PPP-NIEUWSBRIEF

Juni 2009/6 Jaargang 3

Inleiding Met het begin van de zomer zien we rondom ons de zorg toenemen. We doelen dan natuurlijk op de dierenwereld waarin pluizige, jonge vogels bedelend bij hun ouders overal te zien zijn. Toch kan het binnenkort zomaar gebeuren, dat de luid zingende merel uit je tuin of van het dak is verdwenen. Vroeger leerden we dan dat de merel “op vakantie” was. Ook zorgend Nederland van de mensen gaat op vakantie, netjes gespreid over de zomermaanden. Toch vallen er gaten en zullen vakantiehulpen en vrijwilligers deze voor zover mogelijk opvullen. Mogelijk komen ze tijdens hun werk deze PPP-nieuwsbrief tegen en lezen deze inleiding. Beste mensen die ons tijdelijk door de zomer helpen, wij wensen u veel plezier met de keuze die u heeft gemaakt. Stiekem hopen we ook, dat u, net als wij, dit werk zo leuk vindt dat u er wel mee verder wilt. In deze nieuwsbrief vindt u ook de eerste presentatie van een van de afdelingen die een rol spelen in het zorgprogramma psychotische stoornissen, en wel uit Veendam. Er zullen er nog vele volgen en uiteindelijk staan ze allemaal overzichtelijk op de website. Wij wensen zorgend Nederland en hun cliënten een prettige vakantie toe.

De PANSS Remissie criteria In 2006 werd de Nationale Remissie Werkgroep opgericht waarbij remissie criteria werden voorgesteld voor patiënten met schizofrenie. De remissie criteria werden vooreerst door Nancy Andreassen in 2003 voorgesteld. De criteria hebben als doel een standaard maat voor onderzoek en behandeluitkomst te vormen conform de definitie van de “Global Working Group” (Andreassen et al 2005, Van Os el at 2006). Er werden in de remissiecriteria 8 kernsymptomen van schizofrenie benoemd die te meten zijn met de Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), waarbij slechts een deel van de items van de PANSS nodig zijn. De remissiecriteria kunnen een onderdeel vormen voor Routine Outcome Assessment in de behandeling van mensen met psychosen. De remissie criteria zijn o.a. ingebed in het PHAMOUS protocol en dus ook en het Regionaal Volgsysteem Psychotische Stoornissen van het Groningse zorgprogramma psychotische stoornissen. Hierin worden jaarlijkse evaluaties uitgevoerd voor mensen met psychosen. Zie o.a. www.phamous.nl of www.pppgroningen.nl Om aan de remissie criteria te voldoen dient men een 3 (=licht) of lager te scoren op 8 items van de PANSS. Deze 8 items zijn: P1 waanvoorstellingen P2 conceptuele desorganisatie P3 hallucinatoir gedrag N1 afgestompt gevoel N4 passieve/apathische sociale teruggetrokkenheid

U leest de maandelijkse nieuwsbrief van de Provinciale Programmagroep Psychotische stoornissen (kortweg: PPP). De programmagroep is een samenwerkingsverband

tussen Lentis/Linis, UMCG/UCP en het RGOC.

Deze samenwerking heeft als doel een gezamenlijk zorgprogramma te

implementeren en te komen tot een cliëntvolgsysteem voor

mensen met een psychotische stoornis.

Programma Psychotische Stoornissen

Programmaleider: Rob Versteden

Voorzitter Provinciale Programmagroep: Rikus Knegtering Secretariaat: Ellen Klein Adres:

Laan Corpus den Hoorn 102 9728 JR Groningen tel. 050 –522 35 83

Leden van de Provinciale

Programmagroep Psychotische stoornissen:

Wim Bloemers Agnes Glastra Henny ten Hove Hein Bokern Anita Jonkers Joke Wentholt Astrid Kuster Anne Miedema

Pieter Jan Mulder Janneke Nieuwland

Nynke de Boer Inge Rinzema

Harald Schneider Ellen Siegert Gosse Venema Bertil Bakker

Harma Peetsma

E-mail: Programma Psychose/GGZGRN

ppp@lentis.nl Redactie:

