1 ACV studienamiddag dienstencheques – 30 juni 2010 Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving...

1ACV studienamiddag dienstencheques – 30 juni 2010

Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving

Bomen groeien niet tot in de hemel

De werkelijke kostprijs van de dienstencheques

Jozef Pacolet, Frederic De Wispelaere & Sofie Cabus

2

Inhoud1. De genereuze dienstencheque: een cadeau van de Staat?2. Een explosie van het gebruik3. De jobcreatie: een nieuwe industrietak is geboren4. De kwaliteit van de jobcreatie5. De dienstencheque als vorm van industrieel beleid6. De totale bruto kostprijs van het dienstenchequestelsel anno 20097. De terugverdieneffecten en netto financieringskost8. Hoe winstgevend zijn de dienstenchequeondernemingen?9. Kritische analyse van de overheidsfinanciering 10. Middel tegen of generator van sociale fraude en zwartwerk?11. Buitenland12. Invulling van nieuwe behoeften13. Beleidsaanbevelingen14. Tot slot

3

1.1. Kader

Het dienstenchequestelsel dient bij te dragen tot vier fundamentele doelstellingen (Memorie van toelichting wetsontwerp tot

bevordering van buurtdiensten en –banen) :

1. De verhoging van de werkgelegenheidsgraad, inzonderheid de vrouwelijke werkgelegenheidsgraad, maar ook die van de lagergeschoolden en de oudere werkzoekenden;

2. De bestrijding van illegale arbeid;

3. De bevrediging, voor zoveel mogelijk personen, van behoeften die niet of niet volledig worden ingevuld;

4. De ondersteuning van de economische groei door het scheppen van nieuwe activiteiten.

4

1.2. Mechanisme

€ 2,25

€ 13,30 € 7,50€ 0,0852

€ 20,80 DCH

DCH

Federale overheid

Uitgiftebedrijf Gebruiker

Erkende onderneming

Werknemer

Basismodel van de monetaire stroom per uitgifte, gebruiken inning van een dienstencheque

5

1.3. Voorwaarden

(1) De fiscale aftrek wordt toegekend tot een maximumbedrag van 2 510 euro aan aangekochte dienstencheques (aanslagjaar 2010, inkomsten 2009).

Bron: Op basis van K.B. van 12 december 2001 betreffende de dienstencheques en wijzigingen van het K.B. van 12 december 2001

K.B.12/12/200

19/01/ 2004

11/07/ 2004

10/11/ 2004

16/01/ 2007

28/04/ 2008

27/10/ 2008

11/12/ 2008

Datum inwerkingtreding

22/12/2001

1/01/ 2004

20/07/ 2004

20/11/ 2004

1/01/ 2007 1/05/ 2008 1/11/ 2008 1/01/ 2009

Ontvangen door erkende onderneming

23,56 19,47 21,00 21,00 20,00 20,50 20,80 20,80

Tegemoetkoming van de Staat (consumptiesubsidie)

17,36 13,27 14,80 14,30 13,30 13,50 13,80 13,30

Prijs voor de gebruiker (vóór fiscale aftrek)

6,20 6,20 6,20 6,70 6,70 7,00 7,00 7,50

Fiscale aftrek van 30%(1) 1,86 1,86 2,01 2,01 2,10 2,10 2,25Prijs voor de gebruiker (na fiscale aftrek)

4,34 4,34 4,69 4,69 4,90 4,90 5,25

Onkostenvergoeding aan uitgiftemaatschappij

0,32 0,32 0,32 0,32 0,0852(2) 0,0852 0,0852

Totale Federale tegemoetkoming(incl. consumptiesubsidie, fiscale aftrek enonkostenvergoeding)

15,45 16,98 16,63 15,63 15,69 15,99 15,64

% tussenkomst Staat in de totale kostprijs

79,4% 80,9% 79,2% 78,2% 76,5% 76,9% 75,2%

Evolutie prijszetting voor gebruiker en tegemoetkoming van de Staat, in euro, 2001-2009

6

2. Een explosie van het gebruik

Actieve gebruikers (incl. moederschapshulp) in België, in aantal, 2005-2009

190734

316101

449626

581051

665884

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008 31.12.2009

Bron: RVA – Directie Statistieken

7


Verdeling ingeschreven gebruikers (excl. moederschapshulp) naar gewest, in aantal, 2004-2008

