep kunnen bren- gen. Zoals bijvoorbeeld moge- lijkheden om op een gedegen wijze pensioen op zelfstandige basis te kunnen opbouwen. Maar ook inkomen moet bij ziekte te verzekeren en betaal- baar zijn. Schadeverzekeringen zoals aansprakelijkheidsverze- keringen moeten kunnen wor- den afgesloten. Aansluiting bij een grotere markt lijkt onont- koombaar om een en ander be- taalbaar te houden”, aldus Cu- riel. Hij stelt dat het een noodzaak is dat de verzekerings- branche zich als facilitator inzet voor tripartiet overleg (overheid, werknemers en werkgevers) om te praten over mogelijkheden voor inkomensverzekeringen. Een van de korte termijn ingre- pen is het invoeren van verplicht pensioen voor alle werkenden. Om een voorschot te nemen op de komende discussies hierom- trent stelt Curiel: ,,We moeten bestaande regelingen niet klak- keloos overnemen. Laten we de goede zaken overnemen en be- tere oplossingen aanbieden voor de onoverkomelijke knelpunten. Bijvoorbeeld de stelling dat een dergelijke regeling tot verhoging van de ‘cost of doing business’ leidt. In mijn optiek dient de op- bouw van een regeling in de tweede pijler ten koste te gaan van de eerste pijler. Dus afhan- kelijk van de hoogte van opbouw in de tweede pijler zal een werk- gever en werknemer minder AOV-premie dienen te betalen. Hiermee creëren wij ook de overgang van omslagstelsel naar kapitaaldekkingsstelsel. Naar mijn bescheiden me- ning is financiering mogelijk door intrekking van de AOV-uit- kering voor hen die een tweede pijleruitkering gaan genieten op een bepaald niveau. Dit kunnen de actuarissen en modellenbou- wers uitstekend uitrekenen. Een ander aspect is om alle partijen ervan bewust te maken, dat huidig inkomen uit arbeid zowel inkomen voor nu het he- den, als voor de toekomst is. Dus bij collectieve arbeidsovereen- komst (cao)- of loononderhande- lingen dient men zich ervan be- wust te zijn dat ook inkomen voor morgen van belang is.” Ook koopkracht is een vraag- stuk dat volgens de beide experts prioriteit behoeft. Door de vergrijzing, een feno- meen die zich al aan het mani- festeren is, zal de koopkracht van de totale bevolking afnemen gezien ons huidige stelsel. Dit betekent dus ook stagnatie of af- name in economische groei. Dit betekent dat wij in een negatieve groeispiraal terecht komen. De maatregelen om hieruit te ko- men zijn duurder dan de kosten voor een redelijk behoud van koopkracht (middels pensioen). Houben: ,,‘At least’ moeten deze scenario’s goed doorgere- kend worden en de nodige maat- regelen op deze uitkomsten wor- den afgestemd. Een basis voor een plan is reeds gemaakt met medewerking van alle experts en stakeholders door de toenmalige minister van Sociale Ontwikke- ling, Arbeid en Welzijn (SO- AW), Hensley Koeiman (MAN).” Tot slot blikt het twee- tal op de mogelijkheden van werk in deze sector. Houben: ,,Ik voorzie dat ‘branding’ en het delen van kennis steeds belang- rijker gaat worden. Curaçao is lange tijd vanwege zijn ligging een ideaal werkgebied geweest voor hoogopgeleide professio- nals: kennis was relatief schaars en mensen vertrouwden erop dat de dokter, accountant en ac- tuaris wel wisten wat gedaan moest worden. Wij bewegen ons nu steeds meer richting een samenleving waarin, door alle beschikbare informatie via inter- net, professionals steeds vaker uitgedaagd worden. Niet zozeer het operationeel uitvoeren van taken (want dat is meestal wel via internet te achterhalen), maar eerder het overtuigen van klanten, training van medewer- kers en delen van kennis gaat veel belangrijker worden. Ver- der is ‘branding’ steeds belang- rijker, omdat medewerkers er niet meer vanuit kunnen gaan hun gehele loopbaan bij dezelf- de werkgever door te brengen in dezelfde functie: net zoals be- drijven zich moeten blijven ver- nieuwen, zullen ook medewer- kers dit moeten doen. Voor mij staat daarom innovatie, kennis- delen en feedback centraal: zelf- reflectie is een goed verbeter- middel maar soms heb je ook de mening van anderen nodig om tot nieuwe inzichten te komen.” Antilliaans Dagblad Maandag 12 september 2016 15 Achtergrond Antilliaans