Ouderdomskwalen; zelden genezen, vaak verlichten

dr. Annet Windkaderhuisarts ouderengeneeskunde Hoorn, docent LUMC

drs. Jacqueline de Grootspecialist ouderengeneeskunde kaderarts1e lijn De Bilt, docent LUMC

Welke klachten komen veel voor bij ouderen?

Welke klachten komen veel voor?

verstopt oorplasklachtenhoestenbenauwdheidgewrichtsklachtenobstipatiemoeheidhuidveranderingen

“Kleine kwalen en alledaagse klachten bij ouderen ”Boek onder redactie van Eekhof, Knuistingh Neven, Bruggink en Scherptong

Gekozen onderwerpen:valangstrib-tip syndroomnycturiehuidproblemen (goedaardig)

Herkenning, voorlichting, verlichting en tipsWetenschappelijke kennis

Valangst

Definitie (Tinetti): a lasting concern about falling that leads to an individual avoiding activities that he/she remains capable of performing

Onderdelen nu:A inventarisatie

B informatie

C implementatie

Valangst - inventarisatie

Wat weet u van valangst?

Hoe herkent u het?

Wat doet u ermee?

Valangst - belang

Komt veel voor: > 20% bij 65+toename bij hogere leeftijd en na een val

Grote gevolgen voor de patiënt:Onderneemt minder, negatieve spiraalVerminderde kwaliteit van leven met kleiner netwerk

Gevolgen maatschappij:Toename zorgvraag (kosten) en vereenzaming

Valangst - herkenning

Onzekerheid bij het lopen:vastgrijpen, gebruik hulpmiddelenirregulair looppatroon‘stops walking when talking’

Vraag ernaar bij:valhistoriepijnspierzwakteverminderde visus

Valangst – interventies en hulpmiddelen

Vergroten zelfvertrouwen en stabiliteit door:vergroten spierkracht vergroten balans multifactoriële interventie

Let op:voldoende goede voeding (oa EW, vit D)goed schoeisel en situatie voeten / nagelsdrempels, kleedjes

Hulpmiddelen:handgrepenalarmloophulpmiddelen

Valangst – samenwerking

Gemeente, sociaal wijkteamGeriatrisch fysiotherapeutErgotherapeutVerpleging en verzorgingSpecialist ouderengeneeskundePOH-GGZ

Ha – PVK / POH / WVK – sociaal wijkteam

Valangst – vervolgbeleid

Registratie valangst – A27- Angst voor andere ziekte wijzigen in A27 – Angst om te vallen

vallen – A80 – ongeval / letsel

Doorvoeren interventies en veiligheidsmaatregelenvermindert de valangst? - hoe weet je dat?

Voorlichting:thuisarts.nl veiligheid in en om huis voor ouderen

gebroken heup / botbreuken en botontkalkingduizeligheid

regelhulp.nl

Valangst – implementatie

Neem even een paar minuten de tijd om met je buurman te bespreken wat je wilt gaan doen naar aanleiding van het gehoorde.

Mogen we een paar voornemens horen?

Kernboodschappen Valangst

Komt veel voorGeeft vermijdingsgedrag

Effectieve interventies:spier- en balanstraininghulpmiddelenvergroten veiligheid in en om het huisbehandelen angst

Rib-tipsyndroom

• https://vimeo.com/189911540/f9da0da3e5

Rib-tipsyndroom

Inzakking wervelkolom, fysiologisch verouderingsproces al of niet in combinatie met osteoporose

Oudere vrouwen

Diagnostiek anamnese: bewegings- en houdingsafhankelijke pijnLO: lichaamshouding, lengte, palpatie onderste ribben en bekkenkam

Rib-tipsyndroom

Beleid:uitleg: goedaardige aandoeningniet-medicamenteus: houdingsadviezenmedicatie: paracetamolelastische riem: iliocostale afstand vergrotenlokaal anestheticum: afgeraden bij ouderen

N.B. geen effectiviteit aangetoond

Kernboodschappen rib -tip syndroom

• Goedaardige, hinderlijke aandoening

Beleid gericht op uitleg en verlichting klachten

Kernboodschappen nycturie

veroudering - afname functionele blaascapaciteit- verminderde concentratie urine

specifieke oorzaken gevolgen slecht slapen, depressie

vallen!

advies: ‘s avonds minder drinken

bij hartfalen en diuretica gebruik:kortwerkende diuretica om 17.00 uur

Welke huidaandoening ziet u hier?

Levervlek/Lentigo solaris

• Egaal gepigmenteerde macula< 1 mm tot enkele centimetersGlad oppervlak Effect uv-stralingGoede prognose

Lentigo solaris vs maligna

Onderscheid Lentigo Malignaonregelmatig bruin tot zwart gekleurd, onregelmatig oppervlakgrillig gevormdmeestal onscherp begrensdsoms lichte jeuk

Levervlek/Lentigo solaris

• Beleid: afwachtendlasertherapieretinoïdencryotherapie

N.B. alle effectief

Welke huidaandoening ziet u hier?

Droge huid/xerosis

• Lichte tot matige schilferingsoms roodheid en jeukhanden, onderbenen en rug

Gevolg van: eczeem, overmatig zeepgebruik,droge omgeving, verminderde talgproduktie bij ouderen

Droge huid/xerosis

• Adviezen: wassen met een washand ipvdouchen, vloeibare wasgel, huid beschermen bij koud weer

Hydraterende emollientia ter preventie en behandeling

Geen verschil tussen de soorten aangetoond

Welke huidaandoening ziet u hier?

Ouderdomsjeuk/pruritus senilis

• Vaak niets te zien, krabeffectenVaak gepaard met xerosis, maar niet de oorzaaknog weinig bekend

alleen aanvullend bloedonderzoek bij verdenking onderliggende oorzaak

DD: HUIDPASTA

Ouderdomsjeuk/pruritus senilis

• Beleid:preventie en voorlichtingsymptomatisch

N.B. nauwelijks onderzoek verricht naar effectiviteit

Welke huidaandoening ziet u hier?

Scheur- of lapverwonding/Skin tear

• Traumatische wond, waarbij epidermis van de dermis gescheiden wordt

Scheur- of lapverwonding/Skin tear

• Beleid:schoonmakenniet verklevend verband, dat zorgt voor vochtig wondmilieuHechten en hechtpleisters wordt ontraden

N.B. een goed gehydrateerde huid verkleint de kans

Welke huidaandoening ziet u hier?

Actinische keratose/solaire keratosen

• Ruw aanvoelend, verhoornendmatig begrensdhuidkleurig tot bruingelaat, nek, handrug en onderarm

Maligne ontaarding 20%

Cryotherapie/ Efudix

Kernboodschappen huidproblemen

• HerkennenOppervlakPigmentatie patroonOntaarding?Behandeling

Kernboodschappen

Kleine kwalen en alledaagse klachten horen bij het ouder worden. Let op hinder en beperkingen.

Huisartsen kunnen voorlichten en vaak verlichten:Valangst – komt veel voor, geeft beperkingen,

verschillende effectieve interventiesRibs-on-pelvis – herkennen!Nycturie – kortwerkende diuretica om 17.00 uurHuid – droge huid – vette zalf

skintear – afdekken, vochtig milieu

Dank u wel voor uwaandacht en v eel plezier in de zorg voor ouderen

Meer informatie kunt u vinden opwww.bsl.nl

en/of a.w.wind@lumc.nl