0

100.000

200.000

300.000

400.000

500.000

600.000

700.000

800.000

900.000

31.12.2004 31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008

Vlaanderen Wallonië Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Bron: Berekening op basis gegevens RVA – Directie Statistieken

8


72,0% 71,1% 67,5% 65,0% 62,9%

24,4% 25,0% 27,4% 29,0% 30,1%

6,9%6,1%5,1%4,0%3,7%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

31.12.2004 31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008


Procentuele verdeling ingeschreven gebruikers (excl. moederschapshulp) naar gewest, in %, 2004-2008


9


Aantal aangekochte en terugbetaalde dienstencheques in België, in aantal, 2004-2009

0

10000000

20000000

30000000

40000000

50000000

60000000

70000000

80000000

90000000

31.12.2004 31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008 31.12.2009

Aantal aangekochte dienstencheques Aantal terugbetaalde dienstencheques

Bron: RVA – Directie Statistieken; IDEA Consult

10

2. Explosie van het gebruik

Procentuele verdeling door gebruikers aangekochte dienstencheques (excl. moederschapshulp) naar gewest, 2004-2009, aantallen


11

2. Explosie van het gebruik

Gemiddeld aantal aangekochte dienstencheques (incl. moederschapshulp) per actieve gebruiker, 2005-2009

107

114

119

127

118

95

100

105

110

115

120

125

130

31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008 31.12.2009

Bron: Berekening op basis gegevens RVA – Directie Statistieken; IDEA Consult

12

3. De jobcreatie: een nieuwe industrietak is geboren

Aantal dienstenchequewerknemers in België, aantal, 2005-2008

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

110000

31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008

Vlaanderen Wallonië Brussel

Opmerking: 2005 & 2006: volgens exploitatiezetel; 2007-2008: volgens woonplaats* VTE’s telkens voor 4de kwartaal van een bepaald jaar; voor 4de kwartaal 2009: 46 535 VTE’sBron: Berekening op basis van RVA – Directie Statistieken

10 243 VTE’s*Aantal: 28 933

18 733 VTE’sAantal: 61 759

28 265 VTE’sAantal: 87 152

36 948 VTE’sAantal: 103 437

13


71,5% 67,8% 64,2% 61,5%

24,2%24,1% 27,5% 28,5%

4,3% 8,1% 8,3% 9,9%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007 31.12.2008


Procentuele verdeling dienstenchequewerknemers naar gewest, 2005-2008, aantallen

Opmerking: 2005 & 2006: volgens exploitatiezetel; 2007-2008: volgens woonplaatsBron: Berekening op basis van RVA – Directie Statistieken

14


ProvincieAantal dienstencheque-

werknemersTotale

tewerkstelling %Totale vrouwelijke

tewerkstelling %

Antwerpen 15 692 572 777 2,7% 260 533 6,0%

Vlaams-Brabant 7 650 372 170 2,1% 180 059 4,2%

Waals-Brabant 3 105 112 194 2,8% 55 268 5,6%

West-Vlaanderen 14 074 374 406 3,8% 172 103 8,2%

Oost-Vlaanderen 15 199 492 279 3,1% 228 278 6,7%

Henegouwen 10 624 351 671 3,0% 154 431 6,9%

Luik 9 043 288 779 3,1% 128 705 7,0%

Limburg 11 011 264 107 4,2% 116 317 9,5%

Luxemburg 2 479 55 681 4,5% 26 672 9,3%

Namen 4 276 141 180 3,0% 64 952 6,6%

Brussels Hoofst. Gewest

10 284 260 448 3,9% 124 424 8,3%

Totaal 103 437 3 285 692 3,1% 1 511 742 6,8%

Procentueel aandeel dienstenchequewerknemers in totale tewerkstelling per provincie (31 december 2008)

Bron: RVA, Jaarverslag 2009; RSZ-gegevens

15


Aantal erkende en effectief actieve dienstencheque-ondernemingen, in aantal, 2004-2009

Bron: RVA – Directie Statistieken; IDEA Consult

16

Procentuele verdeling erkende dienstenchequeondernemingen naar gewest (op maatschappelijke zetel), 2005-2009

Bron: Berekening op basis van gegevens RVA – Directie Statistiek


17

4. De kwaliteit van de jobcreatie

• Een volwaardig statuut <--> dienstbodenstatuut (non-statuut)

• Een eigen paritair subcomité (PSC 322.01): consolidatie van goede loon- en arbeidsvoorwaarden

• Problemen:

-sterk verloop;

- tijdelijke contracten;

-beperking van anciënniteit;

-impact van tewerkstellingsmaatregelen op de rendabiliteit van de dienstenchequeonderneming.