Dagblad Maandag 12 september 2016 14 Achtergrond Nieuwe brancheontwikkelingen Reinald Curiel (chief commercial officer, coo) en Servaas Houben (actuaris) werken beiden in de verzekerings- en pensioenbranche en hebben in januari een presentatie gegeven over pensioenontwikkelingen op Curaçao en diverse artikelen geschreven over de ontwikkelingen en uitdagingen in de pensioenwereld en de verzekeringsbranche. Hieruit blijkt dat vanwege de veranderende (markt)omstandigheden, vernieuwing essentieel is om de pensioen- en verzekeringssector vitaal te houden. Meer en meer komt het vraagstuk pensioenen en de Algemene Ouderdomsverzekering (AOV) ter discussie. Van een onzer verslaggevers Het Algemeen Pensioenfonds Curaçao (APC) belegt in projecten op Curaçao. Zo staat in het jaar- verslag 2014 het investeringsproject: Verkavelingsplan Vista Royal (te Jan Thiel). Het pensioenstelsel De opbouw gaat op Curaçao via het driepijlersysteem. De eerste pijler is de basisvoor- ziening die geregeld is door de overheid. Het betreft AOV, AWW en OV. Dus uitkering bij leven, overlijden of invaliditeit. Volgens Curiel erg politiek afhankelijk. Op Curaçao is dit middels een omslagstelsel geregeld. Dus de huidige werkenden beta- len de uitkeringen van de gepensioneerden. Een zoge- noemde solidariteit is hier drijvende kracht, het is dus geen spaarpot. Met alle con- sequenties van dien, zoals een situatie met te weinig werkenden versus grote groep gepensioneerden en niet werkenden. De tweede pijler zijn de aanvullende voorzieningen via de werkgever. Dit kan via een pensioenfonds (onderne- mings- of bedrijfstakpensi- oenfonds), verzekeraar of pensioenkoepels. Het gaat om afspraken tussen de werkgever en de werknemer. Er zijn verschillende vormen waarin dit geregeld kan wor- den zoals: beschikbare pre- mie, eindloonregeling of middelloonregeling. Op Curaçao hebben niet alle werkenden een regeling; volgens diverse onderzoeken heeft ruim 40 procent van de werkenden geen pensioenre- geling, onlangs is gepubli- ceerd dat dit ruim 30.000 werkenden betreft. De derde pijler wordt inge- vuld door extra verzekeren via individuele verzekeringen of spaarconstructies met fiscale incentives. Er zit ont- wikkeling in de hoogte van de aftrekmogelijkheden. Op Curaçao was dit 1.000 en wordt 5.000 gulden. Op Aruba is dit op 10.000 gul- den gesteld. Maar ook een tweede of meerdere wonin- gen voor verhuur wordt hiertoe gerekend. De levensverwachting op Curaçao wordt steeds hoger. FOTO ANNEKE POLAK Building Depot was in 2013 goed verzekerd. FOTO JEU OLIMPIO Servaas Houben en Reinald Curiel. FOTO’S FB / AKTUAR.DE In sector pensioenen en verzekeringen
Transcript of 14 Antilliaans Dagblad Maandag 12 september 2016 Antilliaans … · 2020. 1. 5. · hier over 15...
Houben legt kortuit: ,,Vanuit ver-zekeringstech-nisch oogpuntzijn er momen-
teel aanzienlijke uitdagingen.Verschillende lokale onderzoe-ken hebben de wereldwijdetrend in hogere levensverwach-ting bevestigd. En op Aruba enCuraçao stijgt de levensverwach-ting snel: volgens de lokale actu-ariële consultants van Buck,stijgt de levensverwachting vaneen nuljarige jongen ieder jaarmet twee maanden. Dus stel dateen nuljarige in 2016 een le-vensverwachting van 80 jaarheeft, dan is dat in 2022 81 jaar,en in 2028 82 jaar. Voor vrou-wen gaat het nog sneller: daar
vindt een stijging van drie maan-den plaats. De trend van een ho-gere levensverwachting kunnenwij daarom niet meer ontken-nen op Curaçao: kennelijk wer-ken er bepaalde factoren (medi-sche vooruitgang?) die sterkerzijn dan een ongezonde levens-stijl of Isla-gassen waar Curaçaoom bekendstaat. Dit betekentdat pensioenfondsen en verze-keraars zowel tijdig hun pre-mies moeten aanpassen, als tij-dig meer reserves moeten aan-houden om aan toekomstigeuitkeringen te voldoen. Ookmoet Curaçao overwegen omeen variabele pensioenleeftijd inte stellen die meegaat met de le-vensverwachting: zo voorkomenwij dat de premiedruk bij wer-
kenden niet buiten proportieraakt. Wij hebben al een goedestap gezet om de AOV-leeftijdvan 60 naar 65 te verhogen,maar ook dat zal op termijnachterhaald worden.”