Rob Versteden Janneke Nieuwland

Ellen Klein

N6 gebrek aan spontaneïteit en conversabiliteit G5 maniërisme en poses G9 ongewone gedachte-inhoud. Gewaarschuwd wordt dat remissie wellicht een goed criterium is om symptomatische verbetering weer te geven, maar dat dit nog niet noodzakelijkerwijs betekent dat er ook sprake is van herstel. Met herstel wordt aangegeven dat er niet alleen een forse symptoom verbetering is maar dat er ook herstel optreedt in het sociaal maatschappelijk functioneren. Voor meer informatie en achtergrond literatuur: www.inremissie.nl Rikus Knegtering (UMCG/RGOc/Lentis/Zorgprogramma psychotische stoornissen Groningen). Psycho-educatietraining voor naastbetrokkenen van cliënten met schizofrenie Psycho-educatie aan familie en andere naastbetrokkenen van cliënten met schizofrenie geldt als een belangrijke pijler in het zorgaanbod. Op verschillende wijze werd hier in het verleden vorm aan gegeven. Sinds vijf jaar draait binnen Lenits/Linis een vanuit het Trimbos instituut ontwikkelde training. Bij eerdere trainingen en/of cursussen stond vaak met name kennisoverdracht over schizofrenie centraal. In deze nieuwe training gaat het vooral om het sterker maken van de naastbetrokkenen zodat zij hun situatie beter kunnen hanteren. Voor naastbetrokkenen geldt dat overbelasting op de loer ligt. Men heeft de neiging om zichzelf weg te cijferen of worstelt met schuldgevoelens. De communicatie verloopt soms moeizaam en dit kan voor strijd zorgen. Gedrag voortkomend uit de aandoening kan onjuist geïnterpreteerd worden waardoor de cliënt onbegrepen wordt. In langdurige relaties ontstaan er vaste communicatiepatronen die moeilijk te doorbreken zijn. In de training wordt getracht hier zicht op te krijgen en mensen hier zich bewust van te laten zijn. Er zijn zes trainers opgeleid die in wisselende samenstelling de training verzorgen. Er wordt getracht in het voorjaar en najaar te starten. De training wordt gegeven in de vergaderruimte van de Kliniek Groningen. We komen tien avonden en daarna nog één terugkomavond bij elkaar. Er wordt gewerkt met een trainingsmap en een boek van psycholoog Martin Appelo. De deelname aan de training is gratis, voor het materiaal wordt een vergoeding gevraagd. De groep bestaat uit 8 tot 10 deelnemers. Er zijn folders beschikbaar die kunnen worden uitgereikt aan potentiële deelnemers. Bij twijfel over geschiktheid kan altijd overlegd worden. Voor aanvang van de training vindt er een kort kennismakingsgesprek plaats. De bijeenkomsten zien er globaal als volgt uit: 1. kennismaking 2. Informatie over de ziekte

VERWIJZERTJES

SAMENWERKING

Lentis Linis UMCG

Universitair Centrum Psychiatrie Rob Giel Onderzoekcentrum

KENNISCENTRA

Kenniscentrum Schizofrenie Kenniscentrum Rehabilitatie

CLIËNTEN, PATIËNTEN EN NAASTBETROKKENEN

Ypsilon Anoiksis

labyrint/in perspectief Tien sleutelfactoren voor herstel Stichting Recovery Nederland Meer weten over psychosen en

schizofrenie? Kinderen van ouders met psychiatrische problemen

Stichting Nieuw Nabuurschap Maatjesproject van Humanitas

ALGEMENE INFO

Netwerk Vroege Psychose Pandora

ONDERZOEK EN WETENSCHAP

medscape Richtlijn schizofrenie

ZORGPROGRAMMA

PSYCHOTISCHE STOORNISSEN Klik hier voor het rapport

Registratie- en Volgsysteem Psychotische Stoornissen

3. Informatie over behandeling en medicatie 4. Omgaan met uw familielid; de communicatie 5. Omgaan met jezelf; empowerment 6. en 7. Probleemoplossing. Er worden concrete problemen ingebracht die

middels de stappenmethode worden bekeken 8. Preventie van terugval 9. Sociale steun; bij wie kun je zelf terecht 10. Omgaan met hulpverleners 11. Terugkombijeenkomst We proberen de bijeenkomst gevarieerd te houden door middel van verschillende lesmethoden zoals werken met opdrachtkaartjes, rollenspellen, in kleine groepjes uiteen gaan. Deelnemers reageerden alle afgelopen keren erg positief op de training. Ze voelden zich competenter in het omgaan met hun familielid, ze voelden zich gesteund door lotgenoten en kregen waardevolle informatie. Het streven is om de sfeer positief en opbouwend te houden. Dit ook gezien het risico dat bestaat dat deelnemers in dergelijke groepen soms te veel ingrijpende verhalen van andere familieleden te horen krijgen. De training is juist gericht om vóóruit te kijken en verandering te bewerkstelligen in het omgaan met je familielid, of anders aan te kijken tegen een situatie. Deelnemers wordt dan ook gevraagd om zelf doelen te formuleren wat zij willen veranderen in het omgaan met hun familielid. Bijvoorbeeld zoals een moeder die eerder vaak tegen haar zoon de opmerking maakte dat hij zijn kamer moest opruimen. Dit zorgde voor strijd en leverde uiteindelijk niets op. Ze probeerde dit te veranderen door hier geen opmerking meer over te maken, maar het contact te beginnen met een compliment of door samen iets te doen. Uiteindelijk leverde dit niet een opgeruimde kamer op, maar wel minder strijd tussen hun tweeën. Een ander voorbeeld is dat een aantal deelnemers zich assertiever wilden opstellen naar de hulpverlening. Ze leerden over het belang van een crisisplan en wilden hierover contact met de hulpverlener van hun familielid zoeken. Een aantal familieleden kwam tot de conclusie dat hun eigen sociale steun en/of ontspanningsactiviteiten er door de zorg voor hun familielid, erg bij in was geschoten. Zij kregen vanuit de groep de opdracht om ook iets prettigs voor zichzelf te doen. Omdat dat ook een manier is om zelf op de been te blijven. De inhoud van de training betreft onderwerpen die emotionele lading kunnen hebben. Door het creëren van een prettige, veilige sfeer is dit goed te hanteren. En wat opviel was dat er ook regelmatig met elkaar gelachen werd en deelnemers creatief bleken in het bedenken van oplossingen en veranderingsbereid waren. Naast de deelnemers zijn dan ook de trainers enthousiast! Graag zien wij aanmeldingen van verwijzers tegemoet. Ook familieleden die eerder psycho-educatie kregen zijn van harte welkom. De training kan worden gezien als een aanvulling of vervolg op de psychoeducatietraining van het UCP. Voor aanmeldingen en/of vragen, neem gerust contact op. Ursula Sennema Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige FACT 2 Walburgstraat 050-3682311 ue.sennema@lentis.nl

Column Herstelondersteunende zorg GGz Nederland heeft in haar visiedocument “Naar herstel en gelijkwaardig burgerschap; Visie op de (langdurende) zorg aan mensen met ernstige psychische aandoeningen” een dappere poging gewaagd om een beschrijving neer te zetten van “herstelondersteunende zorg”. Het heeft lang geduurd aleer GGz Nederland blijk geeft ook belangstelling te hebben voor de langerdurende en complexe zorg in de GGz, maar, en dat moet gezegd, nu staat er ook wat. Bij presentaties van de visie en ook in de conceptfase waarin om reacties werd gevraagd weerklinkt veelal na de complimenten de verzuchting dat de doelstellingen in het document te hoog zijn gegrepen. Die geluiden komen meestal van goed geïnformeerde GGz beleidsmensen. Toch denk ik dat deze visie, die tot stand is gekomen door een groep mensen die op beide zijden van het behandelzitje hebben gezeten, van groot belang gaat worden de komende vijf jaren. De visie geeft een antwoord op wat door menig GGz instelling wordt beleden, maar in de uitvoering soms niet is terug te vinden. Het geeft een antwoord op de vraag: “Hoe sluit je werkelijk aan bij het individuele leven van een cliënt”. Dat dit nog steeds hard nodig is blijkt onder meer uit de recent verschenen “Visie Fasehuizen”. Hier zien we weer even vrolijk het woord “resocialisatie” terug. De laatste keer dat ik dit woord tegenkwam was in 2001 bij monde van twee studenten verpleegkunde van de Hanzehogeschool. Ik was verbaasd over het feit, dat vers opgeleide mensen met deze toen al verouderde term kwamen. Even verbaasd was ik overigens dat een afdeling waarin zoveel energie is gestoken (door velen, maar in het bijzonder door de medewerkers daar) in het tot stand brengen van “rehabilitatie” in de fasehuizen. Op sommige plaatsen (niet de minste) plekken op internet worden beide begrippen als synoniem beschouwd. Iedereen die mij kent zal weten dat ik het daar niet mee eens ben en ik zal nog een keer uitleggen waarom niet. Beide woorden hebben een andere, achterliggende waarde. Resocialisatie betekent iemand helpen terugbrengen in de samenleving, waarbij de interventies zich beperken tot het individu. Dat betekent impliciet, dat het individu de oorzaak is van de “desocialisatie”, met ander woorden: het ligt aan de cliënt dat de maatschappij hem of haar niet in zich opneemt. Daarom ook zie je de term nog veel gebruikt in het justitiële circuit. Een veroordeling kan inderdaad de schuldvraag van de “desocialisatie” voor een groot deel bij het individu leggen. In het verslavingscircuit doet het begrip “resocialisatie” ook nog opgang, waarbij de vraag gesteld hoort te worden of verslaving een overtreding is van de maatschappelijk vastgelegde normen (de wet, justitie) of dat er sprake is van een ziekte. Rehabilitatie gaat niet uit van een schuldvraag bij cliënten, maar constateert dat mensen die ziek zijn en in het bijzonder psychiatrisch ziek zijn, naast het feit dat zij bepaalde zaken (tijdelijk) niet aankunnen, ook door de maatschappij worden uitgestoten. Bij rehabilitatie wordt rekening gehouden met de interactie tussen het individu en de sociale en maatschappelijke omgeving. Het (terug-) verwerven van maatschappelijk waardevolle rollen houdt ook ingrepen in die maatschappelijk omgeving in. Zo zal een goede rehabilitatiewerker actief met de cliënt gaan zoeken naar steun in die maatschappelijke omgeving.