18

5. De dienstencheque als vorm van industrieel beleid

• Zeer afhankelijk van de overheidssubsidiëring

• Geen duidelijk sociaal beleid

• Dienstenchequeondernemingen: zowel aanzienlijke winsten als de dreiging om failliet te gaan

• Industrieel weefsel niet kunstmatig oriënteren naar laag productieve en gesubsidieerde activiteiten

Riskeert de ‘steenkool- en staalsector’ van de toekomst te worden als de overheidssteun zou teruggeschroefd worden.

19

6. De totale bruto kostprijs van het dienstenchequestelsel anno 2009: de werkelijke kostprijs?

Ingediende dienstencheques (exclusief moederschapshulp) 78 558 951Consumptiesubsidie €13,3 1 044,8Onkostenvergoeding €0,0852 6,7Opleidingsvergoeding (budget) 7,2Omkaderingskost (o.a. personeel administraties)Controlekost inspectieMax. fiscale aftrek (30% van 7,5 euro) €2,25 176,8Tussenkomst overheid 1 235,5Gebruikersprijs (na fiscale aftrek) €5,25 412,4Totale kost zonder moederschapshulp zelfstandigen 1 647,9

Ingediende cheques moederschapshulp zelfstandigen 396 131Tussenkomst Sociale verzekeringsfondsen €7,5 3,0Onkostenvergoeding €0,0852 0,03Tussenkomst RSVZ €4,29 1,7Tussenkomst RVA €9,01 3,6Totale kost 8,3

Totale kost met moederschapshulp zelfstandigen 1 656,2

Tewerkstellingsmaatregelen (structureel en doelgroep)

waarvan:

286,9

- Bijdragevermindering (RSZ)

- Activeringsuitkering voor langdurig ex-werklozen (RVA)

- Inkomensgarantie-uitkeringen (RVA)

188,6

59,3

39,1

In euro In miljoen euro

20

7. De terugverdieneffecten en de netto financieringskost

Financieel beheer RVA: uitgaven dienstencheques, in miljoen euro, 2003-2009

Bron: RVA, Jaarverslagen, 2006-2009

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Totaal uitgaven RVA 9 118,5 9 181,9 9 554,9 11 019,7

Uitgaven buurtdienstencheques

5,0 90,9 239,1 445,5 652,9 882,4 1 051,0

% aandeel in uitgaven 4,9% 7,1% 9,2% 9,5%

21

Alternatieve financiering; verschil tussen gestort bedrag en berekende netto kostprijs van de Dienstencheques voor de sociale zekerheid en globale overheid, in miljoen euro, 2004-2009


2004 2005 2006 2007 2008 2009(1) 2009(2)

Totaal toegekend bedrag alternatieve financiering Globaal Beheer 4 315 6 160 6 706 7 351 7 849 8 404 8 685Alternatieve financiering DCH 83,6 164,0 260,9 418,7 532,9 623,1 623,1% alternatieve financiering dienstencheques t.o.v. totaal toegekend bedrag 1,4% 2,4% 3,5% 5,3% 6,3% 7,2%Bruto kost voor de RVA 90,9 239,1 445,5 652,9 882,4 1 015,3 1 051,0Totaal terugverdieneffecten 88,57 149,2 226, 6 337,2 409,2 423,6% terugverdieneffecten t.o.v. bruto kost 37,0% 33,5% 34,7% 38,2% 40,3% 40,3%waarvan:- Terugverdieneffect werkloosheid 59,0 95,0 138,5 201,8 232,8-Terugverdieneffect sociale bijdragen 29,6 54,1 88,1 135,4 176,4Netto kost voor de sociale zekerheid 150,6 296,4 426,3 545,2 606,1 627,5Verschil: tekort of overschot tegenover theoretisch bedrag 13,5 -35,5 -7,5 -12,3 17,0 - 4,3Fiscale uitgaven 34,7 61,4 90,9 135,5 176,76Terugverdieneffect in de fiscaliteit 10,6 27,7 49,5 73,5Netto fiscale kost 24,1 33,7 41,4 62