Wat de situatie verder compli-ceert, aldus de actuaris, zijn lagewereldwijde rentes, en de toena-me in volatiliteit van beleggin-gen. Hij stelt: ,,De oorspronke-lijke ‘safe harbor’ van staatsobli-gaties is ook geen optie meer:staatsobligaties in Europa heb-ben momenteel een negatiefrendement en lokale staatsobli-gaties worden in zijn geheeldoor Nederland opgekocht. Pen-sioenfondsen en verzekeraarszijn daarom geneigd om in hunzoektocht naar rendement, risi-covoller te gaan beleggen zoalsin de lokale hypotheekmarkt.Wat het verder nog lastigermaakt, is dat pensioenfondsenen verzekeraars verplicht zijnom 60 procent van hun beleg-gingen lokaal, dus op Curaçao,te beleggen: zijn die beleggin-gen er überhaupt en geven diebeleggingen dan wel de besterendementen?”
Curiel over de verzekerings-wereld op Curaçao: ,,Wij hebbenhet ook gehad over het belangvan de sector voor onze samen-leving. De verzekeringssectorheeft een belangrijke rol in onzesamenleving. Niet alleen alswerkgever voor bijna duizendmedewerkers en als institutio-nele belegger, wij hebben hethier over 15 miljard gulden aangezamenlijke assets, maar ookvoor opvang van eventuele on-voorziene gebeurtenissen. Ge-noemd kan worden een brand ofauto-ongeluk. Als voorbeeld ne-men wij brand bij Building De-pot van 26 mei 2013. DoordatBuilding Depot goed verzekerdwas, konden ze direct metondersteuning van de verzeke-raar hun business voortzettenen in 2014 een geheel nieuw ge-bouw openen. Hier zie je dat deverzekeraar dan ook bijdraagtaan de economie. Werkgelegen-heid is deels behouden, investe-ringen zijn gepleegd. En daarbo-
venop, gezien een deel in hetbuitenland was herverzekerd,kunnen we spreken van buiten-landse uitkeringen en daarmeeeen deviezeninstroom. Zie hierhet belang van goed verzekerdzijn bij een lokale maatschappijdie zelf ook midden in desamenleving staat.”
Een punt van zorg blijft vol-gens Curiel de beheersbaarheidvan de middelen/reserves tenbehoeve van de basisverzeke-ring. De sociale premies komenin de algemene middelen te-recht dus worden allemaal opaanslag door de belastingdienstopgelegd en geïnd. De premievoor 2016 wordt misschien defi-nitief in 2017 of later vastgesteld.De vraag is of de overheid de uit-keringen gaat voorfinancieren.Hoe worden de uitgaven en in-komsten op elkaar afgestemd engemonitord? ,,Een nieuwe uitda-ging is gecreëerd”, aldus de ver-zekeringsdeskundige. Wat deuitdagingen zijn voor een actua-ris vandaag de dag wordt doorHouben als volgt uitgelegd: ,,Deactuaris bewaakt de winstge-vendheid van het verzekerings-en pensioenbedrijf. De tijd datwij als sector konden beleggenin staatsobligaties die 6 tot 8procent rendement haalden, isnu definitief voorbij, dus wijmoeten andere wegen inslaan.Als actuaris probeer je dan voor-al innovatie- en productvernieu-wing te promoten en de produc-ten te laten aansluiten bij de spe-cifieke behoeften van de klant.Ondanks de recessie en datmensen hun hand op de kniphouden, zal er altijd behoeftezijn aan verzekeringen: mensenzijn immers altijd bereid om eenprijs te betalen om risico’s te ver-zekeren. Wij moeten dus als sec-tor die veranderende klantbe-hoefte blijven toetsen en daaropinspelen met nieuwe producten.Doen wij dat niet, dan raken wijals sector gedateerd en zullen opeen gegeven moment anderesectoren, zoals bijvoorbeeld ban-ken of internetbedrijven ons in-halen.” De belangrijkste uitda-gingen voor een verzekeraar zijn