Deze column is geschreven door Rob Versteden

De rehabilitatiemethodieken zijn daar ook op ingericht. Uitstoting is immers meestal gebaseerd op gebrek aan de juiste kennis en globale onjuiste kennis. Maar rehabilitatie gaat nog een stap verder. Lijkt er bij resocialisatie een soort basisidee te zijn van wat socialisatie betekent, bij rehabilitatie wordt aangesloten op de individuele waarden en herstelprocessen van een cliënt. Die waarden staan centraal en niet die van de samenleving. Met zo’n benaderingswijze wordt aangesloten op de belofte die in onze gebouwen hangen: “Uw mening telt bij ons”. Nu is het wachten nog op daadwerkelijke “herstelondersteunende zorg”.

Even voorstellen….. FACT Veendam Nassaustraat 171 9645 HL Veendam 0598-364200 factveendam@lentis.nl Plaats in de organisatie : onderdeel van zorggroep Linis Aard van de voorziening : Ambulante duurzame zorg Doelgroep : alle cliënten van Linis Aanwezige disciplines : psychiatrisch verpleegkundige, sociaal psychiatrisch verpleegkundige, basisarts, IRB medewerker, secretaresse Aanmelding : OGGZ, huisarts, interne verwijzing, UMCG. Interventies : thuiszorg, RVPS/Phamous, multidisciplinair, medicatie, lotgenotengroep, prikpoli. Toekomstplannen : - uitbreiding cliënten bestand, met name de bemoeizorg - uitbreiding team, met name psycholoog, ervaringswerker - zorg integreren in de wijk. Het Fact-team in Veendam is een nog jong team, maar met gelouterde medewerkers. We beseffen dat we ons eigenlijk geen FACT team mogen noemen, omdat onder meer een psycholoog en een ervaringswerker ontbreken. We werken zonder wachtlijst, omdat we vinden dat dit zo hoort. Ondertussen ervaren we dat dit een stevige belasting vormt en een grote mate van soepelheid vereist; jullie kunnen hiervan vast een beeld vormen. Als je meer van ons wilt weten neem dan contact op. We geven graag

uitleg en vinden het boeiend dilemma�s te delen.

Anoiksis Vooraankondiging Geestkracht Deelnemerssymposium: psychose: wetenschap in de praktijk Graag willen we uw aandacht vragen voor het jubileumsymposium “psychose: wetenschap in de praktijk”. Het symposium staat in het teken van de jubilea van de familievereniging Ypsilon en de patiëntenvereniging Anoiksis. Het symposium vindt plaats op woensdagavond 13 mei 2009 van 19.00-22.00 uur in Amrâth Grand Hotel de l’Empereur, Stationsstraat 2, 6221 BP Maastricht. Het jubileumsymposium wordt georganiseerd door de familieledenvereniging Ypsilon, de patiëntenvereniging Anoiksis en de onderzoekers van de afdeling Sociale Psychiatrie van de Universiteit Maastricht. Doel van het symposium is om alle mensen die hebben deelgenomen aan studies omtrent psychose bij deze afdeling en andere geïnteresseerden te informeren over resultaten van wetenschappelijk onderzoek. Tijdens het symposium wordt ook de toepasbaarheid van deze resultaten met betrekking tot de klinische praktijk besproken. Wat kunt u tijdens dit symposium verwachten? Ypsilon, de vereniging van familieleden en betrokkenen van mensen met schizofrenie of een psychose en Anoiksis, de vereniging van mensen met een schizofrene of psychotische stoornis, vieren dit jaar hun 25, respectievelijk 15-jarig bestaan. Dit heuglijk gebeuren laten we natuurlijk niet ongemerkt voorbij gaan. Toegang is gratis! Heeft u interesse in het Geestkracht Deelnemerssymposium, gelieve te registreren vóór 7 mei via telefoonnummer: 043-3688653 of via mail: Geestkrachtsymposium@sp.unimaas.nl Het aantal inschrijvingen is beperkt.