(1) Op basis van Verslag aan de regering van het Beheerscomité van de Sociale Zekerheid, oktober 2009. (2) Op basis van de meest recente informatie inzake de bruto kost voor de RVA voor 2009Bron: RVA, Jaarverslagen, 2007-2009; Koninklijke besluiten; Verslag aan de regering van het Beheerscomité van de Sociale Zekerheid, 2009, IDEA Consult; Rekenhof, 2009

22

Terugverdieneffecten in de sociale zekerheid herberekend, in miljoen euro, 2008


Administraties IDEA Consult HerberekeningNetto-terugverdieneffect werkloosheid 201,8 168,9 176,9waarvan:* Totale besparing werkloosheidsuitkering voor ex-werklozen 288,5 263,6

Netto-terugverdieneffect sociale bijdragen 135,4 91,9 118,3waarvan:* Terugverdieneffect op basis terugbetaalde cheques 136,5* Niet vervangen werknemers -65,8* Vervangen werknemers 47,6Totaal werkloosheid en sociale bijdragen 337,2 260,8 295,2

Bron: Verslag aan de regering van het Beheerscomité van de Sociale Zekerheid, 2009; IDEA Consult, Eigen berekeningen

23

8. Hoe winstgevend zijn de dienstenchequeondernemingen

• Verschil in loon- en arbeidsvoorwaarden naar gelang het paritair comité, zorgt voor een verschil in winstgevendheid.

• Financiële audit PWC: marge vóór tewerkstellingsmaatregelen bedraagt 7,1% en er na 19,6% (t.o.v. inruilwaarde van 21 euro).

• Een hoge overheadkost; loonkost daalt van 69,1% naar 57% van de inruilwaarde voor één dienstencheque (21 euro) na aftrek van de tewerkstellingsmaatregelen.

• Volgens de PWC-audit creëren de PWA’s de grootste marge t.o.v. de inruilwaarde (42,2% na tewerkstellingsmaatregelen). Rapport RVA (2009) nuanceert dit verhaal: de opbrengst ligt 17,2% hoger dan de kosten (zonder tewerkstellingsmaatregelen bedraagt dit 7,9%).

• Studie Henry, Nassaut, Defourny & Nyssens (2009): De tewerkstellingsmaatregelen hebben een sterke invloed op de winstgevendheid van de ondernemingen. Evenwel beperkt voor interimkantoren; groot voor OCMW’s.

24

9. Kritische analyse van de overheidsfinanciering

Motieven van overheidstussenkomst

• Publieke goederen, overheid moet optreden omdat niemand van het nut kan uitgesloten worden

• ‘Merit good’: zijn wel individualiseerbaar, maar niemand kan omwille van het belang voor betrokkene ervan worden uitgesloten (onderwijs, gezondheidszorg, welzijnszorg)

• Huishoudelijke activiteiten voor afhankelijke personen

• Combinatie gezin/arbeid

• Andere: ‘the sky is the limit’ of bomen groeien tot in de hemel

• Verdelingsaspecten, kunnen hier pervers zijn

• Volledige tewerkstelling

• Tewerkstelling van kansengroepen

• Economische groei

25

Kosten- baten studie of terugverdieneffecten

• ‘Societal point of view’: voor alle betrokken partijen (gebruikers/werknemers/ondernemingen/overheid)

• Vanuit het standpunt van de publieke financiën

• Kosten: zijn de geactiveerde uitkeringen, fiscale en parafiscale minderontvangsten, subsidies

• Baten zijn directe en indirecte belastingen en sociale zekerheidsbijdragen

Maar deze effecten gelden voor alle overheidsuitgaven (opportuniteitskost) en zelfs private bestedingen

Macro-economische effecten

9. Kritische analyse van de overheidsfinanciering

26

10. Middel tegen of generator van sociale fraude of zwartwerk?

2004 2005 2006 2007 2008 2009*

% gebruikers zwartwerk vóór het systeem

18 9,9 10 18,2 6,2

% zwartwerkers vóór het systeem 0,7 2,4 3,1

Vraag en aanbod van zwartwerk door huidige gebruikers en werknemers van het dienstenchequestelsel, 2004-2009

* 2009: Haigner, Jenewein, Schneider, Wakolbinger, 2010Bron: IDEA Consult, 2005-2009; Haigner, Jenewein, Schneider, Wakolbinger, 2010

Opbrengst door zwarte jobs wit te maken: 14,4 miljoen euro voor 2008 (theoretisch bedrag door vrijstelling niet-inwonende dienstboden)

Omvang van de inbreuken in het dienstenchequestelsel:

2007: 1,1 miljoen euro teruggevorderd2008: 2,4 miljoen euro teruggevorderd2009: 2,1 miljoen euro teruggevorderd

Raming omvang van de inbreuken (teruggevorderd bedrag X 5) :

2008: 12,3 miljoen euro

2009: 10,6 miljoen euro

Om 10% wit te wissen, wordt een volledige sector voor bijna 80% gesubsidieerd!