volgens Curiel om na te gaanwelke kansen de marktomstan-digheden te bieden heeft. ,,Hui-dige en toekomstige marktom-standigheden wijzen uit dat wijook hier op Curaçao meer enmeer te maken zullen hebbenmet medewerkers, voornamelijkprofessionals, die zich als zelf-standigen zonder personeel(ZZP’er), zullen aanbieden. Wijmoeten passende oplossingenvoor deze groep kunnen bren-gen. Zoals bijvoorbeeld moge-lijkheden om op een gedegenwijze pensioen op zelfstandigebasis te kunnen opbouwen.Maar ook inkomen moet bijziekte te verzekeren en betaal-baar zijn. Schadeverzekeringenzoals aansprakelijkheidsverze-keringen moeten kunnen wor-den afgesloten. Aansluiting bijeen grotere markt lijkt onont-koombaar om een en ander be-taalbaar te houden”, aldus Cu-riel.
Hij stelt dat het een noodzaakis dat de verzekerings-branche zich als facilitator inzetvoor tripartiet overleg (overheid,werknemers en werkgevers) omte praten over mogelijkhedenvoor inkomensverzekeringen.Een van de korte termijn ingre-pen is het invoeren van verplichtpensioen voor alle werkenden.Om een voorschot te nemen opde komende discussies hierom-trent stelt Curiel: ,,We moetenbestaande regelingen niet klak-keloos overnemen. Laten we degoede zaken overnemen en be-tere oplossingen aanbieden voorde onoverkomelijke knelpunten.Bijvoorbeeld de stelling dat eendergelijke regeling tot verhogingvan de ‘cost of doing business’leidt. In mijn optiek dient de op-bouw van een regeling in detweede pijler ten koste te gaanvan de eerste pijler. Dus afhan-kelijk van de hoogte van opbouwin de tweede pijler zal een werk-gever en werknemer minderAOV-premie dienen te betalen.Hiermee creëren wij ook deovergang van omslagstelsel naarkapitaaldekkingsstelsel.
Naar mijn bescheiden me-
ning is financiering mogelijkdoor intrekking van de AOV-uit-kering voor hen die een tweedepijleruitkering gaan genieten opeen bepaald niveau. Dit kunnende actuarissen en modellenbou-wers uitstekend uitrekenen.
Een ander aspect is om allepartijen ervan bewust te maken,dat huidig inkomen uit arbeidzowel inkomen voor nu het he-den, als voor de toekomst is. Dusbij collectieve arbeidsovereen-komst (cao)- of loononderhande-lingen dient men zich ervan be-wust te zijn dat ook inkomenvoor morgen van belang is.”
Ook koopkracht is een vraag-stuk dat volgens de beide expertsprioriteit behoeft.
Door de vergrijzing, een feno-
meen die zich al aan het mani-festeren is, zal de koopkrachtvan de totale bevolking afnemengezien ons huidige stelsel. Ditbetekent dus ook stagnatie of af-name in economische groei. Ditbetekent dat wij in een negatievegroeispiraal terecht komen. Demaatregelen om hieruit te ko-men zijn duurder dan de kostenvoor een redelijk behoud vankoopkracht (middels pensioen).