Ypsilon �

Janssen 'positief' over mogelijke doorstart Semap De productie van het antipsychoticum Semap krijgt

mogelijk toch een vervolg. Eerder maakte fabrikant Janssen-Cilag bekend de productie te hebben stopgezet. Na protesten heeft het bedrijf gezocht naar nieuwe potentiele leveranciers van de grondstof voor Semap. Van 2 kandidaten wordt nu onderzocht of ze een grondstof kunnen aanleveren die voldoet aan de Nederlandse richtlijnen. Deze "hebben nog niet geleid tot een definitieve conclusie", aldus woordvoerder Eliane Lauwers van Janssen-Cilag, maar "we hebben goede hoop op een gunstige afloop." Alle apothekers en psychiaters ontvangen rond dit weekend een brief met deze strekking. Janssen heeft berekend dat er nog voorraad is tot het voorjaar van 2010. Zonder alternatief zouden Semapgebruikers daarna gedwongen zijn om

Klik op deze link voor meer informatie over Anoiksis Klik op deze link voor meer informatie over Ypsilon

over te stappen naar een ander middel. Het bericht over de stopzetting leidde tot hevige protesten. Een handtekeningenlijst van Ypsilon op www.ypsilon.org/semap leverde al binnen enkele dagen honderden reacties op en ook behandelaars trokken op talloze manieren aan de bel. Interview De komende maanden gaat Janneke Nieuwland van de redactie van deze nieuwsbrief de deelnemers van de Provinciale Programmagroep Psychotische Stoornissen interviewen. De meesten van hen kent u misschien niet eens. Op deze manier hopen wij een gezicht aan hen te kunnen geven.

MMeennss MMoottttoo MMiissssiiee met Anita Jonkers, lid van PPP

MMEENNSS Wie ben je als mens? Ik ben opgegroeid in een gezin als nakomertje. Ik ben moeder van een leuke dochter van 5 jaar en mijn man komt uit een andere cultuur. Op mijn 23ste ben ik de HBO-V opleiding gaan doen. De aanleiding was dat ik zelf ziek ben geweest, waardoor ik met dit betekenisvolle vak in aanraking ben gekomen. Daarvoor heb ik twee jaar pedagogiek gestudeerd en nog wat andere dingen. Hetgeen ik heb meegemaakt heeft mij mede gevormd tot wie ik ben. Hoe sta je in het leven? Ik kan goed relativeren. Ik maak me minder druk om bepaalde dingen. Een kwaliteit van mij is: in het moment leven. Natuurlijk kijk ik ook wel naar de toekomst, maar door ziekte weet ik, dat gezondheid zo voorbij kan zijn. Deze levenshouding komt ook doordat ik via mijn man in aanraking kom met een andere cultuur waar ze het minder goed hebben dan hier wat je ook terug ziet in de levenswijze. Waar ben je trots op? Trots ben ik, dat ik naast de andere rollen in mijn leven de 2-jarige opleiding voor Nurse-Practitioner heb gedaan. Waar wordt je blij van? Van mijn dochter, 5 jaar is een leuke leeftijd, haar wijze uitspraken en hoe ze met verwondering in het leven staat. Wat raakt je? Het verhaal achter de mens raakt me, wat iemand heeft meegemaakt positief en negatief. Hun strijd en hun emoties. Wat me heel erg raakt is dat mensen ná een kritieke acute fase weer opkrabbelen en je ze daarin op weg kan helpen. Wat maakt je boos?