Minder dan 1% van de totale kostprijs voor de overheid van het dienstenchequestelsel wordt dan terugverdiend door het witwassen van de zwarte jobs.

10. Middel tegen of generator van sociale fraude of zwartwerk?

• Vrijstelling tot betaling sociale bijdragen niet-inwonende dienstboden en occasionele arbeid

precaire statuten! Vraag waarom dit nog niet verbeterd is?

• Verzekering ‘huispersoneel’: opportuniteit voor de controle- Wettelijke verplichting als werkgever bij de tewerkstelling van huispersoneel een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten. Verzekeringsinstellingen moeten deze informatie niet doorspelen aan de sociale en fiscale administraties.

• Meest recente cijfers (31 december 2007):- 1 478 polissen voor dienstboden onderworpen aan de RSZ;- 218 849 polissen voor dienstboden niet onderworpen aan de RSZ.

• Meerkost van de sociale zekerheidsbijdragen is een fictie. Zij waren deels vrijgesteld, maar de sociale rechten die nu wel aanwezig zijn, zijn reëel.

27

28

11. Buitenlandse voorbeeldenFrankrijk: Chèque emploi service universal – Cesu (sinds

2006)CESU ‘bancaire’: Bankcheques om loon te betalen van werknemer

CESU ‘préfinancé’: Ontvangen via onder meer de werkgever

• Particuliere werkgever: recht op belastingvermindering bij tewerkstelling huispersoneel. 50% op het betaalde bedrag rekening houdende met een jaarlijks plafond (basis: 12 000 euro). Plafond ligt hoger bij kinderen ten laste, personen ouder dan 65 jaar, invaliden die beroep moeten doen op hulp van derden.

• Succes: 63,6 miljoen inwoners; 1,5 miljoen gebruikers; 3,2 miljard netto loonmassa; 366 miljoen uren

• België: 11 miljoen inwoners; 666 000 actieve gebruikers; 1,5 miljard netto loonmassa; 78,5 miljoen uren

29

11. Buitenlandse voorbeeldenNederland: Regeling dienstverlening aan

huis• Huishoudelijke hulp max. 3 dagen per week in dienst genomen door particuliere werkgever;

• Er moeten geen belastingen betaald worden, evenwel beperkte onderwerping aan de sociale zekerheid (bijvoorbeeld geen recht op een uitkering bij werkloosheid);

• Ruim aanbod van toegelaten activiteiten (onder meer schoonmaken, tuin onderhouden, op kinderen passen, persoonlijke verzorging, …);

• Wettelijk minimumloon per uur, vakantiegeld (8% op uurloon), betaalde vakantie.

30

11. Buitenlandse voorbeeldenDenemarken: Home service scheme (sinds 1997

permanent)• Voor 50% gesubsidieerd door de overheid

• Toegelaten activiteiten: tuinieren, sneeuwruimen, inkopen doen, koken, schoonmaken, wassen, schoonmaken van de ramen.

• Sinds 2004 sterk ingeperkt naar toegelaten activiteiten en subsidiëring (40%). Enkel huishoudens met ten minste één persoon die gepensioneerd is, kunnen er nog gebruik van maken.

31

12.1 Invulling van nieuwe behoeften : Tweeverdieners

1* 2 3 4*

Huishoud- en dienstpersoneel

- alle gezinnen (1987/88) 0,44% 0,38% 0,57% 1,45%

- 75-plussers (1987/88) 0,86% 1,76% 1,26% 3,86%

- alle gezinnen (1995/96) 0,14% 0,29% 0,43% 1,0%

Aandeel in de totale consumptie per inkomenskwartiel (%) in 1987/88, 1995/96

Onze conclusie in 1997: “de dienstencheque zou een culturele schok kunnen veroorzaken” (Pacolet, Callebert, Gos & Van De Putte, 1997, p.81).