Houben: ,,‘At least’ moetendeze scenario’s goed doorgere-kend worden en de nodige maat-regelen op deze uitkomsten wor-den afgestemd. Een basis vooreen plan is reeds gemaakt metmedewerking van alle experts enstakeholders door de toenmaligeminister van Sociale Ontwikke-
ling, Arbeid en Welzijn (SO-AW), Hensley Koeiman(MAN).” Tot slot blikt het twee-tal op de mogelijkheden vanwerk in deze sector. Houben:,,Ik voorzie dat ‘branding’ en hetdelen van kennis steeds belang-rijker gaat worden. Curaçao islange tijd vanwege zijn liggingeen ideaal werkgebied geweestvoor hoogopgeleide professio-nals: kennis was relatief schaarsen mensen vertrouwden eropdat de dokter, accountant en ac-tuaris wel wisten wat gedaanmoest worden. Wij bewegen onsnu steeds meer richting eensamenleving waarin, door allebeschikbare informatie via inter-net, professionals steeds vakeruitgedaagd worden. Niet zozeer
het operationeel uitvoeren vantaken (want dat is meestal welvia internet te achterhalen),maar eerder het overtuigen vanklanten, training van medewer-kers en delen van kennis gaatveel belangrijker worden. Ver-der is ‘branding’ steeds belang-rijker, omdat medewerkers erniet meer vanuit kunnen gaanhun gehele loopbaan bij dezelf-
de werkgever door te brengen indezelfde functie: net zoals be-drijven zich moeten blijven ver-nieuwen, zullen ook medewer-kers dit moeten doen. Voor mijstaat daarom innovatie, kennis-delen en feedback centraal: zelf-reflectie is een goed verbeter-middel maar soms heb je ook demening van anderen nodig omtot nieuwe inzichten te komen.”
Antilliaans Dagblad Maandag 12 september 2016 15
AchtergrondAntilliaans Dagblad Maandag 12 september 201614
Achtergrond
Nieuwe brancheontwikkelingenReinald Curiel (chief commercial officer, coo) en Servaas Houben (actuaris) werken beiden in de verzekerings- en pensioenbranche enhebben in januari een presentatie gegeven over pensioenontwikkelingen op Curaçao en diverse artikelen geschreven over deontwikkelingen en uitdagingen in de pensioenwereld en de verzekeringsbranche. Hieruit blijkt dat vanwege de veranderende(markt)omstandigheden, vernieuwing essentieel is om de pensioen- en verzekeringssector vitaal te houden. Meer en meer komt hetvraagstuk pensioenen en de Algemene Ouderdomsverzekering (AOV) ter discussie.
Van een onzer verslaggevers
Het Algemeen Pensioenfonds Curaçao (APC) belegt in projecten op Curaçao. Zo staat in het jaar-verslag 2014 het investeringsproject: Verkavelingsplan Vista Royal (te Jan Thiel).
Het pensioenstelsel De opbouw gaat op Curaçaovia het driepijlersysteem. Deeerste pijler is de basisvoor-ziening die geregeld is doorde overheid. Het betreftAOV, AWW en OV. Dusuitkering bij leven, overlijdenof invaliditeit. Volgens Curielerg politiek afhankelijk. OpCuraçao is dit middels eenomslagstelsel geregeld. Dusde huidige werkenden beta-len de uitkeringen van degepensioneerden. Een zoge-noemde solidariteit is hierdrijvende kracht, het is dusgeen spaarpot. Met alle con-sequenties van dien, zoalseen situatie met te weinigwerkenden versus grotegroep gepensioneerden enniet werkenden. De tweede pijler zijn deaanvullende voorzieningenvia de werkgever. Dit kan viaeen pensioenfonds (onderne-mings- of bedrijfstakpensi-oenfonds), verzekeraar ofpensioenkoepels. Het gaat
om afspraken tussen dewerkgever en de werknemer.Er zijn verschillende vormenwaarin dit geregeld kan wor-den zoals: beschikbare pre-mie, eindloonregeling ofmiddelloonregeling. OpCuraçao hebben niet allewerkenden een regeling;volgens diverse onderzoekenheeft ruim 40 procent van dewerkenden geen pensioenre-geling, onlangs is gepubli-ceerd dat dit ruim 30.000werkenden betreft. De derde pijler wordt inge-vuld door extra verzekerenvia individuele verzekeringenof spaarconstructies metfiscale incentives. Er zit ont-wikkeling in de hoogte vande aftrekmogelijkheden. OpCuraçao was dit 1.000 enwordt 5.000 gulden. OpAruba is dit op 10.000 gul-den gesteld. Maar ook eentweede of meerdere wonin-gen voor verhuur wordthiertoe gerekend.
De levensverwachting op Curaçao wordt steeds hoger. FOTO ANNEKE POLAK
Building Depot was in 2013 goed verzekerd. FOTO JEU OLIMPIO
Servaas Houben en Reinald Curiel. FOTO’S FB / AKTUAR.DE
In sector pensioenen en verzekeringen