Interview is afgenomen door Janneke Nieuwland

Gebrek aan maatschappelijke tolerantie, groepen wegzetten, sociale uitsluiting in de maatschappij, geen respect. Door de hoge eisen vallen mensen buiten de boot. Ook als behandelaar loop je hier tegen aan. MMOOTTTTOO Wat is je motto in je werk? Zorg op maat. Oprecht luisteren en de zorg aansluiten bij het verhaal van de patiënt. Wat zijn je drijfveren? Mensen helpen en ondersteunen zit in mij en past bij mij. Een andere drijfveer is om de zorg te verbeteren en op een hoger plan te krijgen. MMIISSSSIIEE Wat is je missie in je werk, in de PPP? Als Nurse Practitioner (NP) met de specialisatie schizofrenie, kan ik me verdiepen en wil er zoveel mogelijk uithalen. Ik zit in een grensgebied tussen verpleegkundig en medisch handelen en zet me in voor de integratie ervan. Een andere missie is het inburgeren en beter neerzetten van de functie van NP. Ik vind dat deze functie heel veel kan betekenen in de chronische en acute psychiatrie. Wat is je doel? Hiervoor gebruik ik een driedeling, die ik ooit heb geleerd: theorie, praktijk en persoon. Mijn doel is om hier verbinding in te brengen. Dit betekent de patiëntenzorg, mezelf blijven ontwikkelen en op termijn wil ik iets doen met onderzoek. Uiteindelijk is mijn doel verbetering aanbrengen op een groter plan. Hoe wil je dit bereiken (visie)? Door mijn ogen en oren open te houden naar de patiënt luisteren. Naar hun behoeften en tekorten en deze signalen oppikken en daar iets mee doen. Dus heel basic beginnen bij de patiënt en dit vertalen naar de praktijk en theorie en naar jezelf als persoon. Wanneer is je missie geslaagd? Mijn missie is geslaagd als de patiënt tevreden is met de zorg die hij heeft gehad. Dat je terug krijgt wat je goed hebt gedaan op het juiste moment en wat je hebt toegevoegd waardevol is. Mijn missie is ook geslaagd als ik als persoon tevreden terug kan kijken op de zorg die ik heb geleverd. Congressen Vooraankondiging: 3e Patiënten en betrokkenen congres. Afdeling Psychosen UMCG / UCP organiseert samen met haar partners in onderzoek en zorg (o.a. Lentis, GGz Drenthe, GGz Friesland/RGOc/NIC-BCN) op vrijdag 18 december 2009, een congres voor patiënten met psychosen en hun familieleden en andere betrokkenen. Locatie: UMCG Blauwe zaal en patio. In het congres vertellen onderzoekers hun bevindingen aan patiënten, hun familie en andere betrokkenen. Nadere informatie volgt.

Vooraankondiging schizofreniecongres 2009 Op 19 november 2009 organiseert de Schizofreniestichting het vijfde Schizofreniecongres in Zwolle onder de titel 'Het alledaagse ongewoon'. Het Schizofreniecongres is tot nu toe zeer succesvol geweest met steeds 600 bezoekers. Ook dit jaar wordt in het middagprogramma ruimte gemaakt voor initiatieven uit het werkveld.

Vooraankondiging Stichting Rehabilitatie ‘92 organiseert in samenwerking met het HEE-team, het Kenniscentrum Rehabilitatie en het Lectoraat Rehabilitatie van de Hanzehogeschool Groningen op

dinsdag 8 december 2009 in de Jaarbeurs te Utrecht

het symposium

“Herstelondersteunende zorg, de nieuwe uitdaging” Herstellen doe je zelf. Herstellen dat doe je als de persoon die je bent, maar tegelijk als de patiënt van een psychiater of als cliënt van de GGZ. Wat kunnen hulpverleners aan herstel bijdragen? Het beantwoorden van die vraag is een grote en inspirerende uitdaging voor de komende jaren. De vraag roept meteen een aantal andere vragen op. Herstelondersteunende zorg is een populair begrip aan het worden, maar wat is het? Kan herstelondersteunende zorg eigenlijk wel? Neem je als hulpverlener de cliënt het herstelproces niet uit handen als je je ermee gaat bemoeien? Welke rol heb je als hulpverlener en welke rol heeft de cliënt? Hoe zit het met herstelondersteuning bij mensen met veel beperkingen? Hoe maak je een organisatie herstelondersteunend? Hoe geef je de basisprincipes van herstelondersteunende zorg handen en voeten? Hoe gebruik je behandeling, rehabilitatie of bemoeizorg op een herstelondersteunende manier? In de ochtend is er een plenair programma met als sprekers onder andere Wilma Boevink, Kees van Aart, Madeleine Prinsen, Judith Hasker en Jos Dröes In de middag zijn er tal van workshops waarin de vragen rond herstelondersteunende zorg, behandeling, rehabilitatie en bemoeizorg nader worden uitgewerkt en van een eerste antwoord worden voorzien. Met medewerking van oa. Dorine Bauduin, Jaap van Weeghel, Annette Plooy, Martijn Kole, Lenneke Elfers, Marianne van Bakel, Lies Korevaar Als u belangstelling hebt, wilt u dan het symposium alvast in uw agenda reserveren. Plaats: Jaarbeursgebouw, Utrecht. Kosten: € 245,-; studenten/cliënten: € 75,- U kunt uw belangstelling al kenbaar maken aan het bureau van de Stichting Rehabilitatie 92 U krijgt de symposiumbrochure dan in september toegestuurd.

Inlichtingen: Stichting Rehabilitatie ’92, Mgr. Van de Weteringstraat 132b, 3581 EN Utrecht. Tel.: 030-2145002; E-mail: info@rehabilitatie92.nl; website: www.rehabilitatie92.nl Signal Symposia organiseert voor werkenden in de GGz, zoals verpleegkundigen, sociotherpeuten, verpleegkundig specialisten, psychologen en psychiaters het symposium: • Alternatieven voor gedwongen separatie op woensdag 7 oktober

2009 in Breukelen. • Gedragsproblemen bij schizofrenie op woensdag 14 oktober 2009

in Rotterdam. • Gespreksvoering met psychotische patiënten op woensdag 4 november 2009 in Breukelen. § Schizofreniestichting organiseert het vijfde schizofreniecongres in

Zwolle op donderdag 19 november 2009 onder de titel ´het allerdaagse ongewoon’

Groepen IMPULSCURSUS BEGELEID LEREN VOOR WIE? Deze cursus is voor een ieder die 16 jaar of ouder is, en als (ex-)cliënt van de gezondheidszorg, ondersteuning wenst bij het kiezen, verkrijgen en behouden van een (beroeps)opleiding. WAT MAG U VERWACHTEN? Een toeleidingscursus van 12 weken voor mensen die nog niet precies weten wat voor een (beroeps)opleiding ze willen gaan volgen en/of als voorbereiding op het (opnieuw) naar school gaan. AANMELDING EN NADERE INFORMATIE: Mevr. Annemarie Schoonhoven Mevr. Karola Nap Mail: a.m.schoonhoven-jongejan@pl.hanze.nl Mail: Mail: j.k.nap@pl.hanze.nl Tel: 050 5953366 Tel: 050 5953377 Lentis: Maria Ufkes m.ufkes@lentis.nl tel 06- 53716941 Lectoraat Rehabilitatie, Academie voor Sociale Studies Hanzehogeschool Groningen Marie KamphuisBorg Zernikeplein 23, 9747 AS Groningen Lotgenotengroep De afdeling Psychosen van het UCP organiseert lotgenotencontact voor patiënten die een psychose hebben meegemaakt en die graag in contact willen komen met anderen. Lotgenotencontact is voor veel patiënten een

Klik hier voor meer informatie over Signal symposia Klik op deze link voor meer informatie over de lotgenotengroep