* 1: laagste inkomenskwartiel; 4: hoogste inkomenskwartiel

Bron: Pacolet, Callebert, Gos & Van De Putte, 1997

12.1.1 Huishoud- en dienstpersoneel was een luxegoed op de terugweg

32

12.1 Tweeverdieners

Gemiddelde tijdsbesteding per week en per persoon in een tweeverdienersgezin, voltijds werkend, 25-39 jaar, 2005, Berekening gemaakt op basis van gegevens Glorieux I. & Minnen J., 2008

12.1.2 Doe het zelf-activiteit voor kuisen, wassen, strijken: goed voor 2,5 uur

2005Huishoudelijk werk 15u09waaronder:* maaltijden voorbereiden, schillen, koken 2u41* huis reinigen, stofzuigen, reinigen vloer, wassen van ruiten, stof afnemen 1u28* textiel sorteren en in de wasmachine steken; textiel strijken, opvouwen, schikken 1u09

33

12.1.3 Deeltijds werken of het gebruik van dienstencheques?

Indeling van de tewerkgestelde vrouwelijke werknemers naar type arbeidsprestatie, 31 maart 2009

Bron: RSZ – Loontrekkende tewerkstelling (RSZ) voor het eerste kwartaal 2009

12.1. Tweeverdieners

34

12.2 Invulling van nieuwe behoeften: 65-plussers

Aantal actieve

gebruikers% actieve gebruikers

Gemiddeld bestelde

dienstenchequesAantal bestede

uren

% bestede

uren

Jonger dan 35 jaar 75818 13,6% 102 7733390 10,6%

Tussen 35 en 45 jaar 148290 26,6% 141 20908920 28,6%

Tussen 45 en 55 jaar 118744 21,3% 146 17336575 23,7%

Tussen 55 en 65 jaar 74703 13,4% 135 10084849 13,8%

Ouder dan 65 jaar 139928 25,1% 119 16651430 22,8%

Totaal 557482 100,0% 131 73030142 100,0%

Actieve gebruikers en bestede uren naar leeftijd, België, 2008

12.2.1 Ook 65-plussers zijn intensieve gebruikers

Bron: berekening op basis van gegevens IDEA Consult

35

Poetshulp zelfstandig. & privé

Poetshulp ikv thuishulp

Poetshulp cheques

10,82%

14,23%

0,19%

0,00%0,19% 0,57%

9,87%

Doelgroep genieters van de thuiszorgpremie in de Vlaamse Zorgverzekering

Bron: berekeningen op basis van Pacolet, Merckx, Spruytte & Cabus, 2010

12.2 65-plussers

12.2.2 65 plussers: dienstencheques ook ingeburgerd bij hulpbehoevende personen

36

Poetshulp zelfstandig. & privé

Poetshulp ikv thuishulp

Poetshulp cheques

8,85%

19,47%

6,19%

0,00%

0,00% 0,00

%

0,88%

Doelgroep genieters van het forfait chronisch zieken in de ziekteverzekering


12.2 65-plussers

12.2.2 65 plussers: dienstencheques ook ingeburgerd bij hulpbehoevende personen

37

12.2.3 Snel groeiend belang van de dienstencheques in thuiszorgsituaties, Vlaanderen


Programmatiecijfers

Programmatiecijfers voorzien in

decreetUren 2008 Uren 2009

Gezinszorg 18 022 705Geschat aandeel schoonmaakhulp (20% van totaal gezinszorg)

3 604 541

Geschat aandeel huishoudelijke hulp met inbegrip schoonmaakhulp (60% van totaal gezinszorg)

10 813 623

Poetshulp totaal 3 866 129Uren vrijwillige oppashulp 807 274Ter vergelijking zorgtijd voor de zwaar hulpbehoevende personen thuis die mantelzorgpremie krijgen

Gezinszorg 14 534 259Poetshulp 1 993 097Raming commerciële huishoud‑ en schoonmaak hulp (min.)

2 356 359

Raming dienstencheque huishoud‑ en schoon maakhulp (min.)

3 310 728

Totaal verschillende vormen poetshulp en schoonmaakhulp

7 660 183

12.2 65-plussers

38

13. Beleidsaanbevelingen

1. Beleidsaanbeveling voor de publieke financiering“We hebben jarenlang met groeicijfers gewerkt. Het moeilijkste bij deze operatie was om de knik in de uitgaven teweeg te brengen. Maar de knik naar beneden is gemaakt” (minister van Begroting, Guy Vanhengel, naar aanleiding van het begrotingsakkoord 2010-2011).