START 14.09 2009

bron van herkenning, erkenning, steun en informatie. Het kan ondersteuning bieden bij het verwerken van een psychotische stoornis en bij het leren leven met een deze stoornis. Bijeenkomsten In aanwezigheid van een hulpverlener wordt tijdens acht of meer bijeenkomsten in een ontspannen sfeer gesproken over onderwerpen die door de groep worden ingebracht. Iedereen kan op zijn eigen manier meedoen. Als u vooral veel wilt luisteren of juist vertellen, is dat mogelijk. Als u het moeilijk vindt om in een groep te praten, dan wordt daar rekening mee gehouden. Waar en wanneer Eens per twee weken is er op dinsdag van 17.00 tot 18.30 uur een bijeenkomst. De bijeenkomsten vinden plaats in het UCP Libermanmodules Er zijn 6 Libermanmodules namelijk: Module 1: Omgaan met antipsychotische medicatie. Module 2: Omgaan met psychotische symptomen. Module 3: Omgaan met vrije tijd. Module 4: Omgaan met verslaving. Module 5: Omgaan met werk. Module 6: Omgaan met sociale relaties en intimiteit: Deel 1: het aangaan en onderhouden van sociale relaties. Deel 2: het aangaan en onderhouden van een intieme relatie. Health 4U Health 4U: voor wie is het? Health 4U is speciaal ontwikkeld voor mensen die medicatie gebruiken omdat ze last hebben van psychische klachten. Vaak leiden deze klachten, in combinatie met medicatie, tot een ongezonde levensstijl waardoor mensen zwaarder worden en de lichamelijke conditie kan verslechteren. Deze training is ontwikkeld om hier wat aan te doen. Health 4U: wat is het? Health 4U is een unieke combinatie van verschillende trainingen die kunnen helpen om ongezonde gewoonten te veranderen, overgewicht te bestrijden en uw conditie te verbeteren. Het uitgangspunt is dat overgewicht en de kans op ziekte, ook als deze ontstaan door bijwerkingen van medicatie, vooral samenhangen met eenzaamheid, negatieve gevoelens en vervelende gedachten. Deze leiden vaak tot ongezonde gewoonten zoals veel roken, teveel eten en onvoldoende beweging. Familieavonden De afdeling Psychosen van het UCP organiseert regelmatig informatie-bijeenkomsten voor familieleden van patiënten die psychotisch zijn of zijn geweest. U vindt hier meer informatie over deze bijeenkomsten.

Aanmelden bij: Secretariaat Linis, FACT team 3 Marja Hillenga Telefoon: 050-5223377 E.mail: m.hillenga@lentis.nl Meer weten over Health 4U, klik op deze link Informatie bij: Secretariaat Linis FACT team 5 Maian Kanon Telefoon: 050-5223349 E.mail: m.kanon@lentis.nl Klik op deze link voor meer informatie over de

Voor wie en waarom Psychotische klachten beïnvloeden niet alleen het leven van de patiënt, maar ook dat van de mensen uit zijn omgeving. De psychotische klachten kunnen bij de partner, kinderen, ouders, broers en zussen bijvoorbeeld leiden tot zorg, onzekerheid, spanning en angst. Voorlichting over psychosen en het uitwisselen van ervaringen met anderen, kunnen dan nuttig zijn en steun bieden. De familieavonden kunnen helpen beter met eventuele problemen om te gaan. Tijdens de familieavonden zijn er leden van Ypsilon aanwezig. Dit is de patiëntenvereniging voor familieleden van psychotische patiënten. De leden houden voordrachten en beantwoorden vragen vanuit hun eigen ervaringen. Ook vertellen zij welke activiteiten de vereniging organiseert. Psycho-educatie De afdeling Psychosen van het UCP organiseert wekelijks voorlichtings-bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten krijgt u informatie over de oorzaken, de behandeling en de preventie van psychosen. Voor wie De voorlichtingsbijeenkomsten zijn bedoeld voor mensen die mogelijk psychotische verschijnselen hebben of hebben gehad. De gegeven informatie helpt bij het uitzoeken of er psychotische symptomen zijn of zijn geweest. Ook helpt de informatie beter met psychische klachten om te gaan en te weten wat er aan te doen is. De bijeenkomsten zijn vrij toegankelijk voor patiënten van het UCP en daarbuiten. Waar en wanneer De bijeenkomsten zijn elke vrijdagmiddag (m.u.v. van feestdagen) van 13.30 tot 14.30 in het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG. Goldstein sociale vaardigheden Er zijn 8 verschillende trainingen namelijk:

1. Een praatje maken; 2. Luisteren; 3. Iets bespreken; 4. Opkomen voor je mening; 5. Uiten van waardering en genegenheid; 6. Reageren op waardering en genegenheid; 7. Uiten van boosheid en irritatie; 8. Reageren op boosheid en irritatie.

De volgende trainingen gaan binnenkort weer van start, hiervoor kunt u nog mensen aanmelden:

§ 1 september 2009 Module: praatje maken

§ 6 oktober 2009 Module: iets bespreken

§ 9 november 2009 Module: Uiten van genegenheid en waardering.

familieavonden Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Klik op deze link voor meer informatie over de voorlichtingsbijeenkomsten Aanmelden bij: Secretariaat Psychosen van het Universitair Centrum Psychiatrie Telefoon: 050-3612132 of via e-mail psychosen@psy.umcg.nl Informatie bij: Secretariaat Linis FACT team 4 Alda Arts Telefoon: 050-5223213 E.mail: ad.arts@lentis.nl