* Nood aan extra financiële ondersteuning aangezien zich een onderfinanciering voordoet van het dienstenchequestelsel via het Globaal Beheer van de Sociale Zekerheid!

* Mogelijke pistes om de impact op de federale begroting te verminderen:

- Grotere tussenkomst van de gebruiker;

- Afschaffen van de fiscale aftrek;

- Verlagen aantal dienstencheques dat door één gebruiker mag aangekocht worden (nu 500 DCH)

- Verlagen fiscaal plafond (nu 2510 euro of 335 dienstencheques);

- Inkomensafhankelijk maken;

- Aanpassing toegekend bedrag aan de dienstenchequeonderneming.

39


2. Beleidsaanbeveling voor de selectiviteit van aanbieders

* Sociale doelstellingen (opleiding, contracten onbepaalde duur, aanwerving ‘doelgroepen’) koppelen aan het verkrijgen van een erkenning dienstenchequeonderneming.

Doelstelling: inbouwen van garanties inzake het waarborgen van kwaliteit bij werknemers en gebruikers om de zogenaamde ‘cowboys’ uit het stelsel te weren.

40


3. Beleidsaanbeveling voor de heroriëntatie naar bepaalde doelgroepen

* De werkende gezinnen

- De dienstencheque als ‘comfortdienst’ voor de werkende gezinnen;

- heeft het ‘cheque’-verhaal (maaltijdcheque, eco-cheque, …) zijn limieten bereikt (fiscale en parafiscale erosie, achterhaald betaalsysteem)?

* De 65-plussers en hulpbehoevende personen

- Gezien de demografische veranderingen is dit DE sector van de toekomst;

- Is geconfronteerd met ‘contingenten’. ‘Er is een contradictie tussen een politiek van vraag remmen en een politiek van vraag stimuleren’ (Pacolet, 1997, p. 81);

- Poetshulp maar zelfs gezinszorg vormen nu reeds één continuüm van zorg en hulp met de dienstencheque-activiteiten;

- Gezinszorg en poetshulp via non-profit. Bijvoorbeeld onder de vorm van ‘trekkingsrechten’.

41

14. Tot slot• Succes van de dienstencheque is fenomenaal: zowel via de solvabilisering van de vraag, als de ‘creatie’ van nieuwe aanbieders

• Expansie van de dienstencheque kwam juist op tijd om de grootste economische crisis te temperen … maar wat erna?

• Volwaardig statuut met sociale bescherming voor de werknemers: waarom kon dit in het verleden niet voor gelijksoortige arbeid?

• Kost is aanzienlijk…ook omdat de subsidie aanzienlijk, zo niet exuberant is (vergelijkbaar met subsidies voor gezondheidszorg, gelijksoortige behoeften als huishoudelijke hulp veelal met eigen bijdragen in functie van draagkracht, in het buitenland lagere subsidiekost)

• Indien er geen argumenten van ‘merit good’ zijn, maar het louter een industriepolitiek is, is dit ‘de steenkool en staalindustrie van het heden’.

• Witwassen voor zwartwerk is amper aangetoond…en was er niet meer mogelijk geweest via gebruik van informatie verzekering voor arbeidsongevallen?

42

14. Tot slot

• Terugverdieneffecten kunnen op verschillende manieren berekend worden, maar kernvraag blijft of deze aanwending van (publiek) geld bij voorrang naar deze behoeften moet gaan, of gekanaliseerd moet worden naar andere behoeften of prioritaire groepen

• De impliciete of expliciete activering van werkloosheidsgelden kan ook als trekkingsrechten voor meer prioritaire behoeften worden aangewend (maar is een soort ‘herfederalisering’)

• De substantiële behoeften die daaromtrent bestaan, en waar de dienstencheque reeds een plaats heeft ingenomen, is één van de meest legitieme aanwendingsvormen van deze middelen

• Misschien kan daarover wel over de taalgrens heen, tussen alle stakeholders een consensus groeien

1 ACV studienamiddag dienstencheques – 30 juni 2010 Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving...

Documents

Transcript of 1 ACV studienamiddag dienstencheques – 30 juni 2010 Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving...